ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ
ΑΤΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
επιμέλεια: Γιώργος Θώδης
σχολικό έτος 2013-14
Τα αρχαία κείμενα προέρχονται από τις στερεότυπες εκδόσεις Oxford
Classical Texts και BSB B.G. Teubner Verlagsgesellschaft και ακολουθούν
την ορθογραφία τους.
4
Κείμενο 1
᾿Αλλά γάρ, ὦ Καλλίκλεις, ἐκ τῶν δυναμένων εἰσί καί οἱ σφόδρα πονηροί
γιγνόμενοι ἄνθρωποι· οὐδέν μήν κωλύει καί ἐν τούτοις ἀγαθούς ἄνδρας
ἐγγίγνεσθαι, καί σφόδρα γε ἄξιον ἄγασθαι τῶν γιγνομένων· χαλεπόν γάρ, ὦ
Καλλίκλεις, καί πολλοῦ ἐπαίνου ἄξιον ἐν μεγάλῃ ἐξουσίᾳ τοῦ ἀδικεῖν
γενόμενον δικαίως διαβιῶναι. ᾿Ολίγοι δέ γίγνονται οἱ τοιοῦτοι· ἐπεί καί
ἐνθάδε καί ἄλλοθι γεγόνασιν, οἶμαι δέ και ἔσονται καλοί κἀγαθοί ταύτην τήν
ἀρετήν τήν τοῦ δίκαίως διαχειρίζειν ἅ ἄν τᾁς ἐπιτρέπῃ· εἷς δέ καί πάνυ
ἐλλόγιμος γέγονε καί εἰς τούς ἄλλους ῞Ελληνας, ᾿Αριστείδης ὁ Λυσιμάχου· οἱ
δέ πολλοί, ὦ ἄριστε, κακοί γίγνονται τῶν δυναστῶν.
Πλάτων, Γοργίας, 526 a-b
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
5
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁ πονηρός = ο φαύλος
ἄγαμαι τινος = θαυμάζω κάποιον
ἐν ἐξουσίᾳ εἰμί (γίγνομαι) = έχω (αποκτώ δύναμη)
ἐπιτρέπω τινί τι = αναθέτω, εμπιστεύομαι σε κάποιον κάτι
ὁ ἐλλόγιμος = ο φημισμένος
ὁ δυνάστης = ο δυνατός, ο αφέντης


ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α.Διαβιῶναι: να αντικατασταθεί εγκλιτικά ο τύπος.
β.῎Αγασθαι, διαχειρίζειν, ἐπιτρέπῃ: να αντικατασταθούν χρονικά οι τύποι.
γ.᾿Αριστείδης, Λυσιμάχου, Καλλίκλεις: να κλιθούν τα ονόματα.
2. Να χαρακτηρισθούν συντακτικά οι ονοματικοί τύποι του κειμένου.
6
Κείμενο 2
Οὐκ ἄρξασθαι μοι δοκεῖ ἄπορον εἶναι, ὦ ἄνδρες δικασταί, τῆς κατηγορίας,
ἀλλά παύσασθαι λέγοντι· τοιαῦτα αὐτοῖς τό μέγεθος καί τοσαῦτα τό πλῆθος
εἴργασται,
ὥστε
μήτ᾿
ἄν
ψευδόμενον
δεινότερα
τῶν
ὑπαρχόντων
κατηγορῆσαι, μήτε τἀληθῆ βουλόμενον εἰπεῖν ἅπαντα δύνασθαι, ἀλλ'
ἀνάγκη ἤ τόν κατήγορον ἀπειπεῖν ἤ τόν χρόνον ἐπιλιπεῖν. Τοὐναντίον δέ μοι
δοκοῦμεν πείσεσθαι ἤ ἐν τῷ πρό τοῦ χρόνῳ. Πρότερον μέν γάρ ἔδει τήν
ἔχθραν τούς κατηγοροῦντας ἐπιδεῖξαι, ἥτις εἴη πρός τούς φεύγοντας, νυνί δέ
παρά τῶν φευγόντων χρή πυνθάνεσθαι, ἥτις εἴη αὐτοῖς πρός τήν πόλιν
ἔχθρα, ἄνθ' ἧς τοιαῦτα ἐτόλμησαν εἰς αὐτήν ἐξαμαρτάνειν.
Λυσίας, Κατά ᾿Ερατοσθένους, 1-2
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
________________________________________________
7
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἄπορον εἶναι =είναι δύσκολο, ακατόρθωτο.
ἀπαγορεύω =κουράζομαι, εξαντλούμαι (αμετάβατο).
ἐπιλείπει ὁ χρόνος = ο χρόνος δεν αρκεί.
ὁ πρό τοῦ χρόνος =το παρελθόν.
ἐξαμαρτάνω =διαπράττω αδίκημα, αστοχώ.
ἄρχω, ἄρχομαι τινός =αρχίζω κάτι.
ἄρχομαι (παθ.) =κυβερνιέμαι.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.᾿Απειπεῖν, ἐπιλιπεῖν, πείσεσθαι, πυνθάνεσθαι: να γίνει χρονική
αντικατάσταση και να γραφεί το β' ενικό της προστακτικής του ενεστώτα και
αορίστου.
2. ῞Ητις: να κλιθεί στον ενικό και στα τρία γένη.
3. α. Λέγοντι, αὐτοῖς (το πρώτο από τα δύο), τοιαῦτα: να χαρακτηρισθούν
συντακτικά (και να δικαιολογηθεί η πτώση της μετοχής)
β. Να βρεθούν οι παρατακτικοί σύνδεσμοι της πρώτης περιόδου και να
δηλωθεί ποιες περιόδους, προτάσεις ή λέξεις συνδέουν.
4. Κατηγορῆσαι ἄν, δύνασθαι, ἀνάγκη (ἐστι): να χαρακτηρισθούν
αναλυτικά οι προτάσεις στις οποίες ανήκουν.
8
Κείμενο 3
Καίτοι σκέψασθε πῶς ἐπί τῶν προγόνων ταῦτ' εἶχεν· οὐ γάρ ἀλλοτρίοις ὑμῖν
παραδείγμασι χρησαμένοις, ἀλλ' οἰκείοις ἔξεσθ' ἅ πρόσηκει πράττειν εἰδέναι.
᾿Εκεῖνοι Θεμιστοκλέα τόν τήν ἐν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν στρατηγοῦντα καί
Μιλτιάδην τόν ἡγούμενον Μαραθῶνι καί πολλούς ἄλλους, οὐκ ἴσα τοῖς νῦν
στρατηγοῖς ἀγαθ' εἰργασμένους, μά Δία, οὐ χαλκοῦς ἵστασαν (οὐδ'
ὑπερηγάπων), ἀλλ' ὡς οὐδέν αὑτῶν κρείττους ὄντας, οὕτως ἐτίμων. Καί γάρ
τοι ἔργων οὐδενός, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, τῶν τότ' ἀπεστέρησαν αὑτούς,
οὐδ'ἔστ' οὐδείς ὅστις ἄν εἴποι τήν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν Θεμιστοκλέους, ἀλλ'
᾿Αθηναίων, οὐδέ τήν Μαραθῶνι μάχην Μιλτιάδου, ἀλλά τῆς πόλεως.
Δημοσθένης, περί Συντάξεως, 21 - 23
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
9
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀποστερῶ τινός τι = αποστερώ κάποιον από κάτι.
χαλκοῦς (εδώ) = χάλκινος αδριάντας.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.Να συντάξετε αναλυτικά την πρώτη περίοδο του κειμένου.
2.α. οἰκείοις, πολλούς, ἴσα, κρείτους: να αντικατασταθούν στους τρεις
βαθμούς και του δευτέρου να κλιθεί το θηλυκό γένος συγκριτικού βαθμού.
β. χρησαμένοις, εἰδέναι, ἵστασαν: να κλιθεί ο ενικός των εγκλίσεων
ενεστώτα και παρατατικού.
3. α. ἀπεστέρησαν: να κλίνετε τον αόριστο ευκτικής και προστακτικής στην
ίδια φωνή και διάθεση.
β. εἴποι: να κλίνετε τον αόριστο β' ευκτικής και προστακτικής και ως απλό
και ως σύνθετο με την πρόθεση “ἀντί”.
10
Κείμενο 4
Καί γάρ πολέμους καί στάσεις καί μάχας οὐδέν ἄλλο παρέχει ἤ τό σῶμα καί
αἱ τούτου ἐπιθυμίαι. Διά γάρ τήν τῶν χρημάτων κτῆσιν πάντες οἱ πόλεμοι
γίγνονται, τά δέ χρήματα ἀναγκαζόμεθα κτᾶσθαι διά τό σῶμα δουλεύοντες
τῇ τούτου θεραπείᾳ· καί ἐκ τούτου ἀσχολίαν ἄγομεν φιλοσοφίας πέρι διά
πάντα ταῦτα. Τό δ' ἔσχατον πάντων, ὅτι, ἔαν τις ἡμῖν καί σχολή γένηται ἀπ'
αὐτοῦ καί τραπώμεθα πρός τό σκοπεῖν τι, ἐν ταῖς ζητήσεσιν τό σῶμα
πανταχοῦ παραπῖπτον θόρυβον παρέχει καί ταραχήν καί ἐκπλήττει, ὥστε μή
δύνασθαι ὑπ'αὐτοῦ καθορᾶν τἀληθές, ἀλλά τῷ ὄντι ἡμῖν δέδεικται, ὅτι, εἰ
μέλλομεν ποτε καθαρῶς τι εἴσεσθαι ἀπαλλακτέον αὐτοῦ καί αὐτῇ τῇ ψυχῇ
θεατέον αὐτά τά πράγματα.
Πλάτων, Φαίδων, 66 c-d
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
11
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Παραπῖπτον, δέδεικται, εἴσεσθαι: να αντικατασταθούν χρονικά και να
κλιθεί η προστακτική αορίστου στην ίδια φωνή και διάθεση.
2.Να αναγνωριστούν γραμματικά οι αντωνυμίες του κειμένου.
3.Να επισημανθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις της τελευταίας περιόδου του
κειμένου και να χαρακτηριστούν
12
Κείμενο 5
Τούτων δέ προκεχωρηκότων ὡς ἐβούλοντο, ἔδοξεν αὐτοῖς, ὅσοι ἐν τῷ πολέμῳ
τῶν συμμάχων ἐπέκειντο καί τοῖς πολεμίοις εὐμενέστεροι ἦσαν ἤ τῇ
Λακεδαίμονι, τούτους κολάσαι καί κατασκευάσαι ὡς μή δύναιντο ἀπιστεῖν.
Πρῶτον μέν οὖν πέμψαντες πρός τούς Μαντινέας ἐκέλευσαν αὐτούς τό
τεῖχος περιαιρεῖν, λέγοντες ὅτι οὐκ ἄν πιστεύσειαν ἄλλως αὐτοῖς μή σύν τοῖς
πολεμίοις γενέσθαι. Αἰσθάνεσθαι γάρ ἔφασαν καί ὡς σῖτον ἐξέπεμπον τοῖς
᾿Αργείοις σφῶν αὐτοῖς πολεμούντων, καί ὡς ἔστι μέν ὅτε οὐδέ συστρατεύοιεν
ἐκεχειρίαν
προφασιζόμενοι,
ὁπότε
δέ
καί
ἀκολουθοῖεν,
ὡς
κακῶς
συστρατεύοιεν.
Ξενοφῶν, ῾Ελληνικά, Ε, 2, 1-2
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
13
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις δευτερεύουσες προτάσεις της γ' και δ'
περιόδου και να δικαιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής τους.
2. α. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των απαρεμφάτων του κειμένου.
β.᾿Επέκειντο: να κλιθεί ο ενεστώτας και ο παρατατικός (όχι απαρέμφατα
και μετοχές).
14
Κείμενο 6
᾿Επεί δέ συνῆλθον, ἔλεξεν· ἐγώ, ὦ ἄνδρες λοχαγοί, οὔτε καθεύδειν δύναμαι,
ὥσπερ οἴομαι, οὐδ' ὑμεῖς, οὔτε κατακεῖσθαι ἔτι, ὁρῶν ἐν οἵοις ἐσμέν. Οἱ μέν
γάρ πολέμιοι δῆλον ὅτι οὐ πρότερον πρός ἡμᾶς τόν πόλεμιον ἐξέφηναν, πρίν
ἐνόμισαν καλῶς τά ἑαυτῶν παρασκευάσασθαι, ἡμῶν δ' οὐδείς οὐδέν
ἀντεπιμελεῖται ὅπως ὡς κάλλιστα ἀγωνιούμεθα. Καί μήν εἰ ὑφησόμεθα καί
ἐπί βασιλεῖ γενησόμεθα, τί οἰόμεθα πείσεσθαι; ὅς καί τοῦ ὁμομητρίου
ἀδελφοῦ καί τεθνηκότος ἤδη ἀποτεμών τήν κεφαλήν καί τήν χεῖρα
ἀνεσταύρωσεν· ἡμεῖς δε, οἷς κηδεμών μέν οὐδείς πάρεστιν, ἐστρατεύσαμεν δ'
ἐπ' αὐτόν ὡς δοῦλον ἀντί βασιλέως ποιήσοντες καί ἀποκτενοῦντες, εἰ
δυναίμεθα, τί ἄν οἰόμεθα παθεῖν; ..... ἀλλ' ὅπως τοι μή ἐπ' ἐκείνῳ γενησόμεθα
πάντα ποιητέον.
Ξενοφῶν, Κύρου ᾿Ανάβασις, Γ, Ι, 15-18
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
15
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. δύναμαι, κατακεῖσθαι, ὑφησόμεθα: να γράψετε το γ' ενικό των
εγκλίσεων του ενεστώτα και το β' ενικό του παρατατικού. Του γ' ρήματος να
γράψετε το β' ενικό της προστακτικής και υποτακτικής όλων των χρόνων της
ενεργητικής και μέσης φωνής.
β. πείσεσθαι, ἀποτεμών, ἀποκτενοῦντες: να γίνει χρονική αντικατάσταση
και να γράψετε το β' και γ' ενικό της ευκτικής μέλλοντα και αορίστου.
γ. να γραφεί η γενική, δοτική και κλητική των δύο αριθμών των
ημιφωνόληκτων ουσιαστικών της γ' κλίσης.
2. α. Να αναγνωριστούν τα ὡς του κειμένου.
β. “ ἀλλ᾿ ... πάντα ποιητέον”: να συνταχθεί.
γ. ὁρῶν, ἀποτεμῶν: να αναγνωριστούν οι μετοχές και να αναλυθούν σε
ισοδύναμες προτάσεις.
δ. “ἐγώ, ὦ ἄνδρες λοχαγοί, οὔτε καθεύδειν δύναμαι”: να μεταφέρετε την
πρόταση στον πλάγιο λόγο με ρήμα εξάρτησης το “ἔλεξε (ὁ Ξενοφῶν)”
ε. ἐν οἵοις, ἡμῶν, ἀδελφοῦ, τεθνηκότος, οἷς, δοῦλον: να χαρακτηρισθούν
συντακτικά .
16
Κείμενο 7
Εἶτα προπηλακίζουσιν ὑμᾶς ἰδίᾳ τοῖς λόγοις, ὡς αὐτοί καλοί καί ἀγαθοί,
πονηρῶν καί ἀχαρίστων οἰκετῶν τρόπους ἔχοντες. Καί γάρ ἐκείνων, ὦ ἄνδρες
δικασταί, ὅσοι ἄν ἐλεύθεροι γένωνται, οὐ τῆς ἐλευθερίας χάρινἔχουσι τοῖς
δεσπόταις, ἀλλά μισοῦσι μάλισθ' ἁπάντων ἀνθρώπων, ὅτι συνίσασιν αὑτοῖς
δουλεύσασιν. Οὕτω δή καί οὗτοι οἱ ῥήτορες οὐκ ἀγαπῶσιν ἐκ πενήτων
πλούσιοι ἀπό τῆς πόλεως γιγνόμενοι, ἀλλά καί προπηλακίζουσι τό πλῆθος,
ὅτι σύνοιδεν αὐτῶν ἕκαστος τά ἐν τῇ πενίᾳ καί νεότητι ἐπιτηδεύματα.
Δημοσθένης, Κατά Τιμοκράτους, 124
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
17
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
προπηλακίζω τινά= προσβάλλω, υβρίζω κάποιον.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ῎Ανδρες, ῥήτορες, πενήτων, χάριν: να κλιθούν τα ονόματα
2. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις: ἔχοντες, τῆς ἐλευθερίας,
δουλεύσασιν, γιγνόμενοι, αὐτῶν.
18
Κείμενο 8
᾿Αντί μέν γάρ τοῦ γονέας εὖ ποιεῖν, κακῶς οὗτος τόν ἑαυτοῦ πατέρα
πεποίηκεν· ὅτε δ' ὑμεῖς ἐστρατεύεσθε πάντες, οὗτος ἦν ἐν τῷ δεσμωτηρίῳ·
τοσοῦτον δ' ἀπολέλοιπε τοῦ πατρός μνῆμά τί ἔχειν, ὦ ᾿Αθηναῖοι, δεῖξαι, ὥστε
οὐδ' ἐν ᾿Ερετρίᾳ τοῦ πατρός αὐτοῦ τελευτήσαντος ἐκεῖ τά νομιζόμενα
ἐποίησεν αὐτῷ· τῶν δ' ἄλλων ᾿Αθηναίων εἰσφερόντων ἐκ τῶν ἰδίων, οὗτος
οὐδέ τῶν δημοσίων καί ὧν ὦφλεν το ἀργύριον ἅπαν ἐκτέτεικεν. ῾Απλῶς δ'
εἰπεῖν, ἐναντία τοῖς νόμοις ἅπασι πράττων διατετελέκε, καί τοῦτον μόνον ἡ
ἐξ ᾿Αρείου πάγου βουλή τοῖς ἐζητηκόσι καί εἰδόσιν ἀποπέφαγκεν.
Δείναρχος, Κατά ᾿Αριστογείτονος, 18-20
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
19
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. Εἰσφερόντων: να κλιθεί ο παρακείμενος της οριστικής και προστακτικής
καθώς και ο αόριστος της υποτακτικής και προστακτικής σε όλες τις φωνές
και διαθέσεις.
β. ᾿Απολέλοιπε, ὦφλεν, ἐκτέτεικεν, διατετέλεκε: να αντικαταστήσετε
χρονικά τους τύπους και να γραφεί το β' ενικό των εγκλίσεων του μέλλοντα
στην ίδια φωνή και διάθεση.
2. α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα του κειμένου.
β. “εὖ ποιεῖν”: να γράψετε και να αντικαταστήσετε χρονικά την αντίστοιχη
παθητική περίφραση, καθώς και την αντίθετη ως προς τη σημασία.
20
Κείμενο 9
Πρίν μέν τήν ἀπόστασιν τῶν Μυτιληναίων γενέσθαι, ἔργῳ ἐδείκνυε τήν
εὔνοιαν τήνεἰς ὑμᾶς· ἐπειδή δέ ἡ πόλις ὅλη κακῶς ἐβουλεύσατο ἀποστᾶσα
καί ἥμαρτε τῆς ὑμετέραςγνώμης, μετά τῆς πόλεως ὅλης ἠναγκάσθη
συνεξαμαρτεῖν. Τήν μέν οὖν γνώμην ἔτι καί ἐν ἐκείνοις ὅμοιος ἦν εἰς
ὑμᾶς,τήν δέ εὔνοιαν οὐκέτι ἦν ἐπ᾿ ἐκείνῳ τήν αὐτήν εἰς ὑμᾶς παρέχεσθαι.
Οὔτε γάρ ἐκλιπεῖν τήν πόλιν εὐρόπως εἶχεν αὐτῷ· ἱκανά γάρ ἦν τά ἐνέχυρα
ἅ εἴχετο αὐτοῦ, οἵ τε παῖδες καί τά χρήματα· τοῦτο δ' αὖ μένοντι πρός τήν
πόλιν αὐτῷ ἀδυνάτως εἶχεν ἰσχυρίζεσθαι. ᾿Επεί δ' ὑμεῖς τούς αἰτίους τούτων
ἐκολάσατε, ἐν οἷς οὐκ ἐφαίνετο ὤν ὁ ἐμός πατήρ, τοῖς δέ ἄλλοις Μυτιληναίοις
ἄδειαν ἐδώκατε οἰκεῖν τήν σφετέραν αὐτῶν, οὐκ ἔστιν ὅ,τι αὐτῷ ἡμάρτηται.
᾿Αντιφῶν, Περί τοῦ ῾Ηρώδου φόνου, 76-77
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
21
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἁμαρτάνω τῆς γνώμης = διαψεύδω τη καλή γνώμη
εὐρόπως ἔχει = είναι εύκολο
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. ἀποστᾶσα: να αντικατασταθεί χρονικά σε όλες τις φωνές και διαθέσεις.
Να κλιθεί η προστακτική του ενεστωτα και του αορίστου σε όλες τις φωνές
και διαθέσεις.
β. ἐφαίνετο, ἐκλιπεῖν: να κλιθεί η οριστική και η προστακτική του μέσου
παρακειμένου και να γραφούν οι ονοματικοί τύποι.
γ. κακῶς, ἱκανά, ὕστερον: να γραφούν οι τρεις βαθμοί.
2. α. Να αναγνωρισθούν οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.
β. τήν ἀπόστασιν, τήν Μυτιληναίων, ἔργῳ, τῆς γνώμης, τήν εὔνοιαν,
αὐτῷ (και τα δύο), αὐτῶν: να αναγνωρισθούν συντακτικά οι όροι.
22
Κείμενο 10
῾Η δ' ἡμετέρα πόλις, ἡ κοινή καταφυγή τῶν ῾Ελλήνων, πρός ἥν ἀφικνοῦντο
πρότερον ἐκ τῆς ῾Ελλάδος αἱ πρεσβεῖαι, κατά πόλεις ἕκαστοι παρ' ἡμῶν τήν
σωτηρίαν εὑρησόμενοι, νῦν οὐκέτι περί τῆς τῶν ῾Ελλήνων ἡγεμονίας
ἀγωνίζεται, ἀλλ' ἤδη περί τοῦ τῆς πατρίδος ἐδάφους. Καί ταῦθ' ἡμῖν
συμβέβηκεν ἐξ ὅτου Δημοσθένης πρός τήν πολιτείαν προσελήλυθεν. Εὖ γάρ
περί τῶν τοιούτων ῾Ησίοδος ὁ ποιητής ἀποφαίνεται. Λέγει γάρ παιδεύων τά
πλήθη καί συμβουλεύων ταῖς πόλεσι τούς πονηρούς τῶν δημαγωγῶν μή
προσδέχεσθαι· λέξω δέ κἀγώ τά ἔπη· διά τοῦτο οἶμαι ἡμᾶς παῖδας ὄντας τάς
τῶν ποιητῶν γνώμας ἐκμανθάνειν ἵν' ἄνδρες ὄντες αὐταῖς χρώμεθα.
Αἰσχίνης, Κατά Κτησιφῶντος, 134-136
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
23
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
πρός την πολιτείαν προσελήλυθεν = έχει ασχοληθεί με την πολιτική, έχει
δείξει ενδιαφέρον για την πολιτική
ἀποφαίνομαι = εκφράζω τη γνώμη μου, υποστηρίζω
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Αφικνοῦντο, ἐκμανθάνειν: να κλιθεί ο ενεστώτας της προστακτικής και ο
αόριστος της προστακτικής στην ίδια φωνή και διάθεση.
2.῾Η καταφυγή, περί τῆς τῶν ῾Ελληνων ἡγεμονίας, ἡμῖν, τῶν
δημαγωγῶν, τά ἔπη, παῖδας, ἄνδρες: να χαρακτηρισθούν συντακτικά.
24
Κείμενο 11
Τοῦτο κατανοήσαντες ἐπιμελούμεθα μέν, ὡς ὁρᾷς, καί τοῦ σώματος τῆς
πόλεως κατακοσμοῦντες αὐτό, ὡς κάλλιστον ἡμῖν εἴη, ἔνδοθεν τε
οἰκοδομήσασι κατεσκευασμένον καί ταῖς ἔκτοσθεν ταύταις περιβολαῖς εἰς τό
ἀσφαλέστατον πεφραγμένον. Μάλιστα καί ἐξ ἅπαντος τοῦτο προνοοῦμεν,
ὅπως ἄν οἱ πολῖται ἀγαθοί μέν τάς ψυχάς, ἱσχυροί δέ τά σώματα γίγνοιτο·
τούς
γάρ
τοιούτους
σφίσι
τε
αὐτοῖς
καλῶς
χρήσεσθαι
ἐν
εἰρήνῃ
συμπολιτευομένους καί ἐκ πολέμου σώσειν τήν πόλιν καί ἐλευθέραν καί
εὐδαίμονα διαφυλάξειν ἡγούμεθα.
Λουκιανός, ᾿Ανάχαρσις, 22
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
25
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να συνταχθεί αναλυτικά η πρώτη περίοδος του κειμένου.
2.πεφραγμένον, χρήσεσθαι, προνοοῦμεν: να γίνει χρονική αντικατάσταση.
3. Να γραφούν τα παραθετικά των επιθέτων του κειμένου.
26
Κείμενο 12
᾿Αλλ' οὐκ ἐστράτευσαι τοσούτου καί τοιούτου γενομένου πολέμου, εἰς ὅν
᾿Ολύνθιοι μέν καί νησιῶται ὑπέρ τῆσδε τῆς γῆς ἀποθνῄσκουσι μαχόμενοι
τοῖς πολεμίοις, σύ δέ, ὦ Δικαιόγενες, πολίτης ὤν οὐδ' ἐστράτευσαι. ᾿Αλλ' ἴσως
διά τούς προγόνους ἀξιώσεις μου πλέον ἔχειν, ὅτι τόν τὐραννον ἀπέκτειναν.
᾿Εγω δ' ἐκείνους μέν ἐπαινῶ, σοί δέ οὐδέν ἡγοῦμαι τῆς ἐκείνων ἀρετῆς
μετεῖναι.Πρῶτονμέν γαρ εἵλου ἀντί τῆς ἐκείνων δόξης τήν ἡμετέραν οὐσίαν
κτήσασθαι καί ἐβουλήθης μᾶλλον τήν ἐν Πρυτανείῳ σίτησιν,καταφρονήσας
δέ προεδριῶν και ἀτελειῶν, ἅ τοῖς ἐξ ἐκείνων γεγονόσι δέδοται. ῎Ετι δέ ὁ
᾿Αριστογείτων ἐκεῖνος καί ᾿Αρμόδιος οὐ διά τό γένος ἐτιμήθησαν ἀλλά διά
τήν ἀνδραγαθίαν, ἧς σοι οὐδέν μέτεστιν, ὦ Δικαιόγενες.
᾿Ισαῖος, Περί Δικαιογένους κλήρου, 46-47
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
27
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να αναγνωριστούν γραμματικά και να μεταφερθούν στην ίδια πτώση του
αντίθετου αριθμού οι αντωνυμίες του κειμένου.
2. πλέον, μᾶλλον, πρῶτον: να γραφούν οι τρεις βαθμοί των επιρρημάτων.
3. ἀποθνῄσκουσι: να γραφεί ο αντίστοιχος ενεργητικός τύπος και να γίνει
χρονική αντικατάσταση στα απαρέμφατα των δύο τύπων.
4. Να αναλυθούν σε ισοδύναμες προτάσεις οι μετοχές του κειμένου.
5. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι δοτικές του κειμένου.
28
Κείμενο 13
Καί ἀνακωχήν ποιησάμενοι πέμπουσιν ἐς τάς᾿Αθήνας οἱ Μυτιληναῖοι τῶν τε
διαβαλλόντων ἕνα, ᾧ μετέμελεν ἤδη, καί ἄλλους, εἴ πως πείσειαν τάς ναῦς
ἀπελθεῖν ὡς σφῶν οὐδέν νεωτεριούντων· ἐν τούτῳ δέ ἀποστέλλουσι καί ἐς
τήν Λακεδαίμονα πρέσβεις τριήρει, λαθόντες τό τῶν ᾿Αθηναίων ναυτικόν, οἵ
ὥρμουν ἐν τῇ Μαλέᾳ πρός βορέαν τῆς πόλεως· οὐ γάρ ἐπίστευον τοῖς ἀπό
τῶν ᾿Αθηναίων προχωρήσειν. Καί οἱ μέν ἐς τήν Λακεδαίμονα ταλαιπώρως
διά τοῦ πελάγους κομισθέντες αὐτοῖς ἔπρασσον ὅπως τις βοήθεια ἥξει.
Θουκυδίδης, Γ', 4-5
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
29
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ῞Ενα, τάς, ναῦς, πρέσβεις, τριήρει: να κλιθούν
2. ᾿Απελθεῖν, κομισθέντες, ὥρμουν: να κλιθούν οι εγκλίσεις του μέλλοντα
στην ίδια φωνή και διάθεση.
3.Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι ονοματικοί τύποι του κειμένου.
4. “ᾧ μετέμελεν ἤδη” : να γίνει αναλυτική σύνταξη της πρότασης.
30
Κείμενο 14
Εἰ δέ τις οἴεται τούς οὐκ εὖ πεφυκότας μαθήσεως καί μελέτης τυχόντας ὀρθῆς
πρός ἀρετήν οὐκ ἄν τήν τῆς φύσεως ἐλάττωσιν εἰς τοὐνδεχόμενον
ἀναδραμεῖν, ἴστω τοῦ πολλοῦ, μᾶλλον δέ τοῦ παντός διαμαρτάνων.Φύσεως
μέν γάρ ἀρετήν διαφθείρει ῥᾳθυμία, φαυλότητα δ' ἐπανορθοῖ διδαχή· καί τά
μέν ῥᾴδια τούς ἀμελοῦντας φεύγει, τά δέ χαλεπά ταῖς ἐπιμελείαις ἁλίσκεται.
Καταμάθοις δ' ἄν, ὡς ἀνύσιμον πρᾶγμα καί τελεσιουργόν ἐπιμέλεια καί
πόνος ἐστίν, ἐπί πολλά τῶν γιγνομένων ἐπιβλέψας. Σταγόνες μέν γάρ
ὕδατος πέτρας κοιλαίνουσι, σίδηρος δε καί χαλκός ταῖς ἐπαφαῖς τῶν χειρῶν
ἐκτρίβονται, οἱ δ' ἁρμάτειοι τροχοί τόνῳ καμφθέντες, οὐδ' ἄν, εἴ τι γένοιτο,
τήν ἐξ ἀρχῆς δύναιντ' ἀναλαβεῖν εὐθυωρίαν· τάς γε μήν καμπύλας τῶν
ὑποκριτῶν βακτηρίας ἀπευθύνειν ἀμήχανον, ἀλλά τό παρά φύσιν τῷ πόνῳ
τοῦ κατά φύσιν ἐγένετο κρεῖττον.
Πλούταρχος, Περί παίδων ἀγωγῆς, 3
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
31
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να αντικαταστήσετε στους τρεις βαθμούς τα επίθετα και τα επιρρήματα
του κειμένου.
2. Να αναλύσετε τις μετοχές του κειμένου σε ισοδύναμες προτάσεις.
32
Κείμενο 15
Δέομαι δ' ὑμῶν, ὦ ᾿Αθηναῖοι, ἀκοῦσαί μου τῆς κατηγορίας διά τέλους καί μή
ἄχθεσθαι ἐάν ἄρξωμαι ἀπό τῶν τῇ πόλει τότε συμβάντων,ἀλλά τοῖς αἰτίοις
ὀργίζεσθαι δι᾿ οὕςἀναγκάζομαι νῦν μεμνῆσθαι περί αὐτῶν. Γεγενημένης γάρ
τῆς ἐν Χαιρωνείᾳ μάχης καί συνδραμόντων ἁπάντων ὑμῶν εἰς τήν
ἐκκλησίαν, ἐψηφίσατο ὁ δῆμος παῖδας μέν καί γυναῖκας ἐκ τῶν ἀγρῶν εἰς τα
τείχη κατακομίζειν, τούς δέ στρατηγούς τάττειν εἰς τάς φυλακάς τῶν
᾿Αθηναίων καί τῶν ἄλλων τῶν οἰκούντων ᾿Αθήνησι, καθ' ὅ,τι ἄν αὐτοῖς δοκῇ.
Λυκοῦργος, Κατά Λεωκράτους, 16
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
33
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Να γράψετε όλα τα ουσιαστικά γ' κλίσης που περιλαμβάνονται στο
κείμενο και να τα μεταφέρετε στην ίδια πτώση του άλλου αριθμού.
β. ἐψηφίσατο ὁ δῆμος: να ξαναγράψετε την φράση μεταφέροντας σε
όλους τους χρόνους της ίδιας έγκλισης το ρήμα
γ. ἄρξωμαι: να αντικατασταθεί χρονικά
δ. γεγενημένης: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ' ενικό του
αορίστου β'.
2. α. Δέομαι δ' ὑμῶν..... τῆς ἐν Χαιρωνείᾳ μάχης: να χαρακτηρίσετε
συντακτικά τους εμπρόθετους προσδιορισμούς
β. γεγενημένης γάρ ..... καθ' ὅ,τι ἄν αὐτοῖς δοκῇ: να χαρακτηρίσετε τις
μετοχές
γ. ἀκοῦσαι, τάττειν: να χαρακτηρίσετε τα απαρέμφατα.
34
Κείμενο 16
῏Ω Σώκρατες, ἐγώ μέν ᾤμην τούς φιλοσοφοῦντας εὐδαιμονεστέρους χρῆναι
γίγνεσθαι· σύ δέ μοι δοκεῖς τἀναντία τῆς φιλοσοφίας ἀπελελαυκέναι. Ζῇς
γοῦν οὕτως, ὡς οὐδ' ἄν εἷς δοῦλος ὑπό δεσπότῃ διαιτώμενος μείνειε· σῖτά τε
σῖτῇ καί ποτά πίνῃς τά φαυλότατα καί ἱμάτιον ἠμφίεσαι φαῦλον, ἀνυπόδητος
τε καί ἀχίτων διατελεῖς. Εἰ οὖν ὥσπερ καί τῶν ἄλλων ἔργων οἱ διδάσκαλοι
τούς μαθητάς μιμητάς ἑαυτῶν ἀποδεικνύασιν, οὕτω καί σύ τούς συνόντας
διαθήσεις, νόμιζε κακοδαιμονίας διδάσκαλος εἶναι.
Ξενοφῶν, ᾿Απομνημονεύματα, Α, VI, 2 - 4
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
35
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀπολαύω = καρπούμαι, απολαμβάνω
διαιτῶμαι = ζω, μένω
σιτοῦμαι = τρέφομαι
ἀμφιέννυμαι = ντύνομαι
διατελῶ = είμαι, υπάρχω, κατορθώνω
διατίθημι = καθιστώ, διαθέτω, τακτοποιώ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ῎Ωιμην, διαθήσεις, ἀποδεικνύασιν: να γίνει χρονική αντικατάσταση.
2. Χρῆναι: να κλιθεί ο πληθυντικός αριθμός των εγκλίσεων του ενεστώτα.
3. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι ονοματικοί τύποι του κειμένου.
36
Κείμενο 17
῾Ηγοῦμαι δέ καί τά πεπραγμένα πρότερον οὐκ ἄν ποτέ σοι γενέσθαι
τηλικαῦτα τό μέγεθος, εἰ μή τις θεῶν αὐτά συγκατώρθωσεν, οὐχ ἵνα τοῖς
βαρβάροις μόνον τοῖς ἐπί τῆς Εὐρώπης κατοικοῦσι πολεμῶν διατελῇς, ἀλλ'
ὅπως ἄν ἐν τούτοις γυμνασθείς καί λαβών ἐμπειρίαν καί γνωσθείς ὁποῖος εἶ,
τούτων ἐπιθυμήσῃς ὧν ἐγώ τυγχάνω συμβεβουλευκώς. Αἰσχρόν οὖν έστί
καλῶς τῆς τύχης ἡγουμένης ἀπολειφθῆναι καί μή παρασχεῖν σαυτόν, εἰς ὅ
βούλεταί σε προαγαγεῖν.
᾿Ισοκράτης, Φίλιππος, 151-152
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
37
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Να γράψετε το β' ενικό της προστακτικής όλων των αφωνόληκτων
ρηματικών τύπων της τελευταίας περιόδου στον ίδιο χρόνο σε όλες τις φωνές
και διαθέσεις.
β. πρότερον, αἰσχρόν, καλῶς: να αντικατασταθούν στους τρεις βαθμούς
γ. σαυτόν: να γραφεί η ίδια πτώση στους δύο αριθμούς και στα τρία
πρόσωπα.
2. α. Να αναγνωρίσετε τον υποθετικό λόγο της πρώτης περιόδου και να τον
μετατρέψετε σε υποθετικό λόγο που να δηλώνει απλή σκέψη του λέγοντος.
β. διατελῇς, ἐπιθυμήσῃς: Να αναγνωρίσετε σε ποιες προτάσεις ανήκουν
τα ρήματα.
38
Κείμενο 18
῞Απαντας γάρ ὑμᾶς οἶμαι τοῦτό γε αὐτό μνημονεύειν, ὅθ' οἱ πρέσβεις οἱ τῶν
Εὐβοέων ἐπειδή περί τῆς πρός αὐτούς εἰρήνης τῷ δήμῳ διελέχθησαν, εἶπον
ὅτι καί Φίλιππος αὐτούς κελεύσειεν ὑμῖν ἀπαγγεῖλαι ὅτι βούλεται
διαλύσασθαι πρός ὑμᾶς καί εἰρήνην ἄγειν.Οὐ πολλῷ δ' ὕστερον χρόνῳ
Φρύνων ὁ Ραμνούσιος ἑάλω ὑπό ληστῶν ἐν ταῖς σπονδαῖς ταῖς ᾿Ολυμπιακαῖς,
ὡς αὐτός ᾐτιᾶτο·ἐπειδή δ' ἐπανῆλθε δεῦρο λυτρωθείς, ἐδεῖτο ὑμῶν
πρεσβευτήν αὑτῷ πρός Φίλιππον ἑλέσθαι, ἵνα, εἰ πως δύναιτο, ἀπολάβοι τά
λύτρα. Πεισθέντες δ' ὑμεῖς εἵλεσθε αὑτῷ Κτησιφῶντα πρεσβευτήν.
Αἰσχίνης, Περί Παραπρεσβείας, 12-13
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
39
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἄγω εἰρήνη = ζω ειρηνικά
μνημονεύω = θυμούμαι, φέρω στη μνήμη μου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να επισημάνετε τη συντακτική θέση των δευτερευουσών προτάσεων του
κειμένου και να γίνει αναλυτικός σχολιασμός των ονοματικών
2. α. Διελέχθησαν, ἑάλω: να αντικαταστήσετε τους τύπους χρονικά και
εγκλιτικά
β. Πεισθέντες: να κλιθεί η προστακτική στον αόριστο σε όλες τις φωνές και
διαθέσεις
3. α. Πολλῷ: να κλιθεί ο συγκριτικός βαθμός στο θηλυκό γένος και στους δύο
αριθμούς
β. ῾Εάλω, οἶμαι: να κλιθεί ο ενικός των εγκλίσεων στον ίδιο χρόνο, στην
ίδια φωνή και διάθεση
40
Κείμενο 19
Τοῦ γάρ Φωκικοῦ συστάντος πολέμου, οὐ δι' ἐμέ (οὐ γάρ ἔγωγ' ἐπολιτευόμην
πω τότε), πρῶτον μέν ὑμεῖς οὕτω διέκεισθε,ὥστε Φωκέας μέν βούλεσθαι
σωθῆναι, καίπερ οὐ δίκαια ποιοῦντας ὁρῶντες, Θηβαίοις δ' ὁτιοῦν ἄν
ἐφησθῆναι παθοῦσιν, οὐκ ἀλόγως οὐδ' ἀδίκως αὐτοῖς ὀργιζόμενοι· οἷς γάρ
εὐτυχήκεσαν ἐν Λεύκτροις οὐ μετρίως ἐκέχρηντο· ἔπειτα ἡ Πελοπόννησος
ἅπασα διειστήκει, καί οὔθ' οἱ μισοῦντες Λακεδαιμονίους οὕτως ἴσχυον, ὥστε
ἀνελεῖν αὐτούς, οὔθ' οἱ πρότερον δι' ἐκείνων ἄρχοντες κύριοι τῶν πόλεων
ἦσαν, ἀλλά τίς ἦν ἄκριτος καί παρά τούτοις τοῖς ἄλλοις ἅπασιν ἔρις καί
ταραχή.
Δημοσθένης, Περί τοῦ Στεφάνου, 18-19
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
41
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁ ἄκριτος = ο συγκεχυμένος, ο συνεχής, αυτός που δεν έχει κριθεί, αυτός που
δεν έχει κρίση (ενεργ.)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Συστάντος, διέκεισθε, ἐφησθῆναι, διειστήκει : να κλιθούν η ευκτική και
η προστακτική του ίδιου χρόνου και να γίνει χρονική αντικατάσταση στην
ίδια φωνή και διάθεση.
2. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι ρηματικοί ονοματικοί τύποι του
κειμένου.
42
Κείμενο 20
᾿Ες δε τήν Σπάρτην ὡς ἠγγέλθη τά γεγενημένα περί Πύλον, ἔδοξεν αὐτοῖς ὡς
ἐπί ξυμφορᾶ μεγάλῃ τά τέλη καταβάντας ἐς τό στρατόπεδον βουλεύειν
παραχρῆμα ὁρῶντας ὅ,τι ἄν δοκῇ· καί ὡς εἶδον ἀδύνατον ὄν τιμωρεῖν τοῖς
ἀνδράσι καί κινδυνεύειν οὐκ ἐβούλοντο ἤ ὑπό λιμοῦ παθεῖν αὐτούς ἤ ὑπό
πλήθους βιασθέντας κρατηθῆναι, ἔδοξεν αὐτοῖς πρός τούς στρατηγούς τῶν
᾿Αθηναίων ἤν ἐθέλωσι, σπονδάς ποιησαμένους τά περί Πύλον ἀποστεῖλαι ἐς
τάς ᾿Αθήνας πρέσβεις περί ξυμβάσεως καί τούς ἄνδρας ὡς τάχιστα
πειρᾶσθαι κομίσασθαι. Δεξαμένων δέ τῶν στρατηγῶν τόν λόγον ἐγίγνοντο
σπονδαί τοιαίδε.
Θουκυδίδης, Δ΄,15
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
43
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
τά τέλη (οἱ ἐν τέλει ὄντες, τά τέλη ἔχοντες) = οι άρχοντες
ὁρῶ παραχρῆμα = παρατηρώ από κοντά
ἡ σπονδή = η προσφορά ποτού / αἱ σπονδαί = η ανακωχή, η συμφωνία, η
συνθηκολόγηση
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γίνει αναλυτική σύνταξη της δεύτερης ημιπεριόδου του κειμένου.
2. Καταβάντας, ἀποστεῖλαι, εἶδον, ἠγγέλθη: να κλιθεί η προστακτική
αορίστου των ρημάτων στην ίδια φωνή και διάθεση.
44
Κείμενο 21
Καί οἱ ᾿Αθηναῖοι οὐ πολύ ὕστερον καταπλεύσαντες ὡς ἑώρων, ἀπήγγειλαν
μέν οἱ στρατηγοί τά ἐπεσταλμένα, οὐκ ἐσακουόντων δέ τῶν Μυτιληναίων ἐς
πόλεμον καθίσταντο. ᾿Απαράσκευοι δέ οἱ Μυτιληναῖοι καί ἐξαίφνης
ἀναγκασθέντες πολεμεῖν ἔκπλουν μέν τινα ἐποιήσαντο τῶν νεῶν ὡς ἐπί
ναυμαχίᾳ ὀλίγον πρό τοῦ λιμένος ἔπειτα καταδιωχθέντες ὑπό τῶν ᾿Αττικῶν
νεῶν λόγους ἤδη προσέφερον τοῖς στρατηγοῖς, βουλόμενοι τάς ναῦς τό
παραυτίκα, εἰ δύναιντο, ὁμολογίᾳ τινί ἐπιεικεῖ ἀποπέμψασθαι. Καί οἱ
στρατηγοί τῶν ᾿Αθηναίων ἀπεδέξαντο αὐτοί φοβούμενοι μή οὐχ ἱκανοί ὦσι
Λέσβῳ πάσῃ πολεμεῖν.
Θουκυδίδης, Γ',4
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
45
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἐπεσταλμένα = διαταγές, εντολές
λόγους προσφέρω = προτείνω λόγους
ἐπιεικής = δίκαιος, λογικός, μετριοπαθής
ὁμολογία = συμφωνία
πολεμέω-ῶ = πολεμώ ( πολεμόω-ῶ = κάνω κάποιον εχθρό μου
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού στα ουσιαστικά:
τῶν νεῶν, τοῦ λιμένος
2. α. καταπλεύσαντες, ἐσακουόντων: να γίνει χρονική αντικατάσταση
β. καθίσταντο: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο γ' ενικό πρόσωπο
του αορίστου β' του ρήματος.
3. Να βρεθούν και να αναγνωριστούν οι ομοιόπτωτοι και οι ετερόπτωτοι
ονοματικοί προσδιορισμοί του κειμένου.
46
Κείμενο 22
Τοιαῦτα μέν οἱ Μυτιληναῖοι εἶπον. Οἱ δέ Λακεδαιμόνιοι καί οἱ ξύμμαχοι,
ἐπειδή ἤκουσαν, προσδεξάμενοι τούς λόγους ξυμμάχους τε τούς Λεσβίους
ἐποιήσαντο, καί τήν ἐς τήν ᾿Αττικήν ἐσβολήν τοῖς τε ξυμμάχοις παροῦσι κατά
τάχος ἔφραζον ἰέναι ἐς τόν ᾿Ισθμόν τοῖς δύο μέρεσιν ὡς ποιησόμενοι, καί
αὐτοί πρῶτοι ἀφίκοντο, καί ὁλκούς παρεσκεύαζον τῶν νεῶν ἐν τῷ ᾿Ισθμῷ ὡς
ὑπεροίσοντες ἐκ τῆς Κορίνθου ἐς τήν πρός ᾿Αθήνας θάλασσαν καί ναυσί καί
πεζῷ ἅμα ἐπιόντες. Καί οἱ μέν προθύμως ταῦτα ἔπρασσον, οἱ δέ ἄλλοι
ξύμμαχοι βραδέως τε ξυνελέγοντο καί ἐν καρποῦ ξυγκομιδῇ ἦσαν καί ἐν
ἀρρωστίᾳ τοῦ στρατεύειν.
Θουκυδίδης, Γ,'15
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__________
47
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁ ὁλκός = το μηχάνημα
κατά τάχος = γρήγορα, αμέσως
ἐν ἀρρωστίᾳ εἰμί= είμαι άρρωστος, αδυνατώ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. Προσδεξάμενοι, ὑπεροίσοντες: να γίνει χρονική αντικατάσταση και να
κλιθεί ο μέσος παρακείμενος της οριστικής
β. ᾿Αφίκοντο, ἰέναι: να κλιθεί η προστακτική αορίστου
2. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι λέξεις: τῶν νεῶν, πεζῷ, τήν ἐσβολήν,
καρποῦ, τοῖς ξυμμάχοις.
48
Κείμενο 23
Οἱ δέ Μήλιοι Λακεδαιμονίων μέν εἰσίν ἄποικοι,τῶν δ' ᾿Αθηναίων οὐκ ἤθελον
ὑπακούειν ὥσπερ οἱ ἄλλοι νησιῶται, ἀλλά τό μέν πρῶτον οὐδετέρων ὄντες
ἡσύχαζον, ἔπειτα ὡς αὐτούς ἠνάγκαζον οἱ ᾿Αθηναῖοι δῃοῦντες τήν γῆν, ἐς
πόλεμον φανερόν κατέστησαν. Στρατοπεδευσάμενοι οὖν ἐς τήν γῆν αὐτῶν
τῇ παρασκευῇ ταύτῃ οἱ στρατηγοί Κλεομήδης τε ὁ Λυκομήδους καί Τεισίας ὁ
Τεισιμάχου πρίν ἀδικεῖν τι τῆς γῆς, λόγους πρῶτον ποιησομένους ἔπεμψαν
πρέσβεις. Οὕς οἱ Μήλιοι πρός μέν τό πλῆθος οὐκ ἤγαγον, ἐν δέ ταῖς ἀρχαῖς
καί τοῖς ὀλίγοις λέγειν ἐκέλευον περί ὧν ἥκουσιν. Οἱ δέ τῶν ᾿Αθηναίων
πρέσβεις ἔλεγον τοιάδε.
Θουκυδίδης, V 84, 2 - 3
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
49
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
οἱ ὀλίγοι = οι ολιγαρχικοί, αυτοί που κατέχουν αξιώματα (εδώ)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Κατέστησαν: να γίνει χρονική αντικατάσταση στην ίδια φωνή και
διάθεση.
β. ῎Ηγαγον, δῃοῦντες: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β' ενικό
πρόσωπο στο χρόνο που βρίσκονται.
2. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι ρηματικοί τύποι του κειμένου και να
επισημανθούν τα υποκείμενά τους.
50
Κείμενο 24
῎Ισως οὖν Λοχίτης ἐπιχειρήσει μικρόν ποιεῖν τό πρᾶγμα, διασύρων τήν
κατηγορίαν καί λέγων, ὡς οὐδέν ἐκ τῶν πληγῶν κακόν ἔπαθον, ἀλλά μείζους
ποιοῦμαι τούς λόγους ἤ κατά τήν ἀξίαν τῶν γεγενημένων. ᾿Εγώ δ' εἰ μέν
μηδεμία προσῆν ὕβρις τοῖς πεπραγμένοις, οὐκ ἄν ποτ' εἰσῆλθον εἰς ὑμᾶς· νῦν
δέ οὐχ ὑπερ τῆς ἄλλης βλάβης τῆς ἐκ τῶν πληγῶν γενομένης ἀλλ' ὑπέρ τῆς
αἰκίας καί τῆς ἀτιμίας ἥκω παρ' αὐτοῦ δίκην ληψόμενος, ὑπέρ ὧν προσήκει
τοῖς ἐλευθέροις μάλιστα ὀργίζεσθαι καί μεγίστης τυγχάνειν τιμωρίας.
᾿Ισοκράτης, Κατά Λοχίτου, στ-ζ, 5-6
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
51
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
δίκην λαμβάνω παρά τινος = τιμωρώ
δίκην δίδωμι τινί = τιμωρούμαι
δίκας δίδωμι = δέχομαι να δικαστώ
δίκην διώκω = επιδιώκω δικαιοσύνη στο δικαστήριο
δίκην ὀφλισκάνω = καταδικάζομαι
δίκην ἰδίαν δικάζομαι = έχω δικαστικές διαφορές για ιδιωτικές υποθέσεις
δίκην ὑπέχω = υποβάλλομαι σε δίκη
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Επιχειρήσει, ἔπαθον, εἰσῆλθον, τυγχάνειν: να κλιθούν οι προστακτικές
του αορίστου, σε όλες τις φωνές και διαθέσεις.
2. Να γίνει αναλυτική σύνταξη της πρώτης περιόδου του κειμένου.
52
Κείμενο 25
᾿Εγω μεγίστην μέν ἡγοῦμαι συμμαχίαν εἶναι καί βεβαιοτάτην τό τά δίκαια
πράττειν. Εἰκός γάρ καί τήν τῶν θεῶν εὔνοιαν γενέσθαι μετά τούτων, εἴπερ
χρή τῶν μελλόντων τεκμαίρεσθαι τοῖς ἤδη γεγενημένοις, πρός δέ ταύτῃ τό
καλῶς πολιτεύεσθαι καί σωφρόνως ζῆν καί μέχρι θανάτου μάχεσθαι τοῖς
πολεμίοις ἐθέλειν καί μηδέν οὕτω δεινόν νομίζειν, ὡς τό κακῶς ἀκούειν ὐπό
τῶν πολιτῶν· ἅ μᾶλλον ἡμῖν ἤ τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις ὑπάρχει. Μεθ' ὧν ἐγώ
πολύ ἄν ἥδιον πολεμοίην ἤ μετά πολλῶν μυριάδων· οἶδα γάρ καί τούς
πρώτους ἡμῶν εἰς ταύτην τήν χώραν ἀφικομένους οὐ τῷ πλήθει τῶν ἄλλων
περιγενομένους ἀλλά ταῖς ἀρεταῖς ταῖς ὑπ' ἐμοῦ προειρημέναις.
᾿Ισοκράτης, ᾿Αρχίδαμος, 59-60
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
53
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
βέβαιος = σταθερός, ασφαλής
πρός δε ταύτῃ = επιπλέον
περιγίγνομαί τινός = υπερισχύω, ξεχωρίζω κάποιον
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να χαρακτηριστούν συντακτικά τα απαρέμφατα του κειμένου (άναρθρα έναρθρα) και να επισημανθούν τα υποκείμενά τους.
2. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των μετοχών του κειμένου.
54
Κείμενο 26
Οὐ γάρ τοῦ πράγματος ἐστί σημεῖον, ὡς οὐ πεποιήκασιν, ἀλλά τῆς ἀναιδείας
ἥν ἔχουσιν. Οὐ γάρ τοῦτο δεῖ λέγειν, ἀλλ' ὡς οὐκ ἐξέπλευσεν οὐδέ τήν πόλιν
ἐγκατέλιπεν οὐδ' ἐν Μεγάροις κατῴκησε· ταῦτα ἐστί τεκμήρια τοῦ
πράγματος, ἐπεί γέ τό ἐλθεῖν τοῦτον,οἶμαι θεόν τινα αὐτόν ἐπ' αὐτήν
ἀγαγεῖν τήν τιμωρίαν, ἵνα ἐπειδή τόν εὐκλεᾶ κίνδυνον ἔφυγε, τοῦ ἀκλεοῦς
καί ἀδόξου θανάτου τύχοι, καί οὕς προὔδωκε, τούτοις ὑποχείριον αὑτόν
καταστήσειεν.῾Ετέρωθι μέν γάρ ἀτυχῶν οὔπω δῆλον εἰ διά ταῦτα δίκην
δίδωσιν.
Λυκοῦργος, Κατά Λεωκράτους, 90 - 92
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
55
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀναίδεια = αδιαντροπιά
ἑτέρωθι = σε άλλο μέρος
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις δευτερεύουσες προτάσεις της β'
ημιπεριόδου του κειμέ-νου (πώς εισάγονται, πώς εκφέρονται, να
δικαιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς τους και να δηλώσετε τη συντακτική τους
θέση)
2. Να επισημάνετε τη λειτουργία των παρατακτικών σύνδεσμων της πρώτης
ημιπεριόδου του κειμένου
3. α. ἐξέπλευσε, ἐλθεῖν, καταστήσειεν, προὔδωκε : να γραφεί το β' ενικό και
β' πληθυντικό των εγκλίσεων ενεστώτα και αορίστου και να κλιθεί ο
παρατατικός.
β. οἶμαι, ἀγαγεῖν : να γραφεί ο ενικός των εγκλίσεων του παθητικού
αορίστου.
4. α. ἀκλεοῦς, ἀδόξου : να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού αριθμού και
στα τρία γένη.
β. αὑτόν : να γραφεί η αιτιατική ενικού και πληθυντικού σε όλα τα γένη
και πρόσωπα.
56
Κείμενο 27
᾿Επί Κόδρου γάρ βασιλεύοντος Πελοποννησίοις γενομένης ἀφορίας κατά τήν
χώραν αὐτῶν ἔδοξε στρατεύειν ἐπί τήν πόλιν ἡμῶν καί ἡμῶν τούς προγόνους
ἐξαναστήσαντας κατανείμασθαι τήν χώραν. Καί πρῶτον μέν εἰς Δελφούς
ἀποστείλαντες τόν θεόν ἐπηρώτων εἰ λήψονται τάς ᾿Αθήνας·ἀνελόντος δε
τοῦ θεοῦ αὐτοῖς ὅτι τήν πόλιν αἱρήσουσιν, ἐάν μή τόν βασιλέα τῶν
᾿Αθηναίων Κόδρον ἀποκτείνωσιν, ἐστράτευον ἐπί τάς ᾿Αθήνας. Κλεόμαντις
τις τῶν Δελφῶν πυθόμενος τό χρηστήριον δι' ἀπορρήτων ἐξήγγελε τοῖς
᾿Αθηναίοις· οὕτως οἱ πρόγονοι ἡμῶν, ὡς ἔοικε, καί τούς ἔξωθεν ἀνθρώπους
εὔνους ἔχοντες διετέλουν.
Λυκοῦργος, Κατά Λεωκράτους, 84-86
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
57
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να αναγνωριστούν γραμματικά οι αντωνυμίες του κειμένου και να
μεταφερθούν στην ίδια πτώση του αντίθετου αριθμού.
2. πυθόμενος, ἐξαναστήσαντας, ἔχοντες: να αντικατασταθούν χρονικά.
3. ἐπηρώτων: να κλιθεί η προστακτική του ενεστώτα και του αορίστου β' στην
ίδια φωνή και διάθεση.
4. “ὅτι τήν πόλιν ......... ἀποκτείνωσιν”: να γραφεί ξανά η πρόταση αφού
μεταφερθούν οι τύποι στην άλλη διάθεση.
5. α. Να βρεθεί ο υποθετικός λόγος του κειμένου.
β. Να μετατραπεί ώστε να δηλώνει απλή σκέψη του λέγοντος.
58
Κείμενο 28
῾Ομολογοῦνται τρεῖς εἶναι πολιτεῖαι παρά πᾶσιν ἀνθρώποις, τυραννίς καί
ὀλιγαρχία καί δημοκρατία· διοικοῦνται δέ αἱ μέν τυραννίδες καί ὀλιγαρχίαι
τοῖς τρόποις τῶν ἐφεστηκότων, αἱ δέ πόλεις αἱ δημοκρατού-μεναι τοῖς νόμοις
τοῖς κειμένοις. Εὖ δ᾿ ἴστε, ὦ ᾿Αθηναῖοι, ὅτι τά μέν τῶν δημοκρατουμένων
σώματα καί τήν πολιτείαν οἱ νόμοι σῴζουσι,τά δέ τῶν τυράννων καί
ὀλιγαρχιῶν ἀπιστία καί ἡ μετά τῶν ὅπλων φρουρά. Φυλακτέον δή τοῖς μέν
ὀλιγαρχικοῖς καί τοῖς τήν ἄνισον πολιτείαν πολιτευομένοις τούς ἐν χειρῶν
νόμῳ τάς πολιτείας καταλύοντας, ὑμῖν δέ τοῖς τήν ἴσην καί ἔννομον
πολιτείαν ἔχουσι τούς παρά τούς νόμους ἤ λέγοντας ἤ βεβιωκότας κολάζειν·
ἐντεῦθεν γάρ ἰσχύσετε, ὅταν εὐνομῆσθε καί μή καταλύησθε ὑπό τῶν
παρανομούντων καί ἀσελγῶς βιούντων.
Αἰσχίνης, Κατά Τιμάρχου, 4-5
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
59
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁ ἐφεστηκώς = ο άρχοντας
ἄνισος πολιτεία = oλιγαρχική πολιτεία
τά τῶν δημοκρατουμένων σώματα = τη ζωή αυτών που διοικούνται
δημοκρατικά
ὁμολογῶ = συμφωνώ, παραδέχομαι, μιλώ (λέω) τα ίδια με κάποιον, (παθ):
γίνομαι παραδεκτός
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. Κειμένοις, καταλύοντας, ἔχουσι, λέγοντας, βεβιωκότας: να γίνει
χρονική αντικατάσταση
β. Βιούντων: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β' και γ' ενικό και β'
πληθυντικό πρόσωπο.
2. Να γίνει αναλυτική σύνταξη της πρώτης ημιπεριόδου της τελευταίας
περιόδου του κειμένου.
3. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις: δημοκρατία, τοῖς ἔχουσι, ἡ
μετά τῶν ὅπλων, ὑπό τῶν παρανομούντων.
60
Κείμενο 29
῎Αξιον τοίνυν, ὦ ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, κἀκεῖνο ἐξετάσαι πῶς ποθ᾿ οἱ πάλαι τάς
τιμάς ἔνεμονκαί τάς δωρεάς τοῖς ὡς ἀληθῶς εὐεργέταις, καί ὅσοι πολῖται
τύχοιεν ὄντες καί ὅσοι ξένοι.Κἄν μέν ἴδητ᾿ ἐκείνους ἄμεινον ὑμῶν, καλόν τό
μιμήσασθαι, ἄν δ᾿ ὑμᾶς αὐτούς, ἐφ᾿ ὑμῖν ἔσται τό πράττειν. Πρῶτον μέν
τοίνυν ἐκεῖνοι Θεμιστοκλέα τόν τήν ἐν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν νικήσαντα καί
Μιλτιάδην τόν ἡγούμενον Μαραθῶνι καί πολλούς ἄλλους οὐκ ἴσα τοῖς νῦν
στρατηγοῖς ἀγαθά εἰργασμένους, οὐ χάλκοῦς ἵστασαν οὐδ᾿ ὑπερηγάπων.
Οὐκ ἄρα τοῖς ἑαυτούς ἀγαθόν τι ποιοῦσι χάριν εἶχον; Σφόδρα γε, ὦ ἄνδρες
᾿Αθηναῖοι, καί ἀπεδίδοσάν γε καί ἑαυτῶν κἀκείνων ἀξίαν· ὄντες γάρ πολλοῦ
πάντες ἄξιοι προύκρινον ἐκείνους αὑτῶν ἡγεῖσθαι. ῎Εστι δέ σώφροσιν
ἀνθρώποις καί πρός ἀλήθειαν βουλομένοις σκοπεῖν πολύ μείζων τιμή τῆς
χαλκῆς εἰκόνος τό καλῶν κἀγαθῶν ἀνδρῶν κεκρίσθαι πρώτους.
Δημοσθένης, Κατά ᾿Αριστοκράτους, 196-198
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
__
61
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἀποδίδωμι = επιστρέφω, ανταποδίδω, φανερώνω
προκρίνω = προτιμώ, εκλέγω
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Απεδίδοσαν, ἵστασαν: να κλιθεί ο ενικός αριθμός των εγκλίσεων
ενεστώτα και παρατατικού.
2. ῎Ιδητε: να κλίνετε τον αόριστο ευκτικής και προστακτικής στην ίδια φωνή
και διάθεση.
3. Να συντάξετε αναλυτικά τη δεύτερη και τρίτη περίοδο του κειμένου.
62
Κείμενο 30
Λέξω δ᾿ οὔτε καινόν οὔτε περιττόν οὐδέν οὔτ᾿ἴδιον, ἀλλ᾿ ὅ πάντες ὑμεῖς ἴσθ᾿
ὁμοίως ἐμοί. Εἰ γάρ τις ὑμῶν ἐξετάσαι βούλεται τί ποτ᾿ ἐστί τό αἴτιον καί τό
ποιοῦν τήν βουλήν συλλέγεσθαι, τόν δῆμον εἰς τήν ἐκκλησίαν ἀναβαίνειν, τά
δικαστήρια πληροῦσθαι, τάς ἕνας ἀρχάς ταῖς νέαις ἑκούσας ὑπεξιέναι, καί
πάντα δι᾿ ὧν ἡ πόλις οἰκεῖται καί σῴζεται γίγνεσθαι, τούς νόμους εὑρήσει
τούτων αἰτίους καί τό τούτοις ἅπαντας πείθεσθαι. ᾿Επεί λυθέντων γε τούτων
καί ἑκάστῳ δοθείσης ἐξουσίας ὅ,τι βούλεται ποιεῖν, οὐ μόνον ἡ πολιτεία
οἴχεται, ἀλλ᾿ οὐδ᾿ ὁ βίος ἡμῶν τοῦ τῶν θηρίων οὐδέν ἄν διενέγκαι. Τί γάρ ἄν
τοῦτον αὐτόν οἴεσθε ποιεῖν λυθέντων τῶν νόμων, ὅς ὄντων κυρίων τοιοῦτός
ἐστιν;
Δημοσθένης, Κατ᾿ ᾿Αριστογείτονος, Α',20-22
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
63
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ἕνος-η-ον (επιθ) = ο παλαιός, ο περσινός
τί ποτέ = ποιο άραγε, ποιο τάχα
ὑπεξέρχομαι = αποχωρώ αθόρυβα, αποσύρομαι κρυφά
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Δοθείσης, οἰκεῖται, εὑρήσει: να κλιθεί ο υπερσυντέλικος και ο
παρατατικός της ίδιας φωνής.
2.῾Υπεξιέναι, ἀναβαίνειν: να κλιθεί η προστακτική αορίστου και ενεστώτα
στην ίδια φωνή και διάθεση.
3. Να επισημανθεί η συντακτική θέση των απαρεμφάτων του κειμένου
καθώς και τα υποκείμενά τους.
4. Να χαρακτηρισθούν οι υποθετικοί λόγοι του κειμένου.
64
Κείμενο 31
Λέγουσι δ᾿ οἱ συμβουλεύοντες ὑμῖν ποιεῖσθαι τήν εἰρήνην, ὡς χρή τούς εὖ
φρονοῦντας μή τήν αὐτήν γνώμην ἔχειν περί τῶν πραγμάτων εὐτυχοῦντάς τε
καί δυστυχοῦντας, ἀλλά πρός τό παρόν ἀεί βουλεύεσθαι καί ταῖς τύχαις
ἐπακολουθεῖν καί μή μεῖζον φρονεῖν τῆς δυνάμεως μηδέ τό δίκαιον ἐν τοῖς
καιροῖς ἀλλά τό συμφέρον ζητεῖν. ᾿Εγώ δέ περί μέν τῶν ἄλλων ὁμολογῶ
τούτοις, ὅπως δέ χρή τοῦ δικαίου ποιεῖσθαί τιπροὐργιαίτερον, οὐδείς ἄν με
λέγων πείσειεν. ῾Ορῶ γάρ καί τούς νόμους ἕνεκα τούτου κειμένους καί τούς
ἄνδρας τούς καλούς τε κἀγαθούς ἐπί τούτῳ φιλοτιμουμένους καί τάς εὖ
πολιτευομένας πόλεις περί τούτου μάλιστα σπουδαζούσας, ἔτι δέ τούς
πολέμους τούς προγεγενημένους οὐ κατά τάς δυνάμεις ἀλλά κατά τό δίκαιον
τό τέλος ἅπαντας εἰληφότας, ὅλως δέ τόν βίον τόν τῶν ἀνθρώπων διά μέν
κακίαν ἀπολλύμενον, δι᾿ ἀρετήν δέ σῳζόμενον.
᾿Ισοκράτης, ᾿Αρχίδαμος, 34-37
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
65
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
προὐργιαίτερον (προύργου) = καλύτερο, ανώτερο
ὁμολογῶ τινι = συμφωνώ με κάποιον
φιλοτιμέομαι-οῦμαι = αγωνίζομαι με ζήλο για κάτι, είμαι φιλόδοξος,
ανταγωνίζομαι, προσπαθώ ειλικρινά.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να χαρακτηρισθούν συντακτικά οι ονοματικοί τύποι του ρήματος του
κειμένου.
2. ᾿Απολλύμενον: να γραφεί το β' ενικό και γ' πληθυντικό της οριστικής και
ευκτικής όλων των χρόνων στην ενεργητική και μέση φωνή.
3. Πείσειεν, εἰληφότας: να γίνει χρονική αντικατάσταση των τύπων.
66
Κείμενο 32
Εἰ πάντες ἤθελον οἱ παιδεύειν ἐπιχειροῦντες, ἀληθῆ λέγειν καί μή μείζους
ποιεῖσθαι τάς ὑποσχέσεις ὧν ἤμελλον ἐπιτελεῖν, οὐκ ἄν κακῶς ἤκουον ὑπό
τῶν ἰδιωτῶν· νῦν δ᾿ οἱ τολμῶντες λίαν ἀπερισκέπτως ἀλαζονεύεσθαι
πεποιήκασιν, ὥστε δοκεῖν ἄμεινον βουλεύεσθαι τούς ῥᾳθυμεῖν αἱρουμένους
τῶν περί τήν φιλοσοφίαν διατριβόντων. Τίς γάρ οὐκ ἄν μισήσειεν ἅμα καί
καταφρονήσειε
πρῶτον
προσποιοῦνται
μέν
τήν
μέν
τῶν
περί
ἀλήθειαν
τάς
ζητεῖν,
ἔριδας
εὐθύς
διατριβόντων,
δ᾿
ἐν
ἀρχῇ
οἵ
τῶν
ἐπαγγελμάτων ψευδῆ λέγειν ἐπιχειροῦσιν; Οἶμαι γάρ ἅπασιν εἶναι φανερόν,
ὅτι τά μέλλοντα προγιγνώσκειν οὐ τῆς ἡμετέρας φύσεώς ἐστιν, ἀλλά
τοσοῦτον ἀπέχομεν ταύτης τῆς φρονήσεως, ὥσθ᾿ ῞Ομηρος ὁ μεγίστην ἐπί
σοφίᾳ δόξαν εἰληφώς καί τούς θεούς πεποίηκεν ἔστιν ὅτε βουλευομένους
ὑπέρ αὐτῶν οὐ τήν ἐκείνων γνώμην εἰδώς, ἀλλ᾿ ἡμῖν ἐνδείξασθαι βουλόμενος
ὅτι τοῖς ἀνθρώποις ἕν τοῦτο τῶν ἀδυνάτων ἐστίν.
᾿Ισοκράτης, Κατά τῶν Σοφιστῶν, 1-3
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
67
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
κακῶς λέγω τινά = κατηγορώ κάποιον
κακῶς ἀκούω ὑπό τινός = κατηγορούμαι από κάποιον (παθ.)
ἀλαζονεύομαι = κομπορρημονώ, κομπάζω
ποιῶ (+ κατηγορηματική μετοχή) = παριστάνω με ποίημα, παρουσίαζω
διατρίβω περί τάς ἔριδας = χάνω το χρόνο (σπαταλώ) με φιλονικίες
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι προτάσεις στις οποίες ανήκουν τα
ρήματα: ἀπέχομεν, ἤθελον, δοκεῖν, πεποίηκεν και να δικαιολογηθεί η
εκφορά τους.
2. ᾿Απέχομεν, ἐπιτελεῖν, μισήσειεν: να γίνει χρονική αντικατάσταση και να
γραφεί το β' ενικό των εγκλίσεων του μέλλοντα.
68
Κείμενο 33
Σωκράτης τήν τε ψυχήν ἐπαίδευσε καί τό σῶμα διαίτῃ, ᾗ χρώμενος ἄν τις, εἰ
μή τι δαιμόνιον εἴη, θαρραλέως καί ἀσφαλῶς διάγοι καί οὐκ ἄν ἀπορήσειε
τοσαύτης δαπάνης. Οὕτω γάρ εὐτελής ἦν, ὥστε οὐκ οἶδ᾿ εἴ τις οὕτως ἄν ὀλίγα
ἐργάζοιτο, ὥστε μή λαμβάνειν τά Σωκράτει ἀρκοῦντα. Σίτῳ μέν γάρ τοσούτῳ
ἐχρῆτο, ὅσον ἡδέως ἤσθιε, καί ἐπί τοῦτο οὕτω παρεσκευασμένος ᾔει, ὥστε τήν
ἐπιθυμίαν τοῦ σίτου ὄψαν αὐτῷ εἶναι· ποτόν δέ πᾶν ἡδύ ἦν αὐτῷ διά τό μή
πίνειν, εἰ μή διψῴη. Εἰ δέ ποτε κληθείς ἐθελήσειεν ἐπί δεῖπνον ἐλθεῖν, ὅ τοῖς
πλείστοις ἐργωδέστατον ἐστιν, ὥστε φυλάξασθαι τό ὑπέρ τόν κόρον
ἐμπίμπλασθαι, τοῦτο ῥᾳδίως πάνυ ἐφυλάττετο. Τοῖς δέ μή δυναμένοις τοῦτο
ποιεῖν συνεβούλευε φυλάττεσθαι τά πείθοντα μή πεινῶντας ἐσθίειν μηδέ
διψῶντας πίνειν· καί γάρ τά λυμαινόμενα γαστέρας καί κεφαλάς καί ψυχάς
ταῦτ᾿ ἔφη εἶναι.
Ξενοφῶν, ᾿Απομνημονεύματα, 1,3, 5-6
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
_
69
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
δίαιτα = τρόπος ζωής, κατοικία, εγκράτεια
ἀπορέω-ῶ + τινος = έχω ανάγκη, στερούμαι κάτι
+ τινι = βρίσκομαι σε αμηχανία
εὐτελής = ο φθηνός, ο ολιγαρκής, ο τιποτένιος
τό ὄψον = ο μεζές, η λιχουδιά, το επιδόρπιο - το ψάρι (στην Αθήνα)
ἐργώδης = ο κοπιαστικός
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Γαστέρας, ὄψον, σίτου, ἡδύ: να κλιθούν τα ονόματα.
2. Διψῴη, ἐλθεῖν, χρώμενος: να κλιθεί ο πληθυντικός αριθμός των
εγκλίσεων του ενεστώτα και του παρατατικού στην ίδια φωνή και διάθεση.
3. Να χαρακτηριστούν οι υποθετικοί λόγοι του κειμένου
70
Κείμενο 34
Πάλαι γάρ δή τό “Μηδέν ἄγαν” λεγόμενον καλῶς δοκεῖ λέγεσθαι· τῷ γάρ
ὄντι εὖ λέγεται· ὅτῳ γάρ ἂνδρί εἰς ἑαυτόν ἀνήρτηται πάντα τά πρός
εὐδαιμονίαν φέροντα ἤ ἐγγύς τούτου, καί μή ἐν ἄλλοις ἀνθρώποις αἰωρεῖται
ἐξ ὧν ἤ εὖ ἤ κακῶς πραξάντων πλανᾶσθαι ἠνάγκασται καί τά ἐκείνου, τούτῳ
ἄριστα παρεσκεύασται ζῆν, οὗτος ἐστίν ὁ σώφρων καί οὗτος ὁ ἀνδρεῖος καί
φρόνιμος· οὗτος γιγνομένων χρημάτων καί παίδων καί διαφθειρομένων
μάλιστα πείσεται τῇ παροιμία· οὔτε γάρ χαίρων οὔτε λυπούμενος ἄγαν
φανήσεται διά τό αὑτῷ πεποιθέναι, τοιούτους δέ ἡμεῖς γέ ἀξιοῦμεν καί τούς
ἡμετέρους εἶναι καί βουλόμεθα καί φαμέν, καί ἡμᾶς αὐτούς νῦν παρέχομεν
τοιούτους, οὐκ ἀγανακτοῦντας οὐδέ φοβουμένους ἄγαν εἰ δεῖ τελευτᾶν ἐν τῷ
παρόντι.
Πλάτωνας, Μενέξενος, 247 Ε'-248C
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
71
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
τό “Μηδέν ἄγαν“ = η παροιμία “μηδέν ἄγαν”
τῷ ὄντι = στ᾿ αλήθεια, πράγματι
εὖ πράττω (αμετ.) = ευτυχώ
κακῶς πράττω (αμετ.) = δυστυχώ
εὖ πράττω (μετ.) = ενεργώ σωστά
κακῶς πράττω (μετ.) = ενεργώ λανθασμένα
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. εὖ, πάλαι, κακῶς, σώφρων, μάλιστα, ἐγγύς: Να γραφούν τα παραθετικά
στον ίδιο τύπο.
2. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι λέξεις: ἀνδρί, τούτῳ, τούτου,
λυπούμενος, αὑτῷ.
3. Να αναγνωριστεί η πρόταση εἰ δεῖ τελευτᾶν ἐν τῷ παρόντι.
72
Κείμενο 35
῎Εχων δέ πολλάς καί καλάς πράξεις περί τῶν προγόνων εἰπεῖν, σκοποῦμαι
τίνα τρόπον διαλεχθῶ περί αὐτῶν. Μέλει γάρ μοι τούτων μᾶλλον ἤ τῶν
ἄλλων· τυγχάνω γάρ ὤν περί τήν ὑπόθεσιν, ἥν ἐποιησάμην τελευταῖαν, ἐν ᾗ
προεῖπον, ὡς ἀποδείξω τούς προγόνους ἡμῶν ἐν τοῖς πολέμοις καί ταῖς
μάχαις πλέον διενεγκόντας Σπαρτιατῶν ἤ τοῖς ἄλλοις ἅπασιν. ῎Εσται δ᾿ ὁ
λόγος παράδοξος μέν τοῖς πολλοῖς, ὁμοίως δ᾿ ἀληθής τοῖς ἄλλοις. ῎Αρτι μέν
οὖν ἠπόρουν, ποτέρων διεξίω πρότερον τούς κινδύνους καί τάς μάχας τάς
Σπαρτιατῶν ἤ τάς τῶν ἡμετέρων· νῦν δέ προαιροῦμαι λέγειν τάς ἐκείνων, ἵν᾿
ἐν ταῖς καλλίοσι καί δικαιοτέραις καταλύω τόν λόγον τόν περί τούτων.
᾿Ισοκράτης, Παναθηναϊκός, 175-177
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
73
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1.α. Να αντικαταστήσετε χρονικά τις εγκλίσεις επιθυμίας του κειμένου.
β. Να κλίνετε τον αόριστο της προστακτικής στην ίδια φωνή και διάθεση
των βαρύτονων ρηματικών τύπων του κειμένου που ανήκουν στην α'
συζυγία.
2.α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου
και να δικαιολογήσετε την εισαγωγή και την εκφορά τους.
β. Να συντάξετε αναλυτικά την πρώτη ημιπερίοδο του κειμένου.
74
Κείμενο 36
Μετά τήν πρός Κάλχους μάχην οἱ πολέμιοι οὐκέτι ἵστανται, ἀλλά ἄλλος
ἄλλῃ τρέπεται· οἱ δέ ῞Ελληνες στρατοπεδεύονται ἐν πολλαῖς κώμαις. Καί τῶν
μέν ἄλλων οὐδέν ἐθαύμασαν· τά δε τῶν μελιττῶν σμήνη πολλά ἦν ἐνταῦθα
καί τοῦ μέλιτος ὅσοι ἔφαγον τῶν στρατιωτῶν πάντες ἄφρονές τε καθίσταντο
καί ἤμουν καί ὀρθός οὐδείς ἐδύνατο ἵστασθαι·οἱ μέν γάρ ὀλίγον ἐσθίοντες
ὅμοιοι ἦσαν σφόδρα μεθύουσιν, οἱ δέ πολύ μαινομένοις, οἱ δέ καί
ἀποθνῄσκουσι. Πολλοί δε ἔκειντο οὕτω καί πολλή ἦν ἡ ἀθυμία. Τῇ δ'
ὑστεραίᾳ ἀπέθανε μέν οὐδείς, ἀμφί δέ τήν αὐτήν ὥραν τῆς νόσου
ἀπηλλάτοντο.
Τρίτῃ
δέ
καί
τετάρτῃ
ἡμέρᾳ
ἀνίσταντο
ὥσπερ
ἐκ
φαρμακοποσίας.
Ξενοφῶν, Κύρου ᾿Ανάβασις
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
75
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ἵστανται, ἀποθνῄσκουσι: να κλιθεί η προστακτική ενεστώτα και αορίστου
στην ίδια φωνή και διάθεση.
2. Να γίνει αναλυτική σύνταξη της δεύτερης περιόδου του κειμένου.
76
Κείμενο 37
᾿Επισκοπῶν δέ τάς πόλεις ἑώρα τά μέν ἄλλα καλῶς ἐχούσας, Χίων δέ
φυγάδας ηὗρεν ᾿Αταρνέα ἔχοντας χωρίον ἰσχυρόν καί ἐκ τούτου ὁρμωμένους
φέροντας καί ἄγοντας τήν ᾿Ιωνίαν καί ζῶντας ἀπό τούτου. Πυθόμενος δέ ὅτι
πολύς σῖτος ἐνῆν αὐτοῖς, περιστρατοπεδευσάμενος ἐπολιόρκει· καί ἐν ὀκτώ
μησί παραστησάμενος αὐτούς,καταστήσας ἐν αὐτῷ Δράκοντα Πελληνέα
ἐπιμελητήν, καί κατασκευάσας ἐν τῷ χωρίῳ ἔκπλεα πάντα τά ἐπιτήδεια, ἵνα
εἴη αὐτῷ καταγωγή, ὁπότε ἀφικνοῖτο, ἀπῆλθεν εἰς ῎Εφεσον, ἥ ἀπέχει ἀπό
Σάρδεων τριῶν ἡμερῶν ὁδόν.
Ξενοφῶν, ῾Ελληνικά, III, 2, 11
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
77
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
παρίστημι τι = στήνω κοντά, συμβουλεύω, εμπνέω
ἔκπλεως = άφθονος, πλήρης, γεμάτος
καταγωγή= επιστροφή στη στεριά απ᾿ τα ανοιχτά της θάλασσας, κατάλυμα,
καταφύγιο.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Χωρίον, σῖτος, μησί, ὁδόν: να κλιθούν τα ονόματα.
2. ᾿Αφικνοῖτο, ὁρμωμένους, ηὗρεν: να κλιθεί η οριστική του μέσου
παρακειμένου των ρημάτων.
3. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι μετοχές του κειμένου.
4. Να χαρακτηριστούν αναλυτικά οι δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου.
78
Κείμενο 38
Παῖς μέγας μικρόν ἔχων χιτῶνα παῖδα μικρόν μέγαν ἔχοντα χιτῶνα ἐκδύσας
τόν μέν αὐτοῦ ἐκεῖνον ἠμφίεσε, τόν δ' ἐκείνου αὐτός ἐνέδυ. ᾿Εγώ οὖν τούτοις
δικάζων ἔγνων βέλτιον εἶναι ἀμφοτέροις τόν ἁρμόττοντα ἑκάτερον χιτῶνα
ἔχειν. ᾿Εν δέ τούτῳ με ἔπαισεν ὁ διδάσκαλος, λέξας ὅτι, ὁπότε μέν τοῦ
ἁρμόττοντος εἴην κριτής, οὕτω δέοι ποιεῖν, ὁπότε δέ κρῖναι δέοι ποτέρου ὁ
χιτών εἴη,τοῦτο ἔφη σκεπτέον εἶναι τίς κτῆσις δικαία ἐστί, πότερα τόν βίᾳ
ἀφελόμενον ἔχειν ἤ τόν ποιήσαμενον ἤ πριάμενον κεκτῆσθαι· ἔπειτα δέ ἔφη
τό μέν νόμιμον δίκαιον εἶναι, τό δέ ἄνομον βίαιον, σύν τῷ νόμῳ ἐκέλευεν ἀεί
τόν δικαστήν τήν ψῆφον τίθεσθαι.
Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία, Α, 3, 17-18
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
79
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὠνέομαι-οῦμαι = αγοράζω (πιπράσκω = πουλάω, προδίδω)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Αφελόμενον, πριάμενον, ποιησάμενον: να κλιθεί η προστακτική των
μετοχών στον αόριστο σε όλες τις φωνές και διαθέσεις.
2. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι μετοχές του κειμένου.
80
Κείμενο 39
Καί εἰς τοσοῦτον εἰσί τόλμης ἀφιγμένοι ὥστε ἥκουσιν ἀπολογησόμενοι, καί
λέγουσιν ὡς οὐδέν κακόν οὐδ' αἰσχρόν εἰργασμένοι εἰσίν. ᾿Εγώ δ' ἐβουλόμην
ἄν αὐτούς ἀληθῆ λέγειν·μετῆν γάρ ἄν καί ἐμοί τούτου τἀγαθοῦ οὐκ
ἐλάχιστον μέρος. Νῦν δέ οὔτε πρός τήν πόλιν αὐτοῖς τοιαῦτα ὑπάρχει οὔτε
πρός ἐμέ· τόν ἀδελφόν γάρ μου, ὥσπερ καί πρότερον εἶπον, ᾿Ερατοσθένης
ἀπέκτεινεν, οὔτε αὐτός ἰδίᾳ ἀδικούμενος οὔτε εἰς τήν πόλιν ὁρῶν
ἐξαμαρτάνοντα, ἀλλά τῇ ἑαυτοῦ παρανομίᾳ προθύμως ἐξυπηρετῶν.
᾿Αναβιβασάμενος δ'αὐτόν βούλομαι ἐρέσθαι, ὦ ἄνδρες δικασταί.
Λυσίας, Κατά ᾿Ερατοσθένους, 22-23
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
81
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Αφιγμένοι, εἰργασμένοι εἰσίν, ἐρέσθαι, ἀπέκτεινεν: να αντικαταστήσετε
χρονικά τους τύπους.
2. ᾿Απέκτεινεν: να γράψετε το αντίστοιχο κατά σημασία παθητικό τύπο του
ρήματος και να αντικαταστήσετε χρονικά τις μετοχές και των δύο ρημάτων.
3. Να γίνει λεπτομερής συντακτική ανάλυση των δύο πρώτων περιόδων του
κειμένου.
82
Κείμενο 40
῎Αξιον δέ μνησθῆναι καί τῶν μετά τούς τετρακοσίους πραγμάτων· εὖ γάρ
εἴσεσθε ὅτι, ἅ μέν οὗτοι συμβουλεύουσιν, οὐδεπώποτε ὑμῖν ἐλυσιτέλησεν, ἅ
ἐγώ δέ παραινῶ, ἀμφοτέραις ἀεί ταῖς πολιτείαις συμφέρει. ῎Ιστε γάρ ᾿Επιγένη
καί Δημοφάνη καί Κλεισθένη ἰδίᾳ μέν καρπωσαμένους τάς τῆς πόλεως
συμφοράς, δημοσίᾳ δέ ὄντας μεγίστων κακῶν αἰτίους. ᾿Ενίων μέν γάρ
ἔπεισαν ὑμᾶς ἀκρίτων θάνατον καταψηφίσασθαι, πολλῶν δέ ἀδίκως
δημεῦσαι τάς οὐσίας, τούς δ' ἐξελάσαι καί ἀτιμῶσαι τῶν πολιτῶν· τοιοῦτοι
γάρ ἦσαν ὥστε τούς μέν ἡμαρτηκότας ἀργύριον λαμβάνοντες ἀφιέναι, τούς
δέ μηδέν ἡδικηκότας εἰς ὑμᾶς εἰσιόντεςἀπολλύναι.
Λυσίας, Δήμου Καταλύσεως ἀπολογία, 25-27
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
83
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ῎Επεισαν, λαμβάνοντες: να γίνει χρονική αντικατάσταση και να κλιθούν η
οριστική και η προστακτική μέσου παρακειμένου.
2. Παραινῶ, συμφέρει, ἡμαρτηκότας, εἰσιόντες: να γραφεί το β' ενικό και β'
πληθυντικό των εγκλίσεων του αορίστου στην ίδια φωνή και διάθεση
3. ῾Η πολιτεία, ἡ πόλις, ὁ πολίτης: να κλιθούν στους δύο αριθμούς
4. Εἴσεσθε, εἰσιόντες: να γίνει χρονική αντικατάσταση και να κλιθεί ο
παρατατικός και η προστακτική ενεστώτα και αορίστου.
5. Να συντάξετε αναλυτικά τη δεύτερη ημιπερίοδο του κειμένου.
6. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τα απαρέμφατα του κειμένου.
84
Κείμενο 41
Γνοίης δ᾿ ἄν, ὅτι τοῦθ᾿ οὕτως ἔχει, ἐν ἄλλοις τε πολλοῖς καί δή καί ἐν τοῖς
κάμνουσιν, ὡς προθύμως τούς ἐπιτάξοντας, ὅ,τι χρή ποιεῖν, καλοῦσι καί ἐν
θαλάττῃ δέ ὡς προθύμως τοῖς κυβερνήταις οἱ συμπλέοντες πείθονται· καί,
οὕς γ᾿ ἄν νομίσωσί τινες βέλτιον ἑαυτῶν ὁδούς εἰδέναι, ὡς ἰσχυρῶς τούτων
οὐδ᾿ ἀπολείπεσθαι ἐθέλουσιν· ὅταν δέ οἴωνται πειθόμενοι κακόν τι λήψεσθαι,
οὔτε ζημίαις πάνυ τι θέλουσιν εἴκειν οὔτε δώροις ἐπαίρεσθαι. Οὐδέ γάρ δῶρα
ἐπί τῷ ἑαυτοῦ κακῷ ἑκών οὐδείς λαμβάνει.
Ξενοφῶν, Κύρου Παιδεία, Ι, 6, 21-22
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
85
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
οἱ κάμνοντες = οι άρρωστοι
ἐπιτάττω = προστάζω, διατάζω, παραγγέλλω
ἀπολείπομαι τινος = εγκαταλείπω, απομακρύνομαι
εἴκω = υποχωρώ, υποτάσσομαι
ἐπαίρω = υψώνω, εξεγείρω
ἐπαίρομαι = εξεγείρομαι, υπερηφανεύομαι, παρασύρομαι
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. Γνοίης, καλοῦσι, πείθονται, λήψεσθαι: να γίνει χρονική αντικατάσταση
και να κλιθούν η υποτακτική και η προστακτική αορίστου στην ίδια φωνή και
διάθεση.
2. ᾿Επαίρεσθαι: να γίνει χρονική αντικατάσταση ενεργητικής και μέσης
φωνής και να γραφεί το β' ενικό στον αόριστο όλων των εγκλίσεων και στις
δύο φωνές.
3. Βέλτιον, ἑκών, πολλοῖς, πειθόμενοι, δώροις: να αναγνωριστούν
συντακτικά οι όροι.
86
Κείμενο 42
Πολλά καί δεινά συνειδώς Σίμωνι,ὦ βουλή,οὐκ ἄν ποτ' αὐτόν εἰς τοσοῦτο
τόλμης ἡγησάμην ἀφικέσθαι, ὥστε ὑπέρ ὧν αὐτόν ἔδει δοῦναι δίκην, ὑπερ
τούτων ὡς ἀδικούμενον ἔγκλημα ποιήσασθαι καί οὕτω μέγαν καί σεμνόν
ὅρκον διομοσάμενον εἰς ὑμᾶς ἐλθεῖν. Εἰ μέν οὖν ἄλλοι τινές ἔμελλον περί
ἐμοῦ διαγνώσεσθαι,σφόδρα ἄν ἐφοβούμην τόν κίνδυνον, ὁρῶν ὅτι καί
παρασκευαί καί τύχαι ἐνίοτε τοιαῦτα γίγνονται, ὥστε πολλά καί παρά
γνώμην ἀποβαίνειν τοῖς κινδυνεύουσιν· εἰς ὑμᾶς δ' εἰσελθών ἐλπίζω τῶν
δικαίων τεύξεσθαι. Μάλιστα δ' ἀγανακτῶ, ὦ βουλή, ὅτι περί τοιούτων
πραγμάτων εἰπεῖν ἀναγκασθήσομαι πρός ὑμᾶς, ὑπέρ ὧν ἐγώ αἰσχυνόμενος,
εἰ μέλλοιεν πολλοί μοι συνείσεσθαι, ἠνεσχόμην ἀδικούμενος. ᾿Επειδή δε
Σίμων με εἰς τοιαύτην ἀνάγκην κατέστησεν, οὐδέν ἀποκρυψάμενος ἅπαντα
διηγήσομαι πρός ὑμᾶς τά πεπραγμένα.
Λυσίας, Πρός Σίμωνος ἀπολογία,1-3
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
87
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. α. δοῦναι δίκην: να γίνει χρονική αντικατάσταση στην ενεργητική
διάθεση.
β. συνείσεσθαι: να γραφεί το β' ενικό των εγκλίσεων του ενεστώτα και
αορίστου β' και ο άλλος τύπος του απαρεμφάτου του ίδιου χρόνου.
γ. κατέστησεν: να γραφεί το β' ενικό της προστακτικής ενεστώτα και
αορίστου στην ενεργητική και μέση φωνή. Να γραφεί το απαρέμφατο του
ενεργητικού ενεστώτα και του μέσου παρακειμένου.
δ. πολλά, δεινά, σεμνόν, ὑμᾶς: να κλιθούν όπου βρίσκονται.
2. α. εἰ ἔμελλον: να αναγνωριστεί ο υποθετικός λόγος και να τραπεί σε
προσδοκώμενο και απλή σκέψη.
β. ἐπειδή ............ κατέστησεν: να συμπτυχθεί η πρόταση σε ισοδύναμη
μετοχή
γ. τοῖς κινδυνεύουσι, εἰσελθών: να αναλυθούν οι μετοχές στις αντίστοιχες
προτάσεις.
δ. ὅτι .......... ἀναγκασθήσομαι: να αναγνωριστεί η πρόταση και να
επισημανθούν οι αλλαγές που θα επέλθουν, αν το ρήμα ἀγανακτῶ
μεταφερθεί σε ιστορικό χρόνο.
88
Κείμενο 43
Νῦν δέ τίς οὐκ ἀθυμήσειεν ὅταν ὁρᾷ τούς μέν περί τά Τρωϊκά καί τούς
ἐπέκεινα γενομένους ὑμνουμένους καί τραγῳδουμένους, αὐτόν δέ προειδῇ,
μηδ' ἄν τάς ἐκείνων ἀρετάς ὑπερβάλλῃ, τοιούτων μηδέποτε ἀξιωθησόμενον
ἐπαίνων; Αἴτιος δέ ὁ φθόνος τούτων, ᾧ μόνον ἀγαθόν τοῦτο πρόσεστιν, ὅτι
μέγιστον κακόν τοῖς ἔχουσιν ἐστιν· οὕτω γάρ τινες δυσκόλως πεφύκασιν,
ὥστε ἄν εὐλογουμένων ἥδιον ἀκούοιεν, οὕς οὐκ ἴσασιν εἰ γεγόνασιν, ἤ
τούτων, ὑφ' ὧν εὖ πεπονθότες αὐτοί τυγχάνουσιν. Οὐ μήν δουλευτέον τούς
νοῦν ἔχοντας τοῖς οὕτω κακῶς φρονοῦσιν, ἀλλά τῶν μέν τοιούτων
ἀμελητέον, τούς δ' ἄλλους ἐθιστέον ἀκούειν περί ὧν καί λέγειν δίκαιον ἐστί,
ἄλλως τε ἐπειδή καί τάς ἐπιδόσεις γιγνομένας καί τῶν τεχνῶν καί τῶν ἄλλων
ἁπάντων ἴσμεν οὐ διά τούς ἐμμένοντας τοῖς καθεστῶσιν, ἀλλά διά τούς
ἐπανορθοῦντας καί ἀεί τι κινεῖν τῶν μή καλῶς ἐχόντων τολμῶντας.
᾿Ισοκράτης, Εὐαγόρας, β', 6-8
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
89
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ᾿Εμμένοντας, ἴσασιν, ἐπανορθοῦντας, ὑπερβάλλῃ: να κλιθεί ο ενικός
αριθμός των εγκλίσεων παρατατικού και αορίστου.
2. Να δικαιολογήσετε την εκφορά των δευτερευουσών προτάσεων του
κειμένου.
90
Κείμενο 44
Βούλομαι τοίνυν ὑμῖν κἀκεῖνο διηγήσασθαι, ὅ φασί ποτ' εἰπεῖν Σόλωνα
κατηγοροῦντα νόμον τινός οὐκ ἐπιτήδειον θέντος. Λέγεται γάρ τοῖς δικασταῖς
αὐτόν εἰπεῖν, ἐπειδή τἆλλα κατηγόρησεν, ὅτι νόμος ἐστίν ἁπάσαις ὡς ἔπος
εἰπεῖν ταῖς πόλεσιν, ἐάν τίς τό νόμισμα διαφθείρῃ, θάνατον τήν ζημίαν εἶναι.
᾿Επερωτήσας δέ εἰ δίκαιος αὐτοῖς καί καλῶς ἔχων ὁ νόμος φαίνεται, ἐπειδή
φῆσαι τούς δικαστάς, εἰπεῖν ὅτι αὐτός ἡγεῖται ἀργύριον μέν νόμισμα εἶναι
τῶν ἰδίων συναλλαγμάτων εἵνεκα τοῖς ἰδιώταις εὑρημένον, τούς δέ νόμους
ἡγοῖτο νόμισμα τῆς πόλεως εἶναι. Δεῖν δή τούς δικαστάς πολλῷ μᾶλλον, εἴ τις
ὅ τῆς πόλεως ἐστί νόμισμα, τοῦτο διαφθείρει καί παράσημον εἰσφέρει μισεῖν
καί κολάζειν, ἤ τις ἐκεῖνο ὅ τῶν ἰδιωτῶν ἐστιν.
Δημοσθένης, Κατά Τιμοκράτους, 212
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
91
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ
ὁ παράσημος = ο παραποιημένος, ο κίβδηλος
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. θέντος, εἰσφέρει, διαφθείρει: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β'
ενικό και πληθυντικό πρόσωπο του ενεστώτα και του αορίστου στην ίδια
φωνή και διάθεση.
2. Να αναγνωρισθούν συντακτικά τα απαρέμφατα του κειμένου.
92
Κείμενο 45
Πρῶτον μέν γάρ οὐκ ἔφθασαν ἀλλήλοις πλησιάσαντες καί περί πλείονος
ἐποιήσαντο σφᾶς αὐτούς ἤ τούς πρότερον οἰκείους ὄντας῎Επειτα περί τε τῶν
ἄλλων ὁμονοοῦντες ἅπαντα τόν χρόνον διετέλεσαν καί περί τῆς ἡμετέρας
πόλεως τήν αὐτήν γνώμην εἶχον. ῾Ορῶντες γάρ αὐτήν ὑπό Λακεδαιμονίοις
οὖσαν καί μεγάλῃ μεταβολῇ κεχρημένην λυπηρῶς καί βαρέως ἔφερον,
ἀμφότεροι προσήκοντα ποιοῦντες· τῷ μέν γάρ ἦν φύσει πατρίς, τόν δέ διά
πολλάς και μεγάλας εὐεργεσίας νόμῳ πολίτην ἐπεποίηντο. Σκοπουμένοις δ'
αὐτοῖς ὅπως τῶν συμφορῶν αὐτήν ἀπαλλάξουσιν ταχύν τόν καιρόν
Λακεδαιμόνιοι παρεσκεύασαν· ἄρχοντες γάρ τῶν ῾Ελλήνων καί κατά γῆν καί
κατά θάλατταν εἰς τοῦτ' ἀπληστίας ἦλθον ὥστε καί τήν ᾿Ασίαν κακῶς ποιεῖν
ἐπεχείρησαν.
᾿Ισοκράτης, Εὐαγόρας, 53-54
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
93
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
1. ἔφερον, ἀπαλλάξουσιν: να γράψετε το β' ενικό και το γ' πληθυντικό της
οριστικής και της προστακτικής παθητικού αορίστου και παρακειμένου.
2. κεχρημένην, σκοπουμένοις: να γράψετε το α' και β' ενικό της οριστικής
και ευκτικής ενεστώτα και μέλλοντα, τη μετοχή αορίστου και το απαρέμφατο
παρακειμένου.
3. σφᾶς αὐτούς: να κλίνετε την αντωνυμία στο γ' πρόσωπο και στα τρία
γένη.
4. ἡμετέρας: να γράψετε τις αντίστοιχες αντωνυμίες β' και γ' προσώπου για
έναν και για πολλούς κτήτορες.
5. ταχύν: να κλιθεί στον ενικό, στο αρσενικό και θηλυκό γένος και να γραφεί
η αιτιατική και κλητική ενικού στο θηλυκό του συγκριτικού.
6. ᾿Αλλήλοις, τούς ὄντας, τόν χρόνον, οὖσαν, μεταβολῇ, πατρίς, πολίτην,
τῶν συμφορῶν: να δικαιολογήσετε την πτώση τους.
7. τόν δε .......... ἐπεποίηντο, ὅπως ...... ἀπαλλάξουσιν: να μετατρέψετε τις
προτάσεις σε παθητική σύνταξη.
8. ῾Ορῶντες γάρ ....... ἔφερον: να ξαναγράψετε τη φράση αφού αναλύσετε τις
μετοχές.
9. ἀπαλλάξουσιν, ἐπεχείρησαν: να δικαιολογήσετε τις εγκλίσεις.
94
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ
ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΤΑ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
1.ΑΙΣΧΙΝΗΣ
Κατά Κτησιφώντος
Με το λόγο του αυτό ο Αισχίνης στρέφεται εναντίον του Κτησιφώντα, ο οποίος
πρότεινε με ψήφισμα να στεφανωθεί με χρυσό στεφάνι ο Δημοσθένης για τις υπηρεσίες
που πρόσφερε στην πατρίδα και τη δημοκρατία μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.).
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, το ψήφισμα αυτό παραβίαζε ορισμένους νόμους και κατά
συνέπεια έπρεπε να τιμωρηθεί ο Κτησιφώντας ως παράνομος. Στην ουσία όμως ο
Αισχίνης κατηγορεί το Δημοσθένη και αυτόν θέλει να πλήξει, καθώς δεν μπορεί να
ανεχτεί τη λάμψη του πολιτικού άστρου του πολιτικού του αντιπάλου.
Περί της Παραπρεσβείας
Η υπόθεση του λόγου αφορά την πρεσβεία που έγινε για τη σύναψη ειρήνης με το
Φίλιππο το 346 π.Χ., μετά δηλαδή τα Ολυνθιακά. Στην πρεσβεία, που ήταν δεκαμελής,
συμμετείχαν και ο Φιλοκράτης, ο Κτησιφώντας, ο Αισχίνης και ο Δημοσθένης. Η
υπόθεση της δίκης αφορά κυρίως τη δεύτερη πρεσβεία, που είχε σταλεί από μέρους των
Αθηναίων, για να δεχτεί τους όρκους του Φίλιππου για την ειρήνη, με τους όρους που
είχαν βέβαια συμφωνηθεί στην προηγούμενη πρεσβεία. Ο Φίλιππος περιέβαλε τα μέλη
της πρεσβείας αυτής με περιποιήσεις· επίσης προσπάθησε και κατάφερε να παρατείνει το
χρόνο της ανταλλαγής των όρκων που επικύρωναν αυτή τη συνθήκη, προκειμένου να
προλάβει να υποτάξει τους Θράκες και τους Φωκείς που ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων.
Τα γεγονότα αυτά δημιούργησαν υποψίες στο Δημοσθένη σχετικά με την τακτική του
Αισχίνη, ο οποίος κατηγορήθηκε για παραπρεσβεία. Τελικά ο Αισχίνης αθωώθηκε με
διαφορά μόνο 30 ψήφων (το δικαστήριο αποτελούσαν 501 μέλη).
Κατά Τιμάρχου
Ο Αισχίνης εκφώνησε το λόγο αυτό το 345 π.Χ. Μ' αυτόν επιτίθεται κατά του
Τίμαρχου, τον οποίο κατηγορεί για ανήθικες πράξεις που προσβάλλουν τη δημόσια αιδώ.
Αιτία της επίθεσης κατά του πολύ πλούσιου και με μεγάλη επιρροή Αθηναίου ήταν το
γεγονός ότι αυτός μαζί με το Δημοσθένη κατηγόρησαν το ρήτορα (τον Αισχίνη) σαν
προδότη που πληρωνόταν απ' τους Μακεδόνες. Ο Τίμαρχος καταδικάστηκε και
εξαφανίστηκε από τη δημόσια ζωή.
2.ΑΝΔΟΚΙΔΗΣ
Περί των Μυστηρίων
Ο Ανδοκίδης κατηγορήθηκε ότι πήρε μέρος στη γιορτή των μυστηρίων, αν και
ήταν αναμειγμένος στην υπόθεση της κοπής των Ερμών, και ότι είχε καταχρηστικά
χρησιμοποιήσει τα πολιτικά δικαιώματα που του είχαν αφαιρεθεί εξαιτίας του ότι είχε
διαπράξει την παραπάνω ασέβεια (κοπή των Ερμών). Με το λόγο αυτό απαντά στις
κατηγορίες αυτές.
3. ΑΝΤΙΦΩΝΤΑΣ
Τετραλογία Α
Πρόκειται για ένα λόγο με πλασματική υπόθεση εκούσιου φόνου και με
προβλεπόμενη ποινή το θάνατο.
95
4.ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ
Προς Άφοβον
Σύμφωνα με νόμο που ίσχυε στην Αθήνα, ο καταδικασμένος μπορούσε να
επαναφέρει την υπόθεση στο δικαστήριο, αρκεί να ήταν σε θέση να αποκαλύψει ότι ένας
από τους μάρτυρες του αντιδίκου του είχε καταθέσει ψευδώς. Κάνοντας χρήση αυτού του
νόμου, ο Άφοβος, που είχε καταδικαστεί ως καταχραστής της περιουσίας του πατέρα του
Δημοσθένη, κατηγορεί το Φάνο, που είχε καταθέσει εναντίον του στη δίκη, για
ψευδομαρτυρία. Την υπεράσπιση του Φάνου αναλαμβάνει ο Δημοσθένης, ο οποίος
αποδεικνύει ότι ο Φάνος είπε την αλήθεια και ότι η καταδίκη του Άφοβου δεν οφείλεται
στην κατάθεση του Φάνου αλλά στην κατάθεση άλλων μαρτύρων.
Προς Λεπτίνην
Ο Λεπτίνης, Αθηναίος πολιτικός, λόγω των οικονομικών δυσχερειών της πόλης
των Αθηνών, πρότεινε με νόμο την κατάργηση των ατελειών (απαλλαγή από οικονομικά
βάρη) που απολάμβαναν μέχρι τώρα οι ευεργέτες της πόλης, γιατί έτσι, κατά τη γνώμη
του, κατανέμονταν δικαιότερα τα οικονομικά βάρη. Αυτοί όμως που με το νόμο αυτό
θίγονταν αντέδρασαν και ζήτησαν να μην επικυρωθεί ο νόμος. Το γεγονός αυτό έδωσε
την αφορμή στο Δημοσθένη να απαγγείλει δημόσια στο δικαστήριο το λόγο του «Προς
Λεπτίνην», με τον οποίο τάσσεται εναντίον του νόμου.
Α' Ολυνθιακός
Οι Ολύνθιοι, λόγω της εισβολής του Φίλιππου σε εδάφη της ομοσπονδίας τους,
στέλνουν πρέσβεις στην Αθήνα και ζητούν τη σύναψη συμμαχίας ανάμεσα στις δύο
πόλεις. Με αφορμή το γεγονός αυτό ο Δημοσθένης εκφωνεί τον Α' Ολυνθιακό, με τον
οποίο ζητάει από τους συμπολίτες του να ενεργήσουν άμεσα και αποτελεσματικά για να
καταφέρουν αποφασιστικά πλήγματα στο Φίλιππο.
Β' Ολυνθιακός
Επειδή οι Αθηναίοι συνειδητοποιούν την κρισιμότητα της κατάστασης, αλλά από
φόβο προς το Φίλιππο δε δραστηριοποιούνται, ο Δημοσθένης εκφωνεί το Β' Ολυνθιακό,
με τον οποίο προσπαθεί να ενθαρρύνει τους Αθηναίους και τους υποδεικνύει τι οφείλουν
να κάνουν.
Γ΄ Ολυνθιακός
Οι Αθηναίοι, ύστερα από κάποιες ασήμαντες επιτυχίες του δικού τους
εκστρατευτικού σώματος και των Ολυνθίων σε βάρος του Φίλιππου, γεμίζουν με χαρά
και θάρρος, με αποτέλεσμα να δίνουν την εντύπωση ότι πιστεύουν πως κατέλυσαν το
κράτος του Φίλιππου και πως δε χρειάζεται η αποστολή νέας βοήθειας στην Όλυνθο. Η
στάση τους αυτή αναγκάζει το Δημοσθένη να ανέβει στο βήμα και να εκφωνήσει τον Γ΄
Ολυνθιακό, με τον οποίο προσπαθεί να οδηγήσει τους Αθηναίους σε ψυχραιμότερη
εκτίμηση των πραγμάτων και υποδεικνύει σ' αυτούς τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να
αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της πόλης.
Περί του Στεφάνου
Ο Κτησιφώντας με ψήφισμα του προτείνει να τιμηθεί και να στεφανωθεί ο
Δημοσθένης για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην πατρίδα και τη δημοκρατία μετά τη
μάχη στη Χαιρώνεια (338 π.Χ.). Ο Αισχίνης όμως, πολιτικός αντίπαλος του Δημοσθένη,
καταγγέλλει το ψήφισμα του Κτησιφώντα ως παράνομο. Ο Δημοσθένης για να
υπερασπίσει τον Κτησιφώντα και να αποδείξει ότι όσα αυτός αναφέρει στο ψήφισμα του
είναι αληθινά, εκφωνεί το λόγο Περί του Στεφάνου. Συγχρόνως κάνει μια ανασκόπηση
96
των πολιτικών του στόχων και επιχειρεί να δικαιολογήσει την πολιτική του απέναντι στην
Αθήνα και ενάντια στο Φίλιππο και τη φιλομακεδονική μερίδα της Αθήνας. Για το
ρήτορα ο Αισχίνης είναι όργανο του Φίλιππου.
Περί των εν Χερρονήσω
Όπως λέει και ο τίτλος, θέμα του λόγου είναι τα γεγονότα της Χερσονήσου (341
π.Χ.). Μ' αυτόν ο Δημοσθένης α) υπερασπίζεται το στρατηγό Διοπείθη, που με τη δράση
του στην περιοχή είχε γίνει ενοχλητικός και δυσάρεστος στο Φίλιππο και είχε προκαλέσει
τις έντονες διαμαρτυρίες του προς τους Αθηναίους, και β) επιδιώκει να πείσει τον
αθηναϊκό λαό να προετοιμαστεί δραστήρια για τον πόλεμο κατά του Φίλιππου. Πρόκειται
για έναν από τους ωραιότερους λόγους του ρήτορα.
5.ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ
Περιεχόμενο του έργου του Θουκυδίδη είναι ο Πελοποννησιακός πόλεμος. Το
έργο αυτό καλύπτει τα γεγονότα της περιόδου 431-411 π.Χ. Οι Αλεξανδρινοί φιλόλογοι
για λόγους πρακτικούς και μεθοδολογικούς το διαίρεσαν σε οχτώ (8) βιβλία.
Διαγραμματικά το περιεχόμενο κάθε βιβλίου είναι το εξής:
Βιβλίο πρώτο: Εισαγωγή, Αίτια και αφορμές του πολέμου, Πεντηκονταετία,
Δυνάμεις και τακτική των αντιπάλων και διαπραγματεύσεις πριν από τον πόλεμο.
Βιβλίο δεύτερο: Γεγονότα των ετών 431-428 π.Χ. (επίθεση των Θηβαίων κατά
των Πλαταιών, εισβολή των Σπαρτιατών στην Αττική, επιτάφιος του Περικλή, λοιμός,
πολιορκία των Πλαταιών από τους Λακεδαιμονίους, θάνατος του Περικλή).
Βιβλίο τρίτο: Γεγονότα των ετών 428-425 π.Χ. (αποστασία της Μυτιλήνης από
την Αθηναϊκή Συμμαχία, πτώση της Πλάταιας, εμφύλιος σπαραγμός στην Κέρκυρα,
«Παθολογία» του πολέμου).
Βιβλίο τέταρτο: Γεγονότα των ετών 425-422 π.Χ. (τα γεγονότα της Πύλου και
της Σφακτηρίας, οι Αθηναίοι στην Κέρκυρα, κατάληψη της Αμφίπολης από το Βρασίδα).
Βιβλίο πέμπτο: Γεγονότα των ετών 422-415 π.Χ. (μάχη Αμφίπολης, θάνατος
Βρασίδα και Κλέωνα, Νικίειος Ειρήνη, διάλογος των Μηλίων).
Βιβλία έκτο και έβδομο: Γεγονότα των ετών 415-413 π.Χ. (Σικελική
εκστρατεία).
Βιβλίο όγδοο: Γεγονότα των ετών 413-411 π.Χ. (Δεκελεικός πόλεμος, επέμβαση
του βασιλιά των Περσών υπέρ των Λακεδαιμονίων, ολιγαρχική μεταπολίτευση στην
Αθήνα, αποκατάσταση της δημοκρατίας και ανάκληση του Αλκιβιάδη).
6. ΙΣΑΙΟΣ
Περί του Πύρρου κλήρου
Ο Πύρρος υιοθέτησε τον ένα γιο της αδερφής του, τον Ένδιο, ο οποίος, αφού
καρπώθηκε την κληρονομιά του θείου του για περισσότερα από είκοσι χρόνια, πέθανε.
Στη συνέχεια για την κληρονομιά αυτή ξεσπάει δικαστικός αγώνας, καθώς τη διεκδικούν:
α) η Φίλη, για την οποία ο άντρας της Ξενοκλής κατέθεσε με όρκο ότι ήταν γνήσια κόρη
του Πύρρου, ενώ ο αδερφός του Ένδιου υποστήριξε ότι ήταν νόθη και ότι ο Πύρρος την
απέκτησε με μια εταίρα, και β) η μητέρα του 'Ενδιου (ο Νικόδημος, που αναφέρεται στο
κείμενο, κατέθεσε ότι ο Πύρρος πήρε σύμφωνα με τους νόμους την αδερφή του ως
σύζυγο και απ' αυτή γεννήθηκε η Φίλη).
Περί του Μενεκλέους κλήρου
Σύμφωνα με το λόγο, ο Μενεκλής υιοθέτησε γιο, ο οποίος, αφού καρπώθηκε την
περιουσία που κληρονόμησε από το θετό πατέρα του (το Μενεκλή) για είκοσι τρία
χρόνια, πέθανε. Μετά το θάνατο του την κληρονομιά διεκδίκησαν τ' αδέρφια του
97
Μενεκλή λόγω της συγγένειας από αίμα. Όμως κάποιος Φιλωνίδης κατέθεσε ότι ο
Μενεκλής είχε αφήσει γνήσιο γιο· γι' αυτό και τ' αδέρφια του Μενεκλή τον κατηγόρησαν
ως ψευδομάρτυρα.
7. ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ
Περί Αντίδόσεως
Ο Ισοκράτης το 356 π.Χ. έχασε μια δίκη «περί αντιδόσεως» (αντίδοσις
ονομαζόταν η διαδικασία της ανταλλαγής των περιουσιών μεταξύ δύο εύπορων πολιτών,
με την οποία εξασφαλιζόταν πρακτικά η ανάληψη μιας λειτουργίας —εδώ της
τριηραρχίας- από τον πλουσιότερο πολίτη). Με αφορμή τη δίκη αυτή, δύο χρόνια
αργότερα, συνέθεσε το λόγο «Περί αντιδόσεως»· σ' αυτόν παρουσιάζει κάποιο Λυσίμαχο
να τον κατηγορεί για διαφθορά των νέων και για εκμετάλλευση της ρητορικής του
τέχνης, και τον εαυτό του να απαντά στην κατηγορία αυτή. Το περιστατικό όμως αυτό
είναι ανυπόστατο, γι' αυτό και ο λόγος θεωρείται πλαστός.
Αρχίδαμος
Ο Ισοκράτης στον Αρχίδαμο παρουσιάζει τον Αρχίδαμο, το νεαρό βασιλόπαιδο
και διεκδικητή του σπαρτιατικού θρόνου, να μιλάει στη Βουλή της Σπάρτης και να
προσπαθεί να πείσει τους Σπαρτιάτες να μη δεχτούν τον όρο της ανεξαρτησίας της
Μεσσήνης από την πατρίδα τους, αλλά να ταπεινώσουν τους Θηβαίους, τους ιδρυτές της
πόλης αυτής (της Μεσσήνης).
Περί Ειρήνης
Πρόκειται για πολιτικό λόγο τον οποίο ο Ισοκράτης δεν εκφώνησε αλλά έγραψε
πιθανόν το 356 π.Χ. με στόχο να επιδράσει στην πορεία των πολιτικών πραγμάτων της
πατρίδας του. Πιο συγκεκριμένα με το λόγο αυτό προτείνει στους Αθηναίους να κάνουν
ειρήνη με τους επαναστατημένους συμμάχους τους και τους συμβουλεύει να
αναθεωρήσουν την πολιτική τους.
Φίλιππος
Ο λόγος αυτός ανήκει στους συμβουλευτικούς. Γράφτηκε το 346 π.Χ. μετά την
οριστική υπογραφή της Φιλοκρατείου ειρήνης. Με το λόγο του αυτό συμβουλεύει το
Φίλιππο, το βασιλιά της Μακεδονίας, να ενώσει τις ελληνικές πόλεις και επικεφαλής
αυτών να εκστρατεύσει κατά των Περσών. Ο λόγος αυτός περιέχει το πολιτικό
πρόγραμμα του ρήτορα.
Πλαταϊκός
Ο Ισοκράτης έγραψε το λόγο αυτό για να εκθέσει τις γνώμες του, να
προπαγανδίσει υπέρ της ηγεμονίας των Αθηνών και έμμεσα να επιτεθεί κατά των
Θηβαίων. Με το λόγο αυτό ο ρήτορας από τις Πλαταιές ζητάει ενώπιον του κοινού των
Αθηναίων να αποκατασταθούν οι συμπολίτες του στην πατρίδα τους.
Παναθηναϊκός
Τον Παναθηναϊκό άρχισε να γράφει ο Ισοκράτης σε ηλικία 94 ετών. Τον τέλειωσε
όμως στα 97 του λόγω ασθένειας. Ο λόγος αυτός προοριζόταν να απαγγελθεί στη γιορτή
των μεγάλων Παναθηναίων (342/1 π.Χ.). Κύριος σκοπός του λόγου είναι ο έπαινος της
Αθήνας και η σύγκριση της με τη Σπάρτη.
98
Ελένη
Πρόκειται για επιδεικτικό λόγο, με τον οποίο ο Ισοκράτης καταφέρεται κατά της
ρητορικής μόρφωσης που παρέχουν οι προγενέστεροι ή οι σύγχρονοι του και καταδικάζει
τη μέθοδο των σοφιστών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποσπάσματα του
έργου που αναφέρονται στον έπαινο των πολιτικών ικανοτήτων του Θησέα και στη
δύναμη του κάλλους από το οποίο νικήθηκαν ακόμη και οι θεοί.
Πανηγυρικός
Είναι ο πιο περίφημος από τους επιδεικτικούς λόγους του Ισοκράτη, ένα πολύ
αξιόλογο έργο. Στο λόγο αυτό: α) αναφέρονται τα μεγάλα επιτεύγματα της Αθήνας για
την Ελλάδα (πολιτιστική προσφορά, απόκρουση των Περσών), και β) προβάλλεται η
πανελλήνια ιδέα η οποία θα ενσαρκωθεί με τον τερματισμό των εμφύλιων συγκρούσεων
των Ελλήνων και με τη συνένωση τους σε κοινό μέτωπο εναντίον των βαρβάρων.
8. ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ
Κατά Λεωκράτους
Με το λόγο του αυτό ο Λυκούργος καταλογίζει έσχατη προδοσία, λιποταξία και
εγκατάλειψη θέσης στο Λεωκράτη, έναν πλούσιο Αθηναίο που το 338 π.Χ., σε κρίσιμες
για την πόλη στιγμές, έφυγε από την πόλη και πήγε στη Ρόδο, απ' όπου επέστρεψε το 331
π.Χ.
9.ΛΥΣΙΑΣ
Κατά Επικράτους
Ο Επικράτης και οι συμπρεσβευτές του κατηγορούνται ότι όταν επικράτησαν στη
διοίκηση των πραγμάτων της Αθήνας έδειξαν ασυγχώρητη αδιαφορία για το δημόσιο
χρήμα, με αποτέλεσμα οι άρχοντες να το κλέβουν και οι ίδιοι να δωροδοκούνται.
Κατά Αγοράτου
Ο Αγόρατος, ένα πειθήνιο όργανο των Τριάκοντα, κατηγορείται ενώπιον του
δικαστηρίου της Ηλιαίας για το φόνο του ταξίαρχου Διονυσίδωρου την εποχή που το
πολίτευμα της Αθήνας ήταν ολιγαρχικό. Πιο συγκεκριμένα ο Διονυσίδωρος, μαζί με
άλλους στρατηγούς και ταξίαρχους, ήπιε το κώνειο, γιατί, σύμφωνα με την προδοτική
κατηγορία του Αγόρατου σε «στημένη» δίκη, εναντιωνόταν σε συμφωνία του Θηραμένη,
ενός από τους επικεφαλής των Τριάκοντα. Την κατηγορία κατά του Αγόρατου
αναπτύσσει ο αδερφός του Διονυσίδωρου.
Υπέρ του Ερατοσθένους φόνου απολογία
Κάποιος φτωχός γεωργός, ονόματι Ευφίλητος, ύστερα από θετικές καταγγελίες,
συλλαμβάνει επαυτοφώρω τη γυναίκα του σε ερωτική σκηνή με τον πλούσιο αλλά
διεφθαρμένο Ερατοσθένη και τον σκοτώνει. Οι συγγενείς και οι φίλοι του
δολοφονημένου οδηγούν τον Ευφίλητο στο δικαστήριο με την κατηγορία της διάπραξης
«εκούσιου φόνου». Αυτό το περιστατικό στάθηκε η αφορμή για τή σύνταξη του λόγου
αυτού, στον οποίο ο Λυσίας παριστάνει τον Ευφίλητο να απολογείται και να
επιχειρηματολογεί υπερασπιζόμενος τον εαυτό του.
Κατά Αλκιβιάδου Α΄
Ο Αλκιβιάδης, ο γιος του διάσημου Αλκιβιάδη, κατηγορείται ότι το 395 π.Χ. στην
Αλίαρτο της Βοιωτίας, ενώ τοποθετήθηκε για να πολεμήσει στην τάξη των οπλιτών, από
δειλία υποχώρησε στους ιππείς.
99
Υπέρ των Αριστοφάνους χρημάτων
Ένας φίλος του Κόνωνα, Αριστοφάνης στο όνομα, έπεισε τους Αθηναίους να
αποστείλουν πλοία και χρήματα για βοήθεια του βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα εναντίον
του μεγάλου βασιλιά των Περσών. Η επιχείρηση όμως απέτυχε- ο Αριστοφάνης
συνελήφθη με την κατηγορία της εξαπάτησης του λαού με ψευδείς υποσχέσεις και
θανατώθηκε. Κάποιος δημαγωγός πρότεινε τη δήμευση της περιουσίας του Αριστοφάνη.
Η περιουσία όμως αυτή βρέθηκε να ανέρχεται σε τέσσερα μόνο τάλαντα· γι' αυτό και
κατηγορήθηκαν οι συγγενείς του ως κλέφτες μεγάλου μέρους της περιουσίας αυτής. Ο
γιος του Αριστοφάνη με το λόγο αυτό υπερασπίζεται την τιμή του πατέρα και την
περιουσία του- αποδεικνύει την αφιλοκέρδεια του πατέρα του για χάρη του δημοσίου, ότι
διέθεσε την περιουσία του στην εξυπηρέτηση της πατρίδας και μόνο και ότι δεν πήρε
δημόσια χρήματα.
Κατά Φίλωνος
Με το λόγο αυτό, ο οποίος εκφωνήθηκε με αφορμή τη δοκιμασία του Φίλωνα ως
βουλευτή, κατηγορείται ο Φίλωνας ότι υπήρξε κακοήθης και ανάξιος και προτείνεται να
μην εγκριθεί από τη βουλή των Πεντακοσίων, γιατί συμπεριφέρθηκε με αισχρό τρόπο
απέναντι στην πόλη και στους ηλικιωμένους.
Επιτάφιος
Ο λόγος αυτός γράφτηκε προς τιμή εκείνων που έπεσαν στο Λέχαιο της Κορινθίας
(387 π.Χ.). Το λόγο εκφώνησε ο Αρχίνος, που είχε εκλεγεί από τους Αθηναίους γι' αυτό
το σκοπό. Μεταξύ άλλων σ' αυτόν υποστηρίζεται ότι η ηγεμονία της Ελλάδος ταιριάζει
μόνο στους Αθηναίους.
10. ΞΕΝΟΦΩΝΤΑΣ
Κύρου Ανάβασις
Κύρια υπόθεση όλου του έργου είναι η διάσωση των Μυρίων υπό την ηγεσία του
Ξενοφώντα μετά τη μάχη στα Κούναξα. Πιο συγκεκριμένα:
στο Α' Βιβλίο εκτίθενται τα σχετικά με τη συμμετοχή των Ελλήνων μισθοφόρων
στην εκστρατεία του Κύρου κατά του Αρταξέρξη μέχρι και τη μάχη στα Κούναξα.
στο Β' Βιβλίο εκτίθενται: η δύσκολη θέση των Ελλήνων μισθοφόρων ύστερα από
το θάνατο του Κύρου, η εγκατάλειψη τους από τους συμμάχους του Κύρου, ο
αποκεφαλισμός των Ελλήνων στρατηγών.
Το Γ Βιβλίο περιέχει την πορεία των Μυρίων από το Ζαπάτα μέχρι τη χώρα των
Καρδούχων και τα γεγονότα τα σχετικά με την πετυχημένη αντιμετώπιση των συνεχών
επιθέσεων των Περσών.
Το Δ' Βιβλίο περιέχει την πορεία των Μυρίων από τις χώρες των Καρδούχων, των
Αρμενίων, των Ταόχων, των Χαλύβων, των Σκυθηνών, των Μακρώνων και των Κόλχων
μέχρι την Τραπεζούντα.
Το Ε' Βιβλίο περιέχει την πορεία των Μυρίων από την Τραπεζούντα μέχρι τα
Κοτύωρα.
Το ΣΤ' Βιβλίο περιέχει την πορεία των Μυρίων από τα Κοτύωρα μέχρι τη
Χρυσούπολη.
Το Ζ' Βιβλίο περιέχει τα εξής γεγονότα: το πέρασμα των Μυρίων στο Βυζάντιο,
την ένταξη τους αρχικά στην υπηρεσία του Σεύθη και στη συνέχεια στην υπηρεσία του
Σπαρτιάτη στρατηγού Θίβρωνα.
Στα βιβλία Γ-Ζ θα μπορούσαμε να δώσουμε γενικό τίτλο «Η επιστροφή των
Μυρίων στην Ελλάδα».
100
Ελληνικά
Είναι το κύριο και το πιο σημαντικό έργο του Ξενοφώντα. Διαιρείται σε εφτά
βιβλία, στα οποία εξιστορούνται τα γεγονότα από το 411 π.Χ. μέχρι το 362 π.Χ. (μάχη
στη Μαντινεία). Πιο συγκεκριμένα:
στο Α' βιβλίο εξιστορούνται τα γεγονότα του Πελοποννησιακού πολέμου από το
411 π.Χ. μέχρι τη ναυμαχία στις Αργινούσες (406 π.Χ.).
στο Β' βιβλίο ο Ξενοφώντας εκθέτει τα γεγονότα της περιόδου 405-403 π.Χ. (το
τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου, το καθεστώς των Τριάκοντα τυράννων στην
Αθήνα και η κατάλυση του).
στο Γ βιβλίο περιέχονται τα γεγονότα των ετών 401-395 π.Χ.
το Δ' βιβλίο περιέχει τα γεγονότα της περιόδου 395-388 π.Χ. (πολεμικές
επιχειρήσεις του Αγησίλαου στη Μ. Ασία και στην Ελλάδα - Αθηναίοι και Πέρσες
εναντίον των Λακεδαιμονίων).
Τα γεγονότα της περιόδου 389-375 π.Χ. είναι το περιεχόμενο του Ε' βιβλίου.
(Ανταλκίδειος Ειρήνη. Προσπάθεια της Σπάρτης να επιβληθεί στην Ελλάδα με την
ειρήνη αυτή. Επέμβαση της Σπάρτης στα εσωτερικά της Θήβας· ρήξη ανάμεσα στις δύο
πόλεις και συνέχιση του πολέμου).
Ο αγώνας ανάμεσα στη Σπάρτη και τη Θήβα για την ηγεμονία της Ελλάδας, οι
διάφορες συγκρούσεις και η μάχη στα Λεύκτρα, η εισβολή των Θηβαίων στη Λακωνική
και η κάμψη της δύναμης της Σπάρτης είναι το περιεχόμενο του ΣΤ βιβλίου (375-369
π.Χ.).
Το τελευταίο (Ζ) βιβλίο των Ελληνικών έχει ως θέματα τη συνέχιση του εμφύλιου
πολέμου, τις διάφορες συγκρούσεις μέχρι τη μάχη στη Μαντινεία και τα αποτελέσματα
των εμφύλιων πολέμων (368-362 π.Χ.).
Απομνημονεύματα
Το έργο αυτό του Ξενοφώντα ανήκει στα Σωκρατικά. Αποτελείται από τέσσερα
βιβλία. Σκοπός του συγγραφέα είναι να παρουσιάσει την ηθική υπόσταση και την
προσωπικότητα του φιλόσοφου, έτσι ώστε να αντικρούσει τις εναντίον του κατηγορίες.
Στην προσπάθεια του αυτή ο Ξενοφώντας μάς δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για τη
ζωή του Σωκράτη, καθώς επίσης και πολλές πληροφορίες για την οικονομική, πολιτική
και κοινωνική κατάσταση της Αθήνας την εποχή εκείνη.
Αγησίλαος
Το έργο αυτό είναι λόγος εγκωμιαστικός για το Σπαρτιάτη βασιλιά Αγησίλαο, τον
οποίο ο Ξενοφώντας θαύμαζε και είχε ως πρότυπο του. Για τη συγγραφή του ο ιστορικός
χρησιμοποίησε υλικό που είχε μαζέψει για τα Ελληνικά.
11.ΠΛΑΤΩΝΑΣ
Φαίδων
Πρόκειται για έναν αφηγηματικό διάλογο του Φαίδωνα και του Εχεκράτη.
Αναφέρεται στη συζήτηση που έγινε ανάμεσα στο Σωκράτη και στους φίλους του μέσα
στη φυλακή, την ημέρα που ο φιλόσοφος θα έπαιρνε το κώνειο. Έχει για θέμα την
αθανασία της ψυχής και τη θεωρία της ανάμνησης.
Πολιτεία
Το έργο του Πλάτωνα Πολιτεία διαιρείται σε δέκα (10) βιβλία. Το περιεχόμενο
τους είναι το εξής:
στο Α' βιβλίο εξετάζεται η έννοια της δικαιοσύνης.
101
στα βιβλία Β'-Δ' καθορίζεται η μέθοδος για τη διερεύνηση του προβλήματος,
καθώς οι κοινές αντιλήψεις για τη δικαιοσύνη έχουν αντιφατικό χαρακτήρα- στη
συνέχεια επιχειρείται γενετική ανάλυση του σχηματισμού της πολιτείας.
η θεμελίωση της ουσίας της πολιτείας στην ενόραση της ιδέας του αγαθού είναι το
περιεχόμενο των βιβλίων Ε'-Ζ'.
στα βιβλία Η' και Θ' γίνεται λόγος για την παρακμή της πολιτείας και δίνεται λύση
στο γενικό πρόβλημα.
τέλος στο Γ βιβλίο καταδικάζεται η καλλιτεχνία και αναφέρονται οι ανταμοιβές
της δικαιοσύνης.
Γοργίας
Ο λόγος αυτός ανήκει στα «πρώιμα» έργα του Πλάτωνα. Γράφτηκε λίγο μετά το
θάνατο του Σωκράτη. Πρόσωπα του διαλόγου είναι ο Σωκράτης, που διδάσκει ότι μόνο η
αλήθεια, η δικαιοσύνη και η αρετή πρέπει να είναι ο κανόνας της ανθρώπινης ζωής, και
από την άλλη οι εκπρόσωποι της σοφιστικής ρητορικής Γοργίας, Πώλος και Καλλικλής,
που υποστηρίζουν ότι η δύναμη είναι το δίκαιο και η ηδονή το αγαθό. Πρόσωπο του
διαλόγου επίσης είναι και ο φίλος του Σωκράτη Χαιρεφώντας.
Συμπόσιο
Ανήκει στα κορυφαία έργα του Πλάτωνα. Το περιεχόμενο του αναφέρεται στον
έρωτα. Το έργο γράφτηκε το 285 π.Χ. περίπου.
12.ΥΠΕΡΕΙΔΗΣ
Επιτάφιος
Ο λόγος αυτός είναι ένας από τους έξι επιτάφιους που μας σώζονται από την
αρχαία ελληνική γραμματεία. Γράφτηκε και εκφωνήθηκε στις αρχές της άνοιξης του 322
π.Χ. Αφορά τους νεκρούς του πρώτου έτους του Λαμιακού πολέμου.
102

προτεινομενα επαναληπτικα απαντημενα θεματα στα λατινικα γ` λυκειου

τα σε -τεος ρηματικα επιθετα τα σε

Lezione 476 (GRE) I pronomi relativi greci ἣ

θεματα αρχαιων ελληνικων γ΄ λυκειου θεωρητικης

ἡ πάλαι γλῶττα ἡ Ἑλληνικὴ, κατὰ τὸν αὐτὸμορφον

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ και σχόλια Γιάννη Τριτσιμπίδα του ΟΜΗΡΙΚΟΥ ΥΜΝΟΥ

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ - ιερα μητροπολις λεμεσου

ΚΟΣΜΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Κάντε κλικ εδώ

Ακολουθία του Γάμου μέσα στη Θ. Λειτουργία