Καλοκαίρι 2011, Τεύχος 27

KΑΛΟΚΑΙΡΙ 2011
ΤΕΥΧΟΣ 27
• Εκδηλώσεις
του Συλλόγου
• Ήλιος ΣΟΣ
• Aλκοόλ και
Εφηβεία
• Σχολική
επιτυχία-αποτυχία
• Βάλτε στη διατροφή
σας φρέσκα φρούτα
& λαχανικά
• Η οικονομική κρίση
στην οικογένεια
• Κομποστοποίηση
στο σπίτι
• Προτάσεις & καλοκαιρινοί προορισμοί για
γονείς και παιδιά!
• Καλοκαιρινά αθλήματα
για παιδιά
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
03 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Η σύνθεση του Δ.Σ. έχει ως εξής:
Πρόεδρος: Κωνστανταροπούλου Ζωή
04 ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
• Safe Internet
• Πανηγύρι της Σχολής Μωραΐτη
• Σεμινάριο ΠΝΟΗ
Υ
ΓΕΙΑ
• Ήλιος ΣΟΣ
• Αλκοόλ και Εφηβεία
14
Ψ
ΥΧΟΛΟΓΙΑ
• Σχολική επιτυχία-αποτυχία: Πώς επηρεάζει
την ψυχολογία παιδιών-γονιών αλλά και
τη σχέση τους;
18
Γενική Γραμματέας:
Καλλίτση-Αντωνοπούλου Μάιρα
Ταμίας: Λορέντζου Θάνη
07
16
Αντιπρόεδρος: Κοντομίχαλου Ναταλί
Δ
ΙΑΤΡΟΦΗ
• Βάλτε στην καθημερινή σας διατροφή
φρέσκα φρούτα και λαχανικά
Α
ΠΟ ΓΟΝΕΑ ΣΕ ΓΟΝΕΑ
• Η οικογενειακή κρίση στην οικογένεια,
Μνημόνιο ανάκαμψης
• Συνένωση Δυνάμεων
• Regularity Ράλι ιστορικών αυτοκινήτων,
Μια ξεχωριστή πρόταση ακόμα και
για οικογενειακή ενασχόληση!
Μέλη: Βαμβουρέλης Ηρόδοτος,
Βέργα-Αβραμίδη Δανάη,
Καλύβα Πέγκυ,
Κεστσόγλου Νίκος,
Λυμπεροπούλου Μαριλένα
Αναπληρωματικά Μέλη:
Ζαχοπούλου-Αντωνάτου Χριστίνα,
Φυλακτοπούλου Ασπασία,
Παπίρη-Παπαχατζάκη Άννα Μαρία,
Μπάρμπα-Μώρου Μίκα,
Ταμβάκη-Τσέλλου Τιτίκα
Υπεύθυνοι Έκδοσης:
Κωνστανταροπούλου Ζωή
Λορέντζου Θάνη
Παπίρη-Παπαχατζάκη Άννα Μαρία
Μπάρμπα-Μώρου Μίκα
Παραγωγή:
Εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ, Τ.Θ. 504 88,
141 10, Αθήνα
τηλ.: 210 27 11 222, fax: 210 27 11 056
www.minoas.gr • e-mail: [email protected]
Με την ευγενική χορηγία:
25
Ο
ΙΚΟΛΟΓΙΑ
• Κομποστοποίηση στο σπίτι
27
ΠΑΙΔΙ
• Προτάσεις και καλοκαιρινοί προορισμοί
για γονείς και παιδιά!
• Ταξιδεύοντας με τα ζωάκια σας!
29
Α
ΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
• Καλοκαιρινά αθλήματα για παιδιά
• Ηot yoga
Τις θερμότερες ευχαριστίες μας στον κύριο
Γιάννη Κωνστανταρόπουλο και στην κυρία
Ζωή Αντωνιάδου-Κωνστανταροπούλου για την
άψογη συνεργασία και την ευγενική χορηγία για
την πραγματοποίηση της έκδοσης του παρόντος
τεύχους του περιοδικού.
ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΟΥ Δ.Σ.
Τ
ην πρώτη χρονιά του νέου Συλλόγου
πολλές ενδιαφέρουσες και επιτυχημένες δραστηριότητες βοήθησαν να
έρθουν λίγο πιο κοντά οι γονείς του Σχολείου μας και να συμμετέχουν με ενθουσιασμό και ενδιαφέρον. Δραστηριότητες
επιμορφωτικές, ψυχαγωγικές, κοινωνικής
προσφοράς, αλλά και δραστηριότητες
εντός του Σχολείου που στήριξαν ιδέες,
στόχους και ενδιαφέροντα των παιδιών
μας.
Στο πλαίσιο λοιπόν της συνεισφοράς
μας και της επιθυμίας μας να δημιουργούνται οι καλύτερες δυνατές συνθήκες και
προϋποθέσεις για το μέλλον των παιδιών
μας, ο Σύλλογος Γονέων πρόβαλε τον κοινωνικό χαρακτήρα του.
Προσέφερε την οικονομική του στήριξη σε περιπτώσεις που αξιολογήθηκαν
και κρίθηκαν σημαντικές, ενώ παράλληλα
διοργάνωσε ή στήριξε επιμορφωτικές εκδηλώσεις. Επιγραμματικά αναφέρουμε:
Δωρεές-χορηγίες:
• 1.200 ευρώ για την παρακολούθηση
από μία νηπιαγωγό του Σχολείου μας
του σεμιναρίου International Study
Group, με τίτλο «Documentation,
Action of listening» που οργανώθηκε
από τις 28 Νοεμβρίου έως τις 3 Δεκεμβρίου στα σχολεία της περιοχής
του Reggio Emilia στην Ιταλία. Το σεμινάριο συστάθηκε από 40 συμμετέχοντες από όλα τα μέρη του κόσμου και
διαρθρώθηκε από ομιλίες, επισκέψεις,
συμμετοχή σε εργαστήρια και ομάδες
συζήτησης με θέμα την καταγραφή του
εκπαιδευτικού έργου για παιδιά ηλικίας
0-3 χρόνων και 3-6 χρόνων.
• 1.500 ευρώ χορηγία για τις αθλητικές
εμφανίσεις των ομάδων βόλεϊ, ποδοσφαίρου, δρόμου 3,5 km σε ανώμαλο
έδαφος και floorball που έλαβαν μέρος
στη διοργάνωση του Εurosport 2011
στην Ολλανδία.
• 1.678 ευρώ δωρεά 2 iPad για τη λοταρία
του πανηγυριού 2011.
• 400 ευρώ για τη διοργάνωση καλλιτεχνικής απασχόλησης με την κυρία Zησιάδου στη νύχτα Χριστουγέννων και
στο πανηγύρι 2011 για τους μικρούς μαθητές.
• 1.000 ευρώ για ενίσχυση του έργου
του Χαμόγελου του Παιδιού.
• 2.000 ευρώ υποτροφία σε τελειόφοιτο θετικής ή τεχνολογικής κατεύθυνσης που διακρίθηκε για την επίδοσή
του κατά τη συμμετοχή του στο διεθνές σεμινάριο θετικών επιστημών για
νέους στο Λονδίνο.
Εκδηλώσεις:
• Συγκέντρωση ρούχων για το Λύρειο
Ίδρυμα και το Νοσοκομείο Παίδων. Η
συμμετοχή των γονέων όλου του Σχολείου ήταν καθολική.
• Θεατρική παράσταση «Ο Ταύρος που
Έπαιζε Πίπιζα» του Ευγένιου Τριβιζά.
Διασκεδαστική και διδακτική παράσταση που πρόσφερε μία μοναδική
εμπειρία στους μικρούς φίλους του
Σχολείου μας.
• Συμμετοχή στην οργάνωση της πολύ
επιτυχημένης εκδήλωσης του Σχολείου μας «Νύχτα Χριστουγέννων».
Μία παράδοση χρόνων η οποία αυτήν
τη χρονιά ξεπέρασε σε επιτυχία τα
μέχρι τώρα δεδομένα.
• Σεμινάριο Safe Internet για γονείς. Χρήσιμο όσο ποτέ άλλοτε λόγω της μεγάλης ενασχόλησης των παιδιών μας. Με
σαφείς και αποτελεσματικές οδηγίες
μάς έδειξε τα μονοπάτια ασφάλειας...
και όχι μόνο στο διαδίκτυο.
• Σεμινάριο πρώτων βοηθειών για γονείς. Γενικές οδηγίες που σώζουν ζωές
όπου και αν βρισκόμαστε.
• Συμμετοχή στην οργάνωση του πανηγυριού 2011 του Σχολείου μας και
ιδιαίτερα της ταβέρνας «Γεύση από
μαμά». Οι γονείς του Σχολείου μας για
άλλη μία φορά εκδήλωσαν έμπρακτα
το ενδιαφέρον τους. Τα φαγητά και
τα γλυκίσματα που προσέφεραν ήταν
φτιαγμένα με αγάπη και επαγγελματική
συνείδηση.
• Συμμετοχή στο πρώτο πανηγύρι αποφοίτων με συγκέντρωση παιδικών βιβλίων για ακριτικές σχολικές βιβλιοθήκες. Μία προσπάθεια να διευρύνουμε
και να τονώσουμε τις αξίες της κοινωνικής προσφοράς.
• Δημιουργία ιστοσελίδας του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων (www.
goneis-moraitis.gr) για καλύτερη και
πιο γρήγορη επικοινωνία μεταξύ μας.
Με βλέμμα στραμμένο στο μέλλον
αλλά και στην καλύτερη επικοινωνία
μας είμαστε στην ευτυχή θέση να σας
παρουσιάσουμε το νέο διαδραστικό
site του Συλλόγου μας. Σας περιμένουμε εκεί με κάθε διάθεση να έρθουμε
πιο κοντά και να κτίσουμε ουσιαστικές
σχέσεις για ένα καλύτερο αύριο.
Οι στόχοι μας είναι ακόμη στην αρχή. Το
όραμά μας μεγάλο. Η ελπίδα μας κάθε
φορά γίνεται ακόμα πιο ισχυρή. Το πάθος
μας είναι η ποιότητα αλλά και η καλύτερη
μεταξύ μας επικοινωνία. Την επόμενη χρονιά θέλουμε ακόμα πιο πολλοί γονείς να
βρεθούν κοντά μας. Οι συνέργιες που θα
προκύψουν αν δουλέψουμε όλοι μαζί θα
είναι πολλές, ενισχύοντας το έργο και τον
σκοπό του Συλλόγου μας.
Ζωή Κωνστανταροπούλου
Πρόεδρος Δ.Σ.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
3
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Safe
internet
Τ
ην Τετάρτη 26 Ιανουαρίου 2011 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα θεάτρου του Σχολείου μας
ανοικτή συζήτηση με θέμα «Η ασφαλής χρήση
του Διαδικτύου». Ομιλητές ήταν ο κ. Γιώργος Κορμάς, Συνεργάτης-Ερευνητής της Μονάδας Εφηβικής
Υγείας του Ν. Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», ο κ. Εμμανουήλ Σφακιανάκης, Δ/ντής του τμήματος Διώξης
Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, η κ. Ιωάννα Φωτοπούλου,
Υπαστυνόμος Α΄ και ο κ. Παναγιώτης Κακαλέτρης,
υπεύθυνος Νέων Τεχνολογιών του Σχολείου μας.
Ήταν μία πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία από την οποία
προέκυψε και γόνιμος διάλογος των παρευρισκομένων γονέων και εκπαιδευτικών με τους ομιλητές.
Στη συζήτηση τονίστηκε τόσο η χρησιμότητα του
διαδικτύου ως εργαλείου μάθησης, ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και επικοινωνίας όσο και τα προβλήματα
που μπορεί να προκύψουν από την αλόγιστη και
δίχως κανόνες χρήση του.
Ζωή Κωνστανταροπούλου
Πρόεδρος Δ.Σ.
4
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
16 & 17 Aπριλίου 2011
Πανηγύρι της
Σχολής Μωραΐτη
Ό
πως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το τελευταίο
Σαββατοκύριακο πριν από το κλείσιμο των σχολείων για τις διακοπές του Πάσχα είχαμε το Πανηγύρι του δικού μας Σχολείου. Η Διεύθυνση, η Μαθητική
Κοινότητα Λυκείου, η Οργανωτική Επιτροπή Πανηγυριού,
οι Καθηγητές και βεβαίως ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων συμμετείχαν ενεργά, όπως πάντα, στην προετοιμασία και στην οργάνωσή του και το αποτέλεσμα ήταν
πλήρως ικανοποιητικό, έστω κι αν ο καιρός δεν ήθελε να
βοηθήσει.
Φέτος η Μαθητική Κοινότητα σκέφτηκε να βοηθήσει το
ίδρυμα «Φίλοι Κοινωνικής Παιδιατρικής – Ανοιχτή Αγκαλιά» με το ποσό που θα συγκεντρωνόταν από όλες τις
εκδηλώσεις του Πανηγυριού.
Οι γονείς και κηδεμόνες είχαν αναλάβει την Ταβέρνα της
Κυριακής και είναι πολύ περήφανοι για τα εδέσματα που
προσέφεραν το δίωρο εκείνο – τα οποία βέβαια ήταν
φτιαγμένα από τους ίδιους (...ή μάλλον από τις «ίδιες τις
μανούλες»).
Θερμές ευχαριστίες σ’ όλους τους γονείς και το προσωπικό του Σχολείου για την προσφορά τους στην Ταβέρνα
και φυσικά στους γονείς, στις οικογένειες και γενικά σ’
όλους όσοι τίμησαν με την παρουσία τους την προσφορά
αυτή.
Να είμαστε καλά και να μπορέσουμε να το επαναλάβουμε
και του χρόνου!
Μαριλένα Λυμπεροπούλου
Μέλος Δ.Σ.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
5
ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Σεμινάριο
ΠΝΟΗ
Λ
αμβάνοντας υπόψη την ανάγκη
όλων των γονέων να γνωρίζουν
περισσότερα για την αντιμετώπιση
έκτακτων περιστατικών υγείας, που έχουν
ανάγκη από άμεση παροχή βοήθειας, οργανώσαμε στις 21 Μαρτίου 2011 ένα σεμινάριο Πρώτων Βοηθειών. Το σεμινάριο αυτό
είχε πραγματικά μεγάλη ανταπόκριση από
τους γονείς του Σχολείου μας.
Συνεργαστήκαμε με το σωματείο ΠΝΟΗ
6
– ΦΙΛΟΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΟΥ και με την παρουσία της γιατρού
Αριστέας Πατσιούρα μάθαμε με εύκολο
και κατανοητό τρόπο πώς να αντιμετωπίζουμε τραυματισμούς, εγκαύματα, ηλεκτροπληξίες και άλλα συμβάντα.
Κατόπιν η ΠΝΟΗ έστειλε σε όλους τους
γονείς που συμμετείχαν βεβαίωση παρακολούθησης του σεμιναρίου. Βέβαια αυτό
το σεμινάριο, όπως μας είπε και η γιατρός,
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
πρέπει να το παρακολουθούμε ανά τακτά
χρονικά διαστήματα για να μην ξεχνάμε τις
γνώσεις που έχουμε αποκτήσει.
Αν χρειάζεστε επιπλέον ενημέρωση,
μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα
www.pnoe.gr.
Ζωή Κωνστανταροπούλου
Πρόεδρος Δ.Σ.
ΥΓΕΙΑ
από την Άννα Μαρία Παπίρη, Δημοσιογράφο – Beauty Editor
ΗΛΙΟΣ
ΣΟΣ
Κάντε τις διακοπές σας ένα ευχάριστο και
ευτυχισμένο διάλειμμα χωρίς να επιβαρυνθείτε
από τις αρνητικές επιπτώσεις του ήλιου.
Α
νέμελοι στις διακοπές ή ακόμα και
στην πόλη απολαμβάνουμε τον
ήλιο αλλά και την αίσθηση ευεξίας
που μας προσφέρει. Μία αίσθηση που μάθαμε από παιδιά και αποζητάμε μόλις μπει
η άνοιξη. Κανείς όμως δεν μας είπε τότε
πόσο κακό κάνουμε στην υγεία μας.
Το πιο πιθανό είναι ότι δεν υπήρχε η
ανάλογη ενημέρωση. Σήμερα όμως που τα
δεδομένα έχουν αλλάξει γιατί δεν προστατεύουμε εμάς αλλά και τους ανθρώπους
που αγαπάμε;
Οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο επισημαίνουν τα προβλήματα και μας προτείνουν λήψη μέτρων.
Βιολογικά αποτελέσματα
του ήλιου στο δέρμα
Άμεσα αποτελέσματα
Τα άμεσα αποτελέσματα μπορεί να είναι
ευεργετικά, όπως η σύνθεση της βιταμίνης
D, η βελτίωση ορισμένων δερματοπαθειών
(ψωρίαση), η θερμότητα, αποτέλεσμα της
υπέρυθρης ακτινοβολίας, η ευεξία και ευφορία, αλλά και βλαπτικά, όπως το άμεσο
ερύθημα.
Μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα
Οφείλονται κυρίως στην UVB ακτινοβολία:
• Το ηλιακό έγκαυμα το οποίο ποικίλλει από ένα ήπιο ερύθημα (κοκκίνισμα)
έως την εμφάνιση αληθινών φυσαλίδων. Η
βαρύτητα αυτού του ηλιακού εγκαύματος
εξαρτάται από την ένταση, το χρόνο έκθεσης αλλά και από το χρώμα του δέρματος
(φωτότυπο).
