ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΒΟΤΑΝΙΚΗΣ
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΒΟΤΑΝΙΚΗ
ΚΛΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ
ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΩΝ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΡΙΓΚΑΣ
ΛΕΚΤΟΡΑΣ
ΑΘΗΝΑ 2012
1
ΚΛΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΩΝ
ΚΛΕΙΔΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
1 Φυτά επιπλέοντα ελεύθερα στην επιφάνεια του νερού ή κάτω από αυτή, μη ριζωμένα στη λάσπη.
2 Μικρά φυτά χωρίς εμφανή διαφοροποίηση σε βλαστούς και φύλλα.
Lemnaceae
2 Φυτά με εμφανείς βλαστούς και φύλλα.
3 Φύλλα διαιρεμένα σε πολυάριθμα νηματοειδή τμήματα.
4 Φυτά με μικρούς αεροφόρους σάκους στα φύλλα ή σε άφυλλους βλαστούς. Άνθη εμφανή,
κίτρινα.
Lentibulariaceae
4 Φυτά χωρίς μικρούς αεροφόρους σάκους. Άνθη αφανή.
5 Φύλλα διαιρεμένα διχοτομικά.
5 Φύλλα διαιρεμένα πτεροειδώς.
Ceratophyllaceae
Haloragaceae
3 Φύλλα μη διαιρεμένα σε πολυάριθμα νηματοειδή τμήματα.
6 Φύλλα με βάση σφηνοειδή, 4-6 πλευρικά εξαρτήματα με μορφή σκληρών τριχών και ένα
ακραίο κυκλικό τμήμα.
Droseraceae
6 Φύλλα όχι όπως τα παραπάνω.
7 Περιάνθιο πεταλοειδές, η βάση των ποδίσκων διογκωμένη.
Pontederiaceae
7 Περιάνθιο με ευδιάκριτο κάλυκα και στεφάνη, ποδίσκοι μη διογκωμένοι.
8 Άνθη 4-μερή. Έλασμα φύλλων ρομβικό.
8 Άνθη 3-μερή. Έλασμα φύλλων κυκλικό-νεφροειδές.
Trapaceae
Hydrocharitaceae
1 Φυτά χερσαία ή φυτά υδρόβια ριζωμένα στη λάσπη.
9 2-μερή ή 4-μερή έγχρωμα στημονώδη παρόντα. Φύλλα συχνά κατά δέσμες.
Molluginaceae
9 Όχι όπως παραπάνω.
10 Άνθη με περιάνθιο αποτελούμενο από παρόμοια τμήματα σε 1, 2 ή περισσότερους
σπόνδυλους, σπάνια χωρίς περιάνθιο.
11 Περιάνθιο πεταλοειδές.
12 Φυτά χωρίς χλωροφύλλη.
13 Άνθη συνήθως μονογενή, με έναν στήμονα.
Balanophoraceae
13 Άνθη ερμαφρόδιτα, στήμονες 6-16.
14 Νήματα ελεύθερα.
14 Νήματα ενωμένα σε μία στήλη.
Pyrolaceae
Rafflesiaceae
12 Φυτά με χλωροφύλλη.
15 Περιάνθιο αποτελούμενο από ένα τμήμα που μοιάζει με βράκτιο.
Aponogetonaceae
15 Τμήματα περιανθίου περισσότερα από 1 ή περιάνθιο σωληνοειδές.
16 Βλαστοί σαρκώδεις, με ομάδες αγκαθιών.
Cactaceae
1
2
16 Όχι όπως παραπάνω.
17 Στήμονες περισσότεροι από 12.
18 Φύλλα πτεροειδή.
Ranunculaceae
18 Φύλλα όχι πτεροειδή.
19 Πόες.
Ranunculaceae
19 Δένδρα.
Magnoliaceae
17 Στήμονες όχι περισσότεροι από 12.
20 Άνθη σε ωοειδή κεφάλια χωρίς περίβλημα.
Rosaceae
20 Άνθη όχι σε κεφάλια, ή σε κεφάλια περιβαλλόμενα από βράκτια.
21 Ωοθήκη επιφυής.
22 Τμήματα περιανθίου 4.
23 Άνθη ζυγόμορφα.
Proteaceae
23 Άνθη ακτινόμορφα.
24 Τμήματα περιανθίου ενωμένα σε ένα μακρύ σωλήνα.
Thymelaeaceae
24 Τμήματα περιανθίου ελεύθερα.
25 Πόες.
Liliaceae
25 Θάμνοι.
Polygonaceae
22 Τμήματα περιανθίου περισσότερα από 4.
26 Καρπόφυλλα περισσότερα από 1, ελεύθερα ή σχεδόν ελεύθερα.
27 Φύλλα με 3 προεξέχουσες γωνίες, όλα στη βάση.
27 Φύλλα επίπεδα, στο βλαστό.
Butomaceae
Phytolaccaceae
26 Καρπόφυλλο 1 ή καρπόφυλλα εμφανώς συμφυή.
28 Τμήματα περιανθίου 6.
29 Βλαστός ισχυρός, ξυλώδης, ψηλότερος από 3 m.
Φύλλα σαρκώδη.
Agavaceae
29 Όχι όπως παραπάνω.
30 Άνθη ακτινόμορφα.
30 Άνθη ζυγόμορφα.
Liliaceae
Pontederiaceae
28 Τμήματα περιανθίου 5.
31 Στίγματα 2-3.
32 Παράφυλλα περίβλαστα, μεμβρανώδη.
32 Φυτά χωρίς παράφυλλα.
Polygonaceae
Basellaceae
31 Στίγμα 1, φυτά χωρίς παράφυλλα.
33 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες, περιάνθιο διαιρεμένο
σχεδόν μέχρι τη βάση του.
33 Σπερμοβλάστη 1, περιάνθιο με μακρύ σωλήνα.
Primulaceae
Nyctaginaceae
21 Ωοθήκη υποφυής ή άνθη άρρενα.
2
3
34 Φύλλα, τουλάχιστον εν μέρει, ανά τέσσερα ή περισσότερα σε σπονδύλους.
Rubiaceae
34 Φύλλα όχι ανά τέσσερα ή περισσότερα σε σπονδύλους.
35 Άνθη χωρίς ποδίσκο σε κεφάλια περιβαλλόμενα από περίβλημα βρακτίων.
36 Ανθήρες ενωμένοι σχηματίζοντας ένα σωλήνα γύρω από το στύλο,
ή άνθη μονογενή.
Asteraceae
36 Ανθήρες ελεύθεροι, άνθη μονογενή.
Dipsacaceae
35 Άνθη με ποδίσκο, αν και οι ποδίσκοι μερικές φορές είναι κοντοί και τα άνθη σχηματίζουν
συμπαγή σκιάδια ή βότρεις.
37 Σπερμοβλάστες 1 ή 2.
38 Φύλλα αντίθετα.
Valerianaceae
38 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
39 Άνθη μονήρη ή σε απλούς βότρεις.
39 Άνθη σε σκιάδια ή σε επικαθίμενους σπονδύλους.
Santalaceae
Apiaceae
37 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες.
40 Τμήματα περιανθίου 3 ή περιάνθιο σωληνοειδές με ένα
ακέραιο μονομερές χείλος.
Aristolochiaceae
40 Τμήματα περιανθίου 6 ή 8.
41 Τμήματα περιανθίου σε δύο σπονδύλους των 4.
Onagraceae
41 Τμήματα περιανθίου σε δύο σπονδύλους των 3.
42 Στήμονες 3.
Iridaceae
42 Στήμονες 6.
43 Φυτά με σπάθη, βολβώδη.
43 Βλαστοί φυλλώδεις. Φυτά ριζωματώδη.
Amaryllidaceae
Agavaceae
11 Περιάνθιο ξηρό και μεμβρανώδες (αν και μερικές φορές με λαμπερά χρώματα)
ή σεπαλοειδές ή λείπει.
44 Δένδρα ή θάμνοι, μερικές φορές μικροί.
45 Παράσιτα στα κλαδιά άλλων δέντρων ή θάμνων.
Loranthaceae
45 Όχι παράσιτα.
46 Βλαστοί έρποντες ή αναρριχόμενοι με επιφυείς ρίδες.
Φυτά αειθαλή.
Araliaceae
46 Όχι όπως παραπάνω,
47 Τα περισσότερα φύλλα αντίθετα ή σχεδόν αντίθετα.
48 Νεαροί βλαστοί και φύλλα σαρκώδη.
Chenopodiaceae
48 Ούτε οι βλαστοί ούτε τα φύλλα σαρκώδη.
49 Στύλος 1.
50 Φύλλα πτεροειδή.
Oleaceae
50 Φύλλα απλά.
51 Άνθη σε ίουλους.
Salicaceae
3
4
51 Άνθη όχι σε ίουλους.
Rhamnaceae
49 Στύλοι 2 ή περισσότεροι.
52 Στήμονες 5, άνθη ερμαφρόδιτα.
Rhamnaceae
52 Στήμονες 4 ή 8, άνθη συχνά μονογενή.
53 Στήμονες 4, φυτά αειθαλή.
Buxaceae
53 Στήμονες 8, φυτά συνήθως φυλλοβόλα.
Aceraceae
47 Τα περισσότερα φύλλα κατ’ εναλλαγή.
54 Φύλλα πτεροειδή.
55 Άρρενα άνθη σε ίουλους, στύλοι 2, εντεριώνη διαιρεμένη σε τμήματα
με κάθετα χωρίσματα.
Juglandaceae
55 Άνθη όχι σε ίουλους, στύλοι 1 ή 3, εντεριώνη μη διαιρεμένη.
56 Στύλος 1, καρπός πεπιεσμένος χέδρωπας με αρκετά σπέρματα.
56 Στύλοι 3, καρπός ξηρή μονόσπερμη δρύπη.
Fabaceae
Anacardiaceae
54 Φύλλα απλά.
57 Φύλλα όχι πλατύτερα από 2 mm, γραμμοειδή ή επιμήκη.
58 Στίγμα 1.
Thymelaeaceae
58 Στίγματα 2-9.
59 Στήμονες 3.
Empetraceae
59 Στήμονες 5.
Chenopodiaceae
57 Φύλλα πλατύτερα από 2 mm.
60 Οφθαλμοί περιβαλλόμενοι από τη βάση των μίσχων των φύλλων. Platanaceae
60 Οφθαλμοί μη περιβαλλόμενοι από τη βάση των μίσχων των φύλλων.
61 Οι ανθήρες ανοίγουν με εγκάρσιες βαλβίδες.
Lauraceae
61 Οι ανθήρες ανοίγουν με επιμήκη σχισμή.
62 Άνθη όχι σε ίουλους ή πυκνά κεφάλια.
63 Ταξιανθία αποτελούμενη από αρκετά άρρενα άνθη (κάθε ένα ένας
στήμονας) και ένα θήλυ άνθος εμφανιζόμενο σαν μια ωοθήκη με ποδίσκο,
όλα περιβαλλόμενα από 4-5 (-8) εμφανείς αδένες (κυάθιο). Φυτά με
γαλακτώδη χυμό.
Euphorbiaceae
63 Ταξιανθία όχι όπως παραπάνω. Φυτά χωρίς γαλακτώδη χυμό.
64 Άνθη μονογενή.
65 Ασπιδοειδείς ή λεπιοειδείς, ασημόχρωμες ή στο χρώμα της σκουριάς
τρίχες παρόντες στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, συχνά και αλλού.
Ωοθήκη μονόχωρη, καρπός σαρκώδης.
Elaeagnaceae
65 Ασπιδοειδείς τρίχες απούσες, ωοθήκη τρίχωρη,
καρπός ξηρός.
Euphorbiaceae
64 Άνθη ερμαφρόδιτα.
66 Δένδρα. Σωλήνας περιανθίου κοντός, με στήμονες που ξεκινούν
κοντά στη βάση του περιανθίου.
Ulmaceae
4
5
66 Θάμνοι. Σωλήνας περιανθίου μακρύς, με στήμονες που ξεκινούν κοντά
στην κορυφή του περιανθίου.
Thymelaeaceae
62 Τουλάχιστον τα άρρενα άνθη σε ίουλους ή πυκνά κεφάλια.
67 Φυτά με γαλακτώδη χυμό. Καρπός σαρκώδης.
Moraceae
67 Φυτά χωρίς γαλακτώδη χυμό. Καρπός ξηρός.
68 Φυτά συχνά δίοικα, χωρίς περιάνθιο.
69 Βράκτια (λέπια του ίουλου) νηματοειδή ή λοβοειδή στην κορυφή.
Άνθη με έναν κυπελοειδή δίσκο.
Salicaceae
69 Βράκτια (λέπια του ίουλου) ακέραια. Άνθη χωρίς δίσκο.
70 Φύλλα με διαφανείς αδένες. Στήμονες με κοντά νήματα.
Σπερμοβλάστη 1.
Myricaceae
70 Φύλλα χωρίς διαφανείς αδένες. Στήμονες με μακριά νήματα.
Σπερμοβλάστες πολυάριθμες.
Salicaceae
68 Φυτά μόνοικα. Περιάνθιο παρών στα αρσενικά ή στα θηλυκά άνθη ή και στα δύο.
71 Στύλοι 3 ή περισσότεροι. Περιάνθιο παρόν στα άνθη
και των δύο φύλων.
Fagaceae
71 Στύλοι 2. Περιάνθιο παρόν στα άνθη του ενός φύλου μόνο.
72 Αρσενικά άνθη 3 σε κάθε βράκτιο, με περιάνθιο.
Betulaceae
72 Αρσενικά άνθη 1 σε κάθε βράκτιο, χωρίς περιάνθιο.
Corylaceae
44 Ποώδη φυτά.
73 Περιάνθιο απών ή με τη μορφή λεπίων ή σκληρών τριχών αδιόρατων κατά την
ανθοφορία. Άνθη ένα ή περισσότερα στις μασχάλες των βρακτίων σχηματίζοντας
ένα σταχύδιο. Φύλλα συνήθως γραμμοειδή και περίβλαστα στη βάση τους
σχηματίζοντας έναν κολεό.
74 Άνθη συνήθως με ένα βράκτιο πάνω και ένα κάτω. Κολεοί συνήθως ανοιχτοί.
Βλαστοί συνήθως με κούφια μεσογονάτια διαστήματα, όχι τριγωνικοί.
Poaceae
74 Άνθη με ένα βράκτιο κάτω. Κολεοί συνήθως κλειστοί. Βλαστοί συνήθως με
συμπαγή μεσογονάτια διαστήματα, συχνά τριγωνικοί.
Cyperaceae
73 Περιάνθιο παρόν, ή απόν και τότε τα άνθη δε σχηματίζουν σταχύδια.
75 Υδρόβια φυτά με βυθισμένα ή επιπλέοντα φύλλα. Ταξιανθία μερικές φορές
εξερχόμενη από την επιφάνεια του νερού.
76 Φύλλα διαιρεμένα σε πολυάριθμα νηματοειδή τμήματα.
77 Φύλλα πτεροειδώς διαιρεμένα, άνθη σε ακραίο στάχυ.
Haloragaceae
77 Φύλλα διαιρεμένα διχοτομικά, άνθη μονήρη, μασχαλιαία.
Ceratophyllaceae
76 Φύλλα ακέραια ή λεπτώς οδοντοτά.
78 Καρπίδια με ποδίσκους αρκετές φορές το μήκος τους.
Ruppiaceae
78 Καρπίδια χωρίς ποδίσκους.
5
6
79 Άνθη σε στάχεις.
80 Ρίζωμα πυκνά καλυμμένο με σκληρές ίνες. Ταξιανθία περιβαλλόμενη από πολυάριθμα
φυλλόμορφα βράκτια. (Θαλάσσια φυτά).
Posidoniaceae
80 Ρίζωμα χωρίς σκληρές ίνες. Ταξιανθία μη περιβαλλόμενη από πολυάριθμα φυλλόμορφα
βράκτια.
81 Άνθη στη μια πλευρά μιας επίπεδης ράχης. (Θαλάσσια φυτά).
Zosteraceae
81 Άνθη περιμετρικά ή σε δύο απέναντι πλευρές μιας κυλινδρικής ράχης. (Φυτά γλυκών νερών).
Potamogetonaceae
79 Άνθη όχι σε στάχεις.
82 Άνθη σε κεφάλια ή σε διακλαδισμένες ταξιανθίες.
83 Άνθη ερμαφρόδιτα.
Juncaceae
83 Άνθη μονογενή.
84 Όλα τα φύλλα στη βάση, κεφάλια μονήρη, σε μακριά στελέχη.
Eriocaulaceae
84 Μερικά τουλάχιστον φύλλα στο βλαστό, ταξιανθία με θηλυκά κεφάλια κάτω και αρσενικά
επάνω.
Sparganiaceae
82 Άνθη μονήρη ή ολιγάριθμα, χωρίς ή με κοντούς ποδίσκους, συνήθως τοποθετημένα στις
μασχάλες των φύλλων.
85 Φύλλα κατά σπονδύλους των 8 ή περισσότερων.
Hippuridaceae
85 Φύλλα όχι κατά σπονδύλους των 8 ή περισσότερων.
86 Καρπόφυλλα 2 ή περισσότερα, ελεύθερα.
Zannichelliaceae
86 Καρπόφυλλα ενωμένα ή μονήρη
87 Τμήματα περιανθίου 4 ή 6, στήμονες 4 ή περισσότεροι. Φύλλα ωοειδή ή αντωοειδή.
88 Τμήματα περιανθίου 4, ωοθήκη υποφυής.
Onagraceae
88 Τμήματα περιανθίου 6, ωοθήκη επιφυής.
Lythraceae
87 Τμήματα περιανθίου λιγότερα από 4 ή περιάνθιο λείπει, στήμονες 1-3. Φύλλα
γραμμοειδή έως λογχοειδή.
89 Τμήματα περιανθίου 3. Ωοθήκη υποφυής. Στήμονες 2-3.
Hydrocharitaceae
89 Περιάνθιο δίχειλο, καπελοειδές ή λείπει. Ωοθήκη επιφυής. Στήμονες 1 (-2).
90 Φύλλα χωρίς κολεό στη βάση. Ωοθήκη πεπιεσμένη, βαθιά 4-λοβη.
Callitrichaceae
90 Φύλλα με κολεό στη βάση. Ωοθήκη κυλινδρική, χωρίς λοβούς.
91 Φύλλα ακέραια.
91 Φύλλα οδοντωτά με συμμετρικά ή πολύ μικρά δόντια.
Zannichelliaceae
Najadaceae
75 Χερσαία φυτά ή υδρόβια φυτά με αναδυόμενους βλαστούς και φύλλα.
92 Αναρριχόμενα φυτά με μονογενή άνθη.
93 Φύλλα αντίθετα. Τμήματα περιανθίου 5.
93 Φύλλα κατ’ εναλλαγή. Τμήματα περιανθίου 6.
Cannabaceae
Dioscoreaceae
92 Μη αναρριχόμενα ή σπάνια αναρριχόμενα φυτά με άνθη ερμαφρόδιτα.
6
7
94 Φύλλα γραμμοειδή.
95 Άνθη μονογενή.
96 Θηλυκά άνθη μονήρη, αρσενικά μονήρη ή σε κοντές κυματώδεις ταξιανθίες.
Chenopodiaceae
96 Θηλυκά και αρσενικά άνθη πολυάριθμα, σε πυκνά κεφάλια ή στάχεις.
97 Αρσενικά και θηλυκά (και μερικά ερμαφρόδιτα) άνθη ανάμικτα στον ίδιο στάχυ.
Στήμονας 1.
Lilaeaceae
97 Αρσενικά και θηλυκά άνθη χωριστά στην ταξιανθία. Στήμονες 2 ή περισσότεροι.
98 Αρσενικά και θηλυκά άνθη σε χωριστά σφαιρικά κεφάλια.
Sparganiaceae
98 Άνθη σε έναν πυκνό κυλινδρικό στάχυ, τα αρσενικά πάνω και τα θηλυκά κάτω, μερικές φορές
με μία απόσταση μεταξύ τους.
Typhaceae
95 Άνθη ερμαφρόδιτα.
99 Φυτά πυκνά τριχωτά.
Chenopodiaceae
99 Φυτά λεία ή αραιά τριχωτά.
100 Άνθη σε έναν πυκνό στάχυ που βρίσκεται πλευρικά ενός επίπεδου φυλλόμορφου
βλαστού.
Araceae
100 Όχι όπως παραπάνω.
101 Καρπόφυλλο 1.
102 Φύλλα σχεδόν σπονδυλωτά, μικρά παράφυλλα παρόντα.
Caryophyllaceae
102 Φύλλα όχι σχεδόν σπονδυλωτά, παράφυλλα λείπουν.
Chenopodiaceae
101 Καρπόφυλλα περισσότερα από 1.
103 Καρπόφυλλα ελεύθερα (εκτός από τη βάση τους). Φύλλα με εμφανή πόρο στην
κορυφή.
Scheuchzeriaceae
103 Καρπόφυλλα σχεδόν τελείως ενωμένα. Φύλλα χωρίς εμφανή πόρο στην κορυφή.
104 Τμήματα περιανθίου 5.
105 Φύλλα κατά σπονδύλους, γλαυκά.
105 Φύλλα αντίθετα, όχι γλαυκά.
Molluginaceae
Caryophyllaceae
104 Τμήματα περιανθίου 6.
106 Άνθη σε αδιακλάδωτους βότρεις. Στύλοι κοντοί ή λείπουν.
Juncaginaceae
106 Άνθη σε κυματώδεις ταξιανθίες, συνήθως με μια διακλαδισμένη ταξιανθία.
Στύλοι 3, ευδιάκριτοι.
Juncaceae
94 Φύλλα λογχοειδή ή πλατύτερα, ή μικρά και λεπιόμορφα αλλά όχι γραμμοειδή.
107 Φύλλα σύνθετα.
108 Άνθη σε σύνθετα σκιάδια.
Apiaceae
108 Άνθη όχι σε σύνθετα σκιάδια.
109 Άνθη σε κεφάλια.
110 Φύλλα πτεροσχιδή. Στύλοι 1 ή 2.
110 Φύλλα τριμερή. Στύλοι 3-5.
Rosaceae
Adoxaceae
109 Άνθη όχι σε κεφάλια.
7
8
111 Ωοθήκη υποφυής, στύλοι 3, δισχιδείς.
Datiscaceae
111 Ωοθήκη επιφυής, στύλοι 1, 4 ή 5.
112 Στήμονες πολυάριθμοι.
Ranunculaceae
112 Στήμονες 4-5 (-10).
113 Επικάλυκας παρών.
113 Επικάλυκας απών.
Rosaceae
Geraniaceae
107 Φύλλα απλά ή απόντα.
114 Άνθη μικρά, συνήθως πολυάριθμα, τοποθετημένα σε έναν άξονα (σπάδικα)
υποβασταζόμενο και συχνά σχεδόν πλήρως περιβαλλόμενο από ένα εμφανές βράκτιο
(σπάθη).
Araceae
114 Όχι όπως παραπάνω.
115 Ταξιανθία αποτελούμενη από αρκετά αρσενικά άνθη (κάθε ένα από 1 στήμονα) και ένα
θηλυκό άνθος εμφανιζόμενο σαν μια ωοθήκη με ποδίσκο, όλα περιβαλλόμενα από 4-5
(-8) εμφανείς αδένες. Φυτά με γαλακτώδη χυμό.
Euphorbiaceae
115 Όχι όπως παραπάνω.
116 Φύλλα απόντα, βλαστός πράσινος και σαρκώδης.
Chenopodiaceae
116 Φύλλα εμφανή, βλαστός όχι σαρκώδης.
117 Κατώτερα φύλλα αντίθετα, ανώτερα κατ’ εναλλαγή. Φυτά μόνοικα. Αρσενικά άνθη
με περιάνθιο διμερές, θηλυκά άνθη με σωληνοειδές περιάνθιο.
Theligonaceae
117 Όχι όπως παραπάνω.
118 Φυτά πυκνά καλυμμένα με αστεροειδείς ή ασπιδοειδείς τρίχες. Ωοθήκη τρίχωρη
με μια σπερμοβλάστη σε κάθε χώρο.
Euphorbiaceae
118 Όχι όπως παραπάνω.
119 Φυτά καλυμμένα με πυκνές θηλές.
120 Φύλλα επιμήκως λογχοειδή, όχι πλατειά λοβοειδή. Ο καρπός ανοίγει με 5
βαλβίδες.
Aizoaceae
120 Φύλλα ωοειδή – ρομβικά, συχνά πλατειά λοβοειδή.
Καρπός αδιάρρηκτος.
Tetragoniaceae
119 Φυτά μη καλυμμένα από πυκνές θηλές.
121 Φύλλα κατά σπονδύλους.
122 Στίγμα 1, βλαστοί κοίλοι.
Hippuridaceae
122 Στίγματα 3, βλαστοί συμπαγείς.
Molluginaceae
121 Φύλλα όχι κατά σπονδύλους.
123 Φύλλα αντίθετα (σπάνια κάποια από τα ανώτερα εμφανώς κατ’ εναλλαγή).
124 Φύλλα οδοντωτά ή λοβωτά.
125 Άνθη ερμαφρόδιτα.
126 Ωοθήκη υποφυής ή μεσοφυής, στίγματα 2.
126 Ωοθήκη επιφυής, στίγματα 5.
Saxifragaceae
Geraniaceae
125 Άνθη μονογενή.
8
9
127 Τμήματα περιανθίου 2 ή 4, στύλος 1.
127 Τμήματα περιανθίου 3, στύλοι 2.
Urticaceae
Euphorbiaceae
124 Φύλλα ακέραια.
128 Περιάνθιο απών. Ωοθήκη ισχυρά πεπιεσμένη, βαθειά τετράλοβη.
Callitrichaceae
128 Περιάνθιο παρών. Ωοθήκη όχι πεπιεσμένη και τετράλοβη.
129 Τμήματα περιανθίου 3.
Polygonaceae
129 Τμήματα περιανθίου 4 ή περισσότερα.
130 Ωοθήκη υποφυής.
Onagraceae
130 Ωοθήκη επιφυής.
131 Τμήματα περιανθίου 6 ή 12, στύλος και στίγμα 1.
Lythraceae
131 Τμήματα περιανθίου 4 ή 5, στύλοι και στίγματα 2 ή περισσότερα.
132 Φύλλα με μακριά αγκαθωτή κορυφή, τμήματα περιανθίου εγκαρσίως πτερυγωτά
κατά την καρποφορία.
Chenopodiaceae
132 Φύλλα χωρίς μακριά αγκαθωτή κορυφή, τμήματα περιανθίου χωρίς πτερύγια κατά
την καρποφορία.
Caryophyllaceae
123 Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή όλα στη βάση (σπάνια τα κατώτερα αντίθετα).
133 Στήμονες πολυάριθμοι, καρπόφυλλα ελεύθερα, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις
που είναι ενωμένα στη βάση.
Ranunculaceae
133 Στήμονες 12 ή λιγότεροι, καρπόφυλλα μονήρη ή ενωμένα.
134 Καρπόφυλλα τοποθετημένα σε έναν κεντρικό άξονα ή ελεύθερα.
Phytolacaceae
134 Καρπόφυλλο 1 ή καρπόφυλλα εμφανώς ενωμένα.
135 Στήμονες 12.
Aristolochiaceae
135 Στήμονες 10 ή λιγότεροι.
136 Παράφυλλα ενωμένα σε έναν κολεό.
Polygonaceae
136 Παράφυλλα ελεύθερα ή λείπουν.
137 Φύλλα πολύ μεγάλα, παλαμοειδώς λοβωτά, όλα στη βάση. Ταξιανθία
αποτελούμενη από πυκνούς πολυανθείς στάχεις, πολύ κοντύτερη από τα
φύλλα.
Haloragaceae
137 Όχι όπως παραπάνω.
138 Επικάλυκας παρών, παράφυλλα με μορφή φύλλων.
Rosaceae
138 Eπικάλυκας λείπει, παράφυλλα μικρά ή λείπουν.
139 Ωοθήκη υποφυής.
140 Φύλλα νεφροειδή, καρδιοειδή.
140 Φύλλα βελονοειδή έως γραμμοειδώς λογχοειδή.
Saxifragaceae
Santalaceae
139 Ωοθήκη επιφυής.
141 Περιάνθιο σωληνοειδές στο κατώτερο τμήμα του.
142 Στήμονες 1-5. Σπερμοβλάστη στη βάση.
Chenopodiaceae
142 Στήμονες 8. Σπερμοβλάστη κρεμάμενη.
Thymelaeaceae
141 Τμήματα περιανθίου ελεύθερα ή σχεδόν ελεύθερα.
9
10
143 Τμήματα περιανθίου 4.
144 Άνθη σε βοτρυώδεις ταξιανθίες, χωρίς βράκτια.
Brassicaceae
144 Άνθη σε μασχαλιαίες δέσμες.
Urticaceae
143 Τουλάχιστον στα αρσενικά άνθη τμήματα περιανθίου 5.
145 Περιάνθιο χλοώδες, ή απουσιάζει στα θηλυκά άνθη.
Chenopodiaceae
145 Περιάνθιο μεμβρανώδες.
Amaranthaceae
10 Περιάνθιο αποτελούμενο από 2 (σπάνια περισσότερους) σπονδύλους που διαφέρουν μεταξύ τους
σε μορφή, μέγεθος, χρώμα και υφή.
146 Όλα τα πέταλα ενωμένα στη βάση σε έναν κοντό ή μακρύ σωλήνα.
147 Ωοθήκη υποφυής.
148 Στήμονες 4-5 ή 8-10 με νήματα διαιρεμένα στη βάση.
149 Φυτά ποώδη. Οι ανθήρες ανοίγουν με επιμήκεις σχισμές.
Φύλλα τριμερή.
Adoxaceae
149 Φυτά ξυλώδη. Οι ανθήρες ανοίγουν με ακραίους πόρους.
Φύλλα απλά.
Ericaceae
148 Στήμονες 5 ή λιγότεροι, νήματα μη διαιρεμένα.
150 Φύλλα κατά σπονδύλους των 4 ή περισσοτέρων.
Rubiaceae
150 Φύλλα όχι κατά σπονδύλους.
151 Στήμονες απέναντι από τους λοβούς της στεφάνης.
Primulaceae
151 Στήμονες εναλλασσόμενοι με τους λοβούς της στεφάνης.
152 Παράφυλλα παρόντα μεταξύ των μίσχων.
Rubiaceae
152 Παράφυλλα απόντα ή παρόντα αλλά όχι μεταξύ των μίσχων.
153 Άνθη σε κεφάλια με περίβλημα αποτελούμενο από περισσότερα από 2
βράκτια.
154 Ανθήρες ενωμένοι σε σωλήνα γύρω από τον στύλο.
155 Σπερμοβλάστη 1, κάλυκας αντιπροσωπευόμενος από τρίχες, λέπια,
κορώνα ή ωτίδιο.
Asteraceae
155 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες, οι λοβοί του κάλυκα εμφανείς, συνήθως
πράσινοι.
Campanulaceae
154 Ανθήρες ελεύθεροι.
156 Σπερμοβλάστη 1, λοβοί της στεφάνης συνήθως κοντύτεροι από τον
σωλήνα.
Dipsacaceae
156 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες, λοβοί της στεφάνης μακρύτεροι από
τον σωλήνα.
Campanulaceae
153 Άνθη όχι σε κεφάλια ή σε κεφάλια με περίβλημα αποτελούμενο από 2
βράκτια.
157 Ανθήρες ενωμένοι σε σωλήνα γύρω από τον στύλο. Campanulaceae
157 Ανθήρες ελεύθεροι.
10
11
158 Ανθήρες χωρίς νήματα, γυρεόκοκκοι ενωμένοι σε γυρεόμαγμα.
Orchidaceae
158 Ανθήρες με νήματα, γυρεόκοκκοι όχι ενωμένοι σε γυρεόμαγμα.
159 Φύλλα μακρύτερα από 100 cm.
Musaceae
159 Φύλλα όχι μακρύτερα από c. 50 cm.
160 Στήμονες 1-3 (-4).
161 Στεφάνη 4-μερής ή 5-μερής.
Valerianaceae
161 Στεφάνη 3-μερής.
162 Σέπαλα ενωμένα σε σωλήνα.
Zingiberaceae
162 Σέπαλα ελεύθερα.
Cannaceae
160 Στήμονες 4-8.
163 Φυτά θαμνώδη (μερικές φορές μικρά και έρποντα) ή αναρριχώμενα. Caprifoliaceae
163 Φυτά ποώδη.
164 Έλικες παρόντες.
Cucurbitaceae
164 Έλικες απόντες.
165 Φύλλα πτεροειδή.
Caprifoliaceae
165 Φύλλα όχι πτεροειδή.
166 Άνθη ερμαφρόδιτα, καρπός κάψα.
Campanulaceae
166 Άνθη μονογενή, καρπός σαρκώδης.
Cucurbitaceae
147 Ωοθήκη επιφυής.
167 Άνθη ψυχόμορφα
168 Σέπαλα ελεύθερα, στήμονες 8.
Polygalaceae
168 Σέπαλα ενωμένα, στήμονες 10.
Fabaceae
167 Άνθη όχι ψυχόμορφα.
169 Στήμονες τουλάχιστον διπλάσιοι από τους λοβούς της στεφάνης.
170 Φυτά ποώδη με σαρκώδη φύλλα.
Crassulaceae
170 Φυτά θαμνώδη ή δενδρώδη.
171 Άνθη μονογενή.
Ebenaceae
171 Άνθη ερμαφρόδιτα.
172 Οι ανθήρες ανοίγουν με κορυφαίους πόρους. Τρίχες απλές ή
λεπιοειδείς.
Ericaceae
172 Οι ανθήρες ανοίγουν με επιμήκη σχισμή.
Τρίχες αστεροειδείς.
Styracaceae
169 Στήμονες όχι περισσότεροι από τους λοβούς της στεφάνης.
173 Φυτά χωρίς χλωροφύλλη, φύλλα λεπιοειδή.
174 Άνθη ακτινόμορφα. Βλαστοί λεπτοί, περιελισσόμενοι.
Convolvulaceae
174 Άνθη σχεδόν ζυγόμορφα. Βλαστοί ισχυροί, όρθιοι.
11
12
175 Φύλλα σαρκώδη κατά την καρποφορία. Στεφάνη με κυλινδρικό σωλήνα, 2-χειλη, ανώτερο
χείλος ακέραιο, κατώτερο ακέραιο ή βραχέως τρίλοβο.
Scrophulariaceae
175 Φύλλα όχι σαρκώδη κατά την καρποφορία. Στεφάνη 5-λοβη, 2-χειλη ή σχεδόν κανονική.
Orobanchaceae
173 Φυτά πράσινα (με χλωροφύλλη).
176 Ωοθήκη βαθειά (2-)4-λοβη με μία σπερμοβλάστη σε κάθε λοβό. Ο καρπός διαιρείται σε
κάρυα όταν ωριμάσει.
177 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Boraginaceae
177 Φύλλα αντίθετα.
178 Στύλος γυνοβασικός.
178 Στύλος κορυφαίος.
Lamiaceae
Verbenaceae
176 Ωοθήκη όχι βαθειά (2-)4-λοβη.
179 Άνθη ευδιάκριτα ζυγόμορφα.
180 Οι ανθήρες ανοίγουν με κορυφαίους πόρους.
Ericaceae
180 Οι ανθήρες ανοίγουν με επιμήκεις σχισμές.
181 Κάλυκας με αφιστάμενα αγκάθια και όρθιους, μεμβρανώδεις και συνήθως
μαυρόστικτους λοβούς.
Primulaceae
181 Κάλυκας όχι όπως παραπάνω.
182 Άνθη μικρά, συναθροισμένα σε κεφάλιο.
Globulariaceae
182 Άνθη όχι σε κεφάλια.
183 Ωοθήκη μονόχωρη. Φυτά σαρκοφάγα.
Lentibulariaceae
183 Ωοθήκη 2-χωρη. Φυτά όχι σαρκοφάγα.
184 Σπερμοβλάστες 4.
185 Βράκτια και βρακτίδια κοντύτερα του κάλυκα.
Verbenaceae
185 Βράκτια ή βρακτίδια μακρύτερα του κάλυκα.
Acanthaceae
184 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες.
186 Φύλλα όλα στη βάση του φυτού.
Gesneriaceae
186 Φύλλα παρόντα και στο βλαστό.
187 Κάψα όχι μακρύτερη από το διπλάσιο του πλάτους της.
Scrophulariaceae
187 Κάψα πολύ μακρύτερη του πλάτους της.
188 Κάψα με κοντό ράμφος.
188 Κάψα με ένα κέρατο μήκους 8-20 cm.
Pedaliaceae
Martyniaceae
179 Άνθη ακτινόμορφα ή σχεδόν ακτινόμορφα.
189 Σέπαλα 2.
190 Πέταλα 2, φύλλα όλα στη βάση.
Eriocaulaceae
190 Πέταλα 5, φύλλα όχι όλα στη βάση.
Portulacaceae
189 Σέπαλα περισσότερα από 2.
191 Καρπόφυλλα ελεύθερα.
12
13
192 Καρπόφυλλα 4 ή περισσότερα, δεν υπάρχει γαλακτώδης χυμός.
Crassulaceae
192 Καρπόφυλλα 2, υπάρχει γαλακτώδης χυμός.
193 Στεφάνη με κορώνα, στύλοι 2, ελεύθεροι αλλά ενώνονται κοντά στο στίγμα.
193 Στεφάνη χωρίς κορώνα, στύλοι 2, ενωμένοι εκτός από τη βάση τους.
Asclepiadaceae
Apocynaceae
191 Καρπόφυλλα ενωμένα.
194 Στήμονες λιγότεροι από τους λοβούς της στεφάνης.
195 Φυτά ποώδη.
Scrophulariaceae
195 Φυτά δενδρώδη ή θαμώδη.
196 Φύλλα αντίθετα.
Oleaceae
196 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
197 Φύλλα με πολυάριμους διαφανείς αδένες.
Myoporaceae
197 Φύλλα χωρίς διαφανείς αδένες.
198 Στεφάνη κίτρινη.
198 Στεφάνη όχι κίτρινη.
Oleaceae
Scrophulariaceae
194 Στήμονες ισάριθμοι με τους λοβούς της στεφάνης.
199 Στήμονες απέναντι από τους λοβούς της στεφάνης.
200 Στύλοι ή στίγματα περισσότερα από 1, σπερμοβλάστη 1.
Plumbaginaceae
200 Στύλος και στίγμα 1, σπερμοβλάστες πολυάριθμες.
201 Φυτά ποώδη.
Primulaceae
201 Φυτά θαμνώδη.
Myrsinaceae
199 Στήμονες εναλλασσόμενοι με τους λοβούς της στεφάνης.
202 Φύλλα αντίθετα ή κατά σπονδύλους.
203 Στεφάνη εξ’ ολοκλήρου μεμβρανώδης.
Plantaginaceae
203 Στεφάνη όχι μεμβρανώδης.
204 Φυτά ποώδη.
205 Υδρόβια φυτά με έμμισχα φύλλα.
205 Χερσαία φυτά με άμισχα φύλλα.
Menyanthaceae
Gentianaceae
204 Φυτά θαμνώδη.
206 Φυτά μικρά, έρποντα, αειθαλή, με δερματώδη φύλλα.
Ericaceae
206 Φυτά μεγάλα, όρθια, φυλλοβόλα, με χλοώδη φύλλα.
207 Φύλλα παλαμοσχιδή.
Verbenaceae
207 Φύλλα απλά.
208 Άνθη σε μακριές φόβες, καρπός κάψα.
Buddlejaceae
208 Άνθη σε κορύμβους, καρπός δρύπη.
Verbenaceae
202 Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή όλα στη βάση.
209 Λοβοί της στεφάνης και στήμονες 4.
210 Στεφάνη μεμβρανώδης.
Plantaginaceae
13
14
210 Στεφάνη όχι μεμβρανώδης.
Gesneriaceae
209 Λοβοί της στεφάνης και στήμονες 5.
211 Ωοθήκη 3-χωρη, στίγματα 3 ή 1 αλλά τότε εμφανώς 3-λοβο.
212 Φύλλα χλοώδη, στεφάνη όχι λευκή.
Polemoniaceae
212 Φύλλα δερματώδη, στεφάνη λευκή.
Diapensiaceae
211 Ωοθήκη 2-χωρη, στίγματα 2 ή 1.
213 Σπερμοβλάστες 4 ή λιγότερες.
214 Άνθη πολυάριθμα σε σκορπιοειδές κύμα (βόστρυχος).
Boraginaceae
214 Άνθη συνήθως μονήρη ή λίγα, σπάνια σε συμπυκνωμένους βότρεις. Convolvulaceae
213 Σπερμοβλάστες πολυάριθμες.
215 Φυτά υδρόβια ή ελόβια, λοβοί της στεφάνης νηματοειδείς.
Menyanthaceae
215 Φυτά χερσαία, λοβοί της στεφάνης όχι νηματοειδείς.
216 Φύλλα όλα στη βάση.
Gesneriaceae
216 Μερικά φύλλα στο βλαστό.
217 Στύλος βαθειά διαιρεμένος.
Hydrophyllaceae
217 Στύλος αδιαίρετος.
218 Λοβοί της στεφάνης αλληλοεπικαλυπτόμενοι στα μπουμπούκια, εσωτερικό
φλοίωμα απών.
Scrophulariaceae
218 Λοβοί της στεφάνης πτυχωτοί ή εφαπτόμενοι στα μπουμπούκια, εσωτερικό
φλοίωμα παρών.
Solanaceae
146 Πέταλα όχι όλα ενωμένα σε σωλήνα στη βάση, πολύ σπάνια ενωμένα στην κορυφή.
219 Ωοθήκη υποφυής ή μερικώς υποφυής.
220 Πέταλα πολυάριθμα.
221 Φυτά υδρόβια, φύλλα όχι σαρκώδη.
Nymphaeaceae
221 Φυτά χερσαία, φύλλα σαρκώδη.
Portulacaceae
220 Πέταλα 5 ή λιγότερα.
222 Πέταλα και σέπαλα 3.
223 Άνθη ζυγόμορφα.
224 Στύλοι και νήματα εμφανή.
Iridaceae
224 Στύλοι και νήματα απόντα.
Orchidaceae
223 Άνθη ακτινόμορφα.
225 Φύλλα και βράκτια αγκαθωτώς-οδοντωτά.
Bromeliaceae
225 Φύλλα και βράκτια όχι αγκαθωτώς οδοντωτά.
226 Εξωτερικός σπόνδυλος περιανθίου σεπαλοειδής.
Hydrocharitaceae
226 Και οι δύο σπόνδυλοι του περιανθίου πεταλοειδείς.
227 Στήμονες 6.
Amaryllidaceae
227 Στήμονες 3.
Iridaceae
14
15
222 Πέταλα και σέπαλα 2, 4 ή 5.
228 Στήμονες πολυάριθμοι.
229 Φύλλα αντίθετα με διαφανείς αδένες.
Myrtaceae
229 Φύλλα κατ’ εναλλαγή χωρίς διαφανείς αδένες.
230 Φύλλα ακέραια, σπέρματα καλυμμένα με χυμώδες περίβλημα.
Punicaceae
230 Φύλλα πριονωτά (με πολύ μικρά δόντια), σπέρματα ξηρά.
231 Στύλοι ελεύθεροι, καρποί σαρκώδεις.
231 Στύλοι συμφυείς, εκτός από την κορυφή τους, καρπός ξηρός.
Rosaceae
Hydrangeaceae
228 Στήμονες 10 ή λιγότεροι.
232 Φυτά υδρόβια. Φύλλα πτεροειδή με νηματοειδή φυλλάρια.
Άνθη σε στάχεις.
Haloragaceae
232 Όχι όπως παραπάνω.
233 Φυτά ποώδη.
234 Πέταλα 5.
235 Στήμονες 5.
235 Στήμονες 10.
Apiaceae
Saxifragaceae
234 Πέταλα 2 ή 4.
236 Άνθη σε σκιάδια περιβαλλόμενα από 4 εμφανή λευκά βράκτια.
236 Άνθη όχι σε σκιάδια. Χωρίς εμφανή λευκά βράκτια.
Cornaceae
Onagraceae
233 Φυτά θαμνώδη ή ξυλώδη αναρριχώμενα.
237 Άνθη σε σκιάδια.
238 Αναρριχώμενα φυτά.
Araliaceae
238 Όρθιοι θάμνοι.
239 Φυτά αειθαλή, σκιάδια επίπεδα.
Apiaceae
239 Φυτά φυλλοβόλα, σκιάδια σφαιρικά.
Cornaceae
237 Άνθη όχι σε σκιάδια.
240 Φύλλα παλαμοειδώς λοβωτά.
Grossulariaceae
240 Φύλλα όχι λοβωτά.
241 Και οι δύο σπόνδυλοι του περιανθίου με μορφή πετάλων.
Onagraceae
241 Εξωτερικός σπόνδυλος περιανθίου με μορφή σεπάλων.
242 Δόντια κάλυκα πολύ μικρά, σπερμοβλάστη 1 σε κάθε καρπόφυλλο,
καρπός δρύπη.
Cornaceae
242 Δόντια κάλυκα μεγάλα, σπερμοβλάστες πολυάριθμες, καρπός
κάψα.
243 Στήμονες 10.
Hydrangeaceae
243 Στήμονες 5.
Escalloniaceae
15
16
219 Ωοθήκη επιφυής
244 Καρπόφυλλα 2 ή περισσότερα, ελεύθερα ή ενωμένα μόνο στη βάση τους.
245 Σέπαλα και πέταλα 3.
246 Καρπόφυλλα περισσότερα από 3.
247 Φύλλα λοβωτά.
Ranunculaceae
247 Φύλλα ακέραια.
Alismataceae
246 Καρπόφυλλα 3.
248 Φύλλα παλαμοειδώς ή πτεροειδώς διαιρεμένα, μίσχοι αγκαθωτοί.
Palmaceae
248 Φύλλα απλά, άμμισχα.
Crassulaceae
245 Σέπαλα ή πέταλα περισσότερα από 3.
249 Άνθη ζυγόμορφα.
250 Πέταλα βαθειά διαιρεμένα.
250 Πέταλα ακέραια.
Resedaceae
Ranunculaceae
249 Άνθη ακτινόμορφα.
251 Στήμονες περισσότεροι από το διπλάσιο του αριθμού των πετάλων.
252 Φυτά θαμνώδη ή ποώδη. Φύλλα με παράφυλλα. Άνθη περίγυνα.
Rosaceae
252 Φυτά ποώδη. Φύλλα χωρίς παράφυλλα αν και μερικές φορές οι βάσεις των
φύλλων περιβάλλουν το βλαστό. Άνθη υπόγυνα.
253 Καρπός κεφάλιο αποτελούμενο από αχαίνια, σέπαλα αποπίπτοντα.
Ranunculaceae
253 Καρπός αποτελούμενος από 2-5 θύλακες, σέπαλα παραμένοντα.
Paeoniaceae
251 Στήμονες όχι περισσότεροι από το διπλάσιο του αριθμού των πετάλων.
254 Φύλλα με 3 φυλλάρια.
Rosaceae
254 Φύλλα απλά.
255 Δένδρα με παλαμοειδώς λοβωτά φύλλα. Άνθη σε σφαιρικά κεφάλια.
Platanaceae
255 Φυτά θαμνώδη ή ποώδη, με φύλλα όχι παλαμοειδώς λοβωτά. Άνθη όχι
σε σφαιρικά κεφάλια.
256 Καρπόφυλλα σπειροειδώς τοποθετημένα στο επιμηκισμένο υπάνθιο.
Ranunculaceae
256 Καρπόφυλλα σε ένα σπόνδυλο.
257 Φυτά ποώδη ή μικροί θάμνοι. Φύλλα περισσότερο ή λιγότερο
σαρκώδη.
Crassulaceae
257 Φυτά θαμνώδη με γωνιώδεις βλαστούς. Φύλλα όχι σαρκώδη.
Coriariaceae
244 Καρπόφυλλα εμφανώς ενωμένα για το μισό τουλάχιστον του μήκους τους ή καρπόφυλλα
μονήρη.
16
17
258 Άνθη ζυγόμορφα.
259 Ένα ή περισσότερα τμήματα του περιανθίου σακκοειδή ή με πλήκτρο στη βάση.
260 Σέπαλα 2, μικρά.
Papaveraceae
260 Σέπαλα 3 ή 5.
261 Σέπαλα 3, πολύ άνισα, 1 με πλήκτρο. Πέταλα 3, χωρίς πλήκτρο.
Balsaminaceae
261 Σέπαλα και πέταλα 5.
262 Φύλλα ασπιδοειδή.
Tropaeolaceae
262 Φύλλα όχι ασπιδοειδή.
263 Φύλλα αντίθετα.
Geraniaceae
263 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
264 Εξωτερικός σπόνδυλος περιανθίου με μορφή σεπάλων.
Violaceae
264 Και οι δύο σπόνδυλοι του περιανθίου με μορφή πετάλων.
Ranunculaceae
259 Περιάνθιο όχι σακκοειδές ή με πλήκτρο στη βάση.
265 Όλοι ή όλοι εκτός από έναν οι στήμονες ενωμένοι στα νήματά τους σχηματίζοντας
σωλήνα.
Fabaceae
265 Όλοι οι στήμονες ελεύθεροι.
266 Δένδρα ή θάμνοι.
267 Φύλλα σύνθετα.
268 Φύλλα με 3 φυλλάρια ή πτεροειδή.
268 Φύλλα παλαμοειδή, με περισσότερα από 3 φυλλάρια.
Fabaceae
Hippocastanaceae
267 Φύλλα απλά.
269 Ωοθήκη πάνω σε μακρύ γυνοφόριο.
Capparaceae
269 Ωοθήκη απόδισκη ή σχεδόν απόδισκη.
270 Πέταλα 4.
Brassicaceae
270 Πέταλα 5.
Fabaceae
266 Ποώδη φυτά.
271 Ωοθήκη και καρπός βαθειά 5-λοβα.
272 Άνθη σε σκιαδιόμορφες κυματώδεις ταξιανθίες. Καρπός με μακρύ ράμφος.
Geraniaceae
272 Άνθη σε βότρεις. Καρπός χωρίς ράμφος.
Rutaceae
271 Ωοθήκη και καρπός όχι βαθειά 5-λοβα.
273 Πέταλα με κρόσσια ή λοβωτά.
Resedaceae
273 Πέταλα ακέραια ή εγκολπωτά.
274 Στήμονες 10.
Fabaceae
274 Στήμονες όχι περισσότεροι από 6.
275 Σέπαλα εισερχόμενα σε ένα κυπελλόμορφο υπάνθιο. Caryophyllaceae
275 Σέπαλα όχι εισερχόμενα σε ένα κυπελλόμορφο υπάνθιο.
276 Ωοθήκη 2-χωρη, γυνοφόριο κοντό ή λείπει.
Brassicaceae
17
18
276 Ωοθήκη 1-χωρη, γυνοφόριο μακρύ.
Capparaceae
258 Άνθη ακτινόμορφα.
277 Εσωτερικός σπόνδυλος περιανθίου με πλήκτρο.
Ranunculaceae
277 Και οι δύο σπόνδυλοι του περιανθίου χωρίς πλήκτρο.
278 Κορώνα αποτελούμενη από επιμήκη νήματα παρούσα στο εσωτερικό των πετάλων.
Passifloraceae
278 Άνθη χωρίς κορώνα.
279 Πέταλα περισσότερα από 10.
280 Υδρόβια ποώδη φυτά, φύλλα με παράφυλλα.
281 Φύλλα επιπλέοντα, συνήθως με μια βαθειά εγκόλπωση στη βάση.
281 Φύλλα όχι επιπλέοντα, ασπιδοειδή.
Nymphaeaceae
Nelumbonaceae
280 Χερσαία ποώδη φυτά ή θάμνοι με άμμισχα ή σχεδόν άμμισχα φύλλα.
282 Στήμονες 4-6.
Berberidaceae
282 Στήμονες πολυάριθμοι.
Aizoaceae
279 Πέταλα λιγότερα από 10.
283 Στήμονες περισσότεροι από το διπλάσιο του αριθμού των πετάλων.
284 Στήμονες με νήματα ενωμένα σε σωλήνα.
Malvaceae
284 Στήμονες ελεύθεροι ή ενωμένοι σε χωριστές δέσμες.
285 Τα τμήματα του περιανθίου, 2 μικρά και 2 μεγάλα, παραμένουν στον καρπό.
Polygonaceae
285 Τα τμήματα του περιανθίου όχι όπως παραπάνω.
286 Ωοθήκη πάνω σε μακρύ γυνοφόριο.
Capparaceae
286 Ωοθήκη απόδισκη ή σχεδόν απόδισκη.
287 Ωοθήκη περιβαλλόμενη από το κυπελλόμορφο υπάνθιο. Σπερμοβλάστη 1.
Rosaceae
287 Άνθη χωρίς κυπελλόμορφο υπάνθιο. Σπερμοβλάστες 2 ή περισσότερες.
288 Άνθη μικρά, σε πυκνούς στάχεις ή σφαιρικά κεφάλια, τοποθετημένα σε
βότρεις ή φόβες.
Fabaceae
288 Άνθη όχι όπως παραπάνω.
289 Καρπόφυλλο 1. Φύλλα δις-τρίφυλλα, τα κατώτερα φυλλάρια έμισχα.
Ranunculaceae
289 Καρπόφυλλα 2 ή περισσότερα. Φύλλα όχι όπως παραπάνω.
290 Μεγάλα δένδρα. Ταξιανθία με εμφανές βράκτιο μερικώς ενωμένο με
τον ποδίσκο της.
Tiliaceae
290 Όχι όπως παραπάνω.
291 Στύλοι περισσότεροι από 1, ελεύθεροι.
292 Φύλλα αντίθετα ή κατά σπονδύλους.
Hypericaceae
292 Τα περισσότερα φύλλα κατ’ εναλλαγή.
18
19
293 Φύλλα με διαφανείς ή ημιδιαφανείς αδένες.
Rutaceae
293 Φύλλα χωρίς διαφανείς ή ημιδιαφανείς αδένες.
291 Στύλος 1 ή λείπει.
294 Πέταλα 4.
Papaveraceae
294 Πέταλα 5.
295 Ωοθήκη μονόχωρη ή με διαφράγματα μόνο στη βάση. Στήμονες πολυάριθμοι.
Cistaceae
295 Ωοθήκη 3-χωρη. Στήμονες 15.
Zygophyllaceae
283 Στήμονες όχι περισσότεροι από το διπλάσιο του αριθμού των πετάλων.
296 Φυτά δενδρώδη, θαμνώδη ή ξυλώδη αναρριχητικά.
297 Άνθη σε άκαμπτα, φυλλόμορφα κλαδώδια. Φύλλα λεπιοειδή, καστανά.
Liliaceae
297 Όχι όπως παραπάνω.
298 Φύλλα μικρά, λεπιοειδή ή ερεικοειδή.
299 Τμήματα περιανθίου σε 2 σπονδύλους των 3, στήμονες 3.
Empetraceae
299 Τμήματα περιανθίου και στήμονες περισσότεροι από 3, σε ένα σπόνδυλο.
300 Φύλλα αντίθετα.
Frankeniaceae
300 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Tamaricaceae
298 Φύλλα όχι λεπιοειδή ή ερεικοειδή.
301 Ποδίσκοι των ανθέων συμφυείς με τους μίσχους των φύλλων. Ωοθήκη σε
κοντό γυνοφόριο.
Cneoraceae
301 Όχι όπως παραπάνω.
302 Όλα τα φύλλα αντίθετα.
303 Φύλλα πτεροειδή.
304 Καρπός αποτελούμενος από 2 μονόσπερμα σαμάρια (δισαμάριο).
Aceraceae
304 Καρπός κάψα ή δρύπη.
305 Καρπός κάψα.
305 Καρπός μια μαύρη, υποσφαιρική δρύπη.
Staphyleaceae
Rutaceae
303 Φύλλα ακέραια ή παλαμοειδώς λοβωτά.
306 Καρπός αποτελούμενος από 2 μονόσπερμα σαμάρια (δισαμάριο).
Φύλλα συνήθως παλαμοειδώς λοβωτά.
Aceraceae
306 Καρπός σαρκώδης κάψα. Φύλλα ακέραια.
Celastraceae
302 Τουλάχιστον μερικά φύλλα κατ’ εναλλαγή.
307 Στήμονες 8.
Sapindaceae
307 Στήμονες 4, 5, 6, 10 ή 12.
308 Στήμονες 10 ή 12.
309 Φύλλα ακέραια.
Ericaceae
309 Φύλλα πτεροειδή.
19
20
310 Δένδρα με αγκάθια.
Fabaceae
310 Θάμνοι ή δένδρα χωρίς αγκάθια.
311 Στήμονες με συμφυή νήματα.
Meliaceae
311 Στήμονες ελεύθεροι.
312 Θάμνοι ή μικρά δένδρα. Καρπόφυλλο 1. Καρπός μικρή δρύπη.
Anacardiaceae
312 Μεγάλα δένδρα. Καρπόφυλλα 5-6, ± ελεύθερα. Καρπός μια ομάδα από σαμάρια.
Simaroubaceae
308 Στήμονες όχι περισσότεροι από 6.
313 Στήμονες 6.
Brassicaceae
313 Στήμονες 4 ή 5.
314 Στήμονες απέναντι από τα πέταλα.
315 Ξυλώδη αναρριχώμενα φυτά. Πέταλα μακρύτερα των σεπάλων.
Vitaceae
315 Θάμνοι ή μικρά δέντρα.
316 Πέταλα μακρύτερα των σεπάλων.
Rutaceae
316 Πέταλα κοντύτερα των σεπάλων.
Rhamnaceae
314 Στήμονες εναλλασσόμενοι με τα πέταλα.
317 Πολύ αγκαθωτοί θάμνοι.
Celastraceae
317 Θάμνοι ή μικρά δένδρα, χωρίς αγκάθια.
318 Φλοιός ρητινώδης. Σπερμοβλάστη 1.
Anacardiaceae
318 Φλοιός όχι ρητινώδης. Σπερμοβλάστες αρκετές.
319 Περιθώρια των φύλλων συνήθως αγκαθωτά. Καρπός μια γυαλιστερή κόκκινη
δρύπη.
Aquifoliaceae
319 Περιθώρια των φύλλων όχι αγκαθωτά. Καρπός κάψα.
Pittosporaceae
296 Ποώδη φυτά, μερικές φορές ± ξυλώδη στη βάση.
320 Σέπαλα 2, πέταλα 5.
321 Βλαστοί όρθιοι ή έρποντες, όχι περιελισσόμενοι.
321 Βλαστοί περιελισσόμενοι.
Portulacaceae
Basellaceae
320 Σέπαλα ισάριθμα με τα πέταλα.
322 Άνθη 3-μερή.
Commelinaceae
322 Άνθη 4-μερή ή πολυμερή.
323 Φύλλα σχηματίζοντα
ασπιδοειδές.
μικρά
ασκίδια.
Στίγμα
πολύ μεγάλο,
Sarraceniaceae
323 Όχι όπως παραπάνω.
324 Άνθη ισχυρώς περίγυνα, με σωληνοειδές ή καμπανουλοειδές
υπάνθιο.
Lythraceae
324 Άνθη υπόγυνα ή περίγυνα με επίπεδο ή ελαφρά κοίλο υπάνθιο.
325 Φύλλα βλαστού αντίθετα ή κατά σπονδύλους.
326 Φύλλα διαιρεμένα ή πριονωτά.
20
21
327 Πέταλα 4.
Brassicaceae
327 Πέταλα 5.
328 Στήμονες χωρίς λέπια στην εσωτερική πλευρά των νημάτων τους.
328 Στήμονες με λέπια στην εσωτερική πλευρά των νημάτων τους.
Geraniaceae
Zygophyllaceae
326 Φύλλα αδιαίρετα και ακέραια.
329 Φύλλα σε ένα σπόνδυλο. Άνθη μονήρη, επάκρια.
Liliaceae
329 Όχι όπως παραπάνω.
330 Παράφυλλα παρόντα.
331 Παράφυλλα μεμβρανώδη. Χερσαία φυτά.
Caryophyllaceae
331 Παράφυλλα όχι μεμβρανώδη. Συνήθως ημιβυθισμένα υδρόβια φυτά.
Elatinaceae
330 Παράφυλλα απόντα.
332 Σέπαλα ενωμένα για περισσότερο από το μισό του μήκους τους.
333 Στύλοι ενωμένοι. Σπερμοβλάστες στα περιφερειακά τοιχώματα της ωοθήκης.
Frankeniaceae
333 Στύλοι ελεύθεροι. Σπερμοβλάστες ελεύθερες στο κέντρο της ωοθήκης (δε
συνδέονται με τα περιφερειακά τοιχώματα).
Caryophyllaceae
332 Σέπαλα ελεύθερα ή ενωμένα μόνο στη βάση τους.
334 Ωοθήκη μονόχωρη. Σπερμοβλάστες ελεύθερες στο κέντρο της ωοθήκης (δε
συνδέονται με τα περιφερειακά τοιχώματα).
Caryophyllaceae
334 Ωοθήκη 4- ή 5-χωρη. Σπερμοβλάστες στο κέντρο της ωοθήκης αλλά
συνδεδεμένες με τα περιφερειακά τοιχώματα μέσω των διαφραγμάτων της
ωοθήκης.
Linaceae
325 Φύλλα βλαστού κατ’ εναλλαγή ή όλα στη βάση, σπανίως απόντα.
335 Ποώδη αναρριχώμενα φυτά με έλικες.
Sapindaceae
335 Φυτά όχι αναρριχώμενα, χωρίς έλικες.
336 Φύλλα με 3 ή 4 φυλλάρια.
Oxalidaceae
336 Φύλλα όχι με 3 ή 4 φυλλάρια.
337 Σέπαλα και πέταλα 2 ή 3.
Polygonaceae
337 Σέπαλα και πέταλα 4 ή 5.
338 Σέπαλα και πέταλα 4. Στήμονες 4 ή 6.
339 Παράφυλλα απόντα. Στήμονες συνήθως 6.
339 Παράφυλλα παρόντα. Στήμονες 4.
Brassicaceae
Caryophyllaceae
338 Σέπαλα και πέταλα 5. Στήμονες 5 ή 10.
340 Φύλλα με εμφανείς, κόκκινες, κολλώδεις αδενώδεις τρίχες.
Droseraceae
340 Όχι όπως παραπάνω.
341 Φύλλα με πολυάριθμους διαφανείς ή ημιδιαφανείς αδένες, με έντονη
μυρωδιά όταν σπάσουν.
Rutaceae
341 Φύλλα χωρίς διαφανείς ή ημιδιαφανείς αδένες.
21
22
342 Στύλος 1. Στίγμα ακέραιο ή ελαφρά λοβωτό. Οι ανθήρες ανοίγουν με κορυφαίους πόρους.
Pyrolaceae
342 Στύλοι ή στίγματα περισσότερα από 1. Οι ανθήρες ανοίγουν με επιμήκεις σχισμές.
343 Στίγματα 5.
344 Φύλλα λοβωτά ή πτεροειδή.
Geraniaceae
344 Φύλλα ακέραια ή λείπουν.
345 Σέπαλα ενωμένα. Φύλλα στη βάση ή λείπουν.
345 Σέπαλα ελεύθερα. Φύλλα στο βλαστό.
Plumbaginaceae
Linaceae
343 Στίγματα 2-4.
346 Άνθη με εμφανή αδενώδη νηματοειδή στημονώδη.
Parnassiaceae
346 Αδενώδη νηματοειδή στημονώδη απόντα.
347 Στήμονες 5.
347 Στήμονες 10.
Caryophyllaceae
Saxifragaceae
22
23
ΚΛΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΩΝ
ΚΛΕΙΔΕΣ ΓΕΝΩΝ
ACANTHACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Acanthus L.
ACERACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Acer L.
AGAVACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το ξενικό είδος Agave americana L.
AIZOACEAE
1 Άνθη χωρίς πέταλα. Ωοθήκη επιφυής.
Aizoon
1 Άνθη με πέταλα που προέρχονται από τους στήμονες. Ωοθήκη υποφυής.
2 Στίγματα 8-20.
3 Καρπός σαρκώδης με σπέρματα βυθισμένα σε βλεννώδες υλικό.
3 Καρπός με μορφή κάψας. Σπέρματα όχι βυθισμένα σε βλεννώδες υλικό.
Carpobrotus
Malephora
2 Στίγματα 4-5.
4 Στίγματα 4. Φύλλα ± καρδιόσχημα στη βάση τους.
4 Στίγματα 5. Φύλλα όχι καρδιόσχημα στη βάση τους.
Aptenia
Mesembryanthemum
ALISMATACEAE
1 Τουλάχιστον μερικά άνθη μονογενή, συνήθως ανά 3 σε απλούς σπονδύλους. Φύλλα συνήθως με
ωτίδια στη βάση τους.
Sagittaria
1 Άνθη ερμαφρόδιτα, σε απλούς ή σύνθετους σπονδύλους. Φύλλα ακέραια.
2 Καρπόφυλλα μεγαλύτερα από 10 mm, ενωμένα στη βάση, με μακρύ ράμφος. Φύλλα στρογγυλά
στην κορυφή.
Damasonium
2 Καρπόφυλλα κοντύτερα από 5 mm, με κοντό ράμφος. Φύλλα οξυκόρυφα ή αμβλυκόρυφα.
3 Ταξιανθία με πολλές διακλαδώσεις. Καρπόφυλλα σε ένα σπόνδυλο.
Alisma
3 Ταξιανθία με λίγες διακλαδώσεις. Καρπόφυλλα σπειροειδώς τοποθετημένα σε ένα σφαιρικό
κεφάλιο.
Baldellia
23
24
AMARANTHACEAE
1 Φύλλα κατ’ εναλλαγή. Ταξιανθία μια πυκνή και επάκρια φόβη ή αποτελούμενη από μασχαλιαίες
ομάδες ανθέων. Τα περισσότερα άνθη μονογενή. Στημονώδη απόντα.
Amaranthus
1 Φύλλα αντίθετα. Ταξιανθία ένας αραιός επάκριος στάχυς. Άνθη ερμαφρόδιτα. Στημονώδη παρόντα.
Achyranthes
ANACARDIACEAE
1 Φύλλα απλά.
Cotinus
1 Φύλλα πτεροειδή ή παλαμοειδή.
2 Φύλλα παλαμοειδή.
Rhus
2 Φύλλα πτεροειδή.
3 Ώριμα φύλλα και νεαροί βλαστοί τριχωτοί.
Rhus
3 Ώτιμα φύλλα και νεαροί βλαστοί άτριχοι, οι μίσχοι μερικές φορές τριχωτοί.
4 Φύλλα μήκους μέχρι 15 cm. Πέταλα απόντα.
Pistacia
4 Φύλλα μήκους 25 cm ή περισσότερο. Πέταλα 5.
Schinus
APOCYNACEAE
1 Άνθη μονήρη στις μασχάλες των φύλλων.
Vinca
1 Άνθη μερικά ή πολλά μαζί σε κυματώδεις ταξιανθίες.
2 Όρθιοι θάμνοι ύψους 2-6 m, με φύλλα 6-30 cm. Στεφάνη μεγάλη, μήκους 30-45 mm, με εμφανή
κροσσωτά εξαρτήματα στο φάρυγγα. Ανθήρες συμφυείς με το στίγμα.
Nerium
2 Ποώδη φυτά, μερικές φορές ξυλώδη στη βάση, όχι ψηλότερα από 1 m. Στεφάνη μικρότερη (12-16
mm), χωρίς εξαρτήματα στο φάρυγγα. Ανθήρες όχι συμφυείς με το στίγμα.
Amsonia
AQUIFOLIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Ilex aquifolium L.
ARACEAE
1 Περιθώρια της σπάθης αλληλοκαλυπτόμενα στη βάση αλλά όχι ενωμένα.
2 Φύλλα λογχοειδή με 2 λοβούς στη βάση τους (όταν είναι ώριμα).
2 Φύλλα ποδοσχιδώς διαιρεμένα σε πολυάριθμα τμήματα.
Arum
Dracunculus
1 Περιθώρια της σπάθης ενωμένα στη βάση σχηματίζοντας σωλήνα.
24
25
3 Αρσενικά και θηλυκά άνθη γειτνιάζοντα στον σπάδικα, άγονα άνθη απόντα. Βλαστός μακρύς,
κυρίως πάνω από την επιφάνεια του εδάφους. Φύλλα με καρδιοειδή ή βελοειδή βάση.
Arisarum
3 Αρσενικά και θηλυκά άνθη χωρισμένα στον σπάδικα από μια ζώνη με άγονα άνθη. Βλαστός κυρίως
υπόγειος. Φύλλα με σφηνοειδή ή ακρότμητη βάση.
Biarum
ARALIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Hedera helix L.
ARISTOLOCHIACEAE
1 Άνθη κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, επάκρια σε πολύ κοντούς βλαστούς, ακτινόμορφα.
Περιάνθιο παραμένει στην καρποφορία. Στήμονες 12, ελεύθεροι.
Asarum
1 Άνθη μασχαλιαία σε καλά αναπτυγμένους βλαστούς, ζυγόμορφα. Στήμονες 6 ή λιγότεροι, ενωμένοι
με τον στύλο.
Aristolochia
ASCLEPIADACEAE
1 Λοβοί της στεφάνης κεκαμένοι κατά την ανθοφορία. Θύλακες συνήθως με αγκάθια.
2 Στεφάνη λευκή. Φύλλα 2-10 cm.
Gomphocarpus
2 Στεφάνη ροζ ή πορφυρή. Φύλλα (10-) 15-23 cm.
Asclepias
1 Λοβοί της στεφάνης αφιστάμενοι ή όρθιοι κατά την ανθοφορία. Θύλακες χωρίς αγκάθια.
3 Κορόνα διπλή, με 10 τμήματα.
Cynanchum
3 Κορόνα απλή, με 5 τμήματα.
4 Τμήματα κορόνας με αγκάθι. Οι ανθήρες ανοίγουν με κατά μήκος σχισμές.
Periploca
4 Τμήματα κορόνας χωρίς αγκάθι. Οι ανθήρες ανοίγουν με κορυφαίους πόρους.
5 Τμήματα κορόνας ± ενωμένα με μία μεμβράνη. Ταξιανθίες ολιγανθείς. Γυρεομάγματα
κρεμάμενα.
Vincetoxicum
5 Τμήματα κορόνας ελεύθερα. Ταξιανθίες πολυανθείς. Γυρεομάγματα όρθια.
Cionura
25
26
ASTERACEAE (COMPOSITAE)
1 Όλα τα άνθη γλωσσοειδή, με 5 δόντια. Φυτά με γαλακτώδη χυμό.
Ομάδα Α
1 Όχι όλα τα άνθη γλωσσοειδή, τουλάχιστον τα επιδίσκια σωληνοειδή. Φυτά χωρίς γαλακτώδη χυμό.
2 Φύλλα ή/και βράκτια περιβλήματος αγκαθωτά
Ομάδα Β
2 Ούτε τα φύλλα ούτε τα βράκτια περιβλήματος αγκαθωτά.
3 Κεφάλια ακτινοειδή, περιφερειακά άνθη γλωσσοειδή, συνήθως με 3- (σπάνια με 5 ή περισσότερα)
δόντια, εμφανώς μακρύτερα από τα επιδίσκια άνθη.
4 Γλωσσοειδή άνθη κίτρινα έως πορτοκαλί.
Ομάδα Γ
4 Γλωσσοειδή άνθη λευκά, κρεμ, ροζ, κόκκινα, πορφυρά ή μπλε.
Ομάδα Δ
3 Κεφάλια δισκοειδή, περιφερειακά άνθη σωληνοειδή και μερικές φορές επιμηκυσμένα,
πεπλατυσμένα και ακτινωτά αλλά συνήθως ± κυλινδρικά, ή μικροσκοπικά γλωσσοειδή και
κοντύτερα από τα επιδίσκια άνθη.
5 Υπάνθιο με λέπια ή μακριές τρίχες (μήκους τουλάχιστο 1/3 του μήκους της στεφάνης). Ομάδα Ε
5 Υπάνθιο γυμνό ή το πολύ με βλεφαρίδες ή δόντια στα περιθώρια των κυψελίδων.
Ομάδα ΣΤ
Ομάδα Α
1 Φυτά εύρωστα και αγκαθόμορφα. Βλαστοί με αγκαθωτά πτερύγια.
Scolymus
1 Φυτά όχι αγκαθόμορφα. Βλαστοί όχι με αγκαθωτά πτερύγια.
2 Αχαίνια χωρίς πάππο ή με πάππο αποτελούμενο από λέπια ή άγανα αλλά όχι από τρίχες.
3 Όλα τα αχαίνια χωρίς πάππο.
4 Αχαίνια σουβλοειδή, εξωτερικά αχαίνια ± καμπυλομένα, αστεροειδώς εκτεινόμενα και ολόκληρα
κλεισμένα στα τυλιγμένα βράκτια του περιβλήματος. Εσωτερικά αχαίνια αποπτίτοντα.
Rhagadiolus
4 Αχαίνια επιμήκη, ± ευθυτενή, όχι κλεισμένα από όρθια βράκτια του περιβλήματος, όλα
αποπτίτοντα.
Lapsana
3 Πάππος, τουλάχιστον των εσωτερικών αχαινίων, αποτελούμενος από λέπια ή δύσκαμπτα άγανα.
5 Κεφάλιο 1 σε άφυλλο βλαστό. Κεντρικά αχαίνια με πτερύγια, τα εσωτερικά κυλινδρικά.
Hyoseris
5 Κεφάλια 2 ή περισσότερα σε διακλαδισμένους βλαστούς με φύλλα τουλάχιστον στη βάση τους.
6 Βράκτια περιβλήματος μεμβρανώδη, τουλάχιστο στα περιθώρια.
7 Φύλλα λυροειδώς πτεροσχιδή. Βράκτια περιβλήματος ωοειδή, αμβλυκόρυφα, χόνδρινα, με
στενά μεμβρανώδη περιθώρια.
Hymenonema
7 Φύλλα ακέραια ή ελαφρώς οδοντωτά. Βράκτια περιβλήματος στενά ωοειδώς λογχοειδή,
οξύληκτα ή ακιδωτά, μεμβρανώδη.
Catananche
6 Βράκτια περιβλήματος χωρίς καθόλου μεμβρανώδη τμήματα.
8 Βλαστοί με πλευρικούς κλάδους που υπερκαλύπτουν το ακραίο κεφάλιο. Ποδίσκοι με
πολυάριθμα στενά βράκτια κάτω από το περίβλημα. Βράκτια περιβλήματος στενά
λογχοειδή.
Tolpis
8 Όχι όπως παραπάνω.
26
27
9 Κεφάλια σφαιρικά στην καρποφορία. Περιφερειακά αχαίνια με κορόνα, εγκλισμένα στα βράκτια
του περιβλήματος. Τα εσωτερικά αχαίνια φέρουν σουβλοειδή λέπια μήκους ± 1/2 του μήκους
των αχαινίων. Άνθη κίτρινα.
Hedypnois
9 Κεφάλια επιμήκη στην καρποφορία. Περιφερειακά αχαίνια όχι εγκλισμένα από τα βράκτια του
περιβλήματος. Όλα τα αχαίνια με κοντά άγανα μήκους ± 1/5 του μήκους των αχαινίων. Άνθη
μπλε, σπάνια λευκά.
Cichorium
2 Τουλάχιστο μερικά αχαίνια με πάππο από μαλακές τρίχες, σπάνια τα αχαίνια μόνο βλεφαριδωτά στην
κορυφή.
10 Πάππος εσωτερικών αχαινίων αποτελούμενος από πτεροειδείς τρίχες.
11 Τουλάχιστον τα κεντρικά αχαίνια με ράμφος.
12 Βράκτια περιβλήματος σε 1 σειρά ή σε 2-3 σειρές, αλλά τότε όλα τα βράκτια παρόμοια και
σχεδόν ίσου μεγέθους.
13 Πάππος τριχωτός σε όλα τα αχαίνια. Υπάνθιο γυμνό ή κοντά βλεφαριδωτό.
14 Φύλλα με πτεροειδή νεύρωση, σπάνια ακέραια. Βράκτια περιβλήματος ενωμένα στη
βάση τους. Αχαίνια ± πεπιεσμένα με ράμφος διογκωμένο στη βάση του. Urospermum
14 Φύλλα με ± παράλληλη νεύρωση, σφηνοειδή στη βάση και ακέραια. Ράμφος αχαινίων
όχι διογκωμένο.
Tragopogon
13 Πάππος εωτερικών αχαινίων αποτελούμενος από 3-7 αγανωτά λέπια. Υπάνθιο με μερικά
μακριά νηματοειδή άγανα.
Geropogon
12 Βράκτια περιβλήματος σε 2 ή περισσότερες σειρές, σχεδόν ίσου μεγέθους αλλά ανόμοια, ή
± συμμετρικά κεραμιδοειδώς τοποθετημένα.
15 Υπάνθιο με μεμβρανώδη, επιμήκη-λογχοειδή λέπια.
Hypochoeris
15 Υπάνθιο γυμνό.
16 Εξωτερικά βράκτια περιβλήματος ωοειδή, καρδιοειδή, σχεδόν ισομήκη με τα
γραμμοειδώς λογχοειδή εσωτερικά .
Helminthotheca
16 Εξωτερικά και εσωτερικά βράκτια περιβλήματος παρόμοια, κεραμιδοειδώς
τοποθετημένα.
Leontodon
11 Αχαίνια ακρότμητα, σφηνοειδή ή εμβολοειδή στην κορυφή.
17 Τρίχωμα, τουλάχιστον εν μέρει, αποτελούμενο από διακλαδισμένες τρίχες.
Περιφερειακά αχαίνια μερικές φορές με κορόνα ή κρόσσια.
18 Περιφερειακά αχαίνια σχεδόν ευθυτενή, με ραβδώσεις ή με νευρώσεις. Ο
πάππος παραμένει. Το τρίχωμα συνήθως περιέχει διχαλωτές τρίχες με ποδίσκο.
Leontodon
18 Εξωτερικά αχαίνια συχνά καμπυλομένα, με 5 νευρώσεις. Ο πάππος αποπίπτει. Το
τρίχωμα αποτελείται από αγκυρόμορφες, μικροσκοπικά ακανθωτές τρίχες.
Picris
17 Τρίχωμα, εφόσον υπάρχει, εξ’ ολοκλήρου αποτελούμενο από απλές, χνουδωτές
τρίχες. Όλα τα αχαίνια φέρουν πάππο με πτεροειδείς τρίχες.
Scorzonera
10 Πάππος, τουλάχιστον των εσωτερικών αχαινίων, αποτελούμενος από απλές, τραχείες ή
ακανθωτές τρίχες ή βλεφαρίδες.
19 Εξωτερικά αχαίνια καμπυλομένα εσωτερικά , μακρύτερα από το περίβλημα.
Πάππος αποτελούμενος από κοντές βλεφαρίδες περίπου 0,2 mm. Rhagadiolus
27
28
19 Αχαίνια κοντύτερα από το περίβλημα και καλυμμένα σε αυτό. Πάππος με μακρύτερες τρίχες.
20 Αχαίνια με ράμφος στην κορυφή, ή στενά και εμβολοειδή.
21 Κεφάλιο 1, σπάνια μερικά μαζί, σε άφυλλο βλαστό. Φύλλα σε ρόδακα, εκπτίσσονται από τη ρίζα.
22 Άνω τμήμα των αχαινίων ακιδωτό ή φυματώδες.
22 Αχαίνια λεία ή ακιδωτά σε όλο το μήκος τους.
Taraxacum
Crepis
21 Κεφάλια μερικά ή πολυάριθμα σε βλαστούς με φύλλα.
23 Αχαίνια ± κυλινδρικά ή γωνιώδη, η κορυφή του ράμφους μπορεί να παχαίνει αλλά δε γίνεται
πεπλατυσμένη ή δισκόμορφη.
24 Αχαίνια με διακριτό ράμφος, περιβαλλόμενο στη βάση από μια κορόνα.
25 Γλωσσοειδή άνθη μέχρι 12. Περίβλημα πλάτους μέχρι 5 mm, σχεδόν λείο.
Chondrilla
25 Γλωσσοειδή άνθη περισσότερα από 15. Περίβλημα πλάτους μεγαλύτερου από 15 mm, με
πυκνές μαύρες αδενώδεις τρίχες.
Willemetia
24 Τα αχαίνια στενεύουν στην κορυφή ή φέρουν δυσδιάκριτο ράμφος το οποίο δεν
περιβάλλεται στη βάση από κορόνα.
Crepis
23 Αχαίνια συμπιεσμένα, κορυφή του ράμφους βαθμιαία διευρυνόμενη σε δίσκο του πάππου.
Lactuca
20 Αχαίνια χωρίς ράμφος στην κορυφή, στρογγυλεμένα ή ακρότμητα.
26 Τρίχωμα αποτελούμενο, τουλάχιστον εν μέρει, από αστεροειδείς τρίχες. Αχαίνια με 10
ευδιάκριτες ραβδώσεις. Πάππος μουντόχρωμος ή καστανός.
27 Οι ραβδώσεις των αχαινίων φτάνουν μέχρι την κορυφή τους και έχουν ± οδοντωτά
περιθώρια. Τρίχες πάππου σε 1 σειρά. Φυτά με ή χωρίς στόλονες.
28 Φύλλα ± πράσινα, τουλάχιστον στην πάνω επιφάνεια, σπάνια με πυκνές αστεροειδείς
τρίχες, τοποθετημένα κυρίως στη βάση, ροδακώδη. Τρίχες πάππου τραχείες,
παραμένουσες και εύθραυστες.
Pilosella
28 Φύλλα λευκά ή χρυσαφί με άφθονες αστεροειδείς τρίχες. Φύλλα όχι κυρίως στη
βάση. Μονοετή φυτά χωρίς στόλονες. Τρίχες πάππου με κοντά άκαμπτα τριχίδια στη
βάση, αποπτίτουσες.
Andryala
27 Οι ραβδώσεις των αχαινίων συγκλίνουν και σχηματίζουν έναν δακτύλιο στην κορυφή
τους, ραβδώσεις με λεία περιθώρια.Τρίχες πάππου σε 2 σειρές. Πολυετή φυτά χωρίς
στόλονες.
Hieracium
26 Τρίχωμα, εφόσον υπάρχει, αποτελούμενο από αδενώδεις ή μη αδενώδεις, μη
αστεροειδείς τρίχες. Αχαίνια με διάφορο αριθμό ραβδώσεων, μερικές φορές 10. Πάππος
συνήθως λευκός, μερικές φορές κίτρινος ή καστανός.
29 Λεπτά πολυετή φυτά με στόλονες. Φύλλα κυρίως στη βάση. Βλαστοί συνήθως με 1
κεφάλιο.
Sonchus
29 Χαρακτήρες συνδυασμένοι διαφορετικά, αλλά τα φυτά δε φέρουν ποτέ στόλονες.
30 Αχαίνια επιμήκη ή κολωνοειδή, κυλινδρικά ή κάπως πεπλατυσμένα.
31 Αχαίνια με 4 ραβδώσεις, οι ραβδώσεις των εξωτερικών αχαινίων φυματώδεις σε
όλη τους την επιφάνεια. Πάππος πάνω σε δακτύλιο, αποπίπτων. Τα βράκτια του
περιβλήματος μεταπίπτουν βαθμιαία σε βράκτια των ποδίσκων.
Reichardia
31 Χαρακτήρες συνδυασμένοι διαφορετικά. Αχαίνια ποτέ φυματώδη ή ελαφρώς
φυματώδη στο ανώτερο τμήμα τους. Τα βράκτια του περιβλήματος ποτέ δε
μεταπίπτουν βαθμιαία σε βράκτια των ποδίσκων.
28
29
32 Τρίχες πάππου κάπως δύσκαμπτες. Φύλλα με παράλληλη νεύρωση.
Scorzonera
32 Τρίχες πάππου μαλακές. Φύλλα με πτεροειδή νεύρωση.
33 Αχαίνια με 3-4 ραβδώσεις. Άνθη πορφυρά. Βράκτια περιβλήματος βαθμιαία αυξανόμενα σε
μέγεθος από το εξωτερικό προς το εσωτερικό.
Prenanthes
33 Αχαίνια με (5-) 10-20 (-30) ραβδώσεις. Άνθη κίτρινα, σπανιότερα λευκά. Τα εσωτερικά
φυλλάρια σχεδόν ισομήκη, τα εξωτερικά πολύ κοντύτερα.
34 Αχαίνια λεία ή ακιδωτά σε όλη τους την επιφάνεια. Εσωτερικά βράκτια περιβλήματος ποτέ με
προεκβολή (κέρατο) κάτω από την κορυφή τους.
Crepis
34 Αχαίνια ελαφρώς φυματώδη ή με μικρά αγκάθια στο ανώτερο τμήμα τους. Εσωτερικά
βράκτια περιβλήματος μερικές φορές με προεκβολή (κέρατο) κάτω από την κορυφή τους.
Taraxacum
30 Αχαίνια αντίστροφα ωοειδή ή αντίστροφα λογχοειδή, ± ισχυρά συμπιεσμένα. Η βάση των κεφαλίων
(αλλά όχι οι ποδίσκοι) παχαίνει και σκληραίνει κατά την καρποφορία.
Sonchus
Ομάδα Β
1 Κεφάλια μονογενή. Αρσενικά κεφάλια σε σφαιρικές, σύνθετες, κεφαλιόμορφες, επάκριες ταξιανθίες
που έχουν τη μορφή στάχυ. Θηλυκά κεφάλια μονήρη ή λίγα μαζί, μασχαλιαία, ωοειδή, καλυμμένα με
αγκιστροειδή αγκάθια.
Xanthium
1 Κεφάλια διγενή, όλα όμοια, χωρίς αγκιστροειδή αγκάθια (εκτός από το Arctium).
2 Περιφερειακά άνθη γλωσσοειδή. Στύλος συνήθως χωρίς δακτύλιο από μικρές τρίχες κάτω από το
σημείο διακλάδωσης.
3 Φύλλα και εξωτερικά βράκτια περιβλήματος με αγκαθωτά δόντια. Πάππος αποτελούμενος από
πτεροειδείς τρίχες.
Atractylis
3 Φύλλα και εξωτερικά βράκτια περιβλήματος με αγκάθια μόνο στην κορυφή. Πάππος χωρίς τρίχες.
4 Γλωσσοειδή άνθη κίτρινα. Φύλλα χωρίς αγκάθια, εξωτερικά βράκτια περιβλήματος με αγκάθι
στην κορυφή.
Pallenis
4 Γλωσσοειδή άνθη λευκά. Φύλλα μόνο με κορυφαίο μικρό αγκάθι. Βράκτια περιβλήματος μη
αγκαθωτά.
Anthemis
2 Περιφερειακά και κεντρικά άνθη σωληνοειδή ή χοανοειδή, συχνά βαθειά 5-λοβα. Στύλος με
δακτύλιο από μικρές τρίχες κάτω από το σημείο διακλάδωσης (εκτός από το Anthemis).
5 Τα βράκτια περιβλήματος καταλήγουν σε αγκιστροειδή αγκάθια. Κατώτερα φύλλα ωοειδώς
καρδιοειδή και μη ακανθωτά.
Arctium
5 Τα βράκτια περιβλήματος δεν καταλήγουν σε αγκιστροειδές αγκάθι, αν και μερικές φορές είναι
καμπυλομένα προς τα έξω ή προς τα κάτω. Φύλλα όχι όπως παραπάνω.
6 Κεφάλια με 1 άνθος και συγκεντρωμένα πολλά μαζί σε ± σφαιρικές σύνθετες κεφαλιόμορφες
ταξιανθίες (ψευδοκεφάλια).
Echinops
6 Κεφάλια με αρκετά έως πολυάριθμα άνθη, ελεύθερα ή συγκεντρωμένα σε σύνθετες
κεφαλιόμορφες ταξιανθίες.
7 Πάνω επιφάνεια των φύλλων καλυμμένη με μικρά αγκάθια.
Cirsium (sect. Epitrachys)
7 Πάνω επιφάνεια των φύλλων όχι καλυμμένη με μικρά αγκάθια.
8 Πάππος αποτελούμενος από πτεροειδείς τρίχες (μαλακές ή σκληρές).
9 Βλαστός με πτερύγια σε όλο το μήκος του.
29
30
10 Υπάνθιο με βαθειές κοιλότητες μικροσκοπικά οδοντωτές στα περιθώριά τους.
Onopordum
10 Υπάνθιο με μακρειές τρίχες, χωρίς βαθειές κοιλότητες.
11 Μεσαία βράκτια περιβλήματος με πτεροσχιδές κορυφαίο αγκάθι. Οφθαλμοί αχαινίων
σχισμοειδείς. Μονοετή φυτά.
Picnomon
11 Μεσαία βράκτια περιβλήματος με απλό κορυφαίο αγκάθι ή ακίδα. Οφθαλμοί αχαινίων
ωοειδείς. Διετή ή πολυετή φυτά, σπάνια μονοετή.
Cirsium
9 Βλαστοί χωρίς πτερύγια σε όλο το μήκος τους (οι βάσεις των φύλλων μερικές φορές κοντά
περίβλαστες).
12 Ώριμα αχαίνια πυκνά τριχωτά.
13 Βράκτια περιβλήματος με λευκωπά μεμβρανώδη περιθώρια. Περιθώρια φύλλων χωρίς
αγκάθια.
Centaurea
13 Βράκτια περιβλήματος χωρίς λευκοπά μεμβρανώδη περιθώρια. Περιθώρια φύλλων με
μικρά ή μεγαλύτερα αγκάθια.
14 Εσωτερικά βράκτια περιβλήματος ανοικτά, μακρύτερα από τα άνθη, πεταλοειδή.
Εξωτερικά και μεσαία βράκτια περιβλήματος όχι ισχυρά διαφοροποιημένα.
Carlina
14 Εσωτερικά βράκτια περιβλήματος όρθια, ελαφρώς μακρύτερα από τα άνθη, ποτέ
πεταλοειδή. Εξωτερικά και μεσαία βράκτια περιβλήματος ισχυρά διαφοροποιημένα.
Atractylis
12 Ώριμα αχαίνια ± λεία.
15 Μεσαία βράκτια περιβλήματος με πτεροειδώς ή παλαμοειδώς διαιρεμένα αγκαθωτά
εξαρτήματα.
Centaurea
15 Μεσαία βράκτια περιβλήματος με διαφορετικά εξαρτήματα ή καταλήγουν σε ένα απλό
αγκάθι.
16 Τα αχαίνια φέρουν στην κορυφή τους μια διακριτή προεξοχή.
17 Εσωτερικές τρίχες του πάππου μακρύτερες και ισχυρότερες από τις υπόλοιπες. Φύλλα
χωρίς αγκάθια.
Jurinea
17 Εσωτερικές τρίχες πάππου όχι διαφοροποιημένες όπως παραπάνω. Περιθώρια των
φύλλων συνήθως αγκαθωτά.
18 Βάση του σωλήνα της στεφάνης καμπανουλοειδής. Προεξοχή αχαινίων κοίλη στην
κορυφή. Οφθαλμοί αχαινίων ρομβικοί.
Lamyropsis
18 Βάση του σωλήνα της στεφάνης ελαφρώς μόνο πεπλατυσμένη. Προεξοχή αχαινίων
κονική, συμπαγής στην κορυφή. Οφθαλμοί αχαινίων ωοειδείς.
Cirsium
16 Κορυφή των αχαινίων στρογγυλεμμένη ή ακρότμητη, χωρίς προεξοχή.
19 Βράκτια περιβλήματος πλάτους μεγαλύτερου από (0,7-) 1 cm. Οι βλαστοί φέρουν
ένα ή λίγα μεγάλα (4-5 cm ή περισσότερο) κεφάλια. Αχαίνια ραβδωτά ή γωνιώδη.
Cynara
19 Βράκτια περιβλήματος πλάτους συνήθως μικρότερου από 5 mm. Οι βλαστοί
φέρουν λίγα έως πολυάριθμα κεφάλια, πλάτους συνήθως μικρότερου από 3 cm.
Αχαίνια λεία.
20 Κεφάλια περιβαλλόμενα από διάφορα πτεροσχιδή περιβληματικά φύλλα μήκους
περίπου διπλάσιου από αυτό των κεφαλίων. Οφθαλμοί αχαινίων σχισμοειδείς.
Notobasis
30
31
20 Κεφάλια όχι περιβαλλόμενα από μακρύτερα περιβληματικά φύλλα. Οφθαλμοί αχαινίων
ελλειψοειδείς.
Ptilostemon
8 Πάππος τραχύς, με κοντά αγκάθια ή λέπια τουλάχιστον στι κατώτερο μισό του ή πάππος με κορόνα.
21 Εξωτερικά βράκτια περιβλήματος φυλλοειδή, τα εσωτερικά με πτεροειδή ακανθωτά
εξαρτήματα. Πάππος με 10 εξωτερικές δύσκαμπτες τρίχες και μια σειρά από κοντύτερες
εσωτερικές τρίχες. Αχαίνια με κατά μήκος ραβδώσεις και πλευρικό οφθαλμό.
Centaurea (C. benedicta)
21 Βράκτια περιβλήματος, πάππος και αχαίνια όχι όπως παραπάνω.
22 Υπάνθιο με βαθειές κοιλότητες, περιθώρια κοιλοτήτων οδοντωτά.
Onopordum
22 Υπάνθιο χωρίς βαθειές κοιλότητες, αλλά με λέπια, δύσκαμπτες ή μακριές τρίχες.
23 Φύλλα χωρίς αγκάθια.
24 Υπάνθιο με λέπια.
Jurinea
24 Υπάνθιο με μακριές τρίχες.
Centaurea
23 Φύλλα με αγκάθια.
25 Υπάνθιο με λέπια.
26 Πάππος λεπιοειδής. Βράκτια περιβλήματος αγκαθωτά, όχι μεμβρανώδη.
27 Κεφάλια πλάτους περίπου 0,5 cm, πολλά μαζί σε κυματοειδείς κόρυμβους. Άνθη
μπλε. Φυτά πολυετή.
Cardopatium
27 Κεφάλια πλάτους μεγαλύτερου από 0,5 cm, μονήρη στις κορυφές των βλαστών ή
σε χαλαρούς κόρυμβους. Άνθη κίτρινα ή πορφυρά. Μονοετή φυτά. Carthamus
26 Πάππος μια κορόνα. Βράκτια περιβλήματος με μεμβρανώδη περιθώρια, χωρίς
αγκάθια.
Anthemis
25 Υπάνθιο και πάππος με τρίχες, δύσκαμπτες ή μη.
28 Βλαστοί χωρίς πτερύγια. Βράκτια περιβλήματος με αγκαθωτά περιθώρια.
Silybum
28 Βλαστοί με πτερύγια. Βράκτια περιβλήματος χωρίς αγκαθωτά περιθώρια.
29 Στήμονες μονάδελφοι, ανθήρες χωρίς εξάρτημα που μοιάζει με ουρά. Αχαίνια
υπο-τετραγωνικά, λεία και γυαλιστερά στην αρχή, με 4 κολλώδεις αυλακώσεις
κατά την ωριμότητα. Φυτά μονοετή.
Tyrimnus
29 Στήμονες ελεύθεροι, ανθήρες με εξάρτημα που μοιάζει με ουρά. Αχαίνια
κάπως συμπιεσμένα, μερικές φορές κολλώδη, αλλά όχι στις αυλακώσεις.
Φυτά μονοετή, διετή ή πολυετή.
Carduus
Ομάδα Γ
1 Υπάνθιο με λέπια ή με μακριές τρίχες μήκους τουλάχιστον το μισό του μήκους των επιδίσκιων
ανθέων.
2 Ψηλά (1-2 m), εύρωστα, μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά. Φύλλα πλατιά ωοειδώς καρδιοειδή.
3 Λέπια υπανθίου γραμμοειδή, σχεδόν σαν δύσκαμπτες τρίχες. Πάππος μικρός, με μορφή κορόνα,
παραμένων.
Telekia
3 Λέπια υπανθίου ωοειδώς λογχοειδή. Πάππος αποτελούμενος από 2 λογχοειδή, αποπίπτοντα λέπια
(καλλιεργούμενο).
Helianthus
31
32
2 Μικρά ή μεσαίου μεγέθους (σπάνια ψηλότερα από 50 cm) μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά, μερικές
φορές ξυλώδη στη βάση. Φύλλα όχι όπως παραπάνω.
4 Πάππος αποτελούμενος από δύσκαμπτες τρίχες ή κοντά λέπια. Βράκτια περιβλήματος ακέραια,
σχετικά μεγάλα και απλωμένα προς τα έξω. Φύλλα ακέραια. Μομοετή φυτά.
Asteriscus
4 Πάππος απών, με μορφή κορόνας ή με ωτίδια. Βράκτια περιβλήματος με ακέραια ή με
ακανόνιστες εγκολπώσεις μεμβρανώδη περιθώρια. Φύλλα διαιρεμένα, σπανίως ακέραια.
Μονοετή ή πολυετή φυτά.
5 Κεφάλια αρκετά ή πολυάριθμα σε κορύμβους, σπάνια μονήρη. Λέπια υπανθίου ±
αμβλυκόρυφα και βλεφαριδωτά ή οξύληκτα, με μεσαίο νεύρο μη προεκτεινόμενο πάνω από
την κορυφή τους. Πάππος πάντα απών. Φύλλα μερικές φορές σκωληκοειδή.
Achillea
5 Κεφάλια μονήρη στις άκρες των κλάδων ή σε ± γυμνούς ποδίσκους. Λέπια υπανθίου
ακιδόληκτα ή οξύληκτα με μεσαίο νεύρο που προεκτείνεται πάνω από την κορυφή τους.
Πάππος συχνά με μορφή κορόνας ή με ωτίδια, μερικές φορές απών. Φύλλα ποτέ σκωληκοειδή.
Anthemis
1 Υπάνθιο γυμνό.
6 Πάππος παρών, αποτελούμενος, τουλάχιστον εν μέρει, από τρίχες.
7 Βράκτια περιβλήματος σε 1 ή 2 σειρές, τουλάχιστον τα εσωτερικά περίπου ισομεγέθη.
Βραχίονες του στύλου ακρότμητοι.
8 Κεφάλια μονήρη. Οι βλαστοί φέρουν πολυάριθμα πορφυρά λέπια. Φύλλα ωοειδή ή
καρδιοειδή, όλα εκπτυσσόμενα από τη ρίζα, αλλά αναπτύσσονται μετά την ανθοφορία.
Tussilago
8 Κεφάλια μονήρη, αρκετά ή πολλά μαζί σε βλαστούς με φύλλα.
9 Βράκτια περιβλήματος ± λογχοειδή, οξύληκτα, ± απλωμένα προς τα έξω, ελεύθερα το ένα
από το άλλο.
Doronicum
9 Βράκτια περιβλήματος επιμήκη, οξυκόρυφα, ± όρθια, πλευρικά ενωμένα.
10 Μικρά συμπληρωματικά βράκτια παρόντα στη βάση του περιβλήματος.
10 Συμπληρωματικά βράκτια απόντα.
Senecio
Tephroseris
7 Βράκτια περιβλήματος σε περισσότερες από 2 σειρές, κεραμιδοειδώς τοποθετημένα.
Βραχίονες στύλου συνήθως στρογγυλεμένοι ή αιχμηροί, μερικές φορές ακρότμητοι.
11 Πάππος με μία εξωτερική σειρά μικρών λεπίων στη βάση των τριχών.
Pulicaria
11 Πάππος αποτελούμενος εξ’ ολοκλήρου από τρίχες.
12 Γλωσσοειδή άνθη αφανή, ίσου περίπου μήκους με τις τρίχες του πάππου. Erigeron
12 Γλωσσοειδή άνθη εμφανή, μακρύτερα από τις τρίχες του πάππου.
13 Κάτω επιφάνεια των φύλλων με δίκτυο σκουρόχρωμων νευρώσεων. Βραχίονες
στύλου λογχοειδείς στην κορυφή.
Solidago
13 Κάτω επιφάνεια των φύλλων χωρίς δίκτυο σκουρόχρωμων νευρώσεων. Βραχίονες
στύλου στρογγυλεμένοι ή ακρότμητοι στην κορυφή.
14 Βραχίονες στύλου ακρότμητοι. Φύλλα βάσης συνήθως ωοειδή ή καρδιοειδή.
Βράκτια περιβλήματος σε 2-3 σειρές, σχεδόν ισομεγέθη.
Doronicum
14 Βραχίονες στύλου στρογγυλεμένοι. Φύλλα βάσης επιμήκη ή αντίστροφα
λογχοειδή. Βράκτια περιβλήματος σε 3-7 σειρές, μειούμενα σε μέγεθος προς το
εξωτερικό και κεραμιδοειδώς τοποθετημένα.
15 Φύλλα σαρκώδη, συχνά με 3 λοβούς στην κορυφή τους.
Limbarda
32
33
15 Φύλλα όχι όπως παραπάνω.
16 Τρίχες πάππου ενωμένες κοντά στη βάση, σχηματίζοντας μια καφετί κούπα. Τα αχαίνια
στενεύουν απότομα στην κορυφή τους.
Dittrichia
16 Τρίχες πάππου ελεύθερες στη βάση. Τα αχαίνια δε στενεύουν στην κορυφή τους.
Inula
6 Πάππος απών ή μικρός, χωρίς τρίχες.
17 Όλα τα αχαίνια ± όμοια, πάππος με μορφή δακτυλίου ή κορόνας.
18 Φύλλα ± αδιαίρετα, πριονωτά ή 1-πτεροειδή. Αχαίνια σκουρόχρωμα με 10 λευκωπές
ραβδώσεις.
Coleostephus
18 Φύλλα συνήθως 1-3-πτεροσχιδή, σπάνια αδιαίρετα. Αχαίνια συνήθως με 5-10
δυσδιάκριτες ραβδώσεις ίδιου χρώματος με το υπόλοιπο σώμα των αχαινίων.
Tanacetum
17 Αχαίνια διμορφικά, αυτά των περιφερειακών ανθέων διαφορετικού σχήματος από αυτά
των επιδίσκιων ανθέων. Πάππος τελείως απών.
19 Αχαίνια περιφερειακών ανθέων τριγωνικά ή με πτερύγια, αυτά των εσωτερικών
ανθέων επιμήκη, με κατά μήκος ραβδώσεις ή ± με πτερύγια. Βράκτια περιβλήματος
επιμήκη ή ωοειδή, ± αμβλυκόρυφα, εμφανώς μεμβρανώδη.
Glebionis
19 Αχαίνια περιφερειακών ανθέων μεγαλύτερα ή περισσότερο απλωμένα προς τα έξω,
αυτά των εσωτερικών ανθέων ισχυρά καμπυλομένα ή δακτυλιοειδή, εγκάρσια ακιδωτά
ή ρυτιδωμένα.
Calendula
Ομάδα Δ
1 Υπάνθιο λεπιοειδές, με λέπια ωοειδή, επιμήκη ή στενότερα και παρόντα τουλάχιστον στο κεντρικό
τμήμα του δίσκου του υπανθίου.
2 Όλα τα φύλλα αντίθετα, απλά, ± ακέραια. Λέπια υπανθίου στενά, μοιάζουν με δύσκαμπτες τρίχες,
αποπτίτοντα. Μονοετή φυτά ελωδών περιοχών.
Eclipta
2 Φύλλα κατ’ εναλλαγή, συνήθως 1-3-πτεροσχιδή, σπάνια απλά. Λέπια υπανθίου ωοειδή ή επιμήκη.
Μονοετή ή πολυετή φυτά.
3 Αχαίνια ραχιαία συμπιεσμένα, με 2 περιφεριακά πτερύγια ή διακριτές ραβδώσεις.
4 Τουλάχιστον τα εξωτερικά αχαίνια του δίσκου με μεμβρανώδη ή υαλώδη πτερύγια.
Anacyclus
4 Τα εξωτερικά αχαίνια του δίσκου ή όλα τα αχαίνια με διακριτές περιφερειακές ραβδώσεις αλλά
όχι πτερύγια.
5 Η βάση του σωλήνα των επιδίσκιων ανθέων σακκοειδής, περιβάλλουσα την κορυφή των
αχαινίων. Αχαίνια ± συμπιεσμένα, χωρίς κορόνα στην κορυφή. Το μεσαίο νεύρο των λεπίων του
υπανθίου δε φθάνει στην κορυφή.
Achillea
5 Η βάση του σωλήνα των επιδίσκιων ανθέων μη σακκοειδής. Οι κορυφές των αχαινίων φέρουν
κοντύ κορόνα. Το μεσαίο νεύρο των λεπίων του υπανθίου ξεπερνά την κορυφή τους
σχηματίζοντας μια αιχμή ή μια ακίδα.
Anthemis
3 Αχαίνια κυλινδρικά, γωνιώδη ή κάπως συμπιεσμένα, χωρίς διακριτές περιφερειακές ραβδώσεις ή
πτερύγια.
6 Αχαίνια κυλινδρικά ή τετραγωνικά σε τομή, καθόλου ή ελαφρώς συμπιεσμένα,
στρογγυλεμένα στην κορυφή, με κορόνα ή ωτίδια. Λέπια υπανθίου αντίστροφα λογχοειδή,
γραμμοειδώς λογχοειδή ή βελονοειδή. Φύλλα 1-3-πτεροσχιδή, σπάνια σχεδόν απλά σε
μερικά πολυετή είδη, με τα τμήματά τους πτεροειδώς διαιρεμένα ή τρισχιδή.
Anthemis
33
34
6 Αχαίνια συμπιεσμένα σε δύο αντίθετες πλευρές, ρομβικά σε τομή, με οξείες γωνίες που
μπορεί να φέρουν και πολύ κοντά πτερύγια, με κοντύ κορόνα στην κορυφή (όχι
στρογγυλεμένα ή με ωτίδια). Λέπια υπανθίου οξυκόρυφα, σπάνια ακρότμητα. Φύλλα 1-3πτεροσχιδή, με τις κύριες διακλαδώσεις πριονωτά ή κτενοειδώς διαιρεμένες σε τριγωνικούς ή
λογχοειδείς λοβούς.
Cota
1 Υπάνθιο γυμνό.
7 Πάππος παρών, αποτελούμενος (τουλάχιστον εν μέρει) από τρίχες.
8 Γλωσσοειδή άνθη μικρά, ελαφρώς εξερχόμενα από το περίβλημα.
9 Πάππος αποτελούμενος από 4 τρίχες και 4 μικρότερα λέπια. Φύλλα όλα ριζικά,
ροδακώδη.
Bellium
9 Πάππος αποτελούμενος εξ’ ολοκλήρου από τρίχες. Φύλλα όχι όλα ριζικά.
Erigeron
8 Γλωσσοειδή άνθη εμφανή, εξερχόμενα ευδιάκριτα από το περίβλημα. Διετή ή πολυετή
φυτά, σπάνια μονοετή.
10 Περιφερειακά άνθη άγονα, χωρίς στύλους.
Galatella
10 Περιφερειακά άνθη γόνιμα, στύλοι παρόντες.
11 Γλωσσοειδή άνθη σε μία σειρά, πλάτους συνήθως μεγαλύτερου από 1 mm.
Βράκτια περιβλήματος φυλλοειδή ή μεμβρανώδη, σχετικά πλατιά.
12 Βλαστοί διακλαδιζόμενοι μόνο στο ανώτερο τμήμα τους. Βράκτια περιβλήματος
φυλλώδη ή χόνδρινα, οξυκόρυφα.
Aster
12 Βλαστοί διακλαδιζόμενοι από τη βάση. Βράκτια περιβλήματος λεπτά, σχεδόν
μεμβρανώδη, αμβλυκόρυφα.
Tripolium
11 Γλωσσοειδή άνθη σε 2-3 σειρές, πλάτους συνήθως μικρότερου από 1 mm. Βράκτια
περιβλήματος φυλλοειδή, σχετικά στενά.
Erigeron
7 Πάππος απών, ή αποτελούμενος από λέπια ή ωτίδια, ή αντικαθιστάμενος από κορόνα.
13 Αχαίνια διμορφικά, αυτά των περιφερειακών ανθέων τριγωνικά ή με 3
πτερύγια, αυτά των εσωτερικών ανθέων πλευρικά συμπιεσμένα.
Glebionis
13 Αχαίνια όλα παρόμοια, αν και μερικές φορές αυτά των περιφερειακών ανθέων
με κορόνα, ενώ αυτά των επιδίσκιων ανθέων χωρίς κορόνα.
14 Αχαίνια πλευρικά συμπιεσμένα με 2 ευκρινείς ραβδώσεις στα περιθώρια.
Μικρού ύψους μονοετή ή πολυετή φυτά. Φύλλα συνήθως σε ρόδακα. Bellis
14 Αχαίνια συμπιεσμένα εμπρός και πίσω ή ± κυλινδρικά. Ραβδώσεις
περισσότερες από 2. Φύλλα κυρίως στο βλαστό.
15 Το υπάνθιο γίνεται ημισφαιρικό ή κωνικό στην ωριμότητα. Αχαίνια
ανομοιόμορφα ραβδωτά.
16 Αχαίνια με 3 ισχυρές ραβδώσεις και 2 κοκκινο-καστανούς αδένες κοντά
στην κορυφή της εξωτερικής τους πλευράς. Μονοετή, διετή ή πολυετή
ποώδη φυτά.
Tripleurospermum
16 Αχαίνια με 3-5 ασθενείς ραβδώσεις, χωρίς κοκκινο-καστανούς αδένες
κοντά στην κορυφή της εξωτερικής τους πλευράς. Φυτά πάντα μονοετή.
Matricaria
15 Το υπάνθιο παραμένει επίπεδο κάπως κυρτό στην ωριμότητα. Αχαίνια ±
ομοιόμορφα ραβδωτά.
34
35
17 Φύλλα ± αδιαίρετα, πριονωτά ή 1-πτεροειδή. Αχαίνια σκουρόχρωμα με 10 λευκωπές ραβδώσεις.
Leucanthemum
17 Φύλλα συνήθως 1-3-πτεροσχιδή, σπάνια αδιαίρετα. Αχαίνια συνήθως με 5-10 δυσδιάκριτες
ραβδώσεις ίδιου χρώματος με το υπόλοιπο σώμα των αχαινίων.
Tanacetum
Ομάδα Ε
1 Κεφάλια μονογενή, τα αρσενικά γερμένα, τοποθετημένα σε σταχυόμορφες ταξιανθίες, τα θηλυκά
μονήρη, μασχαλιαία.
Ambrosia
1 Κεφάλια διγενή.
2 Κεφάλια μικρά, 5-6 mm, μερικές φορές σχηματίζουν σύνθετες κεφαλιόμορφες ταξιανθίες. Στεφάνη
μικρή, 2-3 mm, αφανής.
3 Φύλλα διαιρεμένα. Πολυετή ποώδη φυτά, ημίθαμνοι ή σπανιότερα θάμνοι, αρωματικά. Artemisia
3 Φύλλα ακέραια. Μονοετή φυτά.
4 Αχαίνια και στεφάνες θηλυκών ανθέων σχεδόν πλήρως περιβαλλόμενα από τα λέπια του
υπανθίου και πάντα διασκορπιζόμενα μέσα σε αυτά.
Bombycilaena
4 Αχαίνια ελεύθερα μέσα στα κοίλα λέπια του υπανθίου, ή αχαίνια τυλιγμένα από τα πτυχωτά
λέπια του υπανθίου και μερικές φορές διασκορπιζόμενα μέσα σε αυτά. Στεφάνες θηλυκών
ανθέων ελεύθερες ή τυλιγμένες από τα λέπια του υπανθίου.
5 Όλα τα αχαίνια χωρίς πάππο. Φυτά χωρίς βλαστό ή έρποντα, με φύλλα ± ροδακώδη.
Filago
5 Τουλάχιστον τα ερμαφρόδιτα και τα εσωτερά θηλυκά άνθη με πάππο. Φυτά με βλαστό,
συνήθως ανερχόμενο ή όρθιο.
6 Τρίχες πάππου πτεροειδείς στην κορυφή τους. Κεφάλια σε ομάδες των 2-5 στις μασχάλες των
φύλλων κατά μήκος του βλαστού και των διακλαδώσεών του.
Ifloga
6 Τρίχες πάππου μη πτεροειδείς. Τα κεφάλια σχηματίζουν κυκλικές ομάδες, μέχρι 60 μαζί, στις
άκρες των βλαστών ή μασχαλιαία.
Filago
2 Κεφάλια μεγαλύτερα, συνήθως 10 mm ή περισσότερο, δε σχηματίζουν σύνθετες κεφαλιόμορφες
ταξιανθίες. Στεφάνη συνήθως μεγαλύτερη από 3,5 mm, εμφανής.
7 Άνθη στις μασχάλες των λεπίων ή των δύσκαμπτων τριχών του υπανθίου (τα οποία δεν είναι
περισσότερα από τα άνθη). Πάππος ποτέ τριχωτός.
8 Φύλλα αντίθετα. Πάππος αποτελούμενος από 2-4 τριχωτά άγανα. Ποώδη φυτά ελωδών
περιοχών.
Bidens
8 Φύλλα κατ’ εναλλαγή. Πάππος διαφορετικός.
9 Η βάση του σωλήνα της στεφάνης με 2 σπογγώδη εξαρτήματα σε 2 αντίθετες πλευρές
του αχαινίου, με τρόπο που να το περιβάλουν (παράκτια πολυετή φυτά καλυμμένα με
πυκνό λευκωπό τρίχωμα).
Achillea (A. maritima)
10 Η βάση του σωλήνα της στεφάνης διαφορετική.
11 Φύλλα ± σκωληκοειδή, πτεροσχιδή, με τμήματα συνήθως πυκνά τοποθετημένα.
Κορυφή αχαινίων στρογγυλεμένη, περιβαλλόμενη από τη σακκοειδή βάση του
σωλήνα της στεφάνης.
Santolina
11 Φύλλα μη σκωληκοειδή, ακέραια ή πτεροειδώς διαιρεμένα.
12 Ποώδη φυτά χωρίς βλαστό με ακέραια φύλλα σε ρόδακα.
12 Ποώδη φυτά με βλαστό. Φύλλα μη ροδακώδη.
Amphoricarpos
Anthemis
35
36
7 Άνθη περιβαλλόμενα στη βάση από πολυάριθμες τρίχες του υπανθίου. Πάππος, εφόσον υπάρχει,
αποτελούμενος κυρίως από τρίχες.
13 Κεφάλια ετερόγαμα. Περιφερειακά άνθη άγονα ή σπανίως θηλυκά, ακτινοειδή ή όχι (μερικές
φορές αφανή αλλά πάντα διακρινόμενα από την απουσία του σωλήνα των ανθήρων).
14 Μονοετή ή διετή φυτά.
15 Πάππος αποτελούμενος από 5-15 λογχοειδή λέπια. Φύλλα ακέραια.
Xeranthemum
15 Πάππος αποτελούμενος από πολυάριθμα γραμμοειδή λέπια, δύσκαμπτες ή μαλακές
τρίχες, ή απουσιάζει τελείως. Φύλλα ακέραια ή διαιρεμένα.
16 Βράκτια περιβλήματος με εμφανές εξάρτημα. Ώριμα αχαίνια ± λεία ή με λίγες τρίχες
γύρω από τον ομφαλό. Ομφαλός πλευρικός, χωρίς λευκωπή χειλόμορφη προεκβολή στη
βάση του.
Centaurea
16 Βράκτια περιβλήματος χωρίς εμφανές εξάρτημα. Ώριμα αχαίνια τριχωτά. Ομφαλός στη
βάση ή εάν είναι πλευρικός, τότε με λευκωπή χειλόμορφη προεκβολή στη βάση του.
Crupina
14 Πολυετή ποώδη φυτά.
17 Εσωτερικός πάππος αποτελούμενος από 1 (σπάνια περισσότερες) δύσκαμπτη τρίχα,
ισχυρότερη αλλά ελαφρώς μόνο μακρύτερη από τις υπόλοιπες. Βράκτια περιβλήματος
χωρίς εξαρτήματα, μαύρα στην κορυφή.
Mantisalca
17 Εσωτερικός πάππος κοντύτερος αλλά όχι διαφοροποιημένος. Βράκτια περιβλήματος με
εξαρτήματα, ή αν δε φέρουν εξαρτήματα, τότε όχι μαύρα στην κορυφή.
Centaurea
13 Κεφάλια ομόγαμα ή σπανίως ετερόγαμα, με λειτουργικά αρσενικά περιφερειακά άνθη.
18 Πάππος απών. Επιφάνεια αχαινίων κάπως ρυτιδωμένη.
Carthamus
18 Πάππος παρών. Επιφάνεια αχαινίων ± λεία.
19 Τα εξαρτήματα των βρακτίων του περιβλήματος εμφανώς πλατύτερα από τη βάση
τους.
Rhaponticum
19 Εξαρτήματα βρακτίων περιβλήματος, εάν υπάρχουν, όχι όπως παραπάνω.
20 Πάππος με πτεροειδείς τρίχες.
21 Περίβλημα συνήθως πλατύτερο από 5 cm. Βράκτια περιβλήματος πλάτους 1-1,5
cm στη βάση τους, αμβλυκόρυφα.
Cynara
21 Περίβλημα πλάτους μικρότερου από 4 cm. Βράκτια περιβλήματος πλάτους
μικρότερου από 0,75 cm στη βάση τους, οξυκόρυφα ή ακιδόληκτα.
22 Φύλλα γραμμοειδή, αδιαίρετα, με διπλωμένα περιθώρια. Θαμνώδη φυτά.
Ptilostemon
22 Φύλλα πτεροειδώς διαιρεμένα. Ποώδη φυτά.
Cirsium
20 Πάππος χωρίς πτεροειδείς τρίχες.
23 Πάππος αποτελούμενος από λέπια βαθιά διαιρεμένα σε ακανθωτές
δύσκαμπτες τρίχες. Φυτά ξυλώδη, τουλάχιστον στη βάση.
Staehelina
23 Πάππος αποτελούμενος από αδιαίρετες δύσκαμπτες ή μαλακές τρίχες. Φυτά
ποώδη.
24 Φύλλα λεία, τραχειά ή με αραιό αραχνοειδές τρίχωμα.
Serratula
24 Φύλλα γναφαλώδη, τουλάχιστον στην κάτω επιφάνεια.
Jurinea
36
37
Ομάδα ΣΤ
1 Κεφάλια ετερόγαμα, δισκόμορφα, με νηματοειδή ή πολύ μικρά γλωσσοειδή θηλυκά άνθη παρόντα
εξωτερικά των πλατύτερων ερμαφρόδιτων ανθέων.
2 Φύλλα ριζικά, κυκλικά, καρδιοειδή, συνήθως εκπτυσσόμενα μετά την ανθοφορία. Φυτά υποδίοικα.
Κεφάλια σε φόβες, σε βλαστούς με λεπιοειδή φύλλα.
Petasites
2 Φύλλα διαφορετικά, εκπτυσσόμενα πριν την ανθοφορία. Φυτά όχι υποδίοικα. Κεφάλια
εκπτυσσόμενα σε διαφόρων τύπων διακλαδώσεις.
3 Πάππος απών ή ελαττωμένος σε μια μικρή κορόνα.
Artemisia
3 Πάππος αποτελούμενος από τρίχες, λέπια ή δύσκαμπτες τρίχες, τουλάχιστον στα αχαίνια των
ερμαφρόδιτων ανθέων.
4 Βράκτια περιβλήματος φυλλώδη ή, το πολύ, τα εσωτερικά με μεμβρανώδη περιθώρια. Μονοετή
ή πολυετή φυτά.
5 Πάππος περιβαλλόμενος από 1 σειρά μικρών λεπίων στη βάση. Περίβλημα πλάτους 1 cm ή
λιγότερο. Φύλλα πράσινα, ποτέ γκριζωπά ή λευκωπά γναφαλώδη.
Pulicaria
5 Πάππος αποτελούμενος μόνο από τρίχες. Περίβλημα συχνά πλάτους μεγαλύτερου από 1 cm, ή
εάν είναι μικρότερο, τότε φύλλα γκριζωπά ή λευκωπά γναφαλώδη.
6 Αχαίνια ± κυλινδρικά, γωνιώδη ή με αμβλείες νευρώσεις. Φυτά κυρίως πολυετή.
Inula
6 Αχαίνια συμπιεσμένα, με 2 ραβδώσεις στα περιθώρια. Μονοετή ή διετή φυτά.
Erigeron
4 Βράκτια περιβλήματος με εμφανή μεμβρανώδη περιθώρια ή σχεδόν εξ’ ολοκλήρου
μεμβρανώδη.
7 Πάππος με λίγες τρίχες (λιγότερες από 10). Κεφάλια πάντοτε μονήρη.
Phagnalon
7 Πάππος με πολυάριθμες τρίχες (περισσότερες από 10). Κεφάλια λίγα ή πολλά μαζί σε
κορύμβους ή ομάδες, σπάνια μονήρη και τότε βράκτια περιβλήματος έντονα χρωματισμένα.
8 Θηλυκά άνθη περισσότερα από τα ερμαφρόδιτα. Βράκτια περιβλήματος καφετί, κιτρινωπά
ή λευκά.
9 Οι ομάδες των κεφαλίων δε φέρουν φύλλα στη βάση. Βράκτια περιβλήματος
ομοιόμορφα κιτρινωπά.
Laphangium
9 Οι ομάδες των κεφαλίων φέρουν φύλλα στη βάση. Βράκτια περιβλήματος διάστικτα,
καφετί.
Gnaphalium
8 Θηλυκά άνθη λιγότερα από τα ερμαφρόδιτα. Βράκτια περιβλήματος κίτρινα, αχυρόχρωμα
ή πορτοκαλί, σπανιότερα βυσσινύ ή λευκά.
Helichrysum
1 Κεφάλια ομόγαμα, δισκοειδή, με θηλυκά άνθη τελείως απόντα (εκτός από τα δίοικα είδη του γένους
Antennaria).
10 Πάππος αποτελούμενος από τρίχες. Φυτά σπανίως αρωματικά.
11 Φύλλα αντίθετα. Ψηλά πολυετή ποώδη φυτά.
Eupatorium
11 Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή στη βάση. Συνήθως (εκτός από μερικούς αντιπρόσωπους του
γένους Inula) μεσαίου ή μικρού μεγέθους ποώδη φυτά.
12 Κεφάλια μονογενή, φυτά δίοικα. Βράκτια περιβλήματος μεμβρανώδη, λευκά ή ροζ.
Φύλλα βάσης ακέραια, σε ρόδακα.
Antennaria
12 Κεφάλια διγενή, μόνο με ερμαφρόδιτα άνθη. Φύλλα βάσης διαφορετικά.
13 Περίβλημα αποτελούμενο από μία σειρά με ισομήκη βράκτια, μερικές φορές με
ελεύθερα, κοντύτερα βράκτια στη βάση του περιβλήματος.
Senecio
37
38
13 Περίβλημα αποτελούμενο από 3 ή περισσότερες σειρές βρακτίων, βράκτια ± κεραμιδοειδώς
τοποθετημένα.
14 Όλα τα βράκτια περιβλήματος μεμβρανώδη, λευκωπά, κίτρινα ή πορτοκαλί.
Helichrysum
14 Τουλάχιστον τα εξωτερικά βράκτια περιβλήματος φυλλώδη ή χόνδρινα, πράσινα ή
αχυρόχρωμα, τα εσωτερικά μερικές φορές μεμβρανώδη.
15 Αχαίνια συμπιεσμένα, με 2 ραβδώσεις.
Galatella
15 Αχαίνια ± κυλινδρικά ή γωνιώδη, με 4-5 (-20) ραβδώσεις.
Inula
10 Πάππος απών ή αποτελούμενος από μια κορόνα, χωρίς τρίχες. Φυτά συχνά αρωματικά.
16 Κεφάλια μικρά, πλάτους 1-2 mm, συχνά κρεμάμενα.
Artemisia
16 Κεφάλια μεγαλύτερα, ± όρθια.
17 Μονοετή φυτά ύψους 15 cm ή μικρότερου.
18 Αχαίνια με 10 διακριτές ραβδώσεις και μια ασύμμετρη κορόνα. Φύλλα γραμμοειδή ή
με 3 εγκολπώσεις στην κορυφή.
Chlamydophora
18 Αχαίνια με 3 ασθενείς ραβδώσεις στην εσωτερική πλευρά, χωρίς κορόνα. Φύλλα 2-3πτεροσχιδή.
Matricaria
17 Διετή ή πολυετή φυτά ύψους μεγαλύτερου από 15 cm.
19 Αχαίνια με 1-2 κοκκινο-καστανούς αδένες κοντά στην κορυφή της εξωτερικής τους
πλευράς και 3 ραβδώσεις εσωτερικά. Φύλλα σχεδόν λεία, πάντοτε λεπτά διαιρεμένα.
Tripleurospermum
19 Αχαίνια με 5-10 ραβδώσεις, κοκκινο-καστανοί αδένες απόντες. Φύλλα γκριζωπά
γναφαλώδη, σχεδόν ακέραια ή διαιρεμένα.
Tanacetum
BALSAMINACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Impatiens noli-tangere L.
BASSELACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το επιγενές είδος Anredera cordifolia (Ten.) Steenis.
BERBERIDACEAE
1 Αγκαθωτοί θάμνοι με φύλλα απλά. Καρπός ράγα.
Berberis
1 Κονδυλώδη πολυετή ποώδη φυτά με σύνθετα φύλλα. Καρπός ξηρός θύλακας.
2 Φύλλα όλα στη βάση. Πέταλα μακρύτερα από τα σέπαλα.
Bongardia
2 Βλαστοί ± με φύλλα. Πέταλα πολύ κοντύτερα από τα σέπαλα.
3 Ανώτερα φύλλα βλαστού 2-6, στη μασχάλη των οποίων εκφύεται ένας βότρυς. Καρπός 30-40 mm,
πολύ φουσκωμένος.
Leontice
38
39
3 Βλαστός με 1 φύλλο και 1 βότρυ. Καρπός 5-8 mm, ελαφρώς φουσκωμένος. Σπέρματα εκτεθειμένα
από το διαρρηγμένο, χάρτινης υφής περικάρπιο.
Gymnospermium
BETULACEAE
1 Έλασμα φύλλων με 5-8 ζεύγη πλευρικών νεύρων. Θηλυκά άνθη σε ίουλους. Καρποταξία ± κωνοειδής.
Καρπός μικρός με 2 πλευρικά πτερύγια.
2 Καρποφόροι ίουλοι κυλινδρικοί ή στενά ωοειδείς. Βράκτια λεπτά, 3-λοβα, αποπίπτοντα. Στήμονες 2.
Οφθαλμοί χωρίς ποδίσκο, με 3 ή περισσότερα λέπια.
Betula
2 Καρποφόροι ίουλοι ωοειδείς, με ξυλώδη, 5-λοβα και παραμένοντα βράκτια. Στήμονες 4. Οφθαλμοί
με ποδίσκο και 2 λέπια που μοιάζουν με βαλβίδες.
Alnus
1 Έλασμα φύλλων με 10-19 ζεύγη πλευρικών νεύρων, ή εάν είναι λιγότερα, τότε τα θηλυκά άνθη είναι
κατά ζεύγη ή σε σπονδύλους. Καρπός κάρυο χωρίς πτερύγια.
3 Οφθαλμοί ωοειδείς, αμβλυκόρυφοι. Φύλλα συνήθως με 5-6 ζεύγη πλευρικών νεύρων. Καρποί σε
ζεύγη ή σε ομάδες.
Corylus
3 Οφθαλμοί επιμήκεις, οξυκόρυφοι. Φύλλα συνήθως με τουλάχιστον 10 ζεύγη πλευρικών νεύρων.
Καρποί σε ίουλους.
4 Περίβλημα καρπού τρισχιδές ή με πριονωτά περιθώρια. Αρσενικοί ίουλοι εμφανιζόμενοι την
άνοιξη. Οφθαλμοί κολλημένοι στο βλαστό. Φύλλα με μέχρι 15 ζεύγη πλευρικών νεύρων.
Carpinus
4 Περίβλημα καρπού κυστοειδές, περιβάλλει πλήρως τον καρπό. Αρσενικοί ίουλοι ακάλυπτοι τον
χειμώνα. Οφθαλμοί όρθιοι-αφιστάμενοι. Φύλλα με μέχρι 19 ζεύγη πλευρικών νεύρων.
Ostrya
39
40
BORAGINACEAE
1 Στεφάνη εμφανώς ζυγόμορφη.
2 Σωλήνας στεφάνης xωρίς λέπια.
Echium
2 Σωλήνας στεφάνης με λέπια ωοειδή ή επιμήκη. Στύλος μη εξερxόμενος της στεφάνης.
3 Σωλήνας στεφάνης σχεδόν ευθύς. Γόνιμοι στήμονες 2.
Anchusella
3 Σωλήνας στεφάνης σιγμοειδής. Γόνιμοι στήμονες 5.
Lycopsis
1 Στεφάνη περισσότερο ή λιγότερο ακτινόμορφη.
4 Στύλος στην κορυφή του γυναικείου.
Heliotropium
4 Στύλος γυνοβασικός.
5 Καρπίδια ενωμένα σε 2 xωριστά ζεύγη όταν ωριμάσουν.
Cerinthe
5 Καρπίδια xωρισμένα όταν ωριμάσουν.
6 Λοβοί του κάλυκα οδοντωτοί, αυξανόμενοι και σxηματίζοντες ένα δίxειλο κάλυμμα γύρω
από τα καρπίδια στην καρποφορία.
Asperugo
6 Λοβοί του κάλυκα ακέραιοι, σxεδόν ίσου μήκους στην καρποφορία.
7 Καρπίδια με μία ευδιάκριτη πάxυνση με μορφή δακτυλίου γύρω από τη βάση τους.
8 Στεφάνη τροxοειδής.
9 Λέπια στεφάνης λεία. Στήμονες αρκετά εξερxόμενοι της στεφάνης.
Borago
9 Λέπια στεφάνης τριxωτά ή με θηλές. Στήμονες μη εξερxόμενοι ή ελαφρώς
εξερxόμενοι από τη στεφάνη.
Anchusa
8 Στεφάνη σωληνοειδής ή κωδωνοειδής.
10 Στήμονες εξερxόμενοι της στεφάνης.
11 Λοβοί της στεφάνης μακρύτεροι από το υπόλοιπο τμήμα της.
Symphytum
11 Λοβοί της στεφάνης κοντύτεροι από το υπόλοιπο τμήμα της.
Anchusa
10 Στήμονες μη εξερxόμενοι της στεφάνης.
12 Στύλος εξερxόμενος της στεφάνης. Λέπια στεφάνης με μήκος τουλάxιστον
τριπλάσιο του πλάτους τους.
Symphytum
12 Στύλος μη εξερχόμενος της στεφάνης. Λέπια συνήθως με μήκος μικρότερο
του τριπλάσιου του πλάτους τους, ή λείπουν.
13 Λοβοί της στεφάνης μακρύτεροι από το υπόλοιπο της στεφάνης. Λέπια
στεφάνης λεία.
Borago
13 Λοβοί της στεφάνης κοντύτεροι από το υπόλοιπο της στεφάνης. Λέπια
στεφάνης τριxωτά ή βλεφαριδωτά ή λείπουν.
14 Καρπίδια λεία.
15 Στεφάνη με 5 τριxωτά λέπια κοντά στο άνοιγμα του σωλήνα της.
Nonea
15 Στεφάνη με 5 θυσάνους τριxών που σxηματίζουν ένα δακτύλιο στο
άνοιγμα του σωλήνα της.
Pulmonaria
14 Καρπίδια ρυτιδωμένα, δικτυωτά ή ραβδωτά.
16 Λέπια εμφανή, με μήκος ίσο τουλάxιστον του πλάτους.
Anchusa
40
41
16 Λέπια απόντα ή με μήκος μικρότερο του πλάτους, ή έxουν αντικατασταθεί από θυσάνους
τριxών.
Nonea
7 Kαρπίδια xωρίς ευδιάκριτη πάxυνση με μορφή δακτυλίου γύρω από τη βάση τους.
17 Καρπίδια με γλωσσίδια.
18 Στήμονες εξερxόμενοι της στεφάνης, ή ίσου μήκους με αυτήν. Στύλος εξερxόμενος
της στεφάνης.
Solenanthus
18 Στήμονες και στύλος μη εξερxόμενοι της στεφάνης.
19 Καρπίδια με πλατιά πτερύγια.
Mattiastrum
19 Καρπίδια xωρίς πτερύγια.
20 Καρπίδια 2.
Rochelia
20 Καρπίδια 4.
21 Ταξιανθία συνήθως xωρίς βράκτια. Καρπίδια ενωμένα με το υπάνθιο σε όλο το
μήκος τους.
Cynoglossum
21 Ταξιανθία με βράκτια. Καρπίδια συνήθως ενωμένα με το υπάνθιο για μέρος
μόνο του μήκους τους.
Lappula
17 Kαρπίδια xωρίς γλωσσίδια.
22 Καρπίδια με πτερύγια που συxνά σxηματίζουν έναν ομφαλό.
23 Καρπίδια μεγαλύτερα από 10mm.
23 Kαρπίδια μικρότερα από 5mm.
Rindera
Omphalodes
22 Καρπίδια xωρίς πτερύγια, ή το πολύ με ένα στενό χείλος.
24 Στεφάνη με λέπια ή εγκολπώσεις στο άνοιγμα του σωλήνα.
25 Στεφάνη τροxοειδής.
Myosotis
25 Στεφάνη όxι τροxοειδής. Οι λοβοί της στεφάνης σχηματίζουν
σωληνοειδές προς κωδωνοειδές ή xοανοειδές χείλος.
26 Καρπίδια με κωνικά αγκάθια.
Lappula
26 Καρπίδια λεία ή με εξογκώματα.
27 Καρπίδια με λεπτά ή παxύτερα εξογκώματα.
27 Kαρπίδια λεία.
Alkanna
Lithospermum
24 Στεφάνη xωρίς λέπια ή εγκολπώσεις στο άνοιγμα του σωλήνα, αν και
συxνά με θυσάνους τριxών και μερικές φορές με ένα στενό πτερόμορφο
στεφάνι στη βάση.
28 Καρπίδια με εμφανή ποδίσκο.
Alkanna
28 Καρπίδια xωρίς ποδίσκο.
29 Στήμονες άνισοι.
Echium
29 Στήμονες ίσοι.
30 Στεφάνη κίτρινη.
31 Στύλος εξερxόμενος της στεφάνης.
Onosma
31 Στύλος μη εξερxόμενος της στεφάνης.
32 Στεφάνη μεγαλύτερη από 15mm.
Macrotomia
41
42
32 Στεφάνη όxι μεγαλύτερη από 15mm.
Neatostema
30 Στεφάνη μπλε, πορφυρή, καστανή ή λευκωπή.
33 Στύλος εξερxόμενος της στεφάνης.
34 Ανθήρες με βάση μορφής βέλους και συνήθως με προεξέxοντα συνοxέα στην κορυφή.
Onosma
34 Ανθήρες με βάση όxι μορφής βέλους ή ελαφρώς έτσι, xωρίς προεξέxοντα συνοxέα στην
κορυφή αν και μερικές φορές είναι ακιδοειδής.
Μoltkia
33 Στύλος μη εξερxόμενος της στεφάνης.
35 Στεφάνη φέρουσα εσωτερικά και κατά μήκος 5 λωρίδων τριxών.
Buglossoides
35 Στεφάνη λεία ή τριxωτή εσωτερικά αλλά xωρίς 5 λωρίδες τριxών κατά μήκος.
Lithodora
BRASSICACEAE (CRUCIFERAE)
1 Καρπός πιεσμένος σε ορθή γωνία ως προς το διάφραγμα (ή το πλαίσιο του διαφράγματος αν είναι
μονόχωρος).
Ομάδα Α
1 Καρπός πιεσμένος παράλληλα με το διάφραγμα, ή ± κυλινδρικός ή γωνιώδης σε τομή,μερικές φορές
σκληρός, με μορφή καρύου, αδιάρρηκτος και χωρίς εμφανές διάφραγμα.
2 Καρπός με μορφή καρύου, αδιάρρηκτος, με παχιές βαλβίδες, όχι εμφανώς συμπιεσμένος, μερικές
φορές εγκάρσια αρθρωτός σε 2 τμήματα. Σπέρματα 1-2, σπάνια περισσότερα.
Ομάδα Β
2 Καρπός όχι με μορφή καρύου και αδιάρρηκτος. Σπέρματα συνήθως αρκετά, εάν είναι μόνο 1-2 τότε
είναι εμφανώς συμπιεσμένος.
3 Καρπός κέρας (λόγος μήκους προς πλάτος μεγαλύτερος του 3).
4 Φυτά λεία ή μόνο με μη διακλαδισμένες τρίχες.
Ομάδα Γ
4 Τουλάχιστον κάποια μέρη του φυτού με στερεωμένες στο μέσο, δισχιδείς ή αστεροειδείς
τρίχες.
Ομάδα Δ
3 Καρπός κεράτιο (λόγος μήκους προς πλάτος μικρότερος του 3).
5 Φυτά λεία ή μόνο με μη διακλαδισμένες τρίχες.
Ομάδα Ε
5 Τουλάχιστον κάποια μέρη του φυτού με στερεωμένες στο μέσο, δισχιδείς ή αστεροειδείς
τρίχες.
Ομάδα ΣΤ
Ομάδα Α
1 Κεράτια τα οποία ανοίγουν όψιμα ή είναι αδιάρρηκτα, με 1-2 σπέρματα.
2 Όλα τα φύλλα έμμισχα, πτεροσχιδή ή πτεροειδή.
Coronopus
2 Τα φύλλα του βλαστού άμισχα, συχνά ημί- περίβλαστα, απλά.
3 Κεράτια κρεμάμενα, με μήκος μεγαλύτερο από το πλάτος, μονόσπερμα. Στύλος πολύ κοντός ή
απών.
Isatis
3 Κεράτια όχι κρεμάμενα, με μήκος ίσο τουλάχιστον με το πλάτος. Στύλος ευδιάκριτος.
4 Φυτά μονοετή. Κεράτια δίδυμα (με δύο στρογγυλές βαλβίδες ενωμένες στο διάφραγμα).
Πέταλα κίτρινα.
Biscutella
42
43
4 Φυτά συνήθως πολυετή. Κεράτια πλατιά ωοειδή προς σχεδόν στρογγυλά. Πέταλα λευκά,
ρόδινα ή κίτρινα.
5 Κεράτια ισχυρώς συμπιεσμένα, με πτερύγια τουλάχιστον στο ανώτερο τμήμα τους.
Aethionema
5 Κεράτια ελαφρά μόνο συμπιεσμένα, ωοειδή, χωρίς πτερύγια.
Lepidium
1 Κεράτια τα οποία ανοίγουν με την ωρίμανση, με 2 ή περισσότερα σπέρματα.
6 Νήματα στημόνων με ένα πτερύγιο ή ένα εξάρτημα με μορφή δοντιού
7 Φυτά μονοετή. Φύλλα πτεροειδή, περιορισμένα κυρίως στη βάση του βλαστού
σχηματίζοντας ροζέτα.
Teesdalia
7 Φυτά συνήθως πολυετή. Φύλλα ακέραια, όχι περιορισμένα σε ροζέτα στη βάση του
βλαστού.
Aethionema
6 Νήματα στημόνων χωρίς εξαρτήματα.
8 Εξωτερικά πέταλα εμφανώς μεγαλύτερα από τα εσωτερικά.
Iberis
8 Πέταλα σχεδόν ίσα σε μέγεθος, σε μερικές περιπτώσεις απόντα.
9 Οι βαλβίδες του κερατίου ισχυρά συμπιεσμένες, με πτερύγια τουλάχιστον στο
ανώτερο τμήμα τους.
10 Φυτά συνήθως λεία. Κεράτια με (1-)2-8 σπέρματα σε κάθε χώρο.
Thlaspi
10 Φυτά συνήθως τριχωτά. Κεράτια με 1 σπέρμα σε κάθε χώρο, το οποίο κρέμεται
από την κορυφή του χώρου.
Lepidium
9 Οι βαλβίδες του κερατίου ισχυρά συμπιεσμένες, αλλά χωρίς πτερύγια
11 Κεράτια τριγωνικά ή αντίστροφα καρδιοειδή, με ευδιάκριτους «ώμους».
Capsella
11 Κεράτια ελλειψοειδή έως επιμήκη-ωοειδή, χωρίς ευδιάκριτους «ώμους»
12 Ψηλά, πολυετή φυτά.
Lepidium
12 Μικρά, μονοετή φυτά.
13 Σπέρματα 1-2 σε κάθε χώρο.
Hornungia
13 Σπέρματα 3-12 σε κάθε χώρο.
14 Ταξιανθία χωρίς βράκτια.
14 Ταξιανθία με φυλλόμορφα, επιμήκη-ωοειδή βράκτια
Hymenolobus
Jonopsidium
Ομάδα Β
1 Καρπός με μια εγκάρσια άρθρωση, με το κατώτερο τμήμα συχνά άγονο και με μορφή ποδίσκου.
2 Το ανώτερο τμήμα του καρπού στείρο, ισχυρά συμπιεσμένο, φυλλοειδές.
Carrichtera
2 Το ανώτερο τμήμα του καρπού γόνιμο, το κατώτερο άγονο και με μορφή ποδίσκου.
3 Το ανώτερο τμήμα του καρπού ± κωνικό, με μήκος διπλάσιο του πλάτους. Φυτά παράκτια με
φύλλα σαρκώδη.
Cakile
3 Το ανώτερο τμήμα του καρπού στρογγυλεμένο, κοντύτερο. Συνήθως φυτά εσωτερικών χερσαίων
βιότοπων.
4 Πέταλα κίτρινα.
Rapistrum
43
44
4 Πέταλα λευκά.
5 Το ανώτερο τμήμα του καρπού υπό-σφαιρικό, χωρίς ράμφος, τελικά σαρκώδες.
Crambe
5 Το ανώτερο τμήμα του καρπού με ράμφος, ή με ένα ευδιάκριτο παραμένοντα στύλο, που
παραμένουν ξηρά.
6 Φύλλα του βλαστού περίβλαστα-βελοειδή, με οξεία ωτίδια. Πέταλα 2-3 mm.
6 Φύλλα του βλαστού όχι περίβλαστα. Πέταλα 6-11 mm.
Calepina
Didesmus
1 Καρπός χωρίς άρθρωση.
7. Ποδίσκος του καρπού παχυμένος, ± εφαπτόμενος στο βλαστό. Καρπός στενά
αντίστροφα καρδιοειδής, με στρογγυλεμένους ώμους που εξέχουν.
Myagrum
7 Ποδίσκος του καρπού λεπτός, όχι εφαπτόμενος στο βλαστό. Καρπός όχι όπως παραπάνω.
8 Φύλλα του βλαστού άμισχα, βελοειδή. Καρπός 2-2,5 mm, υποσφαιρικός, ρυτιδωμένος.
Neslia
8 Φύλλα του βλαστού ± έμμισχα, λυροειδή προς πτεροειδή. Καρπός (8-)10-14 mm,
υποτετραγωνικός, με ακανόνιστα πτερύγια.
Bunias
Ομάδα Γ
1 Στίγμα βαθιά δίλοβο, με λοβούς συχνά όρθιους ή συγκλίνοντες.
2 Φυτά λεία. Τα ανώτερα φύλλα ακέραια, περίβλαστα, γλαυκά.
Moricandia
2 Φυτά ± τριχωτά, σπάνια λεία και τότε τα φύλλα όχι όπως παραπάνω.
3 Κέρας με ευδιάκριτο και χωρίς σπέρματα ράμφος, μήκους τουλάχιστον 5 mm.
4 Κέρας με ράμφος 12-30 mm , σχεδόν ίσου μήκους με το υπόλοιπο κέρας.
4 Κέρας με ράμφος 5-12 mm, κοντύτερο από το υπόλοιπο κέρας.
Chorispora
Eruca
3 Κέρας χωρίς ράμφος αλλά με έναν κοντό στύλο 1-3 mm.
5 Φυτά με αδενώδες και μη αδενώδες τρίχωμα.
Hesperis
5 Φυτά με μη αδενώδες τρίχωμα ή σχεδόν λεία.
Ricotia
1 Στίγμα ακέραιο, κεφαλιόμορφο ή με ρηχούς λοβούς.
6 Πέταλα κίτρινα, μερικές φορές με κόκκινες ή καφετιές νευρώσεις.
7 Φυτά εντελώς λεία. Φύλλα βλαστού καρδιοειδώς περίβλαστα, ακέραια, γλαυκά.
Conringia
7 Φυτά συνήθως τριχωτά, περιστασιακά λεία αλλά τότε, τουλάχιστον τα κατώτερα φύλλα
έλλοβα ή κυματοειδώς και αμβλέως οδοντωτά.
8 Βαλβίδες κέρατος με 3-7 επιμήκεις νευρώσεις
9 Κέρας με ένα κοντό εξάρτημα στη βάση που μοιάζει με ποδίσκο και χωρίζεται από το
υπόλοιπο κέρας με μια άρθρωση.
10 Βότρυς με βράκτια, τουλάχιστον στο κατώτερο ήμισυ.
10 Βότρυς χωρίς βράκτια.
Enarthrocarpus
Raphanus
9 Κέρας χωρίς ένα κοντό εξάρτημα στη βάση που μοιάζει με ποδίσκο.
11 Κέρας χωρίς ράμφος, στύλος μικρότερος από 2 mm.
Sisymbrium
11 Κέρας με ευδιάκριτο ράμφος τουλάχιστον 2 mm.
44
45
12 Βαλβίδες του κέρατος με 1 (-3) επιμήκεις νευρώσεις.
Brassica
12 Βαλβίδες του κέρατος με 3-7 επιμήκεις νευρώσεις.
13 Κατώτερα φύλλα ± τριχωτά, με οξυκόρυφους λοβούς.
Sinapis
13 Κατώτερα φύλλα σχεδόν λεία, με αμβλυκόρυφους λοβούς.
Coincya
8 Βαλβίδες του κέρατος χωρίς νεύρωση ή με 1 νεύρο, μερικές φορές επίσης με ασθενέστερες,
δικτυωτές πλευρικές νευρώσεις.
14 Φυτά πολυετή, μικρά, συνήθως αλπικών βιότοπων. Φύλλα απλά. Κέρας συμπιεσμένο,
όχι μακρύτερο από 7 φορές το πλάτος τους.
Draba
14 Φυτά με διαφορετικό συνδυασμό χαρακτήρων.
15 Φυτά εντελώς λεία. Φύλλα του βλαστού καρδιοειδώς περίβλαστα, ακέραια, γλαυκά.
Conringia
15 Φυτά συνήθως τριχωτά, περιστασιακά λεία αλλά τότε, τουλάχιστον τα κατώτερα
φύλλα έλλοβα ή κυματοειδώς και αμβλέως οδοντωτά.
16 Σπέρματα σφαιρικά, με διάμετρο 1,3- 3,5 mm.
Brassica
16 Σπέρματα ωοειδή έως ελλειψοειδή, συνήθως μικρότερα.
17 Σπέρματα σε δύο σειρές σε κάθε χώρο.
18 Βαλβίδες κέρατος με εμφανές μεσαίο νεύρο. Κέρας με μήκος δεκαπλάσιο του
πλάτους.
Diplotaxis
18 Βαλβίδες κέρατος με πολύ ασθενές ή αφανές μεσαίο νεύρο. Κέρας συνήθως
κοντύτερο.
Rorippa
19 Πέταλα ωχροκίτρινα. Κέρας με ευκρινείς αρθρώσεις.
Erucastrum
19 Πέταλα λαμπερά κίτρινα. Κέρας χωρίς αρθρώσεις ή με μη ευκρινείς
αρθρώσεις.
Barbarea
6 Πέταλα λευκά, ροζ ή πορφυρά.
20 Βαλβίδες κέρατος με 3-7 επιμήκεις νευρώσεις.
21 Φύλλα βλαστού τριγωνικώς ωοειδή, με καρδιοειδή βάση. Πέταλα λευκά,
5-8 mm. Κέρας όχι αρθρωτό.
Alliaria
21 Φύλλα βλαστού ± διαιρεμένα, όχι καρδιοειδή στη βάση. Πέταλα ιώδη
προς πορφυρά, σπανίως λευκά, μεγαλύτερα από 10 mm. Κέρας εγκάρσια
αρθρωτό.
22 Και τα δύο τμήματα του κέρατος γόνιμα και διαρρηκτά.
Erucaria
22 Κατώτερο τμήμα του κέρατος στενό, με μορφή ποδίσκου, αδιάρρηκτο,
συνήθως στείρο.
Raphanus
20 Βαλβίδες κέρατος με 1 επιμήκη νεύρωση, μερικές φορές με ασθενέστερες
πλευρικές, δικτυωτές νευρώσεις ή χωρίς καθόλου νευρώσεις.
23 Φυτά λεπτεπίλεπτα, μονοετή, με 1 βλαστό. Πέταλα βαθιά δισχιδή.
Erophila
23 Φυτά με διαφορετικό συνδυασμό χαρακτήρων.
24 Κέρας μήκους όχι μεγαλύτερο από το επταπλάσιο του πλάτους του.
25 Φύλλα απλά. Λεπτεπίλεπτα, μονοετή φυτά ξηρών βιοτόπων.
Draba
45
46
25 Φύλλα πτεροειδή. Φυτά πολυετή, κάπως σαρκώδη, υγρών βιοτόπων.
Nasturtium
24 Κέρας μεγαλύτερο από το επταπλάσιο του πλάτους του.
26 Βαλβίδες επίπεδες, κέρας ισχυρά συμπιεσμένο.
27 Οι βαλβίδες ελίσσονται σπειροειδώς από τη βάση κατά τη διάνοιξη.
Cardamine
27 Οι βαλβίδες δεν ελίσσονται σπειροειδώς από τη βάση κατά τη διάνοιξη
28 Πέταλα με ιώδεις νευρώσεις. Φύλλα βλαστού βαθιά καρδιοειδώς περίβλαστα, ακέραια.
Conringia
28 Πέταλα ομοιόμορφα λευκά ή κρεμ. Φύλλα βλαστού συνήθως όχι όπως παραπάνω. Arabis
26 Βαλβίδες κυρτές ή γωνιώδεις, κέρας καθόλου ή ελαφρά συμπιεσμένο.
29 Φυτά μονοετή, λεπτεπίλεπτα. Σπέρματα περίπου 1 mm.
Arabidopsis
29 Φυτά μονοετή ή πολυετή. Σπέρματα περίπου 1,5 mm ή περισσότερο.
30 Κέρας εμφανώς με 4- γωνίες, με ένα κωνικό ράμφος μήκους 1-2 mm.
30 Βαλβίδες του κέρατος στρογγυλεμένες, ράμφος μακρύτερο.
Conringia
Brassica
Ομάδα Δ
1 Στίγμα βαθιά δίλοβο, οι λοβοί μερικές φορές είναι όρθιοι και ενωμένοι ώστε να σχηματίζουν ένα
ράμφος στο κέρας.
2 Οι λοβοί του στίγματος με μια ραχιαία διόγκωση ή κερατοειδές εξάρτημα.
Matthiola
2 Οι λοβοί του στίγματος χωρίς ραχιαία διόγκωση ή κερατοειδές εξάρτημα.
3 Ράμφος τουλάχιστον το μισό του μήκους του υπόλοιπου κέρατος.
Chorispora
3 Ράμφος πολύ μικρότερο από το μισό του μήκους του υπόλοιπου κέρατος.
4Τρίχωμα μικτό από απλές και διακλαδισμένες αδενώδεις και μη αδενώδεις τρίχες.
Hesperis
4Τρίχωμα αποτελούμενο από δισχιδείς και αστεροειδείς μη αδενώδεις τρίχες.
5 Πέταλα ροζ προς ιώδη, σπάνια λευκά. Βαλβίδες του κέρατος με τρεις νευρώσεις.
Malcolmia
5 Πέταλα κίτρινα. Βαλβίδες του κέρατος με μία νεύρωση.
Erysimum
1 Στίγμα κεφαλιοειδές, οξυκόρυφο ή ελαφρά δίλοβο.
6 Φύλλα του βλαστού 2-3-πτεροσχιδή.
Descurainia
6 Φύλλα του βλαστού απλά προς πτεροσχιδή, σπάνια λείπουν.
7 Πέταλα κίτρινα.
8 Φύλλα παρόντα στο βλαστό.
Erysimum
8 Φυτά μικρά ποώδη χωρίς φύλλα στο βλαστό, συνήθως σε βραχώδη αλπικά
οικοσυστήματα.
9 Φυτά πολυετή. Σπέρματα σε δύο σειρές σε κάθε χώρο.
9 Φυτά μονοετή. Σπέρματα σε μία σειρά σε κάθε χώρο.
Draba
Drabopsis
7 Πέταλα λευκά, ροζ ή πορφυρά.
10 Φυτά μονοετή, λεπτεπίλεπτα, χωρίς φύλλα στο βλαστό. Πέταλα βαθιά δισχιδή.
Erophila
10 Φυτά μονοετή, διετή ή πολυετή. Πέταλα ακέραια.
46
47
11 Στύλος μήκους τουλάχιστον 2,5 mm. Πέταλα ροζ ή πορφυρά-ιώδη, σπάνια σχεδόν λευκά, όταν είναι
νεαρά. Πολυετήφυτά που σχηματίζουν τούφες.
Aubrieta
11 Στύλος όχι μακρύτερος από 2 mm. Πέταλα συνήθως λευκά, περιστασιακά ροζ και τότε τα φυτά είναι
μονοετή.
12 Φυτά μονοετή, λεπτεπίλεπτα. Κέρας κυλινδρικό προς τετραγωνικό, πολύ στενό (περίπου 0,8 mm).
Arabidopsis
12 Φυτά μονοετή, διετή ή πολυετή. Κέρας συμπιεσμένο, συνήθως φαρδύτερο.
Arabis
Ομάδα Ε
1 Καρπός καθόλου ή ελάχιστα συμπιεσμένος.
2 Πέταλα λευκά. Καρπός ωοειδής–σφαιρικός.
Kernera
2 Πέταλα κίτρινα. Καρπός μακρύτερος από 1,5 φορές το πλάτος του.
Rorippa
1 Καρπός συμπιεσμένος παράλληλα προς το διάφραγμα.
3 Πέταλα ελαφρά ιώδη προς σκούρα ιώδη-πορφυρά. Καρπός ισχυρά συμπιεσμένος, συχνά
κρεμάμενος.
4 Πέταλα 15- 25 mm, σκούρα ιώδη-πορφυρά. Καρπός με μήκος περίπου 1,5 φορές το πλάτος
του.
Lunaria
4 Πέταλα όχι μακρύτερα από 12 mm, ελαφρά ιώδη προς κοκκινωπά. Καρπός με μήκος
μεγαλύτερο από 1,5 φορές το πλάτος του.
Ricotia
3 Πέταλα λευκά ή κίτρινα. Καρπός μέτρια συμπιεσμένος, ελλειψοειδής σε διατομή, όχι
κρεμάμενος.
5 Σέπαλα όρθια (κάλυκας κλειστός). Φύλλα βλαστού περίβλαστα, άμισχα, με οξυκόρυφα
τριγωνικά ωτίδια.
Camelina
5 Σέπαλα αφιστάμενα ή όρθια-αφιστάμενα (κάλυκας ± ανοικτός). Φύλλα βλαστού
ημιπερίβλαστα ή συχνά απόντα.
Draba
Ομάδα ΣΤ
1 Εσωτερικά σέπαλα ευκρινώς σακκουλοειδή. Πέταλα πάντοτε κίτρινα.
2 Κεράτιο ισχυρά πεπλατυσμένο, ελλειπτικό, συμπιεσμένο παράλληλα προς το διάφραγμα.
Fibigia
2 Κεράτιο φουσκωμένο, υποσφαιρικό.
3 Φύλλα γκρίζ- ασημί προς λευκά με αστεροειδές τρίχωμα. Κεράτια πυκνά τριχωτά.
3 Φύλλα πράσινα. Κεράτια λεία.
Lutzia
Alyssoides
1 Εσωτερικά σέπαλα όχι σακκουλοειδή. Πέταλα λευκά ή κίτρινα, μερικές φορές ροζ ή πορφυρά.
4 Πέταλα έντονα κίτρινα.
5 Κεράτια κρεμάμενα, αδιάρρηκτα, μονόσπερμα.
Clypeola
5 Κεράτια όχι κρεμάμενα, γενικά διαρρηκτά, με τουλάχιστον 2 σπέρματα
6 Φυτά μικρά, πολυετή χωρίς φύλλα στο βλαστό.
Draba
6 Φυτά μονοετή ή πολυετή, με φύλλα στο βλαστό.
7 Ανθοφόροι βλαστοί συνήθως πλευρικοί. Νήματα στημόνων με μια μικρή διόγκωση στη
βάση. Κεράτιο συνήθως φουσκωμένο.
Aurinia
47
48
7 Ανθοφόροι βλαστοί κορυφαίοι. Νήματα στημόνων με ένα πτερύγιο ή δόντι. Κεράτιο επίπεδο,
συμπιεσμένο παράλληλα προς το διάφραγμα.
Alyssum
4 Πέταλα λευκά, κρεμ, ροζ ή πορφυρά.
8Πέταλα με βαθιά τομή στην κορυφή ή δίλοβα.
9 Φύλλα κυρίως σε μια ροζέτα στη βάση. Φυτά λεπτεπίλεπτα, ποώδη, που ανθίζουν νωρίς την
άνοιξη.
Erophila
9 Φύλλα αναπτυσσόμενα και στο βλαστό. Φυτά ψηλότερα που ανθίζουν το καλοκαίρι και το
φθινόπωρο.
Berteroa
8Πέταλα ακέραια ή με ρηχή εγκόλπωση στην κορυφή.
10 Πέταλα ροζ ή πορφυρά-ιώδη, σπάνια σχεδόν λευκά όταν είναι νεαρά.
Aubrieta
10 Πέταλα λευκά ή μερικές φορές κρεμ.
11 Φυτά μονοετή.
12 Κεράτια κρεμάμενα, αδιάρρηκτα, με ένα σπέρμα.
Peltaria
12 Κεράτια όχι κρεμάμενα, διαρρηκτά, με πολλά σπέρματα.
13 Το κατώτερο τμήμα του βλαστού με πυκνό τρίχωμα από αστεροειδείς τρίχες. Draba
13 Τρίχωμα βλαστούμε απλές ή/και 2-3-σχιδείς τρίχες.
14 Φύλλα βλαστού περίβλαστα, με μυτερά ωτίδια. Πέταλα 4-8 mm, κρεμ.
Camelina
14 Φύλλα βλαστού όχι περίβλαστα. Πέταλα 1,5-2 mm, λευκά.
Lobularia
11 Φυτά πολυετή.
15 Φύλλα βάσης καλυμμένα με πυκνές, σχεδόν λεπιοειδείς, αστεροειδείς τρίχες με
πολλές ακτίνες.
Ptilotrichum
15 Φύλλα βάσης καλυμμένα με αραιό τρίχωμα από μέσο-διαιρούμενες, 2-σχιδείς ή
μερικές φορές και 6-σχιδείς τρίχες.
16 Κεράτια με ± μακριές, μαλακές, ίσιες τρίχες, τουλάχιστον όταν είναι νεαρά.
Νήματα των στημόνων χωρίς εξαρτήματα.
Lobularia
16 Κεράτια λεία. Νήματα των στημόνων με ένα δόντι στη βάση τους.
17 Κεράτια κρεμάμενα από λεπτούς ποδίσκους, αδιάρρηκτα, επίπεδα.
Leptoplax
17 Κεράτια όχι κρεμάμενα, διαρρηκτά στην ωρίμανση, με βαλβίδες ±
διογκωμένες.
Bornmuellera
BUTOMACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Butomus umbellatus L.
BUXACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το θαμνώδες είδος Buxus sempervirens L.
48
49
CACTACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από το γένος Opuntia Miller, που προέρχεται από την Αμερική, και τα
επιγενή είδη O. ficus-barbarica A. Berger και O. vulgaris Mill.
CALLITRICHACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Callitriche L.
CAMPANULACEAE
1 Άνθη ζυγόμορφα. Νήματα στημόνων ενωμένα.
Solenopsis
1 Άνθη ακτινόμορφα. Νήματα στημόνων ελεύθερα, ανθήρες μερικές φορές ενωμένοι.
2 Στεφάνη διαιρεμένη, σχεδόν μέχρι τη βάση της, σε γραμμοειδώς λογχοειδείς ή επιμήκεις λοβούς.
3 Φύλλα πτεροειδή ή πτεροσχιδή.
Petromarula
3 Φύλλα ακέραια, με οδοντωτά περιθώρια.
4 Άνθη μονήρη ή σε μικρές ομάδες σε σταχυόμορφες ή βοτρυόμορφες ταξιανθίες.
5 Άνθη με ευδιάκριτους ποδίσκους. Η κάψα ανοίγει με πόρους κοντά στη βάση της. Campanula
5 Άνθη απόδισκα ή σχεδόν απόδισκα. Η κάψα ανοίγει με πόρους κοντά στο μέσο της ή πάνω
από αυτό.
Asyneuma
4 Άνθη σε κεφάλια, πυκνούς στάχεις ή σκιάδια.
6 Άνθη χωρίς βράκτια. Οφθαλμοί ανθέων ευθείς. Η κάψα ανοίγει από 2 βαλβίδες στην
κορυφή.
Jasione
6 Κάθε άνθος συνοδεύεται από ένα βράκτιο. Οφθαλμοί ανθέων συνήθως καμπυλομένοι. Η
κάψα ανοίγει με πόρους που βρίκονται κοντά στο μέσο της.
Phyteuma
2 Στεφάνη με λοβούς όχι μεγαλύτερους από το μισό του μήκους της.
7 Ωοθήκη και κάψα κυλινδρικές.
Legousia
7 Ωοθήκη και κάψα ωοειδείς, σφαιρικές ή αχλαδόμορφες.
8 Ανθήρες συμφυείς σε σωλήνα γύρω από τον στύλο στην ανθοφορία.
Campanula
8 Ανθήρες ελεύθεροι στην ανθοφορία.
9 Η κάψα ανοίγει με πλευρικούς πόρους, πολύ σπάνια αδιάρρηκτη.
9 Η κάψα ανοίγει ακανόνιστα στην κορυφή.
Campanula
Edraianthus
49
50
CANNABACEAE
1 Πολυετή αναρριχώμενα φυτά με φύλλα αντίθετα, παλαμοειδώς λοβωτά. Θηλυκά άνθη σε κωνοειδείς
ταξιανθίες.
Humulus
1 Μονοετή όρθια φυτά, με φύλλα συνήθως κατ’ εναλλαγή, σύνθετα παλαμοειδή. Θηλυκά άνθη όχι σε
κωνοειδείς ταξιανθίες.
Cannabis
CAPPARACEAE
1 Φύλλα απλά. Στήμονες πολυάριθμοι. Κάψα σαρκώδης, αδιάρρηκτη.
1 Φύλλα με 3 φυλλάρια. Στήμονες 6. Κάψα ξηρή, διαρρηκτή.
Capparis
Cleome
CAPRIFOLIACEAE
1 Φύλλα πτεροειδή.
Sambucus
1 Φύλλα απλά.
2 Ταξιανθία κορυμβοειδής.
2 Άνθη ανά 2 στις μασχάλες των φύλλων, σε επάκρια κεφάλια ή σε σπονδύλους.
Viburnum
Lonicera
50
51
CARYOPHYLLACEAE
1 Όλα τα φύλλα κατ’ εναλλαγή.
2 .Άνθη μικροσκοπικά, περίπου 1 mm. Καρπός κάρυο.
Corrigiola
2 Άνθη τουλάχιστον 3 mm. Καρπός πολύσπερμη κάψα.
Τelephium
1 Φύλλα αντίθετα, σε κάποιες περιπτώσεις κατά σπονδύλους (σπάνια μερικά φύλλα κατ’ εναλλαγή).
3 Παράφυλλα παρόντα, συνήθως μεμβρανώδη και συχνά εμφανή.
4 Στίγματα 1 ή 2. Πέταλα μικροσκοπικά ή λείπουν.
5 Βράκτια ασημί-μεμβρανώδη, μεγάλα και εμφανή, μακρύτερα από τα άνθη.
Paronychia
5 Βράκτια αφανή, κοντύτερα από τα άνθη.
6 Φύλλα ακιδόληκτα, με περιθώρια θηλοειδώς οδοντωτά.
Paronychia
6 Φύλλα όχι ακιδόληκτα, με περιθώρια λεία, ή συχνά βλεφαριδωτά.
7 Σέπαλα κουκουλόμορφα, με άγανο, λευκά και πορώδη. Βλαστός ολιγόκλαδος, ανερχόμενος
συχνά ριζοβολεί στα κατώτερα γόνατα
Illecebrum
7 Σέπαλα σχεδόν επίπεδα, χωρίς άγανο, πράσινα και φυλλώδη. Βλαστός πολύκλαδος που
συνήθως δε ριζοβολεί στα κατώτερα γόνατα.
Herniaria
4 Στίγματα 3 ή 5. Πέταλα συνήθως ίσου μήκους ή μακρύτερα από τα σέπαλα.
8 Φύλλα αντίστροφα ωοειδή, επίπεδα, αντίθετα ή σε σπονδύλους των τεσσάρων. Άνθη σε
συμπυκνωμένες κυματώδεις ταξιανθίες. Πέταλα κοντύτερα από τα σέπαλα.
Polycarpon
8 Φύλλα γραμμοειδή, υποκυλινδρικά, αντίθετα ή σε δεσμίδες πάνω σε κοντές πλευρικές
διακλαδώσεις του βλαστού. Άνθη σε ± ανοιχτές κυματώδεις ταξιανθίες. Πέταλα συνήθως
ίσα ή μακρύτερα από τα σέπαλα.
9 Παράφυλλα συμφυή που περιβάλλουν τα γόνατα. Στύλοι 3. Πέταλα συνήθως ροζ.
Spergularia
9 Παράφυλλα όχι συμφυή. Στύλοι 5. Πέταλα λευκά.
Spergula
3 Παράφυλλα απόντα.
10 Σέπαλα ελεύθερα ή ενωμένα μόνο στη βάση τους.
11 Άνθη χωρίς πέταλα. Καρπός μονόσπερμος, αδιάρρηκτος, που περιβάλλεται από τα
σκληρά τοιχώματά της περίγυνης ζώνης και στεφανώνεται από τα πολυάριθμα παραμένοντα σέπαλα.
Scleranthus
11 Άνθη με πέταλα. Καρπός διαρρηκτή κάψα, που ανοίγει στην κορυφή με δόντια ή
βαλβίδες.
12 Σπέρματα λεία ή με μικρά εξογκώματα, γυαλιστερά, με εμφανή λευκωπή
στροφιόλη.
Moehringia
12 Σπέρματα σχεδόν με εξογκώματα, χωρίς στροφιόλη.
13 Δόντια ή βαλβίδες της κάψας όσα και οι στύλοι.
14 Σπέρματα (1-)2, αντωοειδή επιμήκη, συμπιεσμένα. Φύλλα γραμμοειδώς
τριχοειδή, σχεδόν όρθια και πιεσμένα στο βλαστό Φυτά αγροστόμορφα.
Bufonia
14 Σπέρματα αρκετά έως πολυάριθμα, σχεδόν νεφροειδή. Φύλλα και φυτά όχι
όπως παραπάνω.
51
52
15 Σέπαλα και πέταλα 5. Στύλοι 3.
16 Εξωτερικοί στήμονες ενωμένοι στη βάση τους, ώστε να σχηματίζουν σωλήνα. Σέπαλα με
αδιόρατες νευρώσεις.
Rhodalsine
16 Στήμονες όχι ενωμένοι στη βάση τους. Σέπαλα συνήθως με εμφανή νεύρωση.
Minuartia
15 Σέπαλα και πέταλα 4-5. Στύλοι 4-5.
17 Φυτά μικρά, μερικές φορές με μορφή βρύων. Φύλλα γραμμοειδή-σουβλοειδή. Πέταλα
μικροσκοπικά ή απόντα.
Sagina
17 Φυτά με μορφή όχι όπως παραπάνω. Φύλλα στενά ωοειδή. Πέταλα λίγο μακρύτερα από
τα σέπαλα, δισχιδή.
Stellaria
13 Δόντια ή βαλβίδες της κάψας διπλάσια από τους στύλους.
18 Πέταλα δισχιδή τουλάχιστον κατά το μισό του μήκους τους.
Stellaria
18 Πέταλα ακέραια, οδοντωτά, με μικρή εγκόλπωση στην κορυφή ή δισχιδή το πολύ έως
το μέσο τους.
19. Ταξιανθία σκιαδόμορφη. Πέταλα ακανόνιστα οδοντωτά. Σπέρματα ασπιδοειδή.
Holosteum
19 Ταξιανθία όχι σκιαδόμορφη. Πέταλα ακέραια προς δισχιδή. Σπέρματα νεφροειδή.
20 Στύλοι 4 ή 5.
21 Φυτά μονοετή, λεία, σχεδόν γλαυκά. Πέταλα ακέραια ή εγκολπωτά. Κάψα ευθεία.
Moenchia
21 Φυτά μονοετή ή πολυετή, συνήθως με τρίχωμα. Πέταλα σχεδόν δισχιδή, σπάνια
ακέραια. Κάψα συχνά κεκαμμένη.
Cerastium
20 Στύλοι 3.
22 Πέταλα ακέραια ή ελαφρώς εγκολπωτά. Κάψα συνήθως ισομήκης με τα σέπαλα.
Arenaria
22 Πέταλα δισχιδή έως το 1/3 του μήκους τους. Κάψα εμφανώς μακρύτερη από τα
σέπαλα.
Cerastium
10 Σέπαλα ενωμένα ώστε να σχηματίζουν ένα ευδιάκριτο σωλήνα.
23 Στύλοι 3 ή 5. Σωλήνας κάλυκα συνήθως με νευρώσεις στα μεσοδιαστήματα που
εναλλάσσονται με τα μεσαία (κύρια) νεύρα των σεπάλων. Βράκτια περιβλήματος
(λέπια επικάλυκα), συνήθως απόντα.
24 Κάψα με 1 (-2) σπέρματα, ανοίγει με μία βαλβίδα. Φύλλα και βράκτια άκαμπτα
σκληρά, αγκαθόμορφα, επιμηκυνόμενα σε σκληρή ακίδα.
Drypis
24 Κάψα συνήθως πολύσπερμη, ανοίγει στην κορυφή με δόντια (σπάνια
αδιάρρηκτη). Φύλλα και βράκτια όχι όπως παραπάνω
25 Δόντια κάλυκα φυλλόμορφα, συνήθως μεγαλύτερα από τα πέταλα. Στύλοι 5,
αντιπέταλοι. Φυτά μονοετή.
Agrostemma
25 Δόντια κάλυκα όχι φυλλόμορφα, συνήθως όχι μεγαλύτερα από τα πέταλα.
Στύλοι συνήθως 3, όταν είναι 5 τότε αντισέπαλοι και τα φυτά πολυετή. Silene
23 Στύλοι 2 (-3). Σωλήνας κάλυκα χωρίς νευρώσεις στα μεσοδιαστήματα. Βράκτια
περιβλήματος συχνά παρόντα.
26 Σωλήνας κάλυκα με 5 πράσινα πτερύγια. Φυτά μονοετή, όρθια.
Vaccaria
52
53
26 Σωλήνας κάλυκα χωρίς πτερύγια. Φυτά μονοετή ή πολυετή.
27 Κάλυκας με 5 (-15) νεύρα, με υαλόμορφες μεμβρανώδεις ζώνες ανάμεσά τους.
28 Σπέρματα ασπιδοειδή με κεντρικό ομφαλό. Έμβρυο σχεδόν ευθύ.
Petrorhagia
28 Σπέρματα νεφροειδή ή με μορφή κόμματος και με ομφαλό πλευρικό. Έμβρυο κεκαμμένο.
29 Κάλυκας σωληνόμορφος με 5 εξέχουσες ραβδώσεις. Πέταλα με μικρό έλασμα και όνυχα με
πτερύγιο. Φυτά μικρά, πολυετή, με ξυλώδη βάση.
Bolanthus
29 Σωλήνας κάλυκα καμπανουλόμορφος, 5-νευρος. Το έλασμα των πετάλων στενεύει βαθμιαία σε
ένα δυσδιάκριτο όνυχα.
Gypsophila
27 Σωλήνας κάλυκα συνήθως πολύνευρος, χωρίς μεμβρανώδη υαλόμορφα ζώνες μεταξύ των νεύρων.
30 Επικάλυκας παρών.
Dianthus
30 Επικάλυκας απών.
31 Σπέρματα νεφροειδή προς σχεδόν σφαιρικά. Πέταλα συνήθως με καλά αναπτυγμένα λέπια
κορώνας. Φυτά ποικιλόμορφα.
32 Φυτά μονοετή, λεία. Ταξιανθία κεφαλιοειδής, υποβασταζόμενη από ένα ακέραιο
περίβλημα.
Cyathoplylla
32 Φυτά μονοετή ή πολυετή. Ταξιανθία συνήθως διχασιακή σπάνια κεφαλιοειδής, εάν είναι
έτσι τότε δε στηρίζεται από ένα ακέραιο περίβλημα. Σπέρματα νεφροειδή, με ομφαλό
πλευρικό.
Saponaria
31 Σπέρματα ασπιδοειδή, με ομφαλό κεντρικό. Λέπια κορώνας απόντα ή υποτυπώδη. Φυτά
μονοετή, λεπτά, άκαμπτα, σχεδόν διχοτομικά διακλαδισμένα.
Velezia
CELASTRACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Euonymus L.
CERATOPHYLLACEAE
Η οικογένεια περιλαμβάνει μόνο το γένος Ceratophyllum L.
CHENOPODIACEAE
1 Φυτά με εμφάνιση μπερδεμένη ή περιελιγμένη.
Hablitzia
1 Εμφάνιση των φυτών όχι όπως παραπάνω.
2 Φυτά με μερικά αγκαθωτά κλαδιά. Άνθη μονήρη.
Noaea
2 Κλαδιά μη αγκαθωτά. Άνθη μονήρη ή σε ομάδες.
3 Φύλλα επίπεδα.
4 Ωοθήκη ημι-υποφυής, βυθισμένη στη βάση του περιανθίου.
Beta
4 Ωοθήκη επιφυής.
5 Φυτά τριχωτά.
53
54
6 Τρίχες αδενώδεις ή αδένες παρόντες.
Chenopodium
6 Τρίχες όχι αδενώδεις αλλά αστεροειδείς-δενδρόμορφες ή απλές.
7 Θάμνοι ή πολυετή ξυλώδη φυτά.
8 Φύλλα αντίστροφα λογχοειδή.
8 Φύλλα ± δύσκαμπτα, σουβλοειδή.
Salsola
Camphorosma
7 Μονοετή φυτά.
9 Τρίχες αστεροειδείς-δενδρόμορφες.
Corispermum
9 Τρίχες απλές, λείες ή με μικρά δύσκαμπτα τριχίδια.
10 Τμήματα περιανθίου με μικρό πτερύγιο στην καρποφορία.
Kochia
10 Τμήματα περιανθίου χωρίς μικρό πτερύγιο στην καρποφορία.
Bassia
5 Φυτά λεία ή αλευρώδη.
11 Θηλυκά άνθη χωρίς μικρά, παραμένοντα βράκτια.
Chenopodium
11 Θηλυκά άνθη με μικρά, παραμένοντα βράκτια.
12 Στίγματα 4 ή 5.
Spinacia
12 Στίγματα 2 ή 3.
13 Βρακτίδια εμφανή.
Atriplex
13 Βρακτίδια μικρά, μεμβρανώδη.
Suaeda
3 Φύλλα κυλινδρικά, υπο-κυλινδρικά, τρίεδρα ή λεπιόμορφα.
14 Βλαστός χωρισμένος σε πολλά τμήματα. Φύλλα λεπιόμορφα.
15 Μονοετή ποώδη φυτά. Όλα τα κλαδιά φέρουν άνθη.
Salicornia
15 Φυτά πολυετή, ξυλώδη, συνήθως θάμνοι ή μικροί θάμνοι. Μερικά κλαδιά
χωρίς άνθη.
16 Λεπιοειδή φύλλα ενωμένα μόνο στη βάση, νεφροειδή-κυκλικά.
Halocnemum
16 Λεπιοειδή φύλλα ενωμένα και σχηματίζουν ένα κύπελλο που περιβάλλει το
βλαστό.
17 Άνθη βυθισμένα σε μια 3-μερή κοιλότητα του άξονα της ταξιανθίας.
Σπέρματα τριχωτά, πρασινωπά έως σκούρα καφέ.
Sarcocornia
17 Άνθη βυθισμένα σε μια αδιαίρετη κοιλότητα. Σπέρματα με θηλές ή
εξογκώματα, μαύρα.
Arthrocnemum
14 Βλαστός όχι χωρισμένος σε πολλά τμήματα. Φύλλα όχι λεπιόμορφα.
18 Φυτά μονοετή.
19 Τα φύλλα καταλήγουν σε αγκάθι.
20 Φύλλα μη σαρκώδη.
Polycnemum
20 Φύλλα σαρκώδη.
21 Περιάνθιο πολύ σαρκώδες στην καρποφορία, χωρίς πτερύγια.
Suaeda
21 Περιάνθιο μη σαρκώδες στην καρποφορία, με πτερύγια.
Salsola
19 Τα φύλλα δεν καταλήγουν σε αγκάθι.
54
55
22 Τμήματα περιανθίου με πτερύγια.
Kochia
22 Τμήματα περιανθίου χωρίς πτερύγια.
23 Τμήματα περιανθίου με εξογκώματα ή αγκάθια.
Bassia
23 Τμήματα περιανθίου χωρίς εξογκώματα ή αγκάθια.
24 Όλα τα φύλλα αντίθετα.
Petrosimonia
24 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Suaeda
18 Φυτά πολυετή.
25 Τμήματα περιανθίου με πτερύγια στην καρποφορία.
26 Βρακτίδια παρόντα.
Salsola
26 Βρακτίδια απόντα.
Kochia
25 Τμήματα περιανθίου χωρίς πτερύγια στην καρποφορία.
27 Φύλλα άμισχα, ± δύσκαμπτα, σουβλοειδή.
Camphorosma
27 Φύλλα με κοντό μίσχο, σαρκώδη, γραμμοειδώς λογχοειδή.
Suaeda
CISTACEAE
1 Κάψα με 5, 6 ή 10 βαλβίδες. Άνθη λευκά, ροζ έως πορφυρά-κόκκινα.
Cistus
1 Κάψα με 3 βαλβίδες. Άνθη λευκά, ροζ ή κίτρινα.
2 Στύλος κοντός, ευθύς ή απουσιάζει. Σέπαλα 3 ή 5. Θαμνώδη φυτά.
Halimium
2 Στύλος μακρύς, ή εάν είναι κοντός ή απουσιάζει τότε τα φυτά είναι ποώδη. Σέπαλα 5.
3 Μονοετή ή πολυετή φυτά με μια ροζέτα φύλλων στη βάση τους (που μπορεί να είναι μαραμένα
στην ανθοφορία). Στίγμα απόδισκο ή σχεδόν απόδισκο.
Tuberaria
3 Μικροί θάμνοι ή μονοετή φυτά χωρίς ροζέτα φύλλων στη βάση τους. Στύλος παρών.
4 Όλα τα φύλλα αντίθετα και σταυροειδώς τοποθετημένα, επιμήκη έως γραμμοειδή. Όλοι οι
στήμονες γόνιμοι. Σπερμοβλάστες ορθότροπες.
Helianthemum
4 Ανώτερα φύλλα συνήθως κατ’ εναλλαγή, ± γραμμοειδή. Εξωτερικοί στήμονες άγονοι.
Σπερμοβλάστες ανάτροπες.
Fumana
CONVOLVULACEAE
1 Περιελισσόμενα παρασιτικά φυτά με μυζητήρες, όχι πράσινα, λεία ή σχεδόν λεία.
Cuscuta
1 Φυτά μη παρασιτικά, πράσινα ή καλυμμένα με τρίχωμα.
2 Στεφάνη μέχρι 5 mm, διειρεμένη σχεδόν μέχρι το μέσο της.
Cressa
2 Στεφάνη μεγαλύτερη από 5 mm, ελαφρά έλλοβη.
3 Βρακτίδια πλατιά, με μορφή φύλλων, καλύπτουν εν μέρει τα σέπαλα.
Calystegia
3 Βρακτίδια λογχοειδή έως νηματοειδή, δεν καλύπτουν ή καλύπτουν ελαφρώς μόνο τα σέπαλα.
55
56
4 Στίγμα με 1-3 σφαιρικούς λοβούς. Γυρεόκοκκοι με πόρους σε ολόκληρη την επιφάνειά τους,
ακανθωτοί.
Ipomoea
4 Στίγμα με 2 νηματοειδείς έως κυλινδρικώς ροπαλοειδείς λοβούς. Γυρεόκοκκοι με τρεις
εγκολπώσεις, ± λείοι.
Convolvulus
CORIARIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Coriaria myrtifolia L.
CORNACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Cornus L.
CRASSULACEAE
1 Μικρά, λεία μονοετή φυτά, με φύλλα αντίθετα.
2 Φύλλα ενωμένα στη βάση. Στήμονες ισάριθμοι με τα πέταλα.
2 Φύλλα ελεύθερα. Στήμονες διπλάσιοι σε αριθμό από τα πέταλα.
Crassula
Phedimus
1 Φυτά συνήθως πολυετή. Φύλλα κατ’ εναλλαγή, σπάνια αντίθετα σε κάποια μέρη του φυτού.
3 Πέταλα ενωμένα για τουλάχιστον το 1/3 του μήκους τους. Στεφάνη ± σωληνοειδής.
4 Φύλλα βάσης υποκυκλικά, ± ασπιδοειδή, με μακριούς μίσχους.
Umbilicus
4 Φύλλα βάσης επιμήκη-σπατουλοειδή, άμισχα.
Rosularia
3 Πέταλα ελεύθερα ή ελαφρώς μόνο ενωμένα στη βάση τους. Λοβοί συνήθως ανοιγόμενοι προς τα
έξω.
5 Ψηλά πολυετή φυτά με ξυλώδη βάση. Φύλλα σε μεγάλες, επίπεδες ροζέτες στις άκρες των
διακλαδώσεων του βλαστού.
Aeonium
5 Καθόλου ή ελαφρώς ξυλώδη φυτά. Φύλλα όχι όπως παραπάνω.
6 Φύλλα βλαστών επίπεδα, σχηματίζουν πυκνές, υποσφαιρικές ροζέτες.
7 Ανθοφόροι βλαστοί επάκριοι. Άνθη 6- έως 18-μερή.
Sempervivum
7 Ανθοφόροι βλαστοί μασχαλιαίοι. Άνθη 5-μερή.
Prometheum
6 Φύλλα βλαστού συνήθως με εμφανή μεσογονάτια διαστήματα, μερικές φορές σχηματίζουν
αραιές ροζέτες, αλλά τότε είναι υποκυλινδρικά.
8 Φύλλα επίπεδα, πλάτους τουλάχιστον 8 mm, με οδοντωτά ή πριονωτά περιθώρια.
Hylotelephium
8 Φύλλα υποκυλινδικά, περιστασιακά επίπεδα αλλά τότε στενότερα και ± ακέραια.
Sedum
56
57
CUCURBITACEAE
1 Φυτά χωρίς έλικες. Καρπός που εκρήγνυται.
Ecballium
1 Φυτά με έλικες. Καρπός που δεν εκρήγνυται.
2 Έλικες απλοί.
3 Άνθη πρασινωπά-λευκά. Αρσενικά άνθη σε βότρεις. Καρπός 6-10 mm.
Bryonia
3 Άνθη κίτρινα. Αρσενικά άνθη μονήρη ή σε μασχαλιαίες ομάδες. Καρπός τουλάχιστον 20 mm.
4 Συνοχέας ανθήρων επιμηκυνόμενος πέρα από τους γυρεόσακκους. Δίσκος παρών.
Cucumis
4 Συνοχέας ανθήρων μη επιμηκυνόμενος πέρα από τους γυρεόσακκους. Δίσκος απών.
Citrullus
2 Έλικες διακλαδισμένοι.
5 Στεφάνη με λοβούς σχεδόν μέχρι τη βάση της.
5 Στεφάνη με λοβούς μέχρι το μέσο της.
Citrullus
Cucurbita
CYPERACEAE
1 Όλα τα φύλλα συρρικνωμένα σε κολεούς χωρίς έλασμα ή μόνο οι ανώτεροι κολεοί φέρουν κοντό
έλασμα.
2 Ταξιανθία ένα μονήρες, ακραίο ή πλευρικό σταχύδιο.
3 Η ταξιανθία φαίνεται πλευρική λόγω της προέκτασης των βρακτίων που ομοιάζουν με το βλαστό.
Isolepis
3 Ταξιανθία εμφανώς επάκρια.
Eleocharis
2 Ταξιανθία αποτελούμενη από 2 ή περισσότερα σταχύδια.
4 Λέπυρα δίστοιχα (σε 2 αντικρυστές σειρές).
Cyperus
4 Λέπυρα σπειροειδώς τοποθετημένα.
5 Βλαστοί 40 cm ή περισσότερο.
Schoenoplectus
5 Οι βλαστοί δεν υπερβαίνουν τα 40 cm.
6 Περιάνθιο απών. Λέπυρα όχι μακρύτερα από 2 mm.
Isolepis
6 Περιάνθιο αποτελούμενο από 1-6 δύσκαμπτες τρίχες. Λέπυρα τουλάχιστον 2,5 mm.
Schoenoplectus
1 Όλα τα φύλλα με καλά αναπτυγμένο έλασμα.
7 Ταξιανθία ένα ακραίο, μονήρες σταχύδιο.
8 Περιάνθιο παρών, αποτελούμενο από πολυάριθμες μαλακές τρίχες που επιμηκύνονται σημαντικά
και γίνονται βαμβακώδεις μετά την άνθοφορία.
Eriophorum
8 Περιάνθιο απών.
Isolepis
7 Ταξιανθία όχι ένα ακραίο, μονήρες σταχύδιο.
9 Περιάνθιο παρών.
10 Τρίχες περιανθίου μακριές και μεταξώδεις, ιδιαίτερα μετά την ανθοφορία.
Eriophorum
10 Τρίχες περιανθίου όχι όπως παραπάνω, ± αφανείς.
11 Βλαστοί χωρίς γόνατα.
57
58
12 Λέπυρα δίστοιχα.
Schoenus
12 Λέπυρα σπειροειδώς τοποθετημένα.
13 Ταξιανθία ένα επάκριο σκιάδιο ή κεφάλιο.
13 Ταξιανθία ένας επάκριος στάχυς.
Schoenoplectus
Blysmus
11 Βλαστοί με γόνατα.
14 Φύλλα με ένα μεμβρανώδες γλωσσίδιο.
Scirpus
14 Φύλλα χωρίς γλωσσίδιο.
15 Βλαστοί και κολεοί αιχμηρά τριγωνικοί, βλαστοί συνήθως 60-100 cm. Σταχύδια σκούρα
καστανά έως κοκκινο-καστανά.
Bolboschoenus
15 Βλαστοί και κολεοί αμβλέως τριγωνικοί, βλαστοί 10-25 cm. Σταχύδια κρεμ, γίνονται ανοιχτά
καφέ.
Rhynchospora
9 Περιάνθιο παρών.
16 Ταξιανθία αποτελούμενη από 1 έως πολυάριθμες σταχυόμορφες φόβες. Άνθη μονογενή.
Carex
16 Ταξιανθία σκιαδιοειδής, σε δεσμίδες, κεφαλιοειδής ή μια απλή έως σύνθετη φόβη η οποία
δεν είναι σταχυόμορφη. Άνθη ερμαφρόδιτα.
17 Λέπυρα συμμετρικά δίστοιχα.
18 Λέπυρα παραμένοντα. Ράχη αρθρωτή κοντά στη βάση της.
Cyperus
18 Λέπυρα αποπίπτοντα. Ράχη όχι αρθρωτή στη βάση.
19 Κάρυο με μια γωνία (στενή επιφάνεια) έναντι της ράχης, φακοειδές.
Pycreus
19 Κάρυο με πλατιά επιφάνεια έναντι της ράχης, ημισφαιρικό.
Cyperus
17 Λέπυρα σπειροειδώς τοποθετημένα (ή σπανίως ασύμμετρα δίστoιχα στο γένος Cyperus).
20 Στύλος με μακριές, μαλακές τρίχες στο ανώτερο 1/3 ή στα στίγματα.
21 Θυσανωτά μονοετή φυτά, 3-20 cm. Βλαστοί τριγωνικοί. Ταξιανθία ένα ανοιχτό προς
τα έξω σκιάδιο με άνισες ακτίνες.
Fimbristylis
21 Ριζωματώδη πολυετή φυτά, 15-130 cm. Βλαστοί κυλινδρικοί. Ταξιανθία μια ομάδα
σφαιρικών κεφαλίων, από τα οποία μόνο ένα φέρει ποδίσκο.
Scirpoides
20 Στύλος και στίγματα χωρίς μακριές, μαλακές τρίχες.
22 Φύλλα πλάτους τουλάχιστον 6 mm. Σταχύδια με 1-2 άνθη.
Cladium
22 Φύλλα πλάτους όχι μεγαλύτερου από 5 mm. Σταχύδια με 3 έως πολυάριθμα άνθη.
23 Πολυετή ριζωματώδη φυτά, 30-40 cm. Λέπυρα (3-) 4-5 mm, με άγανο μήκους 1-2
mm.
Fuirena
23 Θυσανωτά μονοετή φυτά, 3-25 cm. Λέπυρα 1-3 mm, αμβλεία ή με ακίδα έως 0.5
mm.
Cyperus
58
59
DATISCACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το κυρίως ασιατικό είδος Datisca cannabina L., που
εξαπλώνεται στην Κρήτη.
DIOSCOREACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Dioscorea communis (L.) Caddick & Wilkin (Syn.:
Tamus communis L.).
DIPSACACEAE
1 Στεφάνη 4-μερης.
2 Βράκτια υπανθίου με σχεδόν φυλλώδη υφή ή απόντα.
Knautia
2 Βράκτια υπανθίου μεμβρανώδη, ή δύσκαμπτα και καταλήγοντα σε αγκάθι.
3 Διετή φυτά με αγκαθωτούς βλαστούς. Βράκτια περιβλήματος ισομήκη ή μακρύτερα από τα
βράκτια του υπανθίου. Επικάλυκας διευρυνόμενος σε ένα κοντό επάκριο έλασμα με 4-12 δόντια.
Dipsacus
3 Φυτά μονοετή, διετή ή πολυετή. Βλαστός λείος ή τριχωτός αλλά όχι αγκαθωτός. Βράκτια
περιβλήματος μικρότερα από τα βράκτια του υπανθίου. Επικάλυκας με (0-) 4 ή 8 δόντια, χωρίς
έλασμα.
Cephalaria
1 Στεφάνη 5-μερης.
4 Κάλυκας με 5 τρίχες.
Scabiosa
4 Κάλυκας με 10-24 τρίχες.
5 Επικάλυκας με 8 μικρές κοιλότητες στην κορυφή του σωλήνα του. Τρίχες κάλυκα 10,
δύσκαμπτες και συμπιεσμένες.
Tremastelma
5 Επικάλυκας χωρίς μικρές κοιλότητες στην κορυφή του σωλήνα του. Τρίχες κάλυκα 10-24, ούτε
δύσκαμπτες, ούτε συμπιεσμένες.
Pterocephalus
DROSERACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Drosera longifolia L.
EBENACEAE
Δύο αντιπρόσωποι του ασιατικού γένους Diospyros L. (D. lotus L. και D. kaki L. f.) καλλιεργούνται
τοπικά για τους καρπούς τους.
59
60
ELAEAGNACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Elaeagnus angustifolia L.
ELATINACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Elatine L.
ERICACEAE
1 Στεφάνη παραμένουσα στην καρποφορία.
2 Κάλυκας πεταλοειδής, μεγαλύτερος από τη στεφάνη. Φύλλα αντίθετα, πυκνά κεραμμυδοειδώς
τοποθετημένα στους μη ανθοφόρους βλαστούς με 2 ωτίδια στη βάση τους.
Calluna
2 Κάλυκας μικρότερος από τη στεφάνη. Φύλλα σε σπονδύλους, χωρίς ωτίδια στη βάση τους.
3 Σέπαλα ελεύθερα. Βρακτίδια παρόντα.
3 Σέπαλα ενωμένα για περίπου το 1/2 του μήκους τους. Βρακτίδια απόντα.
Erica
Bruckenthalia
1 Στεφάνη αποπίπτουσα.
4 Ωοθήκη υποφυής.
Vaccinium
4 Ωοθήκη επιφυής.
5 Καρπός ραγοειδής, δρυποειδής ή κάψα περικλειόμενη σε σαρκώδη κάλυκα.
6 Δένδρα ή όρθιοι θάμνοι. Καρπός με εξογκώματα ή ραβδώσεις.
6 Κατακείμενοι μικροί θάμνοι. Καρπός λείος.
5 Καρπός κάψα. Κάλυκας μη σαρκώδης.
Arbutus
Arctostaphylos
Rhododendron
EUPHORBIACEAE
1 Άνθη χωρίς περιάνθιο, αποτελούμενα μόνο από στήμονες ή ωοθήκες. Αρκετά αρσενικά άνθη και ένα
θηλυκό περικλείονται σε αδενώδες περίβλημα (κυάθιο). Φυτά με γαλακτώδη χυμό.
Euphorbia
1 Άνθη με περιάνθιο, χωρίς περίβλημα. Φυτά χωρίς γαλακτώδη χυμό.
2 Φύλλα αντίθετα. Καρπός 2-χωρος.
Mercurialis
2 Φύλλα κατ’ εναλλαγή. Καρπός 3-χωρος.
3 Φύλλα ακέραια. Άνθη μονήρη ή σε δέσμες. Καρπός λείος. Σπέρματα 2 ανά χώρο.
Andrachne
3 Φύλλα με οδοντωτά ή λοβωτά. Άνθη σε φόβες. Καρπός με φυμάτια ή αγκάθια. Σπέρματα 1 ανά
χώρο.
4 Φυτά με αστεροειδείς τρίχες. Φύλλα ελαφρώς λοβωτά. Στήμονες 3-15.
4 Φυτά λεία. Φύλλα παλαμοειδώς λοβωτά. Στήμονες πολυάριθμοι.
Chrozophora
Ricinus
60
61
FABACEAE (LEGUMINOSAE)
1 Στήμονες πολυάριθμοι, ελεύθεροι, μακρύτεροι από την στεφάνη.
Acacia
1 Στήμονες όxι περισσότεροι από 10, τα νήματα συxνά ενωμένα σε ολόκληρο ή μέρος του μήκους τους,
συνήθως κοντύτεροι από την στεφάνη.
2 Άνθη xωρίς στεφάνη. Στήμονες 5, ελεύθεροι.
Ceratonia
2 Άνθη με στεφάνη. Στήμονες περισσότεροι από 5 ή τα νήματα ενωμένα κατά μήκος.
3 Τουλάxιστον κάποια από τα φύλλα 2-πτεροειδή. Στεφάνη όxι έντονα ζυγόμορφη.
Gleditsia
3 Φύλλα απλά, τρίφυλλα ή πτεροειδή. Στεφάνη έντονα ζυγόμορφη, με πέντε πέταλα, από τα οποία
δύο ή περισσότερα, μερικές φορές είναι ενωμένα.
4 Φύλλα αποτελούμενα μόνον από έλικα (αλλά με μεγάλα φυλλόμορφα παράφυλλα).
Lathyrus
4 Φύλλα μη αποτελούμενα μόνον από έλικα.
5 Τουλάχιστον κάποια φύλλα αρτιόληκτα, περιττόληκτα ή παλαμοειδή. Παράφυλλα 2, 4 ή
περισσότερα.
6 Φύλλα αρτιόληκτα. Η ράxη συxνά καταλήγει σε αγκάθι ή έλικα.
7 Θάμνοι ή μικρά δένδρα. Η ράxη συxνά καταλήγει σε αγκάθι. Τα παράφυλλα δε σxηματίζουν
αγκάθια.
Astragalus
7 Ποώδη φυτά. Η ράxη δεν καταλήγει σε αγκάθι.
8 Παράφυλλα ενωμένα με τον μίσxο των φύλλων. Κάλυκας δίxειλος, το πάνω xείλος με 4
δόντια το κάτω με ένα δόντι.
Arachis
8 Παράφυλλα όxι ενωμένα με τον μίσxο των φύλλων. Κάλυκας ακτινόμορφος, εάν είναι
δίxειλος τότε το πάνω xείλος με 2 δόντια και το κάτω με 3.
9 Βλαστός και φύλλα με αδενώδες τρίxωμα.
Cicer
9 Βλαστός και φύλλα xωρίς αδενώδες τρίχωμα.
10 Βλαστός με πτερύγια.
Lathyrus
10 Bλαστός xωρίς πτερύγια.
11 Φυλλάρια με παράλληλη νεύρωση.
Lathyrus
11 Φυλλάρια με πτεροειδή νεύρωση.
12 Όλα τα δόντια του κάλυκα ισομήκη και τουλάxιστον διπλάσιου μήκους από τον
σωλήνα.
Lens
12 Δύο τουλάxιστον δόντια του κάλυκα μικρότερα του διπλάσιου μήκους του σωλήνα.
13 Δόντια κάλυκα σxεδόν με τη μορφή των φύλλων. Παράφυλλα έως 10cm.
Pisum
13 Δόντια κάλυκα όxι με την μορφή φύλλων. Παράφυλλα όxι μεγαλύτερα από 2 cm.
14 Στύλος τριxωτός σε όλο το μήκος του ή στο κατώτερο τμήμα του μόνο, ή λείος.
Vicia
14 Στύλος τριxωτός στο ανώτερο τμήμα του μόνο.
Lathyrus
6 Φύλλα περιττόληκτα ή παλαμοειδή.
15 Κύριες πλευρικές νευρώσεις των φυλλαρίων συxνά καταλήγουν στο
περιθώριό τoυς σε ένα δόντι.
16 Φυτά λεία ή σxεδόν λεία, xωρίς αδένες.
Trifolium
16 Φυτά με ποικίλο τρίxωμα και αδένες, μερικές φορές αραιά.
61
62
17 Κάλυκας κυρτός στη βάση. Παράφυλλα ελεύθερα από τους μίσxους.
Cicer
17 Κάλυκας όxι κυρτός στη βάση. Παράφυλλα ενωμένα με τους μίσxους.
Ononis
15 Πλευρικές νευρώσεις των φυλλαρίων αναστομούμενες, δε φθάνουν στα περιθώρια των φυλλαρίων.
18 Τουλάxιστον μερικά άνθη σε ακραίες ή εμφανώς ακραίες ταξιανθίες.
19 Φύλλα παλαμοειδή.
Lupinus
19 Φύλλα περιττόληκτα.
20 Αναρριxητικοί θάμνοι. Άνθη σε κρεμάμενους βότρεις. Χέδρωπας χνοώδης.
Wisteria
20 Φυτά όxι αναρριxητικά. Άνθη σε όρθιες ταξιανθίες. Χέδρωπας όxι xνοώδης.
21 Δένδρα. Άνθη σε μεγάλες φόβες.
Sophora
21 Ποώδη φυτά ή μικροί θάμνοι. Άνθη σε κεφάλια ή βότρεις.
22 Στήμονες ελεύθεροι. Άνθη σε βότρεις μήκους 5cm ή περισσότερο.
Sophora
22 Στήμονες συμφυείς. Άνθη σε κεφάλια.
Αnthyllis
18 'Oλα τα άνθη μασxαλιαία ή σε μασxαλιαίες ταξιανθίες.
23 Φυτά με αδένες, τουλάxιστον εν μέρει.
24 Βότρεις κρεμάμενοι. Χέδρωπας 5-10cm.
Robinia
24 Bότρεις όρθιοι. Χέδρωπας όxι μεγαλύτερος από 3cm. Φυτά ποώδη, με στεφάνη
μικρότερη από 20mm.
Glycyrrhiza
23 Φυτά μη αδενώδη.
25 Άνθη σε σκιάδια ή σπονδύλους, οι ποδίσκοι των ανθέων εκφύονται σχεδόν από το
ίδιο σημείο.
26 Χέδρωπας αρθρωτός.
27 Τρόπιδα αμβλεία. Χέδρωπας με έντονη δικτυωτή νεύρωση.
Ornithopus
27 Τρόπιδα οξεία. Χέδρωπας xωρίς ή με ελαφρά δικτυωτή νεύρωση.
28 Τμήματα του χέδρωπα σεληνόμορφα ή πεταλοειδή προς τετράγωνα με ένα
ημικυκλικό προς κυκλικό άνοιγμα, το οποίο έxει ένα καμπυλομένο εξόγκωμα
στη βάση του.
Hippocrepis
28 Τμήματα του χέδρωπα γραμμοειδή προς επιμήκη, ευθεία ή ελαφρώς
καμπυλομένα.
29 Στήμονες διάδελφοι. Χέδρωπας λείος.
29 Στήμονες μονάδελφοι. Χέδρωπας τριxωτός.
Coronilla
Hammatolobium
26 Χέδρωπας διαρρηκτός ή αδιάρρηκτος, αλλά όxι αρθρωτός.
30 Τρόπιδα με ράμφος.
31 Φύλλα με 4-7 ζεύγη φυλλαρίων.
Securigera
31 Φύλλα με 2-3 ζεύγη φυλλαρίων ή απλά.
32 Κατώτερα φύλλα απλά. Ανώτερα φύλλα με 2-3 ζεύγη φυλλαρίων.
Χέδρωπας σπειροειδώς περιεστραμμένος και πιεσμένος ώστε να έxει
κυκλική μορφή.
Ηymenocarpus
32 Όλα τα φύλλα με 2 ζεύγη φυλλαρίων. Χέδρωπας γραμμοειδής ή
επιμήκης, ευθύς ή καμπυλομένος.
Lotus
30 Tρόπιδα xωρίς ράμφος.
62
63
33 Τρόπιδα σκούρα κόκκινη ή μαύρη.
Dorycnium
33 Tρόπιδα όxι όπως παραπάνω.
34 Φύλλα περιττόληκτα.
