7ο Γενικό Λύκειο Λάρισας Σχ. Έτος: 2012-2013 Ημερομηνία: Μάιος 2012 Τάξη: Α’ Λυκείου Μάθημα: Project (Διαθεματική Εργασία) Τετράμηνο: Α’ Υπεύθυνος Καθηγητής: Μαγαλιός Ιωάννης Ομάδα Εργασίας: Μπράτσου Ουρανία Σκριάπα Νίκη Γκαλίτσιου Δέσποινα Παπαδοπούλου Άννα Γραββάνη Ελένη Τέχνη και Τεχνικές Ο Κινηματογράφος 1 Περιεχόμενα: Γενικά .................................................................................................................. 3 Ετυμολογία ............................................................................................................ 3 Ο κινηματογράφος ως τέχνη ........................................................................................ 4 Η εφεύρεση του κινηματογράφου .................................................................................. 6 Προβολείς και Βοηθητικά όργανα .................................................................................. 8 Κινητοσκόπιο .......................................................................................................... 9 Σκηνοθεσία ........................................................................................................... 10 Βωβός κινηματογράφος............................................................................................. 11 Ομιλών κινηματογράφος ........................................................................................... 12 Έγχρωμος κινηματογράφος ........................................................................................ 14 Ψηφιακός κινηματογράφος ........................................................................................ 16 Οικιακός κινηματογράφος .......................................................................................... 17 Και η συνέχεια … ..................................................................................................... 18 Ταινίες που άφησαν εποχή ......................................................................................... 23 Είδη Ταινιών .......................................................................................................... 25 Παρόν και μέλλον ελληνικού κινηματογράφου .................................................................. 25 Αποτελέσματα ερωτηματολογίου .................................................................................. 28 Βιβλιογραφία ......................................................................................................... 32 2 Γενικά Ο κινηματογράφος αποτελεί σήμερα την αποκαλούμενη και έβδομη τέχνη. Είναι η μοναδική τέχνη που εξαρτάται τόσο πολύ από την τεχνολογία, κατά το μέτρο που αν δεν υπάρχει ένα μίνιμουμ τεχνικής υποδομής, το «σινεμά», ως προϊόν, καλλιτεχνική γλώσσα, ή τρόπος ψυχαγωγίας δεν θα μπορούσε ούτε καν να υφίσταται. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που πέρασε αρκετός καιρός προτού γίνει αποδεκτό πως η κινηματογραφική βιομηχανία (και είναι χαρακτηριστικό το ότι ονομάζεται, ακριβώς, βιομηχανία) έχει κάποιες ιδιαιτερότητες που την ξεχωρίζουν από άλλες βιομηχανίες. Ετυμολογία Η λέξη κινηματογράφος επινοήθηκε από το Λεόν Μπουλί, ο οποίος ονόμασε έτσι την εφεύρεση των αδελφών Limiere. Σήμαινε δε, αρχικά, τη μηχανή εκείνη η οποία είχε τη δυνατότητα να καταγράφει κίνηση όπως δηλώνει ο ίδιος ο όρος (κινηματογράφος = κίνηση + γραφή). 3 Ο κινηματογράφος ως τέχνη Ένας από τους πρώτους κινηματογραφιστές που χρησιμοποίησε την διαθέσιμη τεχνική της εποχής με σκοπό την παραγωγή ταινιών κάτω από όρους τέχνης, υπήρξε ο Ζορζ Μελιέ, ο οποίος θεωρείται και από τους πρώτους κινηματογραφικούς σκηνοθέτες. Οι ταινίες του πραγματεύονταν θέματα από το χώρο του φανταστικού, ενώ η ταινία του Ταξίδι στη Σελήνη 1901,υπήρξε πιθανότατα η πρώτη που προσπάθησε να περιγράψει ένα ταξίδι στο διάστημα. Επιπλέον, εισήγαγε τεχνικές οπτικών εφέ, ενώ για πρώτη φορά πρόβαλε έγχρωμες ταινίες, χρωματίζοντας την κινηματογραφική ταινία με το χέρι. Με αφετηρία τις νέες δυνατότητες που αναδείχθηκαν, ο κινηματογράφος μετασχηματίστηκε διεθνώς σε μία δημοφιλή μορφή τέχνης, ενώ παράλληλα πολλοί κινηματογραφικοί χώροι δημιουργήθηκαν με αποκλειστικό σκοπό την προβολή ταινιών. Εκτιμάται ότι το 1908, στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν περίπου 10.000 κινηματογράφοι. Οι ταινίες της εποχής ήταν διάρκειας δέκα έως δεκαπέντε λεπτών, αλλά σταδιακά η διάρκειά τους αυξήθηκε. Σημαντική συμβολή σε αυτό είχε ο Αμερικανός σκηνοθέτης D. W. Griffith, στον οποίο ανήκουν μερικά από τα πρώτα ιστορικά έπη του κινηματογράφου. Το 1912 (ή 1911) ο θεωρητικός χρησιμοποίησε για πρώτη φορά σε δοκίμιό του τον όρο έβδομη τέχνη για να περιγράψει τον κινηματογράφο. Ο κινηματογράφος, η έβδομη και νεώτερη από όλες τις τέχνες, μετρά λίγα συγκριτικά χρόνια ιστορίας. Πέρασε καιρός μέχρι να γίνει αποδεκτός ως ιδιαίτερη τέχνη, με τις τεχνικές του, τους τεχνίτες του, και την ιδιαίτερη γλώσσα του. Είναι η μοναδική τέχνη που εξαρτάται τόσο πολύ από την τεχνολογία, κατά το μέτρο που αν δεν υπάρχει ένα μίνιμουμ τεχνικής υποδομής, το «σινεμά», ως προϊόν, καλλιτεχνική γλώσσα, ή τρόπος ψυχαγωγίας δεν θα μπορούσε ούτε καν να υφίσταται. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που πέρασε αρκετός καιρός προτού γίνει αποδεκτό πως η κινηματογραφική βιομηχανία (και είναι χαρακτηριστικό το ότι ονομάζεται, ακριβώς, βιομηχανία) έχει κάποιες ιδιαιτερότητες που την ξεχωρίζουν από άλλες βιομηχανίες. «Όταν ο κινηματογράφος δεν είναι ντοκουμέντο, είναι όνειρο. Κινηματογράφος σαν όνειρο, σαν μουσική. Καμιά άλλη τέχνη δεν περνάει όπως ο κινηματογράφος πέρα από την καθημερινότητα της ψυχής μας, κατευθείαν προς τα αισθήματά μας, βαθιά μέσα στα σκοτεινά δωμάτια. Μια μικρή ανωμαλία του οπτικού νεύρου, ένα σοκ : εικοσιτέσσερις φωτισμένες εικόνες το δευτερόλεπτο, ανάμεσά τους σκοτάδι, το οπτικό νεύρο δεν καταγράφει το σκοτάδι. Όταν στο τραπέζι του μοντάζ βλέπω την ταινία εικόνα με εικόνα έχω πάντα το ιλιγγιώδες αίσθημα μαγείας από τα παιδικά μου χρόνια : μέσα κει στο σκοτάδι της γκαρνταρόμπας έφερνα με τη μανιβέλα τη μια εικόνα μετά την άλλη, έβλεπα τις σχεδόν ανύπαρκτες αλλαγές, γύριζα τη μανιβέλα πιο γρήγορα : να μια κίνηση. Είτε σιωπούν είτε 4 μιλούν αυτές οι σκιές στρέφονται κατευθείαν προς τα πιο μυστικά δωμάτια. Η μυρωδιά ζεσταμένου μετάλλου, η ασταθής εικόνα που λαμπυρίζει, ο ήχος από το μαλτέζικο σταυρό, η μανιβέλα στο χέρι.» 5 Η εφεύρεση του κινηματογράφου Η εφεύρεση του κινηματογράφου είναι αποτέλεσμα πολλών σπουδαίων ανακαλύψεων σε πολλούς επιστημονικούς τομείς. Το πανάρχαιο όνειρο της αναπαράστασης της πραγματικότητας ήρθε να το εκπληρώσει η φωτογραφία το 1839. Η ανάγκη για την αναπαράσταση και την καταγραφή της κίνησης, αλλά και η ανάγκη για αφήγηση φανταστικών εντυπωσιακών ιστοριών βρήκαν στον κινηματογράφο την ολοκληρωμένη έκφρασης τους. Ο Πτολεμαίος είναι αυτός που πρώτος κατασκεύασε μια συσκευή οπτικού τρικ (Ο δίσκος του Πτολεμαίου) που στηρίζονταν στην κίνηση του δίσκου, που τμήματα του ήταν βαμμένα με διαφορετικά χρώματα. Λίγο νωρίτερα ο μεγάλος εφευρέτης της αρχαιότητας, ο Ήρων, επινόησε ένα σύστημα με καθρέπτες που με τα παιγνίδια φωτός και σκιάς που δημιουργούσαν εντυπωσίαζαν τους θεατές. 'Όλα αυτά όμως ήρθε να τα διακόψει ο χριστιανικός μεσαίωνας, που τα θεώρησε σαν ειδωλολατρικές απάτες με αποτέλεσμα να διακόψει την περαιτέρω ανάπτυξή τους. Τα οπτικά πειράματα ξαναεμφανίζονται στην ιστορία με την αναγέννηση. Η πιο σημαντική ανακάλυψη ήταν αυτή του "Μαγικού φαναριού". Πολλοί είναι οι διεκδικητές της πατρότητας. Πρώτος το περιγράφει ο ησουίτης μοναχός Αθανάσιος Κίρχερ στο έργο του "Η μεγάλη τέχνη του φωτός και της σκιάς . Ο μαγικός φανός ήταν ο πρόδρομος του προβολέα διαφανειών και με τις διάφορες παραλλαγές και μετεξελίξεις του, κρατήθηκε σε χρήση και μεγάλη δημοτικότητα μέχρι τον 19ο αιώνα. Το 1816, ο μετέπειτα εφευρέτης της στερεοσκοπικής φωτογραφίας Sir David Brewster κατασκεύασε το πρώτο καλειδοσκόπιο (Kaleidoscope). Την δεκαετία του 1820 ο Βέλγος φυσικός Joseph Antoine Ferdinand Plateau φενακιστισκόπιο κατασκεύασε (Phenakistiscope) το ανορθωσκόπιο που κυκλοφόρησε (Anorthoscope) στην αγορά και πολύ και με σύντομα άλλα το ονόματα (Phantasmascope ή Fantoscope). Το 1825 ο Paris κατασκεύασε το Θαυματοσκόπιο (Thaumatrope) που φαίνεται να ήταν μια ιδέα του Sir John Herschel. To 1834 ο William George Horner φτιάχνει ένα σύστημα που το ονομάζει Daedalum που θα ξεχαστεί για πάνω από 30 χρόνια και θα επανέρθει από τους William F. Lincoln και M. Bradley με το όνομα Zoetrope. Με τη γρήγορη κίνηση του και τις ζωγραφισμένες του εικόνες, μοιάζει με κινούμενο σχέδιο. Αυτός που έφτασε κοντά στον κινηματογράφο όσο κανένας άλλος, ήταν ο Γάλλος Emile Reynaud το 1878. Αν αντί για τις ζωγραφισμένες χάρτινες ταινίες του, είχε σκεφτεί να προβάλει φιλμ με το πραξινοσκόπιο του (Praxinoscope), θα μιλάγαμε για αυτόν σήμερα σαν τον εφευρέτη του κινηματογράφου. Όμως τον Ρενό μπορούμε να τον θεωρούμε τον πατέρα των ταινιών κινουμένων σχεδίων. 6 Μια διαμάχη για τον καλπασμό των αλόγων και ένα στοίχημα 25000 δολαρίων του κυβερνήτη της Καλιφορνίας ήταν η αιτία να έρθει ο Muybridge στο προσκήνιο της δημοσιότητας. ο Eadweard Muybridge ήταν γνωστός για τις φωτογραφικές μελέτες της κίνησης και ο κυβερνήτης Stadford, ζήτησε τη συνδρομή του για να αποδείξει τους ισχυρισμούς του. Ο Maybridge έστησε μια κατασκευή με 30 μηχανές που ο φωτοφράχτης τους άνοιγε από μια κλωστή που έσπαζε το άλογο καθώς περνούσε από μπροστά τους. Η σειρά αυτή των φωτογραφιών έκαναν διάσημο τον Muybridge και γέννησαν την ιδέα της κινηματογραφικής κάμερας. Μέχρι αυτό το σημείο η ανθρώπινη γνώση είχε δώσει όσα χρειάζονταν. Τώρα ήρθε η σειρά του Thomas Edison και των Louis και Auguste Lumières να ανακαλύψουν τον κινηματογράφο. 7 Προβολείς και Βοηθητικά όργανα Προβολέας διαφανειών με κερί Μαγικό φανάρι Έχει φακούς μεταβαλλόμενης απόστασης, συγκεντρωτικό διαμέτρου 8 cm και αντικειμενικό προβολής διαμέτρου 4 cm. Στο εσωτερικό υπάρχει οδηγός για τη μετακίνμηση της φωτεινής πηγής που ήταν κερί ή - αργότερα- λάμπα πετρελαίου. Έχει καπνοδόχο στην οφοφή. Υπάρχει θήκη τοποθέτησης των διαφανειών προβολής που ήταν ζωγραφισμένες σε γυαλί. Έχει κατασκευαστεί στη Γαλλία στα μέσα του 19ου αι. Προβολέας διαφανειών με ηλεκτρικό τόξο άνθρακα Ισχυρός προβολέας που τροφοδοτείται με μονάδα παραγωγής συνεχούς ρεύματος. Μπορεί να προβάλλει χωρίς συσκότιση διαφάνειες ή μικρά αντικείμενα. Έχει κατασκευαστεί στη Γερμανία, τo 1928από τον οίκο Max Kohl. Επιδιασκόπιο σε ξύλινη βάση Μπορεί να προβάλλει διαφάνειες ή αδιαφανείς σελίδες. Έχει κατασκευαστεί στη Γερμανία στις αρχές του 20ου αι. από τον οίκο E.Leitz. Κινηματογραφική μηχανή προβολής (16mm) Είναι της δεκαετίας του 1950, αμερικανικής κατασκευής. Γραμμόφωνο κατασκευαστεί στην Αγγλία το 1955. Υπάρχουν σε πινακίδα οι αναγραφές: "His Master's Voice και:The Gramophone Company Ltd, Hayes, Middlesex, GT BRITAIN. 8 Κινητοσκόπιο Το κινητοσκόπιο (Kinetoscope) ταινιών, πρόδρομος της ήταν μία μηχανή παρουσίασης σύγχρονης κινηματογραφικής μηχανής προβολής. Αναπτύχθηκε από τον Ουίλλιαμ Ντίκσον στα εργαστήρια του Αμερικανού εφευρέτη Τόμας Έντισον, στον οποίο αποδίδεται και η αρχική σύλληψη της ιδέας κατασκευής του. Η εφεύρεση του κινητοσκοπίου συνδύαζε τη φωτογραφία και την τεχνολογία αναπαράστασης της κίνησης της εικόνας, προβάλλοντας διάτρητο φιλμ των 35 χιλιοστών. Η εικόνα γινόταν ορατή με τη μέθοδο του στερεοσκοπίου. Η ανάπτυξη του κινητοσκοπίου βασίστηκε σε προγενέστερες ανακαλύψεις. Πιθανόν για αυτό το λόγο, ο Τόμας Έντισον κατοχύρωσε την εφεύρεσή του με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας μόνο στις ΗΠΑ και δεν επιχείρησε να κατοχυρώσει την εφεύρεση διεθνώς, γεγονός που επέτρεψε την αντιγραφή και περαιτέρω εξέλιξη της, ευνοώντας με αυτό τον τρόπο την ταχύτερη εξέλιξη του κινηματογράφου. Η πρώτη δημόσια παρουσίαση του πρωτότυπου κινηματοσκοπίου έλαβε χώρα στις 20 Μαΐου του 1891, ενώ στις 9 Μαΐου του 1893 έγινε η επίσημη παρουσίαση του, ως ολοκληρωμένη πλέον εφεύρεση, στο Ινστιτούτο Τεχνών και Επιστήμης του Μπρούκλιν. 9 Σκηνοθεσία Ποιος είναι και με τι ασχολείται; Καθήκον του σκηνοθέτη κινηματογράφου είναι να διευθύνει τα γυρίσματα των κινηματογραφικών ταινιών. Εργάζεται βάσει έτοιμων σεναρίων, τα οποία μπορεί και να παραλλάξει ή βάσει λογοτεχνικών έργων και άλλων πηγών. Ποια είναι τα καθήκοντα του; Αυτά περιλαμβάνουν: σε συνεργασία με άλλους παράγοντες της ταινίας, να επιλέγει ηθοποιούς, να δίνει οδηγίες στους ηθοποιούς για τις εκφράσεις και τις κινήσεις τους, να εκφράζει την άποψή του για τα σκηνικά και το φωτισμό, ώστε να δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα, να δίνει οδηγίες σε όλους τους τεχνικούς που εργάζονται για την ταινία. Που εργάζεται και υπό ποιες συνθήκες; Η εργασία αυτή εκτελείται σε κινηματογραφικά στούντιο και σε εξωτερικούς χώρους. Αναμένεται εργασία εκτός συνηθισμένου ωραρίου, καθώς επίσης και μεγάλη ψυχολογική φόρτιση. Ποια προσόντα απαιτούνται για να πετύχει κανείς σε αυτόν τον τομέα; Για την επιτυχή εκτέλεση του επαγγέλματος του σκηνοθέτη κινηματογράφου είναι χρήσιμη η πανεπιστημιακή καλλιτεχνική επιβλητικότητα, εκπαίδευση, οργανωτικές δημιουργικότητα, ικανότητες, ικανότητα καλής επικοινωνίας και συνεργασίας. 10 Βωβός κινηματογράφος Με τον όρο «βωβός κινηματογράφος» αναφερόμαστε σε κινηματογραφικές ταινίες δίχως ήχο στις οποίες οι διάλογοι υπονοούνται μέσα από χειρονομίες, παντομίμα και κάρτες τίτλων. Η πρώτη ταινία βωβού κινηματογράφου γυρίστηκε από τον Louis Le Prince το 1888 και είχε διάρκεια μόλις δύο δευτερόλεπτα (Roundhay Garden Scene). Το 1910 η διάρκεια μιας ταινίας κατά μέσο όρο είχε ανέλθει στα 30 λεπτά. Η αντικατάστασή τους από ταινίες που είχαν συγχρονισμένη την εικόνα με τον ήχο ξεκίνησε να πραγματοποιείται στα τέλη της δεκαετίας του ’20. Ανάμεσα στους ηθοποιούς του βωβού κινηματογράφου ξεχωρίζουν: η Γκρέτα Γκάρμπο, η οποία ψηφίστηκε ως η «καλύτερη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου του αιώνα» το 1950 (ενώ επίσης ανακηρύχθηκε η ομορφότερη γυναίκα που έζησε ποτέ από το βιβλίο Γκίνες). ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος παγκοσμίως αναγνωρίσιμος εκπρόσωπος της κινηματογραφικής τέχνης, κυρίως λόγω του χαρακτήρα Σαρλό που ενσάρκωνε στις πρώτες ταινίες του. οι Όλιβερ Χάρντι και Σταν Λόρελ, ή αλλιώς «Ο χοντρός και ο λιγνός», το διασημότερο κωμικό δίδυμο του βωβού κινηματογράφου. Τη θέση της ανάμεσα στα αστέρια του βωβού κινηματογράφου διεκδικεί η σαγηνευτική Μερσέντες Χιλ, η λογοτεχνική ηρωίδα στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Χρυσηίδας Δημουλίδου. Μεγαλωμένη στη φτώχεια, ζει το μεγάλο Αμερικάνικο Όνειρο και γίνεται η διασημότερη ηθοποιός του βωβού κινηματογράφου στην Αμερική του 1930. Η απαράμιλλη ομορφιά και το ταλέντο της αφήνουν άναυδο όποιον την αντικρίζει. Κι εκείνη, σαν βασίλισσα, απολαμβάνει απ' το θρόνο της όλα όσα της προσφέρουν τα νιάτα της. Οι άνδρες την ερωτεύονται με πάθος, απλώνοντας την καρδιά τους και τις περιουσίες τους στα πόδια της. Η δική της καρδιά όμως είναι δοσμένη μόνο στην καριέρα της. Μέχρι ο έρωτας να ξυπνήσει πρωτόγνωρα συναισθήματα. Και ο χρόνος παραμονεύει σαν κατά συρροή δολοφόνος στήνοντας επικίνδυνα παιχνίδια της μοίρα. 11 Ομιλών κινηματογράφος Η ιδέα του συνδυασμού κίνησης με εικόνες που καταγράφονται σε συνδυασμό με ήχο, είναι σχεδόν τόσο παλιά όσο και η ίδια η έννοια του κινηματογράφου. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο κινηματογράφος παρέμενε χωρίς ήχο (βουβός κινηματογράφος) και συχνά οι προβολές ταινιών συνοδεύονταν από ζωντανή μουσική. Μια πρώτη προσπάθεια, προβολής εικόνας με συγχρονισμένο ήχο έγινε το 1900 στο Παρίσι, αλλά τα αποτελέσματα ήταν μάλλον απογοητευτικά. Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετώπιζαν αυτές οι προσπάθειες, ήταν κυρίως τρία: 1. Αδυναμία πλήρους συγχρονισμού εικόνας και ήχου. 2. Αδυναμία ελέγχου της έντασης του ήχου. Ενώ η εικόνα μπορούσε να μεγαλώσει και να προβληθεί σε μεγάλους χώρους, δεν συνέβαινε το ίδιο και με τον ήχο, καθώς απουσίαζε ο ενισχυτής που θα έδινε αυτή την δυνατότητα. 3. Κακή ποιότητα και πιστότητα ήχου. Τα πρωτόγονα συστήματα της εποχής , που εγγράφονταν και παράγονταν ο ήχος, πολύ χαμηλής ποιότητας, υποχρέωναν τους καλλιτέχνες να στέκονται σε δυσκίνητες συσκευές ηχογράφησης, κάτι το οποίο επέβαλλε και αυστηρά όρια για το είδος της ταινίας που θα μπορούσε να δημιουργηθεί με «ζωντανό» εγγεγραμμένο ήχο. Οι επόμενες προσπάθειες που ακολούθησαν, είχαν περιορισμένη εμπορική επιτυχία, καθώς δεν βελτίωναν σε σημαντικό βαθμό τις υπάρχουσες δυσκολίες. Το 1919, θα καταγραφεί η πρώτη σοβαρή προσπάθεια για ενσωμάτωση και συγχρονισμό του ήχου στο κινηματογραφικό φιλμ, από τον Αμερικανό εφευρέτη Λι Nτε Φόρεστ (Lee De Forest). Τα επόμενα 4 χρόνια, η ευρεσιτεχνία του θα βελτιωθεί περαιτέρω με την βοήθεια εξοπλισμού ενός άλλου Αμερικανού εφευρέτη, του Τίοντορ Κέις (Theodore Case). Τον Απρίλιο του 1923 στην Νέα Υόρκη, με βάση την τεχνολογία του Φόρεστ, γίνονται οι πρώτες προβολές εμπορικών ταινιών με πλήρως συγχρονισμένο ήχο. Παράλληλα μ’ αυτές τις βελτιώσεις του ήχου και την καταγραφή του στο κινηματογραφικό φιλμ, κάποιες εταιρείες προσπαθούσαν να δημιουργήσουν και να βελτιώσουν τις τεχνικές καταγραφής σε φωνογραφικό δίσκο, ο οποίος συνδεόμενος μηχανικά με έναν ειδικό κινηματογραφικό προβολέα, θα επέτρεπε την προβολή ταινίας με συγχρονισμένο ήχο. Η τεχνική αυτή εφαρμόστηκε στην ταινία του Γκίφιθ «Dream Street», το 1921, αλλά τα αποτελέσματα δεν ήταν ικανοποιητικά και το εγχείρημα απέτυχε. Ουσιαστικά, η ιστορία του ηχογραφημένου κινηματογραφικού ήχου ξεκίνησε το 1926, όταν η Warner Brothers παρουσίασε μία συσκευή (Vitaphone), η οποία έδινε τη δυνατότητα αναπαραγωγής μουσικής, μέσω ενός δίσκου που συγχρονιζόταν με την μηχανή προβολής της ταινίας. Τον Αύγουστο του 1926, προβλήθηκε η τρίωρη ταινία «Δον Ζουάν», η οποία περιήχε μουσική επένδυση και ηχητικά εφέ, αλλά καθόλου διάλογους. 12 Βασισμένη σε αυτή τη νέα τεχνολογία, τον Οκτώβριο του 1927, αφού λίγους μήνες πριν είχαν μεσολαβήσει κι άλλες παρόμοιες προσπάθειες από άλλες εταιρείες, η Warner Brothers κυκλοφόρησε την πρώτη ταινία μεγάλου μήκους, «The Jazz Singer», η οποία αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή, υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους. Στην Ευρώπη, η πρώτη αξιόλογη προσπάθεια εισαγωγής ήχου στον κινηματογράφο, σημειώνεται στις 16 Ιανουαρίου 1929, με την γερμανική παραγωγή «Φιλώ το χέρι σας κυρία μου», η οποία όμως δεν περιήχε διαλόγους. Η πρώτη ευρωπαϊκή εν μέρει «ομιλούσα» ταινία θεωρείται η «The Clue of the New Pin», βρετανικής παραγωγής και παρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 1929. 13 Έγχρωμος κινηματογράφος Οι πρώτες έγχρωμες ταινίες εμφανίστηκαν σχεδόν την ίδια εποχή με τις πρώτες ομιλούσες. Μετά το 1927, οπότε και για την εισαγωγή ήχου απαιτήθηκε η υιοθέτηση ενός σταθερού ρυθμού προβολής, που ορίστηκε στα 24 καρέ ανά δευτερόλεπτο, άρχισαν οι πρώτες συστηματικές προσπάθειες για την προσθήκη χρώματος. Το πρώτο καταγεγγραμένο έγχρωμο εμπορικό φιλμ με φυσικά χρώματα, είναι μια οχτάλεπτη βρετανική παραγωγή του 1908, το «A Visit to the Seaside» με σκηνοθέτη τον Τζορτζ Άλμπερτ Σμιθ (George Albert Smith), βασισμένο στην τεχνική Kinemacolor. Στην ιστορία έχουν περάσει όμως, δυο άλλες ταινίες ως οι πρώτες έγχρωμες, μάλλον λόγω της δημοφιλίας τους: «Ο μάγος του Οζ» (The Wizard of Oz) και το «Όσα παίρνει ο άνεμος» (Gone with the wind), οι οποίες προβλήθηκαν και οι δυο το 1939. Είχαν προηγηθεί βέβαια από το 1905 κάποιες ταινίες με χρώμα, στις οποίες όμως τα καρέ χρωματίζονταν με το χέρι ένα προς ένα, όπως έκανε ο Γάλλος σκηνοθέτης Μελιές. Οι μέθοδοι αυτοί εγκαταλείφθηκαν όταν τα φιλμ άρχισαν να μεγαλώνουν σε διάρκεια, ενώ έγινε πρακτικά αδύνατη η εφαρμογή τους, όταν άρχισαν να παράγονται και να πωλούνται περισσότερες από μία κόπιες της κάθε ταινίας. Εμφανίστηκαν κάποιες μηχανοποιημένες μέθοδοι χρωματισμού, αλλά και πάλι το αποτέλεσμα δεν ήταν πολύ καλό, ενώ το κόστος τους ήταν μεγάλο. Η λύση στο πρόβλημα της προσθήκης χρώματος ήταν απλή στη θεωρία και γνωστή ήδη από τα 1855: έπρεπε να υπάρχουν 3 φιλμ, ένα για κάθε βασικό χρώμα. Στην πράξη όμως κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό, λόγω της αδυναμίας να γυριστούν ταυτόχρονα οι ίδιες σκηνές με τα ίδια καρέ 3 φορές. Το 1906 εμφανίστηκε μια πολύ έξυπνη μέθοδος, η Kinemacolor, σύμφωνα με την οποία τα τρία βασικά χρώματα συμπτύχτηκαν σε 2 και χωρέσανε σε ένα φιλμ που έτρεχε με τη διπλάσια από την τότε επικρατούσα ταχύτητα, δηλαδή 32 καρέ ανά δευτερόλεπτο και έπαιρνε εναλλάξ πληροφορίες για καθένα από τα δύο φάσματα χρώματος. Κατά την προβολή του με ταχύτητα 16 καρέ ανά δευτερόλεπτο εμφανιζόταν λόγω της καθυστέρησης της ανθρώπινης όρασης όλα τα χρώματα. Σε σκηνές με πολύ δράση όμως το εφέ δεν κρατούσε και τα χρώματα χαλούσαν, ενώ εμφανιζόταν πολλά αντικείμενα διπλά. Το 1919 εμφανίστηκε η πρώτη συνθετική μέθοδος, με την ονομασία Prizmacolor, όπου το φιλμ είχε χρωματικές πληροφορίες και στις δύο του όψεις. Η τεχνική αυτή χρησιμοποιούνταν σε παραγωγές χαμηλού προϋπολογισμού μέχρι και το 1950, αλλά τελειοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό ήδη από το 1922 και τη μέθοδο Technicolor, η οποία ενσωμάτωνε 2 επιφάνειες φιλμ σε μια χοντρή, ενώ το 1928 οι 2 επιφάνειες έγιναν πλέον μία. Σε αυτήν καταγράφονταν μέσα από ένα φακό κάμερας μέσω πρισμάτων και τεχνικών διαχωρισμού οι διαφορετικές πληροφορίες των τριών φασμάτων του χρώματος. Η τελειοποίηση της μεθόδου ήρθε το 1941 με την ονομασία Monopack Technicolor, από το οποίο διχωριζόταν τα χρώματα και εμφανιζόταν σε ένα τελικό φιλμ. Η μέθοδος είχε πολύ καλά 14 αποτελέσματα, αλλά εξακολουθούσε λόγω των πολύπλοκων σταδίων διαχωρισμού και εμφάνισης να είναι πολύ ακριβή . Εν τω μεταξύ από το 1936 είχε εμφανιστεί το έγχρωμο αρνητικό, ενώ μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου βγήκε στην αγορά το έγχρωμο αρνητικό φιλμ, που δεν απαιτούσε τη διαδικασία διαχωρισμού, όπως η Technicolor. Αυτό σε συνδυασμό με την εξάπλωση και κυριαρχία της κινηματογράφησης Cinemascopeτη δεκαετία του 1950, η οποία δεν ήταν συμβατή με τις μεθόδους λήψης Technicolor, ανάγκασε την εταιρία να εγκαταλείψει τη μέθοδο οριστικά τη δεκαετία του 1970. Οι ταινίες Technicolor ωστόσο είναι οι μόνες όπου τα χρώματα παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο, σε αντίθεση με τα συμβατικά φιλμ, όπου τα χρώματά τους αλλοιώνονται μετά από 7 χρόνια. Αν και μέχρι τη δεκαετία του 1950, η παραγωγή έγχρωμων ταινιών μειοψηφούσε, κατά τη δεκαετία του 1960 και χάρη στην ανάπτυξη της σχετικής τεχνολογίας, ο έγχρωμος κινηματογράφος επικράτησε. 15 Ψηφιακός κινηματογράφος Μήνα με το μήνα, τα τελευταία χρόνια, τα Cahiers du cinema έχουν αφιερώσει άρθρα και αναλύσεις στη γρήγορη ανάπτυξη, τόσο οικονομική όσο και αισθητική, του ψηφιακού κινηματογράφου. Ο ψηφιακός κινηματογράφος είναι μια ευκαιρία να εστιάσουμε σε αυτή τη νεότερη, ακόμα, ιστορία. Αυτή η ιστορία δεν είναι μια διαδικασία μοναδική και γραμμική, υπάρχουν διαφορετικά και πολυάριθμα μη αναπτυξιακά σημεία που εμφανίζονται παράλληλα. Υπάρχουν, με αυτό τον τρόπο δύο πιθανές διακλαδώσεις. Η πρώτη είναι αυτή που ξεχωρίζουμε τα τρία στάδια της παραγωγικής αλυσίδας στον κινηματογράφο που έχει επιτευχθεί από την ψηφιακή επανάσταση: το γύρισμα, η ανάπτυξη των ψηφιακών μηχανών και των συστημάτων αποθήκευσης των δεδομένων, η προετοιμασία της παραγωγής (postproduction), η ανάπτυξη των συστημάτων του μοντάζ και η παραγωγή ειδικών εφέ στον υπολογιστή, η διανομή, η ανάπτυξη των συστημάτων προβολής με ψηφιακό τρόπο. Η δεύτερη, πιο γόνιμη, μας ωθεί να σκεφτούμε την ιστορία του ψηφιακού κινηματογράφου, σε σχέση με την ιστορία του κινηματογράφου, γενικά, και των σχεδιασμένων εικόνων, για να καταλάβουμε την ενσωμάτωση των μεν στις δε. Η ιστορία του ψηφιακού κινηματογράφου ακολουθεί μια διπλή διαδρομή: τα φορμά DV και HD δεν ξεχωρίζουν μόνο από την ποιότητα της εικόνας, αλλά και από την αναφορά στην τεχνολογική και οικονομική ιστορία της κινούμενης εικόνας. Εάν, όσον αφορά στην Ευρώπη, οι δύο ιστορικές διαδρομές συγχέονται και ακολουθούν το δρόμο τους, είναι αυτόνομες. Η ανάπτυξη του DV διαγράφεται κατά αρχήν στην ιστορία του βίντεο, σαν ειδικό και πρακτικά καλλιτεχνικό μέσο: δεν εντάσσεται στην ιστορία του κινηματογράφου. Αλλά, από χολιγουντιανή άποψη, μόνο το HD αφορά την ιστορία του κινηματογράφου. Το HD δεν είχε θεωρηθεί από το Χόλιγουντ ως η συνέχεια του DV, σα μια καλυτέρευση της ψηφιακής εικόνας «χαμηλής ανάλυσης», αλλά σαν αυτή του φιλμ 35mm, σαν ένα εναλλακτικό δεδομένο της παραγωγής των στούντιο. Τελικά, εάν θεωρήσουμε την ιστορία του ψηφιακού κινηματογράφου, η ισορροπία είναι λιγότερο ξεκάθαρη. Θα είχαμε ωστόσο άδικο να αντιπαραθέσουμε, σε γενικές γραμμές, τον ψηφιακό κινηματογράφο και αυτόν του σελιλόιντ. Το DV και το HD δεν έχουν το ίδιο αισθητικό περιεχόμενο. Το ιστορικό αντίστοιχα των ταινιών που έχουν γυριστεί σε DV και σε HD, γράφεται με διαφορετικό τρόπο στην ιστορία του κινηματογράφου 16 Οικιακός κινηματογράφος Οικιακός κινηματογράφος (Home cinema/theater) είναι μία οπτικό-ακουστική αναπαραγωγή εγκατάσταση κινηματογραφικών που έχει ταινιών σκοπό στον την οικιακό χώρο. Μία εγκατάσταση οικιακού κινηματογράφου μπορεί να αποτελείται ακόμη και από μία απλή τηλεόραση, DVD player και κάποιο σύνολο ηχείων. Σε πιο προχωρημένη μορφή διαθέτει μία ή δύο πηγές ήχου και εικόνας υψηλής ανάλυσης (HD-DVD, Blu-ray player), κάποιον Audio/Video receiver, κάποια μεγάλη οθόνη απεικόνισης ή σύστημα βιντεοπροβολής και ικανό αριθμό ηχείων, συμπεριλαμβανομένου και ενός ή δύο subwoofer. 17 Και η συνέχεια … Η ψηφιακή επανάσταση είναι σήμερα σε εξέλιξη και αναπόδραστη. Είναι στο επίπεδο της παραγωγής που είναι πιο προωθημένο: σχεδόν όλες οι ταινίες σήμερα προπαρασκευάζονται με ψηφιακό τρόπο. Όσον αφορά στη σκηνοθεσία, το DV και η HD δε σταματούν να κερδίζουν έδαφος, τόσο στον καλλιτεχνικό όσο και στο βιομηχανικό τομέα, στους υψηλούς προϋπολογισμούς και στον εμπορικό κινηματογράφο στους πιο απαιτητικούς δημιουργούς .Το θέμα παραμένει και είναι αυτό της αισθητικής από το πέρασμα στο ψηφιακό. Το μοίρασμα γίνεται ήδη, ανάμεσα στους κινηματογραφιστές και τους καλλιτέχνες που αρέσκονται στο να ακολουθούν το ρεύμα και στρέφονται στο ψηφιακό για πρακτικούς και οικονομικούς λόγους και σε αυτούς που βιώνουν τα νέα τεχνολογικά δεδομένα, τις ιδιαιτερότητες, για να αναδείξουν την αισθητική δύναμη, να δουλέψουν με τη υφή, με τις σχέσεις των εικόνων και των μορφών της αφήγησης στην ψηφιακή εποχή. Η σχέση τέχνης και τεχνικής πάντα τίθετο με αυτούς τους όρους: ή η τεχνική έχει μειονεκτική αξία, ένα απλό όχημα της μορφής και των κωδίκων που έχουν τεθεί από τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνήθειες, ή η τέχνη αναδεικνύει την τεχνική, την εκδήλωση, τη φροντίδα, τη συνθήκη της εμφάνισης νέων μορφών, μια νέας κυριαρχίας του αισθητού ενός κόσμου που, ο ίδιος, δοκιμάζεται από την τεχνική. Εάν ο κινηματογράφος διατηρεί τη φιλοδοξία να κάνει να βλέπουν, να αισθάνονται και να σκέφτονται το παρόν, οι ταινίες θα πρέπει να βασίζονται σε αυτό και να δουλεύουν το ψηφιακό σαν ένα σύγχρονο τρόπο εμφάνισης και αντίληψης του αισθητού. Η ιστορική αξία και η αναγκαία ομορφιά των ταινιών «The world», «Miami vice» ή «Be with me» βρίσκεται στην φροντίδα τους να προβάλλουν το HD, σαν τέτοιο, και να αναδείξουν τις συνέπειες τόσο όσον αφορά στην αφήγηση και στην υφή της εικόνας: ένας νέος κόσμος, ο δικός μας, με την ομορφιά του, τους κινδύνους του και τις αντιθέσεις του, εμφανίζεται. Τελικά, το πιο φανερό εγχείρημα είναι η διάδοση. Το πέρασμα στο ψηφιακό είναι αργό, αλλά αναπόδραστο. Οι ψηφιακές κασέτες και οι σκληροί δίσκοι αντικαθιστούν τις κόπιες από άργυρο, περιμένοντας την αποϋλοποίηση του φιλμ και την απευθείας μετάδοση μέσω δορυφόρου. Η ψηφιακή μετάδοση έχει το διπλό πλεονέκτημα να χαμηλώσουν τα κόστη της μετάδοσης και να γίνει η διάδοση των ταινιών πιο ευέλικτη. Ωστόσο το κινεσκόπιο παραμένει για κάποιους μια αισθητική επιλογή, το τράνσφερ στο σελιλόιντ μιας εικόνας που γυρίστηκε ψηφιακά, την επαναφέρει στην αργυριακή υφή της. Ο κίνδυνος της ψηφιακής διάδοσης είναι αυτός του ολικού ελέγχου της διακίνησης, μιας αποφασιστικής νίκης της βιομηχανίας της τέχνης. Θα έπρεπε να σκεφτούμε τον αναγκαίο κανονισμό και πλαίσιο που θα διατηρήσουν την ποικιλότητα στον κινηματογράφο στην εποχή που θα επικρατήσει ολοκληρωτικά το ψηφιακό. Το αργύριο δε θα καταργηθεί τόσο εύκολα, δεδομένων των μεγάλων οικονομικών παιχνιδιών. Οι αίθουσες που σπεύδουν να εξοπλισθούν με ψηφιακό τρόπο προβολής, τείνουν να δείξουν το σύνολο της παραγωγής, ειδικά το πιο ζωντανό κομμάτι στον τομέα του ντοκιμαντέρ και του καλλιτεχνικού κινηματογράφου. 18 Για τον κινηματογράφο αυτή είναι μια μεταβατική εποχή , από το φιλμ και τον αναλογικό κινηματογράφο περνάμε στο ψηφιακό φιλμ που μάλλον θα επικρατήσει σιγά σιγά . Η μηχανή προβολής στηρίζεται στα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά η διαφορά της είναι ότι τώρα πια δέχεται την πληροφορία της εικόνας όχι από φωτογραφίες αποτυπωμένες πάνω σε φιλμ αλλά φωτογραφίες που είναι αποθηκευμένες σε ένα υπολογιστή. Οι βασικές διαφορές είναι ότι δεν υπάρχουν 2 φακοί ένας για το φλατ και ένας για το σινεμοσκόπ που υπάρχουν στις κλασικές μηχανές τώρα υπάρχει ένας φακός για όλες τις δουλειές. Η μηχανή τώρα είναι ένας digital cinema projector της Barco που έχει την ίδια λάμπα βολταϊκού τόξου και μάλιστα 4000 watt ο καθρέπτης υπάρχει και πάλι με την διαφορά ότι η λάμπα είναι εγκλωβισμένη μέσα σε ένα ειδικό κουτί που σε περίπτωση που σπάσει να μην κάνει ζημιά στην μηχανή δεν είναι όμως κάθετη προς την προβολή αλλά οριζόντια το φως περνάει από ένα ειδικό φίλτρο που σταματάει την υπεριώδη ακτινοβολία που έχει επιπτώσεις στην ποιότητα της εικόνας και μεταφέρεται στην οθόνη μέσα από ένα κάτοπτρο. Η εικόνα προβάλετε με τεχνολογία DLPH DLP τεχνολογία αποτελείται από πάνω 2 εκατομμύρια μικροσκοπικά κάτοπτρα το καθένα από αυτά είναι μικρότερα από το 1/5 του πλάτους μιας ανθρώπινης τρίχας οι μικρό καθρέπτες αυτοί τοποθετούνται σε ένα είδος βραχίονα που επιτρέπει να αντανακλά η να μην αντανακλά το φως από την φωτεινή πηγή αυτή η κίνηση άνοιγμα και κλείσιμο του καθρέπτη μπορεί να γίνει μέχρι και αρκετές χιλιάδες φορές το δευτερόλεπτο ανάλογα με την ταχύτητα έχουμε έτσι μέχρι και 1024 αποχρώσεις του γκρι . Το χρώμα παράγεται όταν το λευκό φως περνάει από ένα τροχό με χρώμα που περιστρέφεται και φιλτράρει το φως σε κόκκινο , πράσινο και μπλε και το DLP σύστημα προβολής μπορεί να δημιουργήσει 16,7 εκατομμύρια χρώματα για τον κινηματογράφο και για 19 καλύτερη ποιότητα εικόνας έχουμε 3 συστήματα DLP και επιτυγχάνουμε έτσι εικόνες μέχρι και 35 τρισεκατομμύρια χρώματα. Οι ταινίες έρχονται πια με σκληρό δίσκο πάνω γράφονται όλες οι πληροφορίες της ταινίας . Η ταινία φορτώνεται στο σέρβερ της XDC χρειάζεται περίπου 30 λεπτά για να φορτωθεί και μπορούν να φορτωθούν μέχρι και 4 ταινίες μετά χρειάζεται ένα κλειδί που σου στέλνει η εταιρία διανομής για να μπορεί να ξεκλειδώσει και να παιχτεί η ταινία με βάση ένα καθορισμένο χρονοδιάγραμμα. Μετά με ένα ειδικό πρόγραμμα γίνεται το μοντάζ της ταινίας επιλέγεις πια ταινία με πιο φορμάτ, πιο φακό θα παίξει, πότε θα κάνει διάλειμμα ,την ένταση του ήχου, πότε να κλείσει και να ανοίξει τα φώτα πότε να κλείσει και να ανοίξει την λάμπα και ένα σωρό άλλους αυτοματισμούς που έχουμε ορίσει εμείς αφού γίνει αυτό σώνουμε την επιλογή μας και φορτώνουμε την ταινία και είναι έτοιμη για προβολή. Από εδώ και πέρα τα πράγματα είναι αρκετά απλά πατάς play και η μαγεία ξεκινά. 20 Ένα νέο στοιχείο με εντυπωσιακά χαρακτηριστικά είναι ο ψηφιακός Κινηματογράφος και στις 3 διαστάσεις του. Με τα ειδικά γυαλιά XpanD μπορείς να δεις τρισδιάστατα τις ταινίες που έρχονται σε αυτό το format. Αυτά το εξάρτημα συγχρονίζει τα γυαλιά με την ταινία τα 5 λεντάκια που φαίνονται στη φωτογραφία να εκπέμπουν ένα μοβ φως η φωτογραφική μηχανή καθώς είναι πιο ευαίσθητη από το ανθρώπινο μάτι το πιάνει στην πραγματικότητα δεν φαίνεται όμως το σήμα που εκπέμπουν αυτά τα led είναι για να πιάνουν τα γυαλιά το σήμα και στην καμπίνα προβολής για να μπορεί να ελέγχει την ταινία ο μηχανικός προβολής .Υπάρχουν και άλλα πολύ περισσότερα led που εκπέμπουν μέσα στην αίθουσα προβολής για μπορούν να δουλέψουν τα γυαλιά στο δεξιό βραχίονα των γυαλιών ,υπάρχει η θέση της μπαταρίας όπως διακρίνεται λίγο και από την φωτογραφία. Ο δέκτης που δέχεται το σήμα είναι αυτό το μικρό τζάμι ανάμεσα στους δύο φακούς αυτό στέλνει το σήμα στο δεξί και στον αριστερό φακό και πολώνει το φως μια στο ένα μάτι και μια στο άλλο . Τα γυαλιά είναι τεχνολογίας υγρών κρυστάλλων και αν τα βγάλεις για λίγο από την πηγή εκπομπής τους εμφανίζουν αυτά τα στίγματα σε χρώμα πράσινο και ροζ. Αυτή είναι μια τρισδιάστατη εικόνα όπως φαίνεται χωρίς τα ειδικά γυαλιά στην ουσία είναι η ίδια εικόνα μόνο που τα αντικείμενα που φαίνονται ότι βρίσκονται μπροστά η πίσω από 21 την οθόνη έχουν αρκετή απόκλιση οι δυο εικόνες μεταξύ τους με λίγα λόγια υπάρχουν 2 ταυτόσημες εικόνες μια για το αριστερό και μια για το δεξιό μάτι που έχουν γίνει από 2 διαφορετικές γωνίες λήψεις όταν προβάλλονται ταυτόχρονα και με τα ειδικά γυαλιά επιτυγχάνουμε το αριστερό μάτι να βλέπουμε την αριστερή μόνο εικόνα και με το δεξί να βλέπουμε την δεξιά εικόνα αν βγάλουμε τα γυαλιά βλέπουμε και τις 2 εικόνες μαζί γιαυτό βλέπουμε το κύριο πλάνο μόνο καθαρό και τα μπροστινά και τα πίσω πλάνα τα βλέπουμε σαν να είναι διπλοτυπωμένη με μερική μετατόπιση της μιας εικόνας από την άλλη όσο η μετατόπιση μεγαλώνει τόσο πιο πολύ τρισδιάστατη εμφανίζεται η εικόνα σε σημείο που να σου δημιουργείται η εντύπωση ότι η κινούμενη εικόνα έρχεται κατά πάνω σου και να μετακίνησε από την θέση σου ενστικτωδώς όταν το εφέ αυτό της ταινίας είναι αρκετά έντονο. Αν κλείσουμε το ένα μάτι και φοράμε τα γυαλιά παύει να υπάρχει η 3 διάσταση και βλέπεις σαν να είναι μια κανονική ταινία, αν βγάλεις τα γυαλιά η καλύψεις με το δάκτυλο σου τον δέκτη από τα γυαλιά βλέπεις μια θολή εικόνα. 22 Ταινίες που άφησαν εποχή Ίσως σας φανεί λίγο παράξενο αλλά ο άνθρωπος που επινόησε τον κινηματογράφο είναι ο Τόμας Έντισον. Η πρώτη ταινία λέγεται «Record of a Sneeze» και κινηματογραφήθηκε στις 7 Ιανουαρίου του 1894. Η πρώτη έγχρωμη ταινία λοιπόν για τα κινηματοσκόπια του 1895 ήταν ο χορός της Αναμπελ. 6 Οκτωβρίου 1927: «Ο Τραγουδιστής της Τζαζ» με πρωταγωνιστή τον Αλ Τζόλσον είναι η πρώτη ομιλούσα κινηματογραφική ταινία που κάνει πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη. Είναι ιστορική στιγμή για τον κινηματογράφο. Με την φράση «You ain’t heard nothing yet» ξεκινάει ο ομιλών κινηματογράφος. Η ταινία είναι μερικώς βωβή, εκτός από τα τραγούδια. Ένα τιμητικό Όσκαρ δόθηκε στην παραγωγή, για τον επαναστατικό της ρόλο. Η πλοκή είναι η εξής: Ο γιος ενός Εβραίου διευθυντή κλασικής ορχήστρας αμφισβητεί τον πατέρα του, ακολουθώντας το ένα και μοναδικό του όνειρο. Να γίνει τραγουδιστής της τζαζ. Διάσημοι σκηνοθέτες, ανάμεσά τους ο Αϊζενστάιν και ο Τσάπλιν, είχαν ταχθεί εναντίον του ήχου, τονίζοντας πως αυτός θα κατέστρεφε την ιδιάζουσα γλώσσα που είχε δημιουργήσει ο βωβός κινηματογράφος. Γλώσσα παγκόσμια, μια και δεν χρειαζόταν διαλόγους για να εκφραστεί. Παρ' όλο που ορισμένοι σκηνοθέτες ήταν ενάντια στη χρήση του ήχου, το κοινό, αντίθετα, τον αντιμετώπιζε 23 διαφορετικά. Η μεγάλη επιτυχία που σημείωσε το 1927 «Ο τραγουδιστής της τζαζ» έκανε τα στούντιο να στραφούν με ταχύτητα προς τον ομιλούντα. Η επανάσταση όμως στον κινηματογράφο έγινε όταν αυτός έπαψε να είναι βωβός και έγινε ομιλών.Στα τέλη του 1927, κυκλοφόρησε η ταινία The Jazz Singer, η οποία αν και κατά το μεγαλύτερο μέρος της ήταν βουβή, υπήρξε η πρώτη που περιείχε διαλόγους. Ο Δράκος" του Νίκου Κούνδουρου που γυρίστηκε το 1956 θεωρείται από πολλούς ότι αποτελεί την απαρχή του Ελληνικού Κινηματογράφου. Η κινηματογραφική παραγωγή στην χώρα μας είχε ξεκινήσει από τα τέλη της δεκαετίας του '20 αλλά όπως γίνεται συνήθως με αυτά τα πράγματα οι πρώτες ταινίες είχανε έντονα τα στοιχεία του πρωτόλειου. 24 Είδη Ταινιών • Δραματική • Θρίλερ • Ιστορική – Πολιτική • Κινούμενα σχέδια • Κωμωδία - Κομεντί • Παιδική • Περιπέτεια • Σινεφίλ • Τρόμου – Φαντασίας 25 Παρόν και μέλλον ελληνικού κινηματογράφου Μια διαμάχη αντίστοιχη της διαμάχης δημοτικιστών και καθαρευουσιάνων υπάρχει από τα τέλη της δεκαετίας του ’70 έως σήμερα. Μιλάμε για τη διαμάχη ‘’παλιού’’ και ‘’νέου’’ ελληνικού κινηματογράφου. Το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν ούτε καν σαφείς ορισμοί για το τι ονομάζεται ‘’παλιό’’ και τι ‘’νέο’’. ‘’Παλιός’’ συνήθως ονομάζεται ο εμπορικός κινηματογράφος του Finos Films και των μιμητών του. Χαρακτηριστικά του τα πολλά εισιτήρια, ο λαϊκισμός, ο ψεύτικος κοινωνικός προβληματισμός, η κακή ποιότητα ήχου (εκτός από τις ταινίες του ίδιου του Finos Films που ήταν λάτρης του καλού ήχου). Επιπλέον χαρακτηριστικά ήταν η στατική φωτογραφία και ο συντηρητισμός στο ύφος. Θα μπορούσαμε να τον χωρίσουμε σε κατηγορίες: 1) Οι ταινίες του Σακελάριου (βασισμένες στα θεατρικά του έργα) με κωμικό χαρακτήρα καθώς και αυτές των μιμητών του, 2) Οι ταινίες μιούζικαλ του Δαλιανίδη, 3) Οι ‘’κοινωνικές’’ ταινίες του Απ. Τεγόπουλου με πρωταγωνιστή το Ν. Ξανθόπουλο, 4) Οι περιπέτειες του Φώσκολου, του Δαδήρα και των μιμητών τους, 5) Οι κοσμοπολίτικες περιπέτειες παραγωγής Κλέαρχου Κονιτσιώτη με πρωταγωνιστές το Λάκη Κομνηνό, την Ε. Ναθαναήλ κ.λπ. 6) Οι ταινίες της σειράς ‘’Ρόδα τσάντα και κοπάνα’’ του ’80, οι ταινίες με πρωταγωνιστή τον Ψάλτη, τον Τσάκωνα κ.ά. ‘’Νέος’’ ονομάζεται ο ‘’αντιεμπορικός’’ κινηματογράφος των νεότερων δεκαετιών με βασικό παραγωγό το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Χαρακτηριστικά του τα ανύπαρκτα εισιτήρια, ο ελιτισμός, ο ψεύτικος υπαρξιακός προβληματισμός σύμφωνα με τους επικριτές του. Εδώ οι κατηγορίες δεν είναι ιδιαίτερα σαφείς. Πάντως υπάρχουν: 1) Ο Θ. Αγγελόπουλος και οι κακοί μιμητές του. Ο Θ. Αγγελόπουλος βέβαια ξεφεύγει από τα στενά πλαίσια της Ελλάδας και ανήκει στους κορυφαίους Ευρωπαίους δημιουργούς, 2) Ο Ν. Περάκης και Ν. Ζερβός με το ιδιότυπο χιούμορ του (πολλές φορές κακόγουστο και επιτηδευμένα αντεργκράουντ για να καλύπτει την έλλειψη χρημάτων!), 3) Οι κωμωδίες τύπου Safe Sex που άνθισαν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90, 4) Οι ακαδημαϊκές ταινίες (που συνήθως βραβεύονται στα φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και επιδοτούνται ανάλογα), 5) Οι ταινίες της νέας ριζοσπαστικής γενιάς δημιουργών όπως ο Κ. Γιάνναρης. Λίγο πολύ αυτά έχουν στο νου τους οι περισσότεροι όταν σκέφτονται τι είναι ο παλιός και τι ο νέος κινηματογράφος. Το θέμα τώρα είναι ότι προφανώς ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου δεν 26 γυρίζονται πια. Ακόμα και η πιο καλοκάγαθη σημερινή κωμωδία δεν έχει την αφέλεια και τη νοοτροπία του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Στην πραγματικότητα ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος έχει μετακομίσει στην ελληνική τηλεόραση. Εκτός από τις συνεχείς επαναλήψεις παλιών ταινιών η ιδιωτική ελληνική τηλεόραση διαφημίζει τα σήριάλ της (π.χ. Περί Ανέμων και Υδάτων) σαν συνέχειες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Το κοινό του είναι ουσιαστικά οι ομάδες εκείνες του πληθυσμού που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να διασκεδάσουν έξω από το σπίτι και αναγκαστικά χαζεύουν τα ίδια και τα ίδια το βράδυ μπροστά στην τηλεόραση. Τα Σαββατόβραδα για παράδειγμα που οι οικονομικά ενεργοί πολίτες αφήνουν το σπίτι για να πάνε έξω να διασκεδάσουν ή να ψυχαγωγηθούν (γιατί αυτά δεν είναι ταυτόσημα), οι τηλεοπτικοί σταθμοί βάζουν κάθε Αλίκη, Βουτσά ή Κωνσταντάρα που έχουν διαθέσιμους. Ηλικιωμένοι και παιδιά παρακολουθούν με ευχαρίστηση τα ίδια και τα ίδια. Μάλιστα, ενώ υπάρχουν παλιές ταινίες που δεν παίζονται σχεδόν ποτέ, άλλες όπως π.χ. Η Αλίκη στο Ναυτικό παίζονται κάθε δύο μήνες. Αυτό πέρα από την οικονομική του πλευρά έχει και άλλες πιο αδιευκρίνιστες. Για παράδειγμα, πριν από τις εθνικές εορτές της 25ης ή της 28ης παίζονται ταινίες σχετικές, πολλές από τις οποίες γυρίστηκαν επί δικτατορίας. Αυτές παρουσιάζουν μια αλλοιωμένη μορφή της ιστορίας σε σχέση με αυτήν, τουλάχιστον, που γράφουν τα σχολικά βιβλία. Έτσι το προϊόν της προπαγάνδας της δικτατορίας συνεχίζει και σήμερα να αποδίδει καρπούς. Αντίθετα, ταινίες όπως ‘’Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο’’ δεν προβάλλονται συχνά, παρόλο που κανείς δεν αμφισβητεί την αξία τους από καλλιτεχνικής και ιστορικής πλευράς. Γενικά, ενώ ο νέος ελληνικός κινηματογράφος χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη διάθεση για πειραματισμό και αναζήτηση, πολλοί αναφέρονται επικριτικά για τα προϊόντα του. Από την άλλη εξυμνούν την αθωότητα και ουσιαστικά τον συντηρητισμό του παλιού ελληνικού κινηματογράφου. Το μουσικό διάλειμμα στα μπουζούκια που είχαν όλες οι ταινίας της δεκαετίας του ’60 με τη λογική ‘’να πάνε τα φαρμάκια κάτω, ας πάμε να τα σπάσουμε’’, ο Μαυρογιαλούρος από το ‘’Υπάρχει και φιλότιμο’’ που στο τέλος βγάζει όλους τους πολιτικούς διεφθαρμένου, ο Λογοθετίδης που στο ‘’Οι Γερμανοί ξανάρχονται’’ επιλέγει να διαβάσει το Θησαυρό αντί για πολιτική εφημερίδα, τα μιούζικαλ του Δαλιανίδη που σκέπαζαν τους αγώνες που έδινε εκείνη την εποχή ο λαός με τραγούδια και χορούς και οι απολιτίκ κοπάνες από τα μαθήματα στο ‘’Ρόδα, τσάντα και κοπάνα’’ είναι παραδείγματα όπου ο παλιός ελληνικός κινηματογράφος εκφράζει συγκεκριμένη άποψη για την πολιτική. Αν θέλουμε έναν καλύτερο κινηματογράφο, που να αφουγκράζεται τις σημερινές μας ανησυχίες, θα πρέπει να τον απαιτήσουμε. Αλλιώς οι δεκαετίες του ‘50 και ’60 θα εξακολουθούν μέσα από το γυαλί της ιδιωτικής τηλεόρασης να αποκοιμίζουν τις συνειδήσεις μας. 27 ‘ À¿Äµ»- ü±Ä± µÁÉ Ä· ¼±Ä¿»¿³ ¯¿Å 28 29 30 31 Βιβλιογραφία Αναφορές στο Internet: 1. www.imdb.com box-office 2. www.Livepaidia.gr.index.php παγκόσμιος 3. www.endiaferonta.com/?p=16406 4. www.atheofobos 2.blogspot.com/2010/12/blog-post-2565.html 5. www.alterthess.gr/node/33901 6. www.pare-dwse.net/?p=712 7. www.cinemainfo.gr/cinema/greekcinema/history/index.html 8. www.cinemainfo.gr/cinema/cinematographyhistory/index.html 9. www.scribd.com/doc/ISSS6275/ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ 10. el.wikipedia.org/wiki/Kινηματογραφος 32
© Copyright 2024 Paperzz