• Η επιβραδυνόμενη μελάχρωση ή μαύρισμα που εμφανίζεται 2 μέρες μετά την
έκθεση στον ήλιο.
• Η ανοσοκαταστολή που ευθύνεται και
για την εμφάνιση ιογενών εξανθημάτων
(πχ. έρπητας).
• Η εμφάνιση φωτοδερματοπαθειών
(πολύμορφο εκ φωτός ερύθημα).
Σε συνεργασία με την
Dr. Μαρία Μαυρίδου,
MD Δερματολόγος
Η Dr. Μαρία Μαυρίδου
αποφοίτησε από την
Ιατρική Σχολή Αθηνών.
Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας
στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» στην Αθήνα. Τα τελευταία 6
χρόνια είναι Γενική Διευθύντρια στο Κέντρο
Laser και Ιατρικής Αισθητικής «NEOTIS»
(www.neotis.gr) και παρέχει όλες τις τελευταίες τεχνικές στην κοσμητική δερματολογία, τη δερματοχειρουργική και τις θεραπείες
laser. Είναι πιστοποιημένη δερματολόγος από
τις εταιρείες Thermage και Fraxel και εκπαιδεύτρια ιατρών για τα εμφυτεύματα υαλουρονικού οξέως Restylane.
Συμμετέχει ως προσκεκλημένη ομιλήτρια
σε δερματολογικά συνέδρια και workshops
παγκοσμίως.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
7
ΥΓΕΙΑ
Μακροπρόθεσμα αποτελέσματα
Είναι δοσοεξαρτώμενα και αθροιστικά:
• Η γήρανση του δέρματος που οφείλεται κυρίως στην UVA ακτινοβολία η οποία
διεισδύει βαθύτερα στο δέρμα. Η «ηλιακή
ελάστωση» που οφείλεται στην έκθεση
στον ήλιο προκαλεί αντιαισθητικές μεταβολές όπως ξηρότητα, πάχυνση της επιδερμίδας, κιτρινωπό δέρμα με βαθιές ρυτίδες και αυλακώσεις γεμάτο καφέ κηλίδες.
• Η πρόκληση δερματικών καρκίνων
είναι η πιο σοβαρή συνέπεια της έκθεσης
στον ήλιο. Οφείλεται κυρίως στην UVB
ακτινοβολία, ωστόσο η UVA και οι υπέρυθρες έχουν αθροιστική δράση. Διακρίνουμε 3 μορφές καρκίνου του δέρματος: το
βασικοκυτταρικό επιθηλίωμα, το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα και το μελάνωμα. Οι
2 πρώτες μορφές καρκίνου του δέρματος
αναπτύσσονται συνήθως σε ηλικιωμένα
άτομα με πολλούς παράγοντες κινδύνου,
δηλαδή ζωή και εργασία στην ύπαιθρο, ταξίδια μικρότερης ή μεγαλύτερης διάρκειας
σε ηλιόλουστες περιοχές, ανοικτός φωτότυπος κ.λπ. Εμφανίζονται συνήθως στα
σημεία του δέρματος που εκτίθενται περισσότερο στο φως, όπως το πρόσωπο, τα
αυτιά, ο λαιμός, το πίσω μέρος του λαιμού,
οι παλάμες, το πίσω μέρος των χεριών.
Τι είναι το μελάνωμα;
Πρόκειται για έναν κακοήθη όγκο του
δέρματος ή των βλεννογόνων. Οι όγκοι
αυτοί δεν είναι επιθετικοί τοπικά αλλά
χαρακτηρίζονται από μία τάση να εξαπλώνονται μέσω των λεμφικών ή των αιμοφόρων αγγείων.Ένα μελάνωμα αποτελείται
από μελαγχρωματικά κύτταρα, τα οποία
αποτελούν την κακοήθη μορφή των φυσιολογικών κυττάρων του δέρματος που
παράγουν μελανίνη. Τα κύτταρα του μελανώματος μπορούν να «μεταναστεύουν»
κυρίως μέσω των λεπτών τοιχωμάτων των
λεμφικών αγγείων της επιδερμίδας. Στην
πραγματικότητα το σώμα μας δεν αντιδρά
καθόλου απέναντι σε αυτήν τη «μετανάστευση» – τα κύτταρα του μελανώματος
δεν αναγνωρίζονται από τον οργανισμό ως
ξένα κύτταρα. Συνεπώς, η ανίχνευση του
μελανώματος όταν αυτό βρίσκεται σε αρχικό στάδιο είναι υψίστης σημασίας.
Ποια άτομα κινδυνεύουν να αναπτύξουν μελάνωμα;
Δεν διατρέχουν όλα τα άτομα τον ίδιο
κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα (10
άτομα στα 100.000), αρκετοί όμως παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισής
του. Προσοχή χρειάζεται στα άτομα με
ανοιχτόχρωμο φωτότυπο δέρματος, με
μεγάλο αριθμό σπίλων, κυρίως δυσπλαστικών, στο σώμα τους, με οικογενειακό
ιστορικό μελανώματος καθώς και ιστορικό παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο και
ηλιακών εγκαυμάτων κατά την παιδική ηλικία. Επίσης συνιστάται ο συνεχής έλεγχος
σε άτομα με πρόσφατες αλλαγές (αλλαγή
χρώματος ή σχήματος) στις μελαγχρωματικές βλάβες του δέρματος ή βλάβες που
έχουν κνησμό, αιμορραγούν ή έχουν κάνει
πρόσφατα την εμφάνισή τους.
Να θυμάστε
•Ό
σο λιγότερο εκτιθέμεθα στον ήλιο, τόσο μειώνουμε τις πιθανότητες καρκίνου δέρματος και φωτογήρανσης.
• Οι άνδρες και οι γυναίκες κινδυνεύουν το ίδιο από τον καρκίνο του δέρματος, αλλά οι γυναίκες υπερέχουν στη φωτογήρανση λόγω της εμμηνόπαυσης.
• Αν έχουμε πολλούς σπίλους (ελιές), καλό είναι να αποφεύγουμε την έκθεση στον ήλιο και να χρησιμοποιούμε πάντα
αντηλιακό με δείκτη 50+ το καλοκαίρι (χαμηλότερο τον χει-
8
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Αποκρυπτογραφήστε τους
κώδικες για προστασία
Οι ενδείξεις πάνω στα αντηλιακά ποικίλλουν τόσο για την UVB ακτινοβολία
(SPF) όσο και για την UVA (μέθοδος IPD
και PPD). Ο δείκτης προστασίας (Sun
Protection Factor) είναι η ικανότητα του
αντηλιακού να καθυστερεί την ανάπτυξη
ηλιακού ερυθήματος στο δέρμα.
Πρακτικά, αν παθαίνουμε ηλιακό ερύθημα σε 15 λεπτά χωρίς αντηλιακό και χρησιμοποιήσουμε αντηλιακό με SPF 10, τότε
ο χρόνος ανάπτυξης ηλιακού ερυθήματος
πολλαπλασιάζεται επί 10, δηλαδή 150 λεπτά.
Ο δείκτης SPF ακολουθείται από όλες
σχεδόν τις εταιρείες. Οι διαφοροποιήσεις
ξεκινούν από τον υπολογισμό του δείκτη
UVA. Μία μεγάλη μερίδα επιστημόνων βρίσκει πιο ενδεδειγμένη διαδικασία αυτή της
μεθόδου PPD αντί της IPD. Η PPD υπολογίζει τον δείκτη προστασίας 2 ώρες μετά
την εφαρμογή αντηλιακού σε συγκεκριμένη ποσότητα 2 γρ./cm2 επιφάνειας σώματος, ενώ η μέθοδος IPD υπολογίζει τον
δείκτη σε μηδενική ώρα.
Ωστόσο, μετά από ρυθμίσεις από την
Colipa (Ευρωπαϊκή Ένωση Βιομηχανιών
μώνα), και μία φορά το χρόνο (καλύτερα μετά το καλοκαίρι)
να γίνεται εκτίμηση των ελιών από δερματολόγο.
• Αν ο καρκίνος του δέρματος ανιχνευθεί έγκαιρα (προκαρκινικό στάδιο) και αφαιρεθεί, μιλάμε για πλήρη ίαση.
• Αν οι ελιές βρίσκονται σε σημεία του σώματος που είναι πιο
εκτεθειμένα (πρόσωπο, χέρια), θα πρέπει να χρησιμοποιούμε
αντηλιακό χειμώνα καλοκαίρι για να προλάβουμε και τη φωτογήρανση.
• Αν αρχίζουμε να εμφανίζουμε δυσχρωμίες (κηλίδες, πανάδες,
θαμπή όψη επιδερμίδας) ή αγγειακές αλλοιώσεις (ευρυαγγείες, τηλεαγγειεκτασίες), η φωτογήρανση είναι προ των πυλών.
10 μέτρα προστασίας σε όλη τη διάρκεια του έτους:
Καλλυντικών, ειδών προσωπικής υγιεινής και
αρωματοποιίας) ο βαθμός προστασίας από
την UVA ακτινοβολία ορίζεται με την ένδειξη
ULTRA που εγγυάται μία σχέση τουλάχιστον 1
προς 3. Δηλαδή ένα αντηλιακό που έχει δείκτη
προστασίας SPF 60 για την UVB και αναγράφει
την ένδειξη ultra θα έχει δείκτη προστασίας
για την UVA ακτινοβολία τουλάχιστον 20. Οι
ρυθμίσεις αυτές ακολουθούνται από τις περισσότερες εταιρείες από το τέλος του 2006
ώστε έτσι να μπορούμε εύκολα να επιλέγουμε
το προϊόν που καλύπτει τις ανάγκες μας χωρίς
να βομβαρδιζόμαστε από ακατανόητους πολλές φορές δείκτες.
Πώς πρέπει να χρησιμοποιούνται
τα αντηλιακά;
Στην πόλη: Στην Ελλάδα όσοι εργάζονται στην
ύπαιθρο θα πρέπει να χρησιμοποιούν αντηλιακά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Το ίδιο
ισχύει και για όσους ασχολούνται με αθλήματα
ανοικτού χώρου. Εάν πάλι εργάζεστε σε γραφείο, θα πρέπει να χρησιμοποιείτε το αντηλιακό ως κρέμα ημέρας πριν το μακιγιάζ ώστε
να αποφύγετε τις επιπτώσεις από την έκθεση
στον ήλιο.
Στις διακοπές: Πρέπει να λάβουμε σοβαρά
υπόψη ότι αν δεν γίνεται σωστά η εφαρμογή του αντηλιακού δεν μας παρέχεται καμία
προστασία. Θα πρέπει να το εφαρμόζουμε 30
λεπτά πριν βγούμε έξω σε κάθε σημείο του σώματος που εκτίθεται στον ήλιο. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στις ευαίσθητες περιοχές τις
οποίες συνήθως ξεχνάμε: τα αυτιά, τη μύτη, τα
χείλια, τα πέλματα, τις παλάμες, το κάτω μέρος
του λαιμού, και για τους άνδρες το τριχωτό της
κεφαλής στα φαλακρά άτομα, τους αγκώνες
και την περιοχή των γεννητικών οργάνων στα
παιδιά και τους γυμνιστές. Να χρησιμοποιείται
1. Να καθόμαστε στη σκιά ή σε κλειστό χώρο τις ώρες έντονης ηλιακής ακτινοβολίας:
2 ώρες πριν και μετά το ηλιακό μεσημέρι, δηλ. η ώρα 14:00 για την Ευρώπη. Η σκιά
προσφέρει μείωση της έκθεσης στην ακτινοβολία UV κατά 60%.
2. Να φοράμε για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο πλατύγυρο καπέλο. Δυόμισι
εκατοστά γείσου μειώνουν τον κίνδυνο του καρκίνου κατά 10%, άρα όσο μεγαλύτερο
είναι το καπέλο τόσο το καλύτερο.
3. Να χρησιμοποιούμε αντηλιακά σε όλη τη διάρκεια του χρόνου με δείκτη προστασίας 15 και άνω και κάλυψη ευρέως φάσματος (UVB και UVA).
Καλό θα είναι να χρησιμοποιούμε αντηλιακό με δείκτη ανάλογα του φωτοτύπου μας:
λευκό δέρμα-υψηλός δείκτης, σκούρο δέρμα-χαμηλότερος δείκτης. Η εφαρμογή του
θα πρέπει να γίνεται μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο και να επαναλαμβάνεται
κάθε 2 ώρες.
Εκτός από την ηθελημένη έκθεση στον ήλιο υπάρχει και η τυχαία. Ο ήλιος που μας
τυφλώνει όταν είμαστε στο αυτοκίνητο κολλημένοι στην κίνηση ή ο ήλιος που διαπερνά
την τζαμαρία στη δουλειά μας. Έχει βρεθεί ότι ο βαθμός φωτογήρανσης στην αριστερή
πλευρά του προσώπου είναι μεγαλύτερος σε χώρες που οδηγούν αριστερά και αντίστοιχα δεξιά σε χώρες που οδηγούν δεξιά. Ο μέσος άνθρωπος έχει περίπου 18 ώρες
τυχαίας έκθεσης στον ήλιο κάθε εβδομάδα.
4. Να επιλέγουμε ρούχα ικανά να προστατεύσουν απ’ τον ήλιο. Nα έχουν πυκνή
ύφανση, να μην τα φοράμε βρεγμένα, να έχουν συμπαγείς ίνες όπως μη λευκασμένο
βαμβάκι, νάιλον ή πολυέστερ. Ακόμη, αν είναι δυνατόν, να τα ενισχύουμε με αντηλιακό
πλυντηρίου. Ο δείκτης αντηλιακής προστασίας UPF (προστασία από υπεριώδη ακτινοβολία) είναι μία μονάδα μέτρησης που δείχνει την ικανότητα του υφάσματος να
προστατεύει από τις ακτίνες UV. ΄Ένα απλό βαμβακερό λευκό μπλουζάκι έχει UPF 5,
ενώ ένα σκούρο μπλε τζιν παντελόνι έχει UPF 1.000.
5. Να φοράμε γυαλιά ηλίου που να καλύπτουν όλη την επιφάνεια του ματιού, να έχουν
την ένδειξη 100% προστασία και να φιλτράρουν τις UVA και UVB.΄Έτσι μειώνεται ο
κίνδυνος του καταρράκτη και της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας του ματιού. Σύμφωνα
με πρόσφατη έρευνα τα πιο απορροφητικά είναι αυτά με φακούς κίτρινου χρώματος. Οι
νέοι φακοί επαφής αν και απορροφητικοί δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τα γυαλιά
καθώς δεν καλύπτουν όλη την επιφάνεια των ματιών.
6. Να αποφεύγουμε το μαύρισμα. Κάθε φορά που το δέρμα μας μαυρίζει προστίθενται βλάβες που συσσωρεύονται με το χρόνο.
7. Να αποφεύγουμε το τεχνητό μαύρισμα (σολάριουμ) που είναι το ίδιο επικίνδυνο
όσον αφορά τις μακροχρόνιες επιπτώσεις της UV ακτινοβολίας (καρκίνος δέρματος
– φωτογήρανση).
8. Τα αντιοξειδωτικά συμπληρώματα προσφέρουν στο δέρμα μία «επιπλέον δόση»
αντηλιακής προστασίας. Μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Γερμανία έδειξε ότι
η β-καροτένιο (25gr) και η βιταμίνη Ε(500IU) αυξάνουν το SPF του δέρματος κατά
περίπου 2,4 βαθμούς. Ο Dr Ηοward Murad Καθηγητής δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια συνιστά τη λήψη συμπληρωμάτων με το αντιοξειδωτικό εκχύλισμα ροδιού καθώς και το εκχύλισμα από κουκούτσια σταφυλιού για την ενίσχυση της
αντηλιακής προστασίας. Πρόσφατα άλλη ομάδα Γερμανών ερευνητών ανακάλυψε ότι
όσοι λαμβάνουν βιταμίνη C (1.000mg) και Ε (500ΙU) δύο φορές την ημέρα για 3 μήνες
εμφάνιζαν λιγότερα εγκαύματα όταν εκτίθεντο σε ακτίνες UVB.
9. Mην σας ξεγελά η συννεφιά. Σχεδόν το 80% των ακτίνων UV διαπερνά την ομίχλη
και την ελαφριά συννεφιά. Γι’ αυτό να φοράτε πάντα αντηλιακό.
10. Να γυμνάζεστε και να ξεκουράζεστε. Το χρόνιο στρες σε συνδυασμό με την υπερέκθεση στις ακτίνες UV μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Αυτό
ανακάλυψαν πρόσφατα ερευνητές του Πανεπιστημίου του Οχάιο σε πειράματα σε πειραματόζωα. Όσα ήταν στρεσαρισμένα είχαν πιο αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα και
εμφάνιζαν συχνότερα καρκίνο του δέρματος όταν εκτίθεντο σε ακτίνες UV. Αν και δεν
έχει εξακριβωθεί ακόμη αν αντιδρούν και οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο, δεν χάνετε
τίποτε να δοκιμάσετε ήπιες ασκήσεις στην παραλία αφού βέβαια βάλετε αντηλιακό.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
9
ΥΓΕΙΑ
το αντηλιακό κάθε δύο ώρες ακόμη και στο
τέλος της ημέρας. Το κολύμπι, ο αέρας και η
υπερβολική εφίδρωση αφαιρούν την κρέμα
πιο γρήγορα από το δέρμα γι’ αυτό και στην
περίπτωση αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιείται
το αντηλιακό πιο συχνά.
Μεγαλύτερη προστασία
των παιδιών
Τα παιδιά εκτίθενται περισσότερες ώρες στον ήλιο: το 80% της
συνολικής λήψης ηλιακής ακτινοβολίας τη δέχονται πριν από
την ηλικία των 18 ετών.
Ο αναπτυσσόμενος οργανισμός
των παιδιών όμως είναι πιο ευάλωτος στις βλαβερές επιδράσεις του
περιβάλλοντος καθώς και το δέρμα
τους είναι πιο ευαίσθητο.
Είναι σημαντικό όλοι οι γονείς
να γνωρίζουν ότι η συχνή
έκθεση στον ήλιο και τα ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία αυξάνουν την
πιθανότητα ανάπτυξης
μελανώματος αργότερα. Καλό είναι στα
παιδιά να χρησιμοποιούμε
αντηλιακά
που περιέχουν μόνο φυσικά φίλτρα
και όχι χημικά.
Φροντίδα των παιδιών
στον ήλιο
4 από τις 5 περιπτώσεις καρκίνου
του δέρματος θα προλαμβάνονταν
αν:
• τα παιδιά ενθαρρύνονταν να παίρνουν μέτρα προστασίας, χωρίς να
στερούνται τη χαρά των εκτός σπιτιού δραστηριοτήτων.
• οι γονείς αποτελούσαν το καλό
παράδειγμα.
• τα παιδιά κάτω των 12 μηνών παρέμεναν πάντα στη σκιά (σύμφωνα με
αυστραλιανή μελέτη).
Αντηλιακά: η ασπίδα
προστασίας του δέρματος
Αν πιστεύετε ότι τα αντηλιακά εμποδίζουν το μαύρισμα, θα πρέπει να αναθεωρήσετε τις απόψεις σας. Αντιθέτως, επιτρέπουν στην
10
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
επιδερμίδα να αποκτήσει σταδιακά ηλιοκαμένο
χρώμα, χωρίς εγκαύματα.
Ταυτόχρονα, προστατεύουν από διάφορες
δερματοπάθειες αλλά και από την ανάπτυξη
δυσπλασιών και προλαμβάνουν την πρόωρη
γήρανση του δέρματος, που αποτελεί την κυριότερη βλαβερή συνέπεια της αλόγιστης έκθεσης στον ήλιο. Πριν αναζητήσετε στα ράφια
το ιδανικό αντηλιακό, είναι καιρός να μάθετε
τα πάντα για τη σκοτεινή πλευρά του ήλιου:
1. ΄Ενα αντηλιακό με SPF 15 προσφέρει ικανοποιητικό βαθμό προστασίας;
Τα αρχικά SPF αντιστοιχούν στις λέξεις sun
protection factor και δηλώνουν την προστασία από την UVB ακτινοβολία, που προκαλεί
τα εγκαύματα. Αν, υπό κανονικές συνθήκες,
μπορείτε να παραμείνετε στον ήλιο για 10
λεπτά χωρίς να καείτε, χρησιμοποιώντας ένα
αντηλιακό με SPF 15, μπορείτε θεωρητικά να
εκτεθείτε στον ήλιο για 150 λεπτά. Στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει, γιατί το αντηλιακό αφαιρείται συνεχώς από την επιδερμίδα με
την εφίδρωση, την επαφή με το νερό και το
σκούπισμα με την πετσέτα. Έτσι καταλήγετε
να χρησιμοποιείτε ένα προϊόν με δείκτη προστασίας 30 και στην ουσία να λαμβάνετε την
προστασία που προσφέρει ο δείκτης 15.
Tip: Για καλύτερο αποτέλεσμα, απλώστε το
αντηλιακό στην επιδερμίδα σας μισή ώρα
πριν από την ηλιοθεραπεία.
2. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ UVA & UVB
και ποιο αντηλιακό είναι εξίσου αποτελεσματικό στα 2 είδη της υπεριώδους ακτινοβολίας;
Οι ακτίνες του ήλιου που προκαλούν το άμεσο
κοκκίνισμα του δέρματος ονομάζονται UVB,
από την λέξη burning (έγκαυμα). Αντίθετα, η
ακτινοβολία που διεισδύει βαθιά στο δέρμα
και προκαλεί την πρόωρη εμφάνιση ρυτίδων
είναι η UVA, από την λέξη ageing (γήρανση).
Για να εξασφαλίσετε τη μέγιστη δυνατή αντηλιακή προστασία, αναζητήστε προϊόντα που
συνδυάζουν υψηλούς SPF δείκτες με διοξείδιο του τιτανίου ή οξείδιο του ψευδαργύρου,
δύο ορυκτά φίλτρα που μπλοκάρουν την UVA
ακτινοβολία, και έχουν ένδειξη ευρέως φάσματος.
3. Αν έχετε ευαίσθητη επιδερμίδα και ο ήλιος
σας προκαλεί ερεθισμούς, ποιο είναι το
ιδανικό προϊόν για σας;
Το αίτιο του ερεθισμού μπορεί να βρίσκεται
στην ηλιακή ακτινοβολία, στο προϊόν που χρη-
σιμοποιείτε ή στον συνδυασμό και των
δύο. Οι κατεξοχήν ουσίες που ευθύνονται
για τυχόν ερεθισμούς στη σύνθεση ενός
προϊόντος είναι το άρωμα και τα συντηρητικά που περιέχει. Ωστόσο, και τα χημικά
αντηλιακά φίλτρα μπορούν να προκαλέσουν εξανθήματα ή αλλεργία σε ευαίσθητα
δέρματα. Η αλλεργία που οφείλεται στον
ήλιο ονομάζεται φωτοδερμάτωση και αντιμετωπίζεται με τη χρήση αντηλιακών που
περιέχουν στη σύνθεσή τους αποκλειστικά φυσικά φίλτρα, ορυκτής προελεύσεως.
4. Ποια είναι η διαφορά στον τρόπο
δράσης των χημικών και των φυσικών
φίλτρων;
Υπάρχουν 2 κατηγορίες φίλτρων που εξασφαλίζουν την απαραίτητη αντηλιακή
προστασία. Τα φυσικά φίλτρα, όπως το
διοξείδιο του τιτανίου και το οξείδιο του
ψευδαργύρου, περιέχουν κόκκους που λειτουργούν στην επιφάνεια της επιδερμίδας
σαν μικροσκοπικοί καθρέφτες και αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία. Τα χημικά
φίλτρα δρουν απορροφώντας την UVA &
UVB ακτινοβολία, την οποία στη συνέχεια
μετατρέπουν σε ακίνδυνη θερμότητα.
Tip: Απλώστε ομογενώς το αντηλιακό στο
πρόσωπο και το σώμα χωρίς να κάνετε μασάζ, καθώς η θέση του αντηλιακού δείκτη
είναι στην επιφάνεια της επιδερμίδας.
5. Επιτρέπεται να χρησιμοποιούμε το ίδιο
αντηλιακό στο πρόσωπο και το σώμα;
Τα αντηλιακά προσώπου χαρακτηρίζονται
από ιδιαίτερα φίνα υφή και συνεπώς είναι
κατάλληλα για το υπόλοιπο σώμα. Επειδή
όμως η επιδερμίδα του προσώπου είναι
πιο ευαίσθητη, αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε σε αυτή τη περιοχή το αντηλιακό
σώματος, επιλέξτε ένα oil-free προϊόν, για
να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο εμφάνισης εξανθημάτων. Καλό θα ήταν να μη
χρησιμοποιήσετε το αντηλιακό σώματος
στην περιοχή κάτω από τα μάτια.
6. Η χρήση αδιάβροχων αντηλιακών
προϊόντων ενδείκνυται για την ευαίσθητη
επιδερμίδα του προσώπου;
Τα αδιάβροχα αντηλιακά που διαθέτουν
oil-free σύνθεση κι έχουν ανάλαφρη υφή
τζελ είναι ιδανικά για την ευαίσθητη περιοχή του προσώπου και μπορούν να χρησιμοποιηθούν με απόλυτη ασφάλεια γύρω
από τα μάτια. Αφού απλώσετε το αντηλι-
ακό στην επιδερμίδα σας, περιμένετε να
απορροφηθεί καλά το προϊόν, προτού
μπείτε στη θάλασσα. Επίσης, φροντίστε να
το ανανεώσετε, μόλις βγείτε από το νερό.
7. Ποια είναι η ημερομηνία λήξης των
αντηλιακών;
Ένα αντηλιακό από τη στιγμή που θα ανοιχθεί η συσκευασία διαρκεί το πολύ για
ένα χρόνο. Γι’ αυτό τον λόγο, αδειάστε το
ντουλάπι του μπάνιου από τα άχρηστα
πλέον μπουκάλια της προηγούμενης σεζόν
και αγοράστε ένα καινούριο. Για να προστατέψετε το περιεχόμενό του, τοποθετήστε το αντηλιακό σας σε ένα δροσερό και
σκοτεινό μέρος. Τέλος, πετάξτε το, αν σας
φαίνεται πως η υφή, το χρώμα ή η μυρωδιά
του προϊόντος έχει αλλοιωθεί.
8. Πώς συνδυάζεται η αντηλιακή προστασία με το μέικ-απ;
Αν θέλετε να φορέσετε μακιγιάζ, απλώστε προηγουμένως στο πρόσωπό σας ένα
αντηλιακό προϊόν σε μορφή τζελ ή λοσιόν
και περιμένετε μέχρι να απορροφηθεί,
προτού βάλετε το φον ντε τεν. Εναλλακτικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ενυδατική κρέμα με αντηλιακή προστασία. Μία
άλλη λύση είναι η χρήση των μέικ-απ με
τις προηγμένες συνθέσεις, που περιέχουν
αντηλιακά φίλτρα.
9. Μπορούμε να προστατέψουμε τα βαμμένα μαλλιά και τις ανταύγειες από τον
ήλιο, ώστε να μην ξεθωριάσουν;
Ο ήλιος μπορεί να αποδειχθεί ο χειρότερος εχθρός των μαλλιών, ειδικά των βαμμένων. Καθώς στις ανταύγειες, η φυσική
χρωστική της τρίχας αφαιρείται, τα μαλλιά
είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην ηλιακή ακτινοβολία. Προστατέψτε τα φορώντας ένα
καπέλο ή ακόμα καλύτερα ένα μαντίλι, για
να αποκτήσετε ένα ξεχωριστό στιλ. Στην
παραλία, ψεκάστε τα οπωσδήποτε με ένα
αντηλιακό για τα μαλλιά, το οποίο τυλίγει
την τρίχα με ένα αόρατο φιλμ προστασίας
από την ξηρότητα και την αλλοίωση του
χρώματος.
10. Οι σταράτες επιδερμίδες, που δύσκολα παθαίνουν εγκαύματα, έχουν ανάγκη
από αντηλιακή προστασία;
Οι σταράτες επιδερμίδες διαθέτουν περισσότερη μελανίνη, η οποία αποτελεί τον
φυσικό μηχανισμό προστασίας της επι-
δερμίδας ενάντια στην ηλιακή ακτινοβολία.
Αν και η μελανίνη μας προστατεύει από
την UVB ακτινοβολία, δεν μας προσφέρει
καμία προστασία από τις ακτίνες UVA, οι
οποίες ευθύνονται για την πρόωρη γήρανση του δέρματος και τις αλλοιώσεις στο
γενετικό υλικό των κυττάρων. Γι’ αυτό μην
επαναπαύεστε και χρησιμοποιήστε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας ακόμα κι
αν η επιδερμίδα σας έχει τη σοκολά απόχρωση της Ναόμι Κάμπελ.
11. Ποιες περιοχές του δέρματος είναι οι
πλέον ευάλωτες στα ηλιακά εγκαύματα;
Το πρόσωπο είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην
ηλιακή ακτινοβολία, καθώς δεν καλύπτεται
όπως το σώμα από ρούχα και είναι συνεχώς εκτεθειμένο. Από την επιδερμίδα του
προσώπου, η μύτη, η περιοχή γύρω από
τα μάτια, τα χείλια και τα αυτιά καίγονται
ευκολότερα. Προστατέψτε τα με ειδικά
προϊόντα σε μορφή στικ, που περιέχουν
υψηλούς δείκτες προστασίας.
12. Υπάρχει τρόπος να προστατέψω την
πλάτη μου;
Ο πιο απλός και γρήγορος τρόπος είναι να
χρησιμοποιήσετε ένα αντηλιακό σε μορφή
σπρέι, που απλώνεται εύκολα ακόμα και
εκεί που δεν βλέπουμε. Φυσικά μπορείτε
πάντα να ζητήσετε από τον καλό σας ή μία
πρόθυμη φίλη να σας βοηθήσει στα σημεία που εσείς οι ίδιες δεν φτάνετε.
13. Μπορούμε να αποφύγουμε την αφυδάτωση της επιδερμίδας μετά τον ήλιο;
Τα after sun προϊόντα έχουν σύνθεση
εμπλουτισμένη με ενυδατικά και απαλυντικά συστατικά ώστε να προσφέρουν αυτό
ακριβώς που χρειάζεστε μετά τον ήλιο.
Περιέχουν βιταμίνες C και E, οι οποίες
χαρίζουν λάμψη στην επιδερμίδα, καθώς
και εκχυλίσματα από βότανα, όπως η aloe
vera και το χαμομήλι, που διακρίνονται για
τις καταπραϋντικές τους ιδιότητες. Μετά
τον ήλιο, αποφύγετε τη χρήση προϊόντων
που περιέχουν α-υδροξυοξέα και παράγωγα της βιταμίνης Α, γιατί επιδεινώνουν τον
ερεθισμό στο δέρμα.
Το άρθρο βασίστηκε σε στοιχεία της Ελληνικής Δερματολογικής Εταιρείας και του Skin
Cancer Foundation.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
11
ΥΓΕΙΑ
από τον Γιάννη Τούντα, Αναπληρωτή Καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής
Πανεπιστημίου Αθηνών και Πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων
Αλκοόλ
και Εφηβεία
Γιάννης Τούντας
Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου
Αθηνών και Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων.
Απόφοιτος της Σχολής Μωραΐτη, φοίτησε στο Πανεπιστήμιο
Αθηνών και απέκτησε πτυχίο Master Δημόσιας Υγείας από το
Πανεπιστήμιο Harvard στη Βοστόνη. Έχει διατελέσει Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής της Παγκόσμιας Ένωσης Νοσοκομείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας και είναι Μέλος
15 ελληνικών και ξένων επιστημονικών εταιρειών. Έχει συγγράψει 90 ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις και 70 ξενόγλωσσες, ενώ είναι συγραφέας 4 βιβλίων και 8 μονογραφιών.
12
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Σ
τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
περισσότερο από 4 εκατομμύρια
έφηβοι κάθε χρόνο αντιμετωπίζουν
πρόβλημα με το αλκοόλ και οι επιπτώσεις
του είναι εμφανείς στο σχολικό και οικογενειακό περιβάλλον, καθώς οδηγεί και σε
παραβατικές συμπεριφορές. Στην Ελλάδα
το πρόβλημα της κατανάλωσης του αλκοόλ
δεν περνάει απαρατήρητο αφού σύμφωνα
Οι έφηβοι οδηγούνται
στην κατανάλωση
αλκοόλ γιατί
πιέζονται από
το κοινωνικό τους
περιβάλλον.
με έρευνες το 15% των εφήβων ηλικίας
11 έως 15 ετών καταναλώνει αλκοόλ στο
διάστημα μίας εβδομάδας. Πρώτη στις
προτιμήσεις των εφήβων είναι η μπίρα,
δεύτερα έρχονται τα σκληρά ποτά και
τρίτο το κρασί.
Στην εφηβική ηλικία το αλκοόλ μειώνει τη σχολική απόδοση, την ικανότητα
απορρόφησης της γνώσης και τη συγκέντρωση. Η κατανάλωση αλκοόλ σε
αυτές τις ηλικίες επιδρά αρνητικά στην
προσωπικότητα, προκαλεί ευερεθιστότητα, εχθρικότητα και επιθετικότητα αυξάνοντας τον κίνδυνο πειραματισμού και
με άλλες εξαρτησιογόνες ουσίες.
Οι έφηβοι που καταναλώνουν αλκοόλ
έχουν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από πνιγμό, πτώσεις ή αυτοκινητικά δυστυχήματα. Είναι πολύ σημαντικό
να υπάρχει διάλογος μέσα στην οικογένεια έτσι ώστε τα παιδιά από νεαρή
ηλικία να μάθουν τις επιπτώσεις των οινοπνευματωδών ποτών.
Οι γονείς θα πρέπει να μάθουν στα
παιδιά τους να μην μπαίνουν ποτέ σε
αμάξι στο οποίο ο οδηγός έχει πιει,
πολύ δε περισσότερο αν βρίσκεται σε
κατάσταση μέθης. Επίσης πρέπει να
παρέχεται η διαβεβαίωση ότι οι γονείς
θα περάσουν να πάρουν τα παιδιά τους
ανεξαρτήτως ώρας.
Οι έφηβοι οδηγούνται στην (υπέρμετρη συνήθως) κατανάλωση αλκοόλ
γιατί πιέζονται από το κοινωνικό τους
περιβάλλον. Δεν πρέπει να παραληφθεί
το γεγονός ότι στη φάση της εφηβείας το άτομο προσπαθεί να είναι μέρος
του κοινωνικού συνόλου και παράλληλα
να εξερευνήσει τα όριά του. Όταν οι
έφηβοι δέχονται πιέσεις για να καταναλώσουν αλκοόλ, μπορεί να αισθάνονται
θυμό, άγχος, ενοχές, αίσθηση δειλίας
και απογοήτευση σχετικά με τον εαυτό
τους. Έτσι καταλήγουν να κάνουν πράξεις που κανονικά δεν θα έκαναν και οι
λόγοι είναι αρκετοί: ο φόβος της απόρριψης ή ο φόβος ότι θα χάσουν ένα φίλο,
η επιθυμία να αρέσουν ή να φαίνονται
μεγαλύτεροι και η αποφυγή του χλευασμού. Επιπλέον, αρκετοί είναι οι νέοι οι
Στην εφηβική ηλικία
το αλκοόλ μειώνει
τη σχολική απόδοση,
την ικανότητα
απορρόφησης της
γνώσης και τη
συγκέντρωση.
οποίοι πέφτουν στον πειρασμό να πιουν
αλκοόλ με την παρέα τους επειδή δεν
είναι σίγουροι τι θέλουν ή επειδή δεν
γνωρίζουν πώς να χειριστούν την κατάσταση.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος. Μην διστάσετε να χρησιμοποιήσετε τις συμβουλές
προκειμένου να αρνηθείτε κάτι που δεν
εγκρίνετε: πρώτον πες όχι κατηγορηματικά κοιτώντας τον συνομιλητή σου στα
μάτια (δισταγμοί και παύσεις αφήνουν
χώρο στους άλλους να συνεχίσουν την
πίεση). Πρότεινε αντί να πιείτε αλκοόλ
να κάνετε κάτι διαφορετικό (παιχνίδια,
σπορ, ψυχαγωγία κ.ά.).
Αν, παρ’ όλα, αυτά η παρέα σου συνεχίζει να σε πιέζει για να πιεις αλκοόλ,
το καλύτερο είναι να φύγεις όταν εκείνοι
πίνουν. Εναλλακτικά μπορείς να βρεις ενδιαφέροντες δραστηριότητες με άλλες
παρέες.
Πηγές:
http://www.thecoolspot.gov/index.asp
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον περιορισμό των βλαπτικών συνεπειών του αλκοόλ στην υγεία.
Harvard
Medical School
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
13
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
από την Εύη Αθανασιάδου, Κλινική Ψυχολόγο
Σχολική
επιτυχία-αποτυχία:
Πώς επηρεάζει την ψυχολογία παιδιώνγονιών αλλά και τη σχέση τους;
Κάποιες μαθησιακές δυσκολίες δεν αποτελούν απλές αντιδράσεις
των παιδιών μας. Κρύβουν συναισθηματικού τύπου δυσκολίες που
πρέπει να ελεγχθούν για την ομαλότερη εξέλιξή τους.
Εύη Αθανασιάδου
Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια, Κλινική Υπεύθυνη Τηλεφωνικής Συμβουλευτικής Υπηρεσίας ΕΨΥΠΕ. Σπούδασε ψυχολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, και
έχει Master of Science στην εξελικτική ψυχολογία από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Έχει κάνει διδακτορικό στην Κλινική
Ψυχολογία από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Είναι ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεύτρια και μέλος της Ελληνικής
Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας Παιδιών και Εφήβων.
Σήμερα, εργάζεται για την ΕΨΥΠΕ ως κλινική υπεύθυνη της Τηλεφωνικής Συμβουλευτικής Υπηρεσίας. Έχει μια κόρη, τη Λεντζάκη Λίλα, που είναι μαθήτρια της Α´ Δημοτικού (Α2).
14
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Κ
οινή εμπειρία των περισσότερων γονιών είναι ότι η καθημερινότητα στη
σχέση με τα παιδιά τους εμπεριέχει
ή και καθορίζεται από αγωνία, απογοήτευση, επιβράβευση σχετικά με τη σχολική
επίδοση. Όλο και περισσότερο γονείς μιλούν για την αγωνία και τον θυμό για τον
έφηβο γιο τους που περνάει τις ώρες του
στο facebook και όχι διαβάζοντας με αποτέλεσμα να οδηγείται στη σχολική αποτυχία. «Τι να κάνουμε για να τον πείσουμε
να διαβάσει; Να τον τιμωρήσουμε;» «Τι να
κάνουμε για την 7χρονη που είναι συνέχεια
αφηρημένη; Η δασκάλα λέει ότι δεν προσέχει καθόλου».
Μιλούμε λοιπόν για την επίδοση ενός
παιδιού στο σχολείο παραβλέποντας εντελώς το γεγονός ότι το παιδί μας δεν είναι
μία μαθησιακή μηχανή αλλά ένα σύνολο
ψυχικών και νοητικών λειτουργιών που βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση. Συχνά
οι γονείς λόγω του φόβου τους για τη
σχολική αποτυχία ή την εμμονή τους για
επιβεβαίωση μέσα από μία ακόμα σχολική
επιτυχία ξεχνούν να δουν το παιδί τους
βαθύτερα, να ακούσουν, να μιλήσουν και να
αναπτύξουν τη σχέση τους μαζί του.
Έρχεται συχνά λοιπόν σαν έκπληξη
για τους περισσότερους γονείς η ερώτηση: Πώς είναι το παιδί στις σχέσεις του,
πώς αισθάνεται, τι το απασχολεί; Τι σχέση
έχουν αυτά με τους χαμηλούς βαθμούς
του στα μαθηματικά;
Αναλύοντας τα δεδομένα
Η κλινική εμπειρία αλλά και τα ερευνητικά
δεδομένα έχουν δείξει ότι ένα σημαντικό
ποσοστό μαθησιακών δυσκολιών οφείλεται σε συναισθηματικού τύπου δυσκολίες.
Φυσικά οι μαθησιακές δυσκολίες και η
Συχνά οι γονείς λόγω
του φόβου τους για
τη σχολική αποτυχία
ή την εμμονή τους
για επιβεβαίωση μέσα
από μία ακόμα
σχολική επιτυχία
ξεχνούν να δουν το
παιδί τους βαθύτερα,
να ακούσουν, να
μιλήσουν και να
αναπτύξουν τη σχέση
τους μαζί του.
σχολική αποτυχία επηρεάζουν αρνητικά
την αυτοεκτίμηση και κατά συνέπεια και
το συναίσθημα.
Ας θυμηθούμε και μερικές «ετικέτες» ή
χαρακτηρισμούς που δίνουμε στα παιδιά
όταν αποτυγχάνουν στα μαθήματα: «αδιάφορος, απρόσεκτος, τεμπέλης». Εδώ έρχεται κάποιες φορές να προστεθεί μία ανάλογα αρνητική εκτίμηση από τον δάσκαλο.
Προτείνω λοιπόν να σκεφτούμε καλά πριν
βάλουμε οποιαδήποτε «ταμπέλα» σε έναν
μαθητή, πολύ περισσότερο στο ίδιο το
παιδί μας, χωρίς πρώτα να σκεφτούμε γιατί
αποτυγχάνει το συγκεκριμένο παιδί στο
σχολείο. Μπορεί να υπάρχουν μαθησιακές
δυσκολίες; Μπορεί να έχει άλλα πράγματα
στο νου του, αγωνίες; Μπορεί να βαριέται
γιατί κάτι τον βαραίνει; Μπορεί απλά να
θέλει να πει κάτι σε εμάς τους γονείς του
που τον/την πιέζουμε να ανταποκριθεί στις
δικές μας προσδοκίες και τα όνειρά του
αντί για τα δικά του;
Υπάρχουν περιπτώσεις που κάτω από
τέτοια φαινόμενα και χαρακτηρισμούς
υποκρύπτονται δυσθυμία, κατάθλιψη ή
άγχος.
Ας μιλήσουμε όμως και από τη μεριά των
γονιών. Το άγχος μας για την επιτυχία ή την
αποτυχία από πού πηγάζει; Φυσικά ανησυχούμε για το μέλλον των παιδιών μας,
αλλά χρειάζεται να αναγνωρίσουμε και τον
ρόλο που παίζουν και οι δικές μας μαθητικές εμπειρίες. Συμβαίνει κάποιες φορές
να επιθυμούμε να βάλουμε τα παιδιά μας
ασυνείδητα να αναπληρώσουν τα δικά μας
κενά ή να επιβεβαιώσουν, σαν συνέχεια
του εαυτού μας, τις δικές μας επιτυχίες. Ας
μην ξεχνάμε όμως ότι η διαφοροποίηση
είναι ένα από τα σημαντικότερα αναπτυξιακά επιτεύγματα ενός παιδιού.
Για να μπορέσουν τα παιδιά μας να διαφοροποιηθούν και τελικά να εξελιχθούν,
χρειάζεται να τους το επιτρέψουμε, αφού
πρώτα αντέξουμε το γεγονός ότι όσο
μεγαλώνουν διαμορφώνουν τη δική τους
προσωπικότητα και τα δικά τους ενδιαφέροντα, ανεξάρτητα από εμάς.
Κάποιες φορές πραγματικά αναρωτιέμαι
πόσο μεγάλο είναι το τίμημα για τη σχέση
μας με τα παιδιά μας όταν σταδιακά και
χωρίς να το συνειδητοποιούμε παγιδευόμαστε στις αγωνίες μας για την επιτυχία
και ξεχνάμε τον πιο σημαντικό ρόλο από
όλους: του ΓΟΝΙΟΥ! Πιστεύω λοιπόν ότι
χρειάζεται να αναρωτηθούμε αν αξίζει να
διακινδυνεύσουμε την ίδια τη σχέση μας
με τα παιδιά μας έχοντας ως κριτήριο για
την αποδοχή μας, τη φροντίδα μας και
την κατανόησή μας, τη σχολική επιτυχία ή
αποτυχία!
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
15
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Βάλτε στην καθημερινή
σας διατροφή φρέσκα
φρούτα και λαχανικά!
Bερίκοκα
ΒΕΡΙΚΟΚΑ... ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΥΝ
ΤΟΥΣ ΚΑΠΝΙΣΤΕΣ
Τ
όσο τα ξερά όσο και τα φρέσκα βερίκοκα προλαμβάνουν την εκδήλωση καρκίνου, ειδικά του πνεύμονα και πιθανόν του παγκρέατος που συνδέονται με
το κάπνισμα. Επειδή τα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται σε
μεγαλύτερη συγκέντρωση στα ξερά απ’ ό,τι στα φρέσκα
(λόγω της αφυδάτωσης), τα πρώτα θεωρούνται ισχυρός
προστατευτικός παράγοντας και συνιστώνται στους καπνιστές. Όπως όλα τα τρόφιμα με β-καροτίνη, φαίνεται ότι
εμποδίζουν την εκδήλωση καρκινογόνων αποτελεσμάτων
του καπνίσματος.
Τρία βερίκοκα τη μέρα...
Τα βερίκοκα, επίσης, είναι και πλούσια σε φυτικές ίνες,
οι οποίες ως γνωστόν συμβάλλουν ιδιαίτερα στην απώλεια
βάρους, τη ρύθμιση του σακχάρου, ενώ παίζουν κι έναν
πολύ σημαντικό ρόλο στην ομαλή λειτουργία του πεπτικού
συστήματος.
Να θυμάστε ότι 3 βερίκοκα περιέχουν 3 γραμ. φυτικές
ίνες, δηλαδή 12% της ποσότητας που πρέπει να προσλαμβάνει ο οργανισμός μας σε ημερήσια βάση. Και το καλύτερο,
όλες αυτές οι ωφέλιμες ιδιότητες θα σας «χρεώσουν» μόνο
με 51 θερμίδες!
16
Tα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι σχεδόν πάντα
η καλύτερη επιλογή. Tα τελευταία χρόνια είναι γεγονός
ότι υπάρχει περισσότερη πληροφόρηση σχετικά με τη
διατροφή μας. Διαβάζουμε, ακούμε και μαθαίνουμε τι
πρέπει να τρώμε, ποια θρεπτικά στοιχεία περιέχονται
σε κάθε τρόφιμο, ποιες τροφές είναι υγιεινές και ποιες
μπορούν βλάψουν τον οργανισμό μας.
Eίναι σίγουρο ότι είναι προτιμότερο να έχουμε στο
καθημερινό μας τραπέζι φρούτα και λαχανικά της εποχής για να παίρνουμε όλες τις θρεπτικές τους ουσίες.
Συνταγή
Γρανίτα βερίκοκο
Yλικά:
Εκτέλεση:
• 2 κούπες καθαρισμένα
βερίκοκα (πατήστε τα καλά, να
μην έχουν κενά ανάμεσα)
• 1 κούπα ζάχαρη
• 1 κούπα νερό
• χυμό μισού λεμονιού
• 1 σφηνάκι λικέρ αμαρέτο
Πολτοποιήστε στο μπλέντερ
όλα τα υλικά. Βάλτε το μείγμα σε
μεταλλικό σκεύος στην κατάψυξη.
Αν δεν θέλετε αλκοόλ για να την
αρωματίσει, η γεύση του βερίκοκου ταιριάζει πολύ με τριμμένο
φρέσκο τζίντζερ ή κοπανισμένα
σποράκια από πράσινο κάρδαμο.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Σε 6 περίπου ώρες θα έχει
παγώσει γύρω γύρω και στη μέση
η γρανίτα θα είναι πιο μαλακή.
Με πιρούνι, τρυπήστε και
ανακατέψτε την.
Αφήστε την άλλες 4 ώρες στην
κατάψυξη πριν την σερβίρετε.
Εναλλακτικά, τη χτυπάτε στο
μπλέντερ για να γίνει πιο αφράτη.
Συνταγή
Ντομάτα
ΠΙΟ ΠΟΛΥΤΙΜΗ ΑΠ’ ΟΣΟ
ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΣΤΕ!
Αμερικάνικο πρωϊνό
Η
ντομάτα αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από νερό
και βιολογικές ουσίες. Είναι πολύ φτωχή σε θερμίδες
και για το λόγο αυτό είναι μια έξοχη τροφή.
Η ντομάτα καλλιεργήθηκε συστηματικά για πρώτη φορά
στην Κεντρική και Νότια Αμερική (Περού). Ήταν άγνωστη
στην Ευρώπη μέχρι το 1544, οπότε και οι Ιταλοί της έδωσαν
το όνομα «χρυσό μήλο», για το κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα
που είχε τότε η ώριμη ντομάτα. Στην Ελλάδα η ντομάτα
ήρθε το 1818, όπως και η πατάτα.
Η ντομάτα έχει όξινη και ελαφρώς καυστική γεύση, ενώ
σημαντική είναι η θρεπτική της αξία. Είναι ευεργετική για
την ανθρώπινη υγεία, διότι είναι πλούσια σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία που βοηθούν στη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα, στη δυσκοιλιότητα, καθώς και στη ρύθμιση
της χοληστερόλης.
Περιέχει πολλή βιταμίνη C, που ενισχύει την άμυνα του
οργανισμού μας. Τα δύο τρίτα της ημερήσιας ανάγκης μας
στη βιταμίνη αυτή καλύπτονται ήδη από δύο μέτριες ντομάτες.
Πέστο
μαρουλιού &
ντομάτες με
αυγά
Yλικά:
• 1/2 φλιτζάνι και 2 κουταλιές
της σούπας έξτρα παρθένο
ελαιόλαδο
• 1 μεγάλο μαρούλι
• 1 μεγάλη σκελίδα σκόρδο
• 1/4 φλιτζανιού φρέσκα φύλλα
μαϊντανού
• 1/2 κουταλάκι του γλυκού
αλάτι
• 3/8 κουταλάκι του γλυκού
μαύρο πιπέρι
• 1/2 φλιτζάνι τριμμένη παρμεζάνα και λίγη έξτρα για το
σερβίρισμα
• 6 μεγάλες ντομάτες
• 6 μεγάλα αυγά
Εκτέλεση:
Κόψτε τα φύλλα του μαρουλιού σε πολύ μικρά κομματάκια.
Γεμίστε 4 φλιτζάνια με το κομμένο μαρούλι και ό,τι περισσέψει
βάλτε το στην άκρη.
Ρίξτε στο μίξερ το σκόρδο, χτυπήστε το και αμέσως μετά ρίξτε και
το μαρούλι με τον μαϊντανό. Ρίξτε επίσης 1/4 κουταλάκι αλάτι, 1/4
κουταλάκι πιπέρι και το τυρί και χτυπήστε όλα τα υλικά μαζί.
Προσθέστε και το λάδι και ανακατέψτε μέχρι να γίνει ένα μείγμα.
Προθερμάνετε τον φούρνο στους 200 βαθμούς. Κόψτε τις κορυφές της κάθε ντομάτας και αδειάστε το περιεχόμενό τους. Γεμίστε την κάθε ντομάτα με μία κουταλιά από το μείγμα που έχετε
φτιάξει (πέστο). Σπάστε από ένα αυγό πάνω από κάθε ντομάτα
και ρίξτε από πάνω αλάτι και πιπέρι.
