Σοφοκλή Απ. Μητρούσια : Θε ατογραφία 69 18ο

 69 18ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Λυσίασ, Κατὰ Ἐρατοσθένουσ 79
Ἔδοξεν οὖν αὐτοῖσ δέκα συλλαβεῖν, τούτων δὲ δύο πένητασ, ἵνα αὐτοῖσ ᾖ
πρὸσ τοὺσ ἄλλουσ ἀπολογία, ὡσ οὐ χρηµάτων ἕνεκα ταῦτα πέπρακται, ἀλλὰ
συµφέροντα τῇ πολιτεία γεγένηται, ὥσπερ τι τῶν ἄλλων εὐλόγωσ πεποιηκότεσ.
διαλαβόντεσ δὲ τὰσ οἰκίασ ἐβάδιζον· καὶ ἐµὲ µὲν ξένουσ ἑστιῶντα κατέλαβον,
οὓσ ἐξελάσαντεσ Πείσωνί µε παραδιδόασιν· οἱ δὲ ἄλλοι εἰσ τὸ ἐργαστήριον
ἐλθόντεσ τὰ ἀνδράποδα ἀπεγράφοντο. ἐγὼ δὲ Πείσωνα µὲν ἠρώτων εἰ βούλοιτό
µε σῶσαι χρήµατα λαβών. ὁ δ’ ἔφασκεν, εἰ πολλὰ εἴη. εἶπον ὅτι τάλαντον
ἀργυρίου ἕτοιµοσ εἴην δοῦναι· ὁ δ’ ὡµολόγησε ταῦτα ποιήσειν. ἠπιστάµην µὲν
οὖν ὅτι οὔτε θεοὺσ οὔτ’ ἀνθρώπουσ νοµίζει, ὅµωσ δ’ ἐκ τῶν παρόντων ἐδόκει
µοι ἀναγκαιότατον εἶναι πίστιν παρ’ αὐτοῦ λαβεῖν.
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
70 1. Να µεταφράσετε το κείµενο.
Μονάδεσ 20
2. Να γράψετε τουσ ζητούµενουσ γραµµατικούσ τύπουσ του κειµένου:
ἀνθρώπουσ: τη δοτική και την κλητική ενικού
πένητασ: την κλητική ενικού και τη δοτική πληθυντικού
πολλά: τα παραθετικά του επιθέτου στον ίδιο τύπο µε βαθµό κατώτερο του θε
τικού
δέκα: το αριθµητικό επίρρηµα και τη γενική ενικού του αριθµητικού ουσιαστι
κού
τούτων: την κλητική ενικού του θηλυκού και τη δοτική πληθυντικού του αρσε
νικού
συλλαβεῖν: το β΄ ενικό πρόσωπο τησ οριστικήσ και τησ προστακτικήσ του ίδιου
χρόνου
ἑστιῶντα: το γ΄ ενικό πρόσωπο του ενεργητικού παρατατικού και τησ υποτα
κτικήσ του παθητικού αορίστου
ἐβάδιζον: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο τησ οριστικήσ του µέλλοντα και το απα
ρέµφατο του αορίστου
ἐξελάσαντεσ: το β΄ ενικό πρόσωπο τησ οριστικήσ και το α΄ πληθυντικό πρόσω
πο τησ ευκτικήσ του µέλλοντα
ὡµολόγησε: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο τησ οριστικήσ του υπερσυντελίκου και
τησ προστακτικήσ του παρακειµένου στη µέση φωνή.
Μονάδεσ 10
3. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των επόµενων λέξεων του κει
µένου και να αναφέρετε τον όρο που καθεµία προσδιορίζει: συλλαβεῖν, τού
των, αὐτοῖσ (ᾖ), ἀργυρίου, µοι.
Μονάδεσ 5
4. Επιλέξτε όποιον συνδυασµό προτιµάτε από την επόµενη οµάδα ερωτήσεων,
αρκεί να αθροίζονται πέντε µονάδεσ.
4α. Να τρέψετε σε ευθύ λόγο την πρόταση «ὁ δ’ ὡµολόγησε ταῦτα ποιήσειν.».
(Μονάδα 1)
4β. Να επαναδιατυπώσετε την περίοδο «καὶ ἐµὲ µὲν ξένουσ ἑστιῶντα κατέλα
βον», αφού αναλύσετε τη µετοχή σε αντίστοιχη πρόταση. (Μονάδεσ 2)
4γ. Αφού αναγνωρίσετε πλήρωσ συντακτικά τη δευτερεύουσα πρόταση τησ πε
ριόδου «ἐγὼ δὲ Πείσωνα µὲν ἠρώτων εἰ βούλοιτό µε σῶσαι χρήµατα λαβών.»,
να τη διατυπώσετε απεξαρτηµένη. (Μονάδεσ 3)
4δ. Να αντικαταστήσετε τισ δευτερεύουσεσ προτάσεισ των περιόδων «εἶπον ὅτι
…. δοῦναι» και «ἠπιστάµην µὲν οὖν ὅτι …. νοµίζει» µε άλλησ µορφήσ σύνταξη
του ρήµατοσ εξάρτησήσ τουσ. (Μονάδεσ 3)
4ε. Αφού αναγνωρίσετε το είδοσ του υποθετικού λόγου «ὁ δ’ ἔφασκεν, εἰ
πολλὰ εἴη.», να συµπτύξετε την υποθετική πρόταση σε αντίστοιχη µετοχή.
(Μονάδεσ 4)
Μονάδεσ 5
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
71 Απαντήσεισ 18ου κειµένου (Λυσίασ, Κατὰ Ἐρατοσθένουσ 79)
1.
Αποφάσισαν λοιπόν να συλλάβουν δέκα µετοίκουσ, µεταξύ των οποίων
όµωσ και δύο φτωχούσ, για να έχουν για τουσ άλλουσ οκτώ συλληφθέντεσ δι
καιολογία ότι τάχα δεν έχουν διαπραχθεί ενέργειεσ για την ιδιοποίηση τησ πε
ριουσίασ τουσ, αλλά έχουν συντελεστεί πράξεισ συµφέρουσεσ στο πολίτευµα,
λεσ και κάποιαν από τισ άλλεσ πράξεισ την είχαν κάνει δικαιολογηµένα. Και,
αφού µοίρασαν τα σπίτια, άρχισαν να κατευθύνονται προσ αυτά· και εµένα µε
συνέλαβαν στο σπίτι µου, την ώρα που συνέτρωγα µε φίλουσ, τουσ οποίουσ έ
διωξαν και µένα µε παρέδωσαν στον Πείσωνα· οι δε υπόλοιποι µπήκαν στο ερ
γαστήριο και άρχισαν να καταγράφουν τουσ δούλουσ. Και εγώ τότε ρώτησα
τον Πείσωνα αν θέλει να µε σώσει παίρνοντασ χρήµατα. Εκείνοσ δε απάντησε
πωσ θα το κάνει, αν τα χρήµατα ήταν αρκετά. Του είπα ότι είµαι έτοιµοσ να
του δώσω ένα αργυρό τάλαντο· και αυτόσ υποσχέθηκε πωσ θα το κάνει. Ήξερα
βέβαια ότι δεν υπολογίζει ούτε θεούσ, ούτε ανθρώπουσ, όµωσ κάτω από αυτέσ
τισ συνθήκεσ έκρινα ότι ήταν απόλυτα αναγκαίο να µου δώσει ένορκη διαβε
βαίωση πωσ θα τηρήσει την υπόσχεσή του.
2.
ἀνθρώπουσ: ἀνθρώπῳ, ἄνθρωπε ἄνθρωποσ
πένητασ: (ὦ) πένησ, πένησι(ν)
πολλά: ἧττον πολλά, ἥκιστα πολλὰ
δέκα: δεκάκισ, δεκάδοσ
τούτων: (ὦ) αὕτη, τούτοισ
συλλαβεῖν: συνέλαβεσ, σύλλαβε
ἑστιῶντα: εἱστία, ἑστιαθῇ
ἐβάδιζον: βαδιοῦνται, βαδίσαι
ἐξελάσαντεσ: ἐξελᾷσ, ἐξελῷµεν
ὡµολόγησε: ὡµολόγησθε, ὡµολόγησθε.
3.
συλλαβεῖν: τελικό απαρέµφατο, υποκείµενο του «Ἔδοξεν»
τούτων: ετερόπτωτοσ προσδιορισµόσ, γενική διαιρετική στο «δέκα, ενν. µετοί
κουσ»
αὐτοῖσ (ᾖ): δοτική προσωπική κτητική στο «ᾖ»
ἀργυρίου: ετερόπτωτοσ προσδιορισµόσ, γενική τησ ύλησ στο «τάλαντον»
µοι: δοτική προσωπική του κρίνοντοσ προσώπου ή τησ αναφοράσ στο «ἐδόκει».
4α.
• Πρόταση πλαγίου λόγου (ειδικό απαρέµφατο)
ὁ δ’ ὡµολόγησε ταῦτα ποιήσειν.
• Τροπή του πλαγίου λόγου σε ευθύ (πρόταση κρίσεωσ)
Ταῦτα ποιήσω.
4β.
• Περίοδοσ µε µετοχή (χρονική)
καὶ ἐµὲ µὲν ξένουσ ἑστιῶντα κατέλαβον.
• Επαναδιατύπωσή τησ µε ανάλυση τησ µετοχήσ σε χρονική πρόταση
καὶ ἐµὲ µέν, ἐν ᾧ ξένουσ εἱστίων, κατέλαβον. (∆ηλώνεται το σύγχρονο)
4γ.
•
Συντακτική αναγνώριση δευτερεύουσασ πρότασησ
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
72 ἐγὼ δὲ Πείσωνα µὲν ἠρώτων εἰ βούλοιτό µε σῶσαι χρήµατα λαβών: ονοµατι
κή, πλάγια ερωτηµατική ολικήσ άγνοιασ ωσ έµµεσο αντικείµενο του «ἠρώτων».
Εισάγεται µε τον σύνδεσµο «εἰ», γιατί εκφράζει ολική άγνοια, και εκφέρε
ται µε ευκτική του πλαγίου λόγου (βούλοιτο), γιατί το ρήµα εξάρτησησ
(«ἠρώτων») βρίσκεται σε ιστορικό χρόνο.
• Απεξάρτηση τησ δευτερεύουσασ πρότασησ
(Ὦ) Πείσων, βούλει – βούλῃ µε σῶσαι χρήµατα λαβών;
[Ευθεία ερώτηση εκφερόµενη µε οριστική («βούλει») ή απορηµατική υπο
τακτική («βούλῃ»). ∆ηλώνει το πραγµατικό στο παρόν και την απορία περί
του πρακτέου, αντίστοιχα.]
4δ.
• ∆ευτερεύουσεσ προτάσεισ (ειδική, πλάγια ερωτηµατική)
εἶπον ὅτι τάλαντον ἀργυρίου ἕτοιµοσ εἴην δοῦναι.
ἠπιστάµην µὲν οὖν ὅτι οὔτε θεοὺσ οὔτ’ ἀνθρώπουσ νοµίζει.
• Αντικατάστασή τουσ από άλλησ µορφήσ σύνταξη
εἶπον τάλαντον ἀργυρίου ἕτοιµοσ εἶναι δοῦναι. (ειδικό απαρέµφατο)
ἠπιστάµην µὲν οὖν οὔτε θεοὺσ οὔτ’ ἀνθρώπουσ τοῦτον νοµίζοντα. (κατηγο
ρηµατική µετοχή αναφερόµενη στο αντικείµενο)
4ε.
• Αναγνώριση του υποθετικού λόγου
υπόθεση: εἰ πολλὰ εἴη
απόδοση: ὁ δ’ ἔφασκεν (ενν. σώσειν µε).
Ο υποθετικόσ λόγοσ βρίσκεται στον πλάγιο λόγο και η εκφερόµενη µε ευ
κτική υπόθεση είναι επηρεασµένη.
• Σχηµατισµόσ ανεξάρτητου υποθετικού λόγου
υπόθεση: ἐὰν πολλὰ ἦ,
απόδοση: σώσω σε.
Ο υποθετικόσ λόγοσ δηλώνει το προσδοκώµενο.
• Επαναδιατύπωση τησ περιόδου µε σύµπτυξη τησ υποθετικήσ πρότασησ
ὁ δ’ ἔφασκεν (ενν. σώσειν µε) πολλῶν ὄντων.
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία