ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Αθήνα, 09/01/2012 Eξεταστέας Ύλης ακαδημαϊκού έτους 2011– 2012 ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Ανακοινώνεται στους φοιτητές ότι η εξεταστέα ύλη των μαθημάτων που διδάχθηκαν κατά το Xειμερινό Eξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2011-12 είναι η κατωτέρω: Καθηγητής Αντώνης Μωυσίδης Μάθημα (510013)ΕΕ: Αγροτικός Χώρος και Αγροτική Πολιτική στη Σύγχρονη Ελλάδα Ο Αγροτικός Χώρος στην Κοινωνία και την Οικονομία. Ο Αγροτικός Χώρος στις Προκαπιταλιστικές Κοινωνίες και στον Καπιταλισμό. Εθνικό Κράτος και Αγροτική Πολιτική. Κράτος και Αγροτική Πολιτική στην Ελλάδα. Η Γέννηση του Ελληνικού Εθνικού Κράτους και το Ζήτημα των Εθνικών Γαιών. Κράτος και μεγάλη γαιοκτησία. Το Θεσσαλικό Ζήτημα. Το Αγροτικό Ζήτημα και η μεγάλη Αγροτική Μεταρρύθμιση. Κράτος και Θεσμική Αγροτική Πίστη. Ο ρόλος του Κράτους στη διαμόρφωση Υποδομής για την ανάπτυξη του Αγροτικού Τομέα στο πρώτο ήμισυ του 20ου αιώνα. Αναπτυξιακή Στρατηγική και η θέση του Αγροτικού Τομέα στο Μεταπολεμικό Μοντέλο Ανάπτυξης. Η Μορφολογία του σύγχρονου Αγροτικού Χώρου. Συνθετικοί προβληματισμοί για το Σύγχρονο Αγροτικό Χώρο. 1. Φάκελος Μάθημα (510006) ΥΠ Α': Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία της Ευρώπης E. Tuma: Ευρωπαϊκή Οικονομική Ιστορία, εκδ. Gutenberg, Αθήνα, 1971, τόμος 2ος. 2ος τομ.: Σελ. 393-419, 426-432, 477-492, 524-536, 571-578, 598-624, 644-693, 708-715. Καθηγητής Σάββας Ρομπόλης Μάθημα (510005) ΥΠ Α': Εισαγωγή στην Οικονομική Θεωρία • • • • • • • • • • • • • • • Μεθοδολογικά ζητήματα της Οικονομικής Θεωρίας. Το βασικό οικονομικό πρόβλημα. Οι παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας. Το οικονομικό κύκλωμα και οι λειτουργίες του οικονομικού συστήματος. Ο ρόλος του Κράτους. Τιμές και μορφές αγοράς. Η προσφορά των αγαθών. Τιμές και παραγωγή σε πλήρη ανταγωνισμό. Τιμές και παραγωγή σε συνθήκες μονοπωλίου. Τιμές και παραγωγή στο ολιγοπώλιο. Τιμές και παραγωγή στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό. Οι δημόσιες δαπάνες. Τα έσοδα των δημόσιων φορέων. Ο Κρατικός Προϋπολογισμός. Διεθνείς οικονομικές σχέσεις-Η θεωρητική θεμελίωση του διεθνούς εμπορίου. • • • • • • • • • • • Ευρωπαϊκή Ένωση. Η «παγκοσμιοποίηση». Μάθημα (510073) ΕΕ: Οικονομικά της Κοινωνικής Ασφάλισης και της Κοινωνικής Πρόνοιας Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις. Το ιστορικό πλαίσιο διαμόρφωσης του συστήματος κοινωνικής προστασίας (Κοινωνική ασφάλιση Κοινωνική Πρόνοια). Παροχές της Κοινωνικής ασφάλισης και της Κοινωνικής Πρόνοιας. Οικονομία και Κοινωνική προστασία (κοινωνική ασφάλιση και Κοινωνική Πρόνοια). Τα οικονομικά της κοινωνικής ασφάλισης και της Κοινωνικής Πρόνοιας. Θεμελιώδεις αρχές αντιμετώπισης της κρίσης και αναμόρφωσης του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και Πρόνοιας. Κοινωνική και Ιδιωτική ασφάλιση. Χρηματο-οικονομικοί όροι βιωσιμότητας της κοινωνικής προστασίας. Σύγκριση των συστημάτων κοινωνικής προστασίας της Ε.Ε. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Μαρία Καραμεσίνη Μάθημα (510101) ΕΕ: Οικονομικά της εργασίας Εργατικό δυναμικό και αγορά εργασίας. Η διάρθρωση και η λειτουργία της αγοράς εργασίας. Νεοκλασική θεωρία της προσφοράς και ζήτησης εργασίας. Θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου και των διακρίσεων στην αγορά εργασίας. Εξισωτικές μισθολογικές διαφορές, ατελής πληροφόρηση και γεωγραφική και επαγγελματική κινητικότητα. Εργατικά συνδικάτα, συλλογικές διαπραγματεύσεις και μισθοί. Απασχόληση και ανεργία. Θεσμικές και ριζοσπαστικές προσεγγίσεις της αγοράς εργασίας. Εσωτερικές αγορές εργασίας και θεωρίες του δυϊσμού και της κατάτμησης της αγοράς εργασίας. Μάθημα (510127) ΕΕ : Ανεργία και πολιτικές απασχόλησης Ορισμός, μέτρηση και ετερογένεια της ανεργίας. Κίνδυνος ανεργίας του εργατικού δυναμικού και απασχολησιμότητα των ανέργων. Στατική και δυναμική αναπαράσταση της ανεργίας. Τυπολογία της ανεργίας ανάλογα με τα αίτιά της και τις ατομικές παγγελματικές διαδρομές. Θεωρητικές ερμηνείες της ανεργίας (νεοκλασικοί, μονεταριστές, Κέυνς, νεο-κευνσιανοί, Μαρξ, Σουμπέτερ). Πολιτική απασχόλησης και πολιτικές αγοράς εργασίας, τα διαφορετικά είδη πολιτικών αγοράς εργασίας και τα εργαλεία τους, η ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση. Αναπληρωτής καθηγητής Ιωάννης Κουζής Μάθημα (510095) ΕΕ: ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ - Εννοια των συλλογικών εργασιακών σχέσεων - Ιστορική πορεία του συνδικαλιστικού κινήματος στην Ελλάδα - Τα σύγχρονα χαρακτηριστικά του ελληνικού συνδικαλιστικού κινήματος(μισθωτή εργασία και συνδικαλισμός, πυκνότητα, σχέση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, κρατικός ρόλος, τρόπος σύστασης συνδικάτου, οργανωτική δομή, ενιαία οργανωτική έκφραση και πολυκερματισμός, οικονομική εξάρτηση, παραταξιοποίηση, ευρωπαικός προσανατολισμός) - Συνδικάτα και πολιτική - Η εξέλιξη της συνδικαλιστικής πυκνότητας.Αιτίες - Εννοια και ρόλος των συλλογικών διαπραγματεύσεων και των συλλογικών συμβάσεων εργασίας - Το θεσμικό πλαίσιο της συλλογικής διαπραγμάτευσης στην Ελλάδα(περιεχόμενο, είδη, ικανότητα διαπραγμάτευσης, νομικές δεσμεύσεις και εφαρμογή, ο ρόλος του ΟΜΕΔ, μεσολάβηση και διαιτησία) - Εννοια της απεργίας - Είδη και μορφές απεργίας - Οροι νομιμότητας της απεργίας και καταχρηστική απεργία - Η ανταπεργία - Οροι αποτελεσματικότητας της απεργίας - Η εξέλιξη του απεργιακού φαινομένου - Η συζήτηση για το μέλλον των συνδικάτων Μάθημα (510131) ΕΕ: ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ - Εννοια των εργασιακών σχέσεων - Εννοια των ατομικών εργασιακών σχέσεων - Εργασιακές σχέσεις και κοινωνική πολιτική - Ο ρόλος και οι πηγές του εργατικού δικαίου - Η έννοια του μισθωτού και του εργοδότη - Εξαρτημένη εργασία και συναφείς έννοιες - Διακρίσεις των μισθωτών - Η έναρξη της εργασιακής σχέσης - Βασικοί όροι της εργασιακής σχέσεις(δικαιώματα και υποχρεώσεις) - Κατηγορίες της μισθωτής και εξαρτημένης εργασίας - Ο ρόλος, το περιεχόμενο και η προστασία του μισθού - Χρόνος και ωράριο εργασίας(νόμιμο,συμβατικό,πραγματικό, άδειες,αργίες,υπερεργασία, υπερωρία, διευθέτηση) - Διαθεσιμότητα - Επίσχεση εργασίας - Μεταβολή των όρων εργασίας - Μεταβολή του προσώπου του εργοδότη - Ιση μεταχείρηση και διακρίσεις - Η λήξη της εργασιακής σχέσης(ατομικές και ομαδικές απολύσεις) Αναπληρωτής καθηγητής Ιορδάνης Ψημμένος Μάθημα (510145) ΕΕ: Κοινωνιολογία της Εργασίας Ι Α) Θεωρητικές προσεγγίσεις της Εργασίας – Απασχόλησης Β) Συστήματα Οργάνωσης της Παραγωγής Γ) Συστήματα Οργάνωσης των Εργαζομένων Δ) Η έννοια της Εργασίας για τους Εργαζόμενους Ε) Κοινωνικός καταμερισμός Εργασίας – Χαμηλού Κύρους και «βρώμικα» επαγγέλματα (dirty jobs) Μάθημα (510020)ΕΕ: Μετανάστευση και Μεταναστευτική Πολιτική Α) Κοινωνιολογικές Σχολές ανάλυσης της Μετανάστευσης Β) Ιστορικές διαδρομές: συστήματα εξαναγκαστικής και εθελοντικής μετανάστευσης Γ) Σύγχρονη Μετανάστευση και διαφορές με τις ροές μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο Δ) Η έρευνα στην Ελλάδα για τη μετανάστευση Ε) Οικιακή εργασία και χωρικές στρωματώσεις των μεταναστών/τριών στην Αθήνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αικατερίνη Μιχαλοπούλου 510008 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Ι: ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Ορισμοί: Πληθυσμός, δείγμα, μονάδα έρευνας, δειγματική μονάδα, παράμετρος, στατιστικό, μεταβλητή, ιδιότητα ή διχοτόμος. Διαδικασία μέτρησης και επίπεδα μέτρησης (είδη μεταβλητών και ιδιότητες). Μονομεταβλητά περιγραφικά στατιστικά: Αριθμός περιπτώσεων, αναλογίες, ποσοστά (%), ρυθμοί, λόγοι. Κατανομές συχνοτήτων. Μέτρα κεντρικής τάσης: μέσος, διάμεσος, επικρατούσα τιμή (χαρακτηριστικά και διαφορές). Μέτρα θέσης: δεκατημόρια, τεταρτημόρια, ποσοστημόρια. Μέτρα διασποράς: Κύμανση, τεταρτομοριακή απόκλιση, μέση απόκλιση, τυπική απόκλιση, συντελεστές μεταβλητότητας. Μέτρα σύνοψης: Κύρτωση και Λοξότητα. Μετασχηματισμός δεδομένων (τυποποιημένες τιμές). Κανονική κατανομή. 510014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Η διατύπωση του προβλήματος της έρευνας, Ο σχεδιασμός των εμπειρικών κοινωνικών ερευνών, Η μέτρηση στις κοινωνικές έρευνες, Μέθοδοι συλλογής δεδομένων (πληροφοριών), Δειγματολειπτικές έρευνες και ερωτηματολόγια, Συνεντεύξεις, Μέθοδοι παρατήρησης, Αρχεία, Επεξεργασία, ανάλυση και ερμηνεία δεδομένων, Μέθοδοι κλιμάκων μετρήσεων στάσεων, κατασκευή και αξιολόγησή τους (κλίμακες Likert, κλίμακες Guttman, κλίμακες Thurstone), Έρευνα και τεκμηρίωση. Συνοπτική παρουσίαση των Ηλεκτρονικών Βάσεων Κοινωνικών Δεδομένων, Η Κοινωνική Έρευνα στην Ευρώπη (EUROSTAT). Αναπληρώτρια καθηγήτρια Θεοδοσία Ανθοπούλου ΜΑΘΗΜΑ (510116) ΥΠ Β': ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ • Βασικές έννοιες και θεωρητικές τάσεις, θεματικά πεδία και επιστημονικές προσεγγίσεις στην Κοινωνική και Οικονομική Γεωγραφία. Συγκρότηση της Σύγχρονης Γεωγραφίας. • Στοιχεία Πληθυσμιακής Γεωγραφίας. Κινήσεις, πυκνότητες και κατανομές πληθυσμού στο χώρο. Ζητήματα «υπερπληθυσμού και αρίστου μεγέθους πληθυσμού» • Γεωγραφική κινητικότητα πληθυσμού: Φαινόμενα και τύποι Μετανάστευσης. • Κυκλοφορία και Δίκτυα Μεταφορών. Εξέλιξη των μέσων μεταφορών και επικοινωνιών και χωρικέςκοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις • Αστεακός Χώρος: Λειτουργίες της πόλης. Διαδικασίες και φαινόμενα αστικοποίησης. Τύποι και φαινόμενα αστικοποίησης στον αναπτυγμένο και αναπτυσσόμενο κόσμο. • Γεωγραφία της Υπαίθρου: Αγροτικοί μετασχηματισμοί στον αναπτυγμένο κόσμο και εξέλιξη αγροτικών δομών (ανάπτυξη και κρίση εντατικού μοντέλου παραγωγής, αγροβιομηχανικό πλέγμα). Σύγχρονες δυναμικές του αγροτικού χώρου • Γεωγραφία του Τουρισμού. Εντοπισμός φαινομένων, περιβαλλοντικές- χωρικές- κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από την τουριστική ανάπτυξη, εναλλακτικός τουρισμός και βιώσιμη ανάπτυξη • Χωρική Υπόσταση των Φυσικών Πόρων. Επιδράσεις του ανθρώπου στα φυσικά αποθέματα και τα τοπία. Ανάπτυξη και προστασία περιβάλλοντος. ΜΆΘΗΜΑ 510123 ΕΕ : ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ 1. Βασικές έννοιες και προβληματισμοί της γεωγραφίας της υπαίθρου 2. Εξέλιξη της γεωργίας και των αγροτικών δομών στον κόσμο: αναπτυγμένος- αναπτυσσόμενος κόσμος Οι αγροτικοί μετασχηματισμοί στον αναπτυγμένο κόσμο και οι επιπτώσεις τους στις αγροτικές δομές- Αγροτικές κληρονομιές, κρίσεις και προσαρμογές στον αναπτυσσόμενο κόσμο- Από τον αγροτικό χώρο στην ύπαιθρο χώρα: νέες λειτουργίες και χωροκοινωνικές δυναμικές του αγροτικού χώρου στον αναπτυγμένο κόσμο 3. Διαδικασίες αγροτικής αναδιάρθρωσης Παγκοσμιοποίηση νεωτερικότητα και ο αγροτικός κόσμος- Αλλαγή στη γεωργία-Κοινωνική και δημογραφική αλλαγή 4. Ύπαιθρος χώρος και πολιτικές στην Ε.Ε. Επίκουρη καθηγήτρια Δέσποινα Παπαδοπούλου ΜΑΘΗΜΑ (510099) ΥΠ Β' :ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ Η ύλη του εξεταζόμένου μαθήματος περιλαμβάνει τον ορισμό, την καταγωγή και τις διαστάσεις του φαινομένου του κοινωνικού αποκλεισμού και της κοινωνικής ένταξης. Τον διαχωρίσμό της έννοιας από το φαινόμενο, τον τρόπο προσέγγισης της έννοιας του κοινωνικού αποκλεισμού και τα κύρια χαρακτηριστικά της. Επίσης περιλαμβάνει την προσέγγιση του φαινομένου μέσω των τριώ αξόνων αποκλεισμού: αναπαραγωγή των κοινωνικών ανισοτήτων, αδυναμία πρόσβασης στα κοινωνικά δικαιώματα και διάρρηξη του κοινωνικού δεσμού. Εξετάζονται πολλά εμπειρικά παραδείγματα. ΜΑΘΗΜΑ (510112) ΥΠ Α': ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ Η ύλη περιλαμβάνει το σύνολο της θεματικής ενότητας της Κοινωνιολογίας της Κοινωνικής Μεταβολής. Εξετάζονται οι διαδικασίες και τα στοιχεία της Κοινωνικής Μεταβολής και των παραγόντων που την προκαλούν. Ορισμός της έννοιας και του φαινόμενου της Κοινωνικής Μεταβολής και συστηματική ανάλυση των στοιχείων του ορισμού. Οι ενότητες είναι: Σταθερότητα και Μεταβολή, Η Θεωρία της Εξέλιξης, Ανάπτυξη και Εκσυγχρονισμός, Παράγοντες της Κοινωνικής Μεταβολής και Κατευθύνσεις της Κοινωνικής Μεταβολής. Η Κοινωνική Μεταβολή σε σχέση με τους σύγχρονους θεσμούς της Εκπαίδευσης, της Εργασία, της Οικογένειας, της Υγείας και Ασφάλισης, της Εκκλησίας κ.α. Ζητούνται συγκεκριμένα εμπειρικά παραδείγματα κατανόησης της κοινωνικής μεταβολής Επίκουρος καθηγητής Χρίστος Μπάγκαβος Μάθημα (510027) ΥΠ Β': ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ Η δημογραφία και οι κλάδοι της. Δημογραφικοί δείκτες και μελέτη του συνολικού πληθυσμού. Η αναπαραγωγή του πληθυσμού: η μελέτη της γεννητικότητας και της γονιμότητας. Η φθορά του πληθυσμού: η μελέτη της θνησιμότητας. Δημογραφικά χαρακτηριστικά των νοικοκυριών και των οικογενειών. Η κινητικότητα του πληθυσμού: η μελέτη της εσωτερικής και της εξωτερικής (διεθνούς) μετανάστευσης. Η ιστορία των πληθυσμών. Θεωρίες της μακροχρόνιας εξέλιξης του πληθυσμού. Εξελίξεις και προοπτικές σε επίπεδο παγκόσμιου πληθυσμού. Μάθημα (510069) ΕΕ:ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ, ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ Σχέση των πληθυσμιακών μεταβολών με την κοινωνικο-οικονομική οργάνωση και την ασκούμενη κοινωνική πολιτική. Δείκτες δημογραφικής γήρανσης. Δημογραφικές εξελίξεις και προοπτικές: η ευρωπαϊκή διάσταση. Σύνδεση των πληθυσμιακών μεταβολών με το μέγεθος του εργατικού δυναμικού, την απασχόληση και την ανεργία. Οι προοπτικές εξέλιξης της προσφοράς εργασίας υπό το πρίσμα των δημογραφικών προοπτικών. Πληθυσμιακές μεταβολές και οικονομική ισορροπία των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Μεταβολές στην κατά ηλικία διάρθρωση του πληθυσμού και επιπτώσεις στην ισορροπία των συστημάτων συνταξιοδότησης: η περίπτωση του αναδιανεμητικού συστήματος. Πληθυσμιακές μεταβολές, βιωσιμότητα των ασφαλιστικών συστημάτων και αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Δημογραφική γήρανση και αλλαγές στη λειτουργία των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Μη-δημογραφικοί παράγοντες της κρίσης των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Δημογραφικές εξελίξεις και προτεινόμενες αλλαγές αναφορικά με την οργάνωση και τη χρηματοδότηση των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Επίκουρος καθηγητής Κανάκης Λελεδάκης Μάθημα (510089) ΥΠΒ': ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Οι θεματικές του μαθήματος είναι αυτές που ακολουθούν παρακάτω (1-8). Για τις εξετάσεις ζητείται η απάντηση σε τέσσερις θεματικές. Οι τρείς αφορούν τους Marx, Durkheim και Weber (ενότητες 5,6 και 7). Η τέταρτη μπορεί να αφορά κάποιον άλλο θεωρητικό/ θεματική της επιλογής σας. Όταν μία θεματική αναφέρεται σε δύο θεωρητικούς, διαλέγετε τον ένα. Η βιβλιογραφία για κάθε θεματική βρίσκεται στο περίγραμμα του μαθήματος που έχει διανεμηθεί (και θα αναρτηθεί και στην ιστοσελίδα του τμήματος). 1. Η σύγχρονη έννοια του κοινωνικού ως προς τις θεωρίες κοινωνικού συμβολαίου 2. Θετικισμός: J.S. Mill και A. Comte 3. Ερμηνευτικές προσεγγίσεις: G. Vico, W. Dilthey 4. Η κοινωνία ως οργανισμός: H. Spencer 5. K. Marx 6. E. Durkheim 7. M. Weber 8. V. Pareto. Επίκουρη καθηγήτρια Γεωργία Πετράκη Μάθημα (510093) ΕΕ: ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΙ: Μεταβιομηχανικό πρότυπο και Εργασία το βιβλίο Πετράκη Γεωργία, Νέες Μορφές Οργάνωσης της Εργασίας, GUTENBERG, 2008 και ο φάκελος Το μάθημα εξετάζει τις εξής γνωστικές ενότητες: «Μεταβιομηχανική Κοινωνία»¨: Προσεγγίσεις και όψεις Η Οργάνωση της Εργασίας Οι Νέες Μορφές Οργάνωσης της Εργασίας Τα Μετατεϊλορικά μοντέλα οργάνωσης της εργασίας Η εφαρμογή των Νέων Μορφών Οργάνωσης της Εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Μάθημα (510134) ΕΕ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ Ο φάκελος και το βιβλίο Charles Tilly, Κοινωνικά Κινήματα 1769-2004, Σαβάλλας, 2007 Το μάθημα εξετάζει τις εξής γνωστικές ενότητες: Εισαγωγή στη θεωρία των κοινωνικών κινημάτων Θεωρίες Παγκοσμιοποίησης Νέα Κοινωνικά Κινήματα Επίκουρη καθηγήτρια Μαρία Κορασίδου Μάθημα (510077) ΕΕ :ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ • Βιοϊατρικό μοντέλο-κοινωνική μορφοποίηση της υγείας και της ασθένειας-Ιπποκρατική θεωρία, θεωρία της μεταδοτικότητας-βιοεξουσία και βιοπολιτική-Σύσταση των πρώτων υγειονομικών θεσμώνδημιουργία των νοσοκομείων-Αντιμετώπιση επιδημιών (πανώλη, χολέρα), αφροδισίων νοσημάτων, φυματίωσης-Επιστήμονες και εμπειρικοί γιατροί-Καταπολέμηση της παιδικής θνησιμότητας, ιατρικοποίηση των οικογενειών-Παστεριανές ανακαλύψεις και ανάπτυξη του κινήματος της υγιεινήςΨυχιατρική, ψυχίατροι και ψυχιατρικά ιδρύματα-ψυχιατρική μεταρρύθμιση-Η δημόσια υγεία τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα (βενιζελική περίοδος). Μάθημα (510130) ΕΕ: ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ 1.Οθωμανική κυριαρχία, Διαφωτισμός, γέννηση του ελληνικού κράτους-Μεγάλη Ιδέα, συγκρότηση του έθνους, Εθνικός Διχασμός-Εθνικό ζήτημα και Βαλκανικοί ανταγωνισμοί-Εκκλησία και κράτος-έθνος-Η Μικρασιατική Καταστροφή και οι συνέπειές της-Κατοχή, Αντίσταση και η κληρονομιά του Εμφυλίου Πολέμου-Οικονομική και κοινωνική συγκρότηση του ελληνικού κράτους-Εκπαίδευση, λογοτεχνικά ρεύματα, γλωσσικό ζήτημα, εκπαιδευτικός δημοτικισμός. Επίκουρος καθηγητής Σπύρος Σακελλαρόπουλος- Καθηγητής Γ. Ρούσης Μάθημα (510136) ΥΠ Α': ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ Ι Οι απόψεις των ακόλουθων στοχαστών για το Κράτος και την Κοινωνία 1) Μακιαβέλι 2) Χομπς 3) Λοκ 4) Μοντεσκιέ 5) Ρουσό 6) Μπένθαμ 7) Χέγκελ 8) Τοκεβίλ 9) Μαρξ- Ενγκελς Επίκουρος καθηγητής Σπύρος Σακελλαρόπουλος Μάθημα (510148) ΕΕ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ 1) Οι απόψεις των θεωρητικών της Παγκοσμιοποίησης (υποστηρικτές και σκεπτικιστές) 2) Κράτος και Παγκοσμιοποίηση 3) Η οικονομική παγκοσμιοποίηση 4) Οι κοινωνικές πλευρές της Παγκοσμιοποίησης Επίκουρη Καθηγήτρια Ελένη Πρόκου Μάθημα 510140 ΕΕ :ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ι. Συγκριτική σπουδή της εκπαίδευσης: θεωρήσεις και ζητήματα Οι συλλογικές ανάγκες και το συγκριτικό ενδιαφέρον για την εκπαίδευση. Συγκριτικό επιχείρημα και εκπαιδευτική πολιτική Βασικές θεωρήσεις συγκριτικής σπουδής της εκπαίδευσης - Η ιστορική προσέγγιση (Sadler, Kandel, Hans, Mallinson, Bereday) - Προς αναζήτηση της επιστημονικής ταυτότητας του κλάδου (Holmes, King, Noah & Eckstein) - Κυρίαρχα παραδείγματα συγκριτικής σπουδής και η αμφισβήτησή τους (ο δομολειτουργισμός και οι Anderson και Foster, η σχέση εκπαίδευσης και ανάπτυξης, η κριτική των κυρίαρχων θεωρήσεων και ο Καζαμίας) - Ανακατατάξεις στη συγκριτική σπουδή: το θεσμικό πλαίσιο και ο πλουραλισμός των θεωρήσεων Ζητήματα συγκριτικής σπουδής της εκπαίδευσης - Ο σκοπός, η σημασία και οι δυσκολίες της σύγκρισης - Εθνοκεντρισμός, υποκειμενικότητα και μεροληψία - Τα συγκριτικά δεδομένα ΙΙ. Συγκριτική και διεθνής προσέγγιση ζητημάτων εκπαιδευτικής πολιτικής - Ευρωπαϊκή πολιτική για την ανώτατη εκπαίδευση - Συγκριτική προσέγγιση στις πολιτικές ανώτατης εκπαίδευσης επιλεγμένων ευρωπαϊκών χωρών (Βρετανία, Ολλανδία, Δανία, Ελλάδα) Υλικό μαθήματος: Συγγράμματα: Πρόκου, Ε. επιμ. 2011. Κοινωνικές Διαστάσεις των Πολιτικών στην Ανώτατη Εκπαίδευση: Συγκριτική και Διεθνής Προσέγγιση. Αθήνα: Διόνικος. Σημειώσεις: ΟΧΙ Φάκελος: NAΙ (έχει αναρτηθεί στον Πάνδημο) Παρατηρήσεις: Περιεχόμενα Φακέλου Καζαμίας, Α. 1989. "Συγκριτική Παιδαγωγική: Επιστημολογία, ιδεολογία και προβληματική", λήμμα στην Παιδαγωγική, Ψυχολογική Εγκυκλοπαίδεια, Λεξικό, τόμ. 8, σσ. 4428-4435. Ματθαίου, Δ. 2011. "Συγκριτική Παιδαγωγική: Ανάπτυξη, σχολές σκέψης, χαρακτηριστικά, προοπτικές. Στο: Μαυροειδής, Γ. επιμ. Εισαγωγή στις Επιστήμες Αγωγής. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη. Ματθαίου, Δ. 2006. "Συγκριτική Εκπαίδευση και εκπαιδευτική πολιτική: Μια προβληματική συμβίωση", στην Ημερίδα του European University, Κύπρος (Ιούλιος 2009) και στα πρακτικά του Α' Πανελλήνιου Συνεδρίου Επιστημών της Εκπαίδευσης, Αθήνα (Μάιος 2009) (http://old.primedu.uoa.gr/~dmatth/pub_conf.php). Ενδεικτική ελληνόγλωσση βιβλιογραφία: Καλογιαννάκη, Π. 1998. Sandler M., Kandel I., Hans N. και η Συγκριτική Παιδαγωγική: Αναζητήσεις και Προβληματισμοί μέσα από το Έργο τους. Αθήνα: Gutenberg. Καλογιαννάκη, Π. 1998. Προσεγγίσεις στη Συγκριτική Παιδαγωγική: Τόποι και Τρόποι, Τομές και Παραδείγματα. Αθήνα: εκδ. Γρηγόρη. Ματθαίου, Δ. 2002. Συγκριτική Σπουδή της Εκπαίδευσης: Θεωρήσεις και Ζητήματα. τόμ. Ι, Αθήνα: Ματθαίου. Ματθαίου, Δ. επιμ. 2001. Το Πανεπιστήμιο στην Εποχή της Ύστερης Νεωτερικότητας: Συγκριτική Μελέτη της Ιδεολογικής και Θεσμικής Μεταβολής του. Αθήνα: Ματθαίου. Ματθαίου, Δ. επιμ. 2006. Συγκριτική Σπουδή της Εκπαίδευσης: Εκπαιδευτικά Προβλήματα και Εκπαιδευτική Πολιτική. τόμ. ΙΙ, Αθήνα: Ματθαίου. Μπουζάκης, Σ. επιμ. 2002. Συγκριτική Παιδαγωγική ΙΙΙ. Αθήνα: Gutenberg. Μπουζάκης, Σ. επιμ. 2003. Συγκριτική Παιδαγωγική ΙΙ. Αθήνα: Gutenberg. Μπουζάκης, Σ. επιμ. 2005. Συγκριτική Παιδαγωγική Ι. Αθήνα: Gutenberg. Παντίδης, Σ. & Πασιάς, Γ. 2003. Ευρωπαϊκή Διάσταση στην Εκπαίδευση: Όψεις, Θεωρήσεις, Ζητήματα. Αθήνα: Gutenberg. Πρόκου, Ε. επιμ. 2011. Κοινωνικές Διαστάσεις των Πολιτικών στην Ανώτατη Εκπαίδευση: Συγκριτική και Διεθνής Προσέγγιση. Αθήνα: Διόνικος. Μάθημα 510141 ΕΕ: ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Εννοιολογικό πλαίσιο για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση: αποσαφήνιση όρων και εννοιών. Αιτιολόγηση της παροχής εκπαίδευσης για ενηλίκους. Τυπολογίες και στρατηγικές της εκπαίδευσης ενηλίκων. Παγκοσμιοποίηση, κοινωνία της γνώσης και διά βίου μάθηση. Πολιτικές και μοντέλα διά βίου μάθησης στην Ευρώπη. Ανάλυση και ερμηνεία των πολιτικών εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα. Αναλυτική περιγραφή του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των βασικών φορέων εκπαίδευσης ενηλίκων στην Ελλάδα, καθώς και των προγραμμάτων που αυτοί διεξάγουν. Ο ενήλικος εκπαιδευόμενος και η μάθηση των ενηλίκων. Θεωρητικές προσεγγίσεις για τη μάθηση των ενηλίκων. Η διδασκαλία των ενηλίκων. Ο ρόλος του εκπαιδευτή και οι εκπαιδευτικές τεχνικές. Η εκπαίδευση των εκπαιδευτών ενηλίκων και η πιστοποίησή τους. Θεωρίες για τη διαμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων. Σχεδιασμός και αξιολόγηση προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων. Η εκπαίδευση από απόσταση. Υλικό μαθήματος: Συγγράμματα: Πρόκου, Ε., 2009. Εκπαίδευση Ενηλίκων και Διά Βίου Μάθηση στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Αθήνα: Διόνικος. Σημειώσεις: ΟΧΙ Φάκελος: NAΙ (έχει αναρτηθεί στον Πάνδημο) Παρατηρήσεις: Περιεχόμενα Φακέλου 2. Κόκκος, Α. 2007. "Η εκπαίδευση ενηλίκων ως διακριτό θεσμικό και επιστημονικό πεδίο", Διά Βίου / Επιστημονική Επιθεώρηση για τη Δια Βίου Μάθηση, τ. 1, σ. 45-48, στο www.adulteduc.gr. 3. Τυπολογία Coombs (Μετάφραση – επιμέλεια: Θανάσης Καραλής) 4. Jarvis, P. "Το νόημα της ισόβιας μάθησης για τη διά βίου εκπαίδευση", Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 1, σ. 4-11. 5. Καραλής, Θ. & Βεργίδης, Δ. 2004. "Τυπολογίες και στρατηγικές στην εκπαίδευση ενηλίκων", Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 2, σ. 11-16. 6. Κόκκος, Α. 2006. "Η ιδιαιτερότητα και ο σκοπός της εκπαίδευση ενηλίκων", Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 9, σ. 418. 7. Αφιέρωμα στον Paulo Freire, 2007. "Η «τραπεζική» και η «προβληματίζουσα» αντίληψη της παιδείας" (απόσπασμα από το βιβλίο Η αγωγή του καταπιεζόμενου, Εκδ. Ράππα, 1977), Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 10, σ. 20-21. 8. Κόκκος, Α. 2005. "Η εμπειρική εκπαίδευση ενηλίκων", Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 4, σ. 4-25. 9. Καραλής, Θ. 2005. "Η εκπαίδευση των εκπαιδευτών στην Ελλάδα: Ιστορικές αναφορές, παρούσα κατάσταση και προοπτικές", Εκπαίδευση Ενηλίκων, τ. 5, σ. 9-14. 10. Κόκκος, Α. 2009. "Ο ρόλος, οι ικανότητες και οι στάσεις των εκπαιδευτών ενηλίκων", εισήγηση που έγινε στο Θεματικό Σεμινάριο με τίτλο: «Ανάπτυξη δεξιοτήτων, ικανοτήτων και παιδαγωγικών μεθόδων των εκπαιδευτών και των επαγγελματιών της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης» (Διοργάνωση: Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών, Αθήνα, 28-11-2008), στο http://www.adulteduc.gr. 11. Βεργίδης, Δ. 2000. "Σχεδιασμός προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων για ειδικές κοινωνικές ομάδες: Σχεδιασμός και προϋποθέσεις", Εργαστήριο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών. 12. Βεργίδης, Δ. 2000. "Σχεδιασμός προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων για ειδικές κοινωνικές ομάδες: Δόμηση προγραμμάτων εκπαίδευσης ενηλίκων", Εργαστήριο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών. 13. Καραλής, Θ. 2006. "Τυπολογίες αξιολόγησης: Θεωρητικές προσεγγίσεις και προϋποθέσεις εφαρμογής", Νέα Παιδεία, τ. 120, σ. 98-108. 14. Καραλής, Θ. 2000. "Μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην αξιολόγηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων: Η περίπτωση του προγράμματος εκπαίδευσης εκπαιδευτών ΠΛΑΤΩΝ", Εργαστήριο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών. 15. Κόκκος, A. 2006. "Σχέσεις ανάμεσα στη διά βίου μάθηση, την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και την εκπαίδευση ενηλίκων", εισήγηση στο 3ο Διεθνές Συνέδριο για την Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, στο http://www.adulteduc.gr. Σημείωση: Για μια πιο ολοκληρωμένη ενημέρωση των φοιτητών/φοιτητριών για την κατάσταση στην εκπαίδευση ενηλίκων σήμερα, ενδείκνυται η μελέτη του νόμου 3879/2010: "Ανάπτυξη της Διά Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις", σύμφωνα με τον οποίο, η Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση τέθηκε υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. Ενδεικτική ελληνόγλωσση βιβλιογραφία: Courau, S., 2000. Τα Βασικά Εργαλεία του Εκπαιδευτή Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο. Jarvis, P., 2003. Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Κατάρτιση: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Μεταίχμιο. Rogers, A., 1999. H Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο. Βεργίδης, Δ. & Κόκκος, Α., επιμ., 2010. Εκπαίδευση Ενηλίκων: Διεθνείς Προσεγγίσεις και Ελληνικές Διαδρομές. Αθήνα: Μεταίχμιο. Βεργίδης, Δ., & Πρόκου, Ε., 2005. Σχεδιασμός, Διοίκηση και Αξιολόγηση Προγραμμάτων Εκπαίδευσης Ενηλίκων: Στοιχεία Κοινωνικο-οικονομικής Λειτουργίας και Θεσμικού Πλαισίου. τόμ. Α΄, Πάτρα: ΕΑΠ. Βεργίδης, Δ., επιμ., 2003. Εκπαίδευση Ενηλίκων: Συμβολή στην Εξειδίκευση Στελεχών και Εκπαιδευτών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Επιστημονική Ένωση Εκπαίδευσης Ενηλίκων, 2004. 1ο Συνέδριο. Αθήνα: Μεταίχμιο. Κελπανίδης, Μ. & Βρυνιώτη, Κ., 2004. Δια Βίου Μάθηση: Κοινωνικές Προϋποθέσεις και Λειτουργίες – Δεδομένα και Διαπιστώσεις. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κόκκος, Α., 2005. Εκπαίδευση Ενηλίκων: Ανιχνεύοντας το Πεδίο. Αθήνα: Μεταίχμιο. Κόκκος, Α., επιμ., 2002. Διεθνής Συνδιάσκεψη για την Εκπαίδευση Ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχμιο. Πρόκου, Ε., 2009. Εκπαίδευση Ενηλίκων και Διά Βίου Μάθηση στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Αθήνα: Διόνικος. Λέκτορας Ηρακλής Μαυρίδης Μάθημα 510007 ΥΠ Γ': Επιστημολογία των Κοινωνικών Επιστημών α) Όλες οι προσωπικές σημειώσεις των φοιτητών / τριων από τις παραδόσεις. β) Τα παρακάτω θέματα από το διδασκόμενο εγχειρίδιο: Η λογική των κοινωνικών επιστημών. Σχετικά με τη λογική των κοινωνικών επιστημών. Γνώση και διαφέρον. Χρόνος και χώρος στην κοινωνική θεωρία γ) Το κείμενο του διδάσκοντος «Για την κατασκευή της κοινωνικής πραγματικότητας: Μετα-φαινομενολογικές προοπτικές του κοινωνικού κονστρουξιονισμού» από την ιστοσελίδα του τμήματος (Ανακοινώσεις προπτυχιακών σπουδών) Μάθημα (510002) ΥΠ Α'ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ α) Όλες οι προσωπικές σημειώσεις των φοιτητών / τριων από τις παραδόσεις. β) Τα παρακάτω θέματα από το διδασκόμενο εγχειρίδιο: Τι είναι κοινωνιολογία. Ο πολιτισμός, η κοινωνία και το άτομο. Το σώμα: φαγητό, αρρώστια και γηρατειά. Κοινωνική διαντίδραση και καθημερινή ζωή. Οικογένεια, γάμος και προσωπική ζωή. Στρωμάτωση και ταξική δομή. Σύγχρονες οργανώσεις. Εργασία και οικονομική ζωή. Λέκτορας Κώστας Δημουλάς Μάθημα (510071) ΥΠ Α': Εισαγωγή στην Κοινωνική Πολιτική 1. Η έννοια της κοινωνικής πολιτικής ως επιστήμη και ως πρακτική. 2. Οι βασικές οπτικές αντιμετώπισης της κοινωνικής πολιτικής. 3. Βασικές έννοιες ( ανθρώπινες ανάγκες, κοινωνικά δικαιώματα, κοινωνικά προβλήματα κ.α.) 4. Ορισμός και οριοθέτηση της κοινωνικής πολιτικής – Κύρια Πρότυπα άσκησης της κοινωνικής πολιτικής, θεσμικές και οικονομικές συνιστώσες. 5. Θεωρητικό υπόβαθρο και κύριες ιδεολογικοπολιτικές προσεγγίσεις της σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής. 6. Το Κράτος Πρόνοιας, Ορισμός και ιστορική εξέλιξη ανάπτυξής του στην Ευρώπη και την Ελλάδα, διαφορετικοί τύποι(καθεστώτα) κρατών προνοίας. 7. Η συμβολή της οικογένειας στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, σχέσεις οικογένειας και κράτους πρόνοιας. 8. Η κοινωνία των πολιτών και ο τρίτος τομέας στην άσκηση της κοινωνικής πολιτικής - η συμβολή του οργανωμένου εθελοντισμού. 9. Οι υπερεθνικές διαστάσεις της κοινωνικής πολιτικής: Η κοινωνική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί, η ανάπτυξη της παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών. Λέκτορας Χ. Μουκίου Μάθημα 510150 ΕΕ: Στοιχεία δημοσίου δικαίου Η εξεταστέα ύλη είναι συγκεκριμένα κεφάλαια από το βιβλίο του Ε.Σπηλιωτόπουλου, Ελληνικό Δημόσιο Δίκαιο και, συγκεκριμένα, οι εξής σελίδες: 1-71, 81-103, 153-166, 184-191. Επίκουρος Καθηγητής Ανάργυρος. Πασσάς Μάθημα 510072 ΕΕ: Η οργάνωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης Από το βιβλίο: Μούσης, Ν., 2011, Ευρωπαϊκή Ένωση: Δίκαιο, Οικονομία, Πολιτική, Αθήνα: Παπαζήσης (13η ενημερωμένη έκδοση). Α. 1ο Μέρος: Συνθήκες, δίκαιο και θεσμοί (σελ. 3-69) Β. 2ο Μέρος: Τα στάδια της ολοκλήρωσης (σελ. 71-167) (από το 2ο Μέρος απαιτείται η γενική κατανόηση της εξέλιξης των σταδίων της ολοκλήρωσης)