35 Σκιάδια xωρίς περίβλημα.
Astragalus
35 Σκιάδια με περίβλημα μεμβρανωδών βρακτίων.
Ebenus
34 Φύλλα πολυσxιδή ή έντονα πολυσxιδή. Ποδίσκοι όxι μεγαλύτεροι από 5mm. Φυλλάρια
xωρίς αγκαθωτή κορυφή.
Lotononis
25 Άνθη σε βότρεις ή συμπιεσμένη φόβη ή άνθη μονήρη.
36 Φυλλάρια με ευκρινή παράλληλη νεύρωση.
Lathyrus
36 Φυλλάρια με πτεροειδή νεύρωση ή οι πλευρικές νευρώσεις αφανείς, xωρίς αγκαθωτή
κορυφή.
37 Χέδρωπας αρθρωτός.
38 Βότρεις με ( 2-) 4 άνθη έως πολυανθείς.
Hedysarum
38 Άνθη μονήρη, μασxαλιαία.
39 Στεφάνη 4-7mm. Τμήματα του χέδρωπα επίπεδα και τετράγωνα, με ένα σχεδόν
κυκλικό άνοιγμα.
Hippocrepis
39 Στεφάνη 10-14 mm. Τμήματα του χέδρωπα επιμήκως ωοειδή, κυλινδρικά.
Hammatolobium
37 Χέδρωπας όxι αρθρωτός.
40 Χέδρωπας αδιάρρηκτος, συνήθως οδοντωτός ή αγκαθωτός.
41 Χέδρωπας επιμήκης, πιεσμένος από τη ράxη προς την κοιλιά, οι βαλβίδες
οδοντωτά εγκολπωτές στη ράxη τους. Στεφάνη μπλε ή κίτρινη με μπλε κορυφή.
Astragalus
41 Χέδρωψ σχεδόν κυκλικός με συνήθως οδοντωτά περιθώρια, οι πλευρές του με
δικτυωτή νεύρωση ή μικρές εγκολπώσεις και οι νευρώσεις έχουν συνήθως
αγκάθια. Στεφάνη άσπρη, ροζ ή πορφυρή.
Onobrychis
40 Χέδρωπας συνήθως διαρρηκτός, xωρίς δόντια ή αγκάθια.
42 Bότρεις 10 cm, ή μεγαλύτεροι, κρεμάμενοι. Τα παράφυλλα συνήθως
σxηματίζουν αγκάθια. Φυλλάρια με παράφυλλα.
Robinia
42 Βότρεις συνήθως μικρότεροι από 10 cm, όρθιοι. Τα παράφυλλα δε σxηματίζουν
αγκάθια και τα φυλλάρια δεν έxουν παράφυλλα.
43 Χέδρωπας ισxυρώς διογκωμένος, μεμβρανώδης.
44 Φυτά θαμνώδη, ύψους έως 2 m ή περισσότερο.
44 Φυτά ποώδη, xωρίς βλαστό.
Colutea
Astragalus
43 Χέδρωπας όxι διογκωμένος ή ελαφρά διογκωμένος, όxι μεμβρανώδης.
45 Τρόπιδα με ράμφος.
Lotus
45 Τρόπιδα χωρίς ράμφος, αλλά μερικές φορές με ακίδα στην κορυφή.
46 Τρόπιδα με ακίδα στην κορυφή.
47 Ακίδα στην εσωτερική πλευρά της τρόπιδας.
Astragalus
47 Ακίδα στην εξωτερική πλευρά της τρόπιδας.
Oxytropis
63
64
46 Τρόπιδα χωρίς ακίδα στην κορυφή.
48 Στήμονες μονάδελφοι.
49 Ράχη του φύλλου πολύ κοντύ έτσι ώστε τα φύλλα να φαίνονται σχεδόν πολυσχιδή.
Φυλλάρια σε 1-2 ζεύγη. Στεφάνη λαμπερά ροζ.
Ebenus
49 Ράχη του φύλλου μακριά. Φυλλάρια σε 4-10 ζεύγη. Στεφάνη κίτρινη ή λευκή προς
μπλε-ιώδη.
50 Στεφάνη 10-15 mm. Φυτά πολυετή.
Galega
50 Στεφάνη περίπου 3 mm. Φυτά μονοετή.
Astragalus
48 Στήμονες διάδελφοι.
51 Στύλος λείος.
Astragalus
51 Στύλος τριχωτός στο κατώτερο τμήμα του.
Vicia
5 Φύλλα απλά, με 1 φυλλάριο ή με 3 φυλλάρια, μερικές φορές πολύ μικρά.
52 Φύλλα 7-12 cm, απλά, υποκυκλικά, με καρδιόσχημη βάση. Ο πέτασος είναι το
μικρότερο σε μέγεθος πέταλο.
Cercis
52 Φύλλα αποτελούμενα από 3 φυλλάρια, ή απλά, αλλά ποτέ υποκυκλικά και με
καρδιόσχημη βάση. Ο πέτασος είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος πέταλο.
53 Οι κύριες πλάγιες νευρώσεις των φυλλαρίων καταλήγουν στα περιθώρια.
Φύλλα συχνά οδοντωτά.
54 Φυτά με αδενώδες τρίχωμα, τουλάχιστον στο ανώτερο τμήμα τους.
55 Στήμονες μονάδελφοι. Χέδρωπας ευθύς ή πολύ ελαφρά καμπυλομένος.
Ononis
55 Στήμονες διάδελφοι. Χέδρωπας δρεπανοειδής
περιεστραμένος, σπάνια σχεδόν ευθύς.
έως
σπειροειδώς
Medicago
54 Φυτά χωρίς αδενώδες τρίχωμα.
56 Μερικοί από τους όνυχες των πετάλων ενωμένοι με τον σωλήνα των
στημόνων. Στεφάνη συνήθως παραμένουσα κατά την καρποφορία.
Trifolium
56 Όνυχες των πετάλων ελεύθεροι (όχι ενωμένοι με τον σωλήνα των
στημόνων). Στεφάνη αποπίπτουσα.
57 Τα νήματα 5 τουλάχιστον στημόνων πλατυνόμενα στην κορυφή.
Trifolium
57 Όλα τα νήματα των στημόνων νηματοειδή.
58 Χέδρωπας περιεστραμένος κατά 1 ή 2 στροφές μιας σπείρας.
Medicago
58 Χέδρωπας ευθύς ή καμπυλομένος.
59 Φυτά πολυετή.
60 Χέδρωπας αντωοειδής ή ωοειδής προς σφαιρικός.
Melilotus
60 Χέδρωψ επιμήκης, επιμήκης-δρεπανοειδής, επιμήκης-νεφροειδής,
νεφροειδής ή ποικιλότροπα καμπυλομένος.
Medicago
59 Φυτά μονοετή ή διετή.
61 Στεφάνη μπλε.
Trigonella
64
65
61 Στεφάνη λευκή ή κίτρινη.
62 Χέδρωπας γραμμοειδής ή επιμήκης, μήκους τουλάχιστον τριπλάσιου του πλάτους του.
Trigonella
62 Χέδρωπας ωοειδής ή αντωοειδής προς υποσφαιρικός ή νεφροειδής, μήκους μικρότερο του
τριπλασίου του πλάτους του.
63 Χέδρωπας νεφροειδής.
Medicago
63 Χέδρωπας ωοειδής ή αντωοειδής προς υποσφαιρικός.
64 Χέδρωπας χωρίς ή με ένα πολύ μικρό ράμφος και χωρίς μεμβρανώδες πτερύγιο.
Melilotus
64 Xέδρωπας με μακρύ καμπυλομένο ράμφος ή με ένα πλατύ μεμβρανώδες πτερύγιο στα
περιθώρια.
Trigonella
53 Κύριες πλευρικές νευρώσεις των φυλλαρίων αναστομούμενες, δε φθάνουν στα περιθώρια, μερικές
φορές αφανείς. Φυλλάρια όχι οδοντωτά (Φύλλα μερικές φορές αποπίπτοντα ή ελαττωμένα σε ένα
φυλλώδιο με μορφή αγκαθιού).
65 Φυτά με αγκάθια.
66 Στεφάνη ροζ, κόκκινη, πορφυρή ή μπλε-ιώδης. Φύλλα 10-20mm. Κάλυκας
ακτινόμορφος.
Alhagi
66 Στεφάνη κίτρινη.
67. Κάλυκας σωληνόμορφος με πέντε κοντά δόντια. το κορυφαίο τμήμα του
απομακρύνεται, και κόβεται εγκάρσια κατά την άνθιση και το υπόλοιπο μέρος του
παραμένει σαν σχηματισμός με μορφή κύπελλου.
Calicotome
67 Το κορυφαίο τμήμα του κάλυκα δεν απομακρύνεται κατά την άνθιση.
68 Κάλυκας με 5 δόντια, σχεδόν ισομήκη, καθόλου ή ελαφρά δίχειλος.
Anthyllis
68 Κάλυκας ± ευκρινώς δίχειλος.
69 Το πάνω χείλος του κάλυκα με 2 κοντά δόντια. Φύλλα με τρία φυλλάρια.
Chamaecytisus
69 Το πάνω χείλος του κάλυκα βαθιά δισχιδές. Φύλλα συχνά με ένα φυλλάριο.
Genista
65 Φυτά χωρίς αγκάθια.
70 Νεαροί βλαστοί με πλατιά πτερύγια.
Genista
70 Νεαροί βλαστοί χωρίς πλατιά πτερύγια.
71 Φυλλάρια με παράφυλλα. Φύλλα με 3 φυλλάρια.
72 Το ράμφος της τρόπιδας σχηματίζει 1+1/3 - 2 στροφές ενός σπιράλ.
Phaseolus
72 Το ράμφος της τρόπιδας καμπυλομένο προς τα κάτω.
Vigna
71 Φυλλάρια χωρίς παράφυλλα. Φύλλα απλά ή με 3 φυλλάρια.
73 Χέδρωπας με προεξέχοντα αδενώδη φυμάτια.
Adenocarpus
73 Χέδρωπας χωρίς προεξέχοντα αδενώδη φυμάτια (μερικές φορές με
αδενώδεις τρίχες).
74 Φύλλα απλά ή με 1 φυλλάριο, μερικές φορές πολύ μικρά.
75 Μονοετή ποώδη φυτά.
65
66
76 Φύλλα γραμμοειδή. Χέδρωπας διαρρηκτός.
Lathyrus
76 Φύλλα αντωοειδή ή ελλειψοειδή. Χέδρωπας αδιάρρηκτος.
Scorpiurus
75 Θάμνοι ή πολυετή ποώδη φυτά, ξυλώδη στη βάση.
77 Κάλυκας παραμένων και σχισμένος μέχρι τη βάση του κατά μήκος του άξονα.
Spartium
77 Ο κάλυκας δε σχίζεται μέχρι τη βάση του.
78 Κάλυκας σχεδόν σωληνόμορφος. Χέδρωπας σχεδόν
κάλυκα.
περικλειόμενος στον παραμένοντα
Anthyllis
78 Κάλυκας καμπανουλόμορφος. Ο χέδρωπας προεξέχει του κάλυκα ή ο κάλυκας δεν παραμένει
στην καρποφορία.
79 Ανώτερο χείλος του κάλυκα με κοντά δόντια.
Cytisus
79 Ανώτερο χείλος του κάλυκα βαθιά δίλοβο ή βαθιά οδοντωτό. Χέδρωπας ωοειδής, επιμήκης
ή δρεπανοειδής.
Genista
74 Τουλάχιστον κάποια φύλλα με 3 φυλλάρια.
80 Φυλλάρια με εμφανείς αδένες.
Bituminaria
80 Φυλλάρια χωρίς ή με πολύ μικρούς αδένες.
81 Χέδρωπας αρθρωτός.
82 Φυτά μονοετή. Στεφάνη 4-8 mm.
82 Φυτά πολυετή. Στεφάνη 10-14 mm.
Coronilla
Hammatolobium
81 Χέδρωπας όχι αρθρωτός.
83 Κάλυκας συνήθως δίχειλος, το πάνω χείλος με 4 δόντια, το κάτω με 1, κάπως
κοντύτερο από τα πάνω.
Lotononis
83 Κάλυκας ακτινόμορφος ή δίχειλος, αλλά ποτέ με 4 δόντια στο πάνω χείλος και 1 στο
κάτω.
84 Μονοετή ή πολυετή ποώδη φυτά, μερικές φορές ξυλώδη στη βάση.
85 Κάλυκας φουσκωμένος, πλάτους 4.5-6 mm κατά την ανθοφορία, έως 12 mm στην
καρποφορία και περιβάλλει τον χέδρωπα.
Anthyllis
85 Κάλυκας όχι φουσκωμένος, στενότερος από 4.5 mm.
86 Τρόπιδα πολύ σκούρα κόκκινη ή μαύρη.
Dorycnium
86 Τρόπιδα όχι όπως παραπάνω.
87 Στήμονες μονάδελφοι. Παράφυλλα εντελώς ελεύθερα από τον μίσχο.
Argyrolobium
87 Στήμονες διάδελφοι. Παράφυλλα εισερχόμενα ή κολλημένα στη βάση του
μίσχου.
88 Παράφυλλα εισερχόμενα στη βάση του μίσχου. Χέδρωπας χωρίς πτερύγια
κατά μήκος του.
Lotus
88 Παράφυλλα εισερχόμενα στο βλαστό και κολλημένα στη βάση του μίσχου.
Χέδρωπας με 2 ή 4 πτερύγια κατά μήκος του.
Tetragonolobus
84 Θάμνοι ή δένδρα.
89 Στήμονες ελεύθεροι. Παράφυλλα συμφυή, εμφανή.
Anagyris
66
67
89 Στήμονες ποικιλοτρόπως συμφυείς. Παράφυλλα ελεύθερα συχνά πολύ μικρά ή απουσιάζουν.
90 Ο χέδρωπας ± περικλείεται στον παραμένοντα κάλυκα. Κάλυκας με 5, σχεδόν ισομήκη δόντια.
91 Άνθη μονήρη ή σε σπονδύλους ανά 2-3. Δόντια κάλυκα κοντύτερα του σωλήνα. Στεφάνη κίτρινη.
Anthyllis
91 Άνθη σε πυκνούς κορυφαίους βότρεις. Δόντια κάλυκα μακρύτερα του σωλήνα. Στεφάνη λαμπερά
ροζ.
Ebenus
90 Ο χέδρωπας εξέρχεται του κάλυκα ή ο κάλυκας αποπίπτει. Κάλυκας δίχειλος.
92 Άνθη σε ταξιανθίες που κρέμονται.
Laburnum
92 Άνθη σε όρθιες ταξιανθίες.
93 Χέδρωπας με πλατιά πτερύγια.
Podocytisus
93 Χέδρωπας χωρίς πτερύγια.
94 Πάνω χείλος του κάλυκα βαθιά δισχιδές.
95 Ποδίσκοι 5-10 mm. Χέδρωπας λείος.
Cytisus
95 Ποδίσκοι 1-3 mm. Χέδρωπας τριχωτός.
Genista
94 Πάνω χείλος του κάλυκα λίγο σχισμένος (με δύο κοντά δόντια).
96 Κάλυκας σωληνόμορφος.
Chamaecytisus
96 Κάλυκας καμπανουλόμορφος.
97 Άνθη μασχαλιαία, τοποθετημένα σε βότρεις με φύλλα.
Cytisus
97 Άνθη σε μακριούς βότρεις χωρίς φύλλα.
98 Νεαροί βλαστοί τριχωτοί.
Lembotropis
98 Νεαροί βλαστοί λείοι.
Cytisus
FAGACEAE
1 Φύλλα ± ακέραια. Αρσενικά άνθη σε θυσανόμορφα κεφάλια. Κάρυα τριγωνικά, (1-) 2 σε 4-λοβο
δερματώδες περίβλημα.
Fagus
1 Φύλλα λοβωτά έως οδοντωτά. Αρσενικά άνθη σε λεπτούς ίουλους. Κάρυα ωοειδή έως υποσφαιρικά,
μονήρη σε ακέραιο κυπελόμορφο περίβλημα ή 1-3 σε ένα έλλοβο περίβλημα.
2 Κάρυα 1-3 περιβαλόμενα από αγκαθωτό περίβλημα. Δεν υπάρχει ακραίος οφθαλμός.
Castanea
2 Κάρυο 1, περιβαλλόμενο μόνο στο κατώτερο τμήμα του από κυπελόμορφο περίβλημα που φέρει
μικρά ή μεγαλύτερα λέπια. Υπάρχει ακραίος οφθαλμός.
Quercus
FRANKENIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Frankenia L.
67
68
GENTIANACEAE
1 Άνθη 6-μερή έως 12-μερή.
Blackstonia
1 Άνθη 4-μερή έως 5-μερή.
2 Στύλος λεπτός, εμφανής, συχνά αποπίπτει.
3 Άνθη συνήθως 5-μερή. Λοβοί του κάλυκα με τρόπιδα. Ανθήρες περιστρεφόμενοι ελικοειδώς μετά
το άνοιγμά τους.
Centaurium
3 Άνθη 4-μερή. Λοβοί του κάλυκα χωρίς τρόπιδα. Ανθήρες μη περιστρεφόμενοι ελικοειδώς μετά το
άνοιγμά τους.
Cicendia
2 Η ωοθήκη στενεύει προς τον ισχυρό, παραμένοντα στύλο ή στίγματα χωρίς καθόλου στύλο.
4 Στεφάνη με εξαρτήματα μεταξύ των λοβών της. Φάρυγγας και λοβοί χωρίς βλεφαρίδες. Gentiana
4 Στεφάνη χωρίς εξαρτήματα μεταξύ των λοβών της. Φάρυγγας ή λοβοί συνήθως με βλεφαρίδες.
Gentianella
GERANIACEAE
1 Ταξιανθίες στάχεις. Στίγματα ενωμένα, κεφαλιοειδή.
Biebersteinia
1 Ταξιανθίες βότρεις ή σκιάδια. Στίγματα ελεύθερα, γραμμοειδή.
2 Φύλλα διαιρεμένα παλαμοειδώς ή λοβωτά (σπανίως 3-μερή). Ράμφος μερικαρπίου ευθύ ή
τοξοειδές, μερικές φορές απόν.
Geranium
2 Φύλλα διαιρεμένα πτεροειδώς ή λοβωτά. Ράμφος περικαρπίου περιεστραμμένο σπειροειδώς στην
ωριμότητα.
Erodium
GESNERIACEAE
1 Ανθήρες ενωμένοι ανά ζεύγη, πολύ κοντύτεροι από τα νήματα. Στεφάνη δίχειλη, με σωλήνα
μακρύτερο από τους λοβούς της.
Haberlea
1 Ανθήρες ελεύθεροι, τουλάχιστον ίσου μήκους με τα νήματα. Στεφάνη σχεδόν ακτινόμορφη, με
σωλήνα ίσου μήκους ή κοντύτερο από τους λοβούς της.
2 Σωλήνας στεφάνης πολύ κοντύτερος από τους λοβούς της.
2 Σωλήνας στεφάνης ± ίσου μήκους με τους λοβούς της.
Ramonda
Jankaea
GLOBULARIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Globularia L.
GROSSULARIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Ribes L.
68
69
HALORAGACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Myriophyllum L. με δύο είδη (M. verticillatum L. και
M. spicatum L.).
HIPPOCASTANACEAE
Στην Ελλάδα και την Ευρώπη αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Aesculus hippocastanum L.
HYPERICACEAE (GUTTIFERAE)
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από αρκετά είδη του γένους Hypericum L.
HYDROCHARITACEAE
1 Φύλλα έμμισχα.
2 Φύλλα αντίθετα, με γραμμοειδές έως επιμήκες έλασμα. Θαλάσσια φυτά.
2 Φύλλα σε ροζέτα στη βάση, με ± στρογγυλά φύλλα. Φυτά γλυκών υδάτων.
1 Φύλλα άμισχα.
Halophila
Hydrocharis
Vallisneria
IRIDACEAE
1 Περιάνθιο ζυγόμορφο. Ταξιανθία στάχυς σε καλά αναπτυγμένο βλαστό.
Gladiolus
1 Περιάνθιο ακτινόμορφο. Ταξιανθία ασύμμετρα διακλαδισμένη ή οεριορισμένη σε ένα μόνο άνθος.
Βλαστοί αναπτυγμένοι ή υποπλασμένοι.
2 Όλα τα τμήματα του περιανθίου ίσα ή σχεδόν ίσα σχηματίζοντας κυπελοειδές ή χοανοειδές άνθος.
Διακλαδώσεις του στύλου όχι πεταλοειδείς.
3 Σωλήνας στεφάνης κοντύτερος από 3 cm.
3 Σωλήνας στεφάνης 3 cm ή μεγαλύτερος.
Romulea
Crocus
2 Τμήματα περιανθίου σε 2 ευδιάκριτες σειρές (σπονδύλους), τα εξωτερικά πλατύτερα και στραμμένα
προς τα κάτω ή προς τα έξω. Διακλαδώσεις του στύλου πεταλοειδείς.
4 Υπόγειος βλαστός κόρμος με δικτυωτούς-ινώδεις χιτώνες. Σωλήνας περιανθίου απών. Φύλλα με
επιμήκη κανάλια.
Moraea
4 Υπόγειος βλαστός ρίζωμα, βολβός ή κόνδυλος. Σωλήνας περιανθίου παρών. Φύλλα διαφόρων
τύπων.
Iris
JUGLANDACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Juglans regia L. (καρυδιά).
69
70
JUNCACEAE
1 Φύλλα χωρίς βλεφαρίδες. Κάψα πολύσπερμη.
Juncus
1 Φύλλα με βλεφαρίδες, τουλάχιστον όταν είναι νεαρά. Κάψα με 3 σπέρματα.
Luzula
JUNCAGINACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Triglochin L.
LAMIACEAE (LABIATAE)
1 Στεφάνη σχεδόν με ένα χείλος, το άνω χείλος υποπλασμένο ή απουσιάζει.
2 Το άνω χείλος της στεφάνης απουσιάζει, το σωληνοειδές τμήμα της στεφάνης στο εσωτερικό είναι
λείο, σπάνια τριχωτό.
Teucrium
2 Το άνω χείλος της στεφάνης υπάρχει, ακέραιο ή αποτελούμενο από δύο μικρά δόντια, το
σωληνοειδές τμήμα της στεφάνης εσωτερικά φέρει ένα δακτύλιο από τριχίδια.
Ajuga
1 Στεφάνη σχεδόν ακτινόμορφη ή δίχειλη με ευδιάκριτο το άνω χείλος.
3 Γόνιμοι στήμονες 2.
4 To άνω χείλος της στεφάνης έντονα κοίλο, στήμονες με ένα γόνιμο κύτταρο.
Salvia
4 Το άνω χείλος της στεφάνης επίπεδο ή κυρτό, στήμονες με δύο γόνιμα κύτταρα.
5 Κατώτερα φύλλα πτεροειδή (με λοβούς που χωρίζονται ως τo μέσo του πλάτους του φύλλου).
Lycopus
5 Κατώτερα φύλλα ακέραια.
6 Μονοετή φυτά. Πάνω χείλος της στεφάνης ακέραιο με οξεία εγκοπή στην κορυφή. Ziziphora
6 Θάμνοι. Πάνω χείλος της στεφάνης δισχιδές.
Rosmarinus
3 Γόνιμοι στήμονες 4.
7 Πάνω χείλος της στεφάνης έντονα κοίλο (με εμφανή κουκούλα), σχεδόν ίσο ή προεξέχει
πολύ του κάτω χείλους, κάλυκας συνήθως ακτινόμορφος.
8 Κάλυκας με μία όρθια ραχιαία προεξοχή.
Scutellaria
8 Κάλυκας χωρίς ραχιαία προεξοχή.
9 Σωλήνας κάλυκα υποχοανοειδής (ο σωλήνας είναι λεπτός και επιμήκης και τα χείλη
πεπλατυσμένα).
10 Κάλυκας ζυγόμορφος, καμπυλομένος.
10 Κάλυκας ακτινόμορφος, ευθύς.
Moluccella
Ballota
9 Σωλήνας κάλυκα υποσφαιρικός, κωδωνοειδής, χοανοειδής ή σωληνοειδής.
11 Βραχίονες του στύλου ευκρινώς άνισοι.
12 Δόντια του κάλυκα ίσα. Σωλήνας κάλυκα με 5-10 νευρώσεις.
Phlomis
12 Κάλυκας δίχειλος, το κάτω χείλος μακρύτερο από το πάνω. Σωλήνας κάλυκα με 13
νευρώσεις.
Clinopodium
11 Βραχίονες του στύλου ίσοι ή σχεδόν ίσοι.
70
71
13 Κάλυκας με 11-15 νευρώσεις.
14 Κάλυκας με 11-13 νευρώσεις.
15 Στήμονες με ανθήρες ± ενωμένους κάτω από το άνω χείλος της στεφάνης. Κάλυκας με 13-15
νευρώσεις.
Micromeria
15 Στήμονες αποκλίνοντες ο ένας από τον άλλο. Κάλυκας με 11-13 νευρώσεις.
14 Κάλυκας με 15 νευρώσεις.
Satureja
Micromeria
13 Κάλυκας με 5-10 νευρώσεις.
16 Οι πλευρικοί λοβοί του κάτω χείλους της στεφάνης απουσιάζουν ή είναι δυσδιάκριτοι, καμιά
φορά υποπλασμένοι σε μικρά, μυτερά, δόντια.
Lamium
16.Οι πλευρικοί λοβοί του κάτω χείλους της στεφάνης είναι ευδιάκριτοι, ± αμβλείς.
17 Βρακτίδια αγκαθωτά στην κορυφή.
18 Μονοετή φυτά. Το κάτω χείλος της στεφάνης έχει δύο κωνικές προεξοχές στη βάση των
πλευρικών λοβών.
Galeopsis
18 Θάμνοι. Το κάτω χείλος της στεφάνης χωρίς κωνικές προεξοχές.
Ballota
17 Βρακτίδια όχι αγκαθωτά στην κορυφή, μερικές φορές απόντα.
19 Κάλυκας ευδιάκριτα δίχειλος.
20 Κάλυκας με λαιμό κλειστό στην καρποφορία, όταν ξηραθεί. Νήματα στημόνων με ένα
βελονοειδές εξάρτημα κάτω από την κορυφή.
Prunella
20 Κάλυκας με λαιμό πάντα ανοιχτό. Νήματα στημόνων χωρίς εξάρτημα.
21 Στεφάνη 17-20 mm. Κάρυα δρυποειδή.
Prasium
21 Στεφάνη 8 mm περίπου. Κάρυα ξηρά.
Satureja
19 Κάλυκας όχι δίχειλος, τα δόντια ισομήκη ή σχεδόν ισομήκη.
22 Κάρυα τριχωτά στην κορυφή.
Leonurus
22 Κάρυα όχι τριχωτά στην κορυφή.
23 Στεφάνη φωτεινά κίτρινο και καφέ. Άνω χείλος (8-) 10-12 mm.
Lamium
23 Στεφάνη ωχρoκίτρινη, λευκή, ροζ ή πορφυρή. Το άνω χείλος όχι μεγαλύτερο
από 8 mm.
24 Κυρίως χαμηλοί θάμνοι με ανερχόμενους βλαστούς. Στεφάνη συνήθως όχι
μεγαλύτερη από 11 mm. Κάλυκας συνήθως μικρότερος από 7 mm. Στήμονες
αποκλίνοντες ο ένας από τον άλλο.
Satureja
24 Kυρίως ποώδη φυτά με όρθιους βλαστούς. Στεφάνη συνήθως μεγαλύτερη
από 11 mm. Κάλυκας συνήθως μεγαλύτερος από 7 mm. Στήμονες
παράλληλοι.
25 Σωλήνας κάλυκα κάλυκα διευρυνόμενος πάνω από τη μέση. Σωλήνας
στεφάνης εσωτερικά με ένα δακτύλιο από τριχίδια.
Ballota
25 Σωλήνας κάλυκα όχι ή σπάνια διευρυνόμενος πάνω από τη μέση. Σωλήνας
στεφάνης χωρίς τριχωτό δακτύλιο εσωτερικά.
Stachys
7 Πάνω χείλος της στεφάνης σχεδόν επίπεδο ή κυρτό, συνήθως κοντύτερο από το κάτω χείλος, ή
στεφάνη ακτινόμορφη. Κάλυκας συχνά δίχειλος.
26 Πάνω δόντι του κάλυκα με ένα καρδιοειδές έως αντωοειδές κορυφαίο
εξάρτημα.
Lavandula
71
72
26 Πάνω δόντι του κάλυκα χωρίς εξάρτημα.
27 Σπόνδυλοι ταξιανθίας συμπυκνωμένοι σε μικρούς στάχεις.
Origanum
27 Οι σπόνδυλοι της ταξιανθίας δε σχηματίζουν μικρούς στάχεις.
28 Στεφάνη σχεδόν ακτινόμορφη με 4 ή 5 σχεδόν ίσους λοβούς.
29 Κάλυκας ζυγόμορφος.
30 Κάλυκας έντονα δίχειλος, με λαιμό λείο στο εσωτερικό.
Thymus
30 Kάλυκας ελαφρώς δίχειλος, με λαιμό τριχωτό εσωτερικά.
Mentha
29 Κάλυκας ± ακτινόμορφος.
31 Ταξιανθίες πτεροειδώς τριχωτές.
Thymus
31 Ταξιανθίες όχι πτεροειδώς τριχωτές.
Mentha
28 Στεφάνη δίχειλη.
32 Άνθη με στεφάνη 25-40 mm και κάλυκα δίχειλο, με τα πάνω δόντια πολύ προεξέχοντα
των κάτω.
33 Κάλυκας όχι μεγαλύτερος από 11mm. Βρακτίδια παρόντα.
33 Κάλυκας μεγαλύτερος από 11 mm. Βρακτίδια απόντα.
Glechoma
Melittis
32 Άνθη είτε με στεφάνη μικρότερη από 25 mm, είτε με κάλυκα όχι δίχειλο με τα πάνω
δόντια πολύ προεξέχοντα των κάτω.
34 Kάλυκας με 5-10 νευρώσεις.
35 Στεφάνη μεγαλύτερη από 11 mm.
36 Κάλυκας ± δίχειλος, με άνισα δόντια.
Thymus
36 Κάλυκας όχι δίχειλος, με ± ίσα δόντια.
37 Άνθη βιολετί-μπλε. Στύλος όχι γυνοβασικός.
Ajuga
37 Άνθη σπανίως βιολετί-μπλε. Στύλος γυνοβασικός.
38 Στήμονες περικλειόμενοι στον σωλήνα της στεφάνης. Σωλήνας στεφάνης
περικλειόμενος στον κάλυκα. Άνω χείλος της στεφάνης συχνά επίμηκες έως
γραμμοειδές, δισχιδές.
39 Βρακτίδια παρόντα. Κάλυκας με 5 έως 10 δόντια. Κάρυα στρογγυλά στην
κορυφή.
Marrubium
39 Βρακτίδια απόντα. Κάλυκας με 10 δόντια. Κάρυα ακρότμητα στην
κορυφή.
Sideritis
38 Στήμονες συνήθως μη περικλειόμενοι στον σωλήνα της στεφάνης, ο οποίος
συνήθως προεξέχει από τον κάλυκα. Άνω χείλος της στεφάνης, συνήθως ±
ωοειδές, ακέραιο ή με μία εγκόλπωση στην κορυφή, σπανίως δισχιδές.
40 Σωλήνας κάλυκα υποκρατηρόμορφος.
Βallota
40 Σωλήνας κάλυκα όχι υποκρατηρόμορφος.
41 Στεφάνη 12 (-14)mm. Συχνά χαμηλοί θάμνοι με ανερχόμενους
βλαστούς. Στήμονες αποκλίνοντες ο ένας από τον άλλο.
Satureja
41 Στεφάνη 12-25 mm. Συνήθως ποώδη φυτά με όρθιους βλαστούς.
Στήμονες παράλληλοι.
Stachys
35 Στεφάνη μικρότερη από 11 mm.
72
73
42 Κάλυκας δίχειλος.
43 Φυτά μονοετή. Στήμονες δεν εξέρχονται από τον σωλήνα της στεφάνης, παράλληλοι. Sideritis
43 Φυτά πολυετή. Στήμονες που εξέρχονται από τον σωλήνα της στεφάνης, αποκλίνοντες ο ένας
από τον άλλο.
44 Κάλυκας κατά την καρποφορία κυρτός στη βάση.
Satureja
44 Κάλυκας κατά την καρποφορία όχι κυρτός στην βάση.
Thymus
42 Κάλυκας όχι δίχειλος.
45 Φυτά μονοετή, χωρίς μη ανθοφόρους βλαστούς κατά την άνθιση.
46 Κάλυκας 3-4 mm. Στήμονες αποκλίνοντες.
Satureja
46 Kάλυκας 5-8 mm. Στήμονες παράλληλοι.
47 Στεφάνη σκούρα κίτρινη ή κίτρινη και μαύρη.
Sideritis
47 Στεφάνη κιτρινωπή, λευκή, ροζ, κοκκινωπή ή πορφυρή.
Stachys
45 Φυτά πολυετή με ξυλώδη βάση, που φέρουν μη ανθοφόρους βλαστούς κατά την άνθιση.
48 Βρακτίδια παρόντα.
49 Κάλυκας 7-12 mm. Στήμονες παράλληλοι.
Stachys
49 Kάλυκας 2,5-7 (-9) mm. Στήμονες αποκλίνοντες.
Satureja
48 Βρακτίδια απόντα.
50 Στήμονες περικλείονται στον σωλήνα της στεφάνης, παράλληλοι.
Sideritis
50 Στήμονες ± εξερχόμενοι από τον σωλήνα της στεφάνης, αποκλίνοντες. Satureja
34 Κάλυκας με 11-15 (-22) νευρώσεις.
51 Σωλήνας κάλυκα πεπλατυσμένος στη ράχη, με 13 ή 20-22 νευρώσεις.
52 Κάλυκας με 20-22 νευρώσεις.
Thymus
52 Κάλυκας με 13 νευρώσεις.
Thymbra
51 Σωλήνας κάλυκα όχι πεπλατυσμένος στη ράχη, με 11-15 νευρώσεις.
53 Γυρεόσακκοι σε ορθές γωνίες μεταξύ τους, αυτοί των κατά ζεύγη
ανθήρων σχηματίζουν έναν σταυρό. Νήματα παράλληλα.
54 Φυτά με παραφυάδες. Κάθε γυρεόσακκος ανοίγει από μία ξεχωριστή
σχισμή.
Glechoma
54 Φυτά χωρίς παραφυάδες. Οι γυρεόσακκοι ανοίγουν με μία κοινή
σχισμή.
Νepeta
53 Γυρεόσακκοι σπανίως σε ορθές γωνίες μεταξύ τους. Νήματα συνήθως
αποκλίνοντα το ένα από το άλλο.
55 Στύλος όχι γυνοβασικός. Στεφάνη βιολετί-μπλε.
Ajuga
55 Στύλος γυνοβασικός. Στεφάνη με διάφορα χρώματα.
56 Κάλυκας με 15 νευρώσεις.
57 Φύλλα κυρίως 2-πτεροσχιδή.
Lavandula
57 Φύλλα όχι 2-πτεροσχιδή.
73
74
58 Μεσαίος λοβός του κάτω χείλους της στεφάνης συνήθως κοίλος, οδοντωτός (με στρογγυλεμένα
δόντια). Πλευρικοί λοβοί δυσδιάκριτοι. Στήμονες παράλληλοι.
Nepeta
58 Μεσαίος λοβός του κάτω χείλους της στεφάνης σχεδόν επίπεδος, συνήθως ακέραιος ή με
εγκόλπωση στην κορυφή. Πλευρικοί λοβοί ευδιάκριτοι. Στήμονες αποκλίνοντες ή συγκλίνοντες.
59 Σπόνδυλοι ταξιανθίας σε μονόπλευρους στάχεις.
59 Σπόνδυλοι ταξιανθίας όχι σε μονόπλευρους στάχεις.
Hyssopus
Micromeria
56 Κάλυκας με (11-) 13 νευρώσεις.
60 Βραχίονες του στύλου ευκρινώς άνισοι.
Clinopodium
60. Bραχύονες του στύλου ίσοι ή σχεδόν ίσοι.
61 Πάνω δόντια του κάλυκα παρόμοια με τα κάτω.
62 Ταξιανθία με πτεροειδείς τρίχες.
Thymus
62 Ταξιανθία χωρίς πτεροειδείς τρίχες.
63 Στήμονες αποκλίνοντες..
Satureja
63 Στήμονες με ανθήρες ±συμφυείς κάτω από το άνω χείλος της στεφάνης. Micromeria
61 Πάνω δόντια του κάλυκα διαφορετικά από τα κάτω.
64 Σωλήνας στεφάνης ευθύς. Φύλλα συνήθως μικρότερα από 2 cm.
65 Στήμονες που συγκλίνουν, καμπυλομένοι. Σωλήνας του κάλυκα συνήθως
καμπυλομένος.
Micromeria
65 Στήμονες αποκλίνοντες, ευθείς. Σωλήνας κάλυκα ευθύς.
Thymus
64 Σωλήνας στεφάνης ευκρινώς καμπυλομένος. Φύλλα τουλάχιστον 2 cm. Στεφάνη 815 mm, ωχροκίτρινη που γίνεται λευκή ή ρόδινη.
Melissa
LAURACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Laurus nobilis L. (Δάφνη του Απόλλωνα).
LEMNACEAE
1 Φύλλα επιπλέοντα ή βυθισμένα, το καθένα με μια απλή ρίζα και 1-3 (-5) συχνά δυσδιάκριτες
νευρώσεις.
Lemna
1 Φύλλα επιπλέοντα, το καθένα με τουλάχιστον 2 ρίζες και 3-15 νευρώσεις.
Spirodela
LENTIBULARIACEAE
1 Φύλλα ακέραια, σε ροζέτα στη βάση των βλαστών.
Pinguicula
1 Φύλλα διαιρεμένα σε νηματόμορφους λοβούς, κατ’ εναλλαγή.
Utricularia
74
75
LILIACEAE s.l.
1 Άνθη μασχαλιαία ή σε πλευρικές ταξιανθίες που εκφύονται από εναέριους βλαστούς.
2 Φύλλα συρρικνωμένα σε μικρά, μεμβρανώδη λέπια. Κλαδώδια παρόντα.
3 Άνθη εκφυόμενα στην επιφάνεια ωοειδούς ή ελλειψοειδούς κλαδωδίου. Νήματα στημόνων
ενωμένα σε σωλήνα.
Ruscus
3 Άνθη εκφυόμενα από το βλαστό ή από πλευρικές ταξιανθίες. Κλαδώδια συνήθως γραμμοειδή.
Νήματα στημόνων ελεύθερα.
Asparagaceae
2 Φύλλα πράσινα, όχι λεπιοειδή. Κλαδώδια απόντα.
4 Βλαστοί με αγκάθια, αναρριχώμενοι ή έρποντες.
4 Βλαστοί χωρίς αγκάθια, μη αναρριχώμενοι, συνήθως όρθιοι.
Smilax
Polygonatum
1 Άνθη ή ταξιανθίες επάκριες σε εναέριους βλαστούς, ή εκφυόμενες κατευθείαν από υπόγειο
μεταμορφωμένο βλαστό.
5 Άνθη εκφυόμενα από ένα βολβό. Βλαστός πολύ κοντός. Ωοθήκη υπόγεια κατά την
ανθοφορία.
6 Τμήματα περιανθίου ενωμένα στο κατώτερο τμήμα τους σχηματίζοντας ένα λεπτό και
μακρύ σωλήνα.
Colchicum
6 Τμήματα περιανθίου ελεύθερα μέχρι τη βάση τους, οι όνυχές τους προσεγγίζουν και
σχηματίζουν σωλήνα, αλλά δεν είναι ενωμένα.
7 Φύλλα εκφυόμενα από την κορυφή του βλαστού, αμέσως κάτω από τα άνθη. Ωοθήκη
στο επίπεδο του εδάφους ή λίγο κάτω από αυτό. Ανθήρες ενωμένοι με το νήμα στο
κέντρο τους.
Androcymbium
7 Φύλλα στη βάση, εκφυόμενα από την κορυφή του βολβού. Ωοθήκη αρκετά εκατοστά
κάτω από την επιφάνεια του εδάφους κατά την ανθοφορία. Ανθήρες στηριζόμενοι στο
νήμα στη βάση τους.
Colchicum
5 Άνθη εκφυόμενα από εμφανή υπέργειο βλαστό. Ωοθήκη υπέργεια κατά την ανθοφορία.
8 Άνθη σε σκιάδια, περιβαλλόμενα από ένα ή περισσότερα σπαθόμορφα βράκτια
(σπάθη) πριν ανοίξουν.
Allium
8 Άνθη μονήρη ή σε βότρεις, φόβες ή κυματοειδείς ταξιανθίες. Αν είναι τοποθετημένα σε
σκιαδιόμορφες ταξιανθίες, τότε δεν περιβάλλονται από σπαθόμορφα βράκτια πριν
ανοίξουν.
9 Τμήματα περιανθίου ενωμένα στη βάση τους για τουλάχιστον το 1/5 του μήκους
τους.
10 Σωλήνας περιανθίου μακρύτερος από τους λοβούς ή τα δόντια του.
11 Καρπός ράγα. Υπόγειος βλαστός ένα ρίζωμα.
Convallaria
11 Καρπός κάψα. Υπόγειος βλαστός ένας βολβός.
12 Το περιάνθιο στενεύει κάπως στην έξοδο του σωλήνα, ο οποίος έχει μήκος
τουλάχιστον 4 φορές το μήκος των λοβών.
13 Ώριμα γόνιμα άνθη μπλε έως μαύρα-μπλε ή βιολεττί. Εάν είναι καφετί ή
κιτρινωπά, τότε το περιάνθιο φέρει 6-λοβη κορόνα κάτω από τους
επάκριους λοβούς.
Muscari
13 Ώριμα γόνιμα άνθη καφετί, κιτρινωπά ή φιλντισένια. Περιάνθιο χωρίς
κορόνα αλλά με κάπως ασύμμετρες διογκώσεις κάτω από τους επάκριους
λοβούς.
Leopoldia
75
76
12 Το περιάνθιο δε στενεύει στην έξοδο του σωλήνα, ο οποίος έχει μήκος μικρότερο από το
4πλάσιο του μήκους των λοβών.
14 Κάψα πυραμιδοειδής.
Bellevalia
14 Κάψα σφαιρική.
Hyacinthella
10 Σωλήνας περιανθίου ίσου μήκους ή κοντύτερος από τους λοβούς.
15 Όλοι οι ποδίσκοι κοντύτεροι από τα άνθη.
Bellevalia
15 Τουλάχιστον οι κατώτεροι ποδίσκοι μακρύτεροι από τα άνθη.
Scilla
9 Τμήματα περιανθίου ελεύθερα ή ενωμένα στη βάση τους για λιγότερο από το 1/5 του μήκους τους.
16 Στύλοι 3-4 (-5), ελεύθεροι σε όλο το μήκος τους.
17 Φύλλα κατά σπονδύλους.
Paris
17 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Veratrum
16 Στύλος, εφόσον υπάρχει, μονήρης, μερικές φορές τρισχιδής στην κορυφή.
18 Νήματα πυκνά τριχωτά.
Narthecium
18 Νήματα λεία ή σχεδόν λεία.
19 Όλα τα φύλλα στη βάση (μερικές φορές 1 ή 2 περιβάλλουν τον βλαστό και δίνουν
την εντύπωση ότι είναι επί του βλαστού).
20 Υπόγειος βλαστός ένας βολβός.
21 Σπέρματα επίπεδα, με πτερύγια. Τμήματα περιανθίου με συνήθως κόκκινο ή
βυσσινί μεσαίο νεύρο.
Drimia
21 Σπέρματα σπανίως επίπεδα και χωρίς πτερύγια. Τμήματα περιανθίου
ομοιόχρωμα ή με μια κεντρική πράσινη λωρίδα.
22 Περιάνθιο λευκό, ποικιλόμορφα στιγματισμένο με κίτρινο ή πράσινο.
Ornithogalum
22 Περιάνθιο μπλε, ιώδες ή ροζ (σπάνια εντελώς λευκό).
23 Ρίζες μονοετείς, απλές. Άνθηση την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι, μαζί ή
μετά την παρουσία των φύλλων. Σπερμοβλάστες 4-10 ανά καρπόφυλλο.
Scilla
23 Ρίζες πολυετείς, διακλαδισμένες. Άνθηση αργά το καλοκαίρι ή το
φθινόπωρο, πριν την έκπτυξη των φύλλων. Σπερμοβλάστες 2 ανά
καρπόφυλλο.
Prospero
20 Υπόγειος βλαστός αδιαφοροποίητος ή μια ομάδα από κονδυλόμορφες ρίζες.
24 Ανθήρες στηριζόμενοι στα νήματα στο κέντρο τους. Νήματα
πεπλατυσμένα στη βάση τουςώστε να περιβάλλουν την ωοθήκη.
Asphodelus
24 Ανθήρες στηριζόμενοι στα νήματα στη βάση τους. Νήματα όχι εμφανώς
πεπλατυσμένα στη βάση τους.
Anthericum
19 Μερικά φύλλα βλαστού ή μεγάλα φυλλόμορφα βράκτια παρόντα.
25 Στύλοι 3.
Androcymbium
25 Στύλος 1.
26 Ανθήρες στηριζόμενοι στα νήματα στο κέντρο τους, κινούνται
ελεύθερα.
27 Φύλλα με πλατιά μεμβρανώδη βάση που περιβάλλει τον βλαστό.
Περιάνθιο δισκοειδές.
Asphodeline
76
77
27 Φύλλα μη περιβάλλοντα τον βλαστό. Περιάνθιο καμπανουλοειδές ή με τμήματα περιεστραμμένα
προς τα κάτω.
Lilium
26 Ανθήρες στηριζόμενοι στα νήματα στη βάση τους, εσωστρεφείς.
28 Φύλλα βλαστού 2, αντίθετα, με σκουρόχρωμα στίγματα. Τμήματα περιανθίου απότομα
περιεστραμμένα προς τα κάτω.
Erythronium
28 Φύλλα βλαστού χωρίς στίγματα. Τμήματα περιανθίου όχι περιεστραμμένα προς τα κάτω.
29 Στίγμα απόδισκο (χωρίς στύλο).
Tulipa
29 Στύλος καλά ανεπτυγμένος.
30 Άνθη κατανεύοντα, διαφόρων χρωμάτων αλλά συνήθως με στίγματα, ψηφιδωτά ή με
βυσσινί, καφέ ή πράσινες λωρίδες.
Fritillaria
30 Άνθη όρθια ή οριζόντια, κίτρινα ή λευκά.
Gagea
LINACEAE
1 Άνθη 5-μερή. Σπέρματα επίπεδα.
Linum
1 Άνθη 4-μερή. Σπέρματα ωοειδή.
Radiola
LORANTHACEAE
1 Φύλλα μικρά, λεπιοειδή, ενωμένα κατά ζεύγη σχηματίζοντας έναν κολεό γύρω από τον βλαστό. Φυτά
κοντύτερα από 20 cm.
Arceuthobium
1 Φύλλα επίπεδα, ούτε λεπιοειδή ούτε ενωμένα. Φυτά μεγαλύτερα.
2 Φυτά φυλλοβόλα. Βλαστός σκούρος καφέ στο κατώτερο τμήμα του. Ταξιανθία στάχυς ή βότρυς.
Loranthus
2 Φυτά αειθαλή. Βλαστός πράσινος σε όλο το μήκος του. Ταξιανθία διχασιακή.
Viscum
MAGNOLIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από τα ξενικά γένη Magnolia L. και Liriodendron L., αντιπρόσωποι των
οποίων χρησιμοποιούνται ως καλλωπιστικά.
1 Φύλλα ακέραια, όχι ακρότμητα. Καρπός αποτελούμενος από χωριστά διαρρηκτά καρπόφυλλα, από
τα οποία τα ώριμα σπέρματα κρέμονται από μακρύ μεταξωτό νήμα.
Magnolia
1 Φύλλα έλοβα, με τον κορυφαίο λοβό ακρότμητο. Καρπός αποτελούμενος από χωριστά αδιάρρηκτα
καρπόφυλλα, που το καθένα φέρει ένα ακραίο πτερύγιο.
Liriodendron
MALVACEAE
1 Επικάλυκας απών.
Abutilon
1 Επικάλυκας παρών.
77
78
2 Καρπόφυλλα 3-5. Καρπός κάψα.
3 Τμήματα επικάλυκα πλατιά ωοειδή έως δελτοειδή.
3 Τμήματα επικάλυκα γραμμοειδή.
Gossypium
Hibiscus
2 Καρπόφυλλα τουλάχιστον 6. Καρπός σχιζοκάρπιο.
4 Τμήματα επικάλυκα 5 ή περισσότερα.
5 Ο σωλήνας που σχηματίζουν τα νήματα των στημόνων κυλινδρικός. Άνθη με διάμετρο
μικρότερη από 30 mm, τουλάχιστον κάποια από αυτά σε εμφανείς ποδίσκους.
Althaea
5 Ο σωλήνας που σχηματίζουν τα νήματα των στημόνων με 5 γωνίες. Άνθη διαμέτρου
τουλάχιστον 30 mm, σχεδόν απόδισκα σε σταχυόμορφες ταξιανθίες.
Alcea
4 Τμήματα επικάλυκα 2-3.
6 Τμήματα επικάλυκα ενωμένα στη βάση τους, τουλάχιστον πριν ανοίξουν τα άνθη. Lavatera
6 Τμήματα επικάλυκα ελεύθερα.
7 Τα μερικάρπια σχηματίζουν έναν ± σφαιρικό καρπό. Τμήματα επικάλυκα πλατύτερα από
τα σέπαλα.
Malope
7 Μερικάρπια σε ένα σπόνδυλο σχηματίζοντας έναν κυκλικό δίσκο. Τμήματα επικάλυκα
στενότερα από τα σέπαλα.
Malva
MELIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το ξενικό είδος Melia azedarach L., που χρησιμοποιείται ως
καλλωπιστικό.
MENYANTHACEAE
1 Φύλλα με 3 φυλλάρια. Άνθη ροζ ή λευκά.
Menyanthes
1 Φύλλα απλά. Άνθη κίτρινα.
Nymphoides
MOLLUGINACEAE
1 Φυτά σχεδόν λεία, χωρίς στημονώδη με μορφή πετάλων. Στίγματα 3.
Mollugo
1 Φυτά με αστεροειδείς τρίχες, με πεταλοειδή στημονώδη. Στίγματα 5.
Glinus
MORACEAE
1 Η ουλή που αφήνει η βάση των παράφυλλων μετά την πτώση τους περιβάλλει τον βλαστό. Οι καρποί
δημιουργούνται στο εσωτερικό μιας απιοειδούς κατασκευής.
Ficus
1 Η ουλή που αφήνει η βάση των παράφυλλων μετά την πτώση τους δεν περιβάλλει τον βλαστό. Οι
καρποί είναι τοποθετημένοι σε έναν κοντό άξονα.
Morus
78
79
MYRTACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Myrtus communis L. (μυρτιά), και αρκετούς
εισαγόμενους αντιπροσώπους του γένους Eucalyptus L’Hér.
NAJADACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Najas L.
NYMPHAEACEAE
1 Άνθη λευκά, σπανίως ροζ ή κόκκινα. Ωοθήκη ημι-υποφυής.
1 Άνθη κίτρινα. Ωοθήκη επιφυής.
Nymphaea
Nuphar
OLEACEAE
1 Φύλλα αντίθετα (σε άγρια είδη).
2 Φύλλα κατ’ εναλλαγή (σε άγρια είδη). Στεφάνη με μακρύ σωλήνα. Καρπός ράγα.
Jasminum
2 Φύλλα αντίθετα ή σε σπονδύλους. Στεφάνη βαθιά διαιρεμένη ή απούσα. Καρπός σαμάριο.Fraxinus
1 Φύλλα απλά.
3 Φύλλα με λεπιοειδείς τρίχες στην κάτω επιφάνεια.
Olea
3 Φύλλα χωρίς λεπιοειδείς τρίχες στην κάτω επιφάνεια.
4 Στεφάνη περίπου 2 mm, λευκωπά πράσινη. Σωλήνας στεφάνης πολύ κοντός.
Phillyrea
4 Στεφάνη τουλάχιστον 5 mm. Σωλήνας στεφάνης ίσου μήκους έως διπλάσιος του μήκους των
λοβών της.
5 Άνθη λιλά, σπανίως λευκά. Σωλήνας στεφάνης διπλάσιου μήκους από τους λοβούς της.
Καρπός κάψα.
Syringa
5 Άνθη λευκά. Σωλήνας στεφάνης περίπου ίσου μήκους με τους λοβούς της. Καρπός ράγα.
Ligustrum
ONAGRACEAE
1 Σέπαλα και πέταλα 2. Καρπός αδιάρρηκτος, με 1-2 σπέρματα.
Circaea
1 Σέπαλα 4 ή 5. Πέταλα 4, 5 ή 0. Καρπός πολύσπερμη κάψα ή ράγα.
2 Σέπαλα 4 ή 5, κάπως παραμένοντα στην καρποφορία. Πέταλα 0 ή 5. Στήμονες 4 ή 10.
Ludwigia
2 Σέπαλα και πέταλα 4, αποπίπτοντα. Στήμονες 8.
3 Σπέρματα με μια τούφα τρίχες στη χάλαζα. Στεφάνη πορφυρή-ροζ έως λευκή, ποτέ κίτρινη.
Epilobium
3 Σπέρματα χωρίς τρίχες στη χάλαζα. Στεφάνη κίτρινη, σπανίως ροζ ή πορφυρή.
Oenothera
79
80
OROBANCHACEAE
1 Άνθη μονήρη.
Phelypaea
1 Άνθη σε βότρεις, στάχεις ή φόβες.
2 Στεφάνη ± ακτινόμορφη, 5-λοβη.
Cistanche
2 Στεφάνη εμφανώς δίχειλη.
Orobanche
OXALIDACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Oxalis L.
PAEONIACEAE
Η οικογένεια περιλαμβάνει μόνο το γένος Paeonia L., που αντιπροσωπεύεται στην Ελλάδα με 4 είδη
και αρκετά υποείδη.
PALMACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύται μόνο από το γένος Phoenix L. με το ενδημικό είδος P. theophrasti W.
Greuter που εξαπλώνεται στην Κρήτη. Τα ξενικά είδη P. dactylifera L. και P. canariensis hort. ex
Chabaud. χρησιμοποιούνται ευρέως ως καλλωπιστικά.
PAPAVERACEAE
1 Άνθη ακτινόμορφα.
2 Ταξιανθία σκιαδιόμορφη. Σπέρματα με εξάρτημα κοντά στον οφθαλμό.
Chelidonium
2 Ταξιανθία όχι σκιαδιόμορφη. Σπέρματα χωρίς εξάρτημα κοντά στον οφθαλμό.
3 Ωοθήκη με 2 καρπόφυλλα. Σπέρματα τοποθετημένα σε σπογγώδη ιστό που περιέχεται στην
ωοθήκη.
Glaucium
3 Ωοθήκη με περισσότερα από 2 καρπόφυλλα, χωρίς σπογγώδη ιστό.
4 Κάψα μήκους μικρότερου από το πενταπλάσιο του πλάτους της, ανοίγει με πόρους. Στίγματα
τοποθετημένα ακτινωτά στον δίσκο.
Papaver
4 Κάψα γραμμοειδής, μήκους τουλάχιστον το δεκαπλάσιο του πλάτους της, ανοίγει με βαλβίδες.
Στίγματα όχι ακτινωτά τοποθετημένα στον δίσκο.
Roemeria
1 Άνθη ζυγόμορφα ή δισυμμετρικά.
5 Άνθη δισυμμετρικά. Καρπός γραμμοειδής, με αρθρώσεις.
Hypecoum
5 Άνθη ζυγόμορφα, ένα από τα εξωτερικά πέταλα με πλήκτρο. Καρπός κάψα ή κάρυο.
6 Καρπός μονόσπερμο κάρυο.
Fumaria
6 Καρπός πολύσπερμος.
80
81
7 Χασμόφυτα με κόνδυλους. Ο στύλος πέφτει. Βράκτια μικρά, οξυκόρυφα, υπο-μεμβρανώδη.
Pseudofumaria
7 Κονδυλώδη πολυετή φυτά των δασών και των αλπικών λιβαδιών. Ο στύλος παραμένει. Βράκτια
εμφανή, πράσινα.
Corydalis
PARNASSIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Parnassia palustris L.
PASSIFLORACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από καλλιεργούμενα είδη του γένους Passiflora L.
PEDALIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το καλλιεργούμενο είδος Sesamum indicum L.
PHYTOLACCACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το ξενικό γένος Phytolacca L.
PITTOSPORACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από καλλιεργούμενα είδη του γένους Pittosporum Gaertn.
PLANTAGINACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από πολυάριθμα είδη του γένους Plantago L.
PLATANACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από το αυτοφυές είδος Platanus orientalis L. και διάφορα
καλλιεργούμενα υβρίδια.
81
82
PLUMBAGINACEAE
1 Άνθη σε κεφάλια. Κορυφή του βλαστού περιβαλλόμενη από ένα σωληνόμορφο μεμβρανώδες
περίβλημα.
Armeria
1 Άνθη σε στάχεις ή φόβες. Κορυφή του βλαστού όχι περιβαλλόμενη από ένα σωληνόμορφο
μεμβρανώδες περίβλημα.
2 Φύλλα υπό μορφή ροζέτας στη βάση ή λείπουν.
3 Στίγματα νηματοειδή.
Limonium
3 Στίγματα κεφαλιοειδή.
Goniolimon
2 Βλαστοί με φύλλα.
4 Τα φύλλα καταλήγουν σε ακίδα. Στίγματα κεφαλιοειδή. Καρπός αδιάρρηκτος.
Acantholimon
4 Τα φύλλα δεν καταλήγουν σε ακίδα. Στίγματα νηματοειδή ή λοβωτά. Καρπός διαρρηκτός.
5 Κάλυκας σωληνοειδής. Στήμονες ελεύθεροι. Στύλος 1. Ο καρπός ανοίγει με εγκάρσια κυκλική
τομή κοντά στη βάση του και προς τα πάνω με 5 βαλβίδες.
Plumbago
5 Κάλυκας υποκρατηρόμορφος. Στήμονες συμφυείς με τη βάση της στεφάνης. Στύλοι 5,
ελεύθεροι ή συμφυείς από τη μέση και κάτω. Ο καρπός ανοίγει με εγκάρσια κυκλική τομή
κοντά στην κορυφή του ή με ασύμμετρα σχισίματα.
6 Σωλήνας στεφάνης πολύ κοντύτερος από τους λοβούς της.
6 Σωλήνας στεφάνης περίπου ίσου μήκους με τους λοβούς της.
Limonium
Limoniastrum
POLYGALACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Polygala L., που περιλαμβάνει αρκετά είδη.
POLYGONACEAE
1 Όρθιοι θάμνοι, έντονα διακλαδισμένοι.
Atraphaxis
1 Φυτά ποώδη, μερικές φορές ξυλώδη στη βάση τους.
2 Εξωτερικά τέπαλα με ισχυρά αγκάθια.
Emex
2 Τέπαλα χωρίς αγκάθια.
3 Τέπαλα σε δύο σπονδύλους των 3, τα εσωτερικά πολύ μεγαλύτερα στην καρποφορία.
Rumex
3 Τέπαλα 2-5, ίσου μεγέθους στην καρποφορία ή τα εξωτερικά μεγαλύτερα.
4 Φύλλα δελτοειδή. Φυτά ανδροδίοικα, τα ερμαφρόδιτα άτομα ετερόστυλα. Τέπαλα σχεδόν
ελεύθερα.
Fagopyrum
4 Φύλλα συνήθως όχι δελτοειδή. Φυτά ούτε ανδροδίοικα ούτε ετερόστυλα. Τέπαλα ενωμένα για
1/4 του μήκους τους ή περισσότερο.
5 Περιάνθιο αποτελούμενο από 2 σπονδύλους, με 2 τέπαλα ο καθένας. Αλπικά πολυετή φυτά
με ισχυρό κεντρικό ριζικό τμήμα.
Oxyria
5 Περιάνθιο με (4-) 5 (-6) τέπαλα. Φυτά διαφόρων οικοτόπων.
6 Όλα ή τα περισσότερα άνθη σε πυκνούς στάχεις. Οι στήμονες περιβάλλονται από μικρά,
λειτουργικά νεκτάρια.
Persicaria
82
83
6 Όλα ή τα περισσότερα άνθη σε ολιγανθείς μασχαλιαίες ομάδες ή σε χαλαρούς στάχεις. Νεκτάρια
απόντα ή υποτυπώδη.
7 Μικρού ή μεσαίου μεγέθους ποώδη φυτά, μη αναρριχόμενα. Εξωτερικά τέπαλα χωρίς πτερύγια και
χωρίς τρόπιδα. Νεκτάρια απόντα.
Polygonum
7 Λεπτά αναρριχώμενα ή μεγάλα πολυετή ποώδη φυτά. Εξωτερικά τέπαλα με πτρύγια ή τρόπιδα.
Νεκτάρια υποτυπώδη.
Fallopia
PORTULACACEAE
1 Παράφυλλα κοντά, τριχωτά. Η κάψα ανοίγει με εγκάρσιο σχίσιμο. Περιάνθιο κίτρινο, πορτοκαλί ή
μαντζέντα.
Portulaca
1 Παράφυλλα απόντα. Η κάψα ανοίγει με 3 βαλβίδες. Περιάνθιο πρασινωπά λευκό.
Montia
POTAMOGETONACEAE
1 Φύλλα αντίθετα (μερικές φορές ανά 3 σε σπόνδυλους), άμισχα. Καρπίδια αχαινιοειδή.
Groenlandia
1 Φύλλα κατ’ εναλλαγή ( ή αυτά του περιβλήματος σχεδόν αντίθετα), άμισχα ή έμμισχα. Καρπός
δρυποειδής.
2 Περιβλήματα φύλλων συμφυεί με τις βάσεις των φύλλων, γλωσσοειδή. Όλα τα φύλλα σχεδόν
ενωμένα, στενά γραμμοειδή έως νηματοειδή. Στάχεις υπο-βυθισμένοι.
Stuckenia
2 Περιβλήματα φύλλων ελεύθερα από τη βάση των φύλλων, σχηματίζοντας ένα βράκτιο ανάμεσα
στο φύλλο και τον βλαστό. Στάχεις αναδυόμενοι στην ανθοφορία.
Potamogeton
PRIMULACEAE
1 Λοβοί στεφάνης απότομα στραμμένοι προς τα έξω. Φυτά με κόνδυλους.
Cyclamen
1 Λοβοί στεφάνης όχι απότομα στραμμένοι προς τα έξω. Φυτά χωρίς κόνδυλους.
2 Άνθη ζυγόμορφα. Κάλυκας με αγκάθια.
Coris
2 Άνθη ακτινόμορφα. Κάλυκας χωρίς αγκάθια.
3 Φύλλα στη βάση, συχνά σε ροζέτα. Άνθη μονήρη ή σε άφυλλο βλαστό.
4 Λοβοί στεφάνης πολυσχιδείς.
Soldanella
4 Λοβοί στεφάνης όχι πολυσχιδείς.
5 Ο φάρυγγας της στεφάνης στενεύει. Φυτά όχι ετερόστυλα.
Androsace
5 Ο φάρυγγας της στεφάνης δε στενεύει ή στενεύει ελαφρώς. Φυτά συχνά ετερόστυλα.
Primula
3 Βλαστοί με φύλλα και άνθη.
6 Ωοθήκη υποφυής έως μεσοφυής.
Samolus
6 Ωοθήκη επιφυής.
7 Στεφάνη κοντύτερη του κάλυκα.
8 Φύλλα αντίθετα. Η κάψα ανοίγει με βαλβίδες.
Asterolinon
83
84
8 Φύλλα κατ’ εναλλαγή. Η κάψα ανοίγει με εγκάρσια κυκλική τομή (πυξίδιο).
Anagallis
7 Στεφάνη ισομήκης ή μακρύτερη του κάλυκα.
9 Άνθη 7-μερή.
Lysimachia
9 Άνθη 5-μερή.
10 Κάψα ανοιγόμενη με εγκάρσια κυκλική τομή (πυξίδιο).
Anagallis
10 Κάψα ανοιγόμενη με βαλβίδες.
11 Ο φάρυγγας της στεφάνης στενεύει.
Androsace
11 Φάρυγγας στεφάνης ανοικτός, δε στενεύει..
Lysimachia
PUNICACEAE
Η οικογένεια περιλαμβάνει μόνο το γένος Punica L., με ένα είδος στην Ελλάδα (P. granatum L.).
PYROLACEAE
1 Όλα τα φύλλα με μορφ’η λεπιών, χωρίς χλωροφύλλη.
Monotropa
1 Πράσινα φύλλα παρόντα.
2 Βότρεις μονόπλευροι. Γυρεόκοκκοι ελεύθεροι.
2 Βότρεις όχι μονόπλευροι. Γυρεόκοκκοι σε τετράδες.
Orthilia
Pyrola
RAFFLESIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Cytinus L.
RANUNCULACEAE
1 Φυτά αναρριχώμενα. Φύλλα αντίθετα.
Clematis
1 Πολυετή ή μονοετή ποώδη φυτά. Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή όλα στη βάση.
2 Άνθη εμφανώς ζυγόμορφα.
3 Ανώτερο σέπαλο με μορφή κουκούλας.
Aconitum
3 Ανώτερο σέπαλο όχι με μορφή κουκούλας.
4 Τα ανώτερα 2 νεκταριοφόρα φύλλα ελεύθερα, με 2 νεκταροφόρα πλήκτρα προεξέχοντα μέσα
στο πλήκτρο των σεπάλων. Θύλακες 3 (-5).
Delphinium
4 Τα ανώτερα 2 νεκταριοφόρα φύλλα ενωμένα σε μία ενιαία κατασκευή, με 1 νεκταροφόρο
φύλλο που προεξέχει μέσα στο πλήκτρο των σεπάλων. Θύλακας 1.
Consolida
2 Άνθη ακτινόμορφα ή σχεδόν ακτινόμορφα.
5 Άνθη μεγάλα, κατανεύοντα, με 5 εμφανή πλήκτρα.
Aquilegia
84
85
5 Άνθη συνήθως όρθια, χωρίς πλήκτρα, σπάνια με κοντά αφανή πλήκτρα ± ενωμένα στον άξονα του
άνθους.
6 Καρπός ραγοειδής, στην ωριμότητα μαύρος και γυαλιστερός. Κατώτερα φύλλα βλαστού μεγάλα,
διαιρεμένα σε 3 ποδισκοφόρα τμήματα.
Actaea
6 Καρπός ένα κεφάλιο από θύλακες ή αχαίνια, μερικές φορές κάψα. Φύλλα διαφόρων τύπων αλλά
όχι όπως παραπάνω.
7 Καρπός κεφάλιο από μονόσπερμα, αδιάρρηκτα αχαίνια.
8 Βλαστός με έναν μόνο σπόνδυλο με 3 φύλλα, τα οποία μπορεί να είναι σεπαλοειδή και να
περιβάλλουν το άνθος.
9 Άνθη περιβαλλόμενα από 3 ακέραια, σεπαλοειδή φύλλα. Έλασμα φύλλων βάσης με 3
ωοειδείς, ακέραιους λοβούς.
Hepatica
9 Σπόνδυλος φύλλων βλαστού σε κάποια απόσταση κάτω από το άνθος. Έλασμα φύλλων
βάσης όχι όