gr
ti
.
ve
p
fe
.li
w
w
w
i
os
26
6
8
12
18
26
34
38
34
> Life > Positive <
12
life positive > life positive > life positive > life positive >
life positive
18
Περιεχόµενα
www.lifepositive.gr
EDITORIAL
ΑΠΟΡΙΕΣ
> Για το ψωµί
ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΟΥΣΓΟΥΝΗΣ
> Τα µυστικά του ευτυχισµένου
εργαζόµενου
∆ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
> Ένα λυτρωτικό διαζύγιο
ΑΦΙΕΡΩΜΑ
> Βρεφικό γάλα: Μετά τον θηλασµό, τι;
GABRIEL STEG
> Αντιπηκτικά: Ένα νέο ταξίδι ξεκινά
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ
> Η γλώσσα κόκαλα τσακίζει...
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
C
M
Y
CM
MY
CY
MY
K
Εργαζόµαστε
καθηµερινά πάνω
σε φόρµουλες
µε στόχο τη βελτίωση
της ζωής.
Λεωφόρος Κηφισίας 41-45 (Κτίριο Β), 151 23 Μαρούσι, Αθήνα
www.merck.gr j www.merckserono.gr
Στη Merck Serono συνδυάζουµε
την εξειδίκευσή µας στους τοµείς
των χηµικών και βιολογικών παραγόντων
για να προσφέρουµε καινοτόµα
συνταγογραφούµενα φάρµακα. ∆ιαθέτουµε
κορυφαία προϊόντα που συµβάλλουν
στη βελτίωση της ζωής των ασθενών.
Προσφέρουµε θεραπείες στους τοµείς
που γνωρίζουµε καλύτερα: την ογκολογία,
τις νευροεκφυλιστικές παθήσεις, τη γονιµότητα,
την ενδοκρινολογία, τις καρδιοµεταβολικές
παθήσεις. ∆ιαθέτουµε υψηλής ποιότητας
προϊόντα σε περισσότερες από 150 χώρες
σε ολόκληρο τον κόσµο.
46
38
52
58
60
63
64
46
life positive > life positive > life positive > life
υγεία
∆ΙΑΤΡΟΦΗ
> Μαγειρέψτε γρήγορα και υγιεινά
ΣΚΥΛΟΣ
> Εκπαίδευση δεν σηµαίνει τιµωρία
ΝΕΑ
> Μικρά και πρακτικά
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ
ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΛΕΞΗ
Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ
> Μυοσκελετικός πόνος
µετά τα 50
Το επόµενο τεύχοσ
του
> Life > Positive <
θα κυκλοφορήσει
52
υ
στισ 27 Οκτωβρίο
www.lifepositive.gr
>Life>Positive<
Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚ∆ΟΣΗ
> Μ. ΠΙΤΣΙΛΙ∆ΗΣ Α.Ε.
Αγ. Νικολάου 102,
16674 Γλυφάδα
Τηλ: 210 8947002,
Fax: 210 8941551
e-mail: [email protected]
www.pitsilidis.gr
ΕΚ∆ΟΤΗΣ
> Μιχάλησ Πιτσιλίδησ
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚ∆ΟΣΗΣ
> Νινέττα Βατικιώτη
∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
> Θεόδουλοσ Παπαβασιλείου
ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ
> Νεκταρία Καρακώστα
ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ
> Ειρήνη Πιτσιλίδη
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
> Γιώργοσ Παναγόπουλοσ
SENIOR ART DIRECTOR
> Γρηγορία Μαυροειδάκου
ART DIRECTOR
> Μάτα Παρασύρη
∆ΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑ∆Α
> Βιβέττα Λαϊνιώτη
> Λυδία Παπαευαγγέλου
ΕΙ∆IΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ
> Ορέστησ Γιωτάκοσ, ψυχίατροσ
> Γρηγόρησ Λάσκαρησ, φαρµακοποιόσ
> Θεόδωροσ Ροκκάσ, γαστρεντερολόγοσ
> Στέλιοσ Σπαντιδέασ, διατροφολόγοσ
> Κώστασ Σπίγγοσ, νευρολόγοσ
∆ΙΑΦΗΜΙΣΗ
> Βασιλική Κούτσικου
ΥΠΟ∆ΟΧΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ
> Σοφία Κολοβού
ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ
> Σταµάτησ Κωνσταντάτοσ
ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
> Όλγα Κοσσυβάκη
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
> istockphoto
> shutterstock images
ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟ∆ΕΣΙΑ:
> ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε.
Το >Life>Positive< είναι µηνιαίο περιοδικό και διανέµεται δωρεάν, την τελευταία Κυριακή κάθε µήνα, µε τον «Τύπο τησ Κυριακήσ»
>
editοrial
του Mιχάλη Πιτσιλίδη
[email protected]
Ο κρατισµόσ πνίγει την Υγεία
Α
6
λήθεια, ποιος φυσιολογικός άνθρωπος και ποιος ανοιχτών οριζό-
ντων πολιτικός, δεν θα σκεπτόταν να χρησιµοποιήσει της Υγεία (περίπου 10% του ΑΕΠ συνολικά) ως µοχλό ανάπτυξης, σε ένα ευρύ φάσµα τοµέων, από τον ιατρικό τουρισµό µέχρι το
άνοιγµα της αγοράς που πνίγεται από συνεχείς απαγορεύσεις και αρρωστηµένες κρατικές
παρεµβάσεις;
Υπάρχουν τουριστικοί προορισµοί που έχουν υποβαθµιστεί από τη σειρά θηριωδών πολυτελών ξενοδοχείων, το ένα δίπλα στο άλλο, στην ίδια παραλιακή περιοχή όπως π.χ. η Ρόδος.
Θα µπορούσε το ένα από αυτά να µετατραπεί σε µεγάλη Μονάδα Τεχνητού Νεφρού και σε
κέντρο Αποκατάστασης. Έτσι, νεφροπαθείς από όλο τον κόσµο και άνθρωποι που χρειάζονται
κάθε 48 ώρες αιµοκάθαρση και καθηµερινό πρόγραµµα άσκησης, θα µπορούσαν να περνούν
εξαίσιες διακοπές, έχοντας δίπλα τους τις ιατρικές υπηρεσίες που χρειάζονται.
Αντ’ αυτών, η ελληνική πολιτεία, µε τον πρωτόγονο κρατισµό που δυστυχώς διαποτίζει οριζοντίως όλα τα κόµµατα, πνίγει καθηµερινά όλο και περισσότερο την οικονοµική διάσταση
της Υγείας, θεωρώντας περίπου ντροπή να συζητάµε για την Υγεία ως µοχλό ανάπτυξης της
οικονοµίας! Λες και οι αξιοπρεπείς παροχές υγείας δεν προϋποθέτουν ένα οικονοµικά εύρωστο κράτος για να παρασχεθούν «δωρεάν» (τροµάρα µας!). ∆ιστάζουµε π.χ. να επιβαρύνουµε
κάθε συνταγή µε 1-3 ευρώ (ουσιαστικά αυτό ισοδυναµεί µε ένα ελάχιστο ανασφάλιστο όριο) ή,
ακόµα, µε 5-10 ευρώ, αν ο ασθενής είναι οικονοµικά εύρωστος. Έτσι, ο συνταξιούχος των 600
ευρώ και ο µισθωτός των 4.000 ευρώ πληρώνουν την ίδια συµµετοχή για τα φάρµακά τους,
εφόσον πάσχουν από την ίδια νόσο και παίρνουν τα ίδια φάρµακα...
Θεσµοθετήσαµε για την Ελλάδα τα πιο φθηνά φάρµακα της Ε.Ε. (λάθος, λάθος, λάθος) υποβαθµιζόµενοι, µόνοι και αναξιοπρεπείς, ως οι φτωχότεροι και πιο µίζεροι. Αυτό είχε ως αποτέλεσµα να παρατηρούνται ελλείψεις λόγω εξαγωγών. Απαγορεύσαµε την πώληση φαρµάκων από φαρµακεία σε φαρµακαποθήκες, και από φαρµακαποθήκη σε φαρµακαποθήκη και
στο τέλος απαγορεύσαµε τις ...εξαγωγές, για να αντιµετωπίσουµε τις ελλείψεις που οφείλονται, ωστόσο, στη χαµηλότερη τιµή. Πονάει δόντι, κόβουµε κεφάλι! Κρατισµός, άλλωστε,
ίσον απαγορεύσεις.
Ο εσωτερικός ιατρικός συνεδριακός τουρισµός αποτελούσε µια από τις πιο αξιόλογες πηγές εσόδων για γραφεία ταξιδίων, αεροπορικές εταιρείες, πούλµαν, ξενοδοχεία, εστιατόρια
κ.λπ. και µάλιστα σε εποχές εκτός τουριστικής αιχµής. Ο Ε.Ο.Φ σε ένα αδιανόητο κρεσέντο
απαγορεύσεων, παρερµηνεύοντας µάλιστα τη σχετική νοµοθεσία, συνέθεσε πολυσέλιδες
απαγορεύσεις, τόσες και τέτοιες, ώστε η δαπάνη προώθησης των εταιρειών που κατευθυνόταν προς τόσες και τόσες επαγγελµατικές οµάδες, έγινε τώρα, σε πολλές περιπτώσεις,
µαύρο χρήµα που κατατίθεται σε λογαριασµούς γιατρών στο εξωτερικό ή µετετράπη σε ταξίδι εξωτερικού, σε εξωτικό µάλιστα προορισµό, «στη ζούλα». Κι όλα αυτά συνέβησαν τα
τελευταία 3-4 χρόνια, όταν µέχρι το 2008 γινόταν χαµός! Πάνω στην κρίση, οι φωστήρες του
κρατισµού, έσφιξαν ακόµα περισσότερο τη θηλειά στο λαιµό δεκάδων χιλιάδων εργαζοµένων και επιχειρήσεων... Περαστικά µας! <
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
10 1
+
Απορίεσ για
το ψωµί
Το ψωµί απαγορεύεται στη δίαιτα; Το λευκό
ψωµί έχει περισσότερεσ θερµίδεσ από το
µαύρο; Σίκαλησ, ολικήσ άλεσησ ή πολύσπορο;
Τι είναι πιο υγιεινό; Η Κλινική ∆ιαιτολόγοσδιατροφολόγοσ, κυρία Εύα Σταυρίδη, µε αφορµή
την Παγκόσµια Ηµέρα Άρτου (16/10), απαντά
σε όλεσ µασ τισ απορίεσ, για το σηµαντικότερο
στοιχείο τησ διατροφήσ µασ.
1
Το ψωµί παχαίνει;
8
Το ψωµί κατηγορείται συχνά
πως είναι ένα τρόφιµο που µας
προσθέτει βάρος. Στην πραγµατικότητα όµως, η αύξηση του σωµατικού βάρους οφείλεται στη συνολική πρόσληψη θερµίδων, από το
σύνολο των τροφίµων και όχι στην
υπερκατανάλωση ενός συγκεκριµένου τροφίµου. Όταν το ψωµί
καταναλώνεται σε µεγάλες ποσότητες, συµβάλλει στην αύξηση
του βάρους, όπως συµβαίνει µε
όλες τις τροφές.
2
Μπορώ να φάω ψωµί
όταν κάνω δίαιτα;
Φυσικά. Υπάρχει η φήµη ότι αν κάποιος θέλει να χάσει βάρος, πρέπει να κάνει δίαιτα που να περιέχει
ελάχιστο ή καθόλου ψωµί. Αυτό
όµως είναι µύθος.
Το ψωµί ανήκει στην οµάδα των
> Life > Positive <
υδατανθράκων, µαζί µε το ρύζι, τα
µακαρόνια και τις πατάτες. Οι υδατάνθρακες αποτελούν τη βάση της
διατροφής µας. Το 50% των θερµίδων που προσλαµβάνουµε καθηµερινά πρέπει να προέρχεται από
την οµάδα των δηµητριακών. Άρα,
ακόµη κι αν κάποιος ακολουθεί δίαιτα απώλειας βάρους, µπορεί να
καταναλώσει ψωµί.
3
Το ψωµί αυξάνει την πίεση;
Η αλήθεια είναι πως για την παρασκευή του ψωµιού προστίθεται
αλάτι, η κατανάλωση του οποίου
προκαλεί αύξηση της αρτηριακής
πίεσης. Οι υπερτασικοί εποµένως,
θα πρέπει να καταναλώνουν ψωµί
µε µέτρο, όπως κάνουν και µε
κάθε άλλο τρόφιµο που περιέχει
νάτριο.
4
Πόσο... µαύρο είναι το
µαύρο ψωµί;
Μαύρο ψωµί δεν σηµαίνει πάντα
ολικής αλέσεως!
Συχνά ως µαύρο αναφέρεται απλά
το ψωµί που έχει σκούρα απόχρωση. Αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι
είναι ολικής άλεσης.
Σε κάποιες περιπτώσεις, το σκούρο ψωµί δεν περιέχει ίχνος από
αλεύρι ολικής αλέσεως και το
χρώµα του οφείλεται σε χρωστικές (π.χ. καραµελόχρωµα),
που χρησιµοποιούνται κατά
την παρασκευή. Για να αποφύγετε τέτοιου είδους σύγχυση, διαβάστε καλύτερα την
ετικέτα του τροφίµου ή ρωτήστε τον αρτοποιό σας τι είδος
αλεύρου έχει χρησιµοποιηθεί.
5
Είναι το µαύρο ψωµί
πιο υγιεινό;
Στο ψωµί ολικής αλέσεως,
χρησιµοποιείται αλεύρι που
περιέχει ολόκληρο το σπόρο
του σίτου, κάτι που το κάνει
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
10+1 απορίεσ για το ψωµί
πλουσιότερο σε θρεπτικά συστατικά. Περιέχει σηµαντικές ποσότητες βιταµινών Β και Ε και ιχνοστοιχείων, όπως ο φώσφορος και
το µαγνήσιο και είναι πιο πλούσιο
σε φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες
του µαύρου ψωµιού συµβάλλουν
στην οµαλή λειτουργία του εντέρου, βοηθώντας σηµαντικά τα
άτοµα που υποφέρουν από δυσκοιλιότητα.
6
Έχει θέση στη διατροφή
των διαβητικών;
10
Τα άτοµα που πάσχουν από διαβήτη έχουν συχνά τη λανθασµένη
εντύπωση ότι το ψωµί είναι από
τα τρόφιµα που πρέπει να αποφεύγουν. Όλα τα τρόφιµα που
περιέχουν υδατάνθρακες πρέπει
να απασχολούν τους διαβητικούς,
όχι µόνο το ψωµί. Αυτό όµως δεν
σηµαίνει ότι θα πρέπει να τα αποκλείσουν από τη διατροφή τους.
Ανάλογα µε τον τύπο του διαβήτη, το διαιτολόγιο του διαβητικού
µπορεί να σχεδιαστεί κατάλληλα,
περιέχοντας τρόφιµα όλων των
κατηγοριών.
Οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου
1, που λαµβάνουν ινσουλίνη, θα
πρέπει να γνωρίζουν πόση ινσουλίνη χρειάζονται, ανάλογα µε την
ποσότητα του ψωµιού που θα
καταναλώσουν. Για τον διαβήτη
τύπου 2, συστήνονται µικρά και
συχνά γεύµατα και πρόσληψη
σύνθετων υδατανθράκων που
περιέχουν περισσότερες φυτικές
ίνες.
Το ψωµί ολικής άλεσης είναι
οπωσδήποτε προτιµότερο από το
λευκό, καθώς οι φυτικές ίνες δεν
επιτρέπουν την απότοµη αύξηση
του σακχάρου το αίµα.
7
Το λευκό ψωµί έχει περισσότερες θερµίδες από
το µαύρο;
Πολύς κόσµος προτιµά το µαύρο
> Life > Positive <
ψωµί, αντί του άσπρου, γιατί θεωρεί ότι είναι διαίτης. Στην πραγµατικότητα, µία φέτα άσπρου διαθέτει σχεδόν τις ίδιες θερµίδες
µε µια φέτα µαύρου ψωµιού.
Όµως, το µαύρο ψωµί υπερέχει
για άλλους λόγους. Λόγω του διαφορετικού αλεύρου που χρησιµοποιείται για την παρασκευή του,
περιέχει περισσότερες φυτικές
ίνες από το λευκό, και µας κρατά
χορτάτους για περισσότερη ώρα.
Επιπλέον, το µαύρο ψωµί περιέχει
περισσότερα θρεπτικά συστατικά
από το άσπρο, όπως βιταµίνες και
ιχνοστοιχεία.
Καλό θα ήταν λοιπόν να µην προτιµάµε ένα τρόφιµο µόνο από τις
θερµίδες που περιέχει, αλλά να
κοιτάµε και τα θρεπτικά συστατικά που µπορεί να µας προσφέρει.
8
Το ψωµί περιέχει σίδηρο;
Ναι! Ειδικά το ψωµί ολικής
αλέσεως είναι µια καλή πηγή
φυτικού σιδήρου. Μάλιστα,
στο εµπόριο κυκλοφορεί ψωµί
εµπλουτισµένο µε σίδηρο, που
αποτελεί µια καλή λύση για
όσους πάσχουν από σιδηροπενική αναιµία.
9
Πάσχω από κοιλιοκάκη.
Μπορώ να καταναλώσω
ψωµί;
Η κοιλιοκάκη είναι µια αυτοάνοση ασθένεια, η οποία προκαλεί
δυσανεξία στη γλουτένη, µια
πρωτεΐνη που περιέχεται σε διάφορα δηµητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η σίκαλη. Οι
πάσχοντες από κοιλιοκάκη, πρέπει να αποκλείσουν εντελώς από
τη διατροφή τους τα τρόφιµα που
περιέχουν αυτά τα δηµητριακά,
συµπεριλαµβανοµένου και του
ψωµιού. Ευτυχώς, στο εµπόριο
κυκλοφορεί ψωµί ειδικά παρασκευασµένο για άτοµα µε κοιλιοκάκη, από αλεύρι καλαµποκιού
ή ρυζιού, που δεν περιέχει γλουτένη.
10
Τι πρέπει να προσέχω
στην ετικέτα των συσκευασµένων ψωµιών;
Στην περίπτωση του συσκευασµένου ψωµιού, είναι σηµαντικό
να ελέγξετε στην ετικέτα για το
είδος του αλεύρου που έχει χρησιµοποιηθεί για την παρασκευή
του.
Πολλές φορές, τα συσκευασµένα
ψωµιά περιέχουν µεγάλη ποσότητα ζάχαρης και γάλακτος, βουτύρου ή λαδιού και είναι πλούσια
σε θερµίδες και λιπαρά. Γι΄ αυτό
ελέγξτε πριν αγοράσετε.
11
Σίκαλης, ολικής άλεσης
h' πολύσπορο; Τι να
προτιµήσω;
Και τα τρία έχουν σκούρο χρώµα
και είναι πλούσια σε θρεπτικά
συστατικά. Η διαφορά τους έγκειται στα δηµητριακά από τα οποία
παρασκευάζονται. Το ψωµί σίκαλης παρασκευάζεται από αλεύρι
σίκαλης. Για το ολικής αλέσεως
χρησιµοποιείται αλεύρι ολικής,
που περιέχει αναποφλοίωτο τον
σπόρο του σιταριού. Τέλος, το
πολύσπορο παρασκευάζεται από
πολλά και διαφορετικά είδη δηµητριακών.
Και τα τρία αποτελούν άριστες
επιλογές ψωµιού, καθώς είναι
πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταµίνες και ιχνοστοιχεία. ∆εν έχετε
παρά να δοκιµάσετε και να αποφασίσετε ποιο σας ταιριάζει γευστικά! <
i Εύα Σταυρίδη
Κλινική ∆ιαιτολόγος∆ιατροφολόγος, BSc
τηλ. 6948449606
e-mail: [email protected]
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
συνέντευξη
> τησ Νεκταρίασ Καρακώστα
ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΟΥΣΓΟΥΝΗΣ
Π
Κάθε εργαζόµενοσ
είναι µοναδικόσ
όσο διαδεδοµένο είναι το επαγγελµατικό coaching/ mentoring στην Ελλάδα;
Η έννοια του coaching είναι γνωστή εδώ και αρκετά χρόνια στην Ελλάδα. Μέθοδοι και πρακτικές
coaching εφαρµόζονται εδώ και δεκαετίες σε
ελληνικές επιχειρήσεις, µε στόχο τη βελτίωση της
αποτελεσµατικότητας και της απόδοσής τους, χωρίς
ωστόσο να καλύπτονται από κάποιον συγκεκριµένο όρο ή ορισµό. Στις επιχειρήσεις άλλωστε, έχει
πολύ µεγαλύτερη σηµασία το αποτέλεσµα, παρά ο
ορισµός της µεθόδου που θα χρησιµοποιήσεις για να
το πετύχεις.
Τι είναι το coaching και τι το mentoring;
Σε τι διαφέρουν;
12
Οι ορισµοί του επαγγελµατικού coaching και
mentoring ποικίλλουν. Γενικότερα, το coaching σε
µία επιχείρηση είναι η προσπάθεια καθοδήγησης της
διοίκησης (ή των υπαλλήλων) µε τη βοήθεια ερωτήσεων, στο να κατανοήσουν το πρόβληµα, να εντοπίσουν τις πραγµατικές του αιτίες και να βρουν τις
λύσεις που τους ταιριάζουν. Αν οι πραγµατικές αιτίες
δεν βρεθούν, τότε δεν θα υπάρξει και λύση.
Το mentoring, από την άλλη πλευρά, δεν περιορίζεται στην καθοδήγηση µέσω ερωτήσεων, αλλά χρησιµοποιεί και άλλα εργαλεία, όπως π.χ. υποστηρικτικό
υλικό. Προσωπικά, διακρίνω το mentoring από το
coaching, ανάλογα µε τη διάρκεια της υποστήριξης
που θα χρειαστεί: αν πρόκειται για ένα απλό πρόβληµα που µπορεί να λυθεί µέσα σε 5 ώρες συνεδριών,
µιλάω για coaching, ενώ όταν χρειάζονται περισσότερες ώρες υποστήριξης, για mentoring.
Σε περίοδο κρίσης, πόσο σηµαντικό είναι να
έχουµε τον τρόπο να διαχειριστούµε και να
> Life > Positive <
αντιµετωπίσουµε τις δυσκολίες;
∆υσκολίες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν
πάντα. Γι΄ αυτό και είναι σηµαντικό να αναπτύξουµε
ως εργαζόµενοι τις δεξιότητες εκείνες, που απαιτούνται για να αντεπεξέλθουµε αποδοτικά (effective)
και αποτελεσµατικά (efficient) στις απαιτήσεις του
ρόλου µας.
Ποιος έχει µεγαλύτερη ανάγκη από
coaching; Ένας ελεύθερος επαγγελµατίας ή
µία εταιρεία;
Κάθε επαγγελµατίας, είτε ελεύθερος, είτε µισθωτός,
ανάλογα µε τις προκλήσεις που αντιµετωπίζει, µπορεί να χρειαστεί coaching. Η ανάγκη για coaching
(ή mentoring) δεν έχει τόσο σχέση µε το είδος της
επαγγελµατικής δραστηριότητας, όσο µε την εκάστοτε πρόκληση ή δυσκολία.
Υπερβολικός φόρτος εργασίας- χαµηλές
αµοιβές (ή' και τα δύο µαζί): συνήθη φαινόµενα στη συγχρονη αγορά εργασίας. Μπορεί
αυτός ο εργαζόµενος να αποκτήσει κίνητρο
για να εργαστεί;
Ασφαλώς! Υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια η εσφαλµένη πεποίθηση ότι το σηµαντικότερο κίνητρο για τον
άνθρωπο είναι το χρήµα.
Οι πραγµατικοί παράγοντες παρακίνησης κάθε
ανθρώπου βρίσκονται µέσα του και µπορεί κανείς
να τους εντοπίσει µε τη βοήθεια αντικειµενικών και
αξιόπιστων συστηµάτων.
Κάνοντας χρήση αυτών των συστηµάτων, προϊστάµενοι και ∆ιευθυντές Ανθρώπινου ∆υναµικού µπορούν
να κατανοήσουν καλύτερα τους ανθρώπους τους και
να ξέρουν πώς να συνεργαστούν αποδοτικότερα και
αποτελεσµατικότερα µε τον καθένα.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
Σε µια εποχή που οι
επιχειρήσεισ προσπαθούν
περισσότερο από ποτέ να
βρουν µεθόδουσ για να
βελτιώσουν την απόδοση
των ανθρώπων τουσ, να
µειώσουν τα έξοδά τουσ και
να αυξήσουν το κέρδοσ τουσ,
το επαγγελµατικό coaching
έρχεται να δώσει τη λύση. Ο
ειδικόσ στο επαγγελµατικό
coaching κ. Ιωάννησ
Γουσγούνησ, προτείνει λύσεισ
για την αντιµετώπιση συχνών,
καθηµερινών προβληµάτων
στον χώρο εργασίασ και
αποκαλύπτει τα µυστικά του
ευτυχισµένου εργαζόµενου.
>
συνέντευξη
Ιωάννησ Γουσγούνησ
> WHO IS WHO
14
O Iωάννησ Γουσγούνησ σπούδασε Χηµικόσ
Μηχανικόσ (Dipl.Ing. – ισοδύναµο MSc.)
στο Πολυτεχνείο Karlsruhe στη Γερµανία
και στη συνέχεια εργάστηκε σε διάφορεσ
διευθυντικέσ θέσεισ, σε πρωτοπόρεσ στον
κλάδο τουσ ελληνικέσ βιοµηχανίεσ. Στα 18
χρόνια τησ εµπειρίασ του στη βιοµηχανία
ήταν υπεύθυνοσ για το management των
εργαζοµένων, καθώσ και για την επιλογή
νέου προσωπικού. Έχει πετύχει αποδεδειγµένα αποτελέσµατα στη βελτίωση
τησ παραγωγικότητασ και τησ απόδοσησ,
στη βελτίωση του ηθικού και τησ δέσµευσησ (engagement) εργαζοµένων, στη
δηµιουργία αποτελεσµατικών οµάδων,
στη µείωση του κόστουσ παραγωγήσ και
στη γενικότερη οργάνωση παραγωγικών
µονάδων.
Η εµπειρία και εξειδίκευσή του, πλαισιώνονται και από την πιστοποίησή του (ωσ
χρήστη και ερµηνευτή) στο διεθνέσ σύστηµα προσδιορισµού προφίλ προσωπικότητασ McQuaig (The Holst Group-UK),
το οποίο είναι ένα εξαιρετικό, αξιόπιστο
και αντικειµενικό εργαλείο για την προσωπική επαγγελµατική ανάπτυξη και την
επιλογή νέου προσωπικού. Επίσησ, έχει
εκπαιδευτεί στο διακεκριµένο σύστηµα
επιλογήσ προσωπικού MBI (MotivationBased-Interviewing), τησ εταιρείασ Hire
Authority Inc. (USA).
Είναι ιδρυτήσ και ιδιοκτήτησ τησ εταιρείασ
επαγγελµατικού Coaching/Mentoring
«Success Keys», τηλ. 6979807706,
e-mail: [email protected], blog:
http://ioangous.wordpress.com/home/
> Life > Positive <
Ο φόρτος εργασίας είναι ένα σοβαρό θέµα, το οποίο
πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη στις επιχειρήσεις, κατά
τον σχεδιασµό των καθηκόντων της κάθε θέσης εργασίας.
Σηµασία δεν έχουν οι ώρες που εργάζεται κανείς, αλλά το
πόσο αποτελεσµατικά και αποδοτικά εργάζεται µέσα στον
χρόνο. Αυτό είναι που έχει εν τέλει επίδραση στο κόστος
µιας εταιρείας. ∆ώστε σε έναν εργαζόµενο που δεν µπορεί
να αντεπεξέλθει (λόγω προσωπικότητας) σε γρήγορους και
πιεστικούς ρυθµούς εργασίας τα διπλά, τριπλά κ.λπ. χρήµατα και πολύ σύντοµα θα τον µεταφέρετε στο νοσοκοµείο
λόγω άγχους…
Πώς µπορεί να βελτιωθεί η απόδοση των εργαζοµένων;
• Με καλύτερο σχεδιασµό των θέσεων εργασίας και των
καθηκόντων (συχνά η αναθεώρησή τους µε βάση την
προσωπικότητα και τις ικανότητες των εργαζοµένων οδηγεί
από µόνη της σε καλύτερη απόδοση)
• Με προσεκτικότερη και αντικειµενικότερη στελέχωση
των θέσεων εργασίας, µε βάση το προφίλ προσωπικότητας
και τις ικανότητες του κάθε εργαζόµενου
• Με βελτίωση της εταιρικής κουλτούρας και προπάντων
του στιλ ηγεσίας
• Με δηµιουργία οράµατος, αποστολής, µετρήσιµων (ρεαλιστικών) στόχων, αξιών και κανόνων λειτουργίας.
Πώς µπορεί να διαγνώσει κανείς αν υπάρχει
πρόβληµα στην επιχείρησή του; Πώς πρέπει να
επέµβει;
Ορισµένες επιχειρήσεις έχουν διαπιστωµένα προβλήµατα,
ενώ άλλες αναζητούν απλώς τη συνεχή βελτίωση. Και στις
δύο περιπτώσεις, ένας ειδικός µπορεί να τους βοηθήσει να
δουν τα προβλήµατα, να τα κατανοήσουν και τα αντιληφθούν.
Το πρόβληµα στην εποχή µας είναι, αισθάνοµαι, να βρει
κανείς έναν αξιόπιστο συνεργάτη, που πραγµατικά να έχει
τη διάθεση (και την εµπειρία) να βοηθήσει.
Πόσο συχνό πρόβληµα είναι οι αντιπαραθέσεις
στον χώρο δουλειάς; Τι προβλήµατα µπορούν να
δηµιουργήσουν;
Πρόκειται για είναι ένα φαινόµενο που απαντάται σε όλες
τις επιχειρήσεις και -γενικότερα- όπου υπάρχουν άνθρωποι. Το κατά πόσο είναι πρόβληµα ή όχι, εξαρτάται από την
ένταση και τη συχνότητα των αντιπαραθέσεων. Σε γενικές
γραµµές όµως οδηγούν σε:
• Άσκοπη σπατάλη ενέργειας
• Απώλεια συνεργασίας
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
συνέντευξη
Ιωάννησ Γουσγούνησ
• Σηµαντική µείωση της απόδοσης και συνεπώς
αύξησης του κόστους
• Αυξηµένο ποσοστό αποχώρησης και υψηλό κόστος
αντικατάστασης εργαζοµένων
• Απώλεια πελατών κ.ά.
Εµείς διευκολύνουµε τους πελάτες µας, µέσω ενός
κατάλληλα διαµορφωµένου διαδραστικού σεµιναρίου, να κατανοήσουν το µέγεθος του προβλήµατος
στην επιχείρησή τους. Στη συνέχεια, και εφόσον
υπάρχει πραγµατική ανάγκη, καθοδηγούµε τους
πελάτες µας να κάνουν τις απαραίτητες ενέργειες
για τη βελτίωση της κατάστασης.
Πόσο σηµαντικό είναι να ταιριάζουν τα άτοµα µιας εταιρείας ως προσωπικότητες;
> ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ...
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ
16
Ο κ. Ιωάννησ Γουσγούνησ απαριθµεί τα βήµατα που
µπορούν να κάνουν ευτυχισµένο έναν εργαζόµενο:
1. Μαθαίνω τον εαυτό µου (ποιοσ είµαι, δηλ. τα
δυνατά και λιγότερο δυνατά χαρακτηριστικά τησ
προσωπικότητάσ µου).
2. Προσδιορίζω τι είναι αυτό (ωσ επάγγελµα ή δραστηριότητα), που πραγµατικά µου αρέσει και µε
ικανοποιεί (βάσει του 1).
3. Προσδιορίζω τι µε δυσκολεύει και τι µπορώ να
βελτιώσω (πωσ µπορώ να ξεπεράσω τισ δυσκολίεσ -π.χ. µέσω coaching/mentoring ή µόνοσ µου).
4. Καταβάλλω συνεχείσ (και συνειδητοποιηµένεσ)
προσπάθειεσ βελτίωσησ, εκεί όπου έχω αποφασίσει ότι µπορώ και θέλω να βελτιωθώ.
5. Συνειδητοποιώ ότι δεν µπορώ να αλλάξω κανένα
παρά µόνο τον εαυτό µου. Τουσ άλλουσ µπορώ
µόνο να τουσ επηρεάσω (θετικά), µε το παράδειγµά µου και τη συµπεριφορά µου.
6. Συνειδητοποιώ ότι όλα τα πραγµατικά καλά απαιτούν κόπο και, συνεπώσ, επιµένω και υποµένω.
> Life > Positive <
∆εν είναι απαραίτητο. Θα έλεγα µάλιστα, ότι εκτός
από απίθανο να συµβεί, θα µπορούσε να είναι ακόµη
και επικίνδυνο για την επιχείρηση. Το σηµαντικό, για
την εύρυθµη λειτουργία µιας επιχείρησης, είναι να
κατανοήσει ο καθένας πώς να φερθεί στον άλλο,
ώστε όλοι µαζί να εργαστούν για το καλό της επιχείρησης και, φυσικά, να είναι και οι ίδιοι επαγγελµατικά ευτυχισµένοι.
Πόσο σηµαντικός είναι ο ρόλος του HR
manager στο να επιλέξει τα κατάλληλα άτοµα;
Ο ρόλος του HR manager είναι καθοριστικός στην
επιλογή του καταλληλότερου προσωπικού, αρκεί να
έχει τις απαιτούµενες γνώσεις και τα απαιτούµενα
εργαλεία, ώστε να µπορεί να εντοπίσει τους καταλληλότερους υποψήφιους.
Η αποτελεσµατική και αποδοτική διεκπεραίωση
καθηκόντων εξαρτάται, µεταξύ άλλων, από τα
εκάστοτε έµφυτα χαρακτηριστικά προσωπικότητας
(το ταµπεραµέντο) του ατόµου. Είναι, εποµένως, σηµαντικό, κατά τον σχεδιασµό µιας θέσης εργασίας να
λαµβάνονται υπόψη και τα δύο. Αν αυτό δεν συµβεί,
τότε είναι πολύ πιθανό να προκληθούν:
• Μη ικανοποιητική απόδοση
• Φθορές και τριβές στις εργασιακές σχέσεις
• Απώλειες εργαζοµένων που ίσως να είχαν εξαιρετική απόδοση υπό άλλες συνθήκες
• Υψηλό κόστος για την επιχείρηση.
∆υστυχώς όµως, το τελευταίο διάστηµα, βλέποντας
τις αγγελίες αναζήτησης υποψηφίων που κυκλοφορούν στο ∆ιαδίκτυο, διαπιστώνω ότι πολλές εταιρείες
(ακόµη και µεγάλες εταιρείες) ζητούν στοιχεία που
δύσκολα µπορούν να συνυπάρξουν σε ένα άτοµο
(αντίθετα χαρακτηριστικά προσωπικότητας). <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
>
Γράφει ο Χρήστοσ Ντέλλοσ,
∆ιευθυντήσ καρδιολογικού Τµήµατοσ Τζάνειου Νοσοκοµείου
Πειραιά, ∆ιδάκτωρ Πανεπιστηµίου Αθηνών
∆ΙΑΚΟΠΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ
Ένα λυτρωτικό διαζύγιο
Νέα µεγάλη µελέτη ισχυρίζεται ότι το κάπνισµα µόνο του
είναι χειρότερο για την υγεία, από τρεισ βασικούσ παράγοντεσ
κινδύνου µαζί! Θα αλλάξει αυτό τη στάση του κόσµου,
ιδιαίτερα στην Ελλάδα; ∆εν νοµίζω.
Ο
ι καπνιστές έχουν συνηθίσει τα
αρνητικά µηνύµατα γύρω από το κάπνισµα.
Έχουν πλέον ανοσία και δεν τροµάζουν από ό,τι
διαβάζουν ακόµη και στα µακάβρια πλαίσια των
κουτιών των τσιγάρων. Όπως είπε κάποιος στο
περίπτερο, «πάρε αυτό το πακέτο που κάνει ανικανότητα και δώσε µου αυτό που κάνει καρκίνο».
Υπερασπίζονται τις προσωπικές τους επιλογές
και προτιµούν την πρόσκαιρη απόλαυση και τον
επιζήµιο φίλο και σύντροφο, ρισκάροντας τον
µελλοντικό κίνδυνο. Νοµίζω, εποµένως, πως αντί
για απειλές, πρέπει να δουν µπροστά τους τι θα
κερδίσουν άµεσα και όχι τι θα χάσουν στο µέλλον
κόβοντας µια σχέση πάθους. Άλλωστε, ο έρωτας
µε έρωτα περνάει!
Ας αρχίσουµε λοιπόν από τα κακά νέα. Τα πρόσφατα αποτελέσµατα µιας µεγάλης µελέτης στις
ΗΠΑ, της Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis
(MESA), ισχυρίζονται πως το κάπνισµα είναι
σοβαρότερος κίνδυνος για αρτηριοσκλήρυνση,
καρδιοπάθεια, αλλά και για θάνατο από κάθε
αιτία, συγκριτικά µε την κακή διατροφή, την
έλλειψη άσκησης και την παχυσαρκία µαζί1! Υπάρχουν όµως και καλά νέα, από µια άλλη πρόσφατη
µεγάλη µελέτη, την Women’s Health Initiative
(WHI)2. Το µήνυµα είναι πως η διακοπή του καπνίσµατος είναι άµεσα ωφέλιµη σε όλες τις ηλικίες.
Ιδιαίτερα στις γυναίκες µετά την εµµηνόπαυση,
λίγα κιλά παραπάνω δε µεταβάλλουν ουσιαστικά την ευεργετική επίδραση της διακοπής του
καπνίσµατος. Θα πείτε πως αυτά τα «λίγα κιλά
παραπάνω» από αισθητικής πλευράς έχουν
σηµασία για τις γυναίκες και αποτελούν φόβο,
αλλά και άλλοθι για να µην κόψουν το κάπνισµα.
Το αισθητικό όµως αποτέλεσµα στην επιδερµίδα,
στα δόντια, στην αναπνοή, κ.λπ., πιστεύω πως
αντισταθµίζει και µε το παραπάνω την πιθανή
πρόσκαιρη αύξηση του βάρους.
19
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
διακοπή καπνίσµατοσ
Ας ξεκαθαρίσουµε από την αρχή πως το κάπνισµα δεν είναι αµαρτία. Το δικαίωµα του
καπνιστή να καπνίζει πρέπει να είναι σεβαστό, όπως και του µη καπνιστή να αναπνέει
καθαρό αέρα. Ακριβώς επειδή δεν είναι αµαρτία, ούτε παρανοµία, δεν νοµίζω πως
πρέπει να τιµωρηθούν οι καπνιστές µε διάφορους τρόπους, επειδή «βλάπτουν
το κοινό συµφέρον», όπως εισηγούνται κάποιοι. Άλλωστε, το κοινό συµφέρον
µπορεί να το βλάψει κανείς και µε πολύ υγιεινούς τρόπους. Είναι εθιστική ουσία,
αλλά όχι από εκείνες που σπρώχνουν σε αντικοινωνική συµπεριφορά. Αντίθετα,
από την εποχή που οι Ινδιάνοι κάπνιζαν «την πίπα της ειρήνης», το κάπνισµα
έφερνε κοντά τους ανθρώπους, τους χαλάρωνε, τους έκανε να µοιράζονται
κάτι ευχάριστο, αισθησιακό, µαγικό. Αλλά και όταν είναι κανείς µόνος του, ένα
τσιγάρο είναι ο φίλος που είναι πάντα µαζί σου για να σου κάνει παρέα και να σε
ηρεµήσει. Είναι µια µορφή έρωτα για πολλούς ανθρώπους, που σαν έρωτας, έχει
και πολλά τραγούδια. «Και εγώ σε ζητάω σαν πρωινό τσιγάρο». Το πρόβληµα είναι
Σε αυτήν την περίοδο, το άγχος και η κατάθλιψη
που τη συνοδεύει, βάζουν ένα ισχυρό εµπόδιο
στην προσπάθεια διακοπής του καπνίσµατος. Από
την άλλη πλευρά, σε καµία άλλη περίοδο δεν είναι
πιο χρήσιµη η διακοπή του καπνίσµατος - όχι µόνο
για λόγους οικονοµίας, αλλά και για µείωση του
κίνδυνου από την επιβάρυνση των ψυχολογικών
παραγόντων και των συνθηκών διαβίωσης
πως είναι υπερβολικά ανθυγιεινό. «Όσοι µε τον Χάρο έγιναν φίλοι, µε τσιγάρο
φεύγουνε στα χείλη».
Η Ιατρική, εκτός από τη διάρκεια, πρέπει να µετράει, ίσως και παραπάνω, την
ποιότητα της ζωής των ανθρώπων. Όπως λέει και ο Τζορτζ Όργουελ, δίνοντας στην ποιότητα ζωής και ένα άλλο βαθύτερο
νόηµα, «σηµασία δεν έχει να παραµένεις ζωντανός, σηµασία έχει να παραµένεις άνθρωπος». Ο Όργουελ ήταν βαρύς καπνιστής και
το κάπνισµα συνέβαλε στο να πεθάνει νέος,
σε ηλικία 46 ετών, αφού όµως κατάφερε,
βαριά άρρωστος, να κρατηθεί στη ζωή και να
ολοκληρώσει λίγο πριν το τέλος, το καλύτερό του
έργο, το «1984». Ένα από τα τελευταία του δοκίµια
ήταν και το «Βιβλία εναντίον τσιγάρου», που έγραψε το 1946, τέσσερα χρόνια πριν τον θάνατό του3.
Ο µεταφραστής του στην ελληνική έκδοση,
δήλωσε πως έκοψε το κάπνισµα µεταφράζοντας ακριβώς αυτό το δοκίµιο. Σε
αυτό, ο Όργουελ, που παρά την κακή
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
διακοπή καπνίσµατοσ
του οικονοµική κατάσταση αγόραζε διαρκώς βιβλία,
υπολογίζει µε λεπτοµέρειες πως τελικά ξοδεύει
περισσότερα χρήµατα για καπνό, παρά για βιβλία.
Πάντως, για να πω την αλήθεια, δεν είµαι σίγουρος
αν τα έγραφε αυτά περισσότερο σαν κίνητρο για τη
διακοπή του καπνίσµατος ή για να προτρέψει τον
κόσµο να αγοράζει περισσότερα βιβλία.
Κίνητρα
22
Ερχόµαστε λοιπόν στα κίνητρα για να κόψει κάποιος
το κάπνισµα. Το οικονοµικό, είναι πράγµατι ένα
ισχυρό κίνητρο, ιδιαίτερα σε κρίση σαν τη σηµερινή.
Στη θέση των βιβλίων του Όργουελ µπορεί κανείς
να βάλει οποιαδήποτε υλική ανάγκη, που δύσκολα
καλύπτει αυτό το διάστηµα, όπως λογαριασµούς,
δίδακτρα και διακοπές. Επίσης µπορεί να βάλει
άλλους υγιεινούς «εθισµούς», που βελτιώνουν την
ποιότητα ζωής, όπως γυµναστήριο, χορό, ορειβασία, µουσική, εθελοντισµό και ό,τι άλλο. Ακόµα και
η ικανοποίηση ότι ανεβαίνεις µια σκάλα χωρίς να
λαχανιάζεις στον δεύτερο όροφο είναι σηµαντική.
Πάνω από όλα, κίνητρο είναι η ευθύνη του καπνιστή
απέναντι στα αγαπηµένα του πρόσωπα, όπως τα
παιδιά και η οικογένεια, που εξαρτώνται οικονοµικά
από αυτόν. Σε αυτήν όµως την περίοδο, το άγχος και
η κατάθλιψη που τη συνοδεύει, βάζουν ένα ισχυρό
εµπόδιο στην προσπάθεια διακοπής του καπνίσµατος. Από την άλλη πλευρά, σε καµία άλλη περίοδο
δεν είναι πιο χρήσιµη η διακοπή του καπνίσµατος όχι µόνο για λόγους οικονοµίας, αλλά και για µείωση
του κίνδυνου από την επιβάρυνση των ψυχολογικών
παραγόντων και των συνθηκών διαβίωσης.
Πώς κόβεται λοιπόν το κάπνισµα στη χώρα που βρίσκεται στη χειρότερη οικονοµική θέση στην Ευρώπη
και ταυτόχρονα έχει τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών; Κάποιοι λένε πως ήδη παρατηρείται κάµψη.
Μακάρι, αρκεί η παρατήρηση να µη βγάζει απ’ έξω
τα φθηνά, αµφίβολης ποιότητας τσιγάρα, που ψωνίζει ο κόσµος στις λαϊκές.
Το να µοιάζουν τα πακέτα τσιγάρων µε αγγελτήρια
κηδείας, νοµίζω πως εκτός από αντιαισθητικό και
προσβλητικό για τη νοηµοσύνη των καπνιστών,
δίνουν σε ορισµένους και της αίσθηση της ηρωικής
πράξης, ή κάτι σαν extreme sport. Καλύτερα θα
ήταν πίνακες και εικόνες που να παραπέµπουν στη
χαρά και στην απόλαυση της ζωής χωρίς κάπνισµα.
Πρώτο και κύριο στοιχείο είναι να θέλει πραγµατικά
να κόψει κάποιος το κάπνισµα. Αν διαθέτει ισχυρό
χαρακτήρα και πάρει την απόφαση, χρειάζεται λίγη ή
καθόλου βοήθεια για να αντιµετωπίσει το σύνδροµο
> Life > Positive <
στέρησης των πρώτων εβδοµάδων.
Οι περισσότεροι άνθρωποι όµως χρειάζονται βοήθεια για να κόψουν το κάπνισµα. Κυρίως ψυχολογική
από την οικογένεια και τους φίλους και βέβαια από
τον προσωπικό τους γιατρό. Ελάχιστους έχω δει να
βοηθούν τα φάρµακα, αν και στην περίπτωση του
καπνίσµατος πάσα προσφορά δεκτή και κάθε τρόπος
σεβαστός. Περισσότερους έχω δει να ωφελούνται
µε εναλλακτικές θεραπείες, όπως ο βελονισµός,
ίσως λόγω υποβολής, ή ένα καλό συµβουλευτικό
βιβλίο4. Τα ιατρεία διακοπής καπνίσµατος µπορεί να
είναι χρήσιµα, αλλά κάθε ιατρείο πρέπει να είναι και
ιατρείο διακοπής καπνίσµατος, αν θέλουµε να έχουµε αποτέλεσµα. Αυτό είναι δύσκολο όταν ο γιατρός
είναι καπνιστής και αδύνατο αν καπνίζει µπροστά
στον άρρωστο. Άνθρωπος είναι κι ο γιατρός, έχει κι
αυτός πάθη. Ποτέ όµως µπροστά στους αρρώστους.
Το παράδειγµα και η γλώσσα του σώµατος είναι ισχυρότερα από το κήρυγµα και την κανονική γλώσσα.
Η επιµονή, ο χρόνος και η έµφαση που θα δώσει ο
γιατρός για την ανάγκη διακοπής του καπνίσµατος,
µιλώντας µε τον συγκεκριµένο άρρωστο, έχει πολύ
µεγαλύτερη επίδραση από ό,τι άλλο πληροφορηθεί
µόνος του ο ασθενής. Φάρµακα, stents και bypass
έχουν ελάχιστη αξία, αν ο άρρωστος εξακολουθεί να
καπνίζει µετά από ένα έµφραγµα. Και βέβαια, τίποτα
όπως είπαµε δε προφυλάσσει περισσότερο τους υγιείς από τη διακοπή του καπνίσµατος. Σε τίποτα δεν
αισθάνοµαι ότι βοήθησα περισσότερο τους αρρώστους µου, από καθαρά θεραπευτικής πλευράς, όσο
όταν τους έπεισα και έκοψαν το κάπνισµα.
Η προσωπική ευθύνη του κάθε ανθρώπου για
την υπεράσπιση της υγείας του είναι επίσης πολύ
σηµαντική. ∆υστυχώς, στην υγεία, οι άνθρωποι, για
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
λόγους ευκολίας ή παραπληροφόρησης, φοβούνται και προσέχουν λάθος πράγµατα. Φαίνεται πιο
βολικό να πάρεις ένα χαπάκι για τη χοληστερίνη,
παρά να κόψεις το κάπνισµα. Το κάπνισµα όµως,
σύµφωνα µε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας,
είναι πρώτος παράγοντας κινδύνου, ενώ η υψηλή
χοληστερίνη είναι έκτος και πρακτικά αποτελεί
κίνδυνο, µόνο όταν συνυπάρχουν και άλλοι ισχυροί
παράγοντες, όπως το κάπνισµα, η υπέρταση και ο
διαβήτης.
Το «γιατρέ µόνο αυτό κάνω» δεν ισχύει, γιατί αυτό
το µόνο είναι και το χειρότερο. Ούτε το «γιατρέ
κόψε το ένα, κόψε το άλλο…». Το άλλο που υπονοούν, δηλαδή το sex, και επιτρέπεται και βελτιώνεται.
Η αποτυχία µιας προσπάθειας διακοπής του καπνίσµατος, δεν πρέπει να αποθαρρύνει µια επόµενη.
Οι προσπάθειες διακοπής του καπνίσµατος είναι
σαν τις επαναστάσεις: δεν πετυχαίνουν πάντα µε
την πρώτη. Άνθρωποι όµως µε πραγµατικά σοβαρά
ψυχολογικά προβλήµατα είναι σχεδόν αδύνατο να
κόψουν το κάπνισµα και είναι σκληρό και ανώφελο
να τους πιέζουµε να το κάνουν, πριν βελτιώσουν
την ψυχική τους διάθεση. Επίσης, οι παχύσαρκοι
και οι υπέρβαροι πρέπει να µπουν πρώτα σε ένα
πρόγραµµα διατροφής και άσκησης, που έτσι και
αλλιώς είναι χρήσιµο σε όσους πρόκειται να κόψουν
το κάπνισµα.
Στην Ελλάδα, έχουµε παρεξηγήσει την ιδέα της
πρόληψης. Πρόληψη, κυρίως και πάνω από όλα,
σηµαίνει προληπτικά µέτρα και όχι προληπτικές
εξετάσεις και προληπτικές θεραπείες. Τα προληπτικά
µέτρα, όπως η διακοπή του καπνίσµατος, η σωµατική
δραστηριότητα, η σωστή διατροφή και η αποφυγή
της αύξησης του σωµατικού βάρους, έχουν αποδείξει την αξία τους στην πρόληψη, ενώ ταυτόχρονα
βελτιώνουν την ποιότητα ζωής και δεν κοστίζουν. Οι
προληπτικές εξετάσεις τύπου «γενικού check up» ή
screening πληθυσµών, χωρίς να είναι στοχευµένες
σε ανθρώπους µε συµπτώµατα ή επιβαρυµένο ιστορικό, όχι µόνο δε φαίνεται να ωφελούν, αλλά µπορεί
να βλάψουν, δηµιουργώντας ιατρογενείς ανύπαρκτες νόσους και να οδηγήσουν σε νέες εξετάσεις
ή και σε αχρείαστες και επικίνδυνες θεραπείες.
∆υστυχώς, οι ιατρικές εξετάσεις γενούν ιατρικές
εξετάσεις, που οδηγούν σε αυτές τις περιπτώσεις
σε βλάβη της σωµατικής και ψυχικής υγείας, παρά
σε όφελος. Εκτός από την προσωπική εµπειρία του
κάθε γιατρού, αυτό δείχνει και η µεγάλη, πρόσφατη
µετα-ανάλυση 16 τυχαιοποιηµένων µελετών για
> Life > Positive <
Η διακοπή του καπνίσµατος
είναι, ίσως, ιδιαίτερα αυτήν
την περίοδο, το καλύτερο
δώρο που µπορεί
να προσφέρει κανείς
στην οικογένειά του
και στον εαυτό του
την αξία των γενικών προληπτικών εξετάσεων, από
το Cochrane Collaboration, η οποία καταλήγει πως
«δεδοµένου πως ο θάνατος από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο δε µειώθηκαν, οι γενικές ιατρικές
εξετάσεις είναι απίθανο να ωφελούν» 5.
Τα προηγούµενα χρόνια της αφθονίας και απληστίας,
δυστυχώς στη χώρα µας δώσαµε προτεραιότητα
στις «προληπτικές εξετάσεις» και τις «προληπτικές
θεραπείες», υποτιµώντας και αδιαφορώντας για
τα προληπτικά µέτρα και το πληρώσαµε, όχι µόνο
οικονοµικά, αλλά και µε υποβιβασµό στους δείκτες
υγείας, συγκριτικά µε πολλές άλλες χώρες. Μείναµε
όµως περήφανα πρώτοι στην κατανάλωση καπνού
στην Ευρώπη και συνεχίζουµε εν µέσω κρίσης να
µην παίρνουµε στοιχειώδη µέτρα για την προστασία
των µη καπνιστών, αλλά και των ίδιων των καπνιστών, από το παθητικό κάπνισµα σε κλειστούς δηµόσιους χώρους. ∆εν συµφωνώ στην απαγόρευση σε
ανοικτούς δηµόσιους χώρους που ισχύει αλλού, αρκεί να υπάρχει στοιχειώδης σεβασµός στο περιβάλ-
23
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
υγεία
διακοπή καπνίσµατοσ
24
λον. Για παράδειγµα, δεν επιτρέπεται να φυτεύουµε
γόπες στην άµµο στις παραλίες. ∆εν πρόκειται να
φυτρώσει τίποτα καλό. Από την άλλη, συνεχίζονται
οι εκστρατείες φόβου του πληθυσµού και η προσφορά από ιδιωτικούς και δηµόσιους φορείς «δωρεάν
προληπτικών εξετάσεων». Όταν ακούτε «δωρεάν»
προληπτικές εξετάσεις να τρέχετε µακριά. Μπορεί το
«δωρεάν» να το πληρώσετε πολύ ακριβά, για λόγους
που αναφέρω στην προηγούµενη παράγραφο.
«Η Ελλάδα κόβει το κάπνισµα» ήταν το ανόητο σλόγκαν πριν λίγα χρόνια. Το ζητούµενο ήταν απλώς να
σταµατήσει το κάπνισµα στους κλειστούς δηµόσιους χώρους. Τελικά δεν σταµάτησε, ούτε µέσα στα
νοσοκοµεία! Όχι απλώς δεν σταµάτησε, αλλά ...πάει
σύννεφο! Το ΕΣΥ αργοπεθαίνει καπνίζοντας! Με όλη
µου την αγάπη για εκλεκτούς κατά τα άλλα συναδέλφους, αυτό το θέµα πρέπει επιτέλους να το λύσουµε. Τι να σου κάνει το υπόλοιπο αγχωµένο, ταλαιπωρηµένο και ηρωικό πολλές φορές προσωπικό, όταν
βλέπει γιατρούς να καπνίζουν µέσα στο νοσοκοµείο;
Καπνίζουν και αυτοί! Τι µήνυµα παίρνει ο ασθενής,
όταν γίνεται παθητικός καπνιστής στο γραφείο του
γιατρού; Πίνε φάρµακα και κάπνιζε. Κάτι θα ξέρει ο
γιατρός! Είναι τεράστιας σηµασίας σε αυτήν ιδιαίτερα την περίοδο, να σταµατήσει το κάπνισµα µέσα
στα νοσοκοµεία. Έχουν ευθύνη µε τη σειρά, το
υπουργείο Υγείας, που δεν πιέζει τους διοικητές των
νοσοκοµείων, οι διοικητές των νοσοκοµείων, που
οφείλουν και µπορούν να το επιβάλουν, αλλά δεν
το κάνουν, οι διευθυντές, που επίσης µπορούν και
οφείλουν να το επιβάλουν στον χώρο ευθύνης τους,
καθώς και κάθε γιατρός ξεχωριστά, είτε καπνίζει,
είτε όχι. Εκτός και αν περιµένουµε να αναγεννηθεί
το ΕΣΥ από την τέφρα του!
Η διακοπή του καπνίσµατος θυµίζει ένα λυτρωτικό διαζύγιο, που σου στερεί κάποιον ή κάτι που
αγάπησες ή και ακόµα αγαπάς, αλλά δε µπορείς
να συνεχίσεις να ζεις µαζί του. Τα διαζύγια γενικά
είναι επώδυνα και καλό είναι να αποφεύγονται,
γιατί εκτός των άλλων, συχνά τραυµατίζουν τα
παιδιά. Στην περίπτωση όµως του καπνίσµατος, όταν
i
υπάρχουν παιδιά ωφελούνται µε πολλούς τρόπους.
∆εν γίνονται παθητικοί καπνιστές, δεν έχουν το κακό
παράδειγµα, ζούνε οι γονείς τους περισσότερο και
είναι υγιέστεροι. Η διακοπή του καπνίσµατος είναι,
ίσως, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, το καλύτερο
δώρο που µπορεί να προσφέρει κανείς στην οικογένειά του και στον εαυτό του.
Σε όσους παρακινηθούν από αυτό το άρθρο για να
κόψουν το κάπνισµα, τους εύχοµαι ολόψυχα καλή
επιτυχία και τους αφιερώνω αυτό το απόσπασµα από
το «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορµπά» του Νίκου
Καζαντζάκη6:
-∆ε νυστάζω, αποκρίθηκα, θα µείνω. Είναι η τελευταία βραδιά που περνούµε µαζί.
-Μα ίσια ίσια γι’ αυτό πρέπει να τελειώνουµε
σύντοµα, φώναξε ο Ζορµπάς….. Να έτσι όπως οι
καλοί άντρες κόβουν το τσιγάρο, το κρασί, το ζάρι.
Παλικαρίσια. Ο πατέρας µου πρέπει να ξέρεις, ήταν
παλικάρι µε ουρά. Μη µε κοιτάζεις εµένα. Εγώ ‘µαι
ξεφυσίδι. Χαρτωσιά δεν πιάνω µπροστά του. Αυτός
ήταν από τους παλιούς Έλληνες που λένε. Έπιανε τη
χέρα σου και σού ‘σπαζε τα κόκκαλα…
Αυτός λοιπόν είχε όλα τα πάθη. Μα τα΄κοψε όλα, µε
το σπαθί. Κάπνιζε σα φουγάρο. Ένα πρωί σηκώθηκε,
πήγε στο χωράφι ν’ αλετρίσει, έφθασε, ακούµπησε
στο φράχτη, έχωσε, θεριακλής όπως ήταν, µε λαχτάρα το χέρι του στη ζώνη, να βγάλει την καπνοσακούλα, να στρίψει ένα τσιγάρο πριν πιάσει δουλειά.
Τραβάει την καπνοσακούλα, άδεια, πανί µε πανί. Είχε
ξεχάσει να τη γεµίσει στο σπίτι.
Άφρισε από το κακό του, µούγκρισε, και µονοµιάς µ’
ένα πήδο, στράφηκε πίσω κι άρχισε να τρέχει κατά
το χωριό. Τον είχε, βλέπεις, κυριέψει το πάθος. Μα
ξαφνικά, εκεί που ΄τρεχε - ο άνθρωπος σου λέω είναι
µυστήριο – στάθηκε, ντράπηκε, έβγαλε την καπνοσακούλα, την έκανε µε τα δόντια του χίλια κοµµάτια
και την τσαλαπάτησε λυσσασµένος. – Άτιµη, άτιµη!
µούγκριζε. Πουτάνα!
Και από την ώρα εκείνη, σε όλη του τη ζωή, δεν
έβαλε τσιγάρο στο στόµα του.
Έτσι κάνουν τα παλικάρια αφεντικό. Καληνύχτα! <
Αναφορές
1. Ahmed HM, Blaha MJ, Nasir K, et al. Low-risk lifestyle, coronary calcium, cardiovascular events, and mortality: results from MESA. Am J Epidemiol
June 4, 2013
2. Luo J, Rossow J, Margolis KL. Smoking cessation, weigh change, and coronary heart disease among postmenopausal women with and without
diabetes. JAMA 2013; 310:94-95
3. Τζορτζ Όργουελ. Βιβλία εναντίον τσιγάρου. Εκδόσεις Μεταίχµιο
4. Allen Carr. Ο εύκολος τρόπος να κόψετε το κάπνισµα. Εκδόσεις Αιώρα
5. Cochrane Summaries. General health checks for reducing illness and mortality. Published online: January 31, 2013
6. Νίκος Καζαντζάκης. Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορµπά. Εκδόσεις Καζαντζάκη
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
αφιέρωµα
ΒΡΕΦΙΚΟ ΓΑΛΑ
Μετά τον θηλασµό, τι;
Κάθε µέλλουσα µητέρα έχει διαβάσει σελίδεσ επί σελίδων για τα
σηµαντικά οφέλη του µητρικού γάλακτοσ στον παιδικό οργανισµό,
καθώσ τόνοι µελανιού έχουν χυθεί εξυµνώντασ τα οφέλη του.
Το µητρικό γάλα διαθέτει σε σωστή αναλογία, όλα τα στοιχεία
που θα προσφέρουν στο βρέφοσ υγιή σωµατική και πνευµατική
ανάπτυξη. Γι’ αυτό και ο Παγκόσµιοσ Οργανισµόσ Υγείασ συστήνει
τον αποκλειστικό θηλασµό του βρέφουσ για το πρώτο εξάµηνο τησ
ζωήσ του. Τι συµβαίνει όµωσ αν η γυναίκα δεν µπορεί να θηλάσει;
Τι επιλογέσ υπάρχουν;
Π
αρόλο που όλοι γνωρίζουν πόσο
26
σηµαντικός είναι ο θηλασµός, αυτός δεν είναι πάντα
δυνατός, για µια σειρά από λόγους -ιατρικούς,
πρακτικούς ή προσωπικούς. Έτσι, η µητέρα πρέπει
να καταφύγει στη λύση του µπιµπερό, γεγονός που
για πολλές γυναίκες µπορεί να βιωθεί ακόµη και ως
αποτυχία. Είναι καλό κάθε µητέρα να επιχειρήσει
τον θηλασµό, αν όµως δεν τα καταφέρει, δεν θα
πρέπει να απογοητευτεί, καθώς λύσεις υπάρχουν.
Το πιο σηµαντικό είναι η µητέρα να είναι χαρούµενη
και ήρεµη, καθώς οι χαρούµενοι γονείς µεγαλώνουν
χαρούµενα παιδιά µε αυτοπεποίθηση.
Σε άλλες περιπτώσεις, όταν το µητρικό γάλα δεν
επαρκεί, τα γεύµατα του βρέφους «µοιράζονται»
µεταξύ µαστού και µπουκαλιού.
Το ευχάριστο είναι πως σήµερα, η εξέλιξη της
έρευνας έχει βοηθήσει σηµαντικά στο να µπορεί
ένα βρέφος σήµερα να λάβει όλα τα απαραίτητα
θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη, ακόµη και από
> Life > Positive <
το «ξένο γάλα». Το επόµενο βήµα είναι να επιλέξει
ανάµεσα στα διαθέσιµα σκευάσµατα, γεγονός όµως
που ισοδυναµεί µε... σπαζοκεφαλιά, καθώς στην
αγορά κυκλοφορούν δεκάδες προϊόντα. Πολύτιµος
βοηθός της µητέρας σε αυτήν την προσπάθεια είναι
ο παιδίατρος, ο οποίος είναι και ο πλέον κατάλληλος
να την καθοδηγήσει στην αγορά του κατάλληλου για
το βρέφος γάλακτος.
Τι περιέχει;
Το βρεφικό γάλα φτιάχνεται από γάλα αγελάδας,
έπειτα από επεξεργασία για να µιµείται όσο το δυνατό περισσότερο το µητρικό. Οι παρασκευάστριες
εταιρείες χρησιµοποιούν σαν βάση αποβουτυρωµένο αγελαδινό γάλα ή µίγµα αποβουτυρωµένου
αγελαδινού γάλακτος, η πρωτεΐνη του οποίου τροποποιείται ποιοτικά αλλά και ποσοτικά, προκειµένου να
είναι πιο ανεκτό από τον βρεφικό οργανισµό.
Το λίπος του αγελαδινού γάλακτος αντικαθίσταται
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
27
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
αφιέρωµα
βρεφικό γάλα
28
από φυτικά έλαια, ενώ ταυτόχρονα προστίθεται
λακτόζη, βιταµίνες και ανόργανα στοιχεία (σίδηρος,
µαγνήσιο, ψευδάργυρος, µαγγάνιο, χαλκός, φώσφορο, ιώδιο, ασβέστιο, βιταµίνες του συµπλέγµατος Β,
βιταµίνες Α, C, D, E).
Σήµερα, σε πολλά βρεφικά γάλατα προστίθενται
πρωτεΐνες, όπως η λακτοφερίνη, η οποία διαθέτει
αντιµικροβιακές και ανοσοτροποποιητικές ιδιότητες
και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, σαν αυτά που περιέχει το µητρικό γάλα, όπως το αραχιδονικό (ARA) και
το δοκοεξανοϊκό οξύ (DHA). Μελέτες έχουν δείξει
ότι η προσθήκη αυτών των λιπαρών στο βρεφικό
γάλα συµβάλλει στην οµαλή ανάπτυξη του εγκεφάλου, του νευρικού ιστού και της όρασης, ενώ ρυθµίζουν την ανοσολογική απάντηση του οργανισµού.
Πολλά βρεφικά γάλατα σήµερα, εµπλουτίζονται
επίσης µε προβιοτικά (ωφέλιµα βακτηρίδια) και
πρεβιοτικά (συστατικά που ευνοούν την ανάπτυξη
των ωφέλιµων βακτηριδίων), σε µια προσπάθεια να
µιµηθούν τις ανοσοπροστατευτικές ιδιότητες του µητρικού γάλακτος και να προλάβουν τη δυσκοιλιότητα
και τις γαστρεντερικές διαταραχές.
Η επίσηµη θέση της Ευρωπαϊκής Παιδιατρικής Εταιρείας, αναφέρει ότι τα βρεφικά γάλατα θα πρέπει:
• Στον βαθµό που αυτό είναι δυνατό, να συµπληρώνονται µε θηλασµό.
• Να µιµούνται όσο το δυνατό περισσότερο το
µητρικό γάλα ως προς τη σύνθεση, κάτι που σηµαίνει
ότι τα συνολικά επίπεδα ενέργειας και πρωτεϊνών
πρέπει να είναι όµοια ή παρόµοια µε τα αντίστοιχα
επίπεδα του µητρικού γάλακτος.
• Σε περίπτωση αλλεργίας στο γάλα αγελάδας, το
βρεφικό γάλα θα πρέπει να επιλέγεται προσεκτικά
µε την καθοδήγηση παιδιάτρου.
Τα είδη
Η αγορά των βρεφικών γαλάτων περιλαµβάνει
ποικιλία προϊόντων που διαφέρουν ανάλογα µε τη
µορφή στην οποία διατίθενται, τη θερµιδική τους
αξία, τα θρεπτικά τους συστατικά ή το πόσο εύκολα
πέπτονται.
• ανάλογα µε την ηλικία στην οποία απευθύνονται,
διακρίνονται σε 1ης βρεφικής ηλικίας (από 0-6
µηνών), 2ης βρεφικής ηλικίας (6-12 µηνών) και σε
γάλατα ανάπτυξης (από 10 µηνών έως 3 ετών).
Στα γάλατα 2ης βρεφικής ηλικίας αφαιρούνται οι
πολλές πρωτεΐνες και αυξάνονται οι υδατάνθρακες.
Σε αυτή την περίοδο, το γάλα αποτελεί σηµαντικό
µέρος ενός µικτού πλέον διαιτολογίου, καθώς στη
διατροφή του βρέφους έχουν σταδιακά εισαχθεί
> Life > Positive <
> ΠΟΤΕ ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ∆ΥΝΑΤΟΣ Ο ΘΗΛΑΣΜΟΣ
Όταν η µητέρα πρέπει να εργαστεί
Λόγοι υγείασ τησ µητέρασ: AIDS, φυµατίωση,
ναρκωτικά, αλκοόλ
Όταν η γυναίκα πρέπει να πάρει φαρµακευτική
αγωγή ασύµβατη µε το θηλασµό ή νοσηλεύεται
Ανεπαρκήσ γαλουχία: αφορά το 2-5% των γυναικών
Σε περιπτώσεισ προωρότητασ µε πολύ µικρό
βάροσ γέννησησ (κάτω από 1800 γραµµάρια)
οι στερεές τροφές. Το γάλα, ωστόσο, εξακολουθεί
να παίζει σηµαντικό ρόλο, καθώς εξασφαλίζει στο
βρέφος το 40-60% των συνολικών θερµίδων.
• ανάλογα µε τη µορφή τους: σε σκόνη, σε συµπυκνωµένη υγρή µορφή και έτοιµα για χρήση. Η
φόρµουλα σε συµπυκνωµένη υγρή µορφή είναι
χαµηλότερης διατροφικής αξίας και έχει τη χαµηλότερη τιµή.
• βιολογικά γάλατα (1ης, 2ης και 3ης βρεφικής ηλικίας): Σήµερα, που το ενδιαφέρον των καταναλωτών
στρέφεται ολοένα και περισσότερο στην ασφάλεια
των τροφίµων, τα βιολογικά βρεφικά γάλατα κερδίζουν ολοένα και µεγαλύτερο µερίδιο της αγοράς.
Ως αποτέλεσµα της βιολογικής εκτροφής των ζώων
σε αγρούς βιολογικής καλλιέργειας, το βιολογικό
βρεφικό γάλα δεν περιέχει υπολείµµατα φυτοφαρµάκων, λιπασµάτων, ζιζανιοκτόνων και αντιβιοτικών.
Το βιολογικό γάλα θα πρέπει να φέρει την ειδική
πιστοποίηση του ΕΟΦ και όχι µόνο την πιστοποίηση
της εταιρίας που το παράγει.
Ειδικά γάλατα
• υποαλλεργικό: Περιέχει εκτενώς υδρολυµένη
πρωτεΐνη του γάλακτος και προτείνεται για βρέφη
που εµφανίζουν έντονες αλλεργικές αντιδράσεις στο
αγελαδινό τροποποιηµένο βρεφικό γάλα (π.χ. αίµα
και βλέννη στις κενώσεις, διάρροιες, ακατάσχετους
εµέτους, κνίδωση και οίδηµα, καθώς και σε περιπτώσεις έντονου εκζέµατος).
• αντιαναγωνικό (σήµανση AR): Είναι πιο πηχτό
(εµπλουτισµένο µε χαρουπάλευρο, αµυλοπεκτίνη ή
άµυλο καλαµποκιού) και χρησιµοποιείται στα βρέφη
που παρουσιάζουν γαστροοισοφαγική παλινδρόµη-
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
αφιέρωµα
βρεφικό γάλα
ση και κάνουν αναγωγές, µε αποτέλεσµα να εµφανίζουν απώλεια, στασιµότητα βάρους ή ακόµη και
οισοφαγίτιδα.
• για πρόωρα/ ελλιποβαρή βρέφη: Έχουν περισσότερες θερµίδες και υψηλό πρωτεϊνικό περιεχόµενο
για γρήγορη αύξηση του σωµατικού βάρους του
βρέφους, µετά την έξοδό του από το µαιευτήριο.
• χωρίς λακτόζη: Αυτή η επιλογή υπάρχει µόνο στα
γάλατα ανάπτυξης, καθώς η δυσανεξία στη λακτόζη
εµφανίζεται συνήθως µετά τον 12ο µήνα. Η δυσανεξία στη λακτόζη προκαλεί διάρροια και η χρήση ενός
γάλακτος χωρίς λακτόζη µπορεί να ανακουφίσει
άµεσα από το πρόβληµα.
• Από κάποιες εταιρίες υπάρχουν εξειδικευµένα
γάλατα για τη δυσκοιλιότητα ή τους κολικούς.
• Με την πρόοδο της επιστήµης δηµιουργούνται και
σκευάσµατα για να καλύψουν τις ανάγκες βρεφών
µε µεταβολικά νοσήµατα, φλεγµονώδεις νόσους του
εντέρου, υποθρεψία από διάφορα αίτια κ.λπ.
θετικά αρνητικά
30
∆ιευκολύνει τον έλεγχο τησ ποσότητασ του γάλακτοσ που καταναλώνει το βρέφοσ, και άρα την παρακολούθηση τησ ανάπτυξησ του βρέφουσ- αυτό
είναι πολύ σηµαντικό όταν µιλάµε για πρόωρα/
ελλιποβαρή νεογνά.
Η ανατροφή του παιδιού παύει να είναι αποκλειστική ευθύνη τησ µητέρασ. Μπορούν να εµπλακούν στη διαδικασία και άλλα µέλη τησ οικογένειασ και η µητέρα να ξεκουράζεται κάποιεσ ώρεσ
την ηµέρα.
Μπορεί και ο πατέρασ να ταΐσει το βρέφοσ, γεγονόσ που βοηθά στο δέσιµο του πατέρα µε το παιδί.
> Life > Positive <
Το κόστοσ είναι αρκετά µεγάλο, ενώ το µητρικό γάλα
είναι δωρεάν.
∆εν περιέχει τα αντισώµατα που περιέχει το µητρικό
γάλα.
Κάθε βρεφικό γάλα έχει διαφορετική περιεκτικότητα σε θρεπτικά συστατικά. Επίσησ, έχει διαπιστωθεί
µειωµένη απορρόφηση κάποιων πρόσθετων θρεπτικών συστατικών (όπωσ π.χ. ο σίδηροσ), σε σχέση µε το
µητρικό γάλα.
Λόγω του ότι είναι πιο πυκνό, µπορεί να προκαλέσει
δυσφορία στο βρέφοσ.
Με τον θηλασµό, το βρέφοσ έχει τακτικέσ κενώσεισ,
ενώ µε το ξένο γάλα µπορεί να εµφανίσει δυσκοιλιότητα.
∆εν υπάρχουν τα προστατευτικά για τη µητέρα οφέλη
τησ µείωσησ του κινδύνου για καρκίνο του µαστού και
οστεοπόρωση, που διαθέτει ο θηλασµόσ.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
αφιέρωµα
βρεφικό γάλα
Τι πρέπει να προσέξει η µητέρα
• Να πλένει διεξοδικά τα χέρια της πριν να ξεκινήσει
την παρασκευή του γάλακτος.
• Να βράζει τουλάχιστον για 10’ το νερό που θα χρησιµοποιήσει στην προετοιµασία του γάλακτος, ώστε
να είναι στείρο µικροβίων.
• Tο µπιµπερό και όλα τα σκεύη που έρχονται σε
επαφή µε το γάλα να είναι αποστειρωµένα, τουλάχιστον το πρώτο τρίµηνο.
• Να προετοιµάζει το γάλα σύµφωνα µε τις οδηγίες
και να µην χρησιµοποιεί περισσότερο ή λιγότερο
νερό από αυτό που αναφέρει η συσκευασία. Αν
βάλετε λιγότερο νερό, το γάλα θα είναι πιο πυκνό
και δύσπεπτο και µπορεί να επηρεάσει τη νεφρική
λειτουργία, ενώ αν βάλετε περισσότερο, το γάλα θα
είναι αραιό και φτωχότερο σε θρεπτικά συστατικά.
• Να µην χρησιµοποιεί καυτό νερό στην προετοιµασία του γάλακτος, γιατί µετουσιώνονται η βιταµίνη
> Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΟΥ ΒΡΕΦΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ
Πριν την παραγωγή των υποκαταστάτων µητρικού γάλακτοσ, τα βρέφη που η µητέρα τουσ δεν µπορούσε να
τα θηλάσει, τα θήλαζαν οι λεγόµενεσ «παραµάνεσ» (wet nursing) ή έπιναν το γάλα διαφόρων ζώων (dry
nursing), γεγονόσ όµωσ που είχε συνδεθεί µε µεγάλα ποσοστά βρεφικήσ θνησιµότητασ.
Ήδη από την αρχαιότητα ήταν γνωστό, πωσ το πιο κοντινό στο µητρικό ήταν το γάλα από γαϊδούρα, επειδή
όµωσ δεν επαρκούσε ποσοτικά, οι προσπάθειεσ των επιστηµόνων επικεντρώθηκαν στο αγελαδινό γάλα.
Το πρώτο τροποποιηµένο αγελαδινό γάλα για βρέφη εµφανίστηκε το 1867. Έκτοτε έχουν γίνει πολλά βήµατα στην εξέλιξη τησ σύνθεσησ των υποκαταστάτων µητρικού γάλακτοσ, ενώ οι έρευνεσ για την ανάπτυξη
ακόµη πιο βελτιωµένων γαλάτων συνεχίζονται.
Στον παρακάτω πίνακα αποτυπώνονται οι προσπάθειεσ τησ βιοµηχανίασ να εξοµοιώσει το γάλα τησ αγελάδασ µε το µητρικό:
1865
Ο χηµικόσ Justus von Liebig φτιάχνει το πρώτο βρεφικό γάλα από γάλα αγελάδασ µε αλεύρι,
βύνη και όξινο ανθρακικό κάλιο
1915 Γάλα αγελάδασ σε σκόνη, λακτόζη, έλαια
1929 ∆ιατίθεται το πρώτο βρεφικό γάλα από σόγια
1935 Προσθήκη πρωτεΐνησ
32
1959 Εµπλουτισµόσ µε σίδηρο
Λανσάρονται τα πρώτα βρεφικά γάλατα µε πρωτεΐνη ορού γάλακτοσ, που είναι ευδιάλυτη και
εύκολη στην αφοµοίωσή τησ
Η αναλογία πρωτεΐνησ ορού γάλακτοσ / καζεΐνησ γίνεται παρόµοια µε αυτή του µητρικού
1962
γάλακτοσ
1961
1984 Εµπλουτισµόσ µε ταυρίνη
1990 Εµπλουτισµόσ µε νουκλεοτίδια
2000
Εµπλουτισµόσ µε πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, όπωσ το δοκοεξανοϊκό οξύ (DHA) και το αραχιδονικό οξύ (ARA)
2005 Προστίθενται προβιοτικά στα βρεφικά γάλατα
η προσθήκη στο βρεφικό γάλα: οστεοποντίνησ (για την ανάπτυξη υγιών οστών), λουτεΐνησ (για
Ερευνώνται την προστασία τησ όρασησ), «χρονοθρεπτικών» συστατικών, δηλαδή συστατικών που µπορούν
να διευκολύνουν ή να επιµηκύνουν τον ύπνο του βρέφουσ (π.χ. τρυπτοφάνη)
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
Ο παιδίατρος είναι ο πλέον
κατάλληλος να καθοδηγήσει
τη µητέρα στην αγορά του
κατάλληλου για το βρέφος
γάλακτος.
C που περιέχει το γάλα και οι
πρωτεΐνες του.
• Να µην προσθέτει ζάχαρη ή
µέλι στο γάλα του µωρού.
• Να ελέγχει τη θηλή του µπουκαλιού. Η θηλή θα πρέπει να
αφήνει το γάλα να τρέχει µόλις
αναστρέψουµε το µπουκάλι σε
συνεχή ροή και µετά σταγόνασταγόνα.
• Να δοκιµάζει τη θερµοκρασία
του γάλακτος ρίχνοντας µερικές
σταγόνες στο χέρι της.
• Να µην ταΐζει το µωρό ξαπλωµένο, γιατί προκαλούνται
ωτίτιδες.
• Να περισσεύουν τουλάχιστον
20cc γάλα στο µπουκάλι µετά
από κάθε τάισµα. Έτσι, το µωρό
τρώει όσο θέλει (όχι όσο του
δίνεται) και δεν καταπίνει αέρα,
καθώς τα 20 επιπλέον cc καλύπτουν τη θηλή.
• Το γάλα που περίσσεψε να παραµένει 1-1,5 ώρα σε θερµοκρασία δωµατίου και στη συνέχεια να
το πετάει. ∆ΕΝ ΞΑΝΑΖΕΣΤΑΙΝΕΤΑΙ.
• Αν θέλει να προετοιµάσει
γάλα για µετέπειτα χρήση, να το
φυλάσσει στο ψυγείο, αµέσως
µετά την προετοιµασία του, σε
θερµοκρασία 5οC. Το γάλα θα
πρέπει να απορρίπτεται 24 ώρες
µετά την παρασκευή του.
• Να σταµατά η χρήση του µπιµπερό τον 1ο χρόνο της ζωής. <
> Life > Positive <
33
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
>τησ Νεκταρίασ Καρακώστα
συνέντευξη
GABRIEL STEG
Αντιπηκτικά:
Ένα νέο ταξίδι
ξεκινά
Τ
α νέα φάρµακα φαί-
νεται πως ξεπερνούν τα βασικά
µειονεκτήµατα των παραδοσιακών
αντιπηκτικών (ανταγωνιστών της
βιταµίνης Κ), που χρησιµοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες,
αλλά απαιτούν διά βίου αιµατολογικές εξετάσεις και προσαρµογή
της δόση της θεραπείας, ιδιαίτερη
προσοχή στη διατροφή και στην
κατανάλωση αλκοόλ, ενώ έχουν
ενοχοποιηθεί και για αιµορραγικά
επεισόδια και αλληλεπιδράσεις
µε τρόφιµα και φαρµακευτικές
ουσίες.
«Θα χρειαστούµε ωστόσο αρκετό
χρόνο, ώσπου οι νέοι αντιπηκτικοί
παράγοντες (novel oral anticoagulants- NOACs) να χρησιµοποιηθούν ευρέως και να αποκτήσουµε εµπειρία στη χρήση τους,
αντίστοιχη µε αυτήν που έχουµε
σήµερα για τους ανταγωνιστές της
βιταµίνης Κ», τόνισε ο Καθηγητής
καρδιολογίας Gabriel Steg, µε
αφορµή το πρόσφατο Πανευρωπαϊκό Καρδιολογικό Συνέδριο.
Για µια νέα εποχή στη
θεραπεία τησ κολπικήσ
µαρµαρυγήσ κάνει
λόγο ο Καθηγητήσ
του Πανεπιστηµίου
Paris Diderot (Τµήµα
Καρδιολογίασ
Νοσοκοµείο BichatClaude Bernard), κ.
Gabriel Steg, µιλώντασ
στο life positive, για τη
νέα γενιά αντιπηκτικών
φαρµάκων.
Σε τι υπερέχουν τα νέα, από
του στόµατος αντιπηκτικά,
σε σχέση µε τα παλαιότερα;
Το πιο σηµαντικό πλεονέκτηµα
που έχει φανεί από τις κλινικές
µελέτες, είναι ότι τα νέα φάρµακα
παρέχουν περισσότερη ευελιξία,
είναι πιο εύκολα στη χρήση τους,
αλλά και ασφαλέστερα, σε σχέση
µε τα παραδοσιακά αντιπηκτικά.
Με τα νέας γενιάς αντιπηκτικά
έχουµε, για παράδειγµα, παρατηρήσει µείωση του κινδύνου ενδοκρανιακής αιµορραγίας. Πρόκειται
για µια επιπλοκή, απειλητική για τη
ζωή του ασθενούς και υπαίτια για
µείωσης των θανάτων και
της σοβαρότητας των αναπηριών;
βαριές αναπηρίες (όταν ο ασθενής
επιβιώσει).
Το δεύτερο πολύ σηµαντικό
στοιχείο, είναι ότι παρέχουν άνεση
στον ασθενή, επειδή δρουν γρήγορα και η δράση τους σταµατά
εξίσου γρήγορα, αν πρέπει να
κάποιος να τα διακόψει- είτε γιατί
πρέπει να υποβληθεί σε κάποια
επέµβαση, είτε επειδή εµφάνισε
µια αιµορραγία. Ο ασθενής απαλλάσσεται επίσης από την ανάγκη
της παρακολούθησης του INR, ενώ
αλληλεπιδράσεις µε φάρµακα ή
τροφές είναι ελάχιστες.
Η έναρξη της θεραπείας, είναι
επίσης ευκολότερη- δεν χρειάζεται λεπτοµερής εκπαίδευση του
ασθενούς.
Πολλά από τα νέα αντιπηκτικά,
έχουν συγκριθεί µε τη βαρφαρίνη
ως προς την αποτελεσµατικότητά
τους και έχει διαπιστωθεί ότι υπερέχουν στη µείωση του κινδύνου
εµφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και συστηµατικής
εµβολής, αλλά και στη µείωση της
θνητότητας.
Το µειονέκτηµα µε τους νέους
παράγοντες είναι ότι δεν έχουµε
ακόµη αρκετή εµπειρία από τη
χρήση τους- αντίθετα, η βαρφαρίνη µπορεί να µην είναι πολύ
πρακτική, αλλά την ξέρουµε
καλά και ξέρουµε πώς να διαχειριστούµε τους ασθενείς που
τη χρησιµοποιούν. Έχουµε πολύ
µεγάλη εµπειρία στη χρήση των
ανταγωνιστών της βιταµίνης Κ,
όµως οι διατροφικοί περιορισµοί
των συγκεκριµένων φαρµάκων
και οι σοβαρές αιµορραγίες και
θροµβώσεις που εµφανίζονται
ακόµη και σε ασθενείς υπό θεραπεία, αποδεικνύουν ότι δεν είναι
τέλειοι. Πρόσφατα, διάβασα ότι
οι ανταγωνιστές της βιταµίνης Κ
είναι τα φάρµακα που εµφανίζουν
µε µεγαλύτερη συχνότητα από
κάθε άλλο φάρµακο ανεπιθύµητες ενέργειες που καταλήγουν σε
νοσηλεία.
Το δεύτερο µειονέκτηµα των
NOACs είναι ότι κοστίζουν περισσότερο- το πρόβληµα του κόστους
είναι ρεαλιστικό αν σκεφθεί κανείς
πως µιλάµε και για µια µακροχρόνια θεραπεία.
Το γεγονός ότι είναι πιο
ακριβά, δεν αποσβένεται
µακροπρόθεσµα λόγω της
Υπάρχουν µελέτες αποτελεσµατικότητας –κόστους που προσπαθούν να εξετάσουν κατά πόσο η
µείωση των αιµορραγιών και των
εγκεφαλικών και η µείωση της
ανάγκης για παρακολούθηση (και
εποµένως το κόστος των αιµατολογικών εξετάσεων), µπορούν
να αντισταθµίσουν το αυξηµένο
κόστος των φαρµάκων. Η αλήθεια
είναι ότι τα αποτελέσµατα αυτής
της ανάλυσης κόστους –οφέλους
ποικίλλουν από φάρµακο σε φάρµακο και από µελέτη σε µελέτη,
και αλλάζουν ανάλογα µε τις
υποθέσεις που κάνεις για την εκτίµηση του κόστους. Είναι βέβαιο
ότι θα κοστίσουν περισσότερο,
από την άλλη πλευρά όµως, έχουν
σηµαντικότατα κλινικά οφέλη.
Η προστιθέµενη αποτελεσµατικότητα έχει διαπιστωθεί τουλάχιστον
για κάποιους από τους νέους
παράγοντες, συµπεριλαµβανοµένης της απιξαµπάνης. Στη µελέτη
ARISTOTLE («Απιξαµπάνη για
µείωση κινδύνου αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και άλλων
θροµβοεµβολικών συµβάντων
κατά την κολπική µαρµαρυγή»),
διαπιστώθηκε µείωση της θνητότητας. Η µείωση της θνητότητας
αποτελεί ένα πολύ ισχυρό επιχείρηµα – είναι, νοµίζω, πολύ σκληρό
να κρυφτεί κανείς πίσω από
ανησυχίες περί κόστους, και να
µην χορηγήσει τους καινοτόµους
παράγοντες, που κοστίζουν µεν
περισσότερο, αλλά προλαµβάνουν
θανάτους.
>
συνέντευξη
Gabriel Steg
«Η θεραπεία είναι σαφώς ευκολότερη µε
τους νέους αντιπηκτικούς παράγοντες,
αφού ο ασθενής παύει να ανησυχεί για
αιµατολογικές εξετάσεις, αλληλεπιδράσεις
µε το φαγητό ή µε άλλα φάρµακα»
Τα νέα φάρµακα ευνοούν τη
συµµόρφωση στη θεραπεία;
36
Η θεραπεία είναι σαφώς ευκολότερη µε τους νέους αντιπηκτικούς
παράγοντες, αφού ο ασθενής
παύει να ανησυχεί για αιµατολογικές εξετάσεις, αλληλεπιδράσεις
µε το φαγητό ή µε άλλα φάρµακα.
Από την άλλη πλευρά, η παρακολούθηση της συµµόρφωσης στη
θεραπεία γίνεται δυσκολότερη,
αφού δεν υπάρχει κάποιο απλό
τεστ, που να βοηθά τον γιατρό να
διαπιστώσει αν ο ασθενής παίρνει
ή όχι το φάρµακό του.
Αντίθετα, µε τους ανταγωνιστές
της βιταµίνης Κ, επειδή παρακολουθείται συστηµατικά το INR, ο
γιατρός µπορεί εύκολα να καταλάβει αν ο ασθενής παίρνει ή όχι τη
θεραπεία του.
Έχουµε λοιπόν το εξής παράδοξο: ένα φάρµακο που είναι µεν
πολύ πιο πρακτικό, αλλά είναι πιο
δύσκολο να παρακολουθήσεις
τη συµµόρφωση στη θεραπεία.
Αυτό σύντοµα θα ξεπεραστεί
-ήδη βρίσκονται υπό ανάπτυξη
διάφορα τεστ, που θα ανιχνεύουν
πόσο αποτελεσµατικά ρυθµίζεται
ο ασθενής. Αυτά τα τεστ δεν θα
χρησιµοποιούνται καθηµερινά,
αλλά µία στο τόσο, για τον έλεγχο
της συµµόρφωσης του ασθενούς.
> Life > Positive <
Με τα νέα φάρµακα υπάρχει ένας
ακόµη µεγάλος κίνδυνος- ακριβώς επειδή είναι τόσο πρακτικά:
ο γιατρός να γράφει απλώς τη
συνταγή και να παραλείπει την
εκπαίδευση του ασθενούς. Με τη
βαρφαρίνη, ο ασθενής έπρεπε
να εκπαιδευτεί για ώρες, ώστε να
καταλάβει πώς πρέπει να ελέγχει
την αντιπηκτική του αγωγή. Με
τα νέας γενιάς φάρµακα, δεν
χρειάζεται να εκπαιδεύσεις τον
ασθενή στον βαθµό που το έκανες
µε την βαρφαρίνη- ωστόσο αυτό
κρύβει τον κίνδυνο ο ασθενής να
µην αντιληφθεί πόσο σηµαντικό
είναι να λαµβάνει τη θεραπεία του
συστηµατικά. Νοµίζω ότι όλοι οι
γιατροί φοβόµαστε αυτό το ενδεχόµενο, να έχουµε δηλαδή µε τα
νέα φάρµακα, ασθενείς λιγότερο
συµµορφωµένους στη θεραπεία.
Παρόλο που αυτά τα φάρµακα
είναι πιο πρακτικά, πρέπει να τονίσουµε στον ασθενή τη σηµασία
της συστηµατικής, καθηµερινής
λήψης της θεραπείας του, χωρίς
«εκπτώσεις». Η συµµόρφωση είναι
το κλειδί για την επιτυχία κάθε
αντιπηκτικής αγωγής.
Επιπλέον, για τους νέους παράγοντες (παρά το γεγονός ότι µιλάµε
για βραχείας δράσης φάρµακα),
δεν έχουµε ακόµη αντίδοτα- το
αντίδοτο θα µπορούσε να είναι
πολύ χρήσιµο σε σοβαρές περιπτώσεις τραύµατος ή αιµορραγίας.
Στην µελέτη ARISTOTLE, σχεδόν
το 1/3 των 18.000 ασθενών που
έλαβαν µέρος χρειάστηκε να
υποβληθούν σε κάποια επέµβαση,
ενόσω βρίσκονταν σε αγωγή. Στο
φετινό πανευρωπαϊκό καρδιολογικό συνέδριο, οι ερευνητές
της ARISTOTLE, ανακοίνωσαν ότι
οι ασθενείς σε βαρφαρίνη που
χρειάστηκε να σταµατήσουν τη
θεραπεία για να υποβληθούν σε
επέµβαση και την ξαναξεκίνησαν,
είχαν διπλάσιο κίνδυνο θανάτου
και αιµορραγίας, σε σχέση µε
όσους έλαβαν απιξαµπάνη. Με
τη διακοπή και επανέναρξη της
απιξαµπάνης, δεν υπήρχε κανένας
τέτοιος κίνδυνος.
Είναι σαφές ότι βρισκόµαστε
ακόµη στην αρχή του ταξιδιού,
όσον αφορά στους καινοτόµους
παράγοντες. Όσο θα αποκτούµε
εµπειρία από τη χρήση τους, θα
ανακαλύπτουµε τρόπους για να
διαχειριστούµε επιτυχώς όλα τα
κλινικά θέµατα που µπορεί να
ανακύψουν- είτε αυτό είναι κάποια
αιµορραγία, κάποια επείγουσα
επέµβαση κ.ο.κ. Τα επόµενα
χρόνια θα έχουν πολύ µεγάλο
ενδιαφέρον. <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
ψυχολογία
Η γλώσσα κόκαλα
τσακίζει...
Φορτωµένοι µε τισ υποχρεώσεισ και τισ ευθύνεσ τησ
καθηµερινότητασ, πολλοί γονείσ µιλούν συχνά απότοµα
στα παιδιά τουσ, αγνοώντασ ότι κάποιεσ από τισ
εκφράσεισ που µπορεί να χρησιµοποιήσουν
πάνω στα νεύρα τουσ ή στην κούρασή τουσ,
µπορούν να τραυµατίσουν το παιδί.
Γιατί όπωσ λέει και ο σοφόσ λαόσ:
«η γλώσσα κόκαλα δεν έχει, και
κόκαλα τσακίζει»…
Σ
ίγουρα, η επικοινωνία µε τα παιδιά
είναι µια δύσκολη αποστολή, που γίνεται δυσκολότερη σε µία κάθε άλλο παρά εύκολη καθηµερινότητα.
Πόσες φορές έχετε πιάσει τον εαυτό σας να νιώθει ενοχές για κάτι που είπατε στο παιδί σας πάνω
στα νεύρα ή την κούρασή σας; ∆εν έχει νόηµα να
αρχίσετε να µετράτε. Το σηµαντικό είναι να προσπαθήσετε, την επόµενη φορά που θα είστε έτοιµος να
ξεστοµίσει κάποια από τις παρακάτω φράσεις, να
συγκρατηθείτε!
Οι λέξεις που χρησιµοποιούµε είναι τα κριτήρια µέσα
από τα οποία ένα παιδί αναπτύσσει την ταυτότητα
και την προσωπικότητά του. Μια λέξη ή µια πολύ
>τησ Νεκταρίασ Καρακώστα
>
ψυχολογία
Η γλώσσα κόκαλα τσακίζει...
µικρή φράση µπορεί να µείνει αξέχαστη σε ένα παιδί
και να κάνει να αισθανθεί το αίσθηµα της απόρριψης, να το κάνει να πάρει διαφορετικά µηνύµατα
από αυτά που πρέπει και, γενικά, να έχει αρνητικά
αποτελέσµατα στη διαµόρφωση της προσωπικότητάς του. Όπως τονίζει η Κλινικός- Σχολικός
Ψυχολόγος Mres/MPhil, Cognitive
Behavioral Therapist CBT,
Cognitive Analytic Practitioner
CAT, κυρία Μαρίνα Μπακρατσά, «για να µπορέσουµε
να επικοινωνήσουµε δηµιουργικά µε το παιδί,
οφείλουµε να καταλάβουµε όσο µας είναι
δυνατό τον τρόπο που
σκέπτεται και αισθάνεται
τον κόσµο. Να δούµε µε τα
δικά του µάτια και να ακούσουµε µε τα δικά του αυτιά».
Όλα, βέβαια, εξαρτώνται από την
ηλικία και την ευαισθησία του κάθε παιδιού. Ας δούµε όµως κάποια χαρακτηριστικά
παραδείγµατα.
οτικό χρόνο µε το παιδί. Η αδιαφορία προς το παιδί
µπορεί να βιωθεί ως απόρριψη. Ως αποτέλεσµα, το
παιδί είναι πιθανό να επιχειρήσει να τραβήξει την
προσοχή σας κάνοντας αταξίες. H ειδικός προτείνει
επίσης στους γονείς να εξηγήσουν
«Αν δεν φας το
φαγητό σου, θα έρθει ο
µπαµπούλας (ο δράκουλας,
η αλεπού, ο κακός ο λύκος
κ.ο.κ.)».
«Είσαι κακό παιδί».
40
Με το να επαναλαµβάνει ένας γονιός αυτή τη
φράση, το παιδί θα πιστέψει ότι όντως είναι κακό
και θα φροντίσει να ανταποκριθεί στην εικόνα που
έχει ο γονιός για αυτό, υιοθετώντας την αντίστοιχη
συµπεριφορά. Είναι πολύ σηµαντικό, οι γονείς να
εξηγήσουν µε ήρεµο τρόπο στο παιδί ποια είναι τα
λάθη του και γιατί θα πρέπει να σέβεται ορισµένους
κανόνες. Η σκέτη κριτική, χωρίς καµία εξήγηση, είναι
καταστροφική.
«Πάρ’ το µέσα, είµαι κουρασµένος/η».
Πολλές φορές, ένα παιδί περιµένει µε ανυποµονησία
όλη µέρα τη µαµά ή τον µπαµπά να γυρίσει από τη
δουλειά, για να παίξουν µαζί. Όταν λοιπόν γυρνάει
στο σπίτι, και το µόνο που ζητά είναι να µείνει το
παιδί µακριά του, το παιδί απογοητεύεται. Όπως
επισηµαίνει η κυρία Μπακρατσά, «το παιδί δεν έχει
τη δυνατότητα να µπει στη θέση του γονιού, να
νιώσει τα αισθήµατά του και να τον βοηθήσει όταν
είναι κουρασµένος, εξαντληµένος ή νευριασµένος».
Γι΄ αυτό και προτείνει στους γονείς, να οργανώνουν
την καθηµερινότητα και τις δουλειές τους µε τέτοιον
τρόπο, ώστε να τους µένει ώρα για παιχνίδι και ποι-
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
ψυχολογία
Η γλώσσα κόκαλα τσακίζει...
στο παιδί την έννοια της κούρασης, διαβεβαιώνοντάς
το ότι, όταν ξεκουραστούν, θα επανέλθουν και θα
περάσουν χρόνο µαζί του. Πολύ σηµαντικό, τονίζει
η κυρία Μπακρατσά, είναι και οι ίδιοι οι γονείς να
σέβονται την κούραση των παιδιών, όταν την εκδηλώσουν.
«Αν δεν φας το φαγητό σου, θα έρθει ο
µπαµπούλας (ο δράκουλας, η αλεπού, ο
κακός ο λύκος κ.ο.κ.)».
Όλες οι φράσεις που επικαλούνται την παρουσία
ενός τέρατος ή ενός φανταστικού τιµωρού έχουν
αρνητικό αντίκτυπο στην ψυχολογία του παιδιού.
Οι γονείς δεν θα πρέπει να µιλάνε ποτέ στα παιδιά
τους για µπαµπούλες και άλλες τροµακτικές υπάρξεις προκειµένου να τα πείσουν να σέβονται τους
κανόνες. Με αυτές τις εκφράσεις, αυτό που «διδάσκετε» στο παιδί είναι την τακτική του χειρισµού, του
ψέµατος και του εκβιασµού.
«∆εν πειράζει, ασ’ το να το χαλάσει».
Το παιδί χρειάζεται σταθερά όρια. «Όπως βάζεις
όρια στο παιδί για να διαφυλάξεις τη σωµατική
του ακεραιότητα, το παιδί χρειάζεται όρια και στη
συµπεριφορά του, για να µπορέσει να προσαρµοστεί
στην κοινωνική ζωή. Αν δεν µάθει να συντονίζεται
στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, θα έχει πάντοτε
στη µετέπειτα ζωή του δυσκολίες προσαρµογής»,
τονίζει η ψυχολόγος. Προσοχή όµως! Η σταθερότητα
στα όρια και η επιβολή κανόνων δεν θα πρέπει να
φθείρει τη σχέση σας µε το παιδί, µέσα από συνεχείς
τσακωµούς και συγκρούσεις.
42
«Θα καταλάβεις όταν µεγαλώσεις».
Με τη φράση αυτή, οι γονείς, εκτός του ότι υποτιµούν το παιδί και το κρατούν σε απόσταση, δεν του
παρέχουν καµία εξήγηση και το αφήνουν µετέωρο,
µε αποτέλεσµα να δίνει φανταστικές απαντήσεις
από µόνο του ή, ακόµα χειρότερα, να τις αναζητά
από τους επίσης αποπροσανατολισµένους συνοµηλίκους του. Το παιδί αντιλαµβάνεται ότι υπεκφεύγουµε.
Μία λύση που προτείνει η ειδικός, είναι να του πούµε
ότι δεν ξέρουµε, ότι θα το σκεφτούµε και θα το
συζητήσουµε ξανά.
«Τελικά δεν θα πάµε».
Υποσχεθήκατε βόλτα µετά τη δουλειά, αλλά κάτι
> Life > Positive <
σας έτυχε και δεν προλαβαίνετε; Αν γενικά το
πρόγραµµα της δουλειάς σας δεν είναι σταθερό και
έρχεστε συχνά αντιµέτωπος µε έκτακτες καταστάσεις, φροντίστε να µην δεσµεύεστε απέναντι στο
παιδί. Ο γονιός πρέπει να είναι συνεπής απέναντι
σε αυτά που λέει στο παιδί του, για να µάθει να τον
εµπιστεύεται. «Αν ο γονιός δεν τηρεί τον λόγο του,
δηµιουργούνται στο παιδί αισθήµατα ανασφάλειας,
το παιδί δεν µπορεί να εµπιστευθεί τον γονιό του και
µαθαίνει να είναι και το ίδιο ανεύθυνο», σηµειώνει η
κυρία Μπακρατσά.
Αν, παρ’ όλα αυτά, προκύψει κάτι έκτακτο και δεν
µπορέσετε να τηρήσετε την υπόσχεσή σας, δεν ήλθε
και το τέλος του κόσµου. Εξηγήστε στο παιδί, χωρίς
ψέµατα τον λόγο της ακύρωσης- θα καταλάβει, εφόσον πρόκειται για µια λογική εξήγηση.
«Όχι έτσι ρε βλάκα…κοίτα πως το κάνει το
κοριτσάκι».
∆ύο είναι τα λάθη στην παραπάνω πρόταση. Αφενός
ο υποτιµητικός χαρακτηρισµός («βλάκα»), αφετέρου
η σύγκριση. Το παιδί, όχι µόνο δεν θα βελτιώσει
τη συµπεριφορά ή τις επιδόσεις του µέσα από τη
σύγκριση (ό,τι κι αν είναι αυτό που τίθεται σε σύγκριση), αλλά σταδιακά θα αρχίσει να χάνει την εµπιστοσύνη στον εαυτό του.
«Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του χαρίσµατα. Αντί
λοιπόν να συγκρίνετε το παιδί σας µε τα άλλα παιδιά,
ενισχύστε αυτά που µπορεί να πετύχει», υπογραµµίζει η κυρία Μπακρατσά.
Πολλά παιδιά που οι γονείς απορρίπτουν τις προσπάθειές τους µε υποτιµητικές εκφράσεις, µπαίνουν σε
µια ατέρµονη διαδικασία αναζήτησης της αναγνώρισης, που µπορεί να τα ακολουθήσει ακόµη και στην
ενήλικη ζωή τους.
«Είσαι ίδιος ο πατέρας σου/ ίδια η µάνα
σου».
Πολλές φορές, οι γονείς για να κρατήσουν το παιδί
µακριά από άσχηµες συνήθειες και ενοχλητικές συµπεριφορές, χρησιµοποιούν ως µέτρο σύγκρισης τον
άλλον γονέα. Όµως αυτό κρύβει έναν µεγάλο κίνδυνο: το παιδί να θεωρήσει ότι ο ένας από τους δύο
γονείς του είναι απογοητευµένος µε τον σύντροφό
του και δεν τον αγαπάει και να ερµηνεύσει τη φράση
ως απειλή: «Αν γίνεις σαν τη µητέρα/τον πατέρα
σου, δεν θα αγαπάω ούτε εσένα!».
Επίσης, µε αυτόν τον τρόπο αντικατοπτρίζονται οι
σκέψεις και αντιλήψεις των γονιών για τα δύο φύλα
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
Μέχρι να βρεθεί το φάρµακο
που θα µας κρατάει για πάντα νέους…
…καταφέραµε να αυξήσουµε
το όριο ζωής κατά 12 ολόκληρα χρόνια!
Οι φαρµακευτικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα επενδύουν διαρκώς στην ανάπτυξη και διάθεση
νέων, αποτελεσµατικότερων και ασφαλέστερων φαρµάκων και θεραπειών. Με καινοτόµα φάρµακα και θεραπείες,
κατάφεραν να αυξηθεί κατά 12 χρόνια ο µέσος όρος ζωής αλλά και να βελτιωθεί η ποιότητά της. Με καθηµερινή
προσπάθεια συµβάλλουν στην προστασία του πολυτιµότερου αγαθού όλων µας, της υγείας, αλλά και στο δικαίωµα της
πρόσβασης των ασθενών στα κατάλληλα φάρµακα και θεραπείες που χρειάζονται.
Ο Σύνδεσµος Φαρµακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος αποτελεί έναν από τους πιο
παραγωγικούς και εξωστρεφείς κλάδους της εθνικής µας οικονοµίας. Εκπροσωπεί το 90% της
αγοράς φαρµάκου που δραστηριοποιείται στη χώρα µας. Οι 66 εταιρείες – µέλη του, ελληνικές
και πολυεθνικές, επενδύουν διαρκώς στη δηµιουργία καινοτόµων φαρµάκων και θεραπειών,
για να διασφαλίσουν το δικαίωµα όλων στην υγεία και µια καλύτερη ποιότητα ζωής.
www.sfee.gr
Λ. Κηφισίας 280 & Αγρινίου 3, 152 32, Χαλάνδρι, Αθήνα, Τηλ: 210 68 91 101, Fax: 210 68 91 060
>
ψυχολογία
Η γλώσσα κόκαλα τσακίζει...
και «περνούν» στα παιδιά. Επιπλέον, τα παιδιά µπορεί να µιµηθούν τον τρόπο έκφρασης των γονιών και
να αρχίσουν να εκφράζονται µε τον ίδιο τρόπο προς
τους γονείς. Αυτό µπορεί να αποβεί καταστροφικό
για τις σχέσεις µεταξύ των µελών της οικογένειας,
αφού ενθαρρύνει την έλλειψη σεβασµού.
«Όλο ψέµατα λες».
Όταν το παιδί είναι πολύ µικρό δεν λέει ψέµατα
εκουσίως. Καθώς δυσκολεύεται να διαχωρίσει την
πραγµατικότητα από τη φαντασία, µπορεί να διηγηθεί ατέλειωτες φανταστικές ιστορίες. Αυτό όµως
είναι κάτι δηµιουργικό και βοηθά το παιδί να καλλιεργήσει τη φαντασία του. ∆εν το κάνει µε σκοπό
να εξαπατήσει τους άλλους. Το να του πείτε λοιπόν
εµφατικά πως λέει ψέµατα, δεν είναι σωστό. Η ειδικός συστήνει στους γονείς να εξηγήσουν ευγενικά
στο παιδί ότι όταν λέει «ψέµατα» οι άλλοι δεν θα
το πιστεύουν ακόµη και όταν µετά πει την αλήθεια.
Επίσης, θα πρέπει να δίνουν και οι ίδιοι το καλό παράδειγµα στο παιδί τους και να µην λένε ψέµατα.
«Κάτσε σε ένα µέρος επιτέλους».
Υπάρχουν παιδιά που διαθέτουν περισσή ενεργητικότητα χρειάζονται κατάλληλο χώρο και άφθονο
χρόνο για να εκτονωθούν. Είναι µάταιο και ανώφελο
να απαιτήσουµε από ένα παιδί γεµάτο ζωτικότητα να
παραµένει ήσυχο µέσα στο διαµέρισµα.
«Πού έχεις το µυαλό σου»;
44
i Μαρίνα Μπακρατσά
Κλινικός Σχολικός Ψυχολόγος Mres/Mhill
Γνωσιακός Συµπεριφορικός Θεραπευτής CBT,
Γνωσιακός Αναλυτικός Θεραπευτής CAT
Συνεργάτης του Ιατρικού Π. Φαλήρου
Συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Σχολείου
Πύργου 11, Άνω Ηλιούπολη,
τηλ. 6937228005 & 6983734740
e-mail: [email protected]
> Life > Positive <
Το παιδί δεν µπορεί να είναι προσεκτικό όποτε εµείς
θέλουµε και στον βαθµό που το θέλουµε. Όταν το
αναγκάζουµε να κάνει πράγµατα που δεν το ενδιαφέρουν είναι φυσικό να µη προσέχει και να αφαιρείται. Συχνά, αυτό που είναι σηµαντικό για το παιδί
είναι ασήµαντο για τους µεγάλους και αυτό που είναι
σηµαντικό για τους µεγάλους, είναι ασήµαντο για το
παιδί.
«Σταµάτα τα κλάµατα».
Είναι φυσικό ένα µικρό παιδί να χρησιµοποιεί το κλάµα σαν όπλο για να πετύχει τον στόχο του. Αφήστε
το να κλάψει ή προσπαθήστε να του αποσπάσετε την
προσοχή µε κάτι άλλο που το ενδιαφέρει. Μην επιµένετε να σταµατήσει το κλάµα του. Βεβαιώστε το ότι
το αγαπάτε και εξηγήστε του ήρεµα γιατί δεν µπορεί
να γίνει αυτό που θέλει. <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
r
www.cana.gr
www.onlime.gr
>
διατροφή
Μαγειρέψτε
γρήγορα & υγιεινά
Σασ τυχαίνει συχνά λόγω εργασίασ και
έλλειψησ χρόνου να παραλείπετε γεύµατα
και να τρώτε «στο πόδι» κάτι έτοιµο; Την
επόµενη φορά που θα σασ συµβεί κάτι τέτοιο,
σκεφτείτε πωσ δεν απαιτείται πολύσ χρόνοσ
για να φάτε σωστά. Μερικά από τα πιο απλά
γεύµατα, µπορούν να είναι γευστικότατα και
θρεπτικότατα.
Ό
σο οι υποχρεώσεις, εργασιακές- κοινωνικές κ.ά.
αυξάνουν, ο διαθέσιµος χρόνος για µαγείρεµα µειώνεται. Σε µια
εποχή που όλα κινούνται γρήγορα, ακόµη και διάσηµοι σεφ, όπως
ο Jamie Oliver, επικεντρώνονται σε συνταγές που είναι εύκολες και
γρήγορες στην εκτέλεσή τους. Γιατί καλά τα δηµιουργικά και περίτεχνα πιάτα, όταν όµως το στοµάχι σηµάνει συναγερµό θέλει άµεσο...
ανεφοδιασµό. Η εύκολη λύση για τους περισσότερους είναι το τηλέφωνο του ντελίβερι ή το ψυγείο των προµαγειρεµένων γευµάτων
στο σούπερ-µάρκετ. Όµως αυτό έχει επιπτώσεις, τόσο στην υγεία,
όσο και στην τσέπη µας.
∆οκιµάστε κάποια από τις παρακάτω προτάσεις γρήγορων γευµάτων, που µπορείτε να φτιάξετε σε 15-25 λεπτά.
Πρωινό: Ένα ισορροπηµένο πρωινό θα προσφέρει την ενέργεια που
χρειαζόµαστε για να αντεπεξέλθουµε στις αυξηµένες υποχρεώσεις
της ηµέρας.
Επιλέξτε:
• ∆ηµητριακά ολικής αλέσεως και γάλα µε 2% λιπαρά, µία µπανάνα
κοµµένη σε µικρά κοµµάτια, µε µία χούφτα λιναρόσπορους ή καρύδια -αποτελούν πολύ καλή πηγή ω-3 λιπαρών οξέων.
• Ένα γιαούρτι αναµεµιγµένο µε φράουλες και ακτινίδια. Προσθέστε στο µίγµα και λίγο γάλα µε 2% λιπαρά.
• Τον χυµό 2 πορτοκαλιών, δύο φέτες ψωµιού ολικής άλεσης µε µία
φέτα γαλοπούλα και λίγο τυρί γκούντα ή ένταµ.
Αν δεν προλάβετε να καταναλώσετε πρωινό στο σπίτι σας, µπορείτε
να το φάτε στη δουλειά. Μία πολύ καλή λύση είναι να ετοιµάσετε το
τοστ σας από το βράδυ και να επιλέξετε έναν συσκευασµένο χυµό
ή να πάρετε το γιαούρτι και το φρούτο στο γραφείο.
> Life > Positive <
47
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
διατροφή
µαγειρέψτε γρήγορα & υγιεινά
Σνακ
• Καρότα µε χούµους
• Κασέρι µε κράκερ ολικής άλεσης
• Ένα φρούτο και 2 κοµµατάκια µαύρης σοκολάτας
• Κριτσίνια µε κρέµα τυριού χαµηλών λιπαρών
• Μία χούφτα ανάλατα αµύγδαλα ή καρύδια
Μεσηµεριανό
48
• Ζυµαρικά ολικής άλεσης µε τόνο και σάλτσα ντοµάτας
• Φιλέτο σολοµού στο γκριλ µε µία σαλάτα λαχανικών
• Ζυµαρικά ολικής άλεσης µε φρέσκα λαχανικά και
γαλοπούλα και κρέµα γάλακτος χαµηλών λιπαρών
• Οι σαλάτες µπορούν να αποτελέσουν µια
γρήγορη και υγιεινή επιλογή, χωρίς
να απαιτούν ιδιαίτερη προετοιµασία. Ανάλογα µε τα υλικά
που θα χρησιµοποιήσετε,
µπορούν να καταστούν
ένα πλήρες µεσηµεριανό ή βραδινό γεύµα.
Κόψτε φρέσκα ωµά
λαχανικά εποχής και
προσθέστε αυγό ή
τυρί ή κοµµατάκια
κοτόπουλου (µε προτίµηση στο στήθος,
λόγω του ότι περιέχει
λιγότερο λίπος) ή τόνο.
Προσθέστε επιπλέον,
καλαµπόκι ή παξιµαδάκια
ή µικρή ποσότητα βρασµένου ρυζιού ή πατάτας και 1 κουταλιά της σούπας ελαιόλαδο. Έτσι,
θα έχετε ένα πιάτο πλήρες σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και καλής ποιότητας λίπος.
Βραδινό
Είναι αργά το απόγευµα, εσείς είστε ακόµη στο γραφείο, το στοµάχι ...διαµαρτύρεται και δεν έχετε φαγητό στο σπίτι; Υπάρχουν επιλογές γευµάτων που
µπορείτε να ετοιµάσετε µόνος σας στο σπίτι, µέσα σε
ελάχιστα λεπτά.
• Τοστ από ψωµί ολικής άλεσης, µε πιπεριές, φέτα και
ελιές ή µε ντοµάτα, σπανάκι και µοτσαρέλα
• Oµελέτα µε ντοµάτα και µανιτάρια
• Γιαούρτι µε κοµµάτια φρέσκου φρούτου
• Ψωµί γεµισµένο µε µαρούλι, ντοµάτα, κοτόπουλο
στο γκριλ και γιαούρτι
> Life > Positive <
• Σούπα µε πράσο και πατάτες και µία φέτα καπνιστό
σολοµό.
Οργανωθείτε
Για να µπορείτε να µαγειρέψετε, το Α και το Ω είναι
να έχετε τα υλικά. Γι’ αυτό, είναι σηµαντικό, το ψυγείο
και ο καταψύκτης σας, να είναι κατάλληλα οργανωµένα και εφοδιασµένα.
∆ιατηρείτε στο ψυγείο: Μαγιονέζα χαµηλών λιπαρών, µουστάρδα, αυγά, κρέµα τυριού χαµηλών λιπαρών, τυρί ένταµ σε φέτες, τυρί φέτα, µερικά φρέσκα
φρούτα και λαχανικά, φιλέτο κοτόπουλου ή γαλοπούλας, ζυµαρικά ολικής άλεσης, πατάτες και µαργαρίνη
χαµηλών λιπαρών.
Φυλάξτε στην κατάψυξη: Φιλέτα ψαριού
(τα οποία µπορούν πανεύκολα να
βραστούν ή να µαγειρευτούν στο
γκριλ), στήθος κοτόπουλου,
φρεσκοκατεψυγµένα λαχανικά (π.χ. κρεµµύδια, πιπεριές όλων των αποχρώσεων, καλαµπόκι, αρακά),
σέλινο, πράσο και φρέσκα µυρωδικά, όπως
µαϊντανό και άνηθο. Τα
κατεψυγµένα λαχανικά
διατηρούν τη γεύση και
το άρωµά τους αναλλοίωτα για µεγάλο χρονικό
διάστηµα καθώς και τα θρεπτικά συστατικά τους.
Επίσης, καταψύξτε σε δοχεία
τροφίµων γεύµατα που µαγειρέψατε σε µεγάλες ποσότητες. Είναι µια
συνήθεια που µπορεί να βοηθήσει στην
εξοικονόµηση χρόνου και ποσότητας φαγητού.
Καλό είναι πάνω στο πακέτο να γράφετε την ηµεροµηνία ετοιµασίας του γεύµατος και το περιεχόµενό
του, ούτως ώστε να χρησιµοποιείτε κατά προτεραιότητα τα παλαιότερα πακέτα.
Φροντίστε να έχετε στα ντουλάπια σας: Αλεύρι, ζάχαρη, βότανα και µπαχαρικά, ελαιόλαδο, ξίδι µπαλσάµικο, αλάτι, µερικά κονσερβοποιηµένα φαγητά
(π.χ. φασόλια, ντοµάτες, ελιές, µανιτάρια) [Προσοχή!
Ελέγχετε πάντα την ποσότητα του άλατος στις κονσέρβες - πρέπει να είναι µικρότερη από 0,5 γραµµάρια νάτριο ανά 100 γραµµάρια φαγητού]. Επιπλέον,
ζυµαρικά ολικής άλεσης, ρύζι µπασµάτι, φασόλια και
άλλα όσπρια.
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
Από μικροί
ήμασταν περίεργοι ...
...να ανακαλύψουμε ποιο είναι το πιο
σημαντικό πράγμα στον κόσμο.
Όταν το βρήκαμε αποφασίσαμε να
κάνουμε έργο ζωής την προάσπιση
και εξασφάλισή του- της υγείας.
Είμαστε στο πλευρό της ιατρικής
κοινότητας παρέχοντας φαρμακευτικά προϊόντα υψηλής ποιότητας,
προσπαθώντας να έχουν πρόσβαση
σε αυτά, όλοι οι συνάνθρωποί μας.
Παραμένουμε περίεργοι, παραμένουμε αποφασισμένοι, παραμένουμε
στο πλευρό σας με τον ενθουσιασμό
και την επιμονή μικρού παιδιού.
Αθήνα: Μονής ∆αµάστας 6, 12133 Περιστέρι • Τηλ: 210 5777140 • Fax: 210 5788791 • e-mail: [email protected] • www.farmasyn.gr
Γραφείο Β. Ελλάδος: Μαιάνδρου & Αδµήτου 27, 56224 Εύοσµος • Τηλ: 2310 703856 • Fax: 2310 703178 • e-mail: [email protected]
>
διατροφή
µαγειρέψτε γρήγορα & υγιεινά
Σαλάτα µε σολοµό
έτοιµη σε 25’
ΥΛΙΚΑ
100 γραµµάρια πλιγούρι
1 κουταλιά σούπασ ελαιόλαδο
2 φιλέτα σολοµού
200 γραµµάρια µπρόκολο ψιλοκοµµένο
Χυµό από ένα λεµόνι
Μισό ρόδι (προαιρετικά)
Μια µικρή χούφτα κολοκυθόσπορο ή ηλιόσπορο (ψηµένο,
αλλά ανάλατο)
∆ύο χούφτεσ νεροκάρδαµο
Ελαιόλαδο και λεπτέσ φέτεσ λεµονιού, για το σερβίρισµα.
Tip: Θα χρειαστείτε κατσαρόλα µε καλαθάκι/δισκάκι για
µαγείρεµα στον ατµό.
Πένες µε κοτόπουλο
έτοιµεσ σε 15’
ΥΛΙΚΑ
350 γραµµάρια πένεσ
300 γραµµάρια τουφίτσεσ από µπρόκολο
1 κουταλιά σούπασ ελαιόλαδο
3 µεγάλα στήθη κοτόπουλου, χωρίσ την πέτσα, κοµµένα
σε µπουκίτσεσ
2 σκελίδεσ σκόρδο, λιωµένεσ
2 κουταλιέσ σούπασ µουστάρδα
Χυµό από ένα µεγάλο ή δύο µικρά πορτοκάλια
25 γραµµάρια φιλέ αµυγδάλου καβουρδισµένο
Tip: Αντί για πένεσ µπορείτε να χρησιµοποιήσετε
οποιοδήποτε άλλο ζυµαρικό.
50
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Μαγειρέψτε τα ζυµαρικά σε αλατισµένο νερό που
βράζει, σύµφωνα µε τισ οδηγίεσ του πακέτου. Τρία λεπτά
πριν το τέλοσ του µαγειρέµατοσ, ρίξτε µέσα το µπρόκολο
και συνεχίστε το µαγείρεµα.
Όσο µαγειρεύετε τα µακαρόνια, ζεστάνετε το λάδι σε ένα
µεγάλο τηγάνι ή wok. Ρίξτε το κοτόπουλο και τηγανίστε
το, για 8-10 λεπτά µέχρι να ροδίσει. Τα δύο τελευταία
λεπτά του τηγανίσµατοσ ρίξτε µέσα και το λιωµένο
σκόρδο.
Ανακατέψτε τη µουστάρδα µε τον χυµό του πορτοκαλιού
σε ένα µικρό µπολ. Περιχύστε µε το µίγµα το κοτόπουλο
και συνεχίστε το ψήσιµο για 1-2 λεπτά ακόµη. Σουρώστε
τα ζυµαρικά µε το µπρόκολο, αλλά κρατήστε τρεισ
κουταλιέσ τησ σούπασ από το νερό.
Ρίξτε και τισ πένεσ µέσα στο κοτόπουλο, προσθέστε το
νερό που έχετε κρατήσει και τα αµύγδαλα. Ανακατέψτε
καλά και σερβίρετε. <
> Life > Positive <
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Ζεσταίνετε νερό σε µία κατσαρόλα. Βάζετε το πλιγούρι
σε ένα βαθύ µπολ, αλατοπιπερώνετε και προσθέτετε µία
κουταλιά του γλυκού λάδι. Μόλισ το νερό πάρει βράση, το
ρίχνετε πάνω από το πλιγούρι, µέχρι να σκεπαστεί και το
αφήνετε στην άκρη.
Επιστρέφετε την κατσαρόλα µε το ζεστό νερό στη
φωτιά. Μόλισ το νερό ξαναπάρει βράση, ρίχνετε µέσα το
µπρόκολο. Βάλτε στη σχαρίτσα τον σολοµό και µαγειρέψτε
τον για 3 λεπτά. Όταν το µπρόκολο µαλακώσει, σουρώστε
το, βάλτε το κάτω από τη βρύση και ανοίξτε το κρύο νερό,
για να το κρυώσετε.
Ανακατέψτε το υπόλοιπο λάδι µε τον χυµό του λεµονιού.
Ρίξτε το µπρόκολο, το ρόδι και τον κολοκυθόσπορο, µέσα
στο κουσ-κουσ και προσθέστε τη σάλτσα λεµονιού. Τέλοσ,
κόψτε σε χοντρά κοµµάτια το νεροκάρδαµο και ρίξτε το
και αυτό µέσα στο κουσ-κουσ. Βάλτε από πάνω τον σολοµό
και διακοσµήστε µε τισ φετούλεσ του λεµονιού. Αν θέλετε
µπορείτε να ραντίσετε τη σαλάτα σασ µε µερικέσ σταγόνεσ
έξτρα παρθένο ελαιόλαδο. <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
aeroPOLIVIT™
aero
aeroPOLIVIT™
aeroPOLIVIT™
www.aerovitamins.gr
F
r
V
f
r
r
V
r
r V
f
r
>
θέµα
ΣΚΥΛΟΣ
Εκπαίδευση δεν
σηµαίνει τιµωρία
∆εν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πωσ ο δρόµοσ τησ
εκπαίδευσησ του σκύλου περνάει µέσα από την τιµωρία, κατά
την παροιµία, «Αυτόσ που δεν ακούει τον κύρη του ακούει
το βούρδουλά του». Όµωσ τίποτα δεν είναι πιο λάθοσ από
αυτό! H Ειρήνη Πιτσιλίδη και ο Ανδρέασ ∆ηµητρακόπουλοσ,
επαγγελµατίεσ θετικοί εκπαιδευτέσ σκύλων, µασ µιλούν για
τισ καταστροφικέσ συνέπειεσ τησ τιµωρίασ και µασ δίνουν
πολύτιµεσ πληροφορίεσ για το πώσ, το πότε, και το πού τησ
εκπαίδευσησ των τετράποδων φίλων µασ.
Α
ς ξεκινήσουµε µε µία
ερώτηση: Θα τιµωρούσατε ποτέ το µωρό
σας επειδή δεν έχει µάθει πού να κάνει
την ανάγκη του; Ασφαλώς όχι! Γιατί λοιπόν
να το κάνετε σε ένα σκυλί; Η απάντηση
στο πρόβληµα είναι να προσπαθήσετε να
εξηγήσετε στο κατοικίδιό σας πού πρέπει
να κάνει την ανάγκη του και όταν το κάνει,
να ενθαρρύνετε αυτή τη συνήθεια.
«Αυτή ακριβώς είναι η φιλοσοφία της
Θετικής Εκπαίδευσης», σηµειώνει η
εκπαιδεύτρια σκύλων κ. Ειρήνη Πιτσιλίδη.
«Να ενθαρρύνουµε τις συµπεριφορές που
θέλουµε να βλέπουµε συχνότερα από τον
σκύλο µας και να αποθαρρύνουµε αυτές
που δεν επιθυµούµε, χρησιµοποιώντας
αποκλειστικά την επιβράβευση ως µοναδικό µέσο ενίσχυσης ή αποδυνάµωσης- χωρίς
φωνές, εξαναγκασµό και τιµωρίες».
> Life > Positive <
«Παραδοσιακά, η εκπαίδευση βασιζόταν
στην µέθοδο της διόρθωσης. ∆ηλαδή, ο
εκπαιδευτής δούλευε µόνος µε το σκύλο σε
ένα νέο περιβάλλον, µε ελεγχόµενα ερεθίσµατα. Σκοπός του ήταν ο σκύλος να αποτύχει, ώστε µε τιµωρία να τον διορθώσει ξανά
και ξανά, µέχρι να εκτελέσει την άσκηση
σωστά. Ο σκύλος, λοιπόν, εκτελούσε σωστά
προκειµένου να αποφύγει την τιµωρία. Στη
θετική εκπαίδευση κάνουµε το ακριβώς
αντίθετο! Εκπαιδεύουµε τον ιδιοκτήτη και
τον σκύλο µαζί, ξεκινώντας από το οικείο
περιβάλλον τους, µε σκοπό ο σκύλος να
επιτύχει ξανά και ξανά, επιβραβεύοντάς
τον για κάθε επιθυµητή συµπεριφορά
και αγνοώντας τελείως τις λάθος. Έτσι, το
σκυλί, εθελοντικά, και χωρίς εξαναγκασµό,
επιλέγει να επαναλαµβάνει τις συµπεριφορές για τις οποίες επιβραβεύεται, ενώ
53
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
θέµα
εκπαίδευση δεν σηµαίνει τιµωρία
οι υπόλοιπες εξαλείφονται», εξηγεί ο εκπαιδευτής
σκύλων κ. Ανδρέας ∆ηµητρακόπουλος.
«Για να εκπαιδεύσετε σωστά και µε ασφάλεια
τον σκύλο σας, η µόνη ενδεδειγµένη λύση είναι η
επιβράβευση», τονίζει η κ. Πιτσιλίδη. Εποµένως, τη
χρησιµοποιούµε όχι µόνο για τις ασκήσεις βασικής
εκπαίδευσης, αλλά και για τη διαχείριση όλων των
ανεπιθύµητων συµπεριφορών.
Επιβράβευση & ενίσχυση
Με τον όρο επιβράβευση δεν εννοούµε µόνο τις
λιχουδιές, αλλά οτιδήποτε αρέσει στο εκπαιδευόµενο
κατοικίδιο. Επιβράβευση είναι για κάποιο σκυλί το να
κυνηγήσει το µπαλάκι, το παιχνίδι µε άλλα σκυλιά, το
χάδι, το άνοιγµα της πόρτας για βόλτα, το φαγητό, το
«µπράβο» κ.ά. «Όλα αυτά τα ευχάριστα ερεθίσµατα
ονοµάζονται ενισχυτές, γιατί ακριβώς ενισχύουν την
πιθανότητα επανάληψης µιας πράξης -και µια πράξη
που επαναλαµβάνεται, γίνεται συνήθεια. Ελέγχοντας
εποµένως τους ενισχυτές, µπορούµε να ελέγξουµε
και τις συνήθειες του σκύλου µας», σηµειώνει η κ.
Πιτσιλίδη.
Η παραδοσιακή εκπαίδευση που χρησιµοποιεί τιµωρία, πνίχτες και «κολάρα διόρθωσης», έχει επιπτώσεις στον χαρακτήρα και στον ψυχισµό του ζώου.
> ΘΕΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ
Ο όροσ “θετική εκπαίδευση” είναι επιστηµονικόσ και αφορά στην εκπαίδευση που βασίζεται
στην επιβράβευση (reward based training).
Είναι µια τεκµηριωµένη µέθοδοσ εκπαίδευσησ
ζώων, που εφαρµόζεται στο εξωτερικό από τα
µέσα τησ δεκαετίασ του ‘80 και τα τελευταία
χρόνια και στη χώρα µασ. Είναι, αποδεδειγµένα, η αποτελεσµατικότερη και η πιο ζωοφιλική
διαπαιδαγώγησησ των ζώων συντροφιάσ.
Χαρακτηριστικό τησ είναι η απουσία οποιασδήποτε µορφήσ βίασ (λεκτικήσ, ηθικήσ, ψυχολογικήσ ή σωµατικήσ) και καταναγκασµού. Αυτό
σηµαίνει ότι το εκπαιδευόµενο ζώο επιλέγει να
µάθει, όχι επειδή φοβάται, αλλά επειδή γνωρίζει ότι θα ανταµειφθεί.
Η τιµωρία µπορεί να οδηγήσει σε προβληµατική
συµπεριφορά και –το σηµαντικότερο- καταστρέφει
την σχέση εκπαιδευτή-κηδεµόνα και εκπαιδευόµενου. ∆εν είναι τυχαίο ότι φοβικές και επιθετικές
συµπεριφορές εµφανίζουν συχνότερα τα ζώα που
έχουν τιµωρηθεί.
Πότε πρέπει να ξεκινά;
54
Η καταλληλότερη ηλικία εκκίνησης της εκπαίδευσης
του σκύλου είναι αµέσως µόλις έρθει στο νέο του
σπίτι (ιδανικά όταν το κουτάβι είναι 8 εβδοµάδων).
Σε αυτήν την ηλικία, το κουτάβι µαθαίνει εξαιρετικά
γρήγορα και είναι επικεντρωµένο στη νέα του πραγµατικότητα. Έτσι, ο ιδιοκτήτης µπορεί να χτίσει από
την αρχή καλές συνήθειες, ώστε να αποφευχθούν
µελλοντικά προβλήµατα συµπεριφοράς.
«Στην ηλικία των 2 έως 5 µηνών, τα κουτάβια διανύουν την ‘ανθρώπινη περίοδο κοινωνικοποίησής’ τους,
η οποία είναι η σηµαντικότερη της ζωή τους, αφού
τότε διαµορφώνεται ο χαρακτήρας τους. Ενδεχόµενες κακές εµπειρίες σε αυτό το στάδιο, µπορεί
να οδηγήσουν σε φοβίες ή και σε επιθετικότητα»,
τονίζει ο κ. ∆ηµητρακόπουλος.
Πού πρέπει να γίνεται;
Είναι πολύ σηµαντικό, ο σκύλος να εκπαιδεύεται
παρουσία του ιδιοκτήτη του. Στη θετική εκπαίδευση,
ο εκπαιδευτής µαθαίνει τον ιδιοκτήτη να εκπαιδεύει
> Life > Positive <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
www.onlime.gr
t
t
t
t
w w w. t h e d o g c o m p a n y. g r
>
θέµα
εκπαίδευση δεν σηµαίνει τιµωρία
τον σκύλο του. Γι’ αυτό και ο ιδανικότερος χώρος για
να ξεκινήσει η εκπαίδευση είναι το σπίτι, όπου το
κατοικίδιο αισθάνεται οικεία και υπάρχει λιγότερο
στρες.
Στο σπίτι, δίνεται επίσης η ευκαιρία στον εκπαιδευτή
να αξιολογήσει την καθηµερινότητα του σκύλου και
της οικογένειάς του. Όχι σπάνια, προβληµατικές
συµπεριφορές διορθώνονται µε µικρές αλλαγές στο
περιβάλλον του σκύλου.
∆ιορθώστε τις κακές του συνήθειες
Αν ο σκύλος σας έχει αναπτύξει κακές συνήθειες,
αυτές θα πρέπει να αντιµετωπιστούν το συντοµότερο
δυνατό. Με την πάροδο του χρόνου κι όσο µένουν
χωρίς αντιµετώπιση, παγιώνονται και είναι δύσκολο
να διορθωθούν.
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάµε, είναι ότι πολλές
κακές συνήθειες του σκύλου µας, προέρχονται από
εµάς τους ίδιους, προσθέτει ο κ. ∆ηµητρακόπουλος.
«Ας πάρουµε το παράδειγµα ενός σκύλου που πηδάει
πάνω στους επισκέπτες. Όταν το κουτάβι έρχεται
στο σπίτι, όλοι βρίσκουν χαριτωµένη αυτή τη συµπεριφορά και την ενισχύουν µε χάδι και παιχνίδι. Όταν
όµως µεγαλώσει και γίνει ένας σκύλος 30 κιλών, το
χοροπήδηµα, εκτός από ενοχλητικό, µπορεί να γίνει
και επικίνδυνο. Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ξεκινούν
να φωνάζουν στον σκύλο ΜΗ και να τον απωθούν
βίαια, τιµωρώντας τον για κάτι που δεν του έχουµε
δείξει ποτέ µέχρι τότε ότι είναι κακό. Αυτό, εκτός από
αναποτελεσµατικό είναι και άδικο!», εξηγεί.
Για τη διόρθωση µιας προβληµατικής συµπεριφο-
56
> ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΩ ΕΝΑΝ ΣΚΥΛΟ
ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΣΕ ΗΛΙΚΙΑ;
«Είναι µύθοσ ότι δεν µπορείσ να µάθεισ σε έναν
γέρικο σκύλο καινούρια κόλπα. Πολλέσ φορέσ
η απόδοση σκύλων µεγαλύτερησ ηλικίασ είναι
εντυπωσιακή. Σκύλοι τησ τρίτησ ηλικίασ (9-10
ετών) είναι πολύ δεκτικοί και ενθουσιώδεισ
στισ θετικέσ µεθόδουσ εκπαίδευσησ, γιατί τουσ
δίνουν νέα ενδιαφέροντα.
Όταν, ωστόσο, µιλάµε για τη βελτίωση προβληµατικών συµπεριφορών σε ηλικιωµένα σκυλιά,
είναι εύλογο ότι αυτή απαιτεί περισσότερη επιµονή και χρόνο, αφού η κακή συνήθεια έχει για
χρόνια εδραιωθεί», σηµειώνει η κ. Πιτσιλίδη.
> Life > Positive <
ράς, είναι σηµαντικό να εντοπιστεί η αιτία που την
προκάλεσε, σηµειώνει η ειδικός. «Η προσωπικότητα
του σκύλου, το περιβάλλον, τα βιώµατα, η λανθασµένη εκπαίδευση και άλλες παράµετροι θα πρέπει να
ληφθούν υπόψη», τονίζει η κ. Πιτσιλίδη και συµπληρώνει: «Η ίδια κακή συνήθεια πιθανόν να συµβαίνει
για διαφορετικούς λόγους από σκύλο σε σκύλο. Εποµένως, το να χρησιµοποιούµε σε όλα τα σκυλιά την
ίδια µέθοδο ‘διόρθωσης’ (π.χ. πνίχτες και ηλεκτρικά
κολάρα), εκτός από επώδυνο, είναι και αναποτελεσµατικό, αφού θα καταπολεµηθεί µεν το ‘σύµπτωµα’,
ενώ η αιτία θα παραµείνει και µπορεί να εκδηλωθεί
µε άλλο τρόπο -συνήθως χειρότερο».
Για να δώσουµε ένα παράδειγµα, αν ο σκύλος σας
γαβγίζει έντονα στα άλλα σκυλιά επειδή τα φοβάται και εσείς χρησιµοποιήσετε πνίχτη ή ηλεκτρικό
κολάρο για να τον «διορθώσετε», τότε ίσως σταµατήσει το γάβγισµα, αυτό όµως δεν σηµαίνει ότι θα έχει
ξεπεράσει τον φόβο του. Αντιθέτως, θα αναπτύξει
έντονο στρες και πιθανή φοβική/επιθετική συµπεριφορά, κάτι που µε τη σειρά του µπορεί να οδηγήσει
σε εντονότερα προβλήµατα.
Προσπαθήσατε να το εκπαιδεύσετε και αποτύχατε;
Τρία είναι τα κλειδιά για µια επιτυχηµένη εκπαίδευση:
ο κατάλληλος εκπαιδευτής, η σωστή εκπαιδευτική
µέθοδος και η συστηµατική δουλειά του ιδιοκτήτη.
Αν στο παρελθόν αποτύχατε να εκπαιδεύσετε τον
σκύλο σας, θα πρέπει να σκεφτείτε ποια από τις
παραπάνω παραµέτρους απέτυχε.
Αν πιστεύετε πως ο σκύλος σας θα εκπαιδευτεί χωρίς
τη συµµετοχή σας ή µε κάποια µέθοδο από αυτές
που συχνά προβάλλονται στην τηλεόραση, δεν έχει
νόηµα µια νέα προσπάθεια.
Η βασική εκπαίδευση διαρκεί 3 µε 4 µήνες και
απαιτεί καθηµερινά 20 - 25 λεπτά επιπλέον ενασχόλησης µε τον σκύλο σας. Αν είστε αποφασισµένοι να
επενδύσετε αυτόν τον χρόνο, τότε αξίζει να προσπαθήσετε ξανά. <
i Ειρήνη Πιτσιλίδη & Ανδρέας ∆ηµητρακόπουλος
The Dog Company
Θετική εκπαίδευση σκύλων
www.thedogcompany.gr
e-mail: [email protected]
[email protected]
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
µικρά & πρακτικά
Μεγάλο
ποσοστό των
παιδικών ατυχηµάτων,
συµβαίνει στο σχολείο ή κατά
τη µεταφορά των παιδιών. Για να τα
προλάβουµε πρέπει:
• Να µάθουµε στα παιδιά από νωρίσ,
σωστή οδική συµπεριφορά
• Να κάθονται στο αυτοκίνητο δεµένα, στο
πίσω κάθισµα
• Αν χρησιµοποιούν ποδήλατο, να ξέρουν ότι
έχουν τισ ίδιεσ υποχρεώσεισ µε τα άλλα οχήµατα
• Αν πηγαίνουν µε τα πόδια, να φορούν ανοιχτόχρωµα ρούχα ή ρούχα µε ένθετο ανακλαστικό υλικό
• Να υπάρχει προστατευτικό κιγκλίδωµα έξω από το
σχολείο, για να µην βγαίνουν απευθείασ στον δρόµο
• Οι κτιριακέσ εγκαταστάσεισ του σχολείου να είναι
ασφαλείσ για τα παιδιά και να υπάρχει σύστηµα
πυρασφάλειασ
• Να πραγµατοποιούνται τακτικά ασκήσεισ σεισµού
• Αν το σχολείο διαθέτει παιδική χαρά ή γυµναστήριο,
να γίνεται τακτικά έλεγχοσ του εξοπλισµού
• Τα παιδιά να µην φέρνουν στο σχολείο επικίνδυνα/
αιχµηρά αντικείµενα
• Την ώρα του διαλείµµατοσ να είναι παρών κάποιοσ διδάσκων
• Το σχολείο να διαθέτει πλήρεσ φαρµακείο για
την παροχή πρώτων βοηθειών.
Πηγή: Σωµατείο «Αντιµετώπιση Παιδικού Τραύµατοσ»
Το κρυολόγηµα είναι
συνηθισµένο τισ σκοτεινέσ και
κρύεσ χειµωνιάτικεσ µέρεσ , αυτό
όµωσ δεν σηµαίνει ότι δεν µπορούµε
να προσβληθούµε από τουσ ιούσ τησ
γρίπησ, ακόµη κι όταν κάνει ζέστη. Για
πρόληψη και αντιµετώπιση του βήχα:
• Μην χρησιµοποιείτε το κλιµατιστικό
σασ όλο το 24ωρο. Ρυθµίστε το στουσ
26-28οC και αερίζετε περιοδικά τον
χώρο, ανοίγοντασ τα παράθυρα.
• Αφήστε να τρέξει ζεστό νερό στο
ντουσ και αναπνεύστε τον ατµό.
• Πλένετε τα χέρια σασ πριν και µετά
από κάθε γεύµα και µην µοιράζεστε ποτά ή φαγητό
µε άλλα άτοµα.
• Αποφύγετε τροφέσ, σκόνη, ζώα, γύρη κ.λπ., που
προκαλούν την εµφάνιση αλλεργικήσ ρινίτιδασ ή
άλλων αλλεργιών.
Η επέµβαση καταρράκτη
είναι η πιο συχνή επέµβαση. Στη χώρα µασ πραγµατοποιού-
νται 50.000-60.000 επεµβάσεισ καταρράκτη τον χρόνο, τόσο σε δηµόσια
όσο και ιδιωτικά κέντρα. Η επιστηµονική
οµάδα του καθηγητή Οφθαλµολογίασ στο
Πανεπιστήµιο τησ Νέασ Υόρκησ, κ. Αναστάσιου Κανελλόπουλου, χρησιµοποίησε για πρώτη
φορά στην επέµβαση του καταρράκτη συνδυασµό
femtosecond και nanosecond lasers, κάνοντασ µε
αυτόν τον τρόπο, µη απαραίτητη τη χρήση νυστεριού ή
ενέργειασ µε κλασικό υπέρηχο. Η προσέγγιση αυτή ελαχιστοποιεί την καταπόνηση των ευαίσθητων ιστών του µατιού, βελτιώνοντασ την ασφάλεια τησ µετεγχειρητικήσ πορείασ του ασθενούσ.
Σιδεράκια στα δόντια τους, χρειάζονται 6 στα 10 παιδιά και 1 στους 2 ενήλικες, σύµφωνα µε επιστηµονικές µελέq
τες! Σε πολλές περιπτώσεις µάλιστα, η τοποθέτηση δεν χρειάζεται µόνο για την βελτίωση της θέσης των δοντιών, αλλά και
για την επίλυση άλλων σοβαρών προβληµάτων του στόµατος. q Οκτώµισι εκατοµµύρια χρόνια ζωής χάνονται κάθε χρόνο παγκοσµίως, εξαιτίας των επιπτώσεων του καπνού. Η χρήση καπνού είναι µία από τις µεγαλύτερες προκλήσεις της δηµό-
σιας υγείας, σήµερα. Ο καπνός είναι ο βασικός ένοχος και υπεύθυνος για τους ως επί το πλείστον µη ιάσιµους καρκίνους στο
στόµα, στον φάρυγγα και στον λάρυγγα (∆ιαβάστε περισσότερα για τη διακοπή του καπνίσµατος στη σελίδα 18 του περιοδικού).
Σηµαντικά οφέλη για την υγεία έχουν οι πατάτες, σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη. Οι πατάτες έχουν χαµηλή ενεργειακή πυκνότητα, αλλά
µεγάλη θρεπτική αξία, καθώς παρέχουν βασικές θρεπτικές ουσίες, όπως η βιταµίνη C, το κάλιο και οι διαιτητικές ίνες. Περιέχουν επίσης
στοιχεία, που έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζουν θετικά την καρδιοµεταβολική υγεία.
Κατάρρευση δίχως προηγούµενο παρουσιάζουν οι
δηµόσιες δαπάνες υγείας στην Ελλάδα ως αποτέλεσµα της πολιτικής λιτότητας, τονίζουν σε ανακοίνωσή τους οι γιατροί του ΕΟΠΥΥ. «Τη
στιγµή που σε όλες τις χώρες του οργανισµού οι δαπάνες υγείας αυξάνονται κατά 0,7% του ΑΕΠ, στην Ελλάδα, µόνο για τα έτη 2010 και
2011 βυθίστηκαν κατά 11%, την µεγαλύτερη πτώση σε τόσο σύντοµο χρονικό διάστηµα που έχει καταγραφεί στην ιστορία του οργανισµού
σε καιρό ειρήνης!
q
> Life > Positive <
q
IOYΛIOΣ
- AYΓOYΣTOΣ2013
2012 # 30
18
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ
>
αγορά
RESULTZ
λύση στο πρό> Οριστική
βληµα των ψειρών!
Το Resultz είναι ένα καινοτόµο αντιφθειρικό προϊόν,
µε κλινικά αποδεδειγµένη
αποτελεσµατικότητα στην
εξουδετέρωση των ψειρών
και στην αποµάκρυνση
των κόνιδων χωρίσ χηµικά
παρασιτοκτόνα! Ο µοναδικόσ µηχανισµόσ δράσησ
του εξασφαλίζει σίγουρο
αποτέλεσµα σε µόλισ 10
λεπτά! Το δραστικό συστατικό isopropyl myristate
του Resultz καταστρέφει το
κέρινο περίβληµα των ψειρών, µε αποτέλεσµα αυτέσ
να αφυδατώνονται και να
εξουδετερώνονται. Με την
επαναλαµβανόµενη χρήση
του προϊόντοσ, οι ψείρεσ δεν
αναπτύσσουν ανθεκτικότητα! Στη συσκευασία του περιέχεται ειδική χτένα για την
αποµάκρυνση των ψειρών
και των κόνιδων! ∆ιατίθεται
σε φιαλίδιο των 100 ml και
σε spray των 150 ml.
Στα φαρµακεία, από τη
Γερολυµάτοσ International
A.E.B.E.
POWER HEALTH
Ελληνική Μαστίχα
ένα δώρο
> Μαστίχα,
υγείας
Χρειάζεται να έχουµε δύναµη και γερό στοµάχι για να
ανταποκρινόµαστε, ειδικά
σήµερα, στισ καθηµερινέσ
µασ υποχρεώσεισ. Η Power
Health, πιστή στη φιλοσοφία τησ να προσφέρει
πρωτοποριακά προϊόντα,
δηµιούργησε µία καινοτόµο
φόρµουλα, που περιέχει
Ελληνική Μαστίχα σε µοναδική, αναβράζουσα µορφή.
Ένα εξαιρετικό συµπλήρωµα διατροφήσ, που θα κάνει
πιο… εύπεπτη την καθηµερινότητά σασ, χάρη στισ
εξαιρετικέσ αντιµικροβιακέσ και αντιβακτηριδιακέσ
ιδιότητέσ τησ. Συµβάλλει
στην καλή λειτουργία του
πεπτικού συστήµατοσ, ενώ
σασ προσφέρει και αντιοξειδωτική προστασία.
Η µαστίχα αποτελεί µία µοναδική φυσική τροφή υγείασ
και ευεξίασ… ελληνικήσ
καταγωγήσ και παγκοσµίου φήµησ. Απολαύστε την
καθηµερινά.
COVERDERM
PERFECT LEGS
ANTI LICE & LICE
PROTECT
To επαναστατικό make-up
σώµατοσ Perfect Legs καλύπτει τέλεια ατέλειεσ όπωσ
ευρυαγγείεσ, φλεβίτιδα,
µελανιέσ, ουλέσ, καψίµατα,
τατουάζ ή άλλα σηµάδια,
ενώ παράλληλα προστατεύει από τη βλαβερή ηλιακή
ακτινοβολία, χάρη στον
υψηλό αντηλιακό δείκτη
SPF40 που διαθέτει!
Είναι 100% αδιάβροχο και
προσφέρει κάλυψη που
διαρκεί όλη µέρα, ακόµα
και µετά από το µπάνιο στη
θάλασσα! Χάρη στη ρευστή
υφή του απλώνεται εύκολα
και γρήγορα, χαρίζοντασ
µια µοναδικά βελούδινη
επιδερµίδα και επιτρέπει
στο δέρµα να αναπνέει, γιατί
δεν φράζει τουσ πόρουσ.
∆ιατίθεται σε 6 φυσικέσ
αποχρώσεισ, για να επιλέξετε αυτή που σασ ταιριάζει.
Από τη FARMECO Α.Ε.
∆ύο νέα προϊόντα, τα Anti
Lice & Lice Protect προσφέρουν αποτελεσµατική
θεραπεία κατά των φθειρών
και των κόνιδων.
Η αντιφθειρική cream
lotion Anti Lice, χάρη στα
φυσικά δραστικά συστατικά
τησ, σκοτώνει τισ φθείρεσ
από την πρώτη κιόλασ εφαρµογή, σε 15 µόνο λεπτά, ενώ
τo spray Lice Protect δρα
προληπτικά έναντι του κινδύνου εµφάνισησ ψειρών.
Περιέχει ειδικό µίγµα από
αιθέρια έλαια. Xάρη στο
έντονο άρωµά του απωθεί
αποτελεσµατικά τισ ψείρεσ
από το τριχωτό τησ κεφαλήσ.
Έχει κλινικά αποδεδειγµένη
αποτελεσµατικότητα, πιστοποιηµένη ασφάλεια, δεν περιέχει παρασιτοκτόνα, είναι
εύχρηστο και πρακτικό. Σε
όλα τα φαρµακεία, από την
ΚΩΣΤΑΣ Α. ΠΑΠΑΕΛΛΗΝΑΣ
Α.Ε.Β.Ε.
τα πόδια > Xωρίς προβλήµατα
> Αποκαλύψτε
σας!
επί…κεφαλής!
ISOPLUS
> Βήµατα Υγείας & Ευεξίας
Οι συµβουλέσ για την ένταξη του βάδην στη ζωή µασ πληθαίνουν και όχι άδικα, αφού τα οφέλη
του είναι πολλαπλά! Το περπάτηµα βελτιώνει και προστατεύει την υγεία τησ καρδιάσ, συµβάλλει στη διατήρηση του σωµατικού βάρουσ σε φυσιολογικά επίπεδα, µειώνει την αρτηριακή
πίεση και βοηθά και στη βελτίωση των επιπέδων των λιπιδίων στο αίµα.
2.500 βήµατα αρκούν για να αποκτήσουµε όλα αυτά τα οφέλη. Η ISOPLUS, σασ βοηθά να
ενσωµατώσετε το ευεργετικό περπάτηµα στη ζωή σασ, χαρίζοντάσ σασ µε κάθε αγορά 2
προϊόντων τησ, έναν πρακτικό και πολύ χρήσιµο βηµατοµετρητή. Η προσφορά ισχύει για τον
Οκτώβριο, σε όλα τα φαρµακεία µε «ειδική σήµανση ISOPLUS».
>
>
αγορά
LA ROCHE - POSAY
Oι διακοπές τελειώνουν, η φροντίδα
συνεχίζεται…
Ο ήλιοσ, η θάλασσα και η
άµµοσ µασ αφήνουν όµορφεσ αναµνήσεισ, αλλά αφυδατώνουν το δέρµα. Η La
Roche-Posay προτείνει µια
ολοκληρωµένη φροντίδα
ανανέωσησ για το πρόσωπο
και το σώµα.
Πρώτο βήµα, το PHYSIOLOGICAL ULTRA-FINE
SCRUB, που ανοίγει τουσ
πόρουσ και ανανεώνει τα
κύτταρα. Συνεχίστε µε την
HYDRAPHASE INTENSE
MASK, για βαθιά ενυδάτωση και λάµψη. Η κρέµα
EFFACLAR MAT είναι
ιδανική για το καλοκαίρι
και µετά από αυτό, καθώσ
ενυδατώνει, µειώνοντασ την
παραγωγή σµήγµατοσ και
συσφίγγοντασ τουσ πόρουσ.
Μην ξεχνάτε την ενυδάτωση του σώµατοσ! Το
POSTHELIOS, έχει ανάλαφρη υφή που δροσίζει
και περιποιείται το δέρµα,
επανορθώνοντάσ το από τη
«φθορά» του καλοκαιριού.
>
Libytec - CG210
Γρήγορη λύση στην
τριχόπτωση
Ένα νέο, πρωτοποριακό
καλλυντικό για την καταπολέµηση τησ τριχόπτωσησ ήλθε πρόσφατα
στη χώρα µασ, από την
εταιρεία Libytec. Το CG210
απευθύνεται σε άντρεσ και
γυναίκεσ που αντιµετωπίζουν πρόβληµα τριχόπτωσησ. Μπορεί να χρησιµοποιηθεί σε περιστατικά
εποχιακήσ τριχόπτωσησ,
σε συνδυασµό µε συµπληρώµατα διατροφήσ, µε
φαρµακευτική αγωγή και
στα µεσοδιαστήµατα τησ
φαρµακευτικήσ αγωγήσ
και είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατικό, χάρη στον
µοναδικό και καινοτόµο
µηχανισµό δράσησ του.
Αποτελέσµατα διεθνών
κλινικών µελετών δείχνουν ότι µε το CG210
τριχόπτωση επανέρχεται
στο φυσιολογικό σε λιγότερο από 44 ηµέρεσ, ενώ
µετά από 3 µήνεσ χρήσησ,
ο αριθµόσ των τριχών
αυξάνεται κατά 11%.
HEDRIN
λύση
> Σίγουρη
για τις ψείρες
Τα προϊόντα Hedrin είναι ο
πιο αποτελεσµατικόσ τρόποσ
για να απαλλαγείτε από τισ
ψείρεσ. Χάρη στην επαναστατική τουσ σύνθεση και
τη µηχανική τουσ δράση,
καταπολεµούν αποτελεσµατικά ψείρεσ και κόνιδεσ.
Η σειρά περιλαµβάνει την
κλασική λοσιόν Hedrin,
σπρέι και αφρό.
Ο αφρόσ Hendrin Treat &
Go Mousse, είναι ιδιαίτερα
εύκολοσ στη χρήση, όσο κι
ένασ αφρόσ styling! Μετά
την εφαρµογή του, το παιδί
µπορεί να πάει σχολείο, να
παίξει, να κοιµηθεί.
Πανεύκολο στη χρήση
είναι και το Hedrin Plus
Gel Spray, κατάλληλο από
την ηλικία των 6 µηνών, σε
άσθµα και έκζεµα. Άχρωµο και άοσµο, απλώνεται
εύκολα στα µαλλιά και δεν
χρειάζεται χτενάκι.
Μπορούν να χρησιµοποιηθούν ξανά και ξανά, αφού
οι ψείρεσ δεν αναπτύσσουν
ανθεκτικότητα σε αυτά.
ORID CLEAN
«καθαρά» αυτιά
> Για
365 ηµέρες τον χρονο
χωρισ χρηση
µπατονετασ!
Όπωσ υποστηρίζουν οι
ειδικοί, η χρήση µπατονέτασ
προωθεί τη συσσωρευµένη
κυψελίδα προσ το τύµπανο,
επιτείνοντασ έτσι το αίσθηµα
δυσφορίασ στο αυτί. Επίσησ,
η χρήση µπατονέτασ συχνά
οδηγεί σε τραυµατισµούσ
του αυτιού. Προτιµήστε το
σύγχρονο και ασφαλή τρόπο
για τον καθαρισµό των
αυτιών όλησ τησ οικογένειασ, το Orid Clean. Το Orid
Clean, χάρη στη σύνθεσή
του, το Phytosqualan από
αγνό ελαιόλαδο, ενεργεί
µε ένα φυσικό µηχανισµό
καθαρισµού, κατάλληλο
για την ευαίσθητη περιοχή
των αυτιών. Σε προηγµένη
µορφή jetspray!
Να µη χρησιµοποιείται από
ασθενείσ µε διάτρηση τυµπάνου.
Στα φαρµακεία,
από την Galenica A.E.
www.galenica.gr
Nature’s Plus – HEMA-PLEX
> «Όπλο» κατά της αναιµίας
To HEMA-PLEX σε ταµπλέτεσ είναι µία µοναδική φόρµουλα, που βοηθά στην αντιµετώπιση τησ αναιµίασ και συµβάλλει στη βελτίωση τησ ποιότητασ του αίµατοσ. Περιέχει υψηλήσ
βιοδιαθεσιµότητασ σίδηρο και άλλα µέταλλα, βιταµίνεσ Β, L-Cysteine, βότανα πλούσια σε
βιοφλαβονοειδή, προανθοκυανιδίνεσ (αντιοξειδωτικέσ ουσίεσ) κ.ά. Επίσησ, πράσινα µέρη
φυτών, ιδιαίτερα πλούσια σε χλωροφύλλη και ιχνοστοιχεία, όπωσ µπρόκολο, σπανάκι,
σπιρουλίνα και χλωρέλλα. Το HEMA-PLEX επιτυγχάνει επίπεδα τόνωσησ που δεν µπορεί να
πετύχει κανένα ανάλογο προϊόν. Για τουσ αθλητέσ υπάρχει και το HEMA-PLEX σε κάψουλεσ,
το οποίο ανεβάζει ακόµη πιο γρήγορα τα επίπεδα σιδήρου και οξυγόνωσησ των ιστών.
Στα φαρµακεία, από τη Natural Plus A.E.
τελευταία λέξη
> του Γρηγόρη Λάσκαρη
>
Χοληστερίνη, η θανατοµάχοσ
∆
ιαβάζουµε από την
ιστοσελίδα οµίλου ιδιωτικών κλινικών και ιδιωτικών διαγνωστικών
εργαστηρίων: «κατά τη διάρκεια
των τεσσάρων πρώτων ετών του
Μήνα Ελέγχου Χοληστερόλης, εξετάστηκαν περισσότερα από 45.000
άτοµα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και
σε διάφορες επαρχιακές πόλεις
και τα αποτελέσµατα ήταν ανησυχητικά …Περίπου οι µισοί ενήλικες εξετασθέντες παρουσίαζαν
αυξηµένα επίπεδα χοληστερόλης
(πάνω από 190 mg/dL). Εξ αυτών,
το 50% δεν γνώριζε ότι είχε υψηλή
χοληστερόλη».
Και καλά έκανε και δε γνώριζε,
επιτρέψτε µας να προσθέσουµε,
εκτός και αν ήθελε να πεθάνει!
Το ότι ξαναδιαβάζετε την προηγούµενη σειρά είναι λογικό. ∆εν πρόκειται περί τυπογραφικού λάθους.
Τον Αύγουστο που µας πέρασε,
επιστήµονες του Ινστιτούτου Περιφερειακών Υπηρεσιών Υγείας του
Πανεπιστηµίου της Νότιας ∆ανίας
δηµοσίευσαν τα αποτελέσµατα
µίας ακόµα µεγάλης επιδηµιολογικής µελέτης που διαπιστώνει
αυτό που έχουν διαπιστώσει και
άλλες στο παρελθόν: όσοι υγιείς
άνθρωποι άνω των 50 ετών (που
δεν πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήµατα ή διαβήτη) έχουν
επίπεδα χοληστερίνης υψηλότερα αυτών που οι επιστήµονες
θεωρούν φυσιολογικά, πεθαίνουν
αργότερα από όσους πασχίζουν
να τα ρίξουν!
Η µέθοδός τους ήταν απλή και
άµεση. Αρχής γενοµένης το
1999, προσδιόρισαν τα επίπεδα
χοληστερίνης 120.000 υγιών
> Life > Positive <
ανθρώπων άνω των 50 ετών και τα
επόµενα χρόνια κατέγραφαν τους
θανάτους τους. Χώρισαν τους συµµετέχοντες σε τέσσερις κατηγορίες: αυτούς µε τιµές χοληστερίνης
σύµφωνες µε τις συµβουλές των
γιατρών (έως 190 mg/dL), αυτούς
µε ελαφρά αυξηµένα επίπεδα
(190-232 mg/dL), αυτούς µε υψηλές τιµές (232-309 mg/dL) και αυτούς που η χοληστερίνη τους είχε
χτυπήσει ταβάνι (> 309 mg/dL). Με
βάση την κοινή αντίληψη, όσοι είχαν υψηλή χοληστερίνη θα έπρεπε
να αφήσουν αυτόν το µάταιο κόσµο πιο γρήγορα από εκείνους που
είχαν φυσιολογικές τιµές. Όµως,
συνέβη ακριβώς το αντίθετο: οι της
δεύτερης και τρίτης κατηγορίας
(ελαφρώς αυξηµένες και υψηλές
τιµές χοληστερίνης) είχαν περίπου
Όσοι υγιείς
άνθρωποι άνω
των 50 ετών
έχουν επίπεδα
χοληστερίνης
υψηλότερα
αυτών που οι
επιστήµονες
θεωρούν
φυσιολογικά,
πεθαίνουν
αργότερα από
όσους πασχίζουν
να τα ρίξουν!
30% περισσότερες πιθανότητες
να είναι ακόµα ζωντανοί µέχρι
το τέλος της µελέτης, ενώ αυτοί
της τέταρτης κατηγορίας είχαν
τις ίδιες πιθανότητες θανάτου µε
αυτούς της πρώτης (τους «φυσιολογικούς»), εκτός και αν ήταν
άνω των 70 ετών οπότε και πάλι οι
υψηλότατες τιµές συνδέονταν µε
αυξηµένη επιβίωση.
Τα ευρήµατα των ∆ανών επιστηµόνων αφορούν τόσο στη συνολική
χοληστερίνη, όσο και στην LDL
(κακιά χοληστερίνη) και βρίσκονται
σε πλήρη αντίθεση µε την επίσηµη
θέση για την –πάση θυσία- µείωση
των τιµών της χοληστερίνης κάτω
από ένα συγκεκριµένο όριο. Επισηµαίνουµε ότι οι άνθρωποι των
κατηγοριών 3 και 4 είναι όσοι πάνε
για εξέταση χοληστερίνης και µετά
τα αποτελέσµατα φεύγουν έντροµοι από το ιατρείο του γιατρού,
καρφωτοί προς το φαρµακείο για
να πάρουν το κουτάκι µε τις στατίνες τους. Απ’ ό,τι φαίνεται, η υγεία
είναι κάτι πολύ πιο σύνθετο για να
χωρέσει στην υπεραπλούστευση
µιας αιµατολογικής εξέτασης.
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων,
πρέπει να τονιστεί ότι η µελέτη
συσχέτισε τα επίπεδα χοληστερίνης µε την µελλοντική πιθανότητα
θανάτου από οποιαδήποτε αιτία
και όχι µόνο από καρδιά. Η λεγόµενη «ολική θνησιµότητα» είναι πολύ
πιο σηµαντικός δείκτης υγείας και
µακροηµέρευσης απ’ ό,τι η καρδιαγγειακή θνησιµότητα.
Το θέµα δεν είναι να µην αναγράφεται η λέξη «έµφραγµα» στο
πιστοποιητικό θανάτου. Το θέµα
είναι αυτό να εκδοθεί όσο αργότερα γίνεται. <
63
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30
>
συµβουλή του µήνα
Μυοσκελετικόσ πόνοσ
µετά τα 50
Είστε άνω των 50 και αισθάνεστε πόνο στο χέρι,
στο πόδι, στη µέση ή στον αυχένα, µε αποτέλεσµα
να σκέφτεστε ότι τα γεράµατα ήλθαν πρόωρα και
µάλιστα µε... παρέα (δηλ. συµπτώµατα);
Μ
υοσκελετικός πόνος
δεν σηµαίνει απαραιτήτως γήρας.
Το αυξηµένο σωµατικό βάρος, η
µειωµένη φυσική δραστηριότητα
ή –αντίθετα- η καταπόνηση και οι
τραυµατισµοί λόγω κάποιας έντονης
σωµατικής δραστηριότητας, είναι οι
πιο συχνές αιτίες εµφάνισης µυοσκελετικού πόνου στη µέση ηλικία.
Πολύ συχνοί παράγοντες κινδύνου
είναι επίσης οι εργασιακοί, στους
οποίους συµπεριλαµβάνονται τόσο
η σωµατική επιβάρυνση, όσο και
ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (π.χ.
µονότονη εργασία, stress). ∆εν
είναι λίγες οι φορές που, συνειδητοποιούµε ότι ο πόνος σε κάποια
συγκεκριµένη άρθρωση, µας «θυµάται» κάθε φορά που είµαστε σε
µια ιδιαίτερα αγχώδη φάση τη ζωής
µας. Αυτό το «τυχαίο γεγονός»,
µόνο σύµπτωση δεν αποτελεί.
Αν ο πόνος είναι γενικευµένος, τότε
θα πρέπει να σκεφθείτε την πιθανότητα να πρόκειται για: κάποιο
αυτοάνοσο νόσηµα, ηλεκτρολυτική
διαταραχή, κατάθλιψη, κάποια ιογενή λοίµωξη ή παρενέργεια από
κάποιο φάρµακο (οι στατίνες και
> Life > Positive <
κάποια αντιυπερτασικά φάρµακα
µπορούν να προκαλέσουν µυϊκό
πόνο).
κακοήθεια (αν και είναι σπάνια) ή
µεταβολική νόσο των οστών (νόσος
Paget).
Οστεαρθρίτιδα- Οστεοπόρωση
Αντιµετώπιση
Αν ο πόνος συνοδεύεται από οίδηµα και πρωινή δυσκαµψία, γίνεται πιο έντονος όταν ανεβαίνετε
σκαλιά ή περπατάτε σε ανώµαλη
επιφάνεια, ενώ βελτιώνεται µε την
ξεκούραση, τότε είναι πιθανό να
πάσχετε από οστεοαρθρίτιδα. Τα
παθολογικά φαινόµενα µπορεί να
αφορούν τη σπονδυλική στήλη, το
γόνατο, την άρθρωση του ισχίου ή
µικρότερες αρθρώσεις.
Η εκφυλιστική αρθροπάθεια, ευρέως γνωστή ως «αρθριτικά», είναι η
πιο συχνή αιτία συµπτωµάτων από
τις αρθρώσεις, που εµφανίζονται
µε την πάροδο της ηλικίας.
Είναι µια πάθηση που διαγιγνώσκεται συνήθως σε προχωρηµένη ηλικία (30% των ατόµων άνω των 65
ετών εκδηλώνουν την πάθηση) και
φαίνεται να «προτιµά» τις γυναίκες.
Η κληρονοµικότητα έχει σηµαντικό
ρόλο στην παθογένεια της νόσου.
Προοδευτικά, ο χόνδρος εκφυλίζεται, ενώ αναπτύσσονται περιοχές
οστικής υπερτροφίας µε οστεόφυτα στην αρθρική επιφάνεια. Ωστόσο, δεν είναι αρθριτικά κάθε σύµπτωµα από τις αρθρώσεις.
Στις ηλικίες άνω των 50, οι ασθενείς
που παραπονούνται για µυοσκελετικό πόνο είναι πιθανό να πάσχουν
επίσης από οστεοπόρωση, κάποια
Η αντιµετώπιση του µυοσκελετικού
πόνου περιλαµβάνει αντιφλεγµονώδη φάρµακα (διαθέσιµα σε χάπια, αλλά και σε µορφή gel τοπικής
εφαρµογής στο σηµείο του πόνου),
σε συνδυασµό µε µη φαρµακευτικούς τρόπους (ανάπαυση, φυσικοθεραπεία, νάρθηκες, µπαστούνια,
περιπατητικά βοηθήµατα).
Με ανάπαυση, απώλεια βάρους και
ειδικές ασκήσεις ενδυνάµωσης των
µυών της άρθρωσης, µπορεί κανείς
να προλάβει τις συχνές υποτροπές.
Όταν ο πόνος επιµένει...
Αν ο πόνος οφείλεται σε κάποιον
τραυµατισµό, συνήθως είναι παροδικός και υποχωρεί µέσα σε διάστηµα λίγων ηµερών. Αν, όµως, το
πρόβληµα επιµένει και επανέρχεται, είναι πιθανό να υπάρχει κάποια
φλεγµονή. Συµβουλευθείτε έναν
γιατρό όταν:
• Ο πόνος επιµένει
• Ο πόνος επανεµφανίζεται µετά
από µερικές εβδοµάδες
• Ο πόνος είναι τόσο έντονος, ώστε
να έχετε δυσκολίες στις καθηµερινές σας δραστηριότητες
• Υπάρχει διόγκωση µιας ή περισσότερων αρθρώσεων
• Ξοδεύετε αρκετό χρόνο, ανησυχώντας για το πρόβληµα. <
ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 # 30

Ημερίδες Μεταβολισμού 2013

ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ.. ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΠΛΉΡΩΜΑΤΑ ΣΟΥ

“Το παιχνίδι βάζει τον γονιό στον κόσµο του παιδιού”

PDF - Life Positive

ΟΎΡΟΛΟΓΊΚΟΣ ΚΑΡΚΊΝΟΣ

Τεύχος 224 - PharmaNews

Ερ ηνεία των όρων λίπανσησ - papadopoulos

Manual

Ό,τι καλύτερο για εσάς! - Super Market KOUTELIERIS

Τεύχος 229 - PharmaNews

Manual

ΦΥΛΛΟ Ο∆ΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΗΣΤΗ ΒΕΤΑVΕRΤ 24 mg δισκία

Οδηγός προγράμματος «ICT4GROWTH