Ψήστε στο φούρνο για 18-22 λεπτά.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
17
ΑΠΟ ΓΟΝΕΑ ΣΕ ΓΟΝΕΑ
από τον Μάνο Παπαχατζάκη, Αρχιτέκτονα
Η οικονομική κρίση
στην οικογένεια
Μνημόνιο ανάκαμψης
Καλώς ήρθατε στη νέα πραγματικότητα: Η αύξηση αρνητικών
συναισθημάτων όπως άγχους, απελπισίας, αυτοκαταστροφής ή
δυσφορίας σε παγκόσμιο επίπεδο έχει σαν αποτέλεσμα παιδιά
ακόμα και τριών ετών να έχουν διαγνωσθεί με κατάθλιψη.
Μάνος Παπαχατζάκης
Ο Μάνος Παπαχατζάκης είναι αρχιτέκτονας, με ΜΒΑ από το Nottingham
Trent University. Ασχολείται με τον
κτιριακό σχεδιασμό και την κατασκευή. Έχει συνεργαστεί με τα μεγαλύτερα ελληνικά περιοδικά παρουσιάζοντας και φωτογραφίζοντας
θέματα αρχιτεκτονικής. Είναι πατέρας
της Μαρίας Λουΐζας, μαθήτριας του
Δ1 του δημοτικού. [email protected]
18
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
B
ιώνουμε για τα καλά τις επιπτώσεις της κρίσης στη «θωρακισμένη» ελληνική οικονομία. Όσο σημαντική όμως
και αν είναι η οικονομική κρίση, είναι αστεία μπροστά
στην τεράστια κρίση αξιών που βιώνει η ελληνική κοινωνία
με τον πιο βάρβαρο τρόπο. Πότε και πώς καταντήσαμε ως
έθνος από την «πρώτη θέση» στον κόσμο και στην Ευρώπη
στην τελευταία; Από τους καλύτερους Ολυμπιακούς αγώνες,
την κατάκτηση του Euro και την καλύτερη διοργάνωση της
Εurovision, στις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις των διεθνών οίκων
αξιολόγησης, την καθημερινή συζήτηση για στάση πληρωμών,
τα άδεια μαγαζιά, την ανεργία και το ΔΝΤ.
Η αποδήμηση των πάντων απειλεί με κατάρρευση το περιβάλλον που μας έδινε
ασφάλεια. Τώρα, τι συμβουλή να δώσει
κανείς σε κάποιον με οικονομικό, και όχι
μόνο, αδιέξοδο;
Η απάντηση είναι απλή και σωτήρια!
Κράτα γερά και μην κατεβάζεις το
κεφάλι! To κεφάλι όμως, το κέντρο
των αποφάσεων και των συναισθημάτων μας, δεν είναι άλλο από την
οικογένεια. Ο θεσμός που πρέπει να
παραμείνει ισχυρός μέσα στο δύσκολο και στενάχωρο αυτό περιβάλλον είναι
η οικογένεια, οι ισχυρές και ουσιαστικές
σχέσεις μεταξύ των μελών της και οι αξίες
που πρέπει να μάθουμε στα παιδιά μας.
Ας ξεκινήσουμε όλοι μαζί διαρθρωτικές
αλλαγές στις οικογενειακές σχέσεις και ας
επενδύσουμε σε ποιοτικό χρόνο ενασχόλησης με τα παιδιά μας. Ας εξορθολογίσουμε την παράλογη πραγματικότητα των
media εξηγώντας στα παιδιά τι συμβαίνει
(αν έχετε καταλάβει πείτε μου και εμένα)
γιατί ο πανικός που δημιουργείται ακόμα
και από τα πιο επίσημα χείλη προκειμένου να σώσουνε την πατρίδα με νέα μέτρα
μπορεί να οδηγήσει σε αγχώδεις διαταρα-
Όσο σημαντική και αν
είναι η οικονομική
κρίση, είναι αστεία
μπροστά στην
τεράστια κρίση αξιών
που βιώνει η ελληνική
κοινωνία με τον πιο
βάρβαρο τρόπο. Πότε
και πώς καταντήσαμε
ως έθνος από την
«πρώτη θέση» στον
κόσμο και στην
Ευρώπη στην τελευταία;
χές, κρίσεις πανικού και άλλα ακατονόμαστα (η βαρηκοΐα
τελικά σώζει ζωές).
Η εικόνα των γονέων που ανίσχυροι
συζητούν για την οικονομική καταστροφή, ακόμα και αν οι ίδιοι
δεν επηρεάζονται άμεσα, δημιουργεί ένα
επισφαλές και αβέβαιο κλίμα που προκαλεί στα παιδιά τουλάχιστον φόβο. Παιδιά
που βιώνουν την οικονομική αβεβαιότητα
με γονείς αγχωμένους είναι πιο ευάλωτα
στην κατάθλιψη σύμφωνα με πρόσφατες
μελέτες των ειδικών. Το αποτέλεσμα δυστυχώς είναι οι προσδοκίες τους για το
μέλλον αλλά και τα κίνητρά τους για προσωπική ανάπτυξη να μειώνονται.
Θετική σκέψη
Τα παιδιά είναι γνωστό σε όλους εμάς ότι
καταλαβαίνουν άμεσα τις αλλαγές στη συμπεριφορά των γονιών τους. Γι’ αυτό αντιμετωπίζουμε την κατάσταση με ηρεμία και
ψυχραιμία δημιουργώντας ένα ασφαλές
περιβάλλον στον μικρόκοσμο της οικογένειας.
Προσοχή, ίσως χρειαστούν μεσοπρόθεσμες αλλαγές στον τομέα του επαγγελματικού προσανατολισμού καθώς τα χρυσά
επαγγέλματα του παρελθόντος πιθανόν
να είναι οι πρωταθλητές της ανεργίας (ή
αεργίας) του μέλλοντος. Ο ελεύθερος
χρόνος που έχουμε κάποιοι από εμάς ας
γίνει η νέα αρχή για δημιουργική απασχόληση, περισσότερο παιχνίδι με τα παιδιά
μας –ακόμη και ένα puzzle είναι αρκετό–
Η απάντηση είναι
απλή και σωτήρια:
κράτα γερά και
μην κατεβάζεις
το κεφάλι!
αρκεί να συμμετέχουμε όλοι. Μπορούμε
να συμμετέχουμε μαζί με τα παιδιά μας σε
ομαδικές δραστηριότητες οι οποίες θα
προσφέρουν πολλά περισσότερα από τα
υλικά αγαθά.
Ανακαλύψτε νέα χόμπι για όλη την οικογένεια. Όλοι, με δουλειά λίγη ή καθόλου, ας
κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα δίνοντας προτεραιότητα στη σχέση με τα παιδιά και την
οικογένειά μας. Εκμεταλλευόμαστε τον
ελεύθερο χρόνο βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής μας. Καλούμε φίλους στο σπίτι,
μαγειρεύουμε φρέσκα, υγιεινά γεύματα για
εμάς και γι’ αυτούς που αγαπάμε.
Θωρακιστείτε με υπομονή. Σύντομα, το
2012 ή το 2015, το πολύ το 2020 ίσως να
ξαναβγούμε στις αγορές. Ένα πάντως είναι
σίγουρο: Τα πρώτα εκατό χρόνια είναι δύσκολα!
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
19
ΑΠΟ ΓΟΝΕΑ ΣΕ ΓΟΝΕΑ
από τον Άγη Κ. Τερζίδη, Παιδίατρο
Συνένωση Δυνάμεων
Σε κάποιους η κρίση έχει πειράξει το πορτοφόλι, σε άλλους η πλήξη
έχει καταστρέψει κάθε διάθεση ζωής. Ευτυχώς, υπάρχουν συνάνθρωποί
μας που κάνουν τη διαφορά και μας θυμίζουν ότι ο αγώνας για ζωή
είναι καθημερινός, άνισος και... παράλογος. Ωστόσο, δεν κερδίζεται
πάντα με τις σύγχρονες στρατηγικές αλλά με την προσωπική κατάθεση.
Άγης Κ. Τερζίδης
Παιδίατρος, εξειδικευμένος σε θέματα δημόσιας υγείας και διεθνούς ιατρικής. Επιστημονικός συνεργάτης στο μεταπτυχιακό
«Διεθνής ιατρική – Διαχείριση Κρίσεων Υγείας», της Ιατρικής
Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έντονη ανθρωπιστική
δράση, τόσο με συμμετοχή σε αποστολές του εξωτερικού,
όσο και με την οργάνωση προγραμμάτων για ευπαθείς και
περιθωριοποιημένες ομάδες στην Ελλάδα. Πεδίο ενδιαφέροντος και δραστηριοποίησης: μεταναστευτική υγεία, ιατρική ευπαθών και κοινωνικά περιθωριοποιημένων ομάδων, ιατρική σε
αντίξοες συνθήκες – με ελάχιστα μέσα, ιατρική του δρόμου.
Είναι πατέρας του Κωνσταντίνου Τερζίδη από το Β1 Γυμνασίου.
20
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Ε
ίναι ίσως κοινότοπο να αναφέρεται
κανείς στα προβλήματα των παιδιών
της Αφρικής, μιας κι όλοι είμαστε
εξοικειωμένοι πλέον με εικόνες εξαθλίωσης
που συχνά βλέπουμε σε ντοκιμαντέρ και
ταινίες. Έχουμε βουβά αποδεχθεί τη σκληρή πραγματικότητα, σύμφωνα με την οποία
τα παιδιά της Αφρικής πεθαίνουν από υποσιτισμό κι από ασθένειες προλήψιμες ή εύκολα θεραπεύσιμες. Η μοίρα των κατοίκων
του αναπτυσσόμενου κόσμου είναι προδι-
αγεγραμμένη κι αυτό φαίνεται ότι
δεν μας απασχολεί τόσο ώστε να
θέλουμε να το σταματήσουμε.
Χαρτογραφώντας
τις ανάγκες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μια
ζώνη στον πλανήτη ορίζεται όταν
τα παιδιά αντιμετωπίζουν κοινά
προβλήματα υγείας, προβλήματα που δεν υπάρχουν πια στον
ανεπτυγμένο κόσμο. Έτσι, ενώ η
σύγχρονη παιδιατρική έχει κάνει
τρομακτικές προόδους στοχεύοντας στην πρόληψη και τη θεραπεία, ακόμη και των πιο σπάνιων
νοσημάτων, στις αναπτυσσόμενες
χώρες ακόμη αγωνίζονται για να
εξασφαλίσουν τα απαραίτητα
εμβόλια, τη σωστή διατροφή, την
επάρκεια των αντιβιοτικών και
σε πολλές περιπτώσεις ακόμα
και την ύπαρξη του παιδιάτρου ή
ενός στοιχειωδώς εξοπλισμένου
ιατρείου. Στη ζώνη αυτή περιλαμβάνονται οι χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Νότιας Αμερικής. Η
ύπαρξη συγκεκριμένων μεταδοτικών νοσημάτων που ενίοτε λαμβάνουν διαστάσεις
επιδημίας, η υψηλή νεογνική και περιγεννητική θνησιμότητα, καθώς κι ο υποσιτισμός συντελούν στην κατάρρευση του
κοινωνικού ιστού και μοιραία οδηγούν στη
φτώχεια. Γι’ αυτό το λόγο δείκτες υγείας
όπως αυτοί που αναφέραμε αποτελούν κι
αξιόπιστους δείκτες κοινωνικοοικονομικής
ανάπτυξης. Με αυτό το τρόπο αναπτύσσεται ένας φαύλος κύκλος, γνωστός στον
χώρο της Δημόσιας Υγείας: είμαι φτωχός
γιατί είμαι άρρωστος κι είμαι άρρωστος
γιατί είμαι φτωχός.
Τα μεταδοτικά νοσήματα που ενδημούν
στις περιοχές αυτές, ονομάζονται «αρχαίοι σύντροφοι της φτώχειας», ακριβώς γιατί
έχουν άμεση σχέση με την ανάπτυξη και
περιλαμβάνουν τις πιο γνωστές: ελονοσία,
φυματίωση, χολέρα, HIV/AIDS, και μια σειρά
απο παρασιτώσεις κι άλλες λοιμώξεις που
συγκεντρώνονται κάτω από το γενικό όνομα:
ξεχασμένες ασθένειες (neglected diseases).
Εύκολα, λοιπόν, μπορεί να καταλάβει κανείς τη μεγάλη σημασία της ανθρωπιστικής
παρέμβασης στους πληθυσμούς αυτούς.
Πράγματι, η ανθρωπιστική δράση στην
Αφρική έχει μεγάλη παράδοση και σήμερα
δραστηριοποιούνται δεκάδες οργανώσεις
με διαφορετικά προγράμματα και παρεμβάσεις. Στον χώρο της υγείας, πιο συγκεκριμένα, οι δράσεις των ΜΚΟ μπορεί να
αφορούν επείγουσες καταστάσεις (ξέσπασμα επιδημίας, εκτοπισμός πληθυσμών)
ή χρόνια προβλήματα όπως υποσιτισμός,
πρόληψη HIV/AIDS, προγράμματα εμβολιασμών. Μέσα σ’ αυτό το χάος το θετικό
μήνυμα είναι ότι το ανθρωπιστικό κίνημα
έχει πλέον εξελιχθεί και τα προγράμματα
που αναπτύσσονται είναι πολύ στοχευμένα
κι αξιολογούνται αυστηρά.
Η προσωποποίηση της φρίκης
Είχα τη δυνατότητα να λάβω μέρος σε
αρκετές αποστολές στην Αφρική αλλά
πάντα όταν γύριζα είχα την ίδια απορία:
Πώς μπορεί ο πολιτισμένος κόσμος μας να
επιτρέπει μια τέτοια τραγωδία και να ανέχεται τον συστηματικό αφανισμό τόσων
εκατομμυρίων παιδιών; Δεν έχω βρει όλες
τις απαντήσεις. Ωστόσο έχω μία βεβαιότητα: είμαι υποχρεωμένος να αφιερώνω
μέρος του χρόνου μου σε ανθρώπους
που δεν είχαν την τύχη να γεννηθούν στις
συντεταγμένες εκείνες του πλανήτη όπου
η ύπαρξη μιας στοιχειώδους παιδιατρικής περίθαλψης είναι δεδομένη. Η Αιθιοπία είναι μία από τις
φτωχότερες χώρες του πλανήτη κι
η ανθρωπιστική δράση είναι πολύ
έντονη εδώ και χρόνια, σε τέτοιο
σημείο που θεωρείται κι ως αιτία
αδράνειας και μειωμένης ανάπτυξης των κοινοτήτων.
Υποσιτισμός, επιδημίες, έλλειψη
εμβολιασμών, υψηλή περιγεννητική
θνησιμότητα, τοκετοί σε δύσκολες συνθήκες είναι μερικά από τα
πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα 80.000.000 των κατοίκων
της.
Άνθρωποι περήφανοι, που αγωνίζονται καθημερινά για αγαθά που
εμείς θεωρούμε δεδομένα, όπως η
πρόσβαση σε ασφαλές νερό. Να
αναφέρουμε εδώ ότι κατά μέσο
όρο οι κάτοικοι της Υποσαχάριας
Αφρικής πρέπει να διανύουν καθημερινά 5 km για να βρουν ασφαλές
νερό, κι εκεί η μετακίνηση γίνεται
κυρίως με τα πόδια.
Το Yirgalem είναι μια πόλη στην
επαρχία Sidamo 260 χλμ. νότια της
Addis Ababa και 40 χλμ. νότια της Awassa.
Ο πληθυσμός της ανέρχεται στις 350.000
και το 47% ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Το νοσοκομείο του Yirgalem καλύπτει μια πολύ μεγάλη περιοχή κι έχει να
αντιμετωπίσει, εκτός των άλλων, μεγάλες
επιδημίες ελονοσίας και χολέρας, να εφαρμόσει προγράμματα πρόληψης και θεραπείας για τη φυματίωση και το AIDS και να
αντιμετωπίσει τον υποσιτισμό κυρίως κατά
την περίοδο της ξηρασίας.
Εκεί, σε αυτό το νοσοκομείο, με τα
φτωχά μέσα και τις μεγάλες ανάγκες αποφασίσαμε να εφαρμόσουμε ένα πρότυπο
πρόγραμμα ανθρωπιστικής παρέμβασης.
Οι φοιτητές κι οι καθηγητές του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών της
Ιατρικής Σχολής Αθηνών: «Διεθνής Ιατρική
– Διαχείριση Κρίσεων Υγείας», με την καθοδήγηση του διευθυντή του προγράμματος καθ. κ. Ρόζεμπεργκ «υιοθετήσαμε» την
παιδιατρική κλινική του νοσοκομείου του
Yirgalem κι αρχίσαμε μια σειρά από παρεμβάσεις που ως τελικό στόχο θα έχουν
την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών της κλινικής. Αρχικά οργανώσαμε κι
υποστηρίζουμε τη λειτουργία της κλινικής
υποσιτισμού και μέσα στο επόμενο εξάμη-
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
21
ΑΠΟ ΓΟΝΕΑ ΣΕ ΓΟΝΕΑ
να πια για μας περιστατικά που έπρεπε να
αντιμετωπίσουμε, είχαμε και έναν πολύ μεγάλο αριθμό υποσιτισμένων παιδιών, αρκετά απο αυτά σε προχωρημένο στάδιο και
πολλά σε αρκετά μεγάλη ηλικία, γεγονός
όχι και τόσο συνηθισμένο.
Μια από τις αιτίες μάλλον οφείλεται στο
γεγονός ότι η αύξηση των κρουσμάτων
φυματίωσης και HIV/AIDS εξολοθρεύει
ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό γονέων, με
αποτελέσμα πολλά παιδιά να μένουν αβοήθητα και να μην μπορούν να τραφούν.
Η λύση έρχεται, όταν υπάρχει, από άλλα
μέλη της οικογένειας. Έτσι μερικές από τις
πολλές σκληρές εικόνες που μου έμειναν
στο μυαλό και με βασανίζουν ακόμη είναι
οι τραγικές φιγούρες των παππούδων και
των γιαγιάδων που με μεγάλη στοργικότητα κι επιμονή φρόντιζαν τα υποσιτισμένα
εγγόνια τους και προσπαθούσαν να τα διατηρήσουν στη ζωή.
Θα είμαι εκεί όσο μπορώ
Δεν είναι εύκολο να μιλήσω για τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου όταν συνειδητοποιώ τη σκληρή πραγματικότητα κι
αντιλαμβάνομαι τις τρομερές ανισότητες
που υπάρχουν. Γεγονός επίσης είναι ότι,
όσο κοντά κι αν βρίσκομαι στο πρόβλημα,
στο βάθος του μυαλού μου υπάρχει πάντα
η σκέψη ότι αυτό που ζω είναι προσωρινό
κι ότι σύντομα θα γυρίσω στον ασφαλή
κόσμο μου. Αυτό με κάνει να αμφιβάλλω
αν θα μπορέσω ποτέ να νιώσω πραγματικά
τον πόνο και την απόγνωση των ανθρώπων
αυτών. Ούτε να προτείνω λύσεις μπορώ
πάντα. Το βέβαιο είναι ότι πεισμώνω, οπλίζομαι με δύναμη, δουλεύω σκληρά και το
μόνο που μπορώ να υποσχεθώ με σιγουριά
στον εαυτό μου και τους άλλους είναι ότι θα
γυρίζω όσο οι δυνάμεις μου το επιτρέπουν.
To μεγαλείο της προσφοράς
νο θα προχωρήσουμε και στην οργάνωση
του τμήματος νεογνών. Μια άλλη, εξίσου
σημαντική, πτυχή της συνεργασίας μας με
το προσωπικό του νοσοκομείου είναι η
ανάπτυξη επιστημονικού διαλόγου με τους
Αιθίοπες ιατρούς, γύρω από σημαντικά θέματα που εντάσσονται σε αυτό που ονομάζεται παγκόσμια υγεία κι είναι πλέον σαφές
ότι, λόγω της συνεχούς αύξησης της μετακίνησης των πληθυσμών, πρέπει να απασχολεί
όλους τους επαγγελματίες υγείας.
22
Ο παραλογισμός σε όλο
του το μεγαλείο
Στο τελευταίο μου ταξίδι, λίγο πριν από το
Πάσχα, είχα την ευκαιρία να διαπιστώσω
για άλλη μια φορά τη μεγάλη σημασία της
συνεργασίας μας με το νοσοκομείο του
Yirgalem και να νιώσω το γνώριμα συναίσθημα του άμεσου κι ουσιαστικού αποτελέσματος της παρέμβασής μας.
Αυτή τη φορά εκτός από τα συνηθισμέ-
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί γιατί
σε μια περίοδο πολύ κρίσιμη για τη χώρα
μας μια ομάδα γιατρών υποστηρίζει ένα παραμελημένο νοσοκομείο σε μια ξεχασμένη
περιοχή της Υποσαχάριας Αφρικής.
Η απάντηση έρχεται απο τα λόγια του
διευθυντή του νοσοκομείου του Yirgalem
ο οποίος μας υποδέχτηκε λέγοντάς μας
ότι το μεγαλείο ενός λαού φαίνεται από το
πώς φέρεται στους ασθενέστερους, όταν
ο ίδιος είναι σε δύσκολη θέση κι αγωνίζεται.
από τις Μάιρα Καλλίτση-Αντωνοπούλου, Γενική Γραμματέα Δ.Σ.,
Χριστίνα Αντωνάτου-Ζαχοπούλου, Αναπληρωματικό Μέλος Δ.Σ.
REGULARITY ΡΑΛΙ
ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ
Μια ξεχωριστή πρόταση ακόμα και για οικογενειακή ενασχόληση!
νατότητες. Αυτό που τους ενώνει πρωταρχικά είναι ο σεβασμός στην ιστορία του
αυτοκινήτου, ο ευγενής συναγωνισμός, η
συντροφικότητα, η αγάπη για την περιπέτεια και τα ταξίδια.
Έτσι, παλαιότεροι αγωνιζόμενοι καθώς
και η νέα γενιά που αγαπά το κλασικό αυτοκίνητο συγκεντρώνονται συνήθως τα
Σαββατοκύριακα, μοιράζονται τις εμπειρίες
τους μέσω της διοργάνωσης και τέλεσης
αγώνων (Regularity κ.ά.), εκδρομών, ανοιξιάτικων πικ νικ, καλλιστείων και άλλων εκδηλώσεων που πραγματοποιούνται από τα
σωματεία και λέσχες κλασικού αυτοκινήτου
σε όλη την Ελλάδα. Αναφέρουμε επιγραμματικά τη ΦΙΛΠΑ, ως ένα από τα παλαιότερα Ελληνικά Σωματεία, που ιδρύθηκε το
1972, και το τμήμα ιστορικού αυτοκινήτου
της ΕΛΠΑ (η ΕΛΠΑ ιδρύθηκε το 1924). Αν
ανατρέξετε στις ιστοσελίδες των σωματείων ιστορικών αυτοκινήτων που βρίσκονται
σε όλη την Ελλάδα, μπορείτε να ενημερωθείτε για τις δραστηριότητές τους.
Ράλι ιστορικών αυτοκινήτων
Regularity
Τ
α Σαββατοκύριακα είναι ιδανικά η
μέρα που τα μέλη μιας οικογένειας
μοιράζονται δραστηριότητες, εμπειρίες, συναισθήματα. Είναι η πολύτιμη μέρα
που μας ενώνει!
Μια ενασχόληση που θα μπορούσε
άνετα να πετύχει τα παραπάνω και να χαρίσει αναρίθμητες στιγμές χαράς και εμπειρίας σε μεγάλους αλλά και μικρούς είναι η
συμμετοχή σε Ιστορικά Ράλι Αυτοκινήτου
Regularity, καθώς και η ενασχόληση με
πλήθος εκδηλώσεων γύρω από το παλαιό
κλασικό αυτοκίνητο. Ο χώρος αυτός ανέκαθεν είχε ένθερμους οπαδούς διεθνώς
και τα τελευταία χρόνια αποκτά πολλούς
φίλους και στην Ελλάδα.
Πράγματι ο ευρύτερος χώρος του ιστορικού αυτοκινήτου με τις πολυάριθμες,
πλέον, και ποικίλες εκδηλώσεις του, (ράλι
δεξιοτεχνίας, πλοηγήσεις, κυνήγι θησαυρού, εκθέσεις, εκδρομές, σεμινάρια κ.ά.)
παύει σιγά σιγά να αποτελεί «αντρικό προνόμιο» και αρχίζει να συγκεντρώνει άτομα
από κάθε ηλικία, φύλο ή οικονομικές δυ-
Στα Ράλι ακριβείας ή regularity, ο αγώνας
κρίνεται βασικά από τις ειδικές διαδρομές
στις οποίες ο οδηγός και ο συνοδηγός
καλούνται να επιστρατεύσουν τις ικανότητές τους στην πλοήγηση, στην ακρίβεια
χρόνου σε κλάσμα δευτερολέπτου και στο
σχολαστικό «διάβασμα» του δρόμου. Ο
ανώτατος μέσος όρος ταχύτητας είναι συνήθως 50 klm/h, γι’ αυτό και είναι ασφαλές
για όλη την οικογένεια, χωρίς να στερείται
αγωνίας και... περιπέτειας. Οι ειδικές διαδρομές που είναι και οι «κρίσιμες» λόγω
βαθμολογίας, περιέχονται σε μία ευρύτε-
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
23
ΑΠΟ ΓΟΝΕΑ ΣΕ ΓΟΝΕΑ
κ.λπ. Συνήθως όσο πιο προσιτό είναι ένα
μοντέλο, τόσο προσιτή είναι και η συντήρησή του, τα ανταλλακτικά κ.λπ.
Όμως αν είναι κάποιος φίλος του ιστορικού αυτοκινήτου δεν σημαίνει ότι είναι
απαραίτητο να έχει το δικό του παλαιό
όχημα. Υπάρχουν εκδηλώσεις, εκθέσεις,
καλλιστεία και μουσεία όπου μπορεί κανείς να θαυμάσει από κοντά την τεχνολογική εξέλιξη των αυτοκινήτων, να ενημερωθεί και να περάσει μία διαφορετική μέρα
«ταξιδεύοντας» στο παρελθόν.
Προτάσεις
Για να θεωρηθεί
ένα αυτοκίνητο
ιστορικό, και να
μπορεί να λαμβάνει
επίσημα μέρος σε
αγώνες, θα πρέπει να
έχει, ημερομηνία
κατασκευής το 1981
το αργότερο,
σύμφωνα με την FIVA
και τη FIA.
24
ρη διαδρομή που περνάει από γνωστά και
άγνωστα μέρη της Ελλάδας. Επίσης γίνονται στάσεις για φαγητό σε ειδυλλιακές
τοποθεσίες, γνωριμίες με τους κατοίκους
των χωριών και διανυκτερεύσεις σε επιλεγμένα ξενοδοχεία, αν το ράλι δεν είναι
ημερήσιο.
Με τι αυτοκίνητο;
Για να θεωρηθεί ένα αυτοκίνητο ιστορικό
και να μπορεί να λαμβάνει επίσημα μέρος
σε αγώνες, θα πρέπει να έχει ημερομηνία
κατασκευής το 1981 το αργότερο, σύμφωνα με την FIVA (Federation Internationale
Vehicules Anciens) και τη FIA (Federation
Internationale de l’ Automobile), τους
δύο ευρωπαϊκούς οργανισμούς, υπό τη
«σκέπη» των οποίων κινείται το ιστορικό
αυτοκίνητο. Μπορούμε βέβαια αν ψάξουμε, να βρούμε ένα οικογενειακό «ξεχασμένο» αυτοκίνητο και να το συντηρήσουμε
με μικρό, συνήθως κόστος, καθώς η γκάμα
τιμών για την απόκτηση ενός αυτοκινήτου
30ετίας και πάνω κυμαίνεται από 2.0003.000 ευρώ και καταλήγει σε... πολλά μηδενικά ανάλογα με τη χρονολογία, το είδος,
την κατάσταση του οχήματος, την αυθεντικότητα των μερών του, τη σπανιότητα
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Από φέτος λειτουργεί στο κέντρο της
Αθήνας το Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου (http://www.hellenicmotormuseum.gr)
όπου εκτίθενται 111 αυτοκίνητα τα οποία
χρονολογούνται από το 1895 έως το 1980
και ανήκουν στην ιδιωτική συλλογή του
ιδρυτή του μουσείου. Η επίσκεψη στο Ελληνικό Μουσείο Αυτοκινήτου μπορεί να
είναι ιδιαίτερα απολαυστική για όλη την
οικογένεια! Μικροί και μεγάλοι μπορούν
να περάσουν μια όμορφη μέρα στις εγκαταστάσεις του Μουσείου, η οποία θα διακρίνεται από τον ψυχαγωγικό αλλά και
εκπαιδευτικό της χαρακτήρα αφού εκτός
από την περιήγηση στον χώρο, παρέχεται
η δυνατότητα συμμετοχής σε διαδραστικά
παιχνίδια, σεμινάρια για την ασφάλεια στην
οδήγηση κ.ά.
Επίσης συνδυάζοντας με μία μικρή εκδρομή προς τον Ωρωπό και τη Χαλκίδα,
μπορείτε να επισκεφτείτε το Τεχνολογικό Μουσείο «ΦΑΕΘΩΝ» (http://www.
phaetonmuseum.gr/). Το μουσείο ιδρύθηκε με ιδιωτική πρωτοβουλία, στεγάζεται σε
σύγχρονο κτίριο 7.500 τ.μ., και περιλαμβάνει ένα μεγάλο τμήμα για το κλασικό αυτοκίνητο με 100 εκθέματα. Μία βόλτα μέχρι
εκεί, έχει πολλά να προσφέρει και όχι μόνο
στους λάτρεις του αυτοκινήτου.
Η μεγάλη παρέα των φίλων του ιστορικού αυτοκινήτου με τις ποικίλες εκδηλώσεις της υπόσχεται σε όλους συγκινήσεις
και επαφή με τις αξίες μιας άλλης εποχής.
ΣΗΜ.: Στο άρθρο αυτό σκόπιμα αναφερθήκαμε μόνο στα ράλι regularity, που είναι
το «παιχνίδι» του ιστορικού αυτοκινήτου.
Όλες οι υπόλοιπες κατηγορίες (ράλι ταχύτητας, αναβάσεις, πίστα κ.ά.) δεν ενδείκνυνται για οικογενειακή ενασχόληση.
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ
από τη Θάνη Λορέντζου, ταμία Δ.Σ.
Κομποστοποίηση
στο σπίτι
Τα τσόφλια των αυγών, η υπόλοιπη σαλάτα, τα χόρτα που
περίσσεψαν από το τραπέζι σας και το κατακάθι του καφέ
μπορούν εύκολα να γίνουν κομπόστ για τα φυτά σας.
Σ
την Ευρωπαϊκή Ένωση, πετάμε όλο
και περισσότερα απορρίμματα κάθε
χρόνο. Μεταξύ 1995 και 1998, η ποσότητα των σκουπιδιών που δημιουργήσαμε αυξήθηκε κατά 15%. Εάν συνεχίσουμε
με τους ίδιους ρυθμούς παραγωγής απορριμμάτων, έως το 2020, θα πετάμε πιθανώς
45% περισσότερα σκουπίδια από το 1995.
Στην Ελλάδα, μόνο στο ΧΥΤΑ (Χώρος
Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Άνω
Λιοσίων καταλήγουν καθημερινά 5.500
τόνοι απορριμμάτων, ενώ τα προγράμματα
ανακύκλωσης έχουν καθυστερήσει δραματικά σε όλη τη χώρα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκδώσει οδηγία (31/1999) όπου
καθορίζει πως τα οργανικά στοιχεία των
απορριμμάτων μας πρέπει να πηγαίνουν
για κομποστοποίηση χωρίς όμως να καθορίζει τον τρόπο και τη μέθοδο.
δικασία η οποία μετατρέπει τα οργανικά
υλικά σε μια πλούσια σκούρα ουσία. Αυτή
η ουσία λέγεται κομπόστ ή χούμους ή
εδαφοβελτιωτικό. Η κομποστοποίηση είναι
ένας πολύ άμεσος και σημαντικός τρόπος
ανακύκλωσης. Έχει υπολογιστεί ότι το 35%
των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να
κομποστοποιηθούν.
Η λέξη κομπόστ προέρχεται από την αγγλική λέξη compost. Η λέξη compost προέρχεται από τη λατινική λέξη compositus
από το ρήμα componere (com - together,
μαζί + ponere - to place, τοποθετώ). Στα
τέλη του 14ου αι. στη γαλλική γλώσσα εμφανίζεται η λέξη composte με την έννοια
του μείγματος των φύλλων, της κοπριάς
και άλλων υλικών για τη λίπανση της γης. Η
λέξη compost με τη σημερινή της έννοια
εμφανίζεται το 1580 στην Αγγλία.
Τι είναι η κομποστοποίηση
Πηγή: Online Etymology Dictionary, © 20012010 Douglas Harpe
Η κομποστοποίηση είναι μια φυσική δια-
Πώς γίνεται και πώς ελέγχουμε
την κομποστοποίηση
Τα βακτήρια, οι μύκητες και άλλα μικρόβια
αποτελούν τους «εργάτες» της κομποστοποίησης. Αυτοί, υποβοηθούνται κι από πολλούς άλλους μεγαλύτερους οργανισμούς.
Κατά τη διάρκεια της κομποστοποίησης,
αυτά τα μικρόβια παράγουν διοξείδιο
του άνθρακα (CO2), θερμότητα και νερό
καθώς αποικοδομούν τα οργανικά υλικά
του σωρού. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το
ΚΟΜΠΟΣΤ (πλούσιο, σκούρο, τριφτό και
άοσμο), τέλειο λίπασμα για τον κήπο σας.
Για την αποτελεσματική κομποστοποίηση
χρειάζεται:
1. Σωστό μείγμα υλικών (σε σωστές αναλογίες)
2. Σωστός αερισμός
3. Σωστή υγρασία
4. Σωστό μέγεθος υλικών
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
25
ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ
Πώς χρησιμοποιώ το κομπόστ
Το κομπόστ μπορεί να χρησιμοποιηθεί
σαν:
• Εδαφοβελτιωτικό
• Λίπασμα για το γκαζόν
• Συμπλήρωμα στο χώμα των γλαστρών
• Μαγιά για κομποστοποίηση
Ποια υλικά μπορούμε
να κομποστοποιήσουμε;
Ενώ οτιδήποτε ήταν κάποτε ζωντανό μπορεί να κομποστοποιηθεί, κάποια υλικά είναι
καλύτερα να τα χειριστούν επαγγελματίες
και να μείνουν μακριά από τον οικιακό κομποστοποιητή μας. Όταν λοιπόν επιλέγετε
τα υλικά της κομποστοποίησής σας,
Αποφύγετε:
• Απορρίμματα που προσελκύουν ενοχλητικά ζωύφια
• Άρρωστα ή μολυσμένα από έντομα
φυτά
Τα λιπαρά φαγητά, όπως το κρέας και τα
τυροκομικά, πρέπει να αποφεύγονται επειδή προσελκύουν τρωκτικά, σκυλιά, γάτες,
μύγες κ.ά. Τα απορρίμματα των σκύλων
και των γατών δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται γιατί μπορούν να μεταδώσουν
ασθένειες. Μπορείτε επίσης να αποφύγετε
την προσθήκη άρρωστων φυτών ή φυτών
που έχουν προσβληθεί έντονα από έντομα, εκτός αν είστε σίγουροι για την υψηλή
θερμοκρασία του κομποστοποιητή σας,
οπότε αν μείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα θα διασπαστούν τελείως και δεν θα
υπάρξει κάποιο πρόβλημα. Αυτό ισχύει
και για τα αναπαραγωγικά μέρη των φυτών
όπως οι ρίζες και οι σπόροι, τα οποία καλό
είναι να αποφεύγονται εκτός αν η θερμοκρασία του κομποστοποιητή είναι υψηλή
οπότε θα διασπαστούν.
Μελετήστε τον παρακάτω πίνακα για να
δείτε τι μπορείτε να ρίχνετε μέσα στον
κάδο σας και τι όχι.
Πώς φτιάχνουμε κομπόστ
στο σπίτι;
Ρίχνουμε στον κάδο-κομποστοποιητή τα
οργανικά υλικά της κουζίνας μας και προσθέτουμε φύλλα και κλαδιά με λίγο χώμα.
Φροντίζουμε το μείγμα να περιέχει διάφορα υλικά, ώστε να αποτελεί την κατάλληλη
τροφή για τους γεωσκώληκες –μπορεί να
μας τους προμηθεύσει η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης– που αναλαμβάνουν
26
την αποσύνθεση
των οργανικών
υλικών. Τροφοδοτούμε τον κάδο μας με ποικιλία υλικών και
ανακατεύουμε
κατά διαστήματα
ώστε να εμπλουτίζεται το μείγμα
με οξυγόνο.
Το πρώτο κομπόστ ωριμάζει
σε 3 περίπου μήνες
και μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε
στον κήπο, στις γλάστρες μας ή και στα
παρτέρια της γειτονιάς μας.
Πράσινα (πολύ άζωτο)
Καφέ (πολύς άνθρακας)
ΜΗΝ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΕ
γκαζόν
φύλλα
κόκαλα
κλαδέματα
φλούδες κορμών
απορρίμματα σκύλων/γατών
φρούτα και λαχανικά
άχυρα
λάδια
οικιακά φυτά
πριονίδια
λίπη
κοπριά (π.χ. από αγελάδες,
άλογα, κότες ή κουνέλια)
χαρτί κουζίνας
λιπαρές ουσίες
απορρίμματα κουζίνας, π.χ. χαρτοπετσέτες
τσόφλια αυγών, υπολείμματα
καφέ (και τα φίλτρα)
υπολείμματα από κρέατα/
ψάρια
υπολείμματα από αφέψημα
γαλακτοκομικά
στέλεχος καλαμποκιού
φλούδες από φρούτα και
λαχανικά
σπόρους ζιζανίων
άρρωστα φυτά
Για την αγορά του κάδου
Οι κάδοι κομποστοποίησης διατίθενται
στην αγορά από τρεις εταιρείες. Ο πιο
φθηνός κάδος ξεκινά από τα 85 ευρώ συν
ΦΠΑ και ο πιο ακριβός φτάνει στα 160
ευρώ συν ΦΠΑ. Για το μεγάλο μέγεθος, η
τιμή αυξάνεται λίγο αλλά το μεγαλύτερο
μέγεθος κάδου μπορούν να το μοιραστούν
περισσότερα νοικοκυριά κι έτσι μειώνεται
και το κόστος αγοράς.
Πού τοποθετούμε τον κάδο μας;
Ο χώρος που καταλαμβάνει ένας κάδος
κομποστοποίησης είναι περίπου 1 m3. Αν
όμως θελήσετε να κάνετε κομποστοποίηση χωρίς κάδο, τότε ο σωρός πρέπει να
είναι αρκετά μεγάλος για να κρατάει τη
θερμότητα που παράγει, αλλά και αρκετά
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
μικρός έτσι ώστε ο αερισμός του να γίνεται σωστά. Ιδανικά μπορεί να έχει βάση 1x1
μέτρο και ύψος επίσης 1 μέτρο. Σωροί που
ξεπερνούν τα 4,5 μέτρα σε πλάτος ή ύψος
δεν συνιστούνται επειδή είναι δύσκολος ο
αερισμός τους.
Χρειάζεται επίσης κάποιος χώρος γύρω
από τον σωρό για την αποθήκευση οργανικών υλικών, όπως π.χ. φύλλα. Διαλέξτε ένα
βολικό μέρος για το σωρό σας. Να είναι σε
κοντινό και προσιτό μέρος. Ένα επίπεδο
σκιερό μέρος είναι ιδανικό. Η παρουσία
του ήλιου όμως δεν επηρεάζει την κομποστοποίηση. Η πρόσβαση σε τρεχούμενο
νερό είναι επιθυμητή. Μην δημιουργείτε
σωρούς που εφάπτονται σε ξύλινες επιφάνειες επειδή αυτές αργά ή γρήγορα θα
σαπίσουν.
ΠΑΙΔΙ
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΙ
ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ
ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ!
M
ε γνώμονα το ενδιαφέρον όλων
μας για ποιoτική απασχόληση των
παιδιών μας κατά τους θερινούς
μήνες, προσπαθήσαμε να βρούμε ενδιαφέροντες προορισμούς για τις καλοκαιρινές
σας διακοπές. Γι’ αυτό το λόγο απευθυνθήκαμε σε έναν γονιό του σχολείου μας που
δραστηριοποιείται σ’ αυτόν τον τομέα και
μας έκανε τις παρακάτω προτάσεις:
ΖΑΚΥΝΘΟΣ
Η Ζάκυνθος ή όπως την αποκαλούν το
«το Φιόρο του Λεβάντε» είναι γνωστή για
τις μοναδικές φυσικές ομορφιές και τις
πιο διάσημες παραλίες της νησιωτικής Ελλάδας. Επισκεφτείτε το Εθνικό Θαλάσσιο
Πάρκο, έναν από τους πιο σημαντικούς
βιότοπους αναπαραγωγής της θαλάσσιας
χελώνας Caretta Caretta στη Μεσόγειο.
Για τους πιο περιπετειώδεις, τα παράλια
του νησιού προσφέρουν έντονες συγκινήσεις με τους απόκρημνους βράχους και
τις μαγευτικές γαλάζιες σπηλιές, τις οποίες
μπορείτε να επισκεφτείτε και με καραβάκια κάνοντας τον γύρο του νησιού. Επισκεφτείτε επίσης τις σπηλιές του Κεριού και
απολαύστε τον πλούτο του υποβρύχιου
κόσμου, με τις σχολές καταδύσεων.
ΚΡΗΤΗ
Ένα νησί γεμάτο ιστορία και πολιτισμό. Ένα
από τα κυριότερα αξιοθέατα στην Κρήτη
είναι το Φαράγγι της Σαμαριάς με μήκος
18 χλμ. Είναι το μεγαλύτερο της Ευρώπης
και μία από τις ωραιότερες πεζοπορικές
διαδρομές. Βρίσκεται στη δυτική Κρήτη,
στην οροσειρά Λευκά Όρη. Ξεκινάει από
το Ξυλόσκαλο (υψόμ. 1227 μ.) και καταλήγει στο παραθαλάσσιο χωριό με μία από
τις ωραιότερες παραλίες της Κρήτης, την
Αγία Ρούμελη.
Στο Ηράκλειο, το Minoan Amusement
Park. Ένας πρωτόγνωρος «παραμυθότοπος» και πάρκο ιστορικής ψυχαγωγίας, για
παιδιά 4 έως 14 ετών, που τα εισάγει στον
κόσμο της Μινωικής και Ελληνικής Μυθολογίας μέσω παιχνιδιών.
Για τους φυσιολάτρες στα Χανιά επισκεφτείτε το Βοτανικό Πάρκο. Περισσότερα
από 150 είδη φρουτόδεντρων, δεκάδες
βότανα, φαρμακευτικά και καλλωπιστικά
φυτά.
Αν πάλι προτιμάτε προορισμούς εξωτερικού, έχουμε να προτείνουμε τα εξής:
ΑΙΟΛΙΚΑ ΝΗΣΙΑ
Mια μοναδική και ποιοτική ιδιωτική κρουαζιέρα στα Αιολικά Νησιά για όλη την
οικογένεια. Επισκεφτείτε το Λίπαρι, το
Στρόμπολι (το μοναδικό ηφαίστειο της
Ευρώπης με συνεχή δράση), τα Βουλκάνο,
Σαλίνα, Παναρέα, Φιλικούντι, Αλικούντι. Θα
εντυπωσιαστείτε από τις βραχώδεις παραλίες με την κατάμαυρη άμμο και τη φυσική ομορφιά αυτών των νησιών. Κάθε νησί
και άλλο μοτίβο, κάθε «φουντάρισμα» και
διαφορετικό τοπίο. Τα Αιολικά Νησιά με
τον ελάχιστο κόσμο θυμίζουν τα ελληνικά
της δεκαετίες του 1950. Απέχουν δύο ώρες
από τη Σικελία, στην Τυρηνική Θάλασσα.
Είμαστε στη διάθεσή σας για να οργανώσουμε μαζί το ταξίδι σας και να σας δώσουμε ακόμα περισσότερες πληροφορίες
από τις προσωπικές εμπειρίες που έχουμε
αποκομίσει από τα ταξίδια μας.
Τηλέφωνα επικοινωνίας για προσωπική
εξυπηρέτηση:
ΡΩΜΗ
Η Ρώμη είναι από μόνη της πόλη-μουσείο.
Εκτός από τα κλασικά αξιοθέατα, το Κολοσσαίο, την Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά, το
Πάνθεον, το Βατικανό κτλ., μόλις άνοιξε
το καινούργιο θεματικό πάρκο Rainbow
Magic Land, σε απόσταση 40 χλμ. στη πόλη
Valmontone.
κα Πειθή Κρυστάλλω
+ 30 211 180 3100
e-mail:
[email protected]
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
27
ΠΑΙΔΙ
Ταξιδεύοντας με O
τα ζωάκια σας!
Θέλετε να ξεκινήσετε τις διακοπές σας και
εκτός από το να τις οργανώσετε σας απασχολεί
και το τι να κάνετε με τα κατοικίδιά σας την
περίοδο αυτή. Στο τέλος, ίσως κάτω από την
πίεση και των παιδιών, αποφασίζετε να τα
πάρετε μαζί σας και μάλιστα σε ταξίδι με πλοίο.
Μπράβο! Και αν το κατοικίδιο που θα πάρετε
είναι γάτα, ε... τότε δύο φορές μπράβο!
28
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
καλύτερος τρόπος για να βάλεις το ζωάκι στο πλοίο
είναι να διαθέσεις λίγο χρόνο μαζί του ενώ το πλοίο
θα είναι ακόμη δεμένο στην αποβάθρα. Μερικά ζώα
έχουν έμφυτο τον φόβο του νερού και μπορεί ποτέ να μην αισθανθούν άνετα μέσα στο πλοίο. Εάν το ζωάκι σας τρέμει στη
θέα του νερού, τότε καλό είναι να το αφήσετε στο σπίτι. Εάν
δείτε πως αισθάνεται άνετα κατ’ αρχήν, πριν το πλοίο αφήσει την
αποβάθρα, πηγαίνετέ το κοντά στις μηχανές για να εξοικειωθεί
με τον θόρυβο. Τα ζώα αντιλαμβάνονται ήχους σε μεγαλύτερη
έκταση από ό,τι οι άνθρωποι.
Εάν, κατ’ αρχήν, πάνε όλα καλά, κάντε μια μικρή κρουαζιέρα για
να εξοικειώσετε το ζωάκι σας με την κίνηση του πλοίου ή της
βάρκας. Μπορεί να πάθει ναυτία όπως και οι άνθρωποι. Να είστε
σε ετοιμότητα για κάθε σημάδι κούρασης του ζώου, αδεξιότητας
ή και έλλειψης προσανατολισμού. Επιπλέον, όσο και αν πιστεύετε
πως το ζωάκι έχει εξοικειωθεί με το νερό και ξέρει να κολυμπάει, πρέπει να έχετε μαζί σας ένα σωσίβιο στην περίπτωση που
τρομοκρατηθεί ή πάθει πανικό. Επίσης να έχετε ένα λουρί στην
περίπτωση που χρειαστεί να του περιορίσετε την κίνηση. Τα σκυλιά, για παράδειγμα, ενώ αγαπούν το νερό γίνονται επιθετικά όταν
πλησιάσουν κάποια πουλιά. Ποτέ δεν ξέρετε τι απρόσμενο θα
συναντήσετε σ’ ένα θαλάσσιο ταξίδι. Έχετε το νου σας μήπως βρίσκονται κοντά του διάφορα μικροπράγματα που του δημιουργούν
περιέργεια. Η όσφρηση των ζώων στα σύνεργα ψαρέματος είναι
καταστροφική. Στα καταστήματα που πουλούν είδη για κατοικίδια
μπορείτε να βρείτε ένα προσωπείο ή ένα γείσο για να μην ενοχλεί
τα μάτια του ο ήλιος. Να παρακολουθείτε τακτικά εάν το σημείο
που έχετε βάλει το ζωάκι σας έχει σκιά και εάν έχει αρκετό νερό
για να πίνει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Οι γάτες και οι σκύλοι
απορροφούν τη θερμότητα από τα πόδια τους – προστατέψτε τα
από τη ζεστή επιφάνεια του καταστρώματος.
Επίσης, πρέπει να ξέρετε πως δεν ιδρώνουν, το λαχάνιασμα
είναι η μόνη τους διέξοδος για να απαλλαχθούν από την υπερβολική ζέστη. Χρειάζονται, λοιπόν, περισσότερο νερό για να δροσίζονται. Το υπερβολικό λαχάνιασμα και η ροή σιέλου καθώς και
η αρρυθμία στους καρδιακούς παλμούς είναι επικίνδυνα σημάδια
που δείχνουν πως το ζωάκι πάσχει από ηλίαση. Η άμεση θεραπευτική αγωγή είναι να το βουτήξετε στο νερό. Έχοντας μάλλον
κοινή αίσθηση, εσείς και το ζωάκι σας θα έχετε ένα καλό ταξίδι.
Πάντως εάν ταξιδέψετε στο εξωτερικό, ίσως χρειαστεί να έχετε
βεβαίωση για την κατάσταση της υγείας του. Ελέγξτε τι ισχύει
στη χώρα που θα πάτε όσον αφορά το ζήτημα αυτό.
Ίσως λοιπόν αξίζει να ρισκάρετε ένα θαλάσσιο ταξιδάκι με
το αγαπημένο σας ζωάκι.
Πηγή: www.netkids.gr
Επισκεθείτε την ιστοσελίδα
www.netkids.gr
για περισσότερες ιδέες!
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Καλοκαιρινά
αθλήματα
για παιδιά
Τ
ο καλοκαίρι έχει μπει για τα καλά,
ο ήλιος καίει και μας κάνει να αναζητούμε όλο και περισσότερο τη
θάλασσα για δροσιά και διασκέδαση. Αν
είστε από αυτούς που γυμνάζονται όλο το
χρόνο, μάλλον τα περισσότερα τα ξέρετε.
Αν όμως είστε από εκείνους που δεν πρόλαβαν, σηκωθείτε. Στην παραλία δεν κάνει
κανείς εξάσκηση μόνο στους μυς του καρπού παίζοντας τάβλι ή στους μασητήριους
τρώγοντας ένα παγωτό χωνάκι. Καλές οι
ρακέτες, αλλά για μπείτε στο νερό. Όχι
μόνο για πατητές. Η αντοχή δεν βελτιώνεται με αυτόν τον τρόπο. Ρίξτε μια ματιά πιο
κάτω, δείτε τι σας αρέσει και ξεκινήστε.
Απόφαση χρειάζεται. Καλή διασκέδαση!
Κολύμβηση
Γνωριμία…
Η κολύμβηση είναι το πιο διαδεδομένο
άθλημα του καλοκαιριού και ιδιαίτερα
αγαπητό στη χώρα μας από μικρούς και
μεγάλους. Αναφορές για αγώνες κολύμβησης έχουμε από τα αρχαία χρόνια, ενώ το
άθλημα συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα
των πρώτων Ολυμπιακών αγώνων το 1896.
Διεξήχθη στη θάλασσα, ενώ από το 1924
πραγματοποιείται σε πισίνα. Τα στιλ στα
οποία αγωνίζονται άνδρες και γυναίκες
είναι τέσσερα: ελεύθερο, ύπτιο, πρόσθιο
και πεταλούδα. Οι αποστάσεις ποικίλλουν.
Ξεκινούν από 50 μ. σε όλα τα στιλ και
φτάνουν τα 800 μ. σε γυναίκες και 1.500 μ.
στους άνδρες στο ελεύθερο.
Γιατί μας αρέσει;
Η κολύμβηση δίνει την αίσθηση της ελευθερίας. Ο άνθρωπος φεύγει από τον φυσικό του χώρο, τη γη, αλλάζει περιβάλλον
και προσπαθεί να κινηθεί μιμούμενος τις
κινήσεις των ψαριών. Μπορεί να εξερευνήσει έναν νέο συναρπαστικό κόσμο χωρίς
ιδιαίτερο κόπο, λόγω της άνωσης που διευκολύνει την επίπλευση.
Τι οφέλη έχουμε;
Το κολύμπι γυμνάζει όλες τις μυϊκές ομάδες, καθώς απαιτείται νευρομυικός συντονισμός για να επιτευχθεί καλύτερη πλεύση.
Περισσότερο γυμνάζονται οι τραπεζοει-
δείς, οι δελτοειδείς και οι μηριαίοι. Οι κολυμβητές έχουν μεγάλη αντοχή την οποία
καλλιεργούν καθημερινά στην προπόνηση,
δύναμη με ασκήσεις στο νερό και στο
γυμναστήριο και ευλυγισία για την οποία
αφιερώνουν αρκετή ώρα μετά το τέλος
της προπόνησης. Γυμνάζονται τουλάχιστον
4 ώρες την ημέρα και χρειάζονται τουλάχιστον μία δεκαετία για να πετύχουν σημαντικές επιδόσεις. Μία ώρα κολύμπι είναι
αρκετή για να κάψουμε 300-500 θερμίδες.
Υδατοσφαίριση
Γνωριμία…
Η υδατοσφαίριση είναι η μοναδική αθλοπαιδιά στο νερό. Αρχικά οι παίκτες βρίσκονταν πάνω σε βάρκες και προσπαθούσαν
να σκοράρουν σπρώχνοντας την μπάλα με
τα κουπιά! Έγινε το πρώτο ομαδικό άθλημα που συμπεριλήφθηκε σε Ολυμπιακούς
αγώνες το 1900 στο Παρίσι. Παίζεται από
7 παίκτες για κάθε ομάδα εκ των οποίων
ο ένας είναι τερματοφύλακας. Η διάρκειά
του είναι τέσσερις περίοδοι των επτά λεπτών καθαρού χρόνου.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
29
ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ
Γιατί μας αρέσει;
Γιατί συνδυάζει τη χαρά του νερού με το
παιχνίδι. Παίζεται ευχάριστα από άνδρες
και γυναίκες. Έχει μεγάλη ποικιλία, συναρπαστικές εναλλαγές φάσεων και δίνει τη
δυνατότητα της ικανοποίησης σε όλους,
αφού μπορεί ο καθένας να σκοράρει.
Τι οφέλη έχουμε;
Η υδατοσφαίριση είναι ιδιαίτερα αγαπητή αφού όλοι αναγνωρίζουν τη δυσκολία
της. Ο αθλητής χρειάζεται μεγάλη αντοχή,
δύναμη, ταχύτητα αλλά και οξυδέρκεια και
ομαδικό πνεύμα. Γυμνάζει όλους τους μυς
του κορμού, ενώ σημαντικό ρόλο παίζουν
οι κοιλιακοί οι οποίοι γυμνάζονται εκτός
νερού. Μία ώρα προπόνησης βοηθάει στην
απώλεια 400-600 θερμίδων.
Καταδύσεις
Γνωριμία…
Αναφορές για καταδύσεις συναντούμε από
το 500 π.Χ. Από τον 19ο αιώνα καλλιεργήθηκαν συστηματικότερα και στους Ολυμπιακούς του 1904 στο Σεντ Λούις μπήκαν
επίσημα στο πρόγραμμα. Σήμερα άνδρες
και γυναίκες αγωνίζονται με την ίδια επιτυχία σε καταδύσεις από διάφορα ύψη και
σταθερό βατήρα ή τραμπολίνο. Στόχος η
είσοδος στο νερό σε όσο το δυνατόν κάθετη θέση.
Γιατί μας αρέσει;
Γιατί είναι πολύ θεαματικές. Συνδυάζουν
δύναμη, ευλυγισία και ακρίβεια. Ένας καταδύτης πρέπει να έχει τη χαλαρή δύναμη
ενός κολυμβητή και την αρμονία στην κίνηση ενός χορευτή.
Τι οφέλη έχουμε;
Οι αθλητές ασκούνται πολλές ώρες έξω
από το νερό καλλιεργώντας την ευκαμψία
που απαιτεί. Οι καταδύσεις γυμνάζουν αρμονικά όλο το σώμα. Ιδιαίτερα αναπτύσσονται οι μύες των ποδιών (δικέφαλος,
τετρακέφαλος, γαστροκνήμιος) της πλάτης και οι κοιλιακοί. Μια ώρα προπόνησης
βοηθάει στην απώλεια 200-300 θερμίδων.
Κωπηλασία
Γνωριμία...
Για την κωπηλασία δεν χρειάζεται να ανατρέξουμε σε πηγές, αφού είναι τόσο παλιά
όσο και η διάθεση του ανθρώπου να μετακινηθεί στη θάλασσα. Αγώνες πραγματοποιούνταν ακόμη και στην αρχαία Αίγυπτο,
ενώ ήταν πολύ συνηθισμένοι στην αρχαία
Ελλάδα. Το 1896 εμφανίστηκε στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες. Στόχος των
αθλητών είναι να διατρέξουν μια προκαθορισμένη απόσταση κωπηλατώντας με
ένα ή δύο κουπιά ο καθένας στον μικρότερο χρόνο. Υπάρχουν οκτώ διαφορετικά
αγωνίσματα ανδρών και έξι γυναικών στο
επίσημο πρόγραμμα.
30
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
Γιατί μας αρέσει;
Κυρίως γιατί είναι δύσκολη. Όποιος έχει
δοκιμάσει να κωπηλατήσει έχει αντιληφθεί
ότι χρειάζεται μεγάλη δύναμη στα χέρια,
αντοχή και συντονισμό. Οι αγώνες είναι
συναρπαστικοί, η προσπάθεια στα πρόσωπα των αθλητών φανερή και τα τελευταία
μέτρα πολλές φορές συγκλονιστικά.
Τι οφέλη έχουμε;
Η κωπηλασία βοηθάει στην καρδιοαναπνευστική ικανότητα καθώς απαιτεί μεγάλη αντοχή. Χαρακτηρίζεται ως άθλημα
αντοχής με υψηλές απαιτήσεις δύναμης
και βρίσκεται στην ίδια κατηγορία αθλημάτων όπως η ποδηλασία σε δρόμο, το
σκι μεγάλων αποστάσεων και η ορειβασία! Γυμνάζει κυρίως τους μυς των ώμων,
των χεριών και της πλάτης αλλά και τους
τετρακέφαλους στα πόδια. Σε μία ώρα
κωπηλασία μπορεί κάποιος να κάψει από
500-800 θερμίδες.
Θαλάσσιο σκι
Γνωριμία...
Το θαλάσσιο σκι, αν και είναι το νεότερο
από τα αθλήματα της θάλασσας, γνωρίζει
μεγάλη ανάπτυξη, αφού μπορεί να κάνει
κάποιος θαλάσσιο σκι σε πολλές οργανωμένες παραλίες της χώρας. Στους Ολυμπιακούς της χώρας μας εμφανίστηκε για
πρώτη φορά. Στο θαλάσσιο σκι αγωνίζονται άνδρες και γυναίκες σε τέσσερα αγωνίσματα. Στο σλάλομ, στις φιγούρες, στο
άλμα και στη σανίδα.
Γιατί μας αρέσει;
Γιατί είναι γρήγορο και θεαματικό. Διαρκεί
λίγο, έχει εναλλαγές και δεν κουράζει. Ιδιαίτερα το άλμα και οι φιγούρες είναι πολύ
εντυπωσιακά και προκαλούν ζωηρό ενδιαφέρον.
H
ot yoga είναι γιόγκα σε 40 βαθμούς
Κελσίου και γύρω στο 50% υγρασία. Τα οφέλη της είναι απίστευτα
και γι’ αυτό το λόγο είναι το περισσότερο
αναπτυσσόμενο είδος γιόγκα στον κόσμο.
Απώλεια βάρους και λίπους, εκγύμναση,
γράμμωση, ελαστικότητα, χαλάρωση και
αποτοξίνωση. Είναι ολιστική και έχει πολλαπλά και γρήγορα θετικά αποτελέσματα.
Είναι σαν να κάνει κάποιος συγχρόνως
γιόγκα, τρέξιμο και σάουνα. Απευθύνεται
και στα δύο φύλα, και δεν χρειάζεται καμία
προηγούμενη εμπειρία. Μόνο καλή διάθεση και πάθος από κάποιον να δει γρήγορα
τον εαυτό του ν’ αλλάζει!
Ονομάζομαι Ελένη Πρέκα, ήμουν δασκάλα hatha yoga, και όταν πήγα στην
Αμερική για κάποια σεμινάρια πάνω στην
κλασική γιόγκα, ανακάλυψα ότι όλοι μιλούσαν για τη hot. Tη δοκίμασα, και η
πρώτη εμπειρία ήταν καταλυτική. Μπήκα
σε ένα θερμαινόμενο δωμάτιο, πάνω στα
ματ υπήρχαν καθαρές πετσέτες και δίπλα
του ο κάθε ασκούμενος είχε ένα μπουκάλι
νερό. Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα ιδρώσει τόσο! Βγαίνοντας από την αίθουσα
είχα ένα περίεργο συναίσθημα, ένιωθα
τόσο χαλαρή σαν να ήταν το σώμα μου
σε κομμάτια. Από το πρώτο μάθημα έβαλα
στόχο να το φέρω στην Ελλάδα. Άρχισα να
δοκιμάζω όλα τα είδη της hot yoga, bikram,
absolute, moksha, home, κ.λπ. Όλα έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους και η θερμοκρασία
και η υγρασία ήταν πάντα οι ίδιες. Διάλεξα
την πιο απαιτητική, την absolute και μπορώ
να την προσαρμόζω ανάλογα με τους μαθητές που έχω στο τμήμα μου. Έκανα το
training στην Ταϊλάνδη, και από τότε κάθε
Τι οφέλη έχουμε;
Το θαλάσσιο σκι βοηθάει στην ανάπτυξη
των μυών του πάνω μέρους του σώματος
(θωρακικοί, ραχιαίοι, τραπεζοειδείς), των
πάνω άκρων (δικέφαλοι) αλλά και των
κάτω άκρων (τετρακέφαλοι). Επίσης συμ-
βάλλει στην ελαστικότητα των αρθρώσεων
των γονάτων. Μετά από μια ώρα θαλάσσιο
σκι έχετε κάψει 350-500 θερμίδες.
μήνα κάνω ένα τριήμερο ταξίδι σε κάποιο
hot yoga του εξωτερικού για να ανανεώνω
τις γνώσεις μου.
Θεωρώ ότι ο χώρος που δημιουργήσαμε με το συνεργάτη μου Γρηγόρη Μπάλτα
στον Φάρο Ψυχικού δεν είναι μόνο αισθητικά προσεγμένος – δώσαμε μεγάλη
έμφαση στην υγιεινή που πρέπει να συνοδεύει έναν τέτοιο χώρο. Η μηχανολογική
μελέτη ιδιαιτέρως ακριβή και πολύπλοκη,
και σημαντικό κομμάτι της ο φρέσκος ανανεόμενος αέρας που μπαίνει στην αίθου-
σα. Επίσης το πάτωμα αντιβακτηριδιακό
και ελαστομερές. Ό,τι πιο σύγχρονο στον
χώρο της hot yoga.
Περισσότερες πληροφορίες για τα
οφέλη της hot yoga στο website μας: www.
hot-yoga.gr. Εκεί θα βρείτε πληροφορίες
για τα οφέλη της στο σώμα, στην υγεία και
στους ανθρώπους που ασχολούνται με
τον αθλητισμό.
Πηγή: www.nutrimed.gr
Ελένη Πρέκα
Δασκάλα hot yoga
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΣΧΟΛΗΣ ΜΩΡΑΪΤΗ
31
WWWGONEISMORAITISGR
/.
ØûďąûĆĎċĈĊ÷ĒĈđvÿċČĂćwĊĉČĂăċČĈċÿĆ÷þû
ČĈđØđĆĆøāĈđÑĈćõĎćąûăàĂþÿvøćĎćČĂďØĐĈĆöďáĎĊûĕČĂy
îćûďĐĉĊĈďævÿċĂďÿćĂvõĊĎċĂďąûăÿđĊúČÿĊĂďÿwăąĈăćĎć÷ûďy
Üąÿ÷ÓûüĊÿ÷ČÿċČăďČĊÿăďwĊĉČÿďąûČĂāĈĊ÷ÿďØúĆĆĈāĈďÑĈćõĎćèă%ĊĎČöċÿăďċûďąûăÜąþĂĆĉċÿăďČ÷ąæćĈđvÿąûăwĉďČĈđĆĈwĈăĈúvÿvûĒ÷ċûďÜăþăąøČÿĊûċČĂþÿúČÿĊĂąûČĂāĈĊ÷û
èăÜĊĎČöċÿăďċûďċČĂćđwĈąûČĂāĈĊ÷ûlÜĊĎČöċÿăďÚwûćČöċÿăďmĎüýċĀøčĀčĄĐĀċďč÷ČĀĄĐxĉĒwüĐöđĀčĀĒxĉýçćĀĄĆüĄčĄĐüxüĈč÷ČĀĄĐxĉĒwüĐöÿďČĀăÓĄĀûĎĒĈČăčĉĒČđĉćĀøĉĒ
ĂĄvüĒčöĐčûwĊõwÿăćûÿāāĊûĀÿ÷ČÿāăûćûûwĈąČöċÿČÿwĊøċüûċĂċČĂċÿĆ÷þûąûčĉďÿ÷ćûăþăûčõċăvĂvøćĈāăûČĈđďāĈćÿ÷ďČĈđáÿûđČöČĂćÿđąûăĊ÷ûÿđĐûĊăċČĈúvÿÿăĆăąĊăćæČĂć
ÒăÿúčđćċĂČĈđċĐĈĆÿ÷ĈđāăûČĂüĈöčÿăûąûăČĂćċČöĊăĄöČĂď
ØČăďÿwøvÿćÿďČĊÿăďąûČĂāĈĊ÷ÿďØĂvûćČăąõďÖĆĂĊĈĀĈĊ÷ÿďÜwăĆõāĈćČûďØwĈđþõď,INKSąûăáĈăĊûċČÿ÷ČÿvûĒ÷vûďčûüĊÿ÷ČÿwĈăą÷ĆÿďwĆĂĊĈĀĈĊ÷ÿďċĐÿČăąævÿČĂċĐĈĆăąöĒĎöąûă
ÿąwûăþÿđČăąæčõvûČûąûčĉďąûăwĆĂĊĈĀĈĊ÷ÿďāăûČĂćûćĉČûČĂÿąwû÷þÿđċĂąûăČĈćÿwûāāÿĆvûČăąøwĊĈċûćûČĈĆăċvøØČĂČÿĆÿđČû÷ûąûČĂāĈĊ÷ûáĈăĊûċČÿ÷ČÿvûĒ÷vûďvwĈĊĈúvÿćû
ûćČûĆĆæĄĈđvÿčõvûČûąûăwĆĂĊĈĀĈĊ÷ÿďāăûčõvûČûwĈđvûďÿćþăûĀõĊĈđćÿvÿ÷ďĈăāĈćÿ÷ďy
ÓûčõĆûvÿćûÿđĐûĊăċČöċĈđvÿøĆĈđďČĈđďāĈćÿ÷ďwĈđċđćõüûĆûćčÿČăąæċČĂćwĊûāvûČĈwĈ÷ĂċĂûđČöďČĂďăċČĈċÿĆ÷þûďąûčĉďąûăČĈćąúĊăĈÛûċ÷ĆĂÑăûąûvøĒĂwĈđvÿČĂćÿČûăĊ÷û
ČĈđ0LANET)NTERACTIVEđĆĈwĈ÷ĂċÿČĂćăþõûvûďāăûČĂćþĂvăĈđĊā÷ûČĈđSITEûĀăĆĈąÿĊþĉď
%đĐûĊăċČĈúvÿăþăû÷ČÿĊûČăďąđĊ÷ÿďçûČûĆ÷àĈćČĈv÷ĐûĆĈđìĊăċČ÷ćûÝûĐĈwĈúĆĈđąûăØĈúĒđáûćĎĆăæþĂáwĈđċvwĈđĊõĆĂwĈđvÿČĂćûvõĊăċČĂwĊĈċwæčÿăûČĂćÿĀÿđĊÿČăąøČĂČûąûă
ČăďăąûćøČĂČĂČõďČĈđďõĀÿĊûćÿăďwõĊûďČĂćwĊĈċwæčÿăûûđČö
ØúĆĆĈāĈďÑĈćõĎćąûăàĂþÿvøćĎć
êĈÒăĈăąĂČăąøØđvüĈúĆăĈ