OBRAZOVNI PROGRAM
TEHNIČAR HORTIKULTURE
SADRŽAJ
OPŠTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: TEHNIČAR HORTIKULTURE .................................................. 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI .................................................................... 6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 7
1.2.1. AGROHEMIJA SA FIZIOLOGIJOM BILJAKA ................................................... 7
1.2.2. PEDOLOGIJA .................................................................................... 12
1.2.3. POLJOPRIVREDNA MEHANIZACIJA .......................................................... 16
1.2.4. LATINSKI JEZIK ................................................................................. 24
1.2.5. POVRTARSTVO ................................................................................. 30
1.2.6. VOĆARSTVO I VINOGRADARSTVO ........................................................... 38
1.2.7. CVJEĆARSTVO .................................................................................. 51
1.2.8. DEKORATIVNA DENDROLOGIJA.............................................................. 63
1.2.9. SJEMENARSTVO ................................................................................ 71
1.2.10. TRAVNO I LJEKOVITO BILJE ................................................................ 77
1.2.11. ZAŠTITA BILJA ................................................................................ 86
1.2.12. BIODEKORACIJA .............................................................................. 93
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA....................................................................... 102
1. NAZIV PREDMETA: PRAKTIČNA NASTAVA...................................................... 102
1.3. IZBORNA NASTAVA .............................................................................. 131
1.3.1. STRANI JEZIK II ................................................................................ 131
1.3.2. METEOROLOGIJA SA KLIMATOLOGIJOM .................................................. 132
1.3.3. KULTURNO - ISTORIJSKA BAŠTINA CRNE GORE ......................................... 140
1.3.4. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ................................................. 146
1.3.5. PODIZANJE I NJEGA ZELENIH POVRŠINA ................................................. 151
1.3.6. PČELARSTVO ................................................................................... 161
1.3.7. POSLOVNA KOMUNIKACIJA.................................................................. 166
1.3.8. PREDUZETNIŠTVO ............................................................................. 172
2. STRUČNI ISPIT ...................................................................................... 178
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA ................................. 178
2.1.1. CVJEĆARSTVO ................................................................................. 178
2.1.2. BIODEKORACIJA ............................................................................... 181
2.2. STRUČNI RAD ..................................................................................... 184
2.2.1. STRUČNI RAD SA ODBRANOM ............................................................... 184
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................. 187
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................... 187
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ........................ 188
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 188
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ......................... 188
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................. 190
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ................... 190
9. PROFESIONALNA PRAKSA ......................................................................... 191
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ......................................................................... 192
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: TEHNIČAR HORTIKULTURE
2. Nastavni plan
Redni
broj
Nastavni predmetigrupe predmeta
A
1.
2.
3.
4.
5.
I
sed.
Opšte obrazovni predmeti
Maternji jezik i književnost
3
Matematika
2
Strani jezik
3
Informatika
2
Fizičko vaspitanje
2
Društvena grupa predmeta
1. Istorija
2
2. Geografija
Prirodna grupa predmeta
1. Biologija
2
2. Hemija
2
UKUPNO A
18
B
Stručno-teorijski predmeti
Agrohemija sa fiziologijom
1.
2
biljaka
2. Pedologija
2
Poljoprivredna
3.
2
mehanizacija
4. Latinski jezik
2
5. Povrtarstvo
6. Voćarstvo i vinogradarstvo
7. Cvjećarstvo
8. Dekorativna dendrologija
9. Sjemenarstvo
10. Travno i ljekovito bilje
11. Zaštita bilja
12. Biodekoracija
UKUPNO B
8
C
Praktična nastava
3
D
Slobodne aktivnosti
1
E
Izborna nastava
2
1. Drugi strani jezik
2
Meteorologija sa
2.
2
klimatologijom
Kulturno istorijska baština
3.
Crne Gore
Ekologija i zaštita životne
4.
sredine
Podizanje i njega zelenih
5.
površina
6.
II
III
IV
god.
sed.
god.
sed.
god.
sed.
god.
108
72
108
72
72
3
2
3
108
72
108
3
2
3
108
72
108
3
2
3
99
66
99
2
72
2
72
2
66
72
2
72
72
648
2
14
Ukupno
423
282
423
72
282
72
72
72
72
504
72
144
1842
10
360
10
330
72
72
72
72
72
2
72
144
72
2
2
2
2
288
108
36
72
72
10
5
1
2
2
72
72
72
72
360
180
36
72
72
2
2
2
3
2
11
6
1
4
2
72
72
72
108
72
396
216
36
144
72
2
2
3
66
66
99
2
2
11
6
1
4
2
66
66
363
198
33
132
66
72
72
138
138
243
180
72
72
66
138
1407
702
141
420
282
72
2
Pčelarstvo
2
3
72
72
→
72
2
72
→
2
72
2
→
72
66
138
72
Redni
broj
7.
Nastavni predmetigrupe predmeta
I
sed.
II
god.
sed.
III
god.
Poslovna komunikacija
8. Preduzetništvo
F
Profesionalna praksa
G
Broj časova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512
IV
sed.
god.
sed.
2
72
→
god.
72
2
10 dana
32
36
10 dana
32
36
10 dana
32
36
Ukupno
66
66
30 dana
32
33
141
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Omogućavanje svestranog razvoja pojedinca i njegove socijalne integracije.
- Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke, i
obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja za samostalno obavljanje
zanimanja, pripreme za permanentno obrazovanje i doživotno učenje.
- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje
međuljudskih odnosa.
- Osposobljavanje za obavljanje poslova u proizvodnji jednogodišnjeg,
dvogodišnjeg i višegodišnjeg cvijeća (od sjetve do gotovih biljaka).
- Osposobljavanje za obavljanje poslova u proizvodnji lukovičasto-gomoljastih
cvjetnih kultura.
- Osposobljavanje za obavljanje poslova u proizvodnji dendro-materijala (od
sjemena odnosno reznica do dobijanja novog sjemena i drugog sadnog
materijala).
- Osposobljavanje za obavljanje poslova vezanih za rukovanje, trapljenje i
transport sadnica.
- Osposobljavanje za obavljanje poslova prilikom zasnivanja travnjaka sjetvom
sjemena i busenovanjem.
- Osposobljavanje za pripremanje sredstava i obavljanje fitopatološke i
entomološke zaštite biljnog materijala.
- Razvijanje sposobnosti vođenja evidencije učinka radnika i dostavljanja potrebnih
izvještaja glavnom tehnologu proizvodnje.
- Razvijanje ekološke svijesti i svijesti o poštovanju mjera zaštite na radu i zaštite
okoline.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju,mogu se upisati lica
koja su:
- završila osnovnu školu;
- završila dvogodišnju stručnu školu.
- U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina,
izuzetno ,lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole.
- lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu ,Tehničar hortikulture traje četiri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta
tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se upisati u drugi ili treći
razred, s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja,uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
4
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog
programa za odrasle koji donosi škola.
7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju – TEHNIČAR HORTIKULTURE.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. BIOLOGIJA
1.1.9. HEMIJA
Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. AGROHEMIJA SA FIZIOLOGIJOM BILJAKA
1. Naziv predmeta: AGROHEMIJA SA FIZIOLOGIJOM BILJAKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih saznanja iz agrohemije primjenljivih u poljoprivednoj
proizvodnji.
- Upoznavanje osnovnih fizioloških procesa u biljkama.
- Upoznavanje pojma đubriva i njegove upotrebe u poljoprivredi.
- Osposobljavanje učenika za primjenu stečenih znanja.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija ekološku
- Interpretira
- Definiše predmet
svijest
definiciju, značaj i
izučavanja
podjelu agrohemije
agrohemije
- Razlikuje primjere
- Navodi značaj i
agrohemije u
podjelu agrohemije
poljoprivredi
Sastav biljne supstance
- Razlikuje neophodne - Razvija sposobnost
- Upoznaje sastav
i korisne makro i
opažanja
biljne supstance
mikro elemente
- Upoznaje hemijski
- Uočava na
sastav biljaka
primjerima značaj
neorganskih materija
- Uočava na
primjerima značaj
organskih materija
Ishrana biljaka
- Razlikuje
- Razvija analitičnost i - Seminarski rad
- Navodi načine
heterotrofnu i
logičko mišljenje
ishrane biljaka
- Opisuje heterotrofni autotrofnu ishranu
biljaka
način ishrane
- Analizira građu,
- Opisuja autotrofni
hemijski sastav i
način ishrane
fiziološke procese u
- Upoznaje
mehanizam hemizma sjemen
- Razlikuje autotrofni i
fotosinteze
- Upoznaje mineralne
heterotrofni način
materije
ishrane biljaka i
- Upoznaje ulogu i
shvata važnost
oblike
procesa fotosinteze
makroelemenata,
- Razlikuje faktore
mikroelemenata i
koji utiču na
korisnih elemenata
fotosintezu
- Razlikuje simptome
nedostatka i viška
pojedinih makro i
mikro elemenata
Snabdijevanje biljaka vodom
- Definiše ulogu vode - Uočava kroz
primjere ulogu vode
u biljci
u biljci
- Upoznaje
- Razlikuje oblike
pristupačne oblike
pristupačne vode za
vode za biljku
biljke
- Opisuje načine
- Procjenjuje
gubitka vode iz
mogućnost
biljke
8
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
učenik
korišćenja određenih
oblika vode u
zavisnosti od uslova
Disanje biljaka
- Opisuje način disanja biljaka
- Opisuje uslove koji
utiču na disanje
biljaka
Rast i razviće biljaka
- Definiše pojam rasta i razvića
- Opisuje rast i razviće
biljaka
Fiziologija otpornoti
- Upoznaje i opisuje
biološke osobine
biljke
- Upoznaje i opisuje
uslove spoljašnje
sredine koji djeluju
na rast i razviće
biljaka
Đubriva i đubrenje
- Objašnjava pojam i
ulogu đubriva
- Nabraja vrste
organskih đubriva
- Upoznaje fizičke i
hemijske osobine
organskih đubriva
- Nabraja vrste
mineralnih đubriva
- Upoznaje fizičke i
hemijske osobine
mineralnih đubriva
- Nabraja vrste
složenih i miješanih
đubriva
- Upoznaje osobine
složenih i miješanih
đubriva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
Razlikuje uslove koji - Razvija sposobnost
logičkog
utiču na disanje
zaključivanja
biljaka
- Razvija analitičnost
Analizira proces
povećanje biljke i
njenih organa
Analizira promjene u
biljnom organizmu u
toku rasta i razvića
biljke
biljaka
- Ocjenjuje otpornost - Shvata značaj
biljaka prema niskoj povezivanja
temperaturi
činjenica
- Ocjenjuje otpornost
biljaka prema
visokoj temperaturi
- Ocjenjuje otpornost
biljaka prema
reakciji sredine
- Ocjenjuje otpornost
biljaka prema solima
- Seminarski rad
- Razvija ekološku
- Razlikuje vrste
svijest
stajskih đubriva
- Shvata način
dobijanja i čuvanja
osoke
- Razlikuje osobine
biljaka za zelenišno
đubrenj
- Interpretira na
primjeru način
dobijanja komposta
- Razlikuje vrste
mineralnih đubriva
na osnovu fizičkih
- Shvata potrebu
osobina
povezivanja teorije i
- Razlikuje mineralna
prakse
đubriva po
hemijskom sastavu:
9
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
azotna, fosforna,
- Nabraja vrste
bakterijalnih đubriva kalijumova,
kalcijumova i
- Upoznaje osobine i
mikrođubriva
ulogu bakterijalnih
- Razlikuje složena
đubriva
đubriva
- Objašnjava ulogu
- Uočava kroz
đubrenja za
poboljšanje kvaliteta primjere način
dobijanja miješanih
biljne proizvodnje
đubriva
- Navodi vrijeme i
- Razlikuje vrste
objašnjava način
bakterijalnih đubriva
đubrenja
- Analizira pojam
đubriva
- Uočava potrebu za
đubrenjem na
osnovu analize
zemljišta i vizuelno
- Razlikuje osnovno,
predsjetveno,
startno đubrenje i
prehranjivanje
- Razlikuje tehnike
đubrenja preko
zemljišta i folijarna
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N. Balog, E. Mastilović, Agrohemija sa fiziologijom biljaka za I razred srednje
poljoprivredne škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2005.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Zbirka mineralnih đubriva, slike ili slajdovi sa grafoskopa.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i vinogradarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za melioracije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
10
- Diplomirani inženjer za pejzažnu arhitekturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer agronomije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Đubriva i đubrenje
- Ishrana biljaka
- Rast i razvoj biljaka
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Voćarstvo i vinogradarstvo - Đubriva i đubrenje
- Povrtarstvo
- Biologija
- Anatomija biljaka
- Fotosinteza
11
1.2.2. PEDOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PEDOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih znanja o osobinama minerala i stijena, kao i o njihovoj ulozi u
obrazovanju zemljišta.
- Poznavanje postanka i sastava zemljišta.
- Upoznavanje značaja zemljišta za biljnu proizvodnju i uticaja njegovih osobina na
biljne vrste.
- Osposobljavanje za ocjenu glavnih tipova zemljišta za rast kulturnih biljaka.
- Osposobljavanje učenika za primjenu stečenih znanja.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
12
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Shvata potrebu
- Uočava na
- Definiše predmet
povezivanja teorije i
primjerima važnost
izučavanja
prakse
primjene pedologije
pedologije
u poljoprivredi
- Navodi značaj i
podjelu pedologije
Sastav zemljine kore
- Razlikuje pojam
- Navodi i opisuje
- Razvija ekološku
litosfere, atmosfere, svijest
zemljine geosfere
hidrosfere, biosfere,
- Navodi podjelu
pirosfere i barosfere
miner
- Upoznaje osnovne
- Razlikuje fizičke i
osobine minerala
hemijske osobine
- Navodi osnovne
minerala
osobine stijena
- Upoređuje
magmatske,
sedimentne,
metamorfne stijene
Stvaranje rastresite mase kao podloge za organska zemljišta
- Opisuje način
- Razlikuje fizičko i
- Razvija sposobnost
raspadanja stijena i
hemijsko raspadanje opažanja
minerala
- Analizira proces
stvaranja rigolita
Obrazovanje zemljišta
- Analizira migraciju - Razvija analitičnost i
- Definiše pojam
materija u zemljištu logičko mišljenje
zemljišta
- Objašnjava procese - Razlikuje ascedentne
obrazovanja
i descedentne
zemljišta
migracije
Sastav zemljišta
- Upoznaje sastav
zemljišta
- Navodi podjelu
humusa
- Opisuje humus i
sastav humusa
- Određuje kvalitet
zemljišta na osnovu
sastava
- Uočava na
primjerima ulogu
mikroorganizama
- Analizira način
transformacije
organske materije
Zemljišni koloidi i njihove osobine
- Razlikuje osobine
- Definiše koloide
koloida
- Navodi osobine
- Procjenjuje utucaj
koloida
koloida na kvalitet
zemljišta
- Razvija analitičnost i
logičko mišljenje
- Shvata značaj
povezivanja
činjenica
13
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Fizičke i hemijske osobine zemljišta
- Razlikuje adsorpciju - Shvata značaj
- Definiše pojam
povezivanja
i sorpciju
adsorpcije i sorpcije
činjenica
- Procjenjuje kvalitet
- Navodi hemijske i
zemljišta na osnovu
fizičke osobine
fizičkih i hemijskih
zemljišta
osobina
Morfološke osobine zemljišta
- Razlikuje pojmove:
- Upoznaje
horizonata,
morfologiju
pothorizonata i
zemljišta
prelaznih horizonata
- Razlikuje spoljašnu i
unutrašnju
morfologiju
Sistematika zemljišta
- Razlikuje određene - Razvija pravilan
- Upoznaje podjelu
odnos prema
klase zemljišta
zemljišta
prirodnim naukama
- Razlikuje osobine:
- Navodi tipove
autotrofnih
zemljišta i njihove
zemljišta
osobine
(kamenjara, sirozem,
humusno akumulativnih,
kambičnih zemljišta,
eluvijalno iluvijalnih,
antropno -pedogenih
zemljišta,
hidromorfnih
zemljišta,
hipoglejnih,
fluvijatilnih i
fluviogejnih
zemljišta, tresetnih
zemljišta,
halomorfnih
zemljišta, akutno
zaslanjenih,
subakvalnih
zemljišta,
nerazvijenih
subasvalnih,
zemljišta
14
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N. Balog, N. Miljković, Pedologija za I razred srednje poljoprivredne škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- M. Ćirić, Pedologija, SOOUR Svjetlost, Sarajevo, 1989.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava predmeta se izvodi u učionici koja je opramljena: računarom i
projektorom, slikama, šemama, kolekcijom minerala i stijena, i uzorcima
(kolekcijom) mineralnih đubriva.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i vinogradarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za melioracije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer za pejzažnu arhitekturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer agronomije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Obrazovanje zemljišta
- Fizičke i hemijske osobine
zemljišta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Voćarstvo i vinogradarstvo - Zemljište
- Povrtarstvo
- Uzimanje i pripremanje
- Praktična nastava
zemljišta za analizu
15
1.2.3. POLJOPRIVREDNA MEHANIZACIJA
1. Naziv predmeta: POLJOPRIVREDNA MEHANIZACIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
144
Ukupno
72
72
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Ovladavanje znanjima neophodnim za korišćenje poljoprivredne mehanizacije.
- Sticanje znanja o vrstama i karakteristikama osnovnih materijala za izradu
poljoprivrednih mašina.
- Sticanje znanja o mašinskim elementima, njihovim svojstvima i primjeni.
- Usvajanje osnovnih znanja o pogonskim motorima.
- Sticanje osnovnog znanja o građi, principu rada i primjeni poljoprivrednih mašina
koje se koriste u savremenoj poljoprivrednoj proizvodnji.
- Sticanje znanja o pravilnoj diagnostici osnovnih kvarova i podešavanju
poljoprivrednih mašina.
- Razvijanje tehničke kulture.
16
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Uočava važnost
- Upoznaje značaj
primjene
poljoprivredne
- Razvija pozitivnu
poljoprivredne
mehanizacije u
orijentaciju prema
mehanizacije u
poljoprivrednoj
zanimanju
poljoprivredi
proizvodnji
Tehnologija materijala
- Razlikuje uzorke
- Razvija sposobnost
- Navodi podjelu
pojedinih
opažanja i
materijala
konstrukcionih
prepoznavanja
karakterističnih za
materijala
izradu
- Analizira osobine i
poljoprivrednih
namjenu
mašina
konstrukcionih
- Definiše
materijala
konstrukcione
materijale
- Navodi osobine i
namjene
konstrukcionih
materijala (čelik,
obojeni metali i
njihove legure)
- Objašnjava koroziju
i uzroke nastank
- Navodi postupke koji - Razlikuje uzorke
pogonskih materijala
se koriste za zaštitu
- Definiše pogonske
- Analizira osobine i
materijale (benzin,
namjenu pogonskih
dizel gorivo)
materijala
- Navodi osobine i
- Analizira osobine i
namjenu pogonskih
namjenu maziva
materijala
- Odabira sredstva za
- Definiše pojam i
podmazivanje prema
značaj trenja i
mjestu na kome se
podmazivanja
primjenjuju
- Objašnjava
kriterijum odabira i
značaj upotrebe
sredstava za
podmazivanje
Mašinski elementi
- Razvija sposobnost
- Razlikuje uzorke
- Nabraja i opisuje
opažanja
pojedinih mašinskih
mašinske elemente
- Stiče
elemenata
za vezu
samopouzdanje i
- Razlikuje
- Objašnjava ulogu
sigurnost
karakteristike i
elemenata
primjenu elemenata
nerazdvojive veze
17
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uzorci
konstrukcionih i
pogonskih materijala
- Šeme i slike
mašinskih elemenata
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
za vezu
- Objašnjava ulogu
elemenata
razdvojive veze
- Razlikuje osobine i
- Nabraja i opisuje
primjenu elemenata
mašinske elemente
za prenos snage
za prenos snage
- Izračunava prenosni
- Objašnjava pojam
odnos obrtnih
prenosnog odnosa i
elemenata
njegovu primjenu
- Razlikuje osobine i
- Nabraja i opisuje
primjenu elemenata
elemente obrtnog
obrtnog kretanja
kretanja
- Razlikuje osobine i
- Nabraja i opisuje
namjenu elemenata
mašinske elemente
za sprovođenje
za sprovođene
tečnosti, para i
tečnosti, para i
gasova
gasova
Motori (kod poljoprivrednih mašina)
- Razlikuje vrste
- Upoznaje značaj
- Razvija tehničku
motora
motora sa
kulturu
- Razlikuje osnovne
unutrašnjim
sastavne djelove
sagorijevanjem
motora SUS:
- Navodi sastavne
nepokretne djelove,
djelove motora
pokretne djelove,
- Objašnjava princip
razvodni
rada motora sa
mehanizam, uređaje
unutrašnjim
na motoru
sagorijevanjem
- Analizira ulogu
sastavnih djelova i
princip rada motora
Traktori
- Upoznaje se sa
- Razlikuje djelove i - Razvija tehničku
značajem korišćenja uređaje traktora i
kulturu
traktora u
analizira njihovu
poljoprivredi
ulogu:
- Navodi podjelu
prenosni
traktora
mehanizam, hodni
- Navodi djelove i
mehanizam, uređaj
uređaje kod traktora za upravljanje,
dodatne uređaje
traktora, elektro i
signalne
uređaje traktora
18
Preporuke za
izvođenje nastave
- Slike i crteži modela
motora
- Modeli motora
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
traktora)
- Modeli uređaja
traktora
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Mašine za osnovnu obradu zemljišta (plugovi)
- Razlikuje djelove i - Razvija analitičnost
- Upoznaje značaj i
u radu
uređaje plugova:
podjelu plugova
raonih plugova,
- Navodi djelove i
diskosnih plugova,
uređaje plugova
- Opisuje princip rada tanjirastih plugova,
rotacionih plugova,
plugova
podrivača
- Analizira ulogu
sastavnih djelova
plugova i princip
rada plugova
Mašine za dopunsku obradu zemljišta
- Razumije odnos
- Razlikuje vrste i
- Upoznaje značaj i
tehnike i prirode
sastavne djelove:
podjelu mašina za
kultivatora, drljača, - Razvija sposobnost
dopunsku obradu
opažanja
tanjirača, valjaka,
zemljišta
rotofreza,
- Navodi sastavne
setvospremača
djelove mašina za
- Vrši odabir mašina
dopunsku obradu
za dopunsku obradu
zemljišta
zemljišta u
- Opisuje postupak
zavisnosti od
primjene mašina za
potreba i stanja
dopunsku obradu
zemljišta
zemljišta
- Izračunava učinak
- Navodi načine
mašina za dopunsku
održavanja mašina
obradu zemljišta
za dopunsku obradu
- Određuje načine
zemljišta
održavanja mašina
za dopunsku obradu
zemljišta
Mašine za đubrenje
- Razlikuje vrste
- Razumije odnos
- Upoznaje značaj i
mašina za đubrenje
tehnike i prirode
vrste mašina za
đubrenje
- Razlikuje djelove i - Razvija sposobnost
opažanja
- Navodi sastavne
uređaje mašina za
djelove mašina za
đubrenje:
đubrenje
utvarivač stajnjaka,
- Opisuje postupak
rasturač stajnjaka,
primjene mašina za
rasipač mineralnih
đubrenje
đubriva, rasipač
- Navodi načine
osoke
održavanja mašina - Procjenjuje potrebu
za đubrenje
korišćenja pojedinih
poljoprivrednih
mašina za đubrenje
u zavisnosti od vrste
19
Preporuke za
izvođenje nastave
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
plugova)
- Katalozi prozvođača
plugova
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
mašina za dopunsku
obradu zemljišta)
- Katalozi prozvođača
mašina za dopunsku
obradu zemljišta
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
mašina za đubrenje)
- Katalozi prozvođača
mašina za đubrenje
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
đubriva
- Određuje načine
održavanja mašina
za đubrenje
Mašine za sadnju
- Razlikuje djelove:
- Upoznaje značaj i
sadilica rasada,
podjelu mašina za
sadilica krompira,
sadnju
ručnih motornih
- Navodi sastavne
burgija za sadnju
djelove mašina za
voća, traktorskih
sadnju
burgija sadnju voća
- Opisuje postupak
primjene mašina za
sadnju
- Izračunava učinak
- Opisuje postupke
sadilica
odr\avanja sadilica - Poznaje postupke
održavanja sadilica
Mašine za njegu i zaštitu bilja
- Razlikuje sastavne
- Upoznaje značaj i
podjelu mašina za
djelove međurednih
njegu i zaštitu bilja
kultivatora
- Analizira postupak
- Navodi sastavne
primjene
djelove mašina za
međurednih
njegu i zaštitu
kultivatora
- Opisuje postupak
primjene mašina za - Razlikuje djelove
mašina za zaštitu
njegu i zaštitu
bilja:
- Navodi načine
prskalice, orošivače,
održavanja mašina
zamagljivače,
za njegu i zaštitu
zaprašivače
bilja
- Analizira postupak
primjene mašina za
zaštitu bilja
- Procjenjuje potrebu
korišćenja pojedinih
poljoprivrednih
mašina za njegu i
zaštitu bilja
- Određuje načine
održavanja mašina
za njegu i zaštitu
bilja..
Mašine i uređaji za navodnjavanje
- Razlikuje djelove i
- Upoznaje značaj i
analizira postupak
podjelu mašina i
primjene uređaja za
uređaja za
navodnjavanje:
navodnjavanje
vještačkom kišom,
- Opisuje postupak
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razumije odnos
tehnike i prirode
- Razvija sposobnost
opažanja
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
sejalica i sadilica)
- Razumije odnos
tehnike i prirode
- Razvija sposobnost
opažanja
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
mašina za njegu i
zaštitu bilja)
- Katalozi prozvođača
mašina za njegu i
zaštitu bilja
- Razumije odnos
tehnike i prirode
- Razvija sposobnost
opažanja
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
sistema za
navodnjavanje)
20
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
sistemom kap po kap
primjene mašina i
uređaja za
- Razlikuje dijelove i
navodnjavanje
analizira postupak
- Navodi postupke
primjene
održavanja mašina i
fertirigatora
uređaja za
- Procjenjuje potrebu
navodnjavanje
korišćenje pojedinih
sistema za
navodnjavanje u
zavisnosti od
ekonomskih i
prirodnih faktora
- Određuje kapacitet
kapaljki u zavisnosti
od potreba biljaka
- Planira postupke
održavanja mašina i
uređaja za
navodnjavanje
Mašine i uređaji za rezidbu
- Razlikuje sastavne - Upoznaje značaj
djelove i shvata
mašina i uređaja za
način primjene
rezidbu
ručnih pneumatskih
- Navodi sastavne
makaza
djelove mašina i
uređaja za rezidbu
- Objašnjava postupak
primjene mašina i
uređaja za rezidbu
Mašine za berbu voća i grožđa
- Razlikuje
- Upoznaje značaj i
jednostavnu i
podjelu mašina za
složenu opremu za
berbu voća i grožđa
berbu voća i grožđa
- Navodi sastavne
dijelove mašina za - Razlikuje dijelove i
analizira postupak
berbu voća i grožđ
primjene:
- Opisuje postupak
samohodnog tornja,
primjene mašina za
ručnih tresača voća,
berbu voća i grožđa
traktorskih tresača
- Navodi načine
voća
održavanja mašina
- Razlikuje dijelove i
postupak primjene:
vučenog kombajna
za grožđe,
samohodnog
kombajna za grožđe
- Određuje načine
održavanja mašina
21
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija tehničku
kulturu
- Katalozi prozvođača
mašina i uređaja za
rezid
Razvija sposobnost
opažanja
- Slike (prikaz
sastavnih djelova
mašina za za berbu
voća i grožđa)
- Katalozi prozvođača
mašina za berbu
voća i grožđa
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Kosačice
- Razlikuje sastavne - Razvija tehničku
- Upoznaje značaj i
kulturu
dijelove:
podjelu kosačica
oscilatornih
- Navodi sastavne
kosačica, rotacionih
djelove kosačica
kosačica,
- Objašnjava princip
samohodnih
rada kosačica
kosačica, trimera
- Navodi načine
održavanja mašina - Određuje načine
održavanja mašina
Preporuke za
izvođenje nastave
- Slike (prikazi
kosačica i sastavnih
djelova)
- Katalozi proizvođača
kosačica
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D. Komarčević, M. Tošić, Poljoprivredne mašine, Zavod za udžbenike, Beograd,
2003.
- M. Savić, V. Vujadinović, Poljoprivredna tehnika, Zavod za udžbenike, Beograd,
2003.
- M. Savić, A. Bošnjaković, M. Blagojević, V. Vujadinović, Poljoprivredna tehnika,
Zavod za udženike, Beograd, 2003.
- D. Komarčevi, Motori i traktori, Zavod za udžbenike, Beograd, 1996.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici koja je opremljena sa uzorcima konstrukcionih i
pogonskih materijala, slikama, katalozima (proizvođača mašina), šemama.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer pljoprivrede smjer mehanizacije
- Diplomirani inžener poljoprivrede opšti smjer
- Diplomirani agronom
- Diplomirani inženjer poljoprivrede smjer biljne proizvodnje
- Diplomirani inženjer poljoprivrede smjer voćarstva i vinogradarstva
- Diplomirani inženjer pljoprivrede smjer hortikulture
22
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Mašine za obradu zemljišta, - Povrtarstvo
- Obrada zemljišta
đubrenje, sadnju, njegu,
- Voćarstvo i vinogradarstvo - Đubrenje
zaštitu, navodnjavanje
- Sadnja
- Njega i zaštita usjeva
- Navodnjavanje
- Praktična nastava
- Traktori
- Obuka u rukovanju
- Mašine za: osnovnu obradu i
traktorom
predsjetvenu pripremu
- Održavanje traktora i
zemljišta, đubrenje, sadnju,
priključnih mašina
- Praktičan rad sa mašinama –
zaštitu, navodnjavanje,
agregatima na parceli
kosačice
Znanja
23
1.2.4. LATINSKI JEZIK
1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih pojmova i znanja iz latinskog jezika.
- Ovladavanje stručnom ternimologijom.
- Osposobljavanje za komunikaciju u struci.
- Upoznavanje sa strukturom latinskog jezika i njegovom primjenom.
- Sticanje znanja iz opšte lingvistike.
- Sticanje i produbljivanje opšteg obrazovanja.
- Pripremanje za cjeloživotno obrazovanje.
24
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u izučavanje latinskog jezika
- Uviđa važnost novih
- Uočava na
- Definiše predmet
saznanja
primjerima značaj i
izučavanja latinskog
ulogu latinskog
jezika
jezika za biljnu
- Navodi značaj
proizvodnju
latinskog jezika za
struku
Latinsko pismo i izgovor
- Identifikuje latinsku - Uviđa važnost novih
- Navodi sadržaj
ortografiju
saznanja
latinskog pisma
- Razlikuje pravilno od
- Navodi podjelu
glasova u latinskom
nepravilnog
pismu
akcentovanja
- Objašnjava klasični i - Razlikuje
tradicionalni izgovor tradicionalni klasični
izgovor
- Upoznaje kvantitet
- Interpretira pravilno
sloga
akcentovanje
- Objašnjava
višesložnih riječi
akcentovanje
višesložnih riječi i
ilustruje primjerima
Deklinacija imenica i pridjeva
- Razlikuje vrste riječi - Razvija
- Nabraja osnovne
koje se dekliniraju
sistematičnost i
karakteristike
preciznost u radu
promjenljivih riječi - Poznaje način
navođenja imenica i - Razvija sposobnost
- Ilustruje završetke
pridjeva
zapažanja
imenica po
- Dokazuje na
deklinacijama i
primjerima da rod
određuje im rod
imenica u latinskom
- Definiše osnove
jeziku nije uvijek isti
imenica
- Pojašnjava termine i kao u našem jeziku
pozajmljenice iz
- Identifikuje
latinskog jezika
pripadnost imenica
- Definiše razliku
određenoj deklinaciji
između
na osnovu završetka
konsonantskih i
u nominativu i
vokalnih osnova
genitivu
- Identifikuje izuzetke
od opštih pravila
Deklinacija imenica grčkog porijekla
- Razvija snalažljivost
- Identifikuje na
- Objašnjava
primjerima prisustvo
prisutnost grčkih
grčkih riječi u
riječi u latinskom
latinskom jeziku
jeziku
- Upoznaje primjenu - Uočava na
primjerima primjenu
grčkih imenica u
25
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
grčkih imenica u
terminologiji biljne
terminologiji kod
proizvodnje
biljne proizvodnje
- Objašnjava
- Razlikuje
promjenu grčkih
karakteristike
imenica
promjena grčkih
imenica
Konjugacija
- Razvija sposobnost
- Upoređuje
- Navodi vrste
logičkog
navođenje glagola u
glagolskih
zaključivanja
latinskom u odnosu
promjena
- Razvija sposbnost
na navođenje u
- Objašnjava podijelu
povezivanja
maternjem jeziku
glagola prema
činjenica
završetku infinitiva - Identifikuje
navođenje glagola uz
- Objašnjava način
interpretiranje
navođenja
primjera
glagola u četiri
glagolska
oblika - Uočava kroz
primjere način
- Upoznaje pomoćni
građenja glagolskih
glagol esse i
vremena
objašnjava njegovu
- Identifikuje
primjenu
specifičnosti
- Opisuje
pojedinih
karekteristike svake
konjugacija
konjugacije
- Uočava često
- Upoznaje tri
prisustvo pasivnih
glagolska načina i
glagolskih oblika u
objašnjava njihovu
latinskom jeziku
primjenu
- Upoznaje pravljenje - Mijenja rečenice iz
aktiva u pasiv
imperativa u svakoj
- Shvata princip da se
konjugaciji
particip perfekta
- Upoznaje glagolska
vremena u indikativu navodi kao četvrti
oblik glagola i da se
- Poznaje pravljenje i
mijenja kao pridjevi
promjenu particip
ii i i deklinacije
prezenta i particip
- Uočava na
perfekta
primjerima značenja
- Navodi opšte
pozajmljenica,
karakteristike
nastalih od
participa
deponentnih glagola.
- Razlikuje participe
od pridjeva
- Interpretira
promjenu participa
po padežima
- Upotrebljava
particip perfekta u
pasivnim oblicima
26
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prvi pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Komparacija pridjeva
- Objašnjava
morfološke
karakteristike
opisnih pridjeva I, II i
III deklinacije
- Definiše stepene
poređenja
- Upoznaje način
pravljenja
komparativa i
superlativa
- Objašnjava
promjenu
komparativa i
superlative
- Nabraja pridjeve sa
nepravilnom
komparacijom
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
složenih glagolskih
vremena
Preporuke za
izvođenje nastave
Identifikuje stepene - Razvija analitičnost
poređenja
Uočava svojstva
opisnih pridjeva kroz
stepene poređenja
Razlikuje pravilnu,
nepravilnu, opisnu i
nepotpunu
komparaciju
Identifikuje riječi u
maternjem jeziku
izvedene od pridjeva
sa nepravilnom
komparacijom
Interpretira na
primjerima
promjenu
komparativa i
superlativa
Prilozi i predlozi
- Objašnjava nastanak - Interpretira na
- Stiče samopouzdanje
primjerima
priloga za način
i sigurnost
- Opisuje komparaciju komparaciju priloga
- Razlikuje priloge sa
priloga
nepravilnom
- Navodi priloge sa
komparacijom
nepravilnom
- Interpretira na
komparacijom
primjerima predloge
- Navodi sentencije
nastale od priloga za
način (citius, altius,
fortius – kao moto
olimpijskih igara)
- Upoznaje predloge,
njihova značenja i
primjenu
- Nabraja predloge s
akuzativom i
ablativom
Lične, lična povratna i prisvojne zamjenice
- Objašnjava svojstvo - Identifikuje lične i
- Razvija analitičnost i - Drugi pismeni
ličnu povratnu
zamjenica i njihovu
logičko mišljenje
zadatak
zamjenicu
podjelu
- Razlikuje padežne
- Opisuje promjenu
oblike ličnih i
ličnih zamjenica
prisvojnih zamjenica
- Definiše promjenu i
upotrebu lične
- Uočava porijeklo
27
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
povratne zamjenice
izvedenih
pozajmljenica od
- Upoznaje prisvojne
ličnih zamjenica
zamjenice i njihovu
- Interpretira na
upotrebu
primjerima primjenu
- Definiše prisvojnopovratnu zamjenicu i lične, lične povratne
i prisvojne
njenu upotrebu
zamjenice
Pokazne i odnosno – upitne zamjenice
- Upotrebljava u
- Definiše pokazne i
primjerima pokazne i
odnosno -upitne
zamjenice i njihovu
odnosno - upitne
primjenu
zamjenice
- Identifikuje tuđice
- Opisuje promjenu
nastale od odnosnih i
pokaznih zamjenica
- Navodi osnovnu
ostalih zamjenica
razliku odnosnih i
(nostrifikacija,
upitnih zamjenica
kvorum)
Deponentni i semideponentni glagoli
- Upotrebljava u
- Navodi morfološke
razlike između aktiva primjerima
deponentne i
i pasiva
semideponentne
- Pojašnjava pojam i
glagole
oblike
- Uočava glagole kojih
deponentnih i
nema u maternjem
semideponentnih
jeziku
glagola
- Definiše pravljenje - Identifikuje u tekstu
deponentne i
pasivnih oblika od i
semideponentne
do iv konjugacije
glagole
- Upoznaje aktivno
- Rješava porijeklo
značenje,
a pasivne oblike ovih tuđica izvedenih od
ovih glagola
glagola
- Navodi glagole koji
imaju
pasivne oblike, a
aktivno značen
Brojevi
- Navodi specifičnosti - Razlikuje vrste
brojeva i njihovu
osnovnih brojeva
promjenu
- Navodi razliku
- Identifikuje vezu
između osnovnih i
jedinica sa
rednih brojeva
deseticama
- Navodi osnovne i
redne brojeve do 100 - Interpretira redne
brojeve
- Definiše promjenu
- Uočava
brojeva
pozajmljenice u vezi
- Upoznaje vrste
28
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Razvija sposobnost
zapažanja
Razvija sposobnost
zapažanja
Stiče samopouzdanje
i sigurnost
Razvija analitičnost
Shvata značaj
povezivanja uzroka i
posljedica
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
brojeva (dijelni i
sa rednim brojevima
priložni)
- Shvata
promjenjljivost
brojeva (1, 2, 3... ) i
od 200 do 1000
- Upotrebljava u
primjerima brojeve
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Popović, Latinski jezik za prvi razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne
škole, prva godina učenja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
1998.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se održava u učionici opremljenoj standardnim sredstvima za izvođenje
nastave.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno ,najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u polugodištu), pismeni zadatak (po
jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacinog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani klasični filolog
- Profesor latinskog jezika i književnosti
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Latinsko pismo i izgovor
- Latinsko pismo i izgovor
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Dekorativna dendrologija
- Gymnospermae
(golosjemenice)
- Angiospermae
(skriveosjemenice)
- Travno i ljekovito bilje
- Vrste ljekovitog bilja
29
1.2.5. POVRTARSTVO
1. Naziv predmeta: POVRTARSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa značajem povrća u ishrani čovjeka.
- Sticanje znanja iz oblasti obrade i đubrenja zemljišta.
- Upoznavanje elemenata i značaja plodoreda.
- Sticanje znanja o sjetvi, njegovanju, uskladištenju i čuvanju povrća.
- Upoznavanje osnovnih karakteristika proizvodnje u zaštićenim prostorima.
- Upoznavanje morfoloških i bioloških osobina povrtarskih kultura.
- Upoznavanje najvažnijih vrsta, sorti i hibrida povrtarskih kultura.
- Sticanje osnovnih znanja o potrebama svake povrtarske kulture, posebno u
odnosu na zemljište, klimu, vodu i elemente biljne ishrane.
- Sticanje znanja o proizvodnji povrtarskih kultura.
- Osposobljavanje za neposredan rad u uslovima povrtarske proizvodnje.
- Sticanje potrebnog znanja i umjeća za uspješnu proizvodnju ekološko ispravne
hrane.
30
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija pozitivan
- Upoznaje značaj i
- Vrednuje značaj
zadatak predmeta
povrća u ishrani ljudi stav prema zdravoj
ishrani
- Navodi značaj povrća - Uočava hranljivu i
ljekovitu vrijednost - Razvija pozitivan
u ishrani ljudi
stav prema
povrća
zanimanju
Način proizvodnje i uslovi gajenja povrća
- Razlikuje
- Upoznaje načine
proizvodnju povrća
proizvodnje povrća
na otvorenom polju i
kod nas
u zaštićenom
- Upoznaje uslove za
prostoru
gajenja povrća
- Uočava na
primjerima uticaj
- Shvata značaj
ekoloških činilaca
povezivanja uzroka i
(zemljišni-edafski i
posljedica
klimatski),
agrotehničkih i
ekonomskih na
gajenje povrća
Agrotehničke mjere u proizvodnji povrća
- Shvata značaj
- Razlikuje
- Uzorci đubriva
- Nabraja opšte,
agrotehničke mjere
specijalne i
povezivanja uzroka i
specifične
posljedica
agrotehničke mjere - Razlikuje osnovnu i - Razvija analitičnost i
u proizvodnji povrća dopunsku obradu
logično mišljenje
zemljišta i uočava
- Objašnjava značaj
njihov značaj u
obrade zemljišta
proizvodnji povrća
- Analizira pojam
đubriva i đubrenja
- Objašnjava značaj i - Određuje prema
zahtevima
zadatak đubrenja
povrtarskih kultura
- Nabraja vrste
organsko đubrivo
organskih đubriva
koje treba koristiti
- Šeme plodoreda
- Određuje prema
zahtevima
- Nabraja vrste
povrtarskih kultura
mineralnih đubriva
mineralno đubrivo
- Upoznaje se sa
koje treba koristiti
sistemima biljne
proizvodnje u
- Razlikuje elemente
povrtarstvu
plodoreda:
- Navodi značaj i
plodosmjena,
osnovne elemente
poljosmjena,
plodoreda
31
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
ponokultura, odmor
zemljišta
- Upoređuje vrste
plodoreda
- Razlikuje načine
predsetvenog
- Opisuje postupak
pripreme sjemena za tretiranja
sjemena(kvašenje,
sjetvu
naklijavanje,
podgrevanje,
kaljenjejarovizacija,
piliranje)
- Uočava značaj
primjene specijalnih
- Opisuje specijalne
agrotehničkih mjera
agrotehničke mjere
(proizvodnja rasada,
navodnjavanje,
nastiranje zemljišta,
zaštita povrća od
bolesti, štetočina i
korova,zaštita
povrća od visokih i
niskih temperatura)
- Razlikuje
- Upoznaje načine
transportnu,
berbe, pakovanja i
tehnološku i
transporta povrća
fiziološku(botaničku)
- Opisuje način
zrelost povrća
čuvanja i
- Crta ukopani i
uskladištenja
nadzemni trap za
povrtarskih
čuvanje povrća
proizvoda
Vrste zaštićenog prostora i njihov značaj u proizvodnji povrća
- Razvija sposobnost - Slike zaštićenog
- Uočava značaj
- Definiše pojam
prostora
proizvodnje povrća u opažanja
zaštićenog prostora
- Crteži
- Razvija svijest o
zaštićenoj bašti
- Nabraja vrste
- A/v zapis
zdravoj hrani
zaštićenog prostora i - Razlikuje tipove
zaštićenih prostora
njihov značaj
(niskih i visokih):
tople, polutople i
hladne leje, zaštitna
gnijezda, zaštitna
zvona, topli bankovi,
humke, staklenike,
plastenike
Mjesto gajenja i uslovi uspijevanja povrća u zaštićenom prostoru
- Shvata značaj
- Razlikuje gajenje
- Navodi mjesto
povezivanja uzroka i
povrtarskih kultura
gajanja povrća u
posljedica
na zemljištu
zaštićenom prostoru
32
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
objekta, zemljišnim
smješama, na
stolovima, u
saksijama, vrećama,
u hidroponima, u
vještačkim
supstratima i u
aerosolu
- Uočava na
- Objašnjava uslove
uspijevanja povrća u primjerima uticaj
temperature,
zaštićenom prostoru
svetlosti, vode,
vazduha, supstrata i
hranjliva na rast i
razvoj
Proizvodnja rasada
- Razvija preciznost
- Objašnjava značaj i - Razlikuje načine
proizvodje rasada:
prednosti
- Navikava se na red i
u lejama, u
proizvodnje rasad
urednost
staklenicima i
- Opisuje tehnologiju
plastenicima,
proizvodnje rasada
kontejnerski način
proizvodnje rasada
- Razlikuje postupke
pri proizvodnji
rasada:
pripreme supstrata,
punjenja leja,
kontejnera i saksija,
sjetve sjemena,
njege rasada do
nicanja i nakon
nicanja, pripreme
rasada za sadnju na
stalno mjesto
Opšte mjere njege povrća u zaštićenom prostoru
- Razvija sposobnost
- Opisuje opšte mjere - Uočava potrebu za
njegovanjem usjeva
opažanja
njege povrća u
zaštićenom prostoru - Uočava značaj
nastiranja u
(podsađivanje,
nastiranje zemljišta, povećanju plodnosti
zemljišta a time i
prihranjivanje,
boljem rastu biljaka,
zalivanje,
ranijem sazrevanju i
međuredna obrada,
ogrtanje i zaštita)
većem prinosu
- Određuje vrstu
đubriva kao i
koncentraciju
đubriva za pojedine
33
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Slike
Katalozi
A/v zapisi
Seminarski rad:
/prednosti
kontejnerske
proizvodnje rasada/
- A/v zapisi
- Slike
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
povrstarske vrste
- Uočava značaj
primjene
fitosanitarnih mjera
za uspešno gajenje - Razvija svijest o
povrtarskih vrsta u
ličnoj odgovornosti
zaštićenoj bašti
prema higijeni
- Analizira
dezinfekciju
zemljišta,
konstrukciju
objekta, alata i
pribora, sjemena
34
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Klasifikacija povrtarskih kultura
- Navodi podjelu
- Interpretira
povrtarskih vrsta
klasifikaciju
povrtarskih kultura
prema botaničkoj
osnovi (botanička
klasifikacija), prema
dužini životnog
ciklusa i prema
organima biljaka koji
se koriste u ishrani
Korjenasto povrće
- Upoznaje osobine i - Uočava značaj i
rasprostranjenost
tehnologiju
korjenastog povrća
proizvodnje
korjenastog povrća: - Razlikuje korjenasto
povrće na osnovu
šargarepa, peršun,
morfoloških osobina i
celer, paštrnjak,
sjemena
mirođija, cvekla,
- Razlikuje uslove
rotkva, rotkvica
uspijevanja, vrste
sorte i hibride i
agrotehniku
korjenastog povrća
Lukovičasto povrće
- Upoznaje osobine i - Uočava značaj i
rasprostranjenost
tehnologiju
lukova
proizvodnje lukova:
- Razlikuje lukove na
crni luk,
osnovu morfoloških
bijeli luk,
osobina i sjemena
praziluk
- Razlikuje uslove
uspijevanja, vrste,
sorte i hibride i
agrotehniku lukova
Krtolasto povrće
- Upoznaje osobine i - Uočava značaj i
rasprostranjenost
tehnologiju
krtolastog povrća
proizvodnje
krtolastog povrća: - Razlikuje krtolasto
povrće na osnovu
krompir,
morfoloških osobina i
slatki krompir,
sjemena
čičoka
- Razlikuje uslove
uspijevanja, vrste,
sorte i hibride kao i
agrotehniku
krtolastog povrća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pravilan
odnos prema
prirodnim naukama
- Šema podjele
povrtarskih vrsta
- Razvija svijest o
značaju zdrave
hrane
-
Slike
Katalozi
A/v zapisi
Uzorci sjemena
korjenastog povrća
- Razvija svijest o
značaju zdrave
hrane
-
Slike
Katalozi
A/v zapisi
Uzorci sjemena
lukova
- Razvija svijest o
značaju zdrave
hrane
- Slike
- Katalozi
- A/v zapisi
35
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Lisnato povrće
- Upoznaje osobine i
tehnologiju
proizvodnje lisnatog
povrća:
kupus,
kelj,
raštan,
keleraba,
karfiol,
brokola,
salata,
spanać,
blitva
Plodovito povrće
- Upoznaje osobine i
tehnologiju
proizvodnje
plodovitog povrća:
paradajz,
plavi patlidžan,
paprika,
krastavac,
lubenica,
tikva,
dinja
grašak,
boranija,
kukuruz šećerac
Višegodišnje povrće
- Upoznaje osobine i
tehnologiju
proizvodnje
višegodišnjeg
povrća:
špargla,
hren,
artičoka,
zelje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava značaj i
rasprostranjenost
lisnatog povrća
- Razlikuje vrste
lisnatog povrća na
osnovu morfološkog
izgleda i sjemena
- Razlikuje uslove
uspijevanja, vrste,
sorte i agrotehniku
lisnatog povrća
- Razvija svijest o
značaju zdrave
hrane
-
- Uočava značaj i
rasprostranjenost
plodovitog povrća.
- Razlikuje vrste na
osnovu morfološkog
izgleda i sjemena
- Razlikuje uslove
uspijevanja, vrste,
sorte i hibride kao i
agrotehniku
plodovitog povrća
- Razvija svijest o
značaju zdrave
hrane
-
Slike
Katalozi
A/v zapis
Uzorci sjemena
plodovitog povrća
- Razvija svijest o
- Uočava značaj i
rasprostranjenost
značaju zdrave
višegodišnjeg povrća
hrane
- Razlikuje vrste na
osnovu morfološkog
izgleda i sjemena
- Razlikuje uslove
uspijevanja, vrste,
sorte i hibride kao i
agrotehniku
višegodišnjeg povrća
-
Slike
Katalozi
A/v zapisi
Uzorci sjemena
višegodišnjeg povrća
Slike
Katalozi
A/v zapisi
Uzorci sjemena
lisnatog povrća
- Seminarski rad:
/uzgoj salate u
zaštićenim
prostorima/
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B. Lazić, M. Đurovka, V. Marković, Ž. Ilin, Povrtarstvo, Poljoprivredni fakultet,
Novi Sad,1998.
- M. Đurovka, V. Marković, Povrtarstvo (praktikum za vežbe), Poljoprivredni
fakultet, Novi Sad,1992.
- P. Maksimović, N. Jajin, Opšte povrtarstvo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2004.
36
- M. Starović, B. Lazić, Posebno ratarstvo i povrtarstvo, Zavod za udžbenike,
Beograd, 1992.
- B. Milojić, D. Milošević, N. Jajin, Posebno povrtarstvo, Zavod za udžbenike
Beograd, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici koja je opremljena: A/V sredstvima, šemama,
katalozima, slikama, biljnim uzorcima, sjemenskim uzorcima, uzorcima đubriva.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i povrtarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inžinjer poljoprivrede, biljni smjera
- Diplomirani inženjer agronomije
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Đubrenje zemljišta
- Sjeme, sjetva
- proizvodnja rasada
- sadnja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Agrohemija
- Đubriva i đubrenje
- Praktična nastava
- Tehnologija proizvodnje
37
1.2.6. VOĆARSTVO I VINOGRADARSTVO
1. Naziv predmeta: VOĆARSTVO I VINOGRADARSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o ekološkim uslovima neophodnim za gajenje voćaka i vinove
loze.
- Upoznavanje sa najznačajnijim sortama voćaka i vinove loze.
- Upoznavanje morfoloških i fizioloških osobina voćaka i vinove loze.
- Sticanje znanja o razmnožavanju voćaka i vinove loze.
- Sticanje znanja o zasnivanju voćnjaka i vinograda.
- Sticanje znanja o karakteristikama i tehnologiji gajenja različitih voćnih vrsta i
vinove loze.
- Razvijanje osjećaja za racionalnu upotrebu materijala.
- Razvijanje ekološke svijesti i osjećaja poštovanja i brige za očuvanje životne
sredine.
- Usvajanje stručne terminologije neophodne za komuniciranje u struci.
- Sticanje znanja o zaštiti čovjekove okoline.
38
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
VOĆARSTVO
Uvod u voćarstvo
- Uočava na
- Upoznaje se sa
primjerima značaj
zadatkom i
proizvodnje voća i
značajem voćarstva
ulogu voćarstrva u
kod nas i u svijetu
razvoju privrede
- Opisuje stanje u
proizvodnji voća
kod nas i u svijetu
Ekologija voćaka
- Razlikuje klimatske - Razvija pozitivan
- Navodi i opisuje
stav prema
činioce i njihov
klimatske činioce i
prirodnim naukama
uticaj na gajenje
njihov uticaj na
voća
gajenje voća:
- Razlikuje osnovne
svjetlost,
osobine zemljišta i
toplota,
njihov uticaj na
voda(padavine),
gajenje voća:
vlažnost vazduha,
dubinu aktivnog
vjetar
sloja zemljišta,
- Upoznaje osnovne
ph zemljišta,
osobine zemljišta
strukturu,
kao ekološkog
vodno-vazdušni
činioca u voćarskoj
režim
proizvodnji
- Procjenjuje
- Upoznaje
vrijednost nekog
orografske činioce i
terena za
njihov uticaj na
podizanje voćnog
gajenje voćaka
zasada na osnovu
orografskih
činilaca:
nadmorsku visinu,
nagib terena,
ekspoziciju,
otvorenost
položaja
Morfologija voćaka
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Navodi i opisuje
opažanja
generativne i
organe voćaka i
vegetativne organe
njihovu funkciju
voćaka i njihovu
- Opisuje građu i
funkciju
navodi funkciju:
- Razlikuje rodne i
pupoljka, cvijeta,
nerodne grane i
lista,
grančice
ploda i sjemena
- Razlikuje funkcije:
voća
- pupoljka, cvijeta,
lista, ploda i
sjemena voća.
39
Preporuke za
izvođenje nastave
- Video zapisi
- Slike
- Video zapisi
- Primjerci voćaka
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Biologija i fiziologija voćaka
- Uočava i razlikuje
- Upoznaje
stadijume u
ontogenezu voćaka
razvoju voćaka
i stadiski karakter
- Razlikuje
razvitka voća
stadijumski razvoj
- Opisuje stadiski
sejenaca i
razvitak
vegetativno
generativno
razmnoženih
proizvedenih
voćaka
voćaka i razvitak
- Određuje fenofaze
vegetativno
vegetacije
razmnoženih
- Analizira period
voćaka
zimskog mirovanja
- Opisuje period
kod biljaka
rastenje i period
- Razlikuje uzroke
rodnosti voćaka
nerodnosti voćaka
- Upoznaje godišnji
- Uočava i razlikuje
ciklus u životu
činioce koji utiču
voćaka:
period vegetacije,
na formiranje
period zimskog
cvijetnih pupoljaka
mirovanja
- Razlikuje
- Upoznaje činioce
cvjetanje, načine
koji utiču na
oprašivanja i
radnost i nerodnost
oplodnje
voćaka
- Razlikuje faze
- Opisuje
razvoja ploda
obrazovanje
voćaka
cvijetnih
pupoljaka,
cvjetane, načine
oprašivanja,
oplođenje voćaka i
formiranje plodova
- Obašnjava razvoj
ploda
Razmnožavanje voćaka i proizvodnja voćnih
- Razlikuje
- Objašnjava
vegetativno od
vegetativno i
generativnog
generativno
razmnožavanja
razmnožavanje
- Upoređuje načine
- Upoznaje vrste
razmnožavanja
podloga za
proizvodnju voćnih - Analizira uticaj
podloge na sortu i
sadnica i opisuje
sorte na podlogu
međusobni uticaj
- Analizira uzroke
podloge i plemke.
nepodudarnosti
- Opisuje upotrebu
- Uočava i upoređuje
posrednika pri
vrijednosti
kalemljenju u
generativnih i
proizvodnji sadnica
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke
- Razvija analitičnost
i sposobnost
zapažanja
- Video zapisi i slike
sadnica
- Razvija svijest o
važnosti poštovanja
propisa
- Razvija
samopouzdanje i
odgovornost u radu
40
-
Video zapisi
Slike
Crteži
Šeme
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi uslove za
rasadničku
proizvodnju,
organizaciju i
djelove rasadnika
- Objašnjava
proizvodnju
sejanaca od
sakupljanja
sjemena do njege
- Objašnjava
proizvodnju
vegetativnih
podloga
- Upoznaje se sa
proizvodnjom
kalem-grančica
- Objašnjava
zasnivanje voćnog
rastila
- Navodi alat i
materijal za
kalemnjenje
- Opisuje
najznačajnije
načine kalemnjenja
- Opisuje
kalemnjenje
voćaka
- Opisuje
odgajivanje voćnih
sadnica u rastilu
- Opisuje
vađenje,trapljenje
i klasiranje voćnih
sadnica
- Upoznaje postupak
vođenje knjiga po
propisima o
proizvodnji sadnog
materijala
-
-
-
-
-
Podizanje voćnjaka
- Upoznaje uslove za
podizanje voćnjaka
- Opisuje pripremu
zemljišta za
podizanje voćnjaka
- Upoznaje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
vegetativnih
podloga
Razlikuje i
određuje osobine
voćnih podloga
pojedinačno za
najznačajnije
voćne vrste
Razlikuje klase
voćnih sadnica
Razlikuje načine
proizvodnje
vegetativnih
podloga
Procjenjuje
kvalitet kalemgrančica
Prepoznaje kvalitet
zemljišta za voćno
rastilo
Određuje
rastojanje za
sadnju i načine
sadnje
Analizira mjere
njege podloga u
rastilu
Procjenjuje uslove
kalemnjenja
Određuje materijal
i alat za
kalemnjenje
Određuje način
kalemnjenja
Razlikuje
agromjere koje se
primjenjuju u
rastilu poslije
kalemnjenja
Analizira vađenje i
treapljenje voćnih
sadnica
Razlikuje kvalitet
voćnih sadnica
- Razvija
odgovornost i
sigurnost u radu
- Određuje na
osnovu
agroekoloških
uslova mjesto,
položaj i zemljište
za podizanje
41
Preporuke za
izvođenje nastave
- Sadni materijal
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
organizaciju
zemljišne površine
- Objašnjava izbor
vrste, sorte i
sistema gajenja
voćaka
- Opisuje
razmjeravanje i
obilježavanje
mjesta za sadnju
- Navodi vrijeme
sađenja voćaka
- Objašnjava izbor i
pripremu sadnica i
tehniku sadnje
Nega - gajenje voćaka
- Opisuje rezidbu
voćaka i formiranje
najznačajnijih
uzgojnih oblika
- Nabraja i opisuje
načine održavanja
zemljišta u
voćnjacima
- Objašnjava
đubrenje voćnjaka:
norme, vrijeme i
načinje đubrenja
- Opisuje
navodnjavanje
voćnjaka
- Upoznaje se sa
vremenom, brojem
i načinom
navodnjavanja
- Navodi potrebe za
vodom pojedinih
voćnih vrsta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje prirodne, - Razvija svijest za
poluprirodne i
očuvanje životne
vještečke oblike
sredine
krune
- Uočava na
primjerima značaj
održavanja
zemljišta u
voćnjacima
- Razlikuje i analizira
jalovi ugar,
zaledinjeno
zemljište, gajenje
uzrodica i
zastiranje
zemljišta
- Razlikuje metode
za utvrđivanje
potreba voćaka za
hranivima
- Određuje vrste
đubriva, vrijeme i
način đubrenja u
zavisnosti od uslova
- Određuje broj,
vrijeme i norme
navodnjavanja
- Razlikuje načine
navodnjavanja
- Alat i pribor za
rezidbu
- Kolekcija
mineralnih đubriva
- Šeme
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
voćnjaka
Analizira pripremu
zemljišta
Određuje vrestu,
sortu i sistem
gajenja na osnovu
agroekoloških
činilaca
Određuje
rastojanje za
sadnju i raspored
oprašivača
Određuje pravac
redova
Planira pripremu
sadnica za sadnju
Berba plodova voćaka
- Razlikuje stepene
- Nabraja pribor i
zrelosti voćnih
pomagala za berbu
plodova
voća
- Opisuje berbu voća - Razlikuje vrijeme
- Razvija
sistemičnost u radu
42
- Alat, pribor i
pomagala za berbu
voća
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
(određivanje
zrelosti i vrijeme
berbe)
- Opisuje berbu
pojedinih voćnih
vrsta
- Upoznaje se sa
načinom klasiranja
i pakovanja voća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
berbe
- Određuje sredstva
za berbu
- Analizira berbu
pojedinih voćnih
vrsta
- Određuje način
pakovanja i
razlikuje klase
plodova voća
VINOGRADARSTVO
Uvod u vinogradarstvo
- Uočava kroz
- Upoznaje značaj
primjere značaj
vinogradarstva u
vinogradarstva u
poljoprivredi
poljoprivredi
Biologija vinove loze
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Opisuje
opažanja
vegetativne i
vegetativne i
generativne organe
generativne organe
vinove loze
vinove loze
- Prepoznaje:
- Objašnjava
asimilaciju,
fiziološke procese
disimilaciju i
vinove loze
transpiraciju
- Navodi i objašnjava
- Razlikuje rast
razvojni ciklus
vegetativnih i
vinove loze
generativnih
organa
- Razlikuje period
vegetacije i period
zimskog mirovanja
Ekologija vinove loze
- Razlikuje uticaj na - Razvija sposobnost
- Navodi klimatske i
logičkog
rzvoj vinove loze:
zemljišne faktore
zaključivanja
temperature,
značajne za razvoj
svjetlosti, vode i
vinove loze
vjetra
- Navodi fizičke i
- Razlikuje i analizira
hemijske osobine
fizičke i hemijske
zemljišta
osobine zemljiša
Razmnožavanje vinove loze
- Razvija analitičnost
- Analizira
- Objašnjava:
i logičko
generativno
generativno i
razmišljanje
razmnožavanje
vegetativn o
- Razlikuje
razmnožavanje
vegetativne
rasadnika
načine:
položenicama,
- Opisuje
reznicama i
proizvodnju
kalemnjenjem
kalemova
43
Preporuke za
izvođenje nastave
- Alat, pribor i
materijal za
kalemnjenje
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje:
načine
kalemnjenja,
njegu kalemova u
prporištu,
vađenje,
klasiranje,
čuvanje kalemova
Podizanje vinograda
- Objašnjava izbor
položaja i izbor
zemljišta za
podizanje
vinograda
- Navodi i opisuje
mjere pripreme
zemljišta, sadni
materijal (kalem i
prporak)i tehniku
sadnje
- Opisuje njegu
mladog vinogrda
- Navodi i opisuje
naslone za vinovu
lozu: vinogradarsko
kolje i špalir
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Prepoznaje djelove
loznog rasadnika
- Analizira
proizvodnju reznica
i vioka
- Izvodi pripremu
reznica i vioka za
kalemnjenje
- Razlikuje ručno i
mašinsko
kalemnjenje
- Razlikuje
stratifikovanje i
prporenje
kalemova
- Analizira proces
njege kalemova u
prporištu
- Izvodi klasiranje
kalemova
- Određuje načine
čuvanja kalemova
- Razvija analitičnost
i logičko
razmišljanje
- Indentifikuje
položaj i zemljište
za podizanje
vinograda
- Razlikuje
regulacione
radove: krčenje,
ravnjanje,
odvodnjavanje i
terasiranje
zemljišta
- Analizira uticaj
regulacionih radova
na povećanje
plodnosti zemljišta
- Analizira sadni
materijal i poznaje
proces sadnje
- Sistematizuje
mjere njege
mladog vinograda
- Uočava kroz
primjere značaj
naslona za vinovu
lozu
44
Preporuke za
izvođenje nastave
- Sadni materijal
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
VOĆARSTVO
Jabučasto voće
- Nabraja voćke sa
jabučastim
plodovima
- Nabraja najvažnije
sorte jabučastog
voća za pojedine
vrste
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
biološke osobine
jabuke i kruške
- Opisuje ekološke
uslove uspijevanja
jabučastog voća.
Opisuje podizanje
zasada
- Nabraja agromjere
koje se izvode kod
jabučastog voća
- Opisuje rezidbu
jabučastog voća
Koštičavo voće
- Nabraja voćke sa
koštičavim
plodovima
- Nabraja najvažnije
sorte koštičavog
voća za pojedine
vrste
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
fiziološke osobine
koštičavog voća
(šljiva, breskva,
kajsija, višnja i
trešnja)
- Opisuje ekološke
uslove uspijevanja
koštičavog voća
- Opisuje podizanje
zasada
- Nabraja agromjere
koje se izvode kod
koštičavog voća
- Opisuje rezdbu u
rodu koštičavog voća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje jabučasto - Razvija ekološku
voće po vrstma i
svijest
upoređuje njihove
- Razvija analitičnost
osobine
- Razlikuje najvažnije
sorte jabučastog
voća za pojedine
vrste
- Upoređuje osobine
pojedinih jabučastih
voćaka
- Upoređuje odnos
pojedinih vrsta
prema različtim
ekološkim uslovim
- Razlikuje agromjere
kod jabučastog voća
- Analizira rezdbu
jabučastog voća u
toku rodnosti
- Pomološki atlas
- Svjež biljni materijal
- Svježi i konzervirani
plodovi jabučastog
voća
- Razlikuje koštičavo - Razvija ekološku
voće po vrstama
svijest
- Razlikuje najvažnije - Razvija analitičnost
sorte koštičavog
voća za pojedine
vrste
- Upoređuje osobine
pojedinih koštičavih
voćaka
- Pomološki atlas
- Svjež biljni materijal
- Svježi i konzervirani
plodovi različitih
voćnih vrsta
koštičavog voća
- Preporuka: veću
pažnju posvetiti
voćnim vrstama
karakterističnim za
dato područje
- Upoređuje odnos pojedinih koštičavih
voćaka prema
različitim ekološkim
uslovima
- Razlikuje agromjere
kod koštičavog voća
- Analizira
specifičnosti rezidbe u
toku rodnosti
pojedinačno za svaku
vrstu
45
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Jagodasto voće
- Nabraja jagodaste
voćne vrste
- Nabraja najvažnije
sorte za pojedine
vrste
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
fiziološke
osobine(jagode,
maline, kupine,
ribizle, borovnice i
aktinidije)
- Opisuje ekološke
uslove uspijevanja
jagodastog voća
- Opisuje podizanje
zasada
- Nabraja agromjere
koje se izvode kod
jagodastog voća
- Objašnjava rezidbu u
rodu jagodastog voća
Jezgrasto voće
- Nabraja jezgraste
voćne vrste
- Nabraja najvažnije
sorte za pojedine
vrste
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
fiziološke osobine
jezgrastog voća
(orah, badem,
lijeska, kesten)
- Navodi ekološke
uslove uspijevanja
jezgrastog voća
- Opisuje podizanje
zasada jezgrastog
voća
- Navodi sredstva za
berbu i opisuje
berbu jezgrastog
voća
- Navodi kvalitetne
klase i načine
klasiranja plodova
jezgrastog voća
- Nabraja agro mjere
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje jagodasto - Razvija ekološku
svijest
voće po vrstama
- Razlikuje najvažnije - Razvija analitičnost
sorte za pojedine
vrste
- Razlikuje i
upoređuje osobine
jagodastog voća
- Upoređuje odnos
pojedinih jagodastih
vrsta prema
različitim ekološkim
uslovima
- Razlikuje agromjere
kod jagodastog voća
- Analizira
specifičnosti rezidbe
jagodastog voća u
rodu
- Pomološki atlas
- Svjež biljni materijal
- Svježi i konzervirani
plodovi različitih
voćnih vrsta
jagodastog voća
- Preporuka: veću
pažnju posvetiti
voćnim vrstama,
karakterističnim za
dato područje
- Razlikuje jezgrasto - Razvija ekološku
voće po vrstama
svijest
- Razlikuje stepene
- Razvija analitičnost
zrelosti voćnih
plodova
- Razlikuje vrijeme
berbe kod različitih
vrsta sredstava za
berbu
- Analizira način berbe
pojedinih voćnih
vrsta
- Razlikuje kvalitetne
klase i načine
klasiranja plodova
voćauje agromjere
kod jezgrastog voća
- Pomološki atlas
- Svjež biljni materijal
- Svježi konzervirani
plodovi različitih
voćnih vrsta
jezgrastog voća
- Preporuka: veću
pažnju posvetiti
voćnim vrstama
karakterističnim za
dato područje
46
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje rezidbu u
rodu
Južno voće
- Nabraja vrste južnog
voća
- Nabraja najvažnije
sorte za pojedine
vrste citrus
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
fiziološke osobine
citrusa (pomorandža,
mandarina i limuna)
- Opisuje ekološke
uslove uspijevanja
citrusa
- Opisuje način
podizanja zasada
- Opisuje specifičnost
proizvodnje citrusa
(agrotehnika)
- Navodi značaj i
opisuje morfološke i
fiziološke osobine
masline, smokve,
nara i japanske
jabuke
- Opisuje ekološke
uslove uspijevanja
- Opisuje način
podizanja zasada
- Nabraja najvažnije
sorte masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
- Opisuje specifičnosti
agrotehničkih mjera
kod masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
VINOGRADARSTVO
Rezidba vinove loze
- Definiše pojam
rezidbe vinove loze i
navodi njen značaj
- Navodi i opisuje
pribor za rezidbu
- Opisuje način
rezidbe vinove loze
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje vrste
- Razvija ekološku
citrusa
svijest
- Razlikuje sorte
- Razvija analitičnost
pojedinih vrsta citrus
- Razlikuje morfološke
i fiziološke osobine
citrusa (pomorandža,
mandarina i limuna)
- Razlikuje odnos
različitih vrsta
agruma prema
ekološkim uslovima
- Analizira tehnologiju
proizvodnje citrusa
- Razlikuje najvažnije
sorte masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
- Razlikuje i
upoređuje
morfološke i biološke
osobine masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
- Uočava kroz
primjere i upoređuje
odnos masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
prema ekološkim
uslovima
- Analizira tehnologiju
proizvodnje masline,
smokve, nara i
japanske jabuke
- Uočava na
primjerima značaj
rezidbe, namjenu
makaza i testera
- Razlikuje: kratku,
dugu i mješovitu
rezidbu
- Razvija sigurnost i
samopouzdanje
47
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pomološki atlas
- Svjež biljni materijal
- Svježi i konzervirani
plodovi različitih
voćnih vrsta južnog
voća
- Alat i pribor za
rezidbu
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Objašnjava: zrelu i - Razlikuje procese:
lačenje lastara,
zelenu rezidbu
uklanjanje i
- Navodi i opisuje
zakidanje zaperaka,
uzgojne oblike
prstenovanje,
proređivanje
grozdova i bobica,
defoliaciju i
vezivanje vinove
loze
- Razlikuje i analizira
uzgojne oblike
Održavanje zemljišta u vinogradu
- Razvija ekološku
- Razlikuje: sistem
- Navodi i opisuje
svijest
stalne obrade,
načine održavanja
sistem trava i sistem
zemljišta
- Objašnjava: duboku i mulča
- Analizira duboku i
plitku obradu
plitku obradu
zemljišta
zemljišta
- Opisuje kontrolu
- Razlikuje mehaničku
korova
i hemijsku kontrolu
korova
Đubrenje vinograda
- Navikava se na
- Navodi ulogu makro i - Razlikuje ulogu,
makro i mikro
poštovanje propisa
mikro elemenata u
elemenata u ishrani
ishrani vinove loze
vinove loze
- Upoznaje vrste
- Razlikuje: organska,
đubriva
mineralna i
- Navodi i objašnjava:
bakterijalna đubriva
vrijeme, načine i
- Određuje vrijeme
količinu đubrenja
đubrenja
- Bira načine đubrenja
- Određuje količinu
đubriva (zemljišna
analiza i folijarna
analiza)
Navodnjavanje vinograda
- Razvija odgovornost
- Planira vrijeme
- Navodi i opisuje:
navodnjavanja
vrijeme, norme i
- Određuje norme
načine
navodnjavan
navodnjavanja
- Objašnjava kvalitet - Razlikuje:
navodnjavanje u
vode za
brazdu, vještačkom
navodnjavanje
kišom i kap po kap
- Navodi i opisuje
- Analizira kvalitet
povrede od
48
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
elementarnih
nepogoda
Berba groždža
- Navodi načine
utvrđivanja prinosa
groždža
- Navodi načine
utvrđivanja zrelosti
groždža
- Opisuje berbu
groždža
- Opisuje berbu
vinskog i stonog
groždža
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
vode za
navodnjavanje
- Razlikuje i analizira
oštećenja izazvana
elementarnim
nepogodama
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost za - Korišćenje:
- Razlikuje načine
sistemičan rad
Širomera i
utvrđivanja prinosa
reflektomera
groždža:
organoleptički,probn
a berba, metoda
slučajnog izbora
čokota
- Određuje zrelost
groždža:
organoleptički,
fizički i hemijski
- Određuje indeks
zrelosti
- Analizira berbu
vinskog groždža
- Analizira berbu
stonog groždža
Ampelografija
- Razvija analitičnost i - Prikazivanje
- Opisuje lozne
- Uočava
podloge
karakteristike loznih sposobnost zapažanja herbarijumskog
- Opisuje sorte za crna podloga
materijala
- Razlikuje i analizira
vina
sorte za crna vin
- Opisuje sorte za
- Razlikuje i analizira
bijela vina
sorte za bijela vina
- Opisuje stone sorte
- Razlikuje i analizira
stone sorte
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S. Savić, Vinogradarstvo, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica, 2007.
- S. Bulatović, Opšte voćarstvo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2003.
- S. Bulatović, Posebno voćarstvo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2003.
- L. Abramov, Vinogradarstvo, Zavod za udžbenike, Beograd, 2001.
49
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici koja je opremljena sa:
- A/V opremom (grafoskop, video projektor, računar, projektor);
- uzorcima konzerviranog i po mogućnosti, svježeg voća, primjercima sadnog
materijala;
- pomološkim atlasom ;
- alatom, priborom i pomagalima za berbu i klasiranje plodova, alatom i priborom
za rezidbu.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno ,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u klasifikacionom periodu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i vinogradarstvo
Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
Diplomirani inženjer poljoprivrede biljni smjer
Diplomirani inženjer agronomije
Diplomirani inženjer poljoprivrede opšti smjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Fiziologija voćaka
- Ekološki činioci
- Agrotehnika
- Morfologija voćaka
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Agrohemija sa
- Zemljište, klima, orografija
pedologijom
fiziologija biljaka
- Poljoprivredna
- Motori traktori i
mehanizacija
poljoprivredne mašine
- Biologija
- Morfologija biljaka
50
1.2.7. CVJEĆARSTVO
1. Naziv predmeta: CVJEĆARSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
99
243
Ukupno
72
72
99
243
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim cvjetnim vrstama koje se gaje u našoj zemlji i u
svijetu.
- Shvatanje cvjećarske proizvodnje kao sve značajnije i popularnije grane
poljoprivredne proizvodnje.
- Upoznavanje sa morfološkim i dekorativnim osobinama cvjetnih vrsta.
- Upoznavanje sa načinom razmnožavanja i gajenja raznih cvjetnih vrsta.
- Sticanje osnovnog znanja o korišćenju cvjetnih vrsta u najrazličitije svrhe.
- Upoznavanje sa objektima i postrojenjima u cvjećarskoj proizvodnji.
- Osposobljavanje za stručno izvođenje radova u neposrednoj cvjećarskoj
proizvodnji.
- Razvijanje osećaja za ljepotu, pedantnost i humanost.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema cvjeću radi sticanja osećaja za uljepšavanje i
čuvanje životne sredine.
- Osposobljavanje za samostalno stručno usavršavanje i samoobrazovanje.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
51
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Stiče pozitivnu
- Uočava značaj i
- Definiše značaj i
orijentaciju prema
povezanost
zadatak predmeta
zanimanju
cvjećarstva sa
cvjećarstva
drugim naučnim
disciplinama:
botanika, genetika,
pedologija, ishrana
biljaka
Opšti dio
- Upotrebljava
- Shvata značaj
- Definiše pojam
definiciju cvjetna
povezivanja
cvjetna kultura –
kultura – cvijeće
činjenica
cvijeće
- Razlikuje geografsko
- Navodi porjeklo
i biološko porjeklo
cvjetnih vrsta
cvjetnih vrsta
- Navodi dekorativne - Razlikuje
osobine stabla, lista, dekorativne osobine
stabla, lista, cvjeta
cvjeta biljaka kao
osnove za korišćenje biljaka kao osnove za
i primjenu u
korišćenje i primjenu
cvjećarstvu
- Objašnjava odnos
- Razlaže i ocjenjuje
cvjetnih kultura
ulogu svjetlosti i
prema uslovima
toplote na rast
spoljašnje
biljaka
sredine(klimatski i
- Utvrđuje znake
edafski faktori)
nedostatka svjetlosti
na biljci
- Analizira reagovanje
biljaka na dužinu
dana
- Uviđa vezu činilaca
sredine i razvoja
cvjetnih kultura
Organizacija pogona za proizvodnju cvijeća
- Razlikuje uslove koji - Razvija sposobnost
- Obrazlaže izbor
su neophodni da bi
za racionalno
mjesta za lokaciju
se postavio pogon za iskorišćavanje
cvijećarskog pogona
proizvodnju cvijeća
prostora
(klimatski,
orografski, nivo
podzemnih voda... )
- Objašnjava vrste,
- Razlikuje vrste,
karakteristike i
karakteristike i
namjenu proizvodnih namjenu proizvodnih
površina
površina
52
Preporuke za
izvođenje nastave
- Šema pogona za
proizvodnju cvijeća
- A/v zapisi
- Slike laja,
staklenika,
plastenika
- Posjeta gradskom
zelenilu
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Upoređuje
- Opisuje vrste i
karakteristike: leja – karakteristike toplih
i hladnih leja
toplih i hladnih,
- Analizira sastavne
plastenika,
djelove, način
staklenika
pripreme i
formiranja toplih
- Opisuje osnovne
leja, zagrevanje
konstrukcije
toplih leja, pomoćni
staklenika i
pribor, alat i oruđe
plastenika
kao i njihovu
primjenu
- Analizira sastavne
- Navodi namjenu
djelove, način
otvorenog prostora
formiranja, podjelu i
proizvodnog pogona
primjenu staklenika i
plastenika
- Određuje odnos
površina otvorenog i
zatvorenog prostora
u zavisnosti od
karaktera
proizvodnje
Zemljišni supstrati
- Uviđa uticaj
- Upoznaje se sa
fizičkim, hemijskim i pojedinih elemenata
biološkim osobinama zemljišta na rast i
razviće biljke
zemljišnih supstrata
- Uviđa potrebu za
u cvjećarskoj
različitim vrstama
proizvodnji
supstrata za rast
- Navodi vrste i
ukrasnih biljaka
karakteristike vrtne
- Razlikuje vrste i
zemlje: baštensko
karakteristike vrtne
zemljište,
busenjača, klijališna zemlje: baštensko
zemljište,
zemlja, lisnjača busenjača, klijališna
listovka, kompostna
zemlja, lisnjača zemlja, tresetna
listovka, kompostna
zemlja, vresnjača,
zemlja, tresetna
čemovka, pijesak,
zemlja, vresnjača,
perlit
čemovka, pijesak,
- Navodi vrste i
karakteristike gotove perlit
- Uočava važnost
fabričke smješe
pravilnog izbora
zemljišta
supstrata za
uspešnost
proizvodnje
- Razlikuje vrste i
karakteristike gotove
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Razvija sposobnost
za racionalno
iskorišćavanje
prostora
- Razvija sposobnost
logičkog
zaključivanja
- Shvata značaj
povezivanja uzroka i
posljedica
53
- Šeme zahtjeva u
hrani najvažnijih
cvjećarskih kultura
- Uzorci supstrata
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
fabričke smješe
zemljišta
Hidroponija
- Razvija sposobnost
- Uočava prednost
- Upoznaje se sa
logičkog
gajenja biljaka u
pojmom hidroponija
zaključivanja
hidroponiji
- Upoznaje se sa
teorijskim osnovama - Razlikuje primjere
biljnih vrsta
o načinu gajenja u
pogodnih za gajenje
hidroponiji
u hidroponiji
- Navodi primjere
biljnih vrsta
pogodnih za gajenje
u hidroponiji
Razmnožavanje u cvjećarskoj proizvodnji
- Razlikuje
- Razvija logično
- Navodi načine
vegetativno i
mišljenje
razmnožavanja
generativno
- Razvija sposobnost
biljaka
razmnožavanje
zapažanja
- Navodi i objašnjava - Razlikuje unutrašnje
i spoljašnje
karakteristike
karakteristike
generativnog
sjemena
razmnožavanja
- Analizira kvalitet
sjemena, čistoću i
klijavost sjemena
- Analizira faze
priprjeme sjemena
za sjetvu
- Razlikuje načine
sjetve sjemena
(omaškom, u rjedove
i u gnezda)
- Određuje elemente
sjetve (vrijeme,
način i dubinu sjetve
kao i količinu
sjemena za sjetvu)
- Uočava značaj
- Navodi i objašnjava
vegetativnog načina
karakteristike
razmnožavanja u
vegetativnog
cvjećarstvu
razmnožavanja
- Razlikuje vrste
vegetativnog načina
razmnožavanja
- Razlikuje uslove od
kojih zavisi
ožiljavanje reznica
- Razlikuje vrste
stimulatora i uočava
54
Preporuke za
izvođenje nastave
- A/v zapisi
- Slike
- Slike razmnožavanja
za pojedine cvjetne
vrste
- Uzorci sjemena
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
značaj primjene za
ubrzavanje procesa
ožiljavanja
Agrotehnika u cvjećarskoj proizvodnji
- Opisuje najvažnije
- Razlikuje najvažnije - Razvija analitičnost i - A/v zapisi
logičko mišljenje
- Slike
agrotehničke mjere
agrotehničke mjere
u cvjećarskoj
u cvjećarskoj
proizvodnji
proizvodnji
- Uočava kroz
primjere značaj
regulisanja uslova
sredine :
zalivanje,
orošavanje,
provetravanje,
rahljanje, đubrenje,
prihranjivanje i
zaštita
- Uočava kroz
primjere značaj
regulisanja
vegetacionog
prostora : pikiranje,
proređivanje,
rasađivanje,
ulončavanje,
prelončavanje i
pljevljenje
Posude i kontejneri za cvjećarsku proizvodnju
- Razlikuje namjenu
- Navodi i opisuje
- Uzorci posuda i
posuda za gajenje
vrste posuda i
kontejnera
cvijeća
kontejnera koji se
koriste u cvjećarstvu - Uviđa vezu između
habitusa biljaka i
vrste posude
- Razlikuje vrste
- Navodi i opisuje
saksija: glinene,
vrste saksija
plastične, drvene,
keramičke, ukrasne
55
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Jednogodišnje (sezonsko) cvijeće
- Navodi podjelu
- Razlikuje vrste
cvjetnih kultura
cvijeća prema
prema trajnosti
trajanju razvića od
sjetve do sazrevanja
novog sjemena
- Definiše pojam
- Koristi definiciju
jednogodišnjeg
jednogodišnjeg
cvijeća
cvijeća
- Navodi osnovne vrste - Izvodi determinaciju
jednogodišnjeg
i karakteristike
cvijeća
jednogodišnjeg
cvijeća (Ageratum, - Razlikuje osnovne
morfološke i
Antirrhinum, Aster,
dekorativne
Begonia
karakteristike
Semperflorens,
jednogodišnjeg
Calendula, Celosia,
cvijeća
Delphinium,
Impatiens, Petunia,
Tagetes, Salvia,
Verbena, Zinia...)
- Opisuje: tehnologiju - Razlikuje uslove
uspevanja različitih
proizvodnje
vrsta jednogodišnjeg
jednogodišnjeg
cvijeća
cvijeća, izbor tla,
- Pronalazi rješenje za
obradu i pripremu
uređenje zadate
zemljišta za sadnju
površine,
na stalno mjesto,
način sadnje, njege i kombinovanjem
jednogodišnjeg
zaštite
cvijeća
Dvogodišnje cvijeće
- Upotrebljava
- Definiše pojam
dvogodišnjeg cvijeća definiciju
- Navodi osnovne vrste dvogodišnjeg cvijeća
i karakteristike
- Izvodi determinaciju
dvogodišnjeg
dvogodišnjeg cvijeća
cvijeća( Bellis
- Razlikuje osnovne
perenis, Viola
morfološke i
tricolor, Dianthus
dekorativne
barbatus, Myosotis
karakteristike
alpestris, Digitalis
dvogodišnjeg cvijeća
purpurea,
Cheiranthus cheiri,
Silene pendula,
Althea rosea)
- Razlikuje uslove
- Opisuje: tehnologiju uspevanja različitih
proizvodnje
vrsta dvogodišnjeg
dvogodišnjeg
cvijeća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija smisao za
estetiku
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Katalozi
A/v zapisi
Slike
Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
- Uzorci sjemena
jednogodišnjeg
cvijeća
- Seminarski rad na
temu :
- Proizvodnja Tagetesa
u stakleničkim
uslovima
- Razvija smisao za
estetiku
- Razvija smisao za
dizajn
- Razvija
sistematičnost u
radu
56
-
Katalozi
Slike
A/v zapisi
Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
- Uzorci sjemena
dvogodišnjeg cvijeća
- Seminarski rad na
temu:
- Proizvodnja viola
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Pronalazi rješenje za
cvijeća, izbor tla,
uređenje zadate
obradu i pripremu
površine,
zemljišta za sadnju
kombinovanjem
na stalno mjesto,
način sadnje, njege i dvogodišnjeg sa
jednogodišnjim
zaštite pojedinih
cvijećem
vrsta od mraza
Višegodišnje cvijeće
- Upotrebljava
- Definiše pojam
višegodišnjeg cvijeća definiciju
- Navodi osnovne vrste višegodišnjeg cvijeća
i karakteristike
- Izvodi determinaciju
višegodišnjeg cvijeća višegodišnjeg cvijeća
(Alyssum sp.,
- Razlikuje osnovne
Aubrietia sp., Iberis
morfološke i
sp., Arabis sp.,
dekorativne
Cerastium sp.,
karakteristike
Sedum sp., Dianthus višegodišnjeg cvijeća
sp., Campanula sp.,
Stachys sp., Primula
sp., Bergenia sp.,
Vinca sp., Coreopsis
sp., Rudbeckia sp.,
Achilea sp., Aster
sp., Chrysanthenum
sp., Lupinus sp.,
Delphinium sp.,
- Razlikuje uslove
Hosta sp. I druge)
uspevanja različitih
- Opisuje: tehnologiju vrsta višegodišnjeg
proizvodnje
cvijeća
višegodišnjeg
- Pronalazi rješenje za
cvijeća, Izbor tla,
uređenje zadate
obradu i pripremu
površine
zemljišta za sadnju
na stalno mjesto,
način sadnje, njege i
zaštite pojedinih
vrsta od mraza
Lukovičasto i gomoljasto cvijeće
- Upotrebljava
- Definiše pojam
definiciju
lukovičastog i
lukovičastog i
gomoljastog cvijeća
- Navodi osnovne vrste gomoljastog cvijeća
i odlike lukovičastog - Izvodi determinaciju
lukovičastog i
i gomoljastog
gomoljastog cvijeća
cvijeća(Tulipa,
- Razlikuje osnovne
Hyacinthus,
morfološke i
Narcisus, Gladiolus,
dekorativne
Dahlia, Canna,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
tricolor u
stakleničkim
uslovima
- Razvija smisao za
estetiku
- Razvija smisao za
dizajn
- Razvija
sistematičnost u
radu
-
- Razvija smisao za
estetiku
- Razvija smisao za
dizajn
- Razvija
sistematičnost u
radu
- Razvija sigurnost
-
57
Katalozi
A/v zapisi
Slike
Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
- Uzorci sjemena
višegodišnjeg cvijeća
Katalozi
A/v zapisi
Slike
Uzorci lukovica i
gomolja
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Lilium, Hypeastrum, karakteristike
lukovičastog i
Clivia, Crocus,
gomoljastog cvijeća
Convallaria,
Anemona, Freesia, - Razlikuje uslove
uspevanja različitih
Iris, Galanthus)
- Opisuje: tehnologiju vrsta lukovičastog i
gomoljastog cvijeća
proizvodnje, način
- Razlikuje
sadnje, vađenja,
specifičnosti
čuvanja lukovica i
proizvodnje
gomolja kao i način
lukovičastog i
njege i primjenu na
gomoljastog cvjeća
zelenim površinama
- Pronalazi rješenje za
uređenje zadate
površine,
kombinovanjem
lukovica sa
jednogodišnjim
cvijećem
Pospešivanje za rano cvjetenje
- Uočava kroz primjere - Navodi značaj
pospješivanja
značaj pospešivanja
lukovica. Upoznaje
lukovica
se sa teorijskim
- Određuje metode za
osnovama
pospešivanje
pospešivanja za rano pojedinih vrsta
cvjetanje
(Tulipa, Narcisus,
- Opisuje metode za
Gladiolus)
rano cvjetanje
58
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija sposobnost - Katalozi
- A/v zapisi
opažanja
Stiče samopouzdanje
i sigurnost
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Saksijsko cvijeće
- Razvija sposobnost
- Razlikuje grupe
- Definiše pojam
opažanja
saksijskog cvijeća
saksijskog cvijeća
prema najizrazitijoj - Razvija smisao za
- Navodi podjelu
estetiku
dekorativnoj osobini
saksijskog cvijeća
(cvjetnodekorativno
i lisnodekorativno
saksijsko cvijeće)
- Uviđa značaj i
primjenu saksijskog
cvijeća u uređenju
enterijera
- Navodi osnovne vrste - Izvodi determinaciju
cvjetnodekorativnog
i karakteristike
cvjetnodekorativnog saksijskog cvijeća
- Razlikuje osnovne
saksijskog cvijeća
morfološke i
(Agapanthus sp.,
dekorativne
Anthurium sp.,
karakteristike
Aphelandra sp.,
cvjetnodekorativnog
Azaleasaksijskog cvijeća
Rhododendron,
Begonia sp.,
Calceolaria hybrida,
Calla aethiopica,
Camellia japonica,
Cineraria sp., Clivia
sp., Cyclamen sp.,
Euphorbia sp.,
Freesia hybrida,
Gloxinia hybrida,
Hoya carnosa,
Hydrangea hortensis,
Kalanchoe sp.,
Nerium oleander,
Pelargonium sp.,
Primula obconica,
Saintpaulia oinantha,
Strelitzia reginae).
- Razlikuje uslove
- Opisuje tehniku
uspijevanja
razmnožavanja i
cvjetnodekorativnih
načine gajenja
vrsta
cvjetnodekorativnih
vrsta
- Navodi osnovne vrste - Izvodi determinaciju
lisnodekorativnog
i karakteristike
saksijskog cvijeća
lisnodekorativnog
Razlikuje osnovne
saksijskog cvijeća
morfološke i
(Agava americana,
dekorativne
Aloe arborescens,
59
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta vrtnom
centru
- Slike
- Fotografije
- Katalozi
- Seminarski rad na
temu :
Razmnožavanje
fikusa
markotiranjem
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
karakteristike
Aralia japonica,
lisnodekorativnog
Araucaria excelsa,
saksijskog cvijeća
Asparagus sp.,
Aspidistra elatior,
Chlorophytum
comosum, Cordyline
indivisa, Croton
variegatum,
Dieffenbachia sp.,
Dracena sp., Ficus
sp., Palme,
Philodendron sp.,
Sanseveria
trifasciata,
Scindapsus aurea,
Tradescantia sp.,
Kaktusi)
- Razlikuje uslove
- Opisuje tehniku
uspjevanja
razmnožavanja i
lisnodekorativnih
načine gajenja
vrsta
lisnodekorativnih
vrsta
Proizvodnja rezanog cvijeća
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Opisuje načine
zapažanja
proizvodnju ruža,
uzgoja različitih
gerbera, hrizantema, - Razvija osjećaj
vrsta cvijeća za
odgovornosti
rezanje u
karanfila i gladiola
staklenicima i na
za rezan cvjet u
otvorenom polju
njivskim uslovima i u
stakleniku
- Planira: pripremu
zemljišta,
dezinfekciju,
obradu, đubrenje,
pripremu sadnica,
formiranje uzgojnih
gredica, sadnju,
uzgojne zahvate do
sadnje i kasnije,
svjetlo,
prozračivanje,
temperaturu, vlagu,
prihranu, pinciranje,
rezidbu, berbu
cvjetova, sortiranje,
pakovanje
Proizvodnja sadnica ruža
- Navodi podjelu ruža - Razlikuje najvažnije - Razvija sposobnost
grupe gajenih ruža
logičnog
60
Preporuke za
izvođenje nastave
- Video materijal
- Slike
- Šeme
- Video materijal
- Slike
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
(poliante,
zaključivanja
floribunde, čajevke, - Navikava se na
penjačice,
poštovanje propisa
minijaturne ruže...).
- Upoznaje postupak - Razlikuje:
razmnožavanja ruža
proizvodnju
sejanaca,
rasađivanje
sejanaca, njegu
sejanaca, okuliranje,
njegu okulanata kao
i ostale mjere njege
- Analizira: vađenje
sadnica, klasiranje,
pakovanje,
trapljenje sadnica
- Primjenjuje norme
kvaliteta (standarde)
Priprema cvjetnog materijala za prodaju
- Razvija smisao za
- Uočava važnost
- Opisuje način
estetiku
pravilne pripreme
pripreme cvjetnog
materijala za
materijala za
prodaju
prodaju
Cvjetno sjemenarstvo
- Navodi osobine
kvalitetnog sjemena
- Opisuje način njege,
selekcije i način
odabira atipičnih
biljaka
Formativni ciljevi
Uočava uticaj
klimatskih faktora na
kvalitet sjemena
Analizira proces:
izolacije, berbe,
sakupljanja
sjemena, dorade,
sušenja, čuvanja i
pakovanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Šeme
- Katalozi
- A/v zapisi
- A/v zapisi
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- O. Miljanović, Cvećarstvo I i II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2002.
- Z. Drenić, Cvećarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici, koja je opremljena računarom i projektorom.
- A/V zapisi, slike leja, staklenika, plastenika, uzorci zemljišnih supstrata, slike
razmnožavanja cvjetnih vrsta, uzorci sjemena, uzorci posuda i kontejnera za
proizvodnju, herbarijumski materijal, živi materijal, katalozi.
61
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Agrotehničke mjere
- Razmnožavanje
vegetativnim i generativnim putem
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Praktična nastava
- Primjena mjera njege
Povrtarstvo
rasada
Biologija
- Proizvodnja sadnog
Praktična nastava
materijala
62
1.2.8. DEKORATIVNA DENDROLOGIJA
1. Naziv predmeta: DEKORATIVNA DENDROLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
108
72
108
180
180
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa dekorativnim, biološkim i ekološkim osobinama dendroloških
vrsta najzastupljenijim u našem području.
- Upoznavanje sa organizacijom rasadnika.
- Upoznavanje tehnika savremene rasadničke proizvodnje za uspješnu proizvodnju
visokokvalitetnog rasadničkog materijala.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
63
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Izvodi zaključak o
- Razvija svijest o
- Upoznaje značaj i
važnosti zelenila u
značaju biljnih vrsta
zadatak dekorativne
gradskim sredinama i za životnu sredinu
dendrologije
njegovoj povezanosti - Razvija svijest za
očuvanje životne
sa zdravljem
sredine
stanovnika
Opšti dio
- Razlikuje drvenaste - Razvija svijest za
- Navodi podelu
očuvanje životne
vrste preme obliku i
drvenastih vrsta
sredine
visini
prema obliku i visini
- Navodi morfološke i - Analizira morfološke
i dekorativne
dekorativne osobine
osobine drvenastih
drvenastih vrsta
vrsta(korjen, stablo,
list, cvjet, plod)
- Razlikuje abiotičke i
- Definiše pojam
biotičke faktore
ekoloških faktora
- Uočava razliku
- Objašnjava uticaj
između endemita i
ekoloških faktora na
relikta
biljke
- Koristi definiciju i
- Definiše pojam
pronalazi primjere
areala biljnih vrsta
- Pojašnjava pojam
introdukcije
Poseban dio
Gymnospermae
- Izvodi determinaciju - Razvija sposobnost
(golosjemenice)
Gymnospermae
opažanja
- Navodi vrste
(golosjemenice)
Gymnospermae
- Razlikuje osnovne
(golosjemenice)
morfološke osobine
- Navodi osnovne
sledećih vrsta
morfološke osobine
golosjemenica:
sledećih vrsta
Cycas revoluta L.,
golosjemenica:
Ginko biloba L.,
Cycas revoluta L.,
Abies sp., Picea sp.,
Ginko biloba L.,
Cedrus sp., Larix
Abies sp., Picea sp.,
decidua Mill., Pinus
Cedrus sp., Larix
sp., Sequoia
decidua Mill., Pinus
sempervirens,
sp., Sequoia
Juniperus sp.,
sempervirens,
Cupressus sp., Thuja
Juniperus sp.,
sp., Taxus baccata L.
Cupressus sp., Thuja
sp., Taxus baccata L.
Angiospermae
- Izvodi determinaciju - Razvija sposobnost
(skriveosjemenice)
Angiospermae
opažanja
64
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikazivanje
herbarijumskog
materijala
- Slke golosjemenica
- Herbarizovani
materijal
- Živi materijal
- Slike
skrivenosjemenica
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi vrste
Angiospermae
(skriveosjemenica)
- Navodi osnovne
morfološke osobine
sledećih vrsta
skrivenosjemenica:
Magnolia sp.,
Liriodendron
tulipifera L.,
Cinnamonum
camphora L., Laurus
nobilis L., Berberis
thunbergii DC.,
Mahonia aquifolium
(Pursh) Nult.,
Liquidambar
styraciflua L.,
Platanus sp., Ulmus
sp., Celtis australis
L., Morus sp.,
Broussonetia
papyrifera L.,
Maclura aurantiaca
Hutt., Ficus carica
L., Fagus sp.,
Castanea sativa
Mill., Quercus sp.,
Betula verrucosa
Ehrh., Carpinus sp.,
Corilus avellana L.,
Juglans regia L.,
Bougainvillea
spectabilis Willd.,
Camellia japonica L.,
Populus sp., Salix
sp., Actinidia argusta
(Sieo at Zuec),
Arbutus unedo L.,
Diospyros kaki L.,
Tilia sp., Buxus
sempervirens, Spirea
sp., Kerria japonica
DC., Prunus sp.,
Cotoneaster sp.,
Pyracantha coccinea
Roem., Photinia
serrulata Lindl.,
Eriobotrya japonica
Lindl., Pittosporum
Formativni ciljevi
učenik
(skriveosjemenica)
Razlikuje osnovne
morfološke osobine
sledećih vrsta
skrivenosjemenica:
Magnolia sp.,
Liriodendron
tulipifera L.,
Cinnamonum
camphora L., Laurus
nobilis L., Berberis
thunbergii DC.,
Mahonia aquifolium
(Pursh) Nult.,
Liquidambar
styraciflua L.,
Platanus sp., Ulmus
sp., Celtis australis
L., Morus sp.,
Broussonetia
papyrifera L.,
Maclura aurantiaca
Hutt., Ficus carica
L., Fagus sp.,
Castanea sativa
Mill., Quercus sp.,
Betula verrucosa
Ehrh., Carpinus sp.,
Corilus avellana L.,
Juglans regia L.,
Bougainvillea
spectabilis Willd.,
Camellia japonica L.,
Populus sp., Salix
sp., Actinidia argusta
(Sieo at Zuec),
Arbutus unedo L.,
Diospyros kaki L.,
Tilia sp., Buxus
sempervirens, Spirea
sp., Kerria japonica
DC., Prunus sp.,
Cotoneaster sp.,
Pyracantha coccinea
Roem., Photinia
serrulata Lindl.,
Eriobotrya japonica
Lindl., Pittosporum
tobira Ait.,
Hydrangea
65
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Herberizovani
materijal
- Živi materijal
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
tobira Ait.,
Hydrangea
macrophylla Ser.,
Acacia decurens
Willd., Albizzia
julibrissin Dur.,
Cercis siliquastrum
L., Spartium
junceum L.,
Wisteria sinensis
(Sims) Sweet.,
Sophora japonica L.,
Robinia
pseudoacacia L.,
Lagerstroemia indica
L., Punica granatum
L., Eucalyptus
rostrata Schl.,
Myrtus communis L.,
Feijoa sellowiana
Berg., Cotinus
coggygria Scop.,
Citrus sp., Melia
azedarach L., Acer
sp., Hedera helix L.,
Ilex aquifolium L.,
Euonymus, Zizyphus
jujuba Mill.,
Parthenocissus,
Nerium oleander L.,
Olea europea L.,
Ligustrum sp.,
Syringa vulgaris L.,
Lonicera sp. Catalpa
bignonioides Walt.,
Paulownia
tomentosa, Yucca,
Agave americana,
Phoenix canariensis
Chabaud.,
Chamaerops humilis
L., Chamaerops
excelsa Mart.,
Washinigtonia,
Rhyncospermum
jasminoides
Formativni ciljevi
učenik
macrophylla Ser.,
Acacia decurens
Willd., Albizzia
julibrissin Dur.,
Cercis siliquastrum
L., Spartium
junceum L.,
Wisteria sinensis
(Sims) Sweet.,
Sophora japonica L.,
Robinia
pseudoacacia L.,
Lagerstroemia indica
L., Punica granatum
L., Eucalyptus
rostrata Schl.,
Myrtus communis L.,
Feijoa sellowiana
Berg., Cotinus
coggygria Scop.,
Citrus sp., Melia
azedarach L., Acer
sp., Hedera helix L.,
Ilex aquifolium L.,
Euonymus, Zizyphus
jujuba Mill.,
Parthenocissus,
Nerium oleander L.,
Olea europea L.,
Ligustrum sp.,
Syringa vulgaris L.,
Lonicera sp. Catalpa
bignonioides Walt.,
Paulownia
tomentosa, Yucca,
Agave americana,
Phoenix canariensis
Chabaud.,
Chamaerops humilis
L., Chamaerops
excelsa Mart.,
Washinigtonia,
Rhyncospermum
jasminoides
66
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Uvod
- Razlikuje uticaje
- Definiše pojam
klimatskih, edafskih i
rasadnika.
- Objašnjava uticaj
orografskih faktora
prirodnih uslova na
na kvalitet i
kvalitet i
ekonomičnost
ekonomičnost
rasadničke
rasadničke
proizvodnje
proizvodnje
- Analizira uticaj
faktora na rast i
razvoj biljaka
Organizacija rasadnika
- Objašnjava namjenu - Razlikuje proizvodne površine i
rasadnika
neproizvodne
- Navodi vrste i način
površine rasadnika
izbora mjesta za
- Razlikuje namjenu
rasadnik
- Upoznaje unutrašnju odjeljenja, polja,
organizaciju površina leja, puteva, staza
- Crta skicu rasadnika
rasadnika
i obilježava polja i
leje
Generativno razmnožavanje
- Uočava suštinu i
- Objašnjava pojam
značaj generativnog
generativnog
razmnožavanja u
razmnožavanja
rasadniku
- Objašnjava pojam
semena i ploda
- Pravi razliku između
- Pojašnjava termin
fiziološke
sazrevanje (zrelost)
(nepotpune) i
sjemena
tehničke(potpune)
zrelosti sjemena
- Navodi alat i zaštitna - Određuje, za
konkretne primjere
sredstva za
sakupljanje, čišćenje biljnih vrsta, način
branja i sakupljanja
i čuvanje sjemena
sjemena, vrijeme,
- Opisuje postupak:
sakupljanja sjemena alat i zaštitna
sredstva
i plodova, čišćenja i
čuvanja sjemena
Vegetativno razmnožavanje
- Uočava suštinu i
- Objašnjava pojam
značaj vegetativnog
vegetativnog
razmnožavanja u
razmnožavanja
rasadniku
- Upoređuje
- Objašnjava
karakteristike
karakteristike
67
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Uviđa značaj
- Posjeta rasadniku
ekologije u
svakodnevnom životu
Razvija sposobnost
opažanja
Navikava se na
urednost
-
Posjeta rasadniku
Skice
Šeme
Slike
- Zbirka sjemena
Shvata potrebu
povezivanja teorije i različitih vrsta
prakse
Razvija analitičnost i
logično mišljenje
- Slike razmnožavanja
Shvata potrebu
povezivanja teorije i vegetativnim putem
prakse
Razvija analitičnost i
logično mišljenje
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
pojedinih načina
razmnožavanja
vegetativnog
djeljenjem,
razmnožavanja
nagrtanjem,
- Uočava uticaj
poleganjem,
spoljašnjih činilaca
reznicama (zrelim,
na uspešnost
poluzrelim i
razmnožavanja
zelenim),
reznicama
odvaljenicama i
- Određuje način
korjenovim
razmnožavanja za
reznicama
pojedine biljne vrste
Razmnožavanje kalemljenjem
- Izvodi zaključak o
- Objašnjava pojam
značaju kalemljenja
kalemljenja
u rasadničkoj
(transplantacija)
proizvodnji
- Razlikuje načine
- Nabraja načine
kalemljenja:
kalemljenja
ablaktiranje,
- Navodi materijal,
kopuliranje i
opremu i pribor za
okuliranje
kalemljenje
- Analizira način
- Opisuje različite
pripreme podloge i
postupke
plemke za postupak
kalemljenja
kalemljenja
Odgaivanje biljaka u rasadniku (proizvodni postupak)
- Razvija sposobnost
- Razlikuje radne
- Opisuje proizvodni
postupak u rasadniku operacije u sejalištu opažanja
i radne operacije u
školama
- Opisuje postupak i
navodi karakteristike - Pronalazi primjer
rasporeda radova u
pojedinih radova u
sejalištu
sejalištu
- Razlikuje postupke
- Opisuje postupak
pripreme zemljišta i
pripreme zemljišta
sjetve sjemana
- Opisuje postupke
- Razlikuje
sjetve sjemena
- Navodi agrotehničke agrotehničke mjere
prije i poslije pojave
mjere do pojave
ponika
ponika
- Navodi agrotehničke
mjere poslije pojave
ponika
- Opisuje postupak i
navodi karakteristike - Razlikuje pojedine
radne operacije u
pojedinih radnih
operacija u školama. školama
- Navodi agrotehničke - Pronalazi primjer
rasporeda radova u
mjere u prvoj,
68
Preporuke za
izvođenje nastave
- Materijal, oprema i
pribor za
kalemljenje
- Skice postupka
kalemljenja
- A/V zapisi
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
školovanju drveća i
drugoj i trećoj školi
žbunja
drveća
- Navodi agrotehničke
mjere u prvoj i
drugoj školi žbunja
- Upoznaje postupak
vađenja, sortiranja, - Uviđa važnost
- Razvija odgovornost
čuvanja, pakovanja i pravilnog vađenja,
u rad
sortiranja i čuvanja - Navikava se na
transporta sadnica
izvađenih sadnica do pridržavanje propisa
drveća i žbunja
sadnje
Tehnologija proizvodnje pojedinih vrsta drveća, žbunja i povijuša
- Razvija odgovornost - Slike i šeme
- Određuje način
- Upoznaje
u radu
različitih načina
razmnožavanja
tehnologiju
razmnožavanja
proizvodnje različitih pojedinih vrsta
drveća
vrsta drveća
- Određuje način
- Upoznaje
razmnožavanja
tehnologiju
proizvodnje različitih pojedinih vrsta
žbunja
vrsta žbunja
- Određuje način
- Upoznaje
razmnožavanja
tehnologiju
proizvodnje različitih pojedinih vrsta
povijuša
vrsta povijuša
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- E. Vukićević, F. Đakonović , Dekorativna dendrologija, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- E. Vukićević, Dekorativna dendrologija , Šumarski fakultet Beograd,1996.
- D. Milošević-Trebinac, Rasadničarstvo, Tehnologija dendrološke proizvodnje za 2.
razred šumarske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- S. Stilinović , Rasadničarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Slike, šeme, skice, herbarijumski materijali, živi materijali, sjemenski uzorci, A/V
zapisi, materijal, oprema i pribor za kalemljenje.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
69
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer šumarstva
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Organizacija rasadnika
- Formiranje biljaka u
rasadniku
- Vegetativno i generativno
razmnožavanje
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnivanje rasadnika
- Praktična nastava
- Praktična nastava
- Biologija
70
- Proizvodnja sadnog
materijala
- Proizvodnja sadnica
vegetativnim i generativnim
putem
1.2.9. SJEMENARSTVO
1. Naziv predmeta: SJEMENARSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa načinima razmnožavanja biljaka.
- Sticanje znanja o osobinama, proizvodnji, sakupljanju, doradi i čuvanju sjemena.
- Sticanje znanja o ispitivanju kvaliteta sjemena.
- Upoznavanje sa morfološkim osobinama šišarica, plodova i sjemena
golosjemenica i skrivenosjemenica.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
71
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Uočava značaj
- Upoznaje značaj i
sjemenarstva u
zadatak predmeta
rasadničkoj
Sjemenarstvo
proizvodnji
Razmnožavanje biljaka
- Razlikuje
- Razvija analitičnost
- Upoznaje se sa
generativno i
pojmom
logičko mišljenje
vegetativno
razmnožavanje
razmnožavanje
biljaka
biljaka
- Navodi načine
- Uočava prednosti i
razmnožavanja
nedostatke gajenja
biljaka
biljaka generativnim
- Navodi prednosti i
i vegetativnim
nedostatke gajenja
biljaka generativnim putem
- Uočava razliku
i vegetativnim
između potomstva
putem
dobijenih
generativnim putem
(pronalazi primjere)
- Uočava važnost
vegetativnog
razmnožavanja u
rasadničkoj
proizvodnji
Organi za razmnožavanje
- Razvija sposobnost
- Razlikuje dijelove
- Navodi i opisuje
zapažanja
cvijeta
organe za
- Razlikuje dijelove
generativno
sjemena i crta
razmnožavanje
(cvjet, sjeme, plod) uzdužni presjek
sjemena
- Analizira proces
oprašivanja i
oplodnje
- Crta uzdužni prjesek
ploda
- Klasifikuje plodove
Osobine sjemena i plodova značajne za praktično sjemenarstvo
- Razvija sposobnost
- Navodi i objašnjava - Analizira veličinu
zapažanja
sjemena, oblik
neke osobine
sjemena, spoljašnju
sjemena i plodova
površinu sjemena ili
značajne za
ploda, boju
praktično
sjemenjače
sjemenarstvo
Analizira hemijski
72
Preporuke za
izvođenje nastave
i - Slike
- Video zapisi
- Slika dijelova
cvijeta, sjemena i
ploda
- Uzorci sjemena
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
sastav sjemena i
plodova nekih vrsta
drveća
Preporuke za
izvođenje nastave
Proizvodnja sjemena
- Shvata važnost
- Pojašnjava termine - Ocjenjuje značaj
sjemenskih objekata povezivanja uzroka i
sjemenski objekti,
posljedica
sjemenske sastojine za proizvodnju
visokokvalitetnog
i sjemenske
sjemena
plantaže
- Navodi faktore koji - Uočava uticaj
utiču na visinu uroda sledećih faktora na
visinu uroda : uzrast
matičnih biljaka,
uslovi spoljašnje
sredine, učestalost
rađanja...
- Objašnjava proces
sazrevanja i osipanja - Razlikuje stadijume
zrelosti sjemena
sjemena
(fiziološka i tehnička
zrelost)
- Razlikuje fizičke i
hemijske indikatore
sazrevanja sjemena
Sakupljanje i dorada šišarica, plodova i sjemena
- Razlikuje opremu za - Razvija
- Slike penjalica,
- Navodi opremu za
sakupljanje plodova
letvica, mreža i
sistematičnost u
sakupljanje plodova
i šišarica (penjalice, radu
hidrauličnih dizalica
i šišarica
lestvice, hidraulične
za branje plodova i
- Upoznaje načine
dizalice, mreže)
šišarica
sakupljanja (berbe)
- Određuje vrjeme i
šišarica, plodova i
način sakupljanja
sjemena
šišarica i plodova
pojedinih vrsta
- Razlikuje faze
- Opisuje postupak
dorade: trušenje,
dorade šišarica,
čišćenje šišarica od
plodova i sjemena
otpadaka, sušenje,
- Slike trušnica,
ekstrakcija sjemena,
mašina za
obeskriljavanje
čišćenje sjemena,
sjemena i mašina za
obeskriljavanje
čišćenje i sortiranje
sjemena, sortiranje
sjemena
sjemena prema
veličini ili masi
Čuvanje sjemena i osnovni uslovi klijanja
- Slike različitih
- Uočava značaj
- Razvija
- Navodi značaj
načina skladištenja
pravilnog
sistematičnost u
pravilnog
sjemena
skladištenja sjemena skladištenja sjemena radu
u cilju očuvanja
u cilju očuvanja
klijavosti
klijavosti
73
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Razlikuje načine
- Upoznaje načine
čuvanja sjemena (na
čuvanja sjemena
otvorenom i u
prostorijama)
- Objašnjava proces - Analizira uticaj
klijanja sjemena
spoljašnjih činilaca
Navodi uticaj
- Shvata značaj
na proces klijanja
spoljašnjih činilaca
povezivanja uzroka i
sjemena (voda,
na proces klijanja
posljedica
temperatura i
sjemena (voda,
kiseonik)
temperatura i
- Razlikuje epigeično i
kiseonik)
hipogeično klijanje
- Objašnjava zakon
- Pronalazi primjere
minimuma
epigeičnog i
hipogeičnog tipa
klijanja
Mirovanje sjemena, uzroci produženog mirovanja i načini za njihovo otklanjanje
- Upotrebljava
- Definiše pojam
- Shvata značaj
pojmove mirovanje
mirovanje sjemena
povezivanja uzroka i
sjemena i
- Definiše pojam
posljedica
dormantnosti
dormantnosti
sjemena
sjemena
- Analizira uticaj
- Objašnjava uticaj
pojedinih činilaca na spoljašnjih
uslova(vlaga,
odsustvo odnosno
toplota, kiseonik),
odloženo klijanja
anatomsko- Navodi načine
fizioloških osobina
tretiranja sjemana
sjemena i
sa nepropustivim
inhibitornih materija
omotačem
- Navodi vrste i značaj na sprečavanje
procesa klijanja
stratifikacije
- Razlikuje načine
tretiranja sjemena
sa nepropustljivim
omotačem
(tretiranje vodom,
sumpornom
kiselinom i
ozleđivanje
sjemenjače
mehaničkim putem)
- Uočava značaj
stratifikacije u
otklanjanju smjetnji
u klijanju izazvane
osobinama embriona
- Pravi razliku između
tople i hladne
stratifikacije
74
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Ispitivanje kvaliteta sjemena
- Razvija preciznost
- Razlikuje termine
- Upoznaje tehniku
uzimanja uzoraka za partija, kontrolna
jedinica,osnovni,
laboratorijsku
prosječni i radni
analizu sjemena
uzorak
- Opisuje postupak
određivanja: čistoće - Određuje čistoću
sjemena
sjemena, klijavost i
- Određuje klijavost i
energije klijavosti
energiju klijavosti
sjemena,
sjemena
zdravstvenog stanja
sjemena, apsolutne - Određuje
zdravstveno stanje
mase i upotrebne
vrjednosti, starosti i sjemena
- Određuje apsolutnu
porjekla sjemena
masu i upotrebnu
vrjednost, starost i
porjeklo sjemena
Poseban dio
Šišarice, plodovi i sjemena golosjemenica
- Opisuje spoljašnje - Vrši determinaciju - Razvija sposobnost
opažanja
šišarica, plodova i
karakteristike
sjemena
šišarica, plodova i
golosjemenica:
sjemena
Cycas revoluta L.,
golosjemenica
Ginko biloba L.,
- Navodi vrijeme
sazrevanja i osipanja Abies sp., Picea sp.,
Cedrus sp., Larix
šišarica
decidua Mill., Pinus
sp., Sequoia
sempervirens,
Juniperus sp.,
Cupressus sp., Thuja
sp., Taxus baccata
L.
Plodovi i sjemena skrivenosjemenica
- Opisuje spoljašnje - Vrši determinaciju - Razvija sposobnost
opažanja
plodova i sjemena
karakteristike
skrivenosjemenica:
plodova i sjemena
Magnolia sp.,
skrivenosjemenica
Cinnamonum
- Navodi vrijeme
camphora L., Laurus
sazrevanja i
nobilis L., Quercus
sakupljanja plodova
sp., Pittosporum
i sjemena
tobira Ait., Albizzia
julibrissin Dur.,
Cercis siliquastrum
L., Wisteria sinensis
75
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uzorci šišarica,
plodova i sjemena
golosjemenica
- Uzorci plodova i
sjemena
skrivenosjemenica
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
(Sims) Sweet.,
Lagerstroemia indica
L., Feijoa sellowiana
Berg., Citrus sp.,
Melia azedarach L...
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S. Stilinović, Semenarstvo šumskog i ukrasnog drveća i žbunja, Univerzitet u
Beogradu, 1985.
- V. Isajev, A. Mančić , Šumsko semenarstvo, Šumarski fakultet Banja Luka, 2001.
- V. Isajev, R. Čomić, A. Mančić, M. Mataruga , Priručnik za proizvodnju šumskog
semena u prirodnim semenskim objektima, Šumarski fakultet , Banja Luka, 1998.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Zbirka sjemena, šišarica i plodova, slike opreme i mašina za sakupljanje i doradu
sjemena, šišarica i plodova, slike čuvanja sjemena, fotografije.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer šumarstva
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Spoljašnje karakteristike
šišarica, plodova i sjemena
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Dekorativna dendrologija
- Determinacija vrsta
- Praktična nastava
76
1.2.10. TRAVNO I LJEKOVITO BILJE
1. Naziv predmeta: TRAVNO I LJEKOVITO BILJE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje potrebnog znanja o morfološkim osobinama travnog bilja.
- Sticanje znanja o podizanju, njezi i održavanju zelenih površina.
- Upoznavanje sa morfološkim osobinama ljekovitog bilja, njihovom proizvodnjom i
primjenom u praksi.
- Razumijevanje stečenog znanja u cilju širenja kulture gajenja i korišćenja
ljekovitog bilja.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci
- Razvijanje svijesti o značaju zelenih biljaka koje su bioekološka osnova
čitavog života na našoj planeti.
77
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija osjećaj za
- Uočava značaj
- Upoznaje značaj i
očuvanje životne
zelenila u urbanim
zadatak predmeta
sredine
sredinama
- Definiše pojam
- Interpretira
travne površine
definiciju travne
- Nabraja vrste
površine
travnjaka
- Razlikuje prirodne i
sejane travnjake
Vrste trava za travnjake posebnih namjena
- Razvija sposobnost
- Razlikuje i
- Nabraja i opisuje
opažanja
upoređuje vrste
vrste i
luksuznih trava
karakteristike
luksuznih trava
(rosulje-bijela
puzajuća rosulja,
obična rosulja,
baršunasta rosulja,
vijuci - crveni
vijuk, ovčiji vijuk i
livadarke)
- Razvija sposobnost
- Razlikuje i
- Nabraja i opisuje
opažanja
upoređuje vrste
vrste i
običnih trava
karakteristike
običnih trava
(Engleski ljulj,
livadarke- prava
livadarka, obična
livadarka,
jednogodišnja
livadarka,
čekinjasta
livadarka, šumska
livadarka,
ljubičasta
livadarka, vijucilivadski vijuk,
visoki vijuk, vijuk
janjčarica,
planinski vijuk,
mačiji rep, petlova
krestica, zubača)
- Razvija sposobnost
- Razlikuje i
- Nabraja i opisuje
opažanja
upoređuje vrste
vrste i
grubih trava
karakteristike
grubih trava
(ježevica,
francuska trava,
italijanski ljulj,
78
Preporuke za
izvođenje nastave
- Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
- Slike
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
lisičiji rep, bezosi
vlasen, uspravni
vlasen, mirisavka,
dantovka,
dipovina, tvrdača)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Zasnivanje i održavanje travnjaka
- Razlikuje etape u
- Nabraja i opisuje
etape u pripremi
pripremi zemljišta
zemljišta za
za zasnivanje
zasnivanje
travnjaka
travnjaka
- Upoznaje načine
- Razlikuje načine
formiranja
formiranja
travnjaka sjetvom
travnjaka i
sjemena
upoređuje
- Upoznaje načine
prednosti i
formirana
nedostatke
travnjaka sadnjom
različitih načina
busena
formiranja
- Upoznaje načine
travnjaka
formiranja
travnjaka sadnjom
(mladica) stolona
- Opisuje mjere
- Razlikuje mjere
njege travnjaka:
njege travnjaka
kosidba, đubrenje, - Uočava značaj
navodnjavanje,
mjera njege
aeracija, valjanje,
travnjaka
grabuljanje,
uljepšavanje,
čišćenje
- Upoznaje etape
- Izrađuje plan
popravke
popravke
zapostavljenih
zapostavljenih
travnjaka
travnjaka
- Opisuje način
- Odrađuje mjesto,
zasnivanja
položaj i dimenzije
travnjaka igrališta
igrališta
- Opisuje način
- Planira izgradnju
održavanja
podloge i drenažni
travnjaka igrališta
sistem
Problematika travnjaka
- Upoređuje
- Objašnjava
problematiku na
problematiku
novozasnovanom i
novozasnovanog
starom travnjaku
travnjaka
- Objašnjava
problematiku na
starim travnjacima
- Nabraja vrste
- Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse
Preporuke za
izvođenje nastave
- Koristi: šeme,
video zapise,
fotografije
- Atlas korovskih
biljaka
- Slike bolesti i
štetočina travnjaka
- Katalozi
proizvođača
preparata za
zaštitu bilja
79
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
korova travnjaka
- Opisuje načine
razmnožavanja i
rasprostiranja
korova
- Nabraja i
objašnjava mjere
borbe protiv korova
- Upoznaje se sa
efikasnošću
djelovanja
hemijskih
herbicidnih
sredstava na neke
vrste korova u
travnjaku
- Upoznaje štetočine
travnjaka ,njihovo
djelovanje i način
suzbijanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje korovske
biljke
- Uočava uticaj
korova na rast i
razvoj trava
- Ocjenjuje
postupanje čovjeka
u odnosu na zaštitu
zemljišta i
atmosfere
- Uočava odnos
potrebe i rizika
primjene pesticida
- Tumači upustva za
primjenu pesticida
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest za
očuvanje životne
sredine
- Razlikuje promjene
na travnjaku koje
izazivaju štetočine
kao i načine
njihovog suzbijanja
- Navodi bolesti
- Analizira na osnovu
biljaka na
simptoma na
travnjaku i način
travnjaku o kojoj
njihove zaštite
bolesti se radi i
određuje zaštitu ili
preventivu
Mašine i oprema za njegu travnjaka
- Nabraja neophodne - Ocjenjuje značaj
primjene mašina i
mašine i opremu za
opreme u njezi
njegu travnjaka:
travnjaka
kosačice, aeratori,
- Razlikuje
sekači busena,
neophodne mašine
grabulje, noževi,
i opremu za njegu
makaze, trimeri za
travnjaka
ivice travnjaka
- Razlikuje namjenu
- Objašnjava
mašina i opreme za
namjenu mašina i
njegu travnjaka
opreme za njegu
travnjaka
Kalendar radova na travnjaku
- Rezimira radove na - Određuje raspored
sezonskih radova
travnjaku po
na travnjaku
mjeseci
Morfološke osobine ljekovitog bilja
- Upoznaje
- Izvodi zaključke o
morfološke osobine
ljekovitom svojstvu
ljekovitog bilja
pojedinih dijelova
(korijen, stablo,
biljaka
- Slike mašina i
opreme za njegu
travnjaka
- Stiče odgovornost
- Razvija analitičnost
i logičko mišljenje
80
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
list, cvijet i plod)
Vrste ljekovitog bilja
- Razlikuje osnovne
- Nabraja i opisuje
morfološke
osnovne vrste i
karakteristike vrsta
karakteristike
pojedinačno po
ljekovitog bilja
familijama
koje se uglavnom
- Razlikuje biljake
gaji (ređe
unutar familije
sakupljaju divlje
forme):
- Familija: Apiaceae
- Korijander
(Coriandrum
sativum L.)
- Kim (Carum carvi
L)
- Anis (Pipinella
anisum L.)
- Mirodija (Anethum
graveolens L.)
- Celer (Apium
graveoles L.)
- Familija:
Asteraceae
- Kamilica
(Matricaria
chamomilla L.)
- Estragen (Artemisia
dracunculus L.)
- Buhac (Pyrethrum
cinerairaefolium
L.)
- Familija:
Lamiaceae
- Timijan (Thymus
vulgaris L.)
- Zalfija (Salvia
officinalis L)
- Maticnjak (Melissa
officinalis L.)
- Lavanda (Lavandula
officinalis Chaix)
- Majoran (Majorana
hortensis Moench)
- Nana (Mentha
piperita Hunds.)
- Vranilovka
(Origanum vulgare
L.)
- Bosiljak (Ocimum
basilicum L)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija sposobnost
opažanja
81
Preporuke za
izvođenje nastave
- Video materijali
- Atlas ljekovitog
bilja
- Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Familija:
Papaveraceae
- Mak (Papaver
somniferum L.)
- Familija:
Brassicaceae
- Bela slacica
(Sinapis alba L.)
- Familija:
Malvaceae
- Beli slez (Althea
oficinalis L.)
- Familija:
Valerianaceae
- Odoljen valerijana
(Valerijana
officinalis L.)
- Familija:
Schrophulahaceae
- Vunasti naprstak
(Digitalis lananta
Ehrh.)
- Crveni naprstak
(Digitalis purpurea
L.)
- Nabraja i opisuje
osnovne vrste i
karakteristike
ljekovitog bilja
koje se skuplja
(bere), a na
manjim površinama
gaji:
- Familija: Apiaceae
- Andelika (Angelika
officinalis L)
- Selen (Levisticum
officinalis L.)
- Familija:
Asteraceae
- Hajducka trava
(Achillea
millefolium L.)
- Pelin (Artemisia
absinthium L.)
- Cikorija, vodopija
(Cichorium intybus
L.)
- Maslačak
(Taraxacum
officinale L.)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razlikuje osnovne
morfološke
karakteristike vrsta
pojedinačno po
familijama
- Razlikuje biljake
unutar familije
82
Preporuke za
izvođenje nastave
- Video materijali
- Atlas ljekovitog
bilja
- Herbarijumski
materijal
- Živi materijal
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Neven (Calendula
officinalis L.)
- Familija:
Lamiaceae
- Majčina dušica
(Thymus serpyllum
L.)
- Familija:
Malveceae
- Crni slez (Malvia
silvestris L.)
- Familija:
Plantaginaceae
- Ženska bokvica
(Plantago major L.)
- Muška bokvica
(Plantago
lanceolata L.)
- Familija:
Urticaceae
- Kopriva (Urtica
dionica)
- Familija:
Hipericaceae
- Kantarion
(Hipericum
perforatum L.)
- Familija: Rosaceae
- Malina,Kupina,
Tranjina, Šipurak
- Nabraja i opisuje
neke ratarsko
povrtarske biljke
koje se koriste kao
ljekovito bilje:
- artičoka, bijeli luk,
bundeva, ren
jagoda, peršun
čičoka, špargla
- Nabraja i opisuje
šumsko drveće i
neke voćne kulture
koje se koriste kao
ljekovito bilje
(bagrem, breza,
jasen, divlji
kesten, glog, hrast,
lipa, zova, badem,
dunja, jabuka,
kleka, limun,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje ratarsko
povrtarske biljke
koje se koriste kao
ljekovito bilje
- Razlikuje šumsko
drveće i neke
voćne kulture koje
se koriste kao
ljekovito bilje
83
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
maslina, orah,
pomorandža)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Primjena ljekovitog bilja
- Razlikuje načine
- Upoznaje način
gajenja,dorade i
gajenja i
prerade ljekovitog
sakupljanja
bilja
ljekovitog bilja
- Opisuje postupak
dorade i prerade
ljekovitog bilja
- Uočava značaj
- Upoznaje se sa
primjene ljekovitog
načinom primjene
bilja
ljekovitog bilja u
farmaceutskoj i
kozmetičkoj
industriji
- Usvaja načela
zdravog života
Preporuke za
izvođenje nastave
- Seminarski rad
(aloja vera: uzgoj u
zaštićenom
prostoru)
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- P. Erić , P. Bošković, Mehanizacija u povrtarstvu, Poljoprivradni fakultet, Novi
Sad,1994. , Travnjaci okućnica, parkova i igrališta, Naučni institut za ratarstvo i
povrtarstvo, Novi Sad,1998.
- A. Bajkin, Mehanizacija u povrtarstvu, Poljoprivradni fakultet, Novi Sad,1994.
- P. Bošković , Travnate površine: sportski tereni, igrališta i parkovi (izgradnja i
održavanje), Sportska tribina, Zagreb,1975.
- P. Bošković , Biološki problemi travnjaka na igralištima u Jugoslaviji, Doktorska
disartacija, Poljoprivredni fakultet, Zagreb, 1978.
- P. Erić, D. Đukić, B. Ćupina i V. Mihajlović , Krmno bilje, praktikum,
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad,1996.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici opremljenoj A/V sredstvima.
- Slike, herbarijumski materijali, živi materijali, katalozi preparata za zaštitu bilja,
slike mašina i opreme za njegu travnjaka, Atlas korova, Atlas ljekovitog bilja,
sjemenski uzorci.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i povrtarstvo
84
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Suzbijanje biljnih bolesti,
štetočine i korova
- Sjetva, sadnja
- Primjena mašina i oprjeme
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Zaštita bilja
- Zaštita biljnog materijala
- Praktična nastava
- Poljoprivredna
mehanizacija
85
- Zasnivanje travnjaka
- Njega travnjaka
1.2.11. ZAŠTITA BILJA
1. Naziv predmeta: ZAŠTITA BILJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje opštih pojmova o biljnim bolestima.
- Sticanje znanja o prouzrokovačima biljnih bolesti i njihovom nastanku.
- Upoznavanje opštih pojmova o štetočinama biljaka.
- Sticanje znanja o hemijskim sredstavima za zaštitu bilja.
- Sticanje znanja o suzbijanju prouzokovača bolesti, štetočina i korova.
- Sticanje znanja o pravilnom korišćenju sredstava zaštite na radu i zaštite životne
sredine.
- Primjenjivanje standarda kvaliteta pri radu.
86
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Objašnjava značaj
- Uočava kroz
zaštite biljaka
primjere značaj
zaštite biljaka
Opšti pojmovi o biljnim bolestima
- Razvija sposobnost
- Upoznaje pojmove - Dijagnostikuje
opažanja
najznačajnije
o biljnim bolestima
bolesti na osnovu
- Nabraja uzročnike
uočenih simptoma
bolesti voćaka i
- Razlikuje žive i
vinove loze:
nežive uzročnike
gljive,
bolesti, načine
bakterije,
razmnožavanja,
viruse,
njihovu
alge,
klasifikaciju i
parazitne cvjetiće
simptome
- Opisuje nastanak
prenosenje
bolesti, prodiranje
- Analizira značaj i
parazita u biljku,
prenos parazita,
razvoj bolesti i
razvoje i simptome
simptome
kao i uticaj činilaca
- Objašnjava uticaj
sredine na
činilaca sredine na
nastanak i razvoj
nastanak i razvoj
bolesti
bolesti
Opšti pojmovi o štetočinama biljaka
- Razvija analitičnost
- Razlikuje
- Upoznaje opšte
štetočine biljaka:
pojmove o
insekte,
štetočinama biljaka
grinje,
- Nabraja štetočine
nematode,
biljaka
puževe,
ptice,
glodare
- Opisuje morfološku
i anatomsku gradju - Razlikuje djelove
tijela insekata:
insekata
glavu,
grudi,
trbuh
- Analizira anatomiju
i fiziologiju
insekata:
kožni pokrivač
insekta,
organe za varenje,
organe za krvotok,
organe za disanje,
organe za
izlučivanje,
nervni sistem,
87
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje
računara i
projektora
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
čulo vida,
čulo mirisa,
čulo pipanja,
čulo sluha,
polni organ
- Razlikuje
- Objašnjava
stadijume razvoja
biologiju insekata
insekata:
jaje insekta,
stadijum larve,
stadijum lutke,
stadijum odraslog
insekta
- Objašnjava
- Shvata uticaj
ekologiju insekata
životne sredine
(abiotičke i
biotočke faktore)
na razvoj
- Objašnjava
organizma
sistematiku
- Vrši podjelu klase
insekata
insekata na
potklase
Opšti pojmovi o korovskim biljkama
- Upoznaje podjelu i - Razlikuje vrste
opšte pojmove o
korovskih biljaka
korovskim biljkama
Suzbijanje uzročnika bolesti, štetočina i korova
- Razlikuje ulogu:
- Razvija
- Nabraja i
sistematičnost u
objašnjava
biljnog karantina,
radu
indirektne mjere
agrotehničkih
borbe protiv
mjera u suzbijanju
uzročnika bolesti,
bolesti i štetočina
štetočina i korova
- Nabraja i
- Razlikuje direktne
objašnjava
mjere borbe:
direktne mjere
mehanicke,
borbe protiv
fizičke,
prouzrokovača
biološke,
bolesti, štetočina i
hemijske
korova
Hemijska sredstva za zaštitu bilja
- Razlikuje oblike
- Upoznaje oblike
- Razvija
pesticida:
proizvodnje
odgovornost
rastvor,
pesticida i način
- Razvija svijest za
emulziju,
primjene
očuvanje životne
suspenziju,
sredine
prašivo,
- Razvija svijest o
granule
potrebi zaštite na
- Određuje načine
- Objašnjava
radu
primjene pesticida:
pojmove značajne
88
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
za primjenu
pesticida
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prskanje,
orošavanje,
zamagljivanje,
zadimljavanje,
fumigacija,
zaprašivanje
sjemena i biljaka
- Shvata pojmove
značajne za
- Upoznaje
primjenu pesticida:
toksičnost
pesticida, zaštitnu
fitotoksičnost,
opremu i mjere
kompatibilnost,
predostrožnosti pri
karencu,
upotrebi pesticida
tolerancu,
- Navodi
perzistentnost,
klasifikaciju
rezistentnost
pesticida
- Vrši klasifikaciju
(fungicidi, i
pesticida prema
insekticidi,
otrovnosti
herbicidi)
- Rukuje zaštitnom
opremom i
razlikuje mjere
zaštite i
predostrožnosti
- Razlikuje oblike
pesticida
- Vrši podjelu
pesticida
Bolesti i štetočine povrtlarskih biljaka
- Razlikuje uzročnike - Razvija analitičnost
- Nabraja i opisuje
bolesti
bolesti povrtlarskih
- Razvija pozitivan
- Ocjenjuje značaj
biljaka
stav prema
bolesti
zdravlju
- Uočava simptome
bolesti
- Poznaje biologiju
- Opisuje štetočine
parazita
povrtlarskih biljaka
- Razlikuje načine
- Opisuje insekte,
suzbijanja
način zivota i
štetočina
njihovu štetnost na
povrtlarskih biljaka
povrtlarske biljke
- Navodi mjere
- Određuje mjere
borbe protiv bolesti
borbe protiv bolesti
i štetočina
i štetočina
povrtlarskih biljaka
povrtlarskih biljaka
Bolesti i štetočine voćaka
- Razlikuje uzročnike - Razvija pozitivan
- Upoznaje i opisuje
stav prema
bolesti voćaka
najznačajnije
zdravlju
- Ocjenjuje značaj
bolesti:
bolesti
jabučastog,
- Uočava simptome
kostičavog,
89
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje
računara i
projektora:
prikazivanje bolesti
i štetočina
povrtlarskih biljaka
- Korišćenje
računara i
projektora:
prikazivanje bolesti
i štetočina voćaka
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
bolesti voćaka
jagodastog,
- Poznaje biologiju
južnog voća,
parazita
bolesti ostalih
- Razlikuje načine
voćaka
suzbijanja
- Opisuje
štetočina voćaka
najznačajnije
- Određuje mjere
štetočine:
borbe protiv bolesti
jabučastog,
i štetočina voćaka
koštičavog,
jagodastog,
južnog voća,
štetočine ostalih
voćaka
- Navodi mjere
borbe protiv bolesti
i štetočina voćaka
Bolesti i štetočine vinove loze
- Razlikuje uzročnike - Stiče
- Upoznaje i opisuje
samopouzdanje i
bolesti
najznačajnije
sigurnost
bolesti vinove loze - Ocjenjuje značaj
- Razvija pozitivan
bolesti
stav prema
- Uočava simptome
- Opisuje
zdravlju
- Poznaje biologiju
najznačajnije
parazita
štetočine vinove
- Razlikuje načine
loze
suzbijanja
- Navodi načine
štetočina vinove
suzbijanja i mjere
loze
borbe protiv bolesti
- Određuje mjere
i štetočina vinove
borbe protiv bolesti
loze
i štetočina vinove
loze
Bolesti i štetočine cvijeća i ukrasnog bilja
- Razvija pozitivan
- Razlikuje
- Opisuje
stav prema
prouzrokovače
najznačajnije
zdravlju
bolesti cvijeća
bolesti cvijeća
- Ocjenjuje značaj
bolesti
- Uočava kroz
primjere simptome
bolesti cvijeća
- Opisuje
- Poznaje biologiju
najznačajnije
parazita
štetočine cvijeća
- Odredjuje mjere
- Navodi mjere
borbe protiv bolesti
borbe protiv bolesti
i štetočina cvijeća
i štetočina cvijeća
- Opisuje
najznačajnije
bolesti ukrasnog
- Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju
- Razlikuje uzročnike
bolesti ukrasnog
bilja
90
Preporuke za
izvođenje nastave
- Korišćenje
računara i
projektora:
prikazivanje bolesti
i štetočina vinove
loze
- Korišćenje
računara i
projektora:
prikazivanje bolesti
i štetočina cvijeća i
ukrasnog bilja
- Korišćenje
računara i
projektora:
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
bilja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Ocjenjuje značaj
bolesti
- Uočava simptome
- Opisuje
bolesti ukrasnog
najznačajnije
bilja
stetočine ukrasnog
- Poznaje biologiju
bilja
parazita
- Navodi mjere
borbe protiv bolesti - Odredjuje mjere
borbe protiv bolesti
i štetočina
i stetočina
ukrasnog bilja
ukrasnog bilja
Bolesti drvenastih i žbunastih vrsta
- Razvija pozitivan
- Razlikuje bolesti
- Opisuje
stav prema
drvenastih i
najznačajnije
zdravlju
žbunastih vrsta
bolesti drvenastih i
- Ocjenjuje značaj
žbunastih vrsta
bolesti
- Opisuje
- Poznaje biologiju
najznačajnije
parazita
štetočine
- Odredjuje mjere
drvenastih i
borbe protiv bolesti
žbunastih vrsta
štetočina
- Navodi mjere
drvenastih i
borbe protiv bolesti
žbunastih vrsta
stetočina
drvenastih i
žbunastih vrsta
Preporuke za
izvođenje nastave
prikazivanje bolesti
i štetočina
- Korišćenje
računara i
projektora:
prikazivanje bolesti
i štetočina
drvenastih i
žbunastih vrsta
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Sekulić, M. Babović , Zaštita bilja, Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- N. Dimić, Opšta entomologija, Univerzitet u Sarajevu, Sarajevo, 1981.
- D. Karadzić, Zastita šuma(Šumska fitopatologija), Beograd, 1992.
- T. Milijašević, Bolesti ukrasnih biljaka,Beograd, 1992.
- N. Dimić, Štetocine voćaka i vinove loze, Univerzitet u Sarajevu, 1981.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici opremljenoj sa računarom i grafoskopom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja – test (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacinog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinim periodima.
91
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede smjera za zaštitu bilja
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za zaštitu bilja i prehrambenih proizvoda
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer voćarstva i vinogradarstva
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i povrtarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer poljoprivrede biljnog smjera
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitektur
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Morfologija i fiziologija
voćaka i vinove loze
- Ekoločki činioci
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Voćarstvo i vinogradarstvo
- Morfologija i fiziologija
voćaka i vinove loze
- Agrohemija sa pedologijom - Zemljište, klima
92
1.2.12. BIODEKORACIJA
1. Naziv predmeta: BIODEKORACIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih znanja o aranžiranju biljnog materijala.
- Usvajanje znanja o izradi aranžmana od rezanog, suvog i saksijskog cvijeća.
- Ovladavanje različitim tehnikama aranžiranja .
- Osposobljavanje za samostalno korišćenje stručne literature.
- Razvijanje interesovanja za dalje usavršavanje i obrazovanje u struci.
- Primjenjivanje standarda kvaliteta pri radu.
93
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija sposobnost
- Upoznaje zadatak
- Uočava kroz
zapažanja
predmeta i njegov
primjere različite
značaj
vrste i oblike biljnog
- Upoznaje biljni
materijala koji se
materijal koji se
koriste u
koristi za aranžiranje biodekoraciji
Aranžiranje rezanog cvijeća
- Navodi i karakteriše - Razlikuje: prirodne - Razvija smisao za
kompoziciju
boje, neutralne
boje u cvjetnom
boje, susjedne boje, - Razvija smisao za
aranžmanu
estetiku
kontrastne boje i
- Navodi vrste i
- Razvija pozitivan
harmoniju boja
osnovne
stav prema
- Razlikuje vrste
karakteristike
zanimanju
rezanog cvjeća
rezanog cvijeća
- Navodi posude i alat - Uočava kroz
primjere različite
za aranžiranje
vrste posuda za
aranžiranje rezanog
cvjeća (oblik,
veličina, boja)
- Povezuje oblik,
veličinu i boju
aranžmana sa
oblikom, veličinom i
bojom posude
- Razlikuje alat za
aranžiranje
- Uočava kroz
- Navodi i opisuje
primjere veliki izbor
pomoćna sredstva i
pomoćni materijal za pomoćnih sredstava i
aranžiranje
materijala za
aranžiranje:
jež(kenzan),
shipo(šipo), sundjer
različitog oblika i
veličine za
aranžiranje svježeg
cvjeća, držaci, žica,
trake, kamen, drvo,
materijal za
moderne aranžmane
itd.
- Objašnjava
- Razlikuje: rezanje
konzerviranje biljnog pod vodom,
povećanje površine
materijala
upijanja, tretiranje
94
Preporuke za
izvođenje nastave
- Grane, lišće,
cvjetovi, plodovi,
živi materijal,
herbarizovan
materijal
- Drvene boje, vodene
boje, podloga za
miješanje boja
- Posude i alat za
aranžiranje,
fotografije
- Pomoćna sredstva,
pomoćni materijal,
fotografije, A/V
materijal, sredstava
za aranžiranje
- Slike i šeme
konzerviranja
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
vrućom vodom,
sagorijevanje
stabljike, potapanje,
- Upoznaje osnovne
hemijska sredstva
principe aranžiranja - Uočava položaj i
- Opisuje tri glavne
nagib glavnih i
grane ŠIN, SOE i
sporednih grana u
HIKAE
biljnom aranžmanu
Aranžiranje suvog cvijeća
- Razlikuje: biljke
- Razvija sposobnost
- Navodi i opisuje
koje se prirodno
zapažanja
vrste suvog cvijeća
suše, biljke koje se
vještački suše, biljke
sa pojedinačnim
plodovima
- Navodi i opisuje
- Razlikuje: sušenje
metode sušenja
vodom, sušenje
biljnog materijala
vrućim vazduhom,
sušenje hemijskim
sredstvima,
presovanje, sušenje
glicerinom
- Navodi i opisuje
- Razlikuje sredstava
pomoćna sredstva za za aranžiranje:
aranžiranje suvog
sundjer za
cvijeća
aranžiranje suvog
cvjeća, žičanu
mrežu, držace, nož,
makaze, šilo, konac,
zica, posude,
- Objašnjava postupak mahovina i lijepak
aranžiranja suvog
- Uočava
cvijeća
karakteristike
aranžiranja suvog
cvijeća
- Uporedjuje
aranžiranje svježeg i
suvog cvijeća
Aranžiranje buketa
- Razlikuje aranžiranje - Razvija smisao za
- Navodi i opisuje
vrste buketa prema
u ruci i aranžiranje u kompoziciju
tehnici rada
držaču
- Navodi i karakteriše - Razlikuje:
vrste buketa prema
dekorativni buket,
namjeni
vjenčani buket,
- Opisuje novogodišnji bidermajer, kaskadni
aranžman
buket, korsaž
- Crta: novogodišnji
aranžman,
95
Preporuke za
izvođenje nastave
- Slike, A/V materijal
suvog cvjeća i
plodova, biljni
materijal
- Silicil gel, boraks,
A/V materijal
metoda sušenja,
fotografije
- Pomoćna sredstva za
aranžiranje
- Fotografije i A/V
materijal buket aranžmana
- Drvene boje,
podloga
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
novogodišnji stoni
aranžman, božićni
vijenac, božićno
drvo (osnova +
izgled)
Aranžiranje cvjeća u stilu ikebane
- Uporedjuje:
- Upoznaje istorijat
proljećni, ljetnji,
ikebane
- Opisuje ikebanu kroz jesenji, zimski
aranžman
godišnja doba
- Opisuje aranžiranje - Razlikuje aranžiranje
vijenca i “suze”
vijenaca i “suze”
pomoću žice i
pomoću plastične
osnove
Vrste aranžmana prema mjestu postavljanja
- Razlikuje vrste
- Navodi vrste
aranžmana prema
aranžmana prema
mjestu postavljanja
mjestu postavljanja
- Crta podni aranžman
- Opisuje podni
(osnova+izgled)
aranžman
- Crta zidni aranžman
- Opisuje zidni
aranžman
- Opisuje stoni
- Crta svečani stoni
aranžman
aranžman
(osnova+izgled)
- Opisuje korpa
- Crta korpa-aranžman
aranžman
(osnova+izgled)
Slobodni aranžmani
- Izražava različite
- Navodi simbole u
poruke i osjećanja
cvjetnim
cvjetnim
aranžmanima
aranžmanom
- Objašnjava ulogu
- Vrednuje drvo kao
drveta u cvjetnim
sastavni dio cvjetnog
aranžmanima
- Navodi alat i
aranžmana
sredstva za obradu - Razlikuje kroz
drveta
primjere alat i
- Objašnjava primjenu sredstva za obradu
drveta u aranžiranju drveta
- Opisuje “panj”
- Crta “panj”
aranžman
aranžman
- Navodi ulogu vode u
(osnova+izgled)
cvjetnim
- Razlikuje fontanu,
aranžmanima
kaskadu i vodoskok
- Opisuje aranžman
kao važan detalj u
“prizor pored vode”
cvjetnom aranžmanu
- Crta aranžman
Preporuke za
izvođenje nastave
(blok,hamer,pakpapir), A/V materijal
novogodišnjih
aranžmana
- Razvija sposobnost
zapažan
- Slike i A/V materijal
aranžmana.
- Posjeta zelenim
površinama
- Plastična osnova za
vijenac i suzu, biljni
materijal
- Razvija smisao za
kompoziciju
- Slike, drvene boje,
podloga (blok,
hamer), A/V
materijal aranžmana
- Razvija smisao za
dizajn enterijera
- Alat za obradu
drveta
- Slike, A/V materijal
aranžmana
- Razvija smisao za
prostornu
orjentaciju
- Saksijski biljni
materijal
96
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
“prizor pored
- Navodi ulogu kamena vode”(osnova+izgle)
- Uočava različite
u cvjetnim
oblike kamena kao
aranžmanima
sastavnog dijela
- Definiše ideju u
kompozicionog
biodekoraciji
rješenja (oblutak,
- Navodi ulogu
rizla, rječni kamen i
svjetlosti i jačine
td.)
svjetlosti za
- Klasifikuje biljke
raspored biljaka u
prema jačini
enterijeru.
svjetlosti: hlad,
- Obrazlaže zavisnost
poluhlad, svjetlost,
ekspozicije i
sunce
rasporeda biljnog
- Odredjuje biljni
materijala u
materijal za sjever,
enterijeru
istok, jug i zapad
97
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Škola OHARA
- Upoznaje istorijat
škole Ohara
- Opisuje Moribana
oblik aranžiranja
- Navodi i opisuje
stilove Moribana
aranžiranja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava oblik posude i biljni materijal
Moribana aranžmana
- Razlikuje uspravni,
nagnuti, kaskadni,
kontrastni i uzvišen
stil aranžiranja
- Crta stilove Moribana
aranžiranja
- Uočava oblik posude
- Opisuje Nageire oblik i izbor biljnog
materijala Nageire
aranžiranja
aranžmana
- Navodi i opisuje
- Razlikuje uspravni,
Nageire oblik
nagnuti, kaskadni,
aranžiranja
uzvisen i kontrastni
stil Nageire
aranžiranja
- Crta stilove Nageire
aranžmana
osnova+izgled)
Uočava
karakterstike Shakei
- Opisuje pejzažni
(šakei) aranžmana
Shakei (šakei)
- Razlikuje
aranžman
tradicionalan i
- Navodi i opisuje
stilove Shakei (šakei) moderan aranžman
- Uočava
aranžmana
karakteristike
- Opisuje Morimono
Morimono aranžmana
aranžman
(kombinacija voća,
povrća i biljnog
materijala)
Škola SOGETSU
- Upoznaje istorijat
- Uočava biljni
škole Sogetsu
materijal, posude i
- Navodi karakteristike liniju cvjetnog
aranžmana
Sogetsu škole
- Uporedjuje sličnosti
- Objašnjava
i razlike Morimono i
kombinovani stil
Nageire aranžiranja
aranžiranja
Skola IKENOBO
- Izdvaja specifičnosti - Upoznaje istorijat
Rika aranžmana i
škole Ikenobo
savremenog Rika
- Navodi i opisuje
stilove Ikenobo škole aranžmana
- Uočava asimetričnost
- Opisuje Rika
98
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija sposobnost
opažanja
- Drvene boje,
podloga (hamer,pak
papir, blok), slike,
šeme, stručna
literatura
Razvija kreativnost
- Slike
- Šeme
- A/V materijal
aranžmana
Razvija smisao za
simetriju
- Slike
- Šeme
- A/V materijal
aranžmana
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Shoka aranžmana
aranžman
- Opisuje Shoka(šoka)
aranžman
- Povezuje
- Opisuje modernu
kombinaciju metala,
ikebanu i navodi
stakla, gvoždja,
njene stilove
kamena i cvjetnog
- Opisuje apstraktan
materijala. Razlikuje
aranžman - ZeneiRika aranžman,
Bana
Shoka(šoka)
- Opisuje savremeni
aranžman i
slobodan aranžman - apstraktan aranžman
Džiju-bana
- Zenei-Bana
Aranžiranje žardinjera - enterijer
- Razlikuje žardinjere - Razvija smisao za
- Navodi i opisuje
prostor
prema obliku,
vrste žardinjera
veličini, boji i
- Navodi i opisuje
materijalu od kojeg
saksijski biljni
je izradjena.
materijal koji se
koristi za aranžiranje - Uočava estetsku
vrijednost žardinjera
žardinjera
- Objašnjava osnovne - Razlikuje žardinjere
principe aranžiranja
za enterijer i
žardinjera enterijera eksterijer
- Povezuje oblik
- Objašnjava mjere
žardinjera i ambijent
njege biljaka u
enterijeru
u kome se postavlja
- Povezuje zavisnost
aranžiranja biljaka i
uslova sredine
(temperatura,
svjetlost, vlaga)
- Procjenjuje količinu
i učestalost:
zalivanja,
orošavanja,
prašenja,
prihranjivanja
biljaka u enterijeru
Aranžiranje žardinjera - eksterijer
- Razvija smisao za
- Uočava ulogu
- Navodi funkcije
oplemenjivanje
žardinjera u
- Navodi i opisuje
prostora
ograničavanju,
sadni materijal koji
povezivanju i
se koristi za
zatvaranju prostora
aranžiranje spoljnih
- Odredjuje žbunasti i
žardinjera
cvjetni materijal
- Objašnjava mjere
karakterističan za
njege biljaka
kompoziciona
vanjskih žardinjera
rješenja
99
Preporuke za
izvođenje nastave
- Slike
- Šeme
- A/V materijal
aranžmana
- Slike
- Šeme
- A/V materijal
aranžmana
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Odredjuje količinu i
učestalost zalivanja,
prašenja i
prihranjivanja
biljaka
Slobodni aranžmani – specifični oblici aranžiranja
- Razvija smisao za
- Opisuje pravougaoni - Uočava funkciju i
kompoziciju
aranžman
određuje biljni
materijal
pravougaone
žardinjere
- Razvija smisao za
- Opisuje okrugli
- Crta aranžmanpreciznost
aranžman
pravougaona
- Navodi specificne
žardinjera (osnova +
načine aranžiranja:
izgled)
- Opisuje: vrt u boci, - Odredjuje funkciju i
terarijum, mini
biljni materijal
staklenu baštu,
okrugle žardinjere
bonsai aranžman
- Uočava posude, alat,
(uzgajanje
supstrate i tehniku
minijaturnog drveća) sadnje za odredjeni
aranžman
Preporuke za
izvođenje nastave
- Drvene boje,
podloga (blok,
hamer)
- Slike
- Šeme
- A/V materijal
arnžmana
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Z. Drenić , Cvećarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- S. Matutinović , Osnovi aranžiranja biljnog materijala, Zavod za udzbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- F. Barnet, Savremeni pristup cvetnom dizajnu, Leo commerce doo, Rijeka, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici opremljenoj računarima, A/V sredstvima,suvim i
svježim biljnim materijalom, saksijskim biljnim materijalom, posudama, alatom
za aranžiranje, pomoćnim sredstvima i pomoćnim materijalom za aranžiranje,
alatom za obradu drveta, fotografijama, šemama, drvenim i vodenim bojama.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
100
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
10. Povezavost predmeta
Znanja
- Morfološke i dekorativne
osobine cvjetnog
materijala
- Morfološke i dekorativne
osobine drvenastog,
žbunastog materijala i
plodova
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Cvjećarstvo
- Aranžiranje sviježeg, suvog
i saksijskog cvijeća
- Dekorativna dendrologija
101
- Upotreba drvenastog,
žbunastog materijala i
plodova u dekoracijama
1.2.13. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
180
216
198
702
Ukupno
108
180
216
198
702
Praktična nastava: Odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Osposobljavanje za samostalan rad u zanimanju i razvijanje svijesti o potrebi
stalnog usavršavanja.
- Sticanje sigurnosti u povezivanju teoriskih znanja sa praktičnim radom.
- Osposobljavanje za rad u grupi.
- Upoznavanje sa značajem karakteristika zemljišta i đubriva i njihovim uticajem
na poljoprivrednu proizvodnju.
- Sticanje znanja o funkcionalnim i tehničkim karakteristikama mašina, aparata i
uređaja, koji se koriste u poljoprivrednoj proizvodnji.
- Osposobljenost za proizvodnju kvalitetnog sadnog materijala i sjemena u
rasadničarstvu i cvjećarstvu.
- Usvajanje osnovnih znanja i vještina za primjenu savremenih agrotehničkih mjera
u cvjećarasko rasadničkoj proizvodnji.
- Upoznavanje sa morfološkim osobinama drvenastih , žbunastih i cvjetnih vrsta.
- Osposobljavanje za izradu različitih cvijetnih aranžmana od rezanog suvog i
saksijskog cvijeća.
- Sticanje znanja o mnogostrukoj ulozi zelenila u zaštiti životne sredine.
- Podsticanje interesovanje za dalje usavršavanje i obrazovanje u struci.
- Sticanje praktičnih znanja o pravilnom korišćenju sredstava zaštite na radu i
zaštite životne sredine.
- Osposobljavanje za primjenu standarda kvaliteta pri radu.
102
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Stiče pozitivan
- Tumači značenje
- Upoznaje nastavni
odnos prma struci i
oznaka na
program prktične
zanimanju
tablicama za
nastave i njene
- Uviđa važnost
upozorenje od
specifičnosti
zaštite na radu
opasnosti
- Upoznaje se sa
- Shvata uzroke i
značajem zaštite
posljedice povreda
na radu, izvorima
- Primjenjuje
opasnosti i pruža –
sredstva prve
njem prve pomoći
pomoći
- Upoznaje se sa
- Koristi
načinom vođenja
protivpožarna
dnevnika praktične
sredstva
nastave
PEDOLOGIJA
Uzimanje uzoraka zemljišta i njihova priprema za analizu
- Uzima uzorke
- Stiče radne navike
- Navodi fizičke
zemljišta i
osobine zemljišta,
priprema ih za
značajne za rast i
analizu
razvoj biljaka
- Određuje
- Objašnjava značaj
mehanički sastav
uzorka za hemijsku
zemljišta
analizu
- Prepoznaje
- Navodi načine
strukturne
uzimanja uzoraka
agregate
- Navodi vrijeme
- Određuje stabilnost
uzimanja uzoraka
strukture zemljišta
za hemijsku analizu
zemljišta
- Vrši kopanje
pedoloških profila
- Određuje
specifičnu masu
zemljišta
- Određuju ukupnu
poroznost zemljišta
- Određuje ph
vrijednost
Preporuke za
izvođenje nastave
- Svaki učenik
samostalno vodi
dnevnik na bazi
unaprijed datih
uputstava od
strane nastavnika
praktične nastave
- Pribor za prvu
pomoć
- Sredstva
protivpožarne
zaštite
Rad u laboratoriji
koja treba da sadrži:
uzorak zemljišta,
laboratorjisko
posuđe,
10%rstvor
hlorovodonične
kisjeline,
uzorak zemljišta u
obliku kocke
100cm3,
filter papir,
univerzalni indikator,
rastvor kalijum
hlorida 0, 1mol/dm3,
destilovanu vodu,
pedološki nož,
papirne vrećice,
metar,
šeme pedoloških
profila sa oznakama
horizonata i
pothorizonata
AGROHEMIJA SA FIZIOLOGIJOM BILJAKA
Uzimanje uzorka mineralnih đubriva u cilju raspoznavanja i određivanja hemijskog
sastava
- Uzima uzorak
Rad u laboratoriji
- Objašnjava način
- Razvija
mineralnih đubriva
koja treba da sadrži:
uzimanja uzoraka
samostalnost,
mineralnih đubriva - Određuje hemijski
preciznost i tačnost uzorak đubriva,
sastav mineralnih
u cilju
u radu
laboratorijsku
đubriva,
raspoznavanja i
opremu,
dokazivanjem jona:
određivanja
sonde za uzimanje
hemijskog sastava
uzorka,
hlorida, karbonata,
103
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi
karakteristike
različitih
mineralnih đubriva
- Opisuje načine
uzimanja
mineralnih đubriva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
fosfata, nitrata,
sulfata, kalcijuma,
kalijuma,
amonijuma
- Vrši determinaciju
ispitivanih uzoraka
mineralnih đubriva
Preporuke za
izvođenje nastave
rastvor srebronitrata,
hlorovodonika,
rastvor barijum
hlorida,
azotnu kisjelina,
rastvor gvožđe
sulfata,
koncentrovanu
sumpornu kisjelinu,
rastvor natrijum
hidroksida,
rastvor natrium
kobalt nitrata,
rastvor amonium
karbonata
Određivanje % NPK u mineralnim đubrivima i izračunavanje norme đubrenja na osnovu
hemijske analize zemljišta
Rad u laboratoriji
- Razvija radne
- Određuje % azota,
- Upoznaje metode
koja treba da sadrži:
navike
fosfora i kalijuma u
određivanja % N,P i
- Razvija analitičko
mineralnim
K u mineralnim
25% rastvor
mišljenje
đubrivima
đubrivima
formaldehida,
- Izračunava količinu
- Objašnjava
rastvor natrijum
azota, fosfora i
postupak pri
hidroksida,
kalijuma za
određivanju i
indikatore,
đubrenje, na
izračunavanju
analitičku vagu,
osnovu hemijske
količine N,P i K za
reagense analize zemljišta
đubrenje zemljišta
20%natrijum hlorid,
- Navodi načine
50%amonijum nitrat,
upotrebe đubriva
rastvor natriuma,
- Definiše pravila za
filter papir
primjenu đubriva
Uzimanje i priprema uzorka biljne mase za analizu
- Uzima prosječan
- Razvija analitičko
- Navodi načine
uzorak cijele biljke
mišljenje
uzimanja uzorka
- Stiče radne navike
biljne mase za
- Uzima prosječan
analizu
uzorak sjemena
- Definiše vrijeme
- Uzima uzorak
uzimanja uzorka.
korjenasto - Navodi značaj
krtolastih biljaka
uzimanja uzorka
- Priprema uzorak za
biljne mase za
hemijsku analizu
analizu
Određivanje slobodne i hidroskopne vlage u biljnoj supstanci
- Uzorak biljne mase
- Određuje procenat - Razvija
- Objašnjava
samostalnost u
slobodne vlage u
postupke
- Analitička vaga
radu
biljnoj supstanci
određivanja
- Sušnica
- Određuje procenat - Razvija preciznost
slobodne i
- Eksikator sa
hidroskopne vlage
hidroskopne vlage
kalcum-hloridom i
u biljnoj supstanci
posude za
mjerenje sa
104
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
pklopcem
Određivanje mineralnih materija u biljnoj supstanci
- Proračunava
- Objašnjava
sadržaj sirovog
postupak
pepela u vazdušno
određivanja
suvoj supstanci
mineralnih
- Izračunava sadržaj
materija u biljnoj
sirovog pepela u
supstanci
apsolutno suvoj
supstanci
- Izračunava sadržaj
organske materije
od asolutno suve
supstance
Određivanje asimilacione površine lista
- Razvija preciznost
- Objašnjava metode - Određuje i
izračunava
određivanja
asimilacionu
asimilacione
površinu konture
površine lista
lista na hartiji
POLJOPRIVREDNA MEHANIZACIJA
Obuka u rukovanju traktorom
- Stiče radne navike
- Upoznaje komande - Startuje motor i
prati kontrolne
traktora
- Razvija svijest o
uređaje
- Objašnjava način
sigurnosti i
- Upravlja traktorom
funkcionisanja
preciznosti u radu
pojedinih djelova
- Pridržava se
traktora: uređaja
pravila o
za transmisiju,
bezbjednosti
uređaja za
saobraćaja
upravljanje,
uređaja za
kočenje, uređaja
za davanje zvučnih
i svjetlosnih signala
- Definiše osnovna
pravila o
bezbjednosti
saobraćaja
- Navodi pravila
bezbjednosti rada
sa traktorom
Održavanje traktora i priključnih mašina
-Stiče odgovornost
- Obavlja čišćenje i
- Navodi značaj i
pranje mašina
objašnjava načine
pri radu
- Obavlja zaštitu od
održavanja
korozije
traktora i
- Izvodi tehničko
priključnih mašina
staranje: jedan i
dva
- Konzervira i
105
- Uzorak biljne
supstance
- Peć za
sagorijevanje sa
piromorom
- Rešo
- Eksikator
- Porcelanska šoljica
- Laboratorijska
kliješta
- Azotna kiselina
- Listovi raznih
biljnih vrsta
- Analitička vaga
- Traktor
- Osposobljavanje
učenika za
rukovanje
traktorom izvodi
nastavnik praktične
nastave ili saradnik
u nastavi
- Pribor i alat za
održavanje
traktora i
priključnih mašina
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
dekonzervira
mašine
Praktičan rad sa mašinama - agregatima na parceli
- Prikopčava plugove - Razvija svijest o
Mašine za osnovnu
za traktor
odgovornosti i
obradu zemljišta:
- Analizira osnovnu
preciznosti pri radu
- Objašnjava način
obradu:
rada mašinama za
na slog,
osnovnu obradu
na razor,
zemlji
ravnim oranjem
- Uočava
podešavanja
plugova u toku
rada
- Vrši prikopčavanje
i podešavanje
mašina za
dopunsku obradu
zemljišta
- Izvodi postupak
kultivacije
zemljišta,
Mašine za đubrenje:
- Izvodi postupak
- Objašnjava način
drljanja zemljišta,
rada mašinama za
- Izvodi postupak
đubrenje
valjanja zemljišta,
- Izvodi postupak
freziranjanje
zemljišta,
Mašine za sadnju:
- Izvodi postupak
- Objašnjava način
obrade zemljišta
rada mašina za
sjetvospremačima
sadnju
- Vrši prikopčavanje
Mašine za njegu i
i podešavanje
zaštitu bilja:
mašina za đubrenje
- Objašnjava način
rada međurednog
- Izvodi postupak
kultivatora
đubrenja mašinama
- Objašnjava način
za đubrenje
rada mašinama za - Vrši prikopčavanje
zaštitu bilja
i podešavanje
mašina za sadnju
Mašine i uređaji za
- Analizira postupke
navodnjavanje:
mehanizovane
- Objašnjava rad
sadnje
mašina i uređaja za - Vrši prikopčavanje
navodnjavanje
i podešavanje
međurednog
Mašine i uređaji za
kultivatora
rezidbu:
- Izvodi postupak
- Objašnjava način
međuredne
rada pneumatskim
kultivacije
106
Preporuke za
izvođenje nastave
- Mašine za osnovnu
obradu zemljišta
- Mašine za dopunsu
obradu zemljišta
- Mašine i uređaji za
đubrenje
- Mašine za njegu i
zaštitu bilja
- Mašine i uređaji za
navodnjavanje
- Mašine i uređaji za
rezidbu
- Kosačice
- Posjeta
poljoprivrednom
dobru
- Osposobljavanje
učenika za
prakričan rad sa
mašinama –
agregatima na
parceli izvodi
nastavnik praktične
nastave ili saradnik
u nastavi,
nastavnom
metodom
demonstracije
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
makazama
Kosačice:
- Objašnjava način
rada kosačicama
Formativni ciljevi
učenik
- Rukuje mašinama
za zaštitu bilja
- Montira i podešava
mašine i uređaje za
navodnjavanje
- Pušta u rad mašine
i uređaje za
navodnjavanje
- Upotrebljava
pneumatske
makaze u rezidbi
- Vrši prikopčavanje
i podešavanje
kosačica
107
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Uvod
- Upoznaje se sa
načinom
herbarizovanja
biljnog materijala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Herbarizuje biljni
materijal
DEKORATIVNA DENDROLOGIJA
Uvod
- Navodi morfološke i - Prepoznaje:
valjkastu, jajastu,
dekorativne
okruglastu,
osobine drvenastih
kišobranastu,
i žbunastih vrsta
žalosnu, poleglu
krošnju
Prepoznavanje četinarskih vrsta
- Determiniše i
- Navodi i opisuje:
herbarizuje
sledeće vrste:
- Gingo biloba
- Vrste roda ginko
- Abies concolor
- Vrste roda abies- Abies alba
jele
- Pseudo tsuga
- Vrste pseudotsuga
menziesii
- Picea pungens
- Vrste roda picea
- Picea abies
smrče
- Picea omorica
- Cedrus deodaa
- Vrste roda cedrus- Cedrus atlantica
kedar
- Larix decidua
- Vrste roda larix- Pinus peuce
ariš
- Pinus pinea
- Vrste roda pinus- Pinus nigra
borovi
- Pinus silvestris
Pinus mugo
- Vrste roda
- Juniperus
juniperus-kleka
communis
- Juniperus
horizontalis
- Vrste roda
- Cupresus arizonica
cupresus- čempres
- Cupresus
sempervirens
- Vrste roda
- Chamaecyparis
chamaecyparis
lawsoniana
- Vrste thyja- tuje
- Thyja orientalis
- Thyja occidentalis
- Vrste roda taxus –
- Taxus baccata
tise
Prepoznavanje lišćarskih vrsta
- Navodi i opisuje:
- Determiniše i
Preporuke za
izvođenje nastave
- Svaki učenik
samostalno
sakuplja biljni
materijal i
herbarizuje
- Razvija sposobnost
zapažanja
- Posjeta zelenim
površinama
- Razvija svijest o
značaju biljnih
vrsta za zdravu
životnu sredinu
- Razvija sposobnost
zapažanja
- Posjeta: zelenim
površinama,
nacionalnim
parkovima, parkšumama,
rasadnicima drveća
i žbunja,
arboretrumu
- Razvija svijest o
- Posjeta: zelenim
108
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Vrste roda alnusjove
- Vrste roda
carpinus-grab
- Vrste roda coryluslijeska
- Vrste roda juglansorah
- Vrste roda populustopole
- Vrste roda salixvrbe
- Vrste roda tilia-lipe
- Vrste roda hibiscus
- Vrste roda buxussimsir
- Vrste roda spiraea
- Rod laurocerazus
- Rod pyracantha
- Rod pittosporum
- Rod accacia
- Rod maclura
- Rod deutzia
- Rod cercis
- Vrste roda
crategus-glog
- Rod wisteria
- Rod sophora
- Rod robinia-bagrem
- Rod rhus
- Rod koelreuteria
- Vrste roda acerjavor
- Rod hedera- brsljan
- Rod ile
- Rod euonumus
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
značaju biljnih
vrsta za zdravu
životnu sredinu
- Razvija sposobnost
zapažanja
Formativni ciljevi
učenik
herbarizuje
sledeće vrste:
- Alnus incana
- Alnus glutinosa
- Carpinus betulus
-
Corylus colurna
Corylus avvelana
Juglans nigra
Juglans regia
Populus alb.
Populus nigra
Salix alba
Salix matsudana
Salix purpurea
Salix carpea
Tilia tomentosa
Tilia cordata
Tilia grandi flora
Hibiscus syriacus
Buxus sempervirens
Spiraea vanhoutteii
Spraea thumbergii
Laurocerazus
officinalis
Pyracantha cocinea
Pittosporum tobira
Accacia decurrens
Maclura aurantiaca
Deutzia scabr
Cercis siliquastrum.
Crategus monoguna
Wisteria sinensis
- Sophora japonica
- Robinia
pseudoacacia
- Rhus typhina
- Koelreuteria
paniculata
- Acer platanoides
- Acer campestre
- Acer saccharinum
- Acer
pseudoplatanus
- Acer palmatum
- Hedera helix
- Ilex aquifolium
- Euonumus
japonicus
109
Preporuke za
izvođenje nastave
površinama,
nacionalnim
parkovima, parkšumama,
rasadnicima drveća
i žbunja,
arboretrumu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Rod jasminumjasmin
- Vrste roda
ligustrum
- Rod forsythia
- Rod syringajorgovan
- Vrste roda fraxinusjasen
- Vrste roda
viburnum
- Vrste roda
lonicerae
- Rod tecoma
- Rod paulownia
- Rod catalpa
SJEMENARSTVO
Uvod
- Navodi podjelu
plodova prema
botaničkoj
klasifikaciji
Proizvodnja sjemena
- Navodi i opisuje
izvore sjemenskog
materijala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Jasminum fruticans
- Jasminum
officinalis
- Ligustrum vulgare
- Ligustrum sinensis
- Forsuthia aeruopea
- Syringa vulgaris
- Fraxinus ornus
- Fraxinus exelsior
- Viburnum opulus
- Lonicera sp
- Tecoma radicans
- Paulownia
tomentosa
- Catalpa
bignonioides
- Pronalazi primjere
za pojedinačne,
skupne i zbirne
plodove
- Razlikuje sastojine,
grupe stabala,
pojedinacna stabla
(„plus sastojne“,
„plus stabla“)
- Uočava doba i
- Opisuje:
učestalost
plodonošenje
plodonošenja za
učestalost
pojedine vrste
plodonošenja,
- Ocijenjuje obilnost
obilnost
plodonošenja
plodonošenja,
- Procijenjuje urod
prognozu i
- Uočava doba
procjenu uroda
sazrijevanja,
opadanja plodova i
sijemena za
pojedinačne vrste
Sakupljanje i dorada šišarica i plodova
- Sakuplja šišarice,
- Definiše termin
plodove i sjemena
manipulacija
- Pakuje i
sjemena
transportuje
- Objašnjava radnje
šišarice, plodove i
koje obuhvata
sjemena
manipulacija
- Razvija
snalažljivost
- Pravi zbirku
sjemena
- Stiče sigurnost u
radu
- Posjeta: zelenim
površinama,
šumskim
rasadnicima,
sjemenskim
objektima
- Razvija spretnost u
radu
- Upotrebljava:
penjalice, ljestve,
kuke za savijanje,
makaze za
odsijecanje
plodova, mreže
110
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sjemena
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Doradjuje šišarice,
suve i sočne
plodove
- Obeskriljava sjeme
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upotrebljava
ambalažu za sjeme
- Koristi: solarne
trusnice, električne
peći, savremene
trusnice
Čuvanje klijanje i mirovanje sjemena
- Navodi i opisuje
- Demonstrira načine
uslove sredine koji
čuvanje sjemena u
utiču na klijanje i
prostorijama na
očuvanje klijavosti
otvorenom
sjemena
prostoru, u
kolibama i
hladnjačama
- Objašnjava načine
Dezinfikuje sjeme
čuvanja sjemena
- Definiše i opisuje
- Tretira sjeme
mirovanje sjemena
vodom i
sumpornom
- Navodi načine
kisjelinom
stimulacije
sjemena na klijanje - Mehanički
ozledjuje sjeme
- Stratifikuje sjeme
Ispitivanje kvaliteta sjemena
- Opisuje spoljašnje i - Izdvaja: kontrolnu
jedinicu, osnovni
unutrašnje osobine
uzorak, prosječni
sjemena
uzorak, radni
- Definiše: partiju,
uzorak
kontrolnu jedinicu,
osnovni uzorak ,
prosječni uzorak i
radni uzorak
- Odredjuje: čistoću
- Definiše i
sjemena
objašnjava čistoću
- Odredjuje
i apsolutnu masu
apsolutnu masu
sjemena
sjemena
- Odgovarajućim
- Navodi i opisuje
metodama
metode klijavosti
odredjuje:
sjemena
klijavost, vitalnost,
vlažnost,
upotrebnu
vrijednost
sjemena, potrebnu
količinu sjemena i
zdravstveno stanje
sjemena
- Klasifikuje sjeme
- Interpretira
- Demonstrira
standardizaciju
uvjerenje,
sjemena
- Razvija
odgovornost za
kvalitetno
ispunjavanje
radnih obaveza
- Staklenik
- Plastenik
- Fungicidi
- Insekticidi
- Razvija
samostalnost u
radu
- Navikava se na
poštovanja propisa
111
-
Staklenik
Plastenik
Sjeme
Vaga za mjerenje
- Uvjerenje o
porijeklu sjemena
- Certifikat o
kvalitetu šumskog
sjemena
- Deklaracija o
porijeklu i
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
certifikat i
deklaraciju o
porijeklu i
kvalitetu
sjemenske robe
Prepoznavanje šišarica i plodova golosjemenica
- Opisuje šišarice i
- Determiniše i
plodove
sakuplja šišarice i
golosjemenica
plodove četinarskih
drvenastih i
žbunastih vrsta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Prepoznavanje plodova skrivenosjemenica
- Opisuje plodove
- Determiniše i
skrivenosjemenica
sakuplja plodove
lišćarskih
drvenastih i
žbunastih vrsta
CVJEĆARSTVO
Uvod
- Navodi i opisuje
osnovne biljne
organe
Preporuke za
izvođenje nastave
kvalitetu sjemena
- Posjeta:
- zelenim
površinama, park
šumama, šumskim
rasadnicima,
sjemenskim
objektima
- Posjeta:
- zelenim
površinama, park
šumama, šumskim
rasadnicima,
sjemenskim
objektima
- Razlikuje krtolu,
gomolj i lukovicu
- Herbarizuje
različite oblike
listova: igličast,
linearan, duguljast,
eliptičan,
okruglast, jajast,
bubrežast i td.
- Razlikuje različite
oblike lisnih osnova
- Razlikuje različite
oblike sjedećih
listova
- Razlikuje različite
oblike oboda lista
- Razlikuje različite
oblike položaja
listova: perast,
parno perast,
neparno perast,
naizmjeničan,
naspraman i td.
- Razlikuje forme
cvasti: klasasta,
klipasta, štitasta,
glavičasta,
grozdasta, cvjetna
- Razvija sposobnost
zapažanja
112
- Posjeta zelenim
površinama
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
korpica i td.
Upoznavanje sa organizacijom pogona za proizvodnju cvjeća
- Razvija sposobnost
- Razlikuje:
- Navodi i opisuje
za racionalno
jednostrane
sadržaj zaštićenog
iskorištavanje
staklare, dvostrane
prostora
prostora
staklare, blok
proizvodnog
staklare, hangarne
pogona
staklare
- Razlikuje staklare
prema namjeni na:
staklare množare,
proizvodne
staklare, staklare
za forsiranje
- Razlikuje
unutrašnje
elemente
staklenika
- Razlikuje elemente
i sadržaj toplih leja
- Analizira otvoren
prostor
- Navodi i opisuje
proizvodnog
sadržaj otvorenog
pogona
prostora
proizvodnog
pogona
Supstrati u cvjetnoj proizvodnji
- Stiče
- Prepoznaje i
- Navodi i opisuje
samopouzdanje i
procijenjuje
zemljišne smješe
sigurnost
kvalitet: baštenske
koje se koriste u
- Razvija svijest o
zemlje, klijališne
proizvodnji
potrebi zaštite na
zemlje, komposta,
cvjetnih kultura
radu
lisnjače, livadske
zemlje, perlita,
treseta,
vermikulita, vode,
pijeska,
vrijesnjače,
čamovke,
vještačkih vlakana
- Objašnjava načine
proizvodnje smješa - Pravi smješe
supstrata u
u različitim
odnosima:
odnosima
- 1:2:1
- 1:3:2
- Navodi i opisuje
- 2:1:2.
organska i
mineralna djubriva - Primjenjuje
organska djubriva u
koja se koriste u
cvjećarstvu
cvjećarstvu
- Objašnjava načine
primjene tečnih
113
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta pogonu za
proizvodnju cvijeća
- Staklenik
- Plastenik
- Supstrati
- Priključne mašine
- Ručni rasprskivač
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
djubriva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Primjenjuje tečna
djubriva u
odredjenim
koncentracijama
Hidroponija
- Objašnjava način
- Proizvodi cvjetne
gajenja u
kulture u vodi
hidroponiji
Razmnozavanje cvijetnih kultura
- Odredjuje: čistocu
- Navodi načine
sjemena, klijavost
razmnožavanja
sjemena,
cvjetnih kultura
upotrebnu
- Opisuje osobine
vrijednost sjemena
sjemena
- Tretira sjeme:
vrelom vodom,
- Navodi i objašnjava
kipućom vodom,
načine tretiranja
mehaničkim
sjemena
ozledjivanjem,
hemijskim
sredstvima
- Stratifikuje sjeme
- Sije na otvorenom
prostoru
- Objašnjava
- Sije u zaštićenom
razmnožavanje
prostoru
sjetvom sjemena
(staklarama,
kontejnerima,
plantažna
proizvodnja i tople
leje)
- Razmnožava
dijeljenjem žbunja
- Objasnjava načine
i položnicama
vegetativnog
- Razmnožava
razmnožavanja
reznicama od
stabla (vršni
dijelovi i dijelovi
stabla), reznicama
od korijena,
reznicama od lista
- Razmnožava
reznicama od
korijena
- Razmnožava lisnim
reznicama
- Razmnožava
rizomima
- Sadi lukovice i
gomolje na
- Objašnjava načine
sadjenja
otvorenom
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija radne
navike
- Staklenik
- Posude za
hidroponiju
- Razvija
samostalnost u
radu
- Stiče radne navike
- Staklenik
- Plastenik
- Vaga
- Upotrebljava:
- sito, sandučiće,
kontejnere,
ravnalice, staklo,
hartiju, pincete,
ručni rasprskivač,
makaze, ašov, nož,
fitohormone i
kontejnere
114
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
lukovičastogomoljastih vrsta
- Navodi načine
kalemljienja
- Objašnjava
okuliranje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prostoru
- Sadi lukovice i
gomolje u
kontejnerima
- Demonstrira
razmnožavanje
okuliranjem na
budan i spavajući
pupoljak
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kontejneri i
sadilice
- Pribor za
kalemljenje
Primjene agrotehničkih mjera u cvjećarskoj proizvodnji
- Navodi i opisuje
- Obradjuje
- Razvija
agrotehničke mjere
zemljište
samostalnost u
na otvorenom
- Rasadjuje (sadi)
radu
prostoru
proizvedeni rasad u - Stiče radne navike
staklare, tople leje
i na otvorenom
prostoru
- Presadjuje
- Malčira (pokriva
površinski sloj
zemljišta
organskim i
neorganskim
materijalom)
- Zaliva (navodnjava)
- Okopava
- Skida precvjetale
cvjetove
- Podupire i vezuje
cvjetove
- Navodi i objašnjava - Njeguje ponik
agrotehničke mjere - Pikira (rasadjuje
u zatvorenom
rasad na većem
prostoru
rastojanju)
- Razredjuje (vadi
odredjen broj
biljaka)
- Presadjuje u veće
saksije
- Zaliva
- Orošava
- Prihranjuje
- Zakida vršne
pupoljke
- Pincira (uklanja
bočne izbojke)
- Praši (razbija
pokoricu na
površini)
- Čuva cvijeće
115
- Mašine za osnovnu
obradu
- Ručni alat
- Sredstva za
navodnjavanje
- Upotrebljava:
- sito, sandučiće,
kontejnere,
ravnalice, staklo,
hartiju, pincete,
ručni rasprskivač,
makaze, nož i
kontejnere
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
učenik
(poštuje zahtjeve
cvjetnih vrsta
prema toploti,
umjerenoj toploti i
hladnoći)
Kontejneri (posude) u cvjećarskoj proizvodnji
- Upotrebljava:
- Navodi tipove
glinene saksije,
kontejnera
metalne saksije,
- Opisuje trajne
plastične kese,
kontejnere
drvene sanduke,
- Opisuje netrajne
korpe, kontejnere
kontejnere
od hartije,
tresetne saksije,
polietilenske kese,
polietilenske
rukavce,
kontejnere za
hidrokulture i dr.
116
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
DEKORATIVNA DENDROLOGIJA
Upoznavanje sa prostornom organizacijom rasadnika
- Razvija smisao za
- Analizira izbor
- Opisuje mjesto
racionalno
mjesta rasadnika
organizovanja
iskorišćavanje
proizvodnje sadnog - Analizira rasadnik
prostora
(veličina, oblik,
materijala
ogradjivanje,
- Objašnjava način
kvalitet zemljišta)
unutrašnje
sijalište,
organizacije
rastilište(škole),
rasadnika
ožiliste, matičnjak
Generativno razmnožavanje drveća i žbunja
- Razvija
- Navodi i objašnjava - Izvodi grubu
obradu zemljišta i
samostalnost i
načine obrade
finu obradu
spretnost u radu
zemljišta
zemljišta
- Interpretira
- Planira metode
održavanja
održavanja
plodnosti zemljišta
plodnosti zemljišta
- Objašnjava jesenju
- Dezinfikuje
i proljećnju sjetvu
zemljište
- Navodi i objašnjava - Priprema sjemena
za sjetvu
načine sjetve,
- Formira polja, leje
dubinu sjetve i
i brazde
gustinu sjetve
- Navodi i objašnjava - Izvodi sjetvu
omaškom i sjetvu u
agrotehničke mjere
redove
prije pojave ponika
- Navodi i objašnjava
agrotehničke mjere - Izvodi: valjanje,
malčiranje,
poslije pojave
rahljanje, zalivanje
ponika
- Izvodi:
zasjenjivanje,
zaštitu od mraza,
prorijedjivanje,
plijevljenje,
prašenje,
zalivanje,
pikiranje, zaštitu
od bolesti štetočina
i glodara
- Demonstrira
- Izvodi posebne
posebne mjere
mijere njege:
njege
potkresivanje
sadnica,
podsijecanje
korijena i
prihranjivanje
sadnica
117
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta rasadniku
- Upotrebljava:
- mašine za osnovnu
obradu zemljišta,
mašine za
dopunsku obradu
zemljišta, rasipače
mineralnih
djubriva, mašine za
rasturanje zaštitnih
sredstava, mašine
za dezinfekciju
zemljišta
- Freze
- Kultivatori
- Motike
- Grabulje
- Upotrebljava:
malc, sisteme za
navodnjavanje sa
kapaljkama, ručni
alat
- Upotrijebljava:
- mreže, asure,
plastične folije,
aluminijumske
folije,sredstva za
zaštitu
- Mašine za
podsijecanje
korijena, ručni alat
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i
demonstrira
agrotehničke mjere
u prvoj školi drveća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Izvodi agrotehničke
mjere u prvoj školi
drveća(za lišćare):
presadjuje sadnice iz
sijališta,
skraćuje korijen i
nadzemni dio,
formira krunu,
uklanja izbojke,
skraćuje bočne
grane,
prevršuje stabla,
praši i uništava korov
i zaliva
- Navodi i
Izvodi agrotehničke
demonstrira
agrotehničke mjere mjere u drugoj školi
drveća: presadjuje
u drugoj školi
sadnice iz prve
drveća
škole, skraćuje
korijen, sadi sadnice
po principu kvadrata
i trougla, pinsira
krunu
Vegetativno razmnozavanje drveća i žbunja
- Navodi i objašnjava - Razmnožava:
dijeljenjem,
načine
nagrtanjem,
vegetativnog
polijeganjem
razmnožavanja
- Razmnožava
- Objašnjava
zelenim, zrelim i
razmnožavanje
poluzrelim
reznicama
reznicama
- Demonstrira načine
i vrijeme uzimanja - Izvodi odsijecanje
zelenih, zrelih i
reznica i činioce
poluzrelih reznica
ožiljavanja
Upotrijebljava
- Objašnjava načine
fitohormone
pospješivanje
reznica na
ožiljavanje
Kalemljenje pojedinih vrsta drveća i žbunja
- Navodi i objašnjava - Izvodi sledeće vrste
načine kalemljenja
kalemljenja:
obično spajanje,
sedlasto
kalemljenje, bočno
kalemljenje,
kalemljenje pod
koru, okuliranje
uspavanim
pupoljkom i
okuliranje aktivnim
Preporuke za
izvođenje nastave
- Mašine za
presadjivanje
- Razvija spretnost i
samostalnost u
radu
- Ručni alat
- Fitohormoni
- Razvija spretnost i
samostalnost u
radu
118
- Staklenik
- Plastenik
- Upotrebljava:
makaze, kalemarski
nož, testericu,
kalemarski vosak,
96% alkohol,rafiju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
pupoljkom,
ablaktiranje
- Njeguje kalemove
Proizvodnja pojedinih vrsta drveća i žbunja(četinari)
- Razvija odgovoran
- Navodi i objašnjava - Proizvodi: jelu,
odnos prema
smrču, omoriku,
načine proizvodnje
prirodi
ariš, bor, tuju,
četinarskih vrsta
- Razvija
juniperus,
(drveće i žbunje)
samostalnost u
hameciparis...
radu
Proizvodnja pojedinih vrsta drveća i žbunja(lišćari)
- Razvija
- Navodi i objašnjava - Proizvodi: hrast,
samostalnost u
javor, jasen, lipu,
načine proizvodnje
radu
orah, kesten,
lišćarskih vrsta
magnoliju, šimšir,
(drveće i žbunje)
forziciju, tuju,
pirakantu,
pitosporum,
visteriju,
ligustrum...
CVJEĆARSTVO
Prepoznavanje i proizvodnja jednogodišnjih cvjetnih vrsta
- Razvija spsobnost
- Determiniše i
- Navodi
zapažanja
herbarizuje:
jednogodišnje
- ageratum
cvjetne kulture
mexicanum,
- Navodi morfološke
begonia semper
biološke i
florens, calendula
dekorativne
officinalis, celosia
osobine
sp., chelichrisum
jednogodišnjih
bracteatum, salvia
cvjetnih kultura
splendens,antirhinu
m maius,
delphinium sp.,
impatiens sp.,
tropaeolum maius
- Razvija spretnost i
- Proizvodi sledeće
- Objašnjava
samostalnost u
vrste: ageratum
razmnožavanje
radu
mexicanum,
jednogodišnjeg
begonia semper
cvijeća
florens, salvia
splendens, tagetes
sp., petunia
hybrida...
Prepoznavanje i proizvodnja dvogodišnjih cvjetnih kultura
- Navodi dvogodišnje - Determiniše i
- Razvija spsobnost
cvjetne vrste
herbarizuje sledeće
zapažanja
- Navodi morfološke
vrste: bellis
- Razvija spretnost i
biološke i
perrenis, dianthus
samostalnost u
119
Preporuke za
izvođenje nastave
- Staklenik
- Plastenik
-
Staklenik
Plastenik
Formira matičnjak
Uredjuje školsko
dvorište sopstveno
proizvedenim
biljnim
materijalom
- Staklenik
- Uredjuje školsko
dvorište
samostalno
proizvedenim
jednogodišnjim
cvijećem
- Staklenik
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dekorativne
osobine
dvogodišnjih
cvjetnih vrsta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
radu
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
barbatus, silene
pendula, myosotis
alpestris, viola
tricolor,
sherianthus sheri
- Uredjuje školsko
- Proizvodi sledeće
dvorište
- Objašnjava
vrste: bellis
samostalno
razmnožavanje
perrenis,
proizvedenim
dvogodišnjeg
nezaboravak, viola
dvogodisnjim
cvijeća
tricolor
cvijećem
Prepoznavanje i razmnožavanje višegodišnjih cvjetnih vrsta-perena
- Prepoznaje i
- Razvija sposobnost
- Navodi i opisuje
herbarizuje sledeće
zapažanja
višegodišnje
vrste: aubrietia
cvjetne vrste
deltoidea,chrizante
mum maximum,
decentra sp.,
gipsophila sp.,
hosta sp., iris sp.,
achilea
filipendulina,
aquilegia sp.,
arabis albida, aster
sp., bergenia sp.,
cerastium sp.,
gaillardia sp.,
helenium sp.,
hemerocalis sp.,
peonia
sp.,rudbeckia sp.,
- Uredjuje školsko
santolina sp.,
dvorište
sempervirum sp.,
samostalno
vinca sp., yucca sp. - Razvija spretnost i
- Objašnjava načine
proizvedenim
samostalnost u
razmnožavanja
cvjetnim
- Razmnožava
radu
perena
materijalom
diobom bokora
Prepoznavanje i razmnožavanje lukovičasto gomoljastih cvjetnih vrsta
- Staklenik
- Razvija spretnost i
- Prepoznaje i
- Navodi i opisuje
samostalnost u
herbarizuje
lukovičasto
- Otvoren prostor
radu
lukovičasto
gomoljaste cvjetne
gomoljaste cvjetne - Razvija
vrste
odgovornost u radu
vrste
- Objašnjava
razmnožavanje
lukovičasto gomoljastih
cvjetnih vrsta
- Objašnjava jesenju - Sadi lukovice lala,
zumbula, narcisa u
i proljećnu sadnju
jesen na
lukovica i gomolja
otvorenom
na otvorenom
- Sadi gomolje i
- Objašnjava sadnju
lukovice dalija,
lukovica u
120
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
posudama
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija spretnost i
preciznost u radu
- Staklenik sa
posebnim mračnim
komorama
Formativni ciljevi
učenik
gladiola i ljiljana u
proljeće na
otvorenom
- Sadi lukovice
zumbula i krokusa
u posudama
- Izvodi vadjenje,
čišćenje,
odvajanje,
klasiranje i čuvanje
i dezinfekciju
lukovica
Pospješivanje za rano cvjetanje
- Navodi i objašnjava - Izvodi
pospješivanje
radnje prije i
zumbula
tokom
pospješivanja
lukovica
BIODEKORACIJA
Uvod
- Navodi i opisuje
- Razlikuje biljni
biljni materijal koji
materijal koji se
se koristi za
koristi u
aranžiranje
biodekoraciji:
rezano cvjeće,
grane drveća,
grane žbunja,
puzavice, suvi
biljni materijal,
plodovi različitog
oblika...
Aranžiranje rezanog cvijeća
- Razlikuje posude,
- Navodi i
alat, sredstva i
karakteriše posude,
pomoćna sredstva
alat, pomoćna
za aranžiranje
sredstva i pomoćni
materijal za
aranžiranje
- Konzervira biljni
- Objašnjava načine
materijal
konzerviranja
biljnog materijala
- Izvodi posupak
- Objašnjava
aranžiranja
osnovne principe
koristeći tri glavne
aranžiranja
grane ŠIN, SOE I
rezanog cvijeća
HIKAE i pomoćne
grane
- Različit biljni
materijal
- Razvija spretnost u
radu
- Navikava se na red
i urednost
- Razvija kreativnost
121
- Koristi:
- posude različitog
oblika, boje i
veličine, alat,
voćarske makaze,
kalemarski nož,
kliješta, čekić,
šilo, pomoćna
sredstva,
jež(kenzan), šipo,
sundjer za
aranžiranje
sviježeg cvjeća
razlčitog oblika,
držače različitog
oblika
- pomoćni materijal:
žica različite
debljine, trake za
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
vezivanje, ukrasne
trake, mahovina,
drvo, kamen,
stiropor, celofan,
krep papir različite
boje i ostali
specijalni papiri
- Upotrebljava
posude i biljni
materijal
Aranžiranje suvog cvjeća
- Primjenjuje
- Navodi i
metode sušenja na
karakteriše biljke
prikupljenom
koje se prirodno
biljnom materijalu
suše, biljke sa
plodovima i biljke
koje se vještački
suše
- Objašnjava metode
sušenja
- Izvodi postupak
- Objašnjava
aranžiranja suvog
aranžiranje suvog
cvijeća
cvijeća
Aranžiranje buketa
- Pravi dekorativni
- Navodi i opisuje
buket, vjenčani
vrste buketa prema
buket, bidermajer,
tehnici rada i
kaskadni buket,
prema namjeni
korsaž i td.
- Objašnjava
- Aranžira
aranžiranje
novogodišnji
novogodišnje
aranžman,
aranžmane
novogodišnji stoni
aranžman, božićni
vijenac, božićno
drvo
Aranžiranje u stilu ikebane
- Aranžira proljećni,
- Navodi i opisuje
ljetnji, jesenji i
biljni materijal koji
zimski aranžman.
se koristi u
Pravi vijenac i
aranžiranju a
„suzu“
karakterističan je
za odredjeno
godišnje doba
- Navodi i opisuje
materijal potreban
za aranžiranje
vijenca i „suze“
- Objašnjava
aranžiranje
- Razvija spretnost u
radu
- Upotrebljava:
glicerin, silicil-gel,
suv biljni
materijal, sundjer
za aranžiranje
suvog cvijeća,
žicane mreže, žicu,
mahovinu, nož,
makaze, selotejp,
lijepak, konac, šilo
- Razvija kreativnost
- Upotrebljava: biljni
materijal, drzač,
sundjer, žicu,
svijeće, šišarice,
suvo voće, zlatni i
srebrni prah, sprej,
ukrasne trake,
gutanol trake,
lijepljive trake,
celofan, krep papir
- Kreira aranžman
prema svom
idejnom riješenju
- Razvija kreativnost
- Upotrebljava biljni
materijal
karakterističan za
odredjeno godišnje
doba
Primjer:
- Proljeće (grane
voćaka, grane
lijeske sa veoma
dekorativnim
resama, grane
forzicije ...),
jesen:
122
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
proljećnog,
ljetnjeg, jesenjeg i
zimskog aranžmana
- Objašnjava
aranžiranje
vijenaca i „suze“
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
(upotrebljava
crvene grane
javora, grane
pirakante, grane
japanske dunje,
cvjetove
hrizanteme ...)
- Upotrebljava
plastičnu osnovu,
žicu, sundjer i
biljni materijal
Vrste aranžmana prema mijestu postavljanja
- Pravi podni, zidni i
- Navodi i opisuje
stoni aranžman
vrste aranžmana
- Aranžira korpe
prema mijestu
postavljanja
- Objašnjava
aranžiranje
aranžmana prema
mijestu
postavljanja
Slobodni aranžmani
- Pravi „panj“
- Objašnjava ulogu
aranžman
drveta, vode i
kamena u cvjetnim - Pravi aranžman
„prizor pored
aranžmanima
vode“
- Objašnjava ulogu
- Aranžira prostoriju
svjetlosti, vlage,
biljnim
strana svijeta,
materijalom
brzine rasta u
poštujući zahtjeve
aranžiranju biljnog
biljke prema:
materijala
jačini svijetlosti
(hlad, poluhlad,
svijetlost, sunce),
stranama svijeta
(sjever, jug, istok,
zapad), većoj i
manjoj količini
vlage
- Razvija smisao za
kompoziciju
- Upotrebljava: biljni
materijal, staklenu
ploču, podlogu od
pruća, različite
posude, svijeće,
žičane mreže,
sundjer
- Razvija smisao za
oblikovanje
- Upotrebljava: mali
nožic, šmirgl papir,
testeru, sandolin,
crnu farbu,
sundjer, žicu, biljni
materijal
- Razvija kreativnost
- Razvija smisao za
prostornu
orjentaciju
123
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
CVJEĆARSTVO
Prepoznavanje i razmnožavanje saksijskog cvijeća (lisno - dekorativne vrste)
- Prepoznaje sledeće - Razvija sposobnost - Staklenik
- Navodi i opisuje
vrste: diffenbachia
- Vrtni centar
saksijske lisno zapažanja
picta, ficus
dekorativne vrste
elastica, ficus
- Stiče spretnost i
decora, ficus
samostalnost u
benjamin,
radu
sanseveria
trifasciata
laurenthii,
sanseveria hanni,
asparagus sp.,
aspidistra elatior,
corduline, dracena
draco, aloe
arborescens,
chlorophutum
comosum, pilea
cardieri, aucuba,
cuperis
alternifolius,
marantha
- Navodi i objašnjava
leuconeura,
načine
monstera deliciosa,
razmnožavanja
palme, paprati,
saksijskih lisnokaktusi
dekorativnih vrsta
- Razmnožava fikuse
reznicama od
stabla
- Razmnožava
sanseveriju lisnim
reznicama i
deobom bokora
- Razmnožava aloju
lisnim reznicama i
bočnim izdancima
- Razmnožava ostale
(gore navedene)
karakteristične
vrste
Prepoznavanje i razmnožavanje saksijskog cvijeca (cvjetno - dekorativne vrste)
- Prepoznaje sledeće - Razvija sposobnost - Staklenik
- Navodi i opisuje
vrste: asalea
zapažanja
saksijske cvjetno - Otvoreni prostor
indica, begonia
dekorativne vrste
- Vrtni centar
tyber hybrida,
cuclamen
persicum,
kalanchoe sp.,
pelargonium
124
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i objašnjava
načine
razmnožavanja
cvjetno dekorativnih vrsta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
grandiflorum,
pelargonium
peltatum,
saintpaulia
ionantha,
anthurium
andreanum,
anthurium
scherzerianum,
calceolaria
hybrida, fuchsia
hybrida, glohinia
hybrida, primula
sp.
- vrste iz roda
bromeliaceae,
agapanthus sp.,
kamellia japonica,
neorgenia sp.,
nidularium tricolor,
clivia minata,
hypeastrum
hybridym, gardenia
sp, houa carnosa,
orhideje i druge
vrste
- Prepoznaje vrste
koje se koriste za
sadnju na
otvorenom kao i za
sadnju u saksijama:
hydrangea
hortensishortenzija,
chrusanthemum
sp.-hrizanteme,
nerium oleander,
passi flora
- Razmnožava
azaleju reznicama
od stabla,
muškatle-vršnim
reznicama,
santpaulije lisnim
reznicama,
hortenzije
reznicama,
hrizanteme
deobom bokora i
reznicama
- Razvija radne
navike i motivaciju
za rad
- Razvija
samostalnost u
radu
125
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uredjivanje
enterijera
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Prepoznavanje i razmnožavanje cvjetnih kultura za rezani cvjet
- Razvija sposobnost
- Opisuje morfološke - Prepoznaje:
dianthus sp.,
biološke i
zapažanja
gerber jamesonii,
dekorativne
- Stiče sigurnost u
rosa sp., strelitzia
osobine kultura za
radu
regine, fresia
rezani cvijet
hybrida
- Navodi i objašnjava
- Razmnožava
načine
gerbere
razmnožavanja
generativno i
pojedinih vrsta
vegetativno,
frezije lukovicama.
- Izvodi okuliranje
ruža
Priprema cvjetnog materijala za prodaju
- Objašnjava načine
- Priprema cvjetni
- Razvija svijest za
pripreme cvjetnog
materijal za
ekonomičnost
materijala za
prodaju
prodaju
Upoznavanje sa cvjetnim sjemenarstvom
- Determiniše i
- Navodi i opisuje
sakuplja sjeme
osobine sjemena
cvjetnih vrsta
BIODEKORICAJA
Škola OHARA
- Interpretira način
- Navodi i opisuje
izrade odredjenog
stilove Moribana i
stila Moribana
objašnjava način
aranžiranja
aranžiranja
- Interpretira način
- Navodi i opisuje
izrade odredjenog
stilove Nageire i
stila Nageire
objašnjava način
aranžiranja
aranžiranja.
- Interpretira način
Opisuje Morimono
izrade Morimono
aranžman i
aranžmana
objašnjava način
aranžiranja
Škola SOGETSU
- Interpretira način
- Navodi
izrade odredjenog
karakteristike
stila Sogetsu
aranžiranja Sogetsu
aranžmana
škole i objašnava
način aranžiranja
Škola IKENOBO
- Izvodi Šoga
- Navodi i opisuje
stilove Ikenobo
aranžman
škole
- Opisuje
- Kreira aranžman
“Apstraktan
koristeći
aražman”
kombinaciju
Preporuke za
izvođenje nastave
- Staklenik
- Vrtni centar
- Razvija spretnost u
radu
- Pravi zbirku
sjemena
- Razvija smisao za
kompoziciju
- Upotrebljava :
- posude, sundjer,
biljni materijal,
lijepak, voće
- Razvija smisao za
kompoziciju
- Upotrebljava :
- posude,sundjer,
biljni materijal,
lijepak
- Razvija smisao za
kompoziciju
- Upotrebljava:
- biljni materijal ,
staklo, kovano
gvožde, foliju
126
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
metala, stakla,
kamena i cvjetnog
materijala
Aranžiranje žardinjera (enterijer)
- Aranžira žardinjeru - Razvija smisao za
- Navodi i opisuje
kompoziciju
u zatvorenom
saksijske vrste koje
prostoru
se koriste za
aranžiranje
žardinjera: lisno dekorativne i
cvjetno dekorativne
- Objašnjava
principe
aranžiranja
enterijera
Aranžiranje žardinjera (eksterijer)
- Razvija smisao za
- Aranžira vanjsku
- Navodi i opisuje
oplemenjivanje
žardinjeru
biljni materijal koji
prostora
se koristi za
spoljašnje
žardinjere
- Objašnjava
principe
aranžiranja
eksterijera
Slobodni aranžmani - specifični oblici aranžiranja
- Navodi i objašnjava - Aranžira terarijum
- Razvija preciznost
specifične oblike
u radu
aranžiranja (“vrt u
boci”, mini
staklenu baštu,
terarijum, bonsai
aranžman uzgajanje
minijaturnog
drveca)
Preporuke za
izvođenje nastave
- Biljni materijal,
saksijsko cvijeće
- Biljni materijal
- Biljni materijal
- Specijalni alat
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N. Balog, E. Mastilović,Agrohemija sa fiziologijom bilja, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 1989.
- N. Balog, N. Miljković,Pedologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- M. Savić, V. Vujadinovći,Poljoprivredna tehnika za 1.ili 2. razred poljoprivredne
škole , Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- M. Savić, A. Bošnjaković, M. Blagojević, V. Vujadinović, Poljoprivredna tehnika za
2. i 3. razred poljoprivredne škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- S. Stilinović, Rasadničarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2002.
127
- A. Tucovic, Z. Simić, Ishrana bilja, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2002.
- M. Miladinovic, Proizvodnja sadnog materijala, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2002.
- D. Milošević Brevinac, Rasadničarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- V. Isajev, A. Mančić, Šumsko sjemenarstvo, Šumarski fakultet Banja Luka, 2001.
- V. Isajev, R. Čomic, A. Mančić, M. Mataruga, Priručnik za proizvodnju šumskog
sjemena u prirodnim sjemenskim objektima, Šumarski fakultet, Banja Luka, 1998.
- E.Vukičević, F. Djakonović, Dekorativna dendrologija, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- O. Mijanović, Cvećarstvo I i II, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2002.
- D. Miloševic Brevinac, Tehnologija cvećarske proizvodnje, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Z. Drenić, Cvećarstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- S. Matutinović, Osnovi aranžiranja biljnog materijala, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- F. Barnet, Savremeni pristup cvetnom dizajnu, Leo commerce doo, Rijeka, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje na nastavno-proizvodnom objektu (ekonomiji škole) koji je
opremljen:
- Neophodnom poljoprivrednom mehanizacijom i koji posjeduje zasade voća i
vinove loze;
- Laboratorijom za analizu uzorka zemljišta i đubriva, opremom i materijalom za:
uzimanje i pripremanje uzorka biljne mase, određivanje slobodne hidroskopsne
vlage, određivanje mineralnih materija, određivanje asimilacione površine lista;
- Pogonima za proizvodnju cvijeća kao i rasadnicima za proizvodnju drveća i žbunja
opremljenim zaštićenim prostorom (plastenici, staklenici, tople leje), otvorenim
proizvodnim površinama (površine za razmnožavanje, površine za formiranje
sadnica, matičnjak, arboretrum, ogledno polje), alatom, pomoćnim sredstvima i
materijalom za aranžiranje;
- Zelenim površinama, park šumama, arboretrumima, sjemenskim objektima,
nacionalnim parkovima, individualnim rasadnicima.
- Napomena: Ukoliko škola nije u mogućnosti da nabavi sva neophodna sredstva i
da zasnuje određenu proizvodnju, preporučuje se posjeta poljoprivrednim
gazdinstvima koja posjeduju sredstva, materijale i određenu proizvodnju
neophodnu za izvođenje praktične nastave.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno,i u toku praktičnog rada.
- Usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu ,i jedna
ocjena iz praktičnog rada (koji uključuje i vođenje dnevnika praktičnog rada).
- Provjera praktičnih znanja – rada, se sastoji iz razumijevanja poslova i
zainteresovanosti učenika, urednosti, preciznosti, tačnosti, odgovornom odnosu
prema alatu, materijalima, instrumentima, opremi i poštovanju propisa zaštite,
kao i urađenom dnevniku rada.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
128
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer hortikulture
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer agronomije, opšti smje
- Diplomirani inženjer poljoprivrede, opšti smjer
- Diplomirani inženjer poljoprivrede, biljni smjer
- Diplomirani inženjer voćarstva i vinogradarstva
- Diplomirani inženjer ratarstva i povrtarstva
- Daradnik u nastavi (V stepen) iz područja poljoprivrede i šumarstva
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Uzimanje uzoraka
zemljišta, priprema i
analiza
- Uzimanje uzoraka
mineralnih đubriva u cilju
raspoznavanja i
određivanja hemijskg
sastava
- Izaračunavanje potrebne
količine đubriva za
đubrenje na osnovu
hemijske analize zemljišta
- Uzimanje i priprema
uzoraka biljne mase
- Određivanje slobodne i
hidroskopnke vlage
- Određivanje mineralnih
materija
- Određivanje asimilacione
površine biljaka
- Obuka u rukovanju
traktorom, održavanje
traktora
- Praktičan rad sa
poljoprivrednim mašinama
na parceli
- Prepoznavanje lišćarskih i
četinarskih vrsta
(drveće i žbunje)
- Proizvodnja sadnica drveća
i žbunja generativnim i
vegetativnim putem
- Prepoznavanje
jednogodisnjih,
dvogodišnjih, višegodišnjih
i saksijskih cvjetnih kultura
- Prepoznavanje šišarica i
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Pedologija
- Fizičke i hemijske osobine
zemljišta
- Morfološke osobine
zemljišta
- Agrohemija sa fiziologijom
- Đubriva
biljaka
- Đubrenje
- Sastav biljne supstance
- Poljoprivredna
mehanizacija
- Dekorativna dendrologija
- Cvjećarstvo
- Sjemenarstvo
129
- Traktori
- Mašine za obradu
zemljišta, đubrenje,
sadnju, njegu i zaštitu,
kosačice
- Morfološke i dekorativne
osobine lišćarskih i
četinarskih vrsta (drveće i
žbunje)
- Generativno i vegetativno
razmnožavanje
- Generativno i vegetativno
razmnozavanje cvjetnih
kultura
- Morfološke osobine
Znanja
plodova skrivenosjemenica
i golosjemenica
- Proizvodnja sjemena
- Ispitivanje kvaliteta
sjemena
- Aranžiranje sviježeg i
suvog saksijskog cvijeca
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
sjemena
- Biodekoracija
130
- Suv i svijež cvjetni
materijal, saksijski cvjetni
materijal,suve i svježe
grane drveća i žbunja,
plodovi
1.3. IZBORNA NASTAVA
1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom časova dva nedjeljno za sve 4 godine . Predmetni katalozi su u nadležnosti
Zavoda za školstvo.
131
1.3.2. METEOROLOGIJA SA KLIMATOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: METEOROLOGIJA SA KLIMATOLOGIJOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
49
23
49
23
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih saznanja o razvoju meteorologije i njenog značaja za razvoj
drugih naučnih disciplina.
- Sticanje osnovnih saznanja o atmosferi kao sredini svih vremenskih zbivanja.
- Upoznavanje sa izvorima zračenja i toplotne energije, zagrijavanje zemlje i
atmosfere.
- Upoznavanje sa vazdušnim pritiskom i vazdušnim kretanjima.
- Upoznavanje sa vlažnošću vazduha, oblačnošću i maglom.
- Sticanje osnovnih znanja o atmosferskim talozima, električnim i optičkim
dešavanjima u atmosferi.
- Upoznavanje sa pojmom vazdušnih masa i vremenskim nepogodama.
- Sticanje znanja o radu u meteorološkim stanicama i mjerenjima koja obavljaju.
- Sticanje znanja o osnovnim pojmovima i prognozi vremena.
- Upoznavanje sa opštim pojmovima klime, klimatologije i klimatološkim
podacima.
- Upoznavanje sa pojmom solarne, fizičke i planinske klime.
- Sticanje osnovnih saznanja o mikroklimatologiji i mikroklimi.
- Upoznavanje sa uticajima klime na okolinu.
- Upoznavanje sa klimatskim karakteristikama Crne Gore.
132
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Uočava razlike kroz
- Upoznaje istorijski
razvoj meteorologije istorijski razvoj
meteorologije
- Objašnjava podjelu
- Razlikuje naučne
meteorologije
grane u okviru
- Upoznaje se sa
značajem izučavanja meteorologije
- Na primjerima
meteorologije
ukazuje značaj
- Opisuje i nabraja
izučavanja
meteorološke
meteorologije
elemente i pojave
- Prepoznaje
meteorološke
elemente i pojave
Atmosfera
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Navodi osnovna
opažanja
saznanja o postanku, karkteristike
atmosferskih slojeva
sastavu, osobinama,
po hemijskom
i podjeli atmosfere
sastavu vazduha,
značaju sastojaka
atmosfere
- Razumije podjelu
atmosfere i termičke
karakteristike
Toplota i temperatura
- Razlikuje i razumije - Razvija pravilan
- Objašnjava pojam
odnos prema
pojam toplote i
toplote i
životnoj sredini
temperature
temperature
- Uočava izvore
- Navodi izvore
toplote na zemljinoj toplote na zemljinoj
površini i atmosferi
površini i atmosferi
- Razumije zračenje
- Opisuje i nabraja
zemljine površine i
toplotne izvore,
atmosfere
sunce i sunčevo
- Pojašnjava na
zračenje
- Objašnjava zračenje primjerima dnevna i
godišnja kolebanja
zemljine površine i
sunčevog zračenja
zračenje atmosfere
- Razlikuje
- Upoznaje dnevna i
instrumente i načine
godišnja kolebanja
mjerenja sunčevog
sunčevog zračenja
zračenja
- Upoznaje
instrumente za
mjerenje sunčevog
zračenja
133
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Instrumenti za
mjerenje sunčevog
zračenja i način
mjerenja
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Zagrijevanje zemlje i
- Upoznaje pojam
toplote i
temperature
- Objašnjava proces
zagrijavanja i
hlađenja površinskih
slojeva kopna
- Objašnjava proces
zagrijavanja i
hlađenja površinskih
slojeva vode
- Objašnjava proces
zagrijavanja i
hlađenja prizemnog
sloja vazduha
- Upoznaje dnevna i
godišnja kolebanja
temperature
vazduha
- Objašnjava značaj
toplote za biljni
svijet
- Upoznaje
instrumente za
mjerenje
temperature i način
mjerenja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
atmosfera
- Razlikuje pojam
- Razvija odgovoran
Vježbe:
odnos prema prirodi - Instrumenti za
toplote i
temperature
mjerenje i način
- Na primjerima
mjerenja
pojašnjava uticaj
zagrijavanja kopna,
brzinu zagrijavanja,
uticaj na šume,
biljnog i sniježnog
pokrivača
- Razlikuje uzroke
zagrijevanja i
hlađenja površinskih
slojeva vode
- Razlikuje uzroke
zagrijevanja i
hlađenja prizemnog
sloja vazduha
- Pojašnjava promjene
nastale usljed
dnevnih i godišnjih
kolebanja
temperature
vazduha
- Na primjerima
ukazuje na značaj
toplote za biljni
svijet
- Razlikuje
instrumente za
mjerenje
temperature, načine
mjerenja
Vazdušni pritisak
- Razumije opadanje
- Upoznaje pojam
vazdušnog pritiska sa
vazdušnog pritiska i
opadanje vazdušnog
promjenom visine
pritiska sa visinom
- Uočava razloge
- Upoznaje dnevna i
dnevnih i godišnjih
godišnja kolebanja
kolebanja vazdušnog
vazdušnog pritiska
pritiska
- Upoznaje
- Razlikuje
instrumente za
instrumente i način
mjerenje vazdušnog
mjerenja vazdušnog
pritiska i način
pritiska
mjerenja
Vazdušna kretanja-vjetrovi
- Upoznaje pojam
- Na primjerima
134
Vježbe:
- Instrumenti za
mjerenje vazdušnog
pritiska i način
mjerenja
Vježbe:
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
navodi uzroke
vjetra i njegov
postanka vjetra
postanak
- Razlikuje vrste
- Navodi i opisuje
vjetrova, vrste
vrste vjetrova,
trenja, promjene
promjene pravca,
pravca, brzine vjetra
brzine vjetra i
vrtložna strujanja
i vrtložna strujanja
- Objašnjava uticaj
- Uočava kroz
vjetra na biljni svijet primjere uticaj
- Upoznaje istrumente vjetra na biljni svijet
za mjerenje vjetra i - Razlikuje
način mjerenja
instrumente za
mjerenje pravca,
brzine i jačine vjetra
Vlažnost vazduha
- Uočava kroz
- Razvija analitičnost
- Upoznaje se sa
primjere procese
u radu
fizičkim procesima
kruženja vode
kruženja vode
(isparavanje,
- Upoznaje procese
kondezacija,
isparavanja
sublimacija i
- Upoznaje se sa
oticanje vode)
vodenom parom u
- Razlikuje činioce
vazduhu-vlaga
koji utiču na
vazduha
isparavanje
- Upoznaje dnevni i
- Prepoznaje pojam
godišnji hod
vlažnosti i način
vlažnosti vazduha
određivanja vlažnosti
- Objašnjava uticaje
vlažnosti vazduha na - Razlikuje dnevni i
biljni svijet
godišnji hod
- Upoznaje
vlažnosti vazduha
instrumente za
- Uočava značaj
mjerenje vlažnosti i
vlažnosti vazduha za
postupak mjerenja
biljni svijet
- Opisuje proces
- Razlikuje
kondezacije,
instrumente za
sublimacije i
mjerenje isparavanja
mržnjenja
i vlažnosti vazduha
- Opisuje pojavu
- Uočava važnost
oblaka i njihovu
procesa kondezacije,
podjelu
sublimacije i
- Upoznaje se sa
mržnjenj
načinom osmatranja - Raspoznaje i
oblaka i pojmom
razlikuje oblake i
oblačnosti
uočava kroz primjere
- Upoznaje pojam
proces stvaranja
magle, vrste magle,
oblaka
vidljivost i uticaj
- Osmatra oblake i
oblaka i magle na
utvrđivanje količine
biljni svijet
oblačnosti, stepen
135
Preporuke za
izvođenje nastave
- Instrumenti za
određivanje i
bilježenje smjera
jačine i brzine vjetra
i način korišćenja
Vježbe:
- Mjerenje pomoću
instrumenata i
unošenje podataka u
dnevnik osmatranja
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
vidljivosti
- Razlikuje pojam
magle i vidljivosti,
način obrazovanja
magle i tipove magle
- Povezuje uticaj
oblaka i magle sa
biljnim svijetom
Atmosferski talozi- padavine
- Razvija sposobnost
- Raspoznaje i
- Opisuje i nabraja
opažanja
razvrstava padavine
padavine koje se
koje se obrazuju na
obrazuju na
zemljinoj površini i
zemljinoj površini i
na predmetima na
predmetima na njo
njoj
- Opisuje i nabraja
- Raspoznaje padavine
padavine koje se
koje se obrazuju u
obrazuju u oblacima
oblacima
- Navodi i pojašnjava
dnevni i godišnji hod - Razlikuje dnevni i
godišnji hod količine
količine padavina
padavina
- Upoznaje se sa
značajem padavina - Analizira značaj
padavina za biljni
za biljni svijet
svijet
- Upoznaje se sa
- Razlikuje
instrumentima i
instrumente i način
mjerenjem količine
mjerenja količine
padavina u tečnom
padavina u tečnom
stanju
stanju
- Upoznaje se sa
- Raspoznaje
instrumentima i
mjerenjem padavina instrumente i način
mjerenja količine
u čvrstom stanju
padavina u čvrstom
stanju
Električne i optičke pojave
- Razlikuje najvažnije
- Upoznaje se sa
optičke i električne
optičkim i
pojave u atmosferi
električnim
pojavama u
atmosferi
Vazdušne mase i vremenske nepogode
- Koristi pojam
- Objašnjava pojam
vazdušnih masa kao
vazdušnih masa kao
nosioca vremena
nosioca vremena i
- Analizira način
opisuje vazdušne
obrazovanja
frontove, pojam
vazdušnih frontova,
ciklona i anticiklona
ciklona i anticiklona
- Navodi i opisuje
najvažnije
- Razlikuje najvažnije
136
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Mjerenje količine
padavina u tečnom i
čvrstom stanju i
unošenje podataka u
dnevnik osmatranja
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
vremenske nepogode vremenske nepogode
i njihovo dejstvo u
i njihovo dejstvo u
prirodi
prirodi
Način obezbeđenja meteoroloških podataka za operativne, primijenjene i istraživačke
svrhe
- Interpretira podjelu - Razvija sposobnost
- Upoznaje
Vježbe:
opažanja
meteorološke stanice meteoroloških
- Očitavanje i
stanica
unošenje podataka
- Upoznaje
- Razlikuje savremene
instrumente za
instrumente koji se
meteorološka
koriste za
mjerenj
- Upoznaje metode za meteorološka
mjerenja
prognozu vremena
- Razlikuje metode
koje se koriste za
prognozu vremena i
podjelu prognoze
vremena
Uvod u klimatologiju
- Razlikuje opšte
- Upoznaje opšte
pojmove o klimi,
pojmove o klimi,
klimatologiji i
klimatologiji,
klimatološkim
podacima,
procesima
vremenskim
- Koristi klimatoloških
jedinicama i
podataka i
obradom
vremenskih jedinica
klimatoloških
u cilju određivanja
podataka
klime
- Upoznaje pojam
- Razlikuje pojam
solarne i fizičke
solarne i fizičke
klime, klimatske
klime, klimatske
faktore i
faktore i
modifikatore klime
modifikatore klime
- Objašnjava uticaj
kopna, mora i šume - Povezuje uticaj
kopna, mora i šume
na klimu
na klimu
Klimatski pojasevi
- Razlikuje zemljine
- Upoznaje granicu i
- Razvija sposobnost
karakteristike svakog klimatske pojaseve i opažanja
karakteristike svakog
pojasa
pojasa
Vrste klime
- Razlikuje osnovne i
- Navodi osnovne i
prelazne klimatske
prelazne klimatske
tipove
tipove
- Upoznaje planinsku
klimu
137
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Mikroklimatologija
- Upoznaje mikroklimu - Analizira uticaj
planina na
površinskog sloja
vazduha i mikroklimu klimatološke
elemente i
pojedinih sredina
vegetaciju
- Razlikuje mikroklimu
površinskih slojeva
vazduha i raznih
sredina
Vegetacija i mikroklima
- Razvija svijest za
- Objašnjava: globalno - Analizira uticaj
očuvanje životne
i svjetlosno zračenje šumskog drveća na
globalno i svijetlosno sredine
u šumama,
temperaturu i
zračenje, uticaj
toplotu zemljišta i
šumske sastojine na
vazduha,
temperaturu
isparavanje,
zemljišta i vazduha,
padavine, strukturu
uticaj na
vjetra u šumi
isparavanje, vlažnost
- Objašnjava
vazduha, padavine,
mikroklimu na
strukturu vjetra u
ivicama šumskih
šumi
sastojina i uticaj
- Povezuje uticaj
starosti i proreda
ivičnog pojasa
šumskih sastojina na šumskih sastojina na
mikroklimu šume
mikroklimu na
ivicama šumskih
sastojina
Uticaj vegetacije na klimu okoline
- Analizira uticaj
- Upoznaje uticaj
vegetacije na klimu
šume kao
okoline
modifikatora klime
na šire područje oko
sebe
Klima Crne Gore
- Razlikuje faktore
- Nabraja osnovne
karakteristike
koji utiču na klimu
najvažnijih
Crne Gore
klimatskih
- Razlikuje osnovne
elemenata u našoj
karakteristike
zemlji
najvažnijih
- Navodi klasifikaciju
elemenata koji utiču
klime naše zemlje
na klimu Crne Gore
138
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- I.Delijanić, Meteorologija sa klimatologijom za I i II razred šumarske škole, Zavod
za udžbenike, Beograd.
- M. Milosavljević, Meteorologija, Naučna knjiga, Beograd, 1978.
- V. Kolić, Šumarska ekoklimatologija, Naučna knjiga, Beograd, 1978.
- Uputstva za rad običnih klimatoloških stanica, Podgorica, 1998.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Grafokop
- Diaprojektor
- Episkop
- Crteži
- Slajdovi
- Slike
- Diafilmovi
- Instrumenti za mjerenje sunčevog zračenja, temperature, vlažnosti vazduha,
vazdušnog pritiska, brzine, pravca i jačine vjetra
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, pismeno i u toku vježbi.
- Usmeno, najmanje jedna ocjena u toku klasifikacionog perioda.
- Pismeno (test), po jedan u toku polugodišta.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani meteorolog
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer hortikulture
10. Povezavost predmeta
Znanja
- Fizički procesi kruženja
vode
- Klima Crne Gore
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Agrohemija sa fiziologijom - Snabdijevanje biljaka
biljaka
vodom
- Geografija
- Klimatski tipofi, faktori i
elementi klime
139
1.3.3. KULTURNO - ISTORIJSKA BAŠTINA CRNE GORE
1. Naziv predmeta: KULTURNO-ISTORIJSKA BAŠTINA CRNE GORE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih znanja o kulturno-istorijskoj baštini Crne Gore.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja istorijskih i kulturnih epoha u vremenu i
prostoru.
- Upoznavanje učenika sa svim značajnijim kulturno-istorijskim događajima,
ostacima, spomeničkim nasljeđem, koji su obilježili prostor Crne Gore.
- Afirmisanje sadržaja kojima se ostvaruje razvoj nacionalnog, estetskog,
međunacionalnog identiteta o pripadnosti određenom kulturnom krugu.
- Razvijanje sposobnosti kritičkog, kulturološkog i logičkog zaključivanja i
afirmacija kulture argumentovanog dijaloga.
- Uticanje na formiranje ličnosti oslobođene od netrpeljivosti, ksenofobije,
predrasuda.
- Osposobljavanje učenika da preko interkulturoloških sadržaja razvijaju i
valorizuju domete građanskog društva.
- Osposobljavanje učenika za samostalan rad.
140
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Geografsko – istorijska pozicija Crne Gore na Balkanu
- Razvija motivaciju
- Utvrđuje ciljeve
- Upoznaje ciljeve
za istraživanje
nastave kulturnonastave Kulturnoistorijske baštine
istorijska baština
Crne Gore
Crne Gore i puteve
dolaska do istinite
informacije
Praistorijska nalazišta
- Upoređuje život
- Izvještava o
- Razvija sposobnost
ljudi u Crvenoj
praistorijskim
za timski rad
stijeni i Beran kršu
nalazištima na tlu
na osnovu
Crne Gore
ahreoloških ostataka
Rimski spomenici
- Određuje osobine
- Nabraja rimske
rimske nekropole
spomenike na
Dokleje i
prostoru Crne Gore
Muniepijujamas
Sakralni i duhovni spomenici u Duklji
- Određuje osobine i - Razvija analitičnost
- Navodi vrijeme
karakter prve
i logičko mišljenje
dolaska Slovena i
crnogorske države
opisuje nastanak
prve crnogorske
države Duklje-Zete
- Određuje osobine i
- Opisuje značaj
značaj ritualnog
legende o Vladimiru
iznošenja krsta
i Kosari
Jovana Vladimira na
Rumiju
- Razvija analitičnost
- Analizira značaj
- Imenuje prve
crkava Prečiste
sakralne spomenike
krajinske i Sv.
Duklje-Zete
Tripuna za duhovni
razvoj Zete
- Vrednuje istorijski,
- Nabraja duhovne
likovni, jezički
spomenike u Dukljidomet Ljetopisa
Zeti od šireg
popa Dukljanina i
kulturološkog
Miroslavljevog
značaja
jevanđelja
- Uočava kroz
- Navodi opšte
primjere kako je
karakteristike
izgledao
Zetskih gradova na
svakodnevni život u
primorju
gradovima na
141
Preporuke za
izvođenje nastave
- Rad na terenu
- Posjeta lokalitetu,
izvještaj
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Zetskom primorju.
- Obrazlaže podizanje - Kritički procjenjuje
značaj manastira Sv.
pravoslavne
Mihaila za Crnu Goru
episkopije na
i mitropoliju
Prevlaci kod Tivta
Kotor u srednjem vijeku
- Navodi značaj
Kotora u srednjem
vijeku
Cetinje i cetinjski manastir
- Pojašnjava značaj
- Upoznaje se sa
ktitorstva u bazenu
kulturnom
Skadarskog jezera i
ostavštinom Zete u
Ulcinja na kulturne
doba Balšića
prilike Zete
- Opisuje kulturna
- Uočava renesansne
zdanja Cetinja
karakteristike u
arhitekturi Cetinja
- Objašnjava značaj
- Razlikuje elemente
Cetinjskog
po kojima je
manastira i
Cetinjska
Mitropolije za
mitropolija nešto
duhovni i državni
više od vjerske
nastanak Crne Gore
institucije
- Uočava na
- Navodi značaj
primjerima razliku
štampanih djela u
između štampanih i
doba Crnojevića
drugih spisa u Zeti
- Objašnjava spoljne - Razlikuje stilove
koji su nastali pod
(mletačke, turske,
spoljnim uticajem
vizantijske) uticaje
na razvoj kulturnih
prilika u Zeti-Crnoj
Gori
- Razlikuje način
- Ilustruje na
života, ostavštinu,
primjeru otomanske
nastanak novih
okupacije Crne
sakralnih spomenika
Gore promjene u
u doba otomanske
graditeljstvu,
dominacije
kulturi i etničkim
promjenama
- Interpretira na
- Opisuje nastanak
primjerima razlike
novih gradova u
između primorskih i
doba Otomanske
kontitentalnih
vlasti
gradova
- Objašnjava
- Razlikuje kulturne i
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija kritičku
svijest
- Posjeta lokalitetima
- Usmjerava se na
razvoj
- Posjeta muzeju
- Valorizuje religijske
različitosti
- Analizira tekst iz
Oktoiha prvoglasnika
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija sposobnost
stvaranja pogodne
društvene klime
142
- Pravljenje foto i
video zapisa
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
duhovne napore i
crnogorske duhovne
djela crnogorskih
vrijednosti u
vladika
periodu Vladikata
Boka Kotorska i primorje XVI-XVIII vijeku
- Uočava kroz
- Rezimira „zlatno“
primjere značaj
doba Boke Kotorske
baroka,
i Crnogorskog
književnosti i
primorja tokom XVI
pomorstva za život
– XVIII vijeka
u crnogorskom
primorju i u
njegovom zaleđu
- Analizira društveni
- Upoznaje se sa
milje u kojem su
kulturnim
nastali Zakonik
dometima
knjaza Danila, prve
Crnogorske
stručne škole,
knjaževine do 1878.
štamparija...
godine
- Preispituje poziciju
- Opisuje razvoj
škole za razvoj
školstva u Crnoj
društva
Gori od 1878-1912.
- Upoređuje uticaj
- Upoznaje sa prvim
žive riječi i
novinama i
štampanih medija
časopisima koji su
uticali na kulturnu
klimu Crne Gore
(1878-1912. )
- Vrednuje rad ljudi
- Objašnjava uticaj
van Crne Gore i
ljudi van Crne Gore
objašnava uslove u
i crnogorskih
kojima su stvarali
stvaralaca u
domaći autori
kulturnom i
društvenom životu
Crne Gore
- Upoređuje kulturnu
- Upoznaje se sa
i društvenu klimu u
novim primjerima
Crnoj Gori krajem
razvoja
XIX i onu s početka
graditeljstva,
XX vijeka
pomorstva i
saobraćaja od 18781912. (pozorišta,
gimnazije,
ambasade, prvi voz,
auto)
- Opisuje kulturne,
- Ilustruje kulturne
socio-etničke
domete na
specifičnosti Boke
prostorima Crne
kotorske i Polimlja
Gore koji su bili pod
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije odnos
tehnike i prirode i
društva
Preporuke za
izvođenje nastave
- Obilazak muzeja,
galerija, biblioteka
- Navikava se na
povezivanje
činjenica
- Prikupljanje reprint
izdanja i uporedba
sa današnjim
izdanjima
- Razvija tolerantnost - Uporediti tekstove i
kritički ih
komentarisati
- Kritički razumije
odnose tehnike,
prirode i društva
- Razvija sposobnost
stvaranja pogodne
društvene klime
143
- Posjeta lokalitetima
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
pod Austroupravom drugih
ugarskom, odnosno
država (1878-1912.)
Otomanskom vlašću
Kulturno-društveni razvoj u kraljevini Jugoslaviji
- Problematizuje
- Upoznaje se sa
društvene i
kulturnim i
kulturne prilike
društvenim
Crne Gore u
razvojem Crne Gore
Kraljevini
u Kraljevini
Jugoslaviji
Jugoslaviji
- Preispituje uslove u
- Navodi ostvarenja
kojima su nastali
crnogorske
prvi filmovi o Crnoj
emigracije nakon
Gori kao i izdavačka
ujedinjenja 1918.
produkcija
godine
(Vaskresenja ne
biva bez smrti)
- Pojašnjava kulturnu - Kritički procjenjuje - Razvija kritičku
svijest
značaj formiranja
poziciju Crne Gore
Univerziteta,
u Socijalističkoj
Akademije i drugih
Jugoslaviji
institucija za
nacionalnu
afirmaciju
Državne i nevladine institucije kulture
- Razvija analitičnost
- Analizira kulturnu
- Upoznaje sa
i logičko mišljenje
ponudu Crne Gore
državnim i
(Bijenale, festivali,
nevladinim
TV i audio
institucijama
produkcija)
kulture u današnjoj
Crnoj Gori
Etno-socijalni motivi
- Razvija ekološku
- Nabraja jela i pića i -Analizira kulturu,
svijest
ishrane i njene
karakteristike
specifičnosti u Crnoj
ishrane u regionima
Gori
Crne Gore
- Opisuje narodne
- Razlikuje narodne
nošnje i narodnu
nošnje
radinost
- Povezuje djela
narodne radinosti
sa regionima u
Crnoj Gori
Muzeji biblioteke, arhivi, galerije, pozorišta
- Nabraja aktuelne
- Razlaže po
institucije u kojima
oblastima kulturne
se čuva kulturnoinstitucije Crne
istorijska bašina
Gore
144
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta Kinoteci
- Posjeta festivalu
- Izrađuje neke od
elemenata narodne
nošnje
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Crne Gore (muzeji,
biblioteke, arhivi,
fakulteti, galerije)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Grupa autora, Istorija Crne Gore I-III, Titograd, 1967.
- D. Živković, Istorija crnogorskog naroda I-III, Cetinje, 1990., 1997.
- D. Živković, P. Mijović, Umjetničko blago Crne Gore, Beograd, 1980.
- Grupa autora, Crnom Gorom, Zagreb, 1969.
- D. Šćekić, Putujući Crnom Gorom, Titograd, 1980.
- B. Šekularac, Tragovi prošlosti Crne Gore, Cetinje, 1994.
- R. Rotković, Ilustrovana istorija Crne Gore, Podgorica, 2001.
- Marković, R. Vujučić, Crna Gora kroz kulturnu baštinu, Cetinje, 2006.
- V. Kasalica, Kulturna baština Crne Gore, Bar, 2008.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Za kvalitetno i efikasno izvođenje nastave kulturno-istorijske baštine Crne Gore
neophodna je specijalizovana učionica ili kabinet za istoriju koji pored
standardne opreme treba da imaju:
- Grafoskop
- Dijaprojektor
- Televizijski prijemnik
- Video rekorder
- Kompjuter s priključkom na Internet
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmenim putem, najmanje jednom u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani istoričar-profesor istorije i geografije
- Dilomirani arheolog
- Dilomirani istoričar umjetnosti
- Kulturolog
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Geografsko –istorijska
pozicija Crne Gore na
Balkanu
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Geografija
- Upoznavanje i oblikovanje
teritorije Crne Gore na
Balkanu kroz prošlost
145
1.3.4. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
58
14
72
58
14
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja iz osnova ekologije.
- Razvoj svijesti o značaju zaštite životne sredine.
- Usvajanje znanja o uzročno - posljedičnim odnosima žive i nežive prirode.
- Usvojiti znanja o različitim izvorima zagađivanja životne sredine.
- Razvoj svijesti o ulozi čovjeka i njegovog uticaja na zagađenje životne sredine.
- Usvajanje znanja i vještina sa ciljem zaštite životne sredine.
146
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Definiše pojmove:
- Ukazuje na
- Shvata važnost
ekologija, životna
međusobnu
povezivanjna
sredina, ekološki
zavisnost žive i
uzroka i posledica
faktori
nežive prirode
- Određuje elemente
životne sredine
- Uočava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i biocenoze
Ekologija populacije
- Uočava osnovne
- Definiše pojmove:
karakteristike
populacija i
populacije
ekološka ravnoteža
- Analizira pojam
- Upoznaje faktore
opterećenosti
koji određuju
populacije
strukturu
- Upotrebljava
populacije
pojam ekološke
ravnoteže i
obrazlaže na
primjeru
međusobnu
zavisnost činilaca
sredine
Kruženje materija i transformisanje energije u prirodi
- Razvija analitičko
- Analizira na
- Definiše pojmove:
mišljenje
primjeru
producent organske
kompleksnost
materije, potrošač
odnosa u ishrani
organske materije,
- Interpretira
reducent organske
kruženje materije i
materije
proticanje energije
- Definiše lanac
u ekosistemu.
ishrane
- Analizira odnose
među članovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide
Ekosistem
- Razvija svijest o
- Određuje
- Opisuje kopnene,
značaju očuvanja
zajedničke i glavne
vodene i
prirodnih
razlike između
antropogene
ekosistema
ekosistema
ekosisteme
- Definiše sukcesije u - Zaključuje o
raznovrsnosti
ekosistemu
ekosistema kod nas
147
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Terenski rad:
posmatranje
različitih staništa i
zajednica
Vježbe:
- Predstavljanje
ilustracijom
kruženje materije i
proticanje energije
na odabranom prim
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
sagledavanja i
rješavanja
problema
- Film o zagađivanju
vazduha
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Zaštita okoline
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Zaštita zemljišta
Formativni ciljevi
učenik
u odnosu na
geografski položaj i
klimatske
karakteristike
- Predviđa posledice
ljudske aktivnosti u
životnoj sredini
Zagađivanje vazduha
- Određuje uzroke
- Upoznaje načine
zagađivanja
zagađivanja
vazduha
vazduha i otrovne
materije u vazduhu - Analizira posledice
previsokih
- Objašnjava uticaj
koncentracija
otrovnih materija
otrovnih materija u
na živa bića
vazduhu na
(kisjele kiše,
ekosistem
ozonske rupe,
- Ocjenjuje značaj
efekat staklene
stalne kontrole
bašte)
kontaminiranosti
vazduha.
- Predlaže načine
čišćenja otrovnih
materija (uređaji
za prečišćavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori)
Zagađivanje voda- mora i slatke vode
- Određuje glavne
- Definiše izvore i
izvore zagađivanja
oblike zagađivanja
vode i objašnjava
vode
posledice
- Razlikuje metode
prečišćavanja.
- Analizira na koje
načine
prehrambena
industrija zagađuje
okolinu
Zagađivanja zemljišta
- Ukazuju na
- Opisuje izvore i
posledice
oblike zagađivanja
savremene
zemljišta
intenzivne
poljoprivrede
proizvodnje
- Interpretira
problem
prenaseljenosti
zemlje
148
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Nuklearna energija
- Definiše izvore i
oblike
radioaktivnog
zagađenja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje
problem
radioaktivnog
zračenja i njegove
dalekosežne
posledice
- Uočava problem
nekontrolisanog
skladištenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korišćenja
nuklearnog oružja
Ugrožene biljne i životinjske vrste
- Analizira značaj
- Navodi glavne
šuma i razlog
uzroke izumiranja
njihovog
šuma i istrebljenja
izumiranja
nekih životinjskih
- Ukazuje na značaj
vrsta
pošumljavanja
terena koji su
podložni eroziji
- Pronalazi
najugroženije
ekosisteme i grupe
u crnoj gori i
svijetu
- Predlaže moguće
mjere za zaštitu
prirodnog nasleđa
za konkretan
primjer
Mjere za zaštitu životne sredine
- Određuje načine
- Navodi značaj
planske upotrebe
štednje energije i
prirodnih izvora
vode u
- Vrednuje značaj
domaćinstvu i
pravilnog odnosa
industriji
prema pitkoj vodi
- Navodi alternative
- Analizira značaj
energetske izvore
traženja i
korišćenja novih
ekoloških izvora
energije.
- Ocjenjuje značaj
globalizacije
nadzora dešavanja
u životnoj sredini
- Primjenjuje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shvata važnost
očuvanja životne
sredine
- Seminarski rad o
nuklearnim
eksplozijama
(Hirošima,
Černobil itd.)
- Navikava se na
poštovanje normi i
propisa
Vježbe:
- Analiziranje
uzoraka izumiranja
šuma i životinjskih
vrsta
- Razvija svijest o
značaju zaštite
životne sredine
Vježbe:
- Analiza nepovoljnih
uticaja za životnu
sredinu
149
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
propise kojima se
određuju norme
čuvanja zaštićenih
objekata prirode,
ugroženih,
endemskih biljnih i
životinjskih vrsta
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M. Jablanović, D. Rožaja, Zaštita i zagađivanje životne sredine, Zavod za
udžbenike, Beograd, 1998.
- I. Savić, V. Terzija, Ekologija i zaštita životne sredine, Zavod za udžbenike,
Beograd.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Dijaprojektor
- Slajdovi
- Grafoskop
- TV prijemnik
- Video-rikorder
- Video-kasete
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i u toku vježbi.
- Usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani biolog
- Diplomirani inženjer pejzažne arhikteture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Pojam i značaj biosfere
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Biljni i životinjski svet u
- Biologija
ekosistemu
150
1.3.5. PODIZANJE I NJEGA ZELENIH POVRŠINA
1. Naziv predmeta: PODIZANJE I NJEGA ZELENIH POVRŠINA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa istorijatom i razvojem hortikulture.
- Shvatanje pozitivnog uticaja zelenila na mikroklimu naselja.
- Razumjevanje inženjerijsko-tehničkih, sanitarno-urbanističkih i estetskih funkcija
zelenih površina.
- Razumijevanje medjusobnog odnosa biljaka i sredine u kojoj žive.
- Usvajanje znanja o sadnji, sjetvi i njegovanju biljaka na zelenim površinama.
- Razvijanje interesovanja za dalje obrazovanje i usavršavanje u struci.
151
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija analitičnost
- Uočava kroz
- Upoznaje zadatak
i logičko mišljenje
primjere značaj
predmeta i njegov
izučavanja
značaj
predmeta
Istorijat hortikulture
- Uočava kroz
- Crteži vrtova, skice,
- Stiče pozitivnu
- Upoznaje istorijat
stručna literatura,
orjentaciju prema
hortikulture u zemlji primjere
karakteristike
monografije, video
budućem zanimanja
i svijetu
egipatskih i
materijal
- Opisuje vrtnu
vavilonskih vrtova
umjetnost
- Uočava kroz
najstarijih
primjere klasičnu
civilizacija
(geometrijsku)
- Opisuje grčke i
podjelu prostora i
rimske vrtove prije
bogatstvo biljnog
nove ere
materijala i
prisustvo
arhitektonskih
elemenata u
starogrčkom vrtu
- Upoznaje se sa
- Uočava kroz
vrtnom umjetnošću
primjere bogat
Starog Svijeta
sadržaj i vještinu
podizanja
- Opisuje
starorimskih
srednjevjekovnu
vrtova
vrtnu umjetnost
- Uočava kroz
primjere osobine
pejzažnog
(prirodno) stila vrta
- Opisuje vrtnu
Kine i Japana
umjetnost
- Ocjenjuje ulogu
renensanse i
crkve u formiranju
baroka
vrtova
Seminarski rad:
- Opisujle vrtove vile
srednjevjekovnog
- Vrtna umjetnost
Lante, vile Boboli,
doba
Podgorice
dvorca Vo L Vikont i - Uočava kroz
dvorca Versaj
primjere impresivan
- Upoznaje se sa
vrtni sadržaj:
hotikulturom 18.,
jezerca, skulpture,
19. i 20. vijeka
ribnjake,
- Opisuje engleski
vodoskoke,
pejzažni stil
topijarne žive
- Opisuje američke i
ograde, zelene
sovjetske vrtove
kapije i td.
152
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Funkcije zelenih površina
- Navodi i karakteriše - Razlikuje sanitarnu, - Razvija svijest o
pozitivnom uticaju
inzenjerijsku,
funkcije zelenih
arhitektonsko
površina
zelenila u
urbanisticku i
melioraciji životne
estetsku funkciju
sredine
zelenih povrsina
- Razvija smisao za
- Razlikuje
- Objašnjava uticaj
estetiku
temperaturu zelenih - Razvija ekološku
zelenila na toplotni
površina i otvorenog
režim naselja i
svijest
popločanog prostora
vlažnost vazduha
- Ocjenjuje ulogu
pojedinih biljnih
- Objašnjava ulogu
vrsta u ublažavanju
zelenila na kretanje
visoke ljetnje
vazduha
temperature i
povećanju vlažnosti
vazduha
- Vrednuje ulogu
zelenog pojasa u
- Obrazlaže pozitivan
ublažavanju snage i
uticaj zelenila na
brzine vjetra.
sastav vazduha i
- Vrednuje ulogu
aerozagadjenje
zelenila u
proizvodnji
kiseonika i
smanjivanju
sadrzaja ugljen –
dioksida
- Izdvaja najopasnije
zagadjivače
- Izdvaja
najefikasnije
- Definiše fitoncide
fitoncidne vrste
- Procjenjuje
efikasnost zelenog
- Interpretira ulogu
pojasa u zavisnosti
zelenila u
od širine ,
snižavanju
udaljenosti od
nivoa gradske buke
izvora buke ,
sastava žbunastih i
drvenastih vrsta
- Razlikuje ulogu
zelenila u
- Navodi i objašnjava
sprečavanju erozije
inženjerijsko zemljišta, kontroli
tehničke funkcije
saobraćaja i kontroli
zelenih površina
klizišta
- Razlikuje eroziju
vodom i eroziju
- Interpretira
153
Preporuke za
izvođenje nastave
- Šeme, skice, slike,
video materijal
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
vjetrom(eolska)
degradaciju
prostora erozijom
- Uočava načine
ozelenjavanja
degradiranog
prostora
- Razlikuje
- Obrazlaže ulogu
karakterističan
zelenila u regulaciji
biljni materijal za
saobraćaja i sanaciji sadnju na nagibima,
klizišta
padinama brda,
usjecima, duž
puteva...
- Uočava
- Navodi i ilustruje
ograničavanje,
arhitektonskopovezivanje,
urbanističke
proširivanje i
funkcije zelenih
smanjivanje
površina
prostora biljnim
materijalom
- Otkriva ulogu
- Interpretira estetsku zelenila u isticanju
funkciju zelenih
ljepote i vrijednosti
površina
arhitektonskih
elemenata
Biljke zelenih površina i njihova sredina
- Procjenjuje značaj - Navikava se da
- Navodi ekološke
kvaliteta, jačine i
faktore
povezuje uzroke i
trajanja svjetlosti
- Obrazlaže ulogu
posledice
na biljni materijal
svjetlosti na rast i
razvoj biljaka
zelenih površina
- Uočava djelovanje
- Objašnjava ulogu
visokih i niskih
temperature na
temperatura na
biljke zelenih
biljni organizam
površina
- Uočava mehanička
- Objašnjava
djelovanje vjetra na oštećenja od vjetra
biljni materijal
- Analizira ulogu vode
- Objašnjava značaj
u zavisnosti od
vode u podizanju i
karaktera klime,
njegovanju zelenih
svojstava zemljišta,
površina
reljefa i hidroloških
osobina terena
- Povezuje fizička
- Objašnjava ulogu
svojstva i hemijski
zemljišta u
sastav zemljišta sa
podizanju i
rastom i razvojem
njegovanju zelenih
biljnog materijala
površina
- Definiše biološki
154
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta gradskom
parku
- Slike, šeme, skice,
planovi, prostorni
plan grada, video
materijal
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
stres.
Kategorije zelenih površina
- Razlikuje zelene
- Razvija svijest o
- Nabraja grupe
površine opšte
značaju zelenog
zelenih površina
namjene, zelene
fonda za urbanu
površine ograničene
sredinu
namjene i zelene
površine specijalne
namjene
- Uočava veličinu i
- Opisuje centralni
sadržaj centralnog
gradski park
gradskog parka
- Opisuje gradski park - Uočava
karakteristike
gradskog parka
(površina, sadržaj,
- Definiše i opisuje
mobilijar)
skver
- Uočava ulogu skvera
u zavisnosti od
- Definiše i opisuje
njegovog položaja
bulevar
- Uočava složenost
ozelenjavanja
- Interpretira ulogu
bulevara
drvoreda kao
- Vrednuje sanitarni i
najznačajnije
kategorije zelenila u estetski značaj
gradskih drvoreda
grad
- Opisuje park – šumu
- Uočava položaj,
funkciju i sadržaj
- Opisuje nacionalni
park šume
park
- Uočava
- Navodi i opisuje
karakteristike
zelene površine
nacionalnog parka
ograničene namjene
- Uočava
karakteristike
zelenih površina:
blokova, škola,
- Navodi i opisuje
dječijih vrtića,
zelene površine
specijalne namjene
bolnica...
- Otkriva specifičnosti
ozeljenavanja:
industrijskih
objekata, zooloških
vrtova, botaničkih
vrtova, groblja,
krovnog zelenila,
vertikalnog
ozelenjavanja
155
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta nacionalnom
parku
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pripremni radovi na podizanju zelenih površina
- Razlikuje metode
- Razvija sigurnost u
- Definiše i opisuje
obilježavanja
radu
položaj zelene
granica zelene
površine
površine
- Navodi metode
obilježavanja
granica zelene
površine
- Planira
- Upoznaje se sa
rasčišćavanje
sanitarnobuduće zelene
higijenskim
površine. Razlikuje
radovima prilikom
otpadni materijal
podizanja zelenih
(organski i
površina
- Objašnjava postavku neorganski)
- Uočava uticaj nivoa
drenažnog sistema
podzemnih voda na
drenažni sistem
- Obrazlaže značaj i
- Analizira mogućnost
načine
odvodnjavanja:
navodnjavanja
prirodnim padom,
zelenih površina
otvorenim
drenažnim sistemom
i zatvorenim
drenažnim sistemom
- Navodi irigaciona
- Razlikuje irigaciona
postrojenja
postrojenja
AGROTEHNIČKA
PRIPREMA TERENA
- Objašnjava izbor i
- Uočava primjerke
- Razvija sposbnost
zaštitu biljnog
drveća koje treba
opažanja
materijala prilikom
zaštititi: autohtone - Razvija sigurnost i
podizanja ili
vrste, stare očuvane odgovornost u radu
rekonstrukcije
vrste
zelenih površina
- Planira sadni
- Opisuje način
materijal
zaštite stabala od
- Uočava kroz
mehaničkih
primjere način
oštećenja prilikom
zaštite nadzemnog
podizanja i
dijela i korijenovog
njegovanja nove
sistema
zelene površine
- Procjenjuje potrebu
- Opisuje način
izgradne suvog
zaštite stabala
bunara i postavku
prilikom podizanja
individualne
nivoa terena
drenaže
- Opisuje način
- Procjenjuje potrebu
zaštite stabala
izgradne “ostrva” i
prilikom snižavanja
podizanje potpornog
156
Preporuke za
izvođenje nastave
- Skice
- Šeme
- Presjek podzemne
drenaže
-
Skice
Šeme
Slike
Planovi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
nivoa terena
POPRAVLJANJE
ZEMLJIŠTA PRIJE
SADNJE BILJAKA
- Navodi principe
prilagodjavanja
zemljišta potrebama
biljaka
- Navodi načine
ravnanja terena
- Opisuje način
prenošenja projekta
na teren
Sadnja i sjetva biljaka
- Opisuje način sadnje drveća u povoljnim
zemljišnim uslovima
- Opisuje orezivanje i
učvršćivanje
posadjenih biljaka
- Opisuje način
presadjivanja i
pripremu
presadivanja
- Objašnjava tehniku
iskopa, transport i
sadnju
- Opisuje sadnju u
nepovoljnim
uslovima
- Objašnjava sadnju
na trotoarima
-
-
- Objašnjava sadnju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
zida oko stabla
Preporuke za
izvođenje nastave
Planira popravljanje - Razvija ekološku
fizičkih i hemijskih
svijest
osobina zemljišta
Razlikuje grubo i
fino ravnanje terena
Vrednuje metode
prenošenja projekta
na teren
Uočava zavisnost
- Razvija odgovornost - Slike, šeme, video
sadnje od osobina
materijal
u ispunjavanju
biljke, osobina
radnih obaveza
zemljišta i
- Razvija smisao za
klimatskih
oplemenjivanje
karakteristika
prostora
Razlikuje sadnju sa
busenom i sadnju
bez busenja
Uporedjuje različite
metode učvrsćivanja
biljaka
Odredjuje vrste za
presadjivanje
Odredjuje vrijeme
presadjivanja
Odredjuje
mjesto sadnje
Razlikuje načine
presadjivanja
Razlikuje: sadnju na
slabo dreniranim
terenima, sadnju na
suvim terenima,
sadnju na glinovitim
terenima, sadnju u
podrucjima sa jakim
vjetrom
Uočava kroz
primjere zavisnost
dimenzija sadne
jame i položaja
- Presjek sadnje na
podzemnih
trotoarima
instalacije
Odredjuje veličinu i
ispunu sadne jam
157
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Seminarski rad:
- Uočava zavisnost
žbunastih vrsta
Drvoredi u Podgorici
oblika i veličine
krune i nadzemnih
instalacija
- Razlikuje
pojedinačnu i
grupnu sadnju
- Odredjuje veličinu i
ispunu sadne jame
- Razlikuje:
jednorednu,
- Opisuje način
dvorednu, višerednu
sadnje žive ograde
i sadnju u rovovima
- Opisuje sadnju
- Analizira čvrstinu i
povijuša
trajnost podloge za
povijuše
- Opisuje formiranje
- Razlikuje podizanje
travnjaka
travnjaka sjetvom
sjemena i
busenovanjem
- Opisuje sadnju
pokrivača zemljišta - Povezuje osobine
zemljišta i izbor
biljnog materijala
- Opisuje sadnju
- Povezuje osobine
cvjetnih vrsta
zemljišta i izbor
cvjetnog materijala
- Obazlaže izbor i
- Vrednuje osobine
kvalitet sadnog
biljnog materijala:
materijala
starost, visina,
zdravstveno stanje,
razvijenost
korijenovog sistema
Njegovanje biljaka
- Razvija odgovoran
- Planira: zalivanje,
- Slike, šeme, video
- Navodi mjere
odnos prema prirodi
mehaničku obradu
materijal
njegovanja biljaka
oko stabala,
- Opisuje njegovanje
dodavanje hranjivih
drveća
materija, zaštitu
stabala i korijena
- Opisuje orezivanje - Planira: orezivanje
krune, uklanjanje
drveća –
jednog dijela krune,
dendrohirurgija
podvezivanje grana,
podizanje krune,
obaranje stabala
- Opisuje njegovanje - Planira: zalivanje,
mehaničku obradu
drvoreda
oko stabala,
- Opisuje njegovanje
prihranjivanje,
žbunastih biljaka
orezivanje, štiti od
- Opisuje njegovanje
158
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
uticaja čovjeka
žive ograde
- Opisuje njegovanje - Planira: zalivanje,
travnjaka, cvijeća i
orošavanje
pokrivača tla
mehaničku obradu,
dodavanje hranjivih
materija,
orezivanje, zaštita
od bolesti štetočina
- Planira: različite
oblike orezivanja,
zalivanje,
prihranjivanje,
prevršavanje,
formiranje ivice
- Planira: košenje,
zalivanje,
prihranjivanje,
uklanjanje korova
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N. Anastasijević, Podizanje i njegovanje zelenih površina, Šumarski fakultet,
Beograd, 2007.
- Lj. Vujković, Pejzažna arhitektura - planiranje i projektovanje, Šumarski
fakultet, Beograd, 1995.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarima, planovima, prostornim
planom grada, crtežima vrtova, skicama, shemama i fotografijama, video
materijalom, presjekom podzemne drenaže, presjekom sadnje na trotoarima.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Pismena provjera znanja (test po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
159
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Biljke zelenih površina i
njihova sredina
- Sadnja i sjetva biljaka
- Funkcije zelenih površina
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Ekologija i zaštita životne
- Ekološki faktori
sredine
- Pedologija
- Vrste i osobine zemljišta
- Biološke morfološke i
- Dekorativna dendrologija
dekorativne osobine drveća
- Cvjećarstvo
žbunja i cvjetnih vrsta
160
1.3.6. PČELARSTVO
1. Naziv predmeta: PČELARSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovih znanja o privrednom značaju pčelarstva.
- Sticanje znanja o građi i razmnožavanju pčela.
- Sticanje znanja o ishrani, bolestima i načinu držanja pčela.
- Sticanje znanja o centrifugiranju meda.
- Osposobljavanje učenika za primjenu stečenih znanja.
- Ovladavanje stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
161
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Privredni značaj pčelarstva
- Uočava privredni
- Navikava se da
- Objašnjava
povezuje činjenice
privredni značaj
značaj pčela i
pčela
pčelinjih proizvoda
- Upoznaje značaj
u svakodnevnom
proizvoda pčela
životu
Rase medonosnih pčela
- Razlikuje srodnike
- Navodi porijeklo
medonosnih pčela
medonosne pčela
- Razlikuje područja
- Navodi i opisuje
rasprostranjenosti
rase pčela
medonosne pčele
- Vrši podjelu pčela
na grupu crnih i
žutih pčela
- Razlikuje rase
pčela u okviru
grupa
Pčelinje društvo
- Razvija sposobnost
- Navodi sastav
- Dijeli pčelinje
opažanja
pčelineg društva i
društvo na:
način njegovog
- matice
funkcionisanja
- pčele radilice
- trutove i razlikuje
njihovu funkciju
unutar društva
Anatomija i fiziologija pčela
- Analizira anatomiju - Razvija analitičnost
- Upoznaje
i logičko mišljenje
pčele
anatomiju pčele.
- Razlikuje fiziološke
- Navodi fiziološke
funkcije u
funkcije u
organizmu pčele
organizmu pčele
Košnice i pčelarski pribor
- Razvija
- Razlikuje vrste
- Opisuje tipove
odgovornost
košnica koje se
košnica njihove
koriste i pribor
djelove i pribor u
neophodan za
pčelarstvu
držanje pčela
- Određuje upotrebu
pojedinih vrsta
košnica i pribora u
zavisnosti od
određenih uslova
proizvodnje
Razmnožavanje i razviće pčela
- Razvija pravilan
- Shvata
- Pojašnjava termin
odnos prema
razmnožavanje i
„metamorfoza“
reprodukciji
razviće pčela,
- Objašnjava
proces
razmnožavanje i
metamorfoze
razviće pčele
162
Preporuke za
izvođenje nastave
- Računar
- Projektor
- Posjeta uzgajivaču
pčela: upoznavanje
učenika sa
pčelinjim društvom
- Računar
- Projektor
- Pčelarski pribor
- Košnica
- Rad po grupama:
korišćenje
pčelarskog pribora,
pokazivanje
dijelova košnica
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Hrana za pčele i njeno skupljanje
- Navodi vrste hrane - Razlikuje vrste
koje koristi pčela i
hrane koje sakuplja
topisuje način
pčela
njenog sakupljanja - Razlikuje načine
sakupljanja hrane
kod pčela
Prezimljavanje pčela
- Razlikuje poslove
- Objašnjava način
koje treba obaviti
prezimljavaja
u pčelinjaku radi
pčele
lakšeg
- Objašnjava vrste
prezimljavanja
obroka koji se daju
pčela
pčelama zimi
Bolesti i štetočine pčela
- Navodi bolesti
- Razlikujei bolesti
pčelinjeg legla
pčelinjeg legla
- Navodi bolesti
- Razlikuje bolesti
pčela
pčela
- Navodi mjere
- Uočava kroz
zaštite pčela od
primjere važnost
trovanja
zaštite pčela od
- Navodi štetočine i
trovanja
štete koje nastaju
- Razlikuje štetočine
kod uzgoja pčela
pčela
- Opisuje načine
- Razlikuje načine
zaštite i liječenja
zaštite i liječenja
pčela od bolesti i
pčela od bolesti i
štetočina
štetočina
Pčelinjak u proleće
- Razlikuje poslove
- Opisuje poslove
koje treba obaviti
koje je neophodno
u proljeće u
obaviti u proljeće
jednom pčelinjaku
(u pčelinjaku)
Preseljavanje pčelinjeg društva
- Nabraja sredstva
- Razlikuje sredstva
koja se koriste za
koja se koriste za
seljenje pčela
seljenje pčela
- Objašnjava
- Razlikuje faze
postupak selidbe
postupka seljenja
pčela
pčela
Selidba pčela na pašu
- Obrazlaže potrebu
- Analizira razloge
selidbe pčela na
selidbe pčela
pašu
- Razlikuje poslove
- Navodi i opisuje
koji se sprovode
poslove koje treba
radi selidbe pčela
obaviti pri selidbi
pčela
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Pozitivno ocenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke
- Posjeta
poljoprivrednom
dobru gdje učenici
prate rad pčelara
koji priprema
pčelinje društvo za
zimu
- Razvija
odgovornost prema
higijeni i zdravlju
- Računar i projektor
- Posjeta uzgajivaču
pčela
- Razvija svijest za
očuvanje životne
sredine
- Razvija sposobnost
opažanja
163
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Proizvodnja matica
- Navodi značaj
matice za pčelinje
društvo
- Objašnjava tehniku
dobijanja matice
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Ističe važnost
matice za
funkcionisanje
pčelinjeg društva
- Interpretira na
primjeru tehniku
dobijanja matice
Centrifugiranje meda
- Opisuje rad sa
- Razumije način
centrifugom
rada centrifuge i
- Objašnjava tehniku
rad na njoj pri
centrifugiranja
centrifugiranju
meda
Pčelinji proizvodi
- Navodi vrste
- Razlikuje pčelinje
pčelinjih proizvoda
proizvode:
i svrhu njihove
- med,
upotrebe
- cvjetni prah
(polen),
- matični mleč,
- propolis,
- vosak,
- pčelinji otrov
- Razlikuje svrhu
upotrebe različitih
pčelinjih proizvoda
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analizičnost
i logičko mišljenje
- Razvija svijest o
značajuzdrave
ishrane
- Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane
- Pčelinji proizvodi
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Đ. Đorović, Pčelarstvo, Univerzitet u Prištini, 1994.
- Vojin Todorović, Dušan Todorović, Praktično pčelarstvo, Nolit, Beograd, 1985.
- S. Glumac i saradnici, Biologija, Novi Sad, 1976.
- R. Jovanović, B. Simović, Stočarstvo, Zavod za izdavanje udžbenika, Beograd.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u učionici koja je opremljena: računarom, projektorom,
pčelarskim priborom, košnicom, pčelinjim proizvodima.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocijena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za stočarstvo
164
- Diplomirani veterinar
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Hrana za pčele i njeno
sakupljanje
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Travno i ljekovito bilje
- Vrste trava i ljekovito bilje
165
1.3.7. POSLOVNA KOMUNIKACIJA
1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
52
20
72
52
20
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovama teorije komunikacije i razvijanje sopstvenog
komunikacionog stila.
- Razumijevanje sebe i drugih i poštovanje razlike među ljudima.
- Sticanje samostalnosti u poslovnom komuniciranju i primjena psiholoških znanja
za stvaranje dobrih odnosa sa kolegama i strankama.
- Upoznavanje sa vrstama i strukturom poslovnog pisma.
- Primjena psiholoških znanja za nenasilno rješavanje konflikata.
- Razumijevanje značaja potrebe za sistematizacijom znanja.
166
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Komunikacija i teorija komunikacije
- Stiče uvid u
- Uočava značaj
- Definiše pojam
učenja o procesu
komunikacije
sopstveni
komunikacije
- Navodi vrste
komunikacioni stil
- Prepoznaje značaj - Razvija sposobnost
komunikacije
komunikacije za
(podjele prema
komunikacionih
razvoj pojedinca i
vrsti znakova,
vještina
društva
uspješnosti,
- Na primjerima
složenosti)
analizira osobine
- Navodi osnovne
uspješne i
elemente
neuspješne
komunikacionog
komunikacije
procesa
- Razumije važnost i
- Poznaje načela
razvija tehniku
funkcionalne
slušanja
komunikacije
sagovornika
Aspekti komunikacije
- Razvija kritičko
- Uviđa značaj
- Navodi procenat
mišljenje
svjesnog
učešća različitih
- Razvija sposobnost
angažovanja
aspekata
argumentovanog
različitih
komunikacije u
izlaganja na
komunikacionih
prenošenju poruke
različite teme
kanala
Verbalna
- Razvija senzibilitet
- Objašnjava znake
za prepoznavanje
- Uočava značaj
verbalne
neverbalnih
verbalne
komunikacije
znakova i njihovo
komunikacije za
- Navodi činioce koji
tumačenje
lični i društveni
doprinose
napred
uspješnosti
- Poznaje značaj
verbalne
korišćenja
komunikacije
pravilnog
- Nabraja i
književnog jezika
objašnjava osobine
- Zna da se pripremi
dobrog
za nastup,
kultivisanog
govorenje
govora
- Umije da formuliše
- Objašnjava
argumente i cilj
osnovne funkcije
govora
retorike
- Navodi oblike
- Poznaje i
izlaganja
objašnjava
- Analizira prednosti
pojmove – cilj
mogućih oblika
govora i argument
izlaganja
Neverbalna
- Usvaja i koristi
- Definiše
tehnike
neverbalnu
postavljanja
komunikaciju
pitanja
- Nabraja i
167
Preporuke za
izvođenje nastave
- Brainstorming
pojma
komunikacija i
pojmova ne /
uspješna
komunikacija.
- Rad u malim
grupama - načela
funkcionalne
komunikacije
- Vježbe slušanja rad u parovima
- Čitanje znamenitih
govora
Vježbe:
- Formulisanje
argumenata i
kontraargumenata
Vježbe:
- Formulisanje
pitanja
Vježbe:
- Debatovanje
prema zadatom
formatu (2-2) i
prema utvrđenim
pravilima
Vježbe:
- Prepoznavanje
poruka i osjećanja
izraženih samo
neverbalnim
znacima
- Analiziranje
odnosa među
ljudima u odnosu
na tjelesne znake
(korišćenje slika,
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
objašnjava vrste
neverbalne
komunikacije
- Navodi zakonitosti
u tumačenju
neverbalnih
znakova
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava značaj
stava, izgleda,
pogleda
sagovornika
- Analizira ulogu i
značaj prostornog
komuniciranja i
neverbalne
glasovne
komunikacije
Konflikti i nenasilno rješavanje konflikata
- Analizira faktore
- Poznaje dinamiku
koji utiču na
konflikta i
percepciju
objašnjava uzroke
(doživljaj) i
nesporazuma u
objašnjava
komunikaciji
relativnost lične
- Prepoznaje
percepcije
sopstvena
- Objašnjava
osjećanja i
važnost
potrebe i njihovu
prihvatanja
ulogu u dinamici
različitih
konflikta
percepcija
- Razlikuje skrivena
- Definiše i
i manifestovana
objašnjava
osjećanja i njihovu
predrasude i
ulogu u
njihovu ulogu u
konfliktima
dinamici konflikta
- Prepoznaje
predrasude kao
logički neosnovane
stavove
- Razlikuje nasilno i
nenasilno
ponašanje
- Koristi tehnike
nenasilnog
rješavanja
konflikata u
komunikaciji
- Razlikuje JA-TI
rečenice i
preoznaje njihov
efekat na
komunikaciju
Pojam poslovne komunikacije
- Analizira prednosti
- Definiše poslovnu
i nedostatke
komunikaciju i
pojedinih vrsta
navodi aspekte
pisanih poslovnih
poslovne
sredstava
komunikacij
Preporuke za
izvođenje nastave
slajdova)
- Formira stav o
konfliktima kao
izazovu i prilici za
napredovanje u
komunikaciji
- Razvija
tolerantnost za
različite
percepcije,
osjećanja i
reakcije
- Brainstorming –
konflikti
- Korišćenje slika za
prikaz optičkih
iluzija
Vježbe:
- »Santa leda«
(manifestovane i
skrivene emocije i
potrebe)
- Brainstorming –
nasilje
Vježbe:
- JA/TI poruke
- Stiče samostalnost
u poslovnom
komuniciranju
Vježbe – pisanje
pisma:
- žalba direktoru
velike firme za
loše izvršenu
168
Informativni ciljevi
Formativni ciljevi
i sadržaji
učenik
učenik
komunikacije
- Upoznaje pojam
- Shodno svrsi
poslovne kulture i
odabira pravo
poslovnog bontona
sredstvo
- Navodi vrste i
komunikacije
pravila pisane
- Piše poslovna
poslovne
pisma, e-mailovei
komunikacije
šalje faks
(poslovno pismo –
- Organizuje, vodi i
obično i
učestvuje u
elektronsko,
poslovnom
memorandum,
sastanku
faks, poslovni
- Pravi prezentaciju
web, poslovni
i predstavlja je
chat, forum)
- Na primjerima
- Navodi vrste i
analizira
pravila govorne
adekvatno
poslovne
poslovno
komunikacije
komuniciranje,
(sastanak,
poštovanje
prezentacija,
bontona i poslovne
telefon, video
kulture
konferencija)
- Navodi vrste i
pravila
neverbalnog
komuniciranja u
poslovnom
okruženju
(glasovne
promjene, govor
tijela, prostorna
komunikacija)
Poslovna korespodencija
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam
poslovne
poslovne
korespodencije
korespodencije
- Upoznaje poslovno - Razlikuje
obavezne i
pismo i njegove
neobavezne
elemente
elemente
- Opisuje koverat i
poslovnog pisma i
adresiranje pisanih
vrši njihovo
pošiljki
oblikovanje
- Vrši kovertiranje i
adresiranje pošte
- Upoznaje kratka
- Uočava razloge
poslovna pisma
korišćenja kratkih
poslovnih pisama.
- Upoznaje vrste i
- Razlikuje vrste i
formu poslovnih
formu poslovnih
pisama u robnom
pisama u robnom
prometu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
uslugu
- odgovor kandidatu
da nije dobio
posao
- odobrenje
organizaciji za
traženo
sponzorstvo
Vježbe:
- Simulacija
poslovnog sastanka
(učenici prave
prezentacije,
vježbaju
organizaciju i
vođenje sastanka,
slanje neverbalnih
poruka)
- Razvija
odgovornost
- Razvija timski rad
169
Vježbe:
- Oblikovanje
poslovnog pisma
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prometu
- Navodi obrasce u
- Uočava razliku
robnom prometu
između
zaključnice,
otpremnice,
pretfakture i
fakture
Korespondencija u vezi sa zasnivanjem radnog odnosa
- Sastavlja i oblikuje
- Upoznaje
CV (Curriculum
korespondentne
Vitae)
sastave u vezi sa
- Popunjava prijavu
zasnivanjem
o slobodnom
radnog odnosa
radnom mjestu
- Upoznaje ugovor o
- Uočava značaj
radu
ugovora o radu
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Popunjavanje
otpremnice
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- T. Mandić,Komunikologija – psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2003.
- M. Đorđević, Poslovna psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.
- Ć. Flauer, Vodič kroz biznis komuniciranje, Samostalno izdanje, Beograd, 2003.
- N. Rot, Psihologija za II razred gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd.
- B. Piz, A. Piz, Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- O. Stanojević, S. Avramović, Ars rhetorica – veština besedništva, JP Službeni list
SCG, Beograd, 2003.
- N. Vukosavljević, Priručnik za treninge iz nenasilne razrade konflikata za rad sa
odraslima, Centar za nenasilnu akciju, Sarajevo, 2000.
- M. Gajić, Poštanski saobraćaj za I i II razred tehničke PTT škole, Zavod za
udženike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Audio-vizuelna tehnika (kompjuter, video projektor), Internet
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani psiholog
- Diplomirani pedagog
- Diplomirani sociolog
170
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Verbalna i neverbalna
komunikacija
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Komunikacija sa strankama
- Preduzetništvo
- Poslovna kultura i poslovni
bonton
171
1.3.8. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
40
40
Ukupno
66
66
26
26
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje preduzetničke sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva.
- Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih
tehnologija.
172
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Biznis ideja i biznis plan
- Suočavajući
- Razvija smisao za
- Upoznaje pojam
argumente kritički
kreativnost
biznis ideja.
procjenjuje
- Razvija sposobnost
- Opisuje nastanak
kvalitet poslovne
postizanja
biznis ideje
ideje u skladu sa
kompromisa
- Nabraja i
postulatima
opredjeljuje se za
tržišnog poslovanja
poslovnu ideju
- Nabraja moguće
- Uviđa važnost
- Razvija analitičko
vrste djelatnosti
izrade biznis plana
mišljenje
- Opisuje pojam
u kontekstu
biznis plana
obezbjeđivanja
podrške, kako
unutar samog
privrednog društva - Razvija
tako i od strane
odgovornost u radu
eksternih partnera
(investitora,
kreditora)
- Razvija stručnost
- Upoznaje pojmove: - Razlikuje pojmove:
vizija, misija,
vizija, misija,
strategija
strategija, ciljevi
- Kroz primjere
- Uočava važnost
obrazlaže ciljeve
očuvanja zdrave
privrednog društva
životne sredine
- Upoznaje postupak - Kroz primjere
obrazlaže postupak
istraživanja tržišta
istraživanja tržišta
na novom primjeru - Razvija svijest za
marljivost i
- Izvodi zaključke o
- Upoznaje pojmove:
preciznost
potencijalnoj
marketing plan i
konkurenciji
plan prodaje
- Izvodi zaključak o
potencijalnim
kupcima/korisnicim
a usluga
- Opisuje elemente
- Vrši opis
finansijskog plana
proizvoda/usluga
privrednog društva - Uviđa značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga
- Objašnjava
- Kroz primjere
obrazlaže
elemente
finansijskog plana
173
Preporuke za
izvođenje nastave
- Poželjno je
učenicima ukazati
na primjere
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
društva
- Primjena tehnika
za unapređenje
razmišljanja, npr.
Eksperiment šest
šešira
- Kao model može da
posluži biznis plan
realnog privrednog
društva
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
neophodnost
očuvanja životne
sredine
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
privrednog društva
- Sarađuje kod
izrade plana
očuvanja životne
sredine za
konkretno
- Rezimira biznis
privredno društvo
plan
- Oblikuje dinamiku
- prezentuje biznis
realizacije biznis
plan
plana
- Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje privrednog društva
Ime privrednog društva
- Opredjeljuje se za
- Nabraja moguća
ime privrednog
rješenja za ime
društva u skladu sa
privrednog društva
propisima i
poštujući principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti
Vizuelni identitet privrednog društva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
identitet
i značaj
privrednog društva
oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog društva
Registracija privrednog društva
- Upoznaje postupak - Popunjava
formulare za
registracije
registraciju
privrednog društva
privrednog društva
- Opisuje moguće
- Sprovodi aktivnosti
oblike
na pribavljanju
organizovanja
pečata i štambilja
privrednog društva
Otvaranje računa kod poslovne banke
- Opisuje postupak
- Popunjava
otvaranja računa
formulare za
kod poslovne banke
otvaranje računa
kod poslovne banke
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Poslovni kodeks preduzeća
- Popunjava
- Upoznaje pojam
formulare za
poslovni kodeks
otvaranje računa
privrednog društva
kod poslovne banke
- Nabraja elemente
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija logičko
mišljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuđivanje i
zaključivanje
- Rad u grupama:
učenici predlažu
moguća rješenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku
- Stiče radne navike
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika
174
- Izrada organograma
privrednog društva
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
poslovnog kodeksa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
Organizaciona struktura privrednog društva
- Upoznaje tipove
- Pronalazi sličnosti i
organizacione
razlike između
strukture
različitih tipova
privrednog društva
organizacionih
struktura
privrednog društva
Rad u sektorima i poslovanje privrednog društva
- Upoznaje različite
- Pronalazi sličnosti i - Razvija sposobnost
snalaženja u
nivoe upravljanja
razlike u nivoima
hijerarhiji
privrednim
upravljanja
socijalnih odnosa
društvom
privrednim
- Upoznaje postupak
društvom
zasnivanja radnog
- Popunjava prijavu
odnosa u
o slobodnom
privrednom društvu
radnom mjestu
- Upoznaje postupak - Učestvuje u izradi
jednostavnog
izrade godišnjeg
godišnjeg
izvještaja o radu
izvještaja o radu
Služba opštih poslova
- Razvija spremnost i
- Obavlja usmenu i
- Nabraja i opisuje
pisanu
aktivnosti u okviru
sposobnost za
komunikaciju
službe opštih
saradnju
unutar privrednog
poslova
društva i sa
eksternim
- Razvija
partnerima
odgovornost u radu
- Tehnički održava
internet sajt
privrednog društva
- Šalje i prima poštu
i druge službene
materijale
Sektor marketing
- Razvija
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
komunikativnost,
obrazlaže strukturu
marketinga
efikasnost u radu,
asortimana
- Opisuje postupak
marljivost i
proizvoda/usluga
istraživanja tržišta
preciznost
- Sprovodi postupak
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
proizvoda/usluga
marketing miksa:
- Kroz primjere
proizvod, cijena,
obrazlaže važnost i
promocija i
načine promocije.
distribucija
- Upoređuje moguća
rješenja za
reklamni slogan i
175
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kao model može da
posluži konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj štampi
- Rad u grupama od
tri do pet učenika
- Upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
štampač)
- Rad na računaru:
učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
elektronsku
komunikaciju
- Izrada reklamnog
materijala
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
reklamnu poruku
privrednog društva
- Upoređuje moguće
forme i sadržaje
reklamnog
materijala
- Planira način
reklamiranja
privrednog društva,
odnosno
proizvoda/usluge
- Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
- Izrađuje ponudu,
porudžbenicu,
predračun, upit,
račun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
Sektor finansija i računovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrazlaže način
obračuna zarada
obračuna zarada,
- Opisuje način
poreza i doprinosa
obračuna poreza i
- Obavlja
doprinosa
blagajničke poslove
- Upoznaje
blagajničke poslove - Obavlja poslove
plaćanja dospjelih
- Upoznaje postupak
obaveza i naplate
plaćanja dospjelih
dospjelih
obaveza i naplate
potraživanja
dospjelih
potraživanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Podstiče razvoj
tačnosti,
preciznosti i
urednosti
- Formira stav o
preuzimanju
odgovornosti
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V. Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlović, S. Ignjatović , Poslovna i službena korespondencija za I razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D. Bogdanović, G. Ivanišević,Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- D. Dragiđić, B. Ilić, B. Medojević, M. Pavlović,Osnovi ekonomije za II razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R. Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H. Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
176
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, štampač, fotokopir aparat.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Ocjena vježbi, jedna u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani ekonomista
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Oblikovanje vizuelnog
identiteta privrednog
društva
- Usmena i pisana
komunikacija
- Održavanje internet sajta
- Izrada reklamnog
materijala
- Komunikacija sa
strankama
- Poslovna kultura i
poslovni bonton
Povezanost sa drugim predmetima
Predmeti
Znanja
- Informatika
- Informacije u tekstualnom
vidu
- Multimedijalno
predstavljanje informacija
- Internet
- Korišćenje računarskih
prpgama kao vida
komuniciranja
- Poslovna komunikacija
- Verbalna i neverbalna
komunikacija
177
2. STRUČNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. CVJEĆARSTVO
1. Naziv ispitnog kataloga: CVJEĆARSTVO
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
cvjećarstva.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
Definisati pojam cvjetna kultura - cvijeće
Navesti porijeklo cvjetnih vrsta
Analizirati ulogu svjetlosti na rast i razvoj biljaka
Analizirati ulogu toplote na rast i razvoj biljaka
Navesti podjelu cvjetnih kultura u odnosu na dužinu dana
Opisati znake nedostatka svjetlosti na biljci
Objasniti vezu činilaca sredine i razvoja cvjetnih kultura
Objasniti uticaj orografskih i klimatskih faktora na izbor mjesta za lokaciju
cvijetnog pogona
9. Navesti vrste, karakteristike i namjenu proizvodnih površina
10. Uporediti karakteristike toplih i hladnih leja
11. Opisati načine zagrijavanja leja
12. Navesti vrste, karakteristike i namjenu zaštićenog prostora (staklenik,
plastenik)
13. Navesti sastavne djelove, način formiranja, podjelu i primjenu staklenika i
plastenika
14. Objasniti fizičke, hemijske i biološke osobine zemljišnih supstrata u cvjećarskoj
proizvodnji
15. Navesti sastavne elemente zemljišta i obrazložiti uticaj pojedinih elemenata na
rast i razvoj biljaka
16. Nabrojati vrste cvjećarske zemlje
17. Navesti karakteristike pojedinih vrsta cvjećarske zemlje: kompost, treset,
pijesak, perlit, gotove fabričke smješe zemlje
18. Objasniti pojam hidroponija
19. Objasniti prednost gajenja biljaka u hidroponiji
20. Razložiti postupak gajenja u hidroponiji
21. Navesti i objasniti karakteristike generativnog razmnožavanja
22. Navesti unutrašnje i spoljašnje karakteristike sjemena
23. Navesti načine sjetve sjemena
24. Odrediti elemente sjetve (vrijeme, način i dubina sjetve, količina sjemena za
sjetvu)
25. Navesti i objasniti karakteristike vegetativnog razmnožavanja
26. Nabrojati vrste vegetativnog razmnožavanja
27. Opisati jedan od načina vegetativnog razmnožavanja
28. Objasniti primjenu stimulatora (fitohormona) na ožiljavanje reznica
29. Nabrojati vrste stimulatora
30. Objasniti uticaj pojedinih faktora na stepen ožiljavanja reznica
31. Nabrojati najvažnije agrotehničke mjere u cvjećarskoj proizvodnji
32. Objasniti primjenu neke agrotehničke mjere u cvjećarskoj proizvodnji
33. Objasniti značaj primjene agrotehničkih mjera u cvjećarskoj proizvodnji
178
34. Navesti i opisati vrste posuda i kontejnera koji se koriste u cvjećarskoj
proizvodnji
35. Objasniti namjenu posuda za gajenje cvijeća
36. Navesti podjelu cvjetnih kultura prema trajnosti
37. Definisati pojam jednogodišnjeg cvijeća
38. Navesti osnovne vrste i karakteristike jednogodišnjeg cvijeća
39. Nabrojati nekoliko vrsta jednogodišnjeg cvijeća
40. Opisati tehnologije proizvodnje jednogodišnjeg cvijeća
41. Objasniti postupak pripreme zemljišta za sjetvu i sadnju jednogodišnjeg cvijeća
42. Objasniti način sadnje i njege rasada jednogodišnjeg cvijeća
43. Objasniti primjenu zaštitnih sredstava u proizvodnji jednogodišnjeg cvijeća
44. Pronaći rješenje za uređenje zadate površine kombinovanjem jednogodišnjeg
cvijeća
45. Definisati pojam dvogodišnjeg cvijeća
46. Navesti osnovne vrste i karakteristike dvogodišnjeg cvijeća
47. Napraviti razliku između pojmova jednogodišnje i dvogodišnje cvijeće
48. Nabrojati nekoliko vrsta dvogodišnjeg cvijeća
49. Objasniti tehnologiju proizvodnje dvogodišnjeg cvijeća
50. Objasniti način obrade i pripreme zemljišta za sjetvu i sadnju dvogodišnjeg
cvijeća
51. Objasniti način zaštite dvogodišnjeg cvijeća od štetnog uticaja mraza
52. Pronaći rješenje za uređenje zadate površine kombinovanjem jednogodišnjeg i
dvogodišnjeg cvijeća
53. Definisati pojam višegodišnjeg cvijeća
54. Napraviti razliku između pojmova jednogodišnjeg, dvogodišnjeg i višegodišnjeg
cvijeća
55. Navesti osnovne vrste i karakteristike višegodišnjeg cvijeća
56. Nabrojati nekoliko vrsta višegodišnjeg cvijeća
57. Objasniti tehnologiju proizvodnje višegodišnjeg cvijeća
58. Objasniti vrijeme sjetve, sadnje, način sadnje i njege višegodišnjeg cvijeća
59. Objasniti zaštitu višegodišnjeg cvijeća od mraza
60. Pronaći rješenje za uređenje zadate površine kombinovanjem jednogodišnjeg,
dvogodišnjeg i višegodišnjeg cvijeća
61. Definisati pojam lukovičasto i gomoljasto cvijeće
62. Navesti osnovne vrste i odlike lukovičastog gomoljastog cvijeća
63. Objasniti način proizvodnje lukovičastog i gomoljastog cvijeća
64. Uporediti karakteristike proljećnih i ljetnjih lukovičasto-gomoljastih cvjetnih
vrsta
65. Objasniti način obrade i pripreme zemljišta za sadnju lukovičasto-gomoljastih
vrsta
66. Objasniti vrijeme sadnje, način sadnje, njege i zaštite rasada lukovičastogomoljastih cvjetnih vrsta
67. Nabrojati nekoliko vrsta lukovičastog cvijeća
68. Nabrojati nekoliko vrsta gomoljastog cvijeća
69. Pronaći rješenje za uređenje zadate površine kombinovanjem lukovica sa
jednogodišnjim cvijećem
70. Navesti metode pospješivanja za rano cvjetanje
71. Objasniti metode pospješivanja za rano cvjetanje pojedinih vrsta (Tulipan,
Narcis, Gladiola i td.)
72. Definisati pojam saksijskog cvijeća
73. Navesti podjelu saksijskog cvijeća
74. Navesti najvažnije cvijetno-dekorativne vrste saksijskog cvijeća i njihove
karakteristike
179
75. Opisati tehniku razmnožavanja i način gajenja cvjetnodekorativnih vrsta
saksijskog cvijeća
76. Analizirati uslove uspijevanja pojedinih vrsta cvjetnodekorativnog saksijskog
cvijeća
77. Objasniti tehniku razmnožavanja markotiranjem
78. Navesti najvažnije lisnodekorativne vrsta saksijskog cvijeća i njihove
karakteristike
79. Opisati tehniku razmnožavanja i način gajenja lisnodekorativnih vrsta saksijskog
cvijeća
80. Analizirati uslove uspijevanja pojedinih vrsta lisnodekorativnog saksijskog
cvijeća
81. Opisati način proizvodnje ruža za rezan cvijet
82. Opisati način proizvodnje gerbera za rezan cvijet
83. Opisati način proizvodnje hrizantema za rezan cvijet
84. Opisati način proizvodnje karanfila za rezan cvijet
85. Opisati način proizvodnje gladiola za rezan cvijet
86. Objasniti kriterijum sortiranja rezanog cvijeta
87. Navesti podjelu ruža
88. Opisati postupak proizvodnje sejaniaca ruža, rasađivanje i njega
89. Opisati postupak vađenja, klasiranja pakovanja i trapljenja sadnica ruža
90. Navesti osobine kvalitetnog sjemena
91. Objasniti uticaj klimatskog faktora na kvalitet sjemena
92. Opisati postupak izolacije
93. Opisati postupak sakupljanja, dorade, sušenja, čuvanja i pakovanja sjemena
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način , da budu iz različitih taksonomskih kategorija, i iz različitih
tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila
ista.
- Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja,
datih u Ispitnom katalogu.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na predlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori data u Katalogu
znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.
180
2.1.2. BIODEKORACIJA
1. Naziv ispitnog kataloga: BIODEKORACIJA
1. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
biodekoracije.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1. Navesti rezano cvijeće uspravnog rasta koje se upotrebljava za izradu biljnih
aranžmana (osnovne karakteristike vrsta)
2. Navesti rezano cvijeće čije su stabljike nagnute u stranu, a upotrebljavaju se za
izradu biljnih aranžmana (osnovne karakteristike vrsta)
3. Navesti cvjetne vrste valovito - visećeg oblika značajne za izradu biljnih
aranžmana (osnovne karakteristike vrsta)
4. Navesti cvjetne vrste uspravnog rasta okruglog oblika cvijeta značajne za izradu
biljnih aranžmana (osnovne karakteristike vrsta)
5. Navesti lisno - dekorativne vrste čiji su djelovi (list, grana) neophodni kao
dodatni materijal u aranžmanima (osnovne karakteristike vrsta)
6. Navesti drvenaste vrste čije se grane upotrebljavaju za izradu aranžmana
(osnovne karakteristike)
7. Navesti puzavice i žbunaste vrste dekorativnog habitusa listova i plodova
značajne za aranžiranje
8. Navesti biljni materijal koji se koristi za izradu suvih aranžmana (osnovne
karakteristike)
9. Definisati ikebanu i dati osnovne karakteristike
10. Opisati istorijat ikebane
11. Navesti posude i alat koji su potrebni za izradu cvjetnih aranžmana (osnovne
karakteristike)
12. Navesti pomoćna sredstva za pričvršćivanje biljnog materijala (jež, šipo –
osnovne karakteristike)
13. Navesti pomoćna sredstva za pričvršćivanje biljnog materijala (sunđer, račve –
osnovne karakteristike)
14. Navesti pomoćni materijal neophodan za izradu aranžmana (osnovne
karakteristike)
15. Definisati konzerviranje biljnog materijala i objasniti rezanje pod vodom i
povećanje površine upijanja
16. Navesti načine konzerviranja biljnog materijala i objasniti tretiranje vrućom
vodom, sagorijevanje stabljike, potapanje, tretiranje hemijskim sredstvima
17. Opisati njegu rezanog cvijeća
18. Opisati osnovne principe aranžiranja i postupak aranžiranja
19. Opisati grane SHIN (šin), SOE (soe), HIKAE (hikae) i JUSHI (džuši) koje čine
osnov aranžmana
20. Uporediti evropski i japanski način aranžiranja cvijeća
21. Navesti karakteristike, istorijat i stilove OHARA- škole
22. Opisati Moribana oblik aranžiranja i navesti njegove stilove
23. Opisati stilove Moribana aranžiranja: uspravni i nagnuti
24. Opisati stilove Moribana aranžiranja: kaskadni, uzvišen i kontrastni
25. Opisati Nageire oblika aranžiranja i navesti njegove stilove
26. Opisati stilove Nageire aranžiranja; uspravni i nagnuti
27. Opisati stilove Nageire aranžiranja: kaskadni, uzvišen i kontrastni
28. Navesti osnovne karakteristike aranžiranja suvog cvijeća
29. Navesti vrste suvog cvijeća i opisati biljke koje se prirodno suše
181
30. Navesti vrste suvog cvijeća i opisati biljke koje se vještački suše
31. Navesti biljke sa plodovima i pojedinačne plodove koji su značajni za
aranžiranje (osnovne karakteristike)
32. Navesti metode sušenja biljnog materijala
33. Objasniti vazdušno sušenje
34. Objasniti sušenje vodom i sušenje vrućim vazduhom
35. Objasniti sušenje hemijskim sredstvima (silikatni želatin - silicil gel)
36. Objasniti sušenje hemijskim sredstvima (boraks, stipsa, pijesak)
37. Opisati presovanje
38. Objasniti sušenje glicerinom
39. Navesti pomoćna sredstva za aranžiranje suvog cvijeća
40. Navesti karakteristike i podjelu pejsažnog SHAKEI (šakei) aranžmana
41. Navesti stilove OHARA-škole i opisati MORIMONO aranžman
42. Opisati tradicionalan i moderan aranžman
43. Navesti karakteristike, istorijat i stilove SOGETSU – škole
44. Navesti karakteristike, istorijat i stilove IKENOBO – škole
45. Opisati RIKA aranžman
46. Opisati savremeni RIKA aranžman
47. Opisati ŠOKA (šoka) aranžman
48. Opisati modernu ikebanu i navesti njene stilove
49. Opisati savremeni slobodni aranžman (Džiju-bana) i apstraktan aranžman (Zenei
bana)
50. Navesti prirodne i neutralne boje čije se kombinacije koriste u biodekoraciji
51. Definisati i okarakterisati harmoniju (sazvučje) i kontrast (komplementarnost)
boja
52. Navesti susjedne boje i kombinacije boja sa efektima koje putem njih možemo
psotići
53. Opisati proljećni aranžman
54. Opisati ljetnji aranžman
55. Opisati jesenji aranžman
56. Opisati zimski aranžman
57. Navesti vrste aranžmana prema mjestu postavljanja
58. Opisati podni aranžman
59. Opisati stoni aranžman
60. Opisati zidni aranžman
61. Opisati svečani stoni aranžman
62. Opisati novogodišnji aranžman, novogodišnji i božićni vijenac
63. Opisati korpa aranžman
64. Opisati ulogu drveta u cvjetnim aranžmanima
65. Opisati ulogu vode u cvjetnim aranžmanima
66. Navesti simboliku u cvjetnim aranžmanima
67. Navesti i opisati vrste buketa prema tehnici rada
68. Navesti vrste buketa prema namjeni i opisati dekorativni buket
69. Navesti i opisati vrste vjenčanih buketa
70. Opisati aranžiranje „suze“ (aranžman za izražavanje saučešća)
71. Opisati aranžiranje„vijenca“ (aranžman za izražavanje saučešća)
72. Definisati žardinjere i navesti podjelu prema obliku, veličini, boji
73. Analizirati dekorativne osobine biljnog materijala na osnovu kojih se vrši
aranžiranje žardinjera
74. Navesti lisno-dekoratvine saksijske vrste koje se koriste za aranžiranje
žardinjera (osnovne karakteristike)
75. Navesti cvjetno-dekorativne-saksijske vrste koje se koriste za aranžiranje
žardinjera (osnovne karakteristike)
182
76. Navesti cvjetne i žbunaste vrste koje se koriste za aranžiranje spoljnih
žardinjera (osnovne karakteristike)
77. Definisati osnovne principe aranžiranja spoljašnjih i unutrašnjih žardinjera
(išpuna, postavka biljaka)
78. Navesti biljni materijal koji se koristi za aranžiranje žardinjera poštujući
ekspoziciju, svjetlost, temperaturu, vlagu
79. Opisati kompoziciono rješenje poštujući liniju, boju, visinu, habitus
80. Objasniti njegu biljaka u žardinjerama
81. Navesti specifične oblike aranžiranja (osnovne karakteristike)
82. Opisati materijal potreban za aranžiranje „vrta u boci“ (posudu, alat, supstrat,
drenaža)
83. Opisati biljni materijal koji se koristi za sadnju „vrta u boci“
84. Objasniti tehniku sadnje „vrta u boci“
85. Objasniti njegu biljaka „vrta u boci“
86. Opisati terarijum (posuda, biljni materijal)
87. Objasniti tehniku aranžiranja terarijuma
88. Navesti istorijat i karakteristike minijaturnog drveća – bonsai
89. Navesti materijal potreban za odgajanje bonsai drveća (posuđe, alat, supstrat –
karakteristike)
90. Navesti vrste koje se najčešće odgajaju, načine gajenja i sadnje bonsai drveća
91. Objasniti presađivanje i orezivanje bonsai drveća
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način , da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti, kako bi težina pitanja (zbirna) na svakom ispitnom listu bila
ista.
- Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja,
datih u Ispitnom katalogu.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na predlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori data u Katalogu
znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.
183
2.2. STRUČNI RAD
2.2.1. STRUČNI RAD SA ODBRANOM
1. Naziv ispitnog kataloga: STRUČNI RAD SA ODBRANOM
2. Cilj ispita
Na
-
praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:
povezanost stručno-teorijskih i praktičnih znanja ;
odgovarajući pristup i izbor postupaka kod obavljanja zadataka ;
pravilnu upotrebu stručne tehnologije ;
vještinu pri obavljanju zadataka ;
racionalnu upotrebu energije, materijala i vremena;
poštovanje propisa iz područja zaštite na radu i zaštite životne sredine;
odgovornost za kvalitet sopstvenog rada.
3. Spisak tama/zadataka
Način uzimanja uzorka zemljišta
- Uzimanje uzorka zemljišta
Uzimanje uzorka mineralnih đubriva
- Uzimanje uzorka mineralnih đubriva i priprema za analizu
- Određivanje % azota, fosfora i kalijuma u mineralnim đubrivima i određivanje
norme đubrenja na osnovu hemijske analize zemljišta
Uzimanje uzorka biljne mase
- Uzimanje uzorka biljne mase i priprema za analizu
Određivanje slobodne i higroskopne vlage u biljnoj supstanci
- Određivanje % slobodne vlage u biljnoj supstanci
- Određivanje % higroskopne vlage u biljnoj supstanci
Određivanje mineralnih materija u biljnoj supstanci
- Određivanje mineralnih materija u biljnoj supstanci (sadržaj sirovog pepela u
vazdušno suvoj supstanci i apsolutno suvoj supstanci, sadržaj organske materije
od apsolutno suve supstance)
Određivanje asimilacione površine lista
- Određivanje asimilacione površine lista
Rukovanje i upravljanje traktorom
- Startovanje motora,pokretanje traktora, provjera u toku vožnje rada i
ispravnosti motora i uređaja traktora
Održavanje traktora i priključnih mašina
- Čišćenje, podmazivanje traktora i priključnih mašina
Praktičan rad sa mašinama-agregatima na parceli
- Prikopčavanje i podešavanje mašina za osnovnu i dopunsku obradu zemljišta
- Prikopčavanje i podešavanje mašina za sadnju i đubrenje
184
Sakupljanje i dorada šišarica, plodova i sjemena
- Sakupljanje šišarica, plodova i sjemena primjenom penjalica, letava, kuka za
savijanje, makaza za odsijecanje plodova i mreža
- Dorađivanje šišarica, suvih i sočnih plodova i obeskriljavanje sjemena
Čuvanje, klijanje i mirovanje sjemena
- Dezinfikovanje sjemena
- Stimulisanje sjemena na klijanje tretiranje sjemena vodom i sumpornom
kisjelinom i mehaničkim ozleđivanjem
- Stratifikovanje sjemena
Ispitivanje kvaliteta sjemena
- Određivanje čistoće i apsolutne mase sjemena
Supstrati u cvjećarskoj proizvodnji
- Spravljanje smješa supstrata u različitim odnosima
Razmnožavanje cvijetnih kultura
- Pripremanje zemljišne smješe i sjetva sjemena u leje direktno u kontejnere
- Pikiranje rasada cvijeća
- Prihranjivanje rasada cvijeća
- Primjena preparata za zaštitu od bolesti i štetočina
- Razmnožavanje saksijskog sobnog cvijeća dijeljenjem bokora
- Razmnožavanje markotiranjem
- Razmnožavanje lisnim reznicama
- Sadnja lukovica i gomolja na otvorenom prostoru i u kontejnerima
- Demonstriranje vađenja, odvajanja, klasiranja, čuvanja i dezinfekcije lukovica
Primjena agrotehničkih mjera u cvjećarskoj proizvodnji
- Obavljanje agrotehničkih mjera na otvorenom polju- malčiranje, zalivanja,
okopavanje, skidanja precvjetalih cvjetova, podupiranje i vezivanje cvjetova
- Obavljanje agrotehničkih mjera u zaštićenom prostoru- pikiranje, razređivanje,
zalivanje, orošavanje, pinciranje, zakidanje vršnih pupoljaka
Generativno razmnožavanje drveća i žbunja
- Punjenje leja bioenergetskim materijalom, priprema zemljišta, obavljanje sjetve
omaškom
Vegetativno razmnožavanje drveća i žbunja
- Razmnožavanje žbunja dijeljenjem
- Razmnožavanje nagrtanjem i polijeganjem (lučno polijeganje, talasasto, kinesko i
vazdušne položenice
- Pravljenje reznica i njihova postavka na ožiljavanje primjenom fitohormona
- Presađivanje ožiljenih reznica u kontejnere
- Kalemljenje različitim načinima kalemljenja
- Presadnja ožiljenih reznica i kalemova iz kontejnera na otvoreno polje
- Izvođenje mehaničkih i hemijskih mjera borbe protiv korova
- Tretiranje zasada preparatima za zaštitu od bolesti i štetočina
Aranžiranje rezanog cvijeća
- Pravljenje aranžmana od rezanog cvijeća
185
Aranžiranje suvog cvijeća
- Pravljenje aranžmana od suvog cvijeća
Aranžiranje žardinjera (enterijer)
- Aranžiranje žardinjera u zatvorenom prostoru
Aranžiranje žardinjera (eksterijer)
- Aranžiranje vanjskih žardinjera
4. Uputsvo za sprovođenje stručnog rada
- Nastavnik/Aktiv formulišu zadatke i sastavljaju detaljni spisak zadataka na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u Ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da bude jedan zadatak.
- Vrijeme trajanja izvršenja zadatka se definiše na ispitnom listiću, pojedinačno za
svaki zadatak.
- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu na praktičnom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na predlog
ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Potrebne mašine, alat, oprema i materijal za izvođenje zadataka.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u Katalogu znanja i Godišnjem planu
rada nastavnika.
186
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA
Redni
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
broj
Agrohemija sa fiziologijom
1.
Usmeno
biljaka
2.
Pedologija
Usmeno
3.
Poljoprivredna mehanizacija
Usmeno, pismeno (test)
4.
Latinski jezik
Usmeno, pismeno (test)
5.
Povrtarstvo
Usmeno, pismeno (test), seminarski radovi
6.
Voćarstvo i vinogradarstvo
Usmeno, pismeno (test)
7.
Cvjećarstvo
Usmeno
8.
Dekorativna dendrologija
Usmeno
9.
Sjemenarstvo
Usmeno
10. Travno i ljekovito bilje
Usmeno
11. Zaštita bilja
Usmeno, pismeno (test)
12. Biodekoracija
Usmeno
13. Praktična nastava
Usmeno, praktični rad (uključuje vođenje dnevnika)
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
Usmeno, pismeno
2.
Meteorologija sa klimatologijom
Usmeno, pismeno (test), vježbe
3.
Kulturno istorijska baština Crne
Gore
Usmeno
4.
Ekologija i zaštita životne sredine Usmeno, vježbe
5.
Podizanje i njega zelenih
površina
Usmeno
6.
Pčelarstvo
Usmeno
7.
Poslovna komunikacija
Usmeno
8.
Preduzetništvo
Usmeno, vježbe
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za
obrazovni program Tehničar hortikulture, potrebno je završiti četvrtu godinu
obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti stručni
ispit.
- Obrazovanje se završava polaganjem stručnog ispita. Stručni ispit za obrazovni
program, Tehničar hortikulture sastoji se iz:
187
-
pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti,
pismenog ispita iz matematike ili stranog jezika ,
usmenog ispita iz cvjećarstva ili biodekoracije,
stručnog rada sa odbranom.
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- Za učenike sa posebnim potrebama obrazovni program se izvodi:
- Prilagođavanjem uslova izvođenja uz dodatnu stručnu pomoć, u skladu sa
Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama.
- Škola treba da u roku od 30 dana uradi individualni plan, na osnovu važećeg,
uzimajući u obzir stav da učenici treba da postignu iste standarde znanja u svim
nastavnim predmetima;
- Prilagođavanjem programa tako što se određeni sadržaji zamjenjuju njihovim
ekvivalentima, koji omogućavaju dostizanje istog profesionalnog standarda,
odnosno profesionalnih kompetencija.
- Obrazovanje učenika sa posebnim potrebama može se produžiti najviše za jednu
godinu.
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade, izvode se i za
odrasle, u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih, tako da:
- se iz nastavnog plana izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja, a škola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti;
- škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja;
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima, nego
uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja odrazovnog programa za odrasle;
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), koji su određeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polažu međuispit iz uspješnosti praktičnoga obrazovanja.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA
Redni
Predmeti
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
broj
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i
vinogradarstvo
Agrohemija sa fiziologijom - Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo
1.
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za melioracije
biljaka
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer za pejzažnu arhitekturu
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i
vinogradarstvo
2.
Pedologija
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za melioracije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
188
Redni
broj
Predmeti
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer za pejzažnu arhitekturu
3.
4.
Poljoprivredna mehanizacija Latinski jezik
-
5.
Povrtarstvo
6.
Voćarstvo i vinogradarstvo
7.
Cvjećarstvo
8.
Dekorativna dndrologija
9.
Sjemenarstvo
10.
Travno i ljekovito bilje
11.
Zaštita bilja
12.
Biodekoracija
13.
Praktična nastava
Diplomirani inženjer pljoprivrede za mehanizaciju
Diplomirani inžener Poljoprivredne opšti smjer
Diplomirani agronom
Diplomirani klasični filolog
Profesor latinskog jezika i književnosti
Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i
povrtarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inžinjer poljoprivrede, biljni smjer
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za voćarstvo i
vinogradarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede biljni smjer
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšti smjer
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer šumarstva
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer šumarstva
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i
povrtarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer poljoprivrede smjera za zaštitu
bilja
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za zaštitu bilja i
prehrambenih proizvoda
- Diplomirani inženjer agronomije
- Diplomirani inženjer voćarstva i vinogradarstva
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za ratarstvo i
povrtarstvo
- Diplomirani inženjer poljoprivrede opšteg smjera
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
- Diplomirani inženjer poljoprivrede za hortikulturu
- Diplomirani inženjer hortikulture
189
Redni
broj
Predmeti
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
-
Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
Diplomirani inženjer agronomije, opšti smjer
Diplomirani inženjer poljoprivrede,
Diplomirani inženjer voćarstva i vinogradarstva
Diplomirani inženjer ratarstva i povrtarstva
Saradnik u nastavi (V stepen) iz područja
poljoprivrede i šumarstva
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- Profesor stranog jezika i književnosti
2.
Meteorologija sa
klimatologijom
3.
Kulturno istorijska baština
Crne Gore
- Diplomirani meteorolog
- Diplomirani inženjer hortikulture
- Diplomirani istoričar-profesor istorije i geografije,
- Diplomirani arheolog
- Diplomirani istoričar umjetnosti
- Kulturolog
- Diplomirani biolog
- Diplomirani inzenjer pejzažne arhikteture
4.
5.
Ekologija i zaštita životne
sredine
Podizanje i njega zelenih
površina
6.
Pčelarstvo
7.
Poslovna komunikacija
8.
Preduzetništvo
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
-
Diplomirani inženjer poljoprivrede za stočarstvo
Diplomirani veterinar
Diplomirani psiholog
Diplomirani pedagog
Diplomirani sociolog
- Diplomirani ekonomista
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj časova kod kojih
Vrsta nastave
se odjeljenje dijeli u
Redni
Ukupno
Naziv predmeta Razred
grupe
broj
časova
T
V
P
T
V
P
Agrohemija sa
1.
I
72
72
fiziologijom biljaka
2. Pedologija
I
72
72
72
I
72
Poljoprivredna
3.
mehanizacija
II
72
72
4. Latinski jezik
I
72
72
72
III
72
5. Povrtarstvo
IV
66
66
III
72
72
Voćarstvo i
6.
vinogradarstvo
IV
66
66
7. Cvjećarstvo
II
72
72
190
Redni
broj
Naziv predmeta
Dekorativna
dendrologija
8.
9.
11.
Sjemenarstvo
Travno i ljekovito
bilje
Zaštita bilja
12.
Biodekoracija
10.
13.
Praktična nastava
Razred
Ukupno
časova
Vrsta nastave
III
IV
II
III
II
72
99
72
108
72
T
72
99
72
108
72
V
II
72
72
IV
III
IV
I
II
III
IV
66
72
66
108
180
216
198
66
72
66
I
II
III
IV
72
72
72
66
72
72
72
66
I
72
49
23
II
72
III
72
58
14
III
IV
II
72
66
72
72
66
72
III
72
52
20
IV
66
40
26
P
Broj časova kod kojih
se odjeljenje dijeli u
grupe
T
V
P
108
180
216
198
IZBORNA NASTAVA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Strani jezik II
Meteorologija sa
klimatologijom
Kulturno istorijska
baština Crne Gore
Ekologija i zaštita
životne sredine
Podizanje i njega
zelenih površina
Pčelarstvo
Poslovna
7.
komunikacija
8. Preduzetništvo
T– Teorijska nastava
V– Vježbe
P– Praktična nastava
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom. Praksa se obavlja u proizvodnim objektima
van škole. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa programima stručno
teorijskih predmeta i praktične nastave. Za izradu programa profesionalne prakse
zadužena je škola. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak
razreda.
191
108
180
216
198
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako
rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog
znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne, i sadržaje po izboru učenika.
Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova
u nastavnom planu (u I i II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji
se iz tri cjeline.
Obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:
- Dani sporta
- Ekološke aktivnosti
- Filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe
- Posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje:
- Posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program
koji se realizuje. - Posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije
- Učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti
Sadržaji po izboru učenika:
- Učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr. );
- Socijalni rad učenika;
- Organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici
obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti, jer je to uslov za napredovanje
u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Vesna Damjanović, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović", Podgorica.
- Ana Radunović, JP Gradsko zelenilo, Podgorica.
- Darko Jelić, JU Srednja poljoprivredna škola, Bar.
- Branislav Knežević, JU Srednja poljoprivredna škola, Bar.
- Sabahudin Mustafić, JU Srednja stručna škola "Spasoje Raspopović", Podgorica.
- Srđan Obradović, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica.
- Dušan Pejović, Centar za stručno obrazovanje, Podgorica.
192

PRIKAZ RADA MOBILNOG STRUČNOG TIMA

Školski udžbenici – OBRAZAC - Centar za socijalnu skrb Sisak

promocija knjige najljepše cvijeće hrvatskih planina i livada

pripreme za robotičku alku junior

Tekst peticije i prijedlog mjera

Vjeronauk

P R I J A V A ZA ISPITIVANJE SJEMENA

TZK - kriteriji ocjenjivanja.pdf

KRITERIJI I ELEMENTI OCJENJIVANJA UČENIKA

Druženje mladih informatičara i članova HAZU