Tematski Dosije br. 5 - Transnacionalna podrška

ID:WOOD
ID: WOOD
Interesno povezivanje znanja,
Inovacija i dizajna u drvnom
sektoru JI Evrope
n.5
Tematski dosije
Transnacionalna
podrška
WP5: Transnacionalno
povezivanje znanja
www.idwood.eu
indeks
Predgovor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
PILANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Pitanje 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Pitanje 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
KONSTRUKCIJSKI MATERIJALI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Pitanje 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 8
Pitanje 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Pitanje 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
NAMJEŠTAJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Pitanje 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Pitanje 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
KLASTERI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Pitanje 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Pitanje 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
2
nazad na indeks
predgovor
Uz obilje kvalitetnih šumskih resursa i snažnu tradiciju u drvopreradi, područje
jugoistočne Evrope tek treba da iskoristi sve prednosti značajnih potencijala drvnog
sektora. Razvojna dinamika sektora nije homogena, i za područje je karakterističan
dvostruki prostorni obrazac – neke teritorije na ovom području su uspjele da razviju
svoje potencijale do nivoa izvrsnosti, dok se druge još uvijek bore da pronađu i
podese pravi pristup i prave mjere podrške sektoru. Značajne razlike u smislu
inovacija i tehnoloških kapaciteta usporavaju tokove trgovine i investicija.
Osnovni cilj ID:WOOD Projekta je podrži inovativnost i konkuretnost u
drvopreradjivačkom sektoru na području JI Evrope, umrežavanjem i razmjenom
tehničkog i organizacijskog know-how kako bi se omogućila podrška lokalnim
organizacijama (drvoprerađivački klasteri, drvoprerađivački tehnološki centri i RRA)
da odgovore na pitanja rješavanja organizacijskih i tehničkih deficita u sektoru
proizvodnje. Objedinjavanjem znanja i know-how sa područja koja su dostigla nivo
izvrsnosti i promovišući saradnju između organizacija podrške i lokalnih stubova
znanja (univerzitetski i dizajn centri), trebalo bi da ubrza procese dostizanja koraka
u inovacijama i razvoju ljudskih resursa.
. Transnacionalna mreža centara /eksperata za podršku drvnom sektoru
uspostavljena je u okviru ID:WOOD Projekta na sinergijskim osnovama, s ciljem
promocije podjele, integracije i prenosa svih neophodnih znanja i tehnika. Ovaj
pristup ne bi trebalo promovirati samo saradnju, nego i komplementarnost i
sinergiju između teritorija kako bi se spriječilo bilo kakvo nepotrebno preklapanje
inicijativa i ulaganja od strane struktura za podršku koje se ne čini racionalnim u
vremenu povećanja budžetskih ograničenja.
Ovaj tematski dosije je dio serije od 5 tehničkih dosijea koje su pripremili
eksperti za drvo uključeni u okviru ID:WOOD projekta: od prva tri dosijea, svaki je
posvećen jednom od pod-sektora u okviru drvnog sektora (Pilane, Konstrukcijski
materijali, Namještaj), jedan je posvećen organizacionim aspektima sektora
(Klasteri), a peti je posvećen transnacionalnoj tehničkoj pomoći partnera i
međunarodnih eksperata uključenih u projekat sektoru MSP-a.
Cilj ovih dosijea je da partneri, akteri i MSP-a dobiju uvid u neki od relevantnih
tehničkih aspekata sektora, te osnaže i jačaju protok znanja između različitih
referentnih centara, interesnih grupa i malih i srednjih preduzeća.
.
Paolo Panjek
INFORMEST
WP5 Koordinator
3
back to index
PILANE
PITANJE 1
Partner
Partner
Udruženje za razvoj NERDA
Kontakt osoba
Slaviša Stajković
e-mail
[email protected]; [email protected];
Država i regija
Bosna Hercegovina, SI regija
Ekspert koji daje odgovor
Partnerska institucija
LP – Institut za Šumarstvo Slovenije
Ime eksperta
Dominika Gornik Bučar
Institucija eksperta
e-mail
Univerzitet Ljubljana, Biotehnički fakultet, Odsjek za nauku i tehnologiju drveta
[email protected]
Krajnji korisnik aktivnosti podrške
Naziv kompanije (MSP)
Skriveno zbog privatnosti
Sektor specijalizacije
Pilana – rezana građa bukve visoko kvaliteta, parena i sušena,
polugotova roba, kapacitet 3800-4000m3.
(Namještaj, pilane, konstrukcije)
Proizvod
Klasična, rezana građa bukve visokog kvaliteta, sušena i parena,
polugotovi proizvodi za lijepljene bukove ploče
Izvoz %
70 %
Glavna strana tržišta
Njemačka, Austrija, Srbija
Broj zaposlenih
25
4
back to index
PITANJE
Radi se o relativno maloj pilani, koja prerađuje bukvu visokog kvaliteta, sušenu i parenu. Kompanija ima
finansijska ograničenja, takođe, i prostorna ograničenja; ali bi željeli da unaprijede svoju proizvodnju ka
većem stepenu finalizacije – kakve su moguće opcije, kakve su sugestije? U ovom dijelu BiH ima već nekoliko
pilana koje procesiraju bukovo drvo (5-10) i sve su investirale u lijepljene bukove ploče i izradu namještaja od
ovih čvrstih ploča. (trpezarijski i klub stolovi, okviri za krevete). Svi su uvjereni da je Njemačko tržište
dovoljno veliko da prima svu njihovu proizvodnju.
Pitanje je, dakle, šta bi bila najbolja buduća opcija za jedno relativno malo pilansko postrojenje za preradu
bukve, osim lIjepljenih ploča i dijelova namještaja, imajući na umu finansijska, prostorna i ograničenja u
radnoj snazi? Zbog postojeće situacije u ovom dijelu BiH, postaje sve teže i teže obezbijediti veće količine
kvalitetne sirovine i ravnomjerno snabdijevanje , tako da je jedina opcija ili pronaći profitabilnu liniju uz
smanjenje procesiranih količina, ili opciju za dalju finalizaciju.
Koja bi bila najbolja rješenja i preporuke?
ODGOVOR
Pilanarstvo je poznato kao radno intenzivna djelatnost, tako da sve faze proizvodnje motaju biti optimizirane,
čak i kada se radi o proizvodnji manjeg obima. U obradi mekog drveta, gdje proizvodnja nije toliko posvećena
ili individualizirana, ovo se može postići nešto lakše nego u preradi tvrdog drveta gdje se svaki balvan tretira
pojedinačno. Ako se fokusiramo na visoku stopu proizvodnje, gubimo na kvalitetu kada je u pitanju primarna
prerada tvrdog drveta.
Poznato je, takođe, da cijene sirovina rastu i da se na evropskom tržištu javlja nedostatak sirovog materijala
specifičnog kvaliteta. Može se očekivati, narednih godina, da će postojati velika tražnja za sirovim
materijalima od strane velikih novih pilana u zapadnoj Rusiji, Srednjem istoku i čak Kini.Sve ovo će vršiti svoj
uticaj na cijene i ponudu sirovina čak i ovdje u Bosni.
Sa druge strane, Evropa se, takođe,suočava sa promjenama na tržištu proizvoda. Tražnja za rezanom robom
se smanjuje i, za veće evropske proizvođače rezanog drveta, na značaju dobija tržište Azije. Eksperti smatraju
da će tražnja za konstrukcionim materijalima u Evropi ostati relativno slaba još godinama, tako da se
evropske pilane sve više fokusiraju na prekomorska tržišta.
U ovakvoj situaciji, male pilane tvrdog drveta moraju se fokusirati na kvalitet svojih proizvoda i proizvodnu
efikasnost. Povećanje fizičkog obima proizvodnje, odn.količina, u ovakvoj situaciji ne može se preporučiti sve
dok se ne radi o proizvodima visoke dodatne vrijednosti. Dalja finalizacija proizvoda je jedna od opcija za
povećanje dodatne vrijednosti, ali ovo mora biti praćeno dobrim marketingom. Ako postoji nekoliko pilana sa
sličnim proizvodima koje su fokusirane na isto ciljno tržište, one bi trebalo da se ponašaju kooperativno, a ne
konkurentski. Na stranim tržištima, trebalo bi da koriste zajedničko brend ime (ili, da bar budu zajedno).
Druga opcija je pokušati da se povećaju proizvodni prinosi putem brižljive analize i praćenja svake faze
pilanskog procesa, počevši od adekvatne kontrole ulaznih sirovina, sortiranja balvana (razmatrajući osobine
balvana, tehnološke i zahtjeve proizvoda), modela sječenja (kružno...) i ostatke pri pilanskoj
proizvodnji.(sortirani na osnovu sadržaja vlage, veličine, sadržaja kore... i pravilno iskorišteni).
Investicije u nove tehnologije su visoke i, s obzirom da je pilanarstvo tradicionalna industrija, ne možemo u
sadašnjoj situaciji očekivati da kompanije investiraju u najnovije tehnologije. Međutim, one još uvijek mogu
inicirati neke inovacije u procesima, naročito na polju manipulacije balvanima i daskama, kako bi se izbjegao
težak ljudski rad. Neke druge opcije su navedene u Tematskom dosijeu Pilane, i studiji slučaja Poboljšanje
kvaliteta/efikasnosti pilanskog procesa, gdje se navode slučajevi troškovnih ušteda i efektivnosti kao i
povećanje efikasnosti resursa
Druga opcija je potraga za novim proizvodima koji nisu u masovnoj proizvodnji. Bukovo drvo je sirovina koja
može biti korištena u građevinarstvu. Ne može se očekivati da tvrdo drvo zamijeni meko u ovom segmentu,
ali bukva može biti korištena kao kompozitni /slojni materijal ili kombinovana sa konstrukcijskim
materijalima. Ovo bi mogla da bude tržišna niša za neke manje proizvođače.
U većini slučajeva, saradnja sa razvojnim insitucijama/univerzitetima/tehnološkim centrima, ubrzava ovaj
proces. Sve ovo nije nužno povezano sa visokim finansijskim troškovima ili ulaganjima. Ista je situacija i kada
su u pitanju inovativne ideje koje mogu biti testirane ili izvučene preko studentskih radova i teza, ili kroz
industrijske projekte.
5
back to index
PITANJE 2
Podaci o partneru
Partner
LP – Institut za šumarstvo Slovenije
Kontakt osoba
Jožica Gričar
e-mail
[email protected]
Država ili regija
Slovenija
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referentni partner
Holzcluster Steiermark / Drvni klaster Štajerske
Ime eksperta
DI (FH) Erhard Pretterhofer
Institucija eksperta
Holzcluster Steiermark GmbH
tel
+43 3577 22 225 314
e-mail
[email protected]
Korisnik podrške
Naziv firme (MSP)
Odsjek za nauku i tehnologiju drveta, Univerzitet Ljubljana
Sektor specijalizacije
(Namještaj, Pilane, Konstrukcijski materijali)
Pilane, prerada drveta, namještaj, gradnja u drvetu.
Glavni proizvod
Istraživanje, obuka, testiranje (kontrola)
Izvoz %
-
Glavna izvozna tržišta
-
N° zaposlenih
46
Kontakt osoba
Dominika Gornik Bučar
e-mail
[email protected]
6
NAZAD NA INDEKS
PITANJE
Informacije o dostupnosti i raspoloživosti sirovina su izuzetno bitne za planiranje bilo koje investicije ili modernizacije u
pilanama.Vrlo je važno da uslovi snabdijevanja budu relativno stalni i stabilni tokom određenog perioda. Kako je ovo
organizovano i uređeno u naprednim pilanama (regijama), koliko je pouzdana dobijena informacija i u kom periodu je
treba obezbijediti?
Koji su uspješni načini za postizanje dugoročnih godišnjih sporazuma između vlasnika šuma i pilana?
(najbolje prakse Austrije i Hrvatske) koje omogućavaju pilanama pouzdano snabdijevanje trupcima/sirovinama?
Da li se metodologija razlikuje kada se sirovina dobavlja iz državnih ili privatnih šuma?
ODGOVORI
Male šume
Neophodno je da udruženja za upravljanje šumama imaju zdravu strukturu.
Najbolje prakse Waldverband Steiermark – Najbolje prakse Asocijacija za upravljanje šumama Štajerske / Styria
Forest Management Association.
Uloga asocijacija za upravljanje šumama: kampanje za podizanje svijesti o naprednom korišćenju drveta/trupaca;
Obazbjeđenje podrške farmerima u organizovanju „žetve“ drveta; zajednička prodaja trupaca.
Velike šume/Državne šume
Izgradnja povoljnog okruženja za dobru komunikaciju između sektora šumarstva i sektora pilana/papira,pulpe.
Dalja pitanja:
Obezbjeđenje neophodnih informacija svim učesnicima u lancu – tokovi sirovog materijala i tokovi informacija moraju
međusobno usko korespondirati; snabdjevač bi trebalo da neophodne informacije ( mjerenje i kalkulacije) dobije odmah
po isporuci oblovine.
Upotreba standardizovanih formata razmjene radi pojednostavljenja „ digitalizacije“ Najbolje prakse FHP – format
razmjene podataka(http://forstholzpapier.at/index.php?option=com_content&view=article&id=26&Itemid=30).
- Pregovarati o okvirnim sporazumima sa godišnjim količinama – naročito sa velikim vlasnicima šuma a količine
unaprijed fiksirane, kvartalno usklađivanje cijena.
- Komunikacija: redovni sastanci između šumarstva i pilanaša kako bi se diskutovala trenutna tržišna situacija i kako bi
svaki partner bio upoznat sa situacijom.
7
back to index
KONSTRUKCIONI MATERIJALI
PITANJE 3
Podaci o partneru
Partner
Univerzitet u Beogradu – Šumarski fakultet
Kontakt osoba
Goran Milić
e-mail
[email protected]
Država i region
Srbija
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referentni partner
Informest
Ime eksperta
Andrea Giavon
Ekspertova institucija
CATAS
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Skriveno zbog privatnosti
Sektor specijalizacije (Namještaj,
Pilane, Građevinski materijali)
Građevinski materijali (palete)
Osnovni proizvod
Papir (isporuka na drvenim paletama)
Izvoz %
100%
Osnovna izvozna tržišta
Zapadna Evropa
Broj zaposlenih
N/A
8
back to index
PITANJE
Pritužbe zbog pojave plesni (buđi) na drvenim paletama, što rezultira odbijanjem paletizovanog proizvoda, uporno se
povećavaju.Dobro osmišljene akcije koje vode ka efikasnoj logistici i praksi smanjivanja troškova mogu imati
neočekivane posljedice (plijesni, buđ) koji mogu odvratiti proizvođače paleta od korištenja drveta. Tvrdo drvo
obuhvata oko 70 procenata sirovina korištenih za proizvodnju paleta. Neophodnost je, palete od tvrdog drveta se
proizvode od nesušenog, sirovog drveta, kada je materijal najlakši za obradu. Prosječan sadržaj vlage u nesušenom,
srčanom dijelu kod domaćih lišćara prelazi 50 procenata, a sadržaj vlage nesušene topole je znatno izvan 100
procenata. Spore plijesni su svuda u okruženju i mogu se razviti i razmnožiti za 24 ili 48 časova ako su izložene
odgovarajućoj vlagi, temperaturi, i izvoru hrane. S obzirom da je drvo izvor hrane i da je raspon temperature za rast
plijesni prilično širok, onda je vlažnost taj kontrolni faktor za sprečavanje pojave i rasta plijesni. A ipak, korišćenje
nesušenog, sirovog drveta, je, takođe, izvan kontrole proizvođača paleta.
Specifično pitanje u vezi sa problemom:
1. Koji je preporučeni način za prevenciju/sprečavanje plijesni, naročito za palete napravljene od drveta topole i
bukve ? Koje hemikalije mogu biti korišćene (dozvoljene i efikasne) u Evropi u situaciji kada je ovo jedina solucija
(nema vremena za vazdušno sušenje, a sušenje u komorama je preskupo)?
2. Koji EN standardi se koriste za testiranje drvenih paleta?
ODGOVOR
Pitanje 1:
Plijesni se mogu spriječiti samo kada je drvo u suvom stanju (sadržaj vlage ispod 20%).
Za izvoz ili uvoz izvan Evrope (na pr. Australija, Kina, USA, idr.), palete moraju proći kroz ozbiljan fitosanitarni tretman
(fumigacija, tretman visokom temperaturom, mikrotalasi).
Pitanje 2:
EN ISO 8611-1:2012 Palete za rukovanje materijalima – Ravne palete - Dio 1: Metodi testiranja
EN ISO 8611-2:2012 Palete za rukovanje materijalima - Ravne palete - Dio 2: Karakteristike i zahtjevi i izbor testova.
ISO 8611-3:2011 Palete za rukovanje materijalima – Ravne palete, Najveća opterećenja.
9
back to index
PITANJE 4
Podaci o partneru
Partner
Univerzitet u Beogradu – Šumarski fakultet
Kontakt osoba
Goran Milić
e-mail
[email protected]
Država i region
Srbija
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referentni partner
Informest
Ime eksperta
Andrea Giavon
Institucija eksperta
CATAS
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv forme (MSP)
Skriveno iz razloga zaštite privatnosti
Sektor specijalizacije (Namještaj,Pilane,
Građevinski materijali)
Građevinski materijali
Glavni proizvod
Iverica
Izvoz %
Glavna izvozna tržišta
Italija, Hrvatska, BiH, Crna Gora
Broj zaposlenih
70
10
back to index
PITANJE
Primjena termički izmijenjenog, modificiranog furnira u proizvodnji šperploče bila je predmet istraživanja poslednjih
godina. Karakteristike, svojstva, netretiranog furnira razlikuju se od svojstva termički modificiranog furnira. S obzirom na
ovu činjenicu, različiti režimi mogu biti korišteni u proizvodnji šperploče od termički modificiranog furnira.
Pored pritiska i vremena djelovanja sile pritiska, ljepilo igra jednu od značajnih uloga u čvrstini iverice.
Specifično pitanje u vezi sa problemom:
Koje je najbolje ljepilo za korišćenje u proizvodnji šperploče od termički modifikovanog furnira?
Generalno, koje je najbolje ljepilo za termički tretirano drvo?
ODGOVOR
Nema nikakve sumnje da se površina drveta koje je termički tretirano mijenja (što veća T, veći stepen promjene),
a i mogućnost upijanja vlage se, takođe, mijenja. Međutim, nema razloga da se, barem na početku, ne koriste uobičajeni
adhezivi (UF, MUF, Vinil), i nakon relevantnih testiranja, modifikuju uslovi (T, vijeme, pritisak i dr.).
11
back to index
PITANJE 5
Podaci o partneru
Partner
Agencija za ekonomski razvoj opštine Prijedor PREDA PD
Kontakt osoba
Goran Rodic
e-mail
[email protected]
Država i region
Prijedor, RS, Bosna i Hercegovina
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referentni partner
Informest
Ime eksperta
Andrea Giavon
Institucija eksperta
CATAS
e-mail
[email protected]
Korisnik podrške
Naziv firme /MSP-a
Skriveni iz razloga privatnosti
Sektor specijalizacije (Namještaj, Pilane,
Građevinski materijali)
Konstrukcioni materijali – proizvodnja vrata (HDF, MDF,
Craftmaster)
Osnovni proizvod
Vrata (HDF, MDF, Craftmaster)
Izvoz %
Glavna izvozna tržišta
Lokalno, Hrvatska
Broj zaposlenih
8
12
NAZAD NA INDEKS
PITANJE
Prema EU uredbi 305, MSP-a aktivna u industriji drveta i namještaja koji žele da izvoze u EU moraju za svaki proizvod
obezbjediti CE znak. Ovo pravilo se primjenjuje samo za proizvode koji su u kategoriji građevinskih (konstrukcijskih)
materijala. Proces CE označavanja je dugačak i skup i uključuje mnogobrojne izvještaje, potvrde dokumenata i sertifikate
i puno angažovanje oko sertifikacijskog tijela.
Specifična pitanja u vezi sa problemom:
Mala, početnička firma poput TDK već ima tražnju iz država EU za izvoz unutrašnjih vrata.Obezbjeđenje CE znaka je
prilična investicija za tako malu firmu u razvoju, tako da menadžment traži praktičan savjet za ovo specifično pitanje.
- Važenje CE znaka? Ako je određena vrsta vrata (sa detaljnom specifikacijom materijala, dijelova, dimenzija)
Testirana i odobrena za CE oznaku, koliko promjena i u kom procentu (opsegu) je dozvoljeno načiniti na
proizvodu a da on i dalje zadrži CE znak za taj proizvod ( vrata za unutrašnju upotrebu).
ODGOVOR
Za unutrašnja vrata još uvijek ne postoji obaveza CE označavanja.
Vanjska vrata i prozori moraju biti označeni i detaljna uputstva o opsegu testiranja i porodicama vrata mogu se dobiti od
notificiranih laboratorija, kao na pr. Euroinspekt u Hrvatskoj.
13
back to index
NAMJEŠTAJ
PITANJE 6
Podaci o partneru
Partner
ZEDA Agencija – LIND Laboratorija
Kontakt osoba
Senad Pasalic i Amir Kubat
e-mail
[email protected] ili [email protected]
Država i regija
Bosna i Hercegovina
Ekspert za odgovor
Referenti partner
Informest
Ime eksperta
Andrea Giavon
Institucija eksperta
CATAS
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Zenica Agencija za ekonomski razvoj - ZEDA
Laboratorija za testiranej namještaja i drveta LIND
Sektor specializacije
(Namještaj, Pilane, Konstrukcijski materijali)
Testiranje namještaja
Glavni proizvod
-
Izvoz %
-
Kontakt osoba
Senad Pasalic i Amir Kubat
e-mail
[email protected] or [email protected]
Broj zaposlenih
9
14
back to index
PITANJE
EN 14749:2005: Kućni i kuhinjski elementi za odlaganje i radne ploče - Sigurnosni zahtjevi i metode
ispitivanja (EN 14749:2005, IDT).
6.2.2 Određivanje centra gravitacija
Centar gravitacije komponente ili jedinice računa se kao geometrijski centar te jedinice, osim u slučajevima produžnihizvlačećih elemenata, gdje se treba koristiti geometrijski centar korisnog prostora.
Visina centra gravitacije iznad poda se izračunava i mjeri za ormariće za odlaganje ili njihove komponente,
kada su instalirani na osnovu instrukcija proizvođača.
Stopa za podešavanje će biti postavljena na srednjoj poziciji.
Komponente prilagodljive po visini, trebaju biti stavljene u njihovu najvišu poziciju.
Sve zidne ili viseće jedinice ili komponente stoga smatra se da imaju svoj centar gravitacije za više od 900 mm iznad poda.
Specifična pitanja u vezi sa problemom:
Pitanje br. 1:
Zašto mi određujemo centar gravitacije?
Na primjer: imamo kuhinjski element (ormarić za odlaganje) sa jednim elementom na
izvlačenje i horizontalnim prostorima za odlaganje (vidi foto).
Pitanje broj 2:
Kako određujemo centar gravitacije kod kompleksnog elementa ( vidjeti sliku) )
Kada znamo da može biti ispunjen na različite načine (odvojeno, sa različitim masama)
Pitanje broj 3:
Da li moramo iskazati i tačnost mjerenja za ovu priliku?
ODGOVOR
Pitanje br.1:
Da bi se provjerilo da li je test primjenljiv ili nije.
Pitanje br. 2:
Izvršite mjerenje centra gravitacije za dvije komponente odvojeno (ladica i polica) i odredite da li su ili nisu testovi
primjenljivi za svaku komponentu.
Pitanje Br. 3:
Standard nije jasan u vezi sa ovom tačkom (različiti termini u odnosu na one koje zahtijevaju akreditaciona tijela) Ali,
još uvijek možete da koristite toleranciju navedenu u odredbi 4.3 (+ - 1 mm).
15
back to index
PITANJE 7
Podaci o partneru
Partner
Klaster drvne industrije
Kontakt osoba
Bernard Likar
e-mail
[email protected]
Država i regija
Slovenija
Ekspert za odgovor
Referentni partner
Klaster drvne industrije
Ime eksperta
Prof. Dr. Marko Petrič
Institutucija eksperta
Univerzitet u Ljubljani, Biotehnički fakultet
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Skriveno zbog privatnosti
Sektor specijalizacije
Namještaj – proizvođač sirovina (ljepila, adhezivi) koje se koriste u
proizvodnji elemenata za namještaj
Glavni proizvod
Adhezivi - ljepila
Izvoz %
N/A
Glavna izvozna tržišta
N/A
Broj zaposlenih
46
16
back to index
PITANJE
Trake za ivice koje se primjenjuju za ivice šperploče mogu ispoljiti neodgovarajuću adhezivnost . Adhezivnost zavisi od
materijala od kojeg je sacinjena traka za ivice (melamin, PVC, ABS) kao i od tipa (sastav, formulacija) termoplastičnog
adheziva.
Problem je bio u tome što pojedini adhezivi koji su bili u procesu razvoja, u poređenju sa proizvodima drugih
proizvođača, nisu dostigli isti nivo prihvatljive adhezivnosti na ivicama šperploče.
Specifično pitanje u vezi sa problemom:
Adhezivnost ivičnih traka mora takođe biti pod uticajem površinske slobodne energije (Surface free energy -SFE) toplog
topljivog (termoplastičnog) adheziva, i kompatibilnosti adhezivne SFE i njenih komponenti sa onima iz supstrata
(podloge).
Kako vi određujete SFE i njene komponente kod termoplastičnog adheziva i šta nam to govori o određenim
vrijednostima u poređenju sa konkurentskim proizvodima koji su na tržištu?
ODGOVOR
Prosta površinska energija (surface free energy -SFE) i njene komponente mogu se izračunavati na različite načine i
pristupe, poput na pr. Zismanovog, Neumanovog pristupa, Kiselina-baza pristupa, i sl. U našim kalkulacijama odlučili
smo se za ovaj poslednji. Metod na bazi kiseline se zasniva na određivanju kontaktnih uglova različitih kontrolnih
tečnosti na čvrstim podlogama. Kontaktni uglovi polarnih i ne-polarnih uglova služe kao ulazni podatak za izračunavanje
SFE u skladu sa Kiselina-baza (Acid-base) (Lifshitz–van der Waals) modelom.
SFE (γ) se sastoji od disperzivne (LW) i polarnih (AB) dijelova, a polarni dio se dalje iskazuje sa elektron-akceptor i (γ+)
elektron-donorskom komponentom (γ-):
γ = γLW + γAB ; γAB = 2√——γ+ γ
kako bismo bili u mogućnosti da izračunamo gore navedene γ, γLW, γAB i γ+ i γ-, izmjerili smo kontaktne uglove
destilovane vode (u Tabeli: Sticni kot tekocine), formamida i diiodometana na proizvod koji razvija naša kompanija, i na
neke druge proizvode koji su na tržištu.
U Tabeli ispod, koja prikazuje izmjerene kontakt uglove, “podlaga” znači supstrat odn podlogu, “Lepilo 1” do “ABS”
oznake za različite formule koje razvijamo, „voda” je voda, “formamid” i “dijodometan” su Formamid i diiodometan.
17
back to index
Izračunate vrijednosti SFE i njenih komponenti su dati u sljedećoj tabeli:
Osnovna razlika između formula u procesu razvoja (LEPILO 1 – LEPILO 5) i proizvoda na tržištu (ME.T. – ABS) bila je u
(γ+) i (γ-) vrijednostima (u slučaju LEPILO 4a i LEPILO 5)
koje su bile najproblematičnije formulacije. Teško je izvući detaljne zaključke iz podataka u tabeli o SFE, ali je izvjesno
jasno da bi trebalo dodati određene aditive (ili izmijeniti njihove količine) kako bi se uticalo na pH sistema.
Ovaj zaključak je podržan rezultatima ekstenzivnog mjerenja adhezione snage različitih adhezivnih jedinjenja prema
standardu EN ISO 4624:2004, i na različitim temperaturama u skladu sa IOS TM 0002/6.
18
back to index
PITANJE 8
Podaci o partneru
Partner
ZEDA Agencija– LIND Laboratorija
Kontakt osoba
Senad Pasalic i Amir Kubat
e-mail
[email protected] or [email protected]
Država i regija
Bosna i Hercegovina
Ekspert koji odgpvara na pitanje
Referenti partner
Informest
Ime eksperta
Dr. Andrea Giavon
Institucija eksperta
CATAS Institut
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Zenica Agencija za ekonomski razvoj - ZEDA
Laboratorija za ispitivanje namještaja i drveta - LIND
Sektor specijalizacije
(Namještaj, pilane, konstrukcijski materijali)
Ispitivanje namještaja
Glavni proizvod
-
Izvoz %
-
Glavna izvozna tržišta
-
Broj zaposlenih
9
Kontakt osoba
Amir Kubat
e-mail
[email protected]
19
back to index
PITANJE
Detaljan opis problema:
EN 12520:2010: Namještaj – Čvrstoća, trajnost i sigurnost – Zahtjevi za kućne stolice/sjedala.
2 Normativne reference
Sljedeći dokumenti su nezaobilazni u primjeni ovih dokumenata. Za datirane reference, primjenjuju se samo citirana
izdanja. Za nedatirane reference, primjenjuje se najnovije izdanje naznačenog dokumenta, uključujući sve dodatke i
dopune).
EN 1022:2005, Kućni namještaj – Stolice – Određivanje stabilnosti
EN 1728:2000, Kućni namještaj – Stolice - Metodi ispitivanja za određivanje čvrstoće i trajnosti.
Standard EN 1728:2012 pripremio je Tehnički komitet CEN/TC 207 “Namještaj” i zamjenjuje
EN 1728:2000.
EN 1728:2012: Namještaj – Stolice, sjedala – Metodi ispitivanja za određivanje čvrstoće i trajnosti i Aneksi
EN 1728:2012/AC:2013: Namještaj – Stolice, sjedala – Metodi ispitivanja za određivanje čvrstoće i trajnosti.
Specifična pitanja u vezi sa problemom:
EN 1728:2012
Pitanje br.1:
Moraju li svi testni aparati i oprema (5.1–5.13) za testiranje stolica biti kalibrirani i imati sertifikate o kalibraciji?
6.5 Statičko opterećenje prednje ivice stolice
Primijeni specifičnu silu koristeći pribor za opterećenje stolice (5.4) u tački na središnjoj liniji sjedišta 100 mm unutra od
prednje ivice strukture.
Za višestruke sjedeće jedinice, statički test opterećenja prednjeg dijela stolice se treba izvoditi simultano na istim
Sjedalima koja su korišćena za sjedišta i test statičkog opterećenja zadnjeg dijela.(6.4).Tokom testa, opteretiti sjedišt(a)e
koja nisu bila testirana sa specifičnim teretom za stolicu za djelove koji nisu podvrgnuti testiranju, primijenivši na
pozicije opterećenja.
Ako sjedalo ima tendenciju prevrtanja, smanji silu(e) na veličinu koja samo sprečava prevrtanje.
Zabilježi korišćenu aktuelnu silu.
Pitanje br. 2:
Vrijednost “specifične sile” nije data, naznačena. Šta je to?
Takođe, šta ovo tačno znači sa stanovišta pripreme izvještaja i ocjenjivanja da li su zahtjevi standarda ispunjeni ili nisu?
Molimo objasnite…
6.6 Vertikalni teret na leđnom naslonu
Primijeni specifični teret za sjedište na tačku tereta sjedala i održavaj tokom trajanja testiranja.
Primijeni specifičnu statičku silu na vrh zadnjeg naslona, na centralnu liniju naslona. Primijeni silu preko seta za
opterećenje sjedišta (5.4). Ako nije moguće koristiti set za opterećenje sjedišta, primijeni silu sa manjim setom za sjedišta
(5.5).
Za multiple sjedalne jedinice, statička sila usmjerena ka dole će biti primijenjena simultano na istim pozicijama kao u
slučaju stolice/sjedala i testa opterećenja naslona. (6.4). Tokom testa, opteretite sjedišt(e)a ) koja se ne testiraju sa
specificiranim teretom za dijelove koji ne prolaze test, primjenjujući na poziciju opterećenja sjedišta.
20
back to index
Ako sjedište ima tendenciju da se prevrne, smanjiti doleusmjerene statičke sile na zadnji naslon do veličine koja
samo sprečava prevrtanje.
Zabilježi stvarnu korišćenu silu.
Pitanje br. 3:
Vrijednost vertikalne doleusmjerene sile nije navedena, data. Zašto?
ODGOVORI
Pitanje br. 1:
Da. Svi aparati moraju imati (ako je akreditacija prema EN ISO 17025 zahtjev za ovaj standard ) izvršenu kalibraciju. Ovo ne
znači da morate imati kalibracijski sertifikat od treće kuće. Osnovna stvar je da morate demonstrirati lanac slijedivosti od
primarnog standardnog materijala ili uzorka.
Dimenzije ne bi trebalo da budu problem (ali nisu lake za provjeru, na pr.. okvir za teret, opterećenje sjedala), i isto važi
i za silu.
Mnogo teža je stvar u vezi sa tvrdoćom gume. Ipak, danas nije tako lako naći materijal gdje je tvrdoća definisana u IRHD.
Pitanja br. 2 i br.3:
EN 1728: 2012 je samo standard metoda ispitivanja. On ne daje, ne navodi bilo koju vrstu tereta/sile ili ciklusa. Ovi su
navedeni u standardima zahtjeva (napr. EN 12520, primijetite razliku na ref. standard! EN 16139),gdje je dato ono što
treba posmatrati nakon sekvence testiranja.
U izvještajima o testiranju (u skladu sa različitim odredbama EN 1728), tereti/ciklusi treba da budu navedeni (navodeći
standard zahtjeva) i takođe, ocjena prolazi/pada (ne zadovoljava) prema kriterijima istog standarda.
21
back to index
KLASTERI
PITANJE 9
Podaci o partneru
Partner
Klaster drvne industrije
Kontakt osoba
Bernard Likar
e-mail
[email protected]
Država i regija
Slovenija
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referenti partner
Drvni klaster Štajerske/ Holzcluster Steiermark
Ime eksperta
Višnja Jurnjak
Institucija eksperta
Holzcluster Steiermark/ Drvni klaster Štajerske
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Klaster drvne industrije
Sektor specijalizaicje (Namještaj, pilana,
Konstrukcioni materijali)
Namještaj, Pilane, Konstrukcioni materijali
Glavni proizvod
Klaster organizacija
Izvoz %
-
Glavna izvozna tržišta
-
Kontakt osoba
Bernard Likar
e-mail
[email protected]
N° employees
2
22
back to index
PITANJA
Specifično pitanje u vezi sa problemom:
Kakva je osnova zakona/propisa/regulative i sl. za osnivanje mreže drvoprerade u Štajerskoj? Već ste pomenuli potpisivanje
“sporazuma Manifest štajerskih drvoprerađivača” [“Holzbaucharta Steiermark”] u 2005.
Da li postoji druga osnova ili zakon u Štajerskoj ili Austriji osim ove Holzbaucharte? Postoji li nacionalni /regionalni plan,
specijalni sektorski program ili strategija?
ODGOVOR
Štajerska nastoji da postane provincija koja uspostavlja evropski primjer kroz inteligentnu tranziciju ka društvu zasnovanom na
znanju odn., proizvodnji i uslugama zasnovanim na znanju. Da bi ovo ostvarila, neophodno je da tema inovacija ostane
centralni fokus u ekonomskim strategijama, kako bi se dostiglo stanje “standardizovane inovacije”. Samo putem inovacija
može se održati rast i konkuretnost. “Rast kroz inovacije ” je stoga, vodeći princip Nove ekonomske strategije Štajerske za
2020. A u srcu ove strategije je koncept “pametna regionalna specijalizacija”.
Strategija Drvnog klastera Štajerske se zasniva na prethodno pomenutoj Ekonomskoj strategiji Štajerske 2020 koja je razvijena
od strane Land Steiermark, Odjeljenje 14 – Ekonomski poslovi i inovacije.
Strategija Drvnog klastera Štajerske, kratak pregled:
Drvni klaster Štajerske vidi svoju ulogu u podsticanju i podršci umrežavanju između poslovnog sektora, nauke i politike,
promovišući napore ka internacionalizaciji prvenstveno u jugoistočnoj Evropi, i obezbjeđujući usluge za kompanije u sektoru
šumarstva i drvne industrije. Namjera je da dalje razvija polja svojih kompetencija kao realizator ideja i osnovna poluga i
predvodnik inovacija.
Poslovna polja Drvnog klastera Štajerske
Razvoj poslovnih lokacija: Povećanje stope Istraživanja i razvoja (R&D), dalji razvoj tehnologija i osiguranje dugoročne
budućnosti industrije sa visoko kvalifikovanom radnom snagom.
Inovacije: Monitoring i podrška inovativnih procesa u korporativnom okruženju sa visokom proporcijom MSP-a.
Prekogranični projekti: Iniciranje i uključivanje u projekte sa internacionalnim fokusom, jačanje, snaženje korporativne
konkuretnosti na izvoznim tržištima.
Sektorska rješenja: razvoj i primjena inovativnih poslovnih rješenja.
Dodatne značajne strategije za drvni sektor:
Holzbaucharta (priložena)
Strategija “Nachhaltig Bauen und Sanieren in der Steiermark“,
Održivo građenje i obnova/sanacija u Štajerskoj (priloženo)
Dio sektorskog programa je i u IDWood WP3 Smjernice za Drvnu industriju Štajerske.
23
back to index
PITANJE 10
Podaci o partneru
Partner
Regionalna razvojna agencija Centru
Kontakt osoba
Ovidia Caba
tel
+40757119090
e-mail
[email protected]
Država i regija
Rumunija, Regija Centru
Ekspert koji odgovara na pitanje
Referenti partner
POLO TECNOLOGICO PORDENONE / Tehnološki centar Pordenone
Ime eksperta
Elisabetta Vignando
Institucija eksperta
Tehnološki centar Pordenone /Polo Tecnologico Pordenone
e-mail
[email protected]
Korisnik akcije podrške
Naziv firme (MSP)
Skriven zbog privatnosti
Sektor specijalizacije (Namještaj, Pilane,
Konstrukcijski materijali)
NAMJEŠTAJ
Glavni proizvod
Namještaj od tvrdog drveta
Izvoz %
Glavna izvozna tržišta
Francuska, Njemačka , Italija
Broj zaposlenih
Između 10-49
24
back to index
PITANJE
Problem koji je postavila ova kompanija odnosi se na težak pristup evropskim tržištima zbog posredničkih kompanija.
Cijene rumunjskog namještaja bile bi daleko pristupačnije individualnim potrošačima iz cijele Evrope ako bi proizvođači
namještaja mogli otvoriti prodajne prostore u velikim gradovima Evrope i ponuditi namještaj po povoljnijim cijenama i
uslovima.
Specifično pitanje u vezi sa problemom:
Možete li iznijeti neki primjer politika ili instrumenata u vašoj državi koji bi mogli biti korišteni kao primjeri dobre prakse
za kompanije koje pokušavaju pristupiti novim tržištima?
Možete li nam dati neke ideje u smislu kako male kompanije (ili grupa malih kompanija) mogu ući na italijansko tržište
namještaja bez kompanija-posrednika? Koji su približni troškovi osnivanja prodajnog salona ili prodajnog ureda u
velikom gradu Italije ili Austrije?
ODGOVOR
Generalno, pristup evropskim tržištima regulišu distributivni kanali i zavisi od tipa proizvoda, cjenovnog ranga, i uslova
isporuke. Kompanije, najčešće, strategiju prodaje proizvoda realizuju kroz 3 faze: 1) uslovi prodaje, 2) prodajni kanali,
3) post-prodaja (pritužbe i zahtjevi). Ne postoji neka jedinstvena, definisana politika, ponuda i tražnja regulišu tržište. U
vezi sa specifičnim pitanjem, prodajom uglavnom upravljaju agenti i distributeri. Agent promoviše prodaju u ime
proizvođača na specifičnoj teritoriji i dobija procenat od prodaje, dok je distributer već u posjedu izložbenih i prodajnih
prostora i promoviše, u okviru tih prostora, proizvode kupljene od proizvođača. Bilježi se veliki rast direktne prodaje, u
smislu od proizvođača do krajnjeg korisnika putem e-trgovine i web platformi. To je lanac vrijednosti koji ima
potencijala, u stanju da dopre do potrošača bez bilo kakvih posrednika. U ovom slučaju, strategiju prodaje bi trebalo
snažno fokusirati na politiku zadovoljstva potrošača.
Što se tiče direktnog upravljanja prodajom u stranoj državi, u smislu otvaranja prodajnog prostora, uslovi se razlikuju od
države do države, u skladu sa specifičnom legislativom.
Za Italiju, molimo vas da posjetite websajt ITALTRADE Italijanske trgovinske agencije (Ital Trade Agency)
www.italtrade.com
25
back to index
L E A D PA R T N E R
Slovenian Forestry Institute, Slovenia
P R OJ E CT PA R T N E R S
INFORMEST, Italy
Wood Industry Cluster, Slovenia
Technological Pole of Pordenone, Italy
Wood Cluster Styria, Austria
Regional Development Agency Centru,
Romania
Agency for Sustainable Development
and Eurointegration - ECOREGIONS, Bulgaria
Zala County Foundation for Enterprise
Promotion, Hungary
Local Development Agency PINS, Croatia
Development Association NERDA,
Bosnia and Herzegovina
University of Belgrade, Faculty of Forestry,
Serbia
A S S O C I AT E D PA R T N E R S
Friuli Venezia Giulia Autonomous Region
Central Directorate for Education, University,
Research, Family, Associations and Cooperative
Entrepreneurship,
Service for Education
University and Research, Italy
Ministry of Agriculture and the Environment
of the Republic of Slovenia, Slovenia
Ministry of the Economy
of the Republic of Slovenia, Slovenia
Tuzla Canton, Ministry of Agriculture,
Forestry and Water Management,
Bosnia and Herzegovina
26
ID:WOOD
www.idwood.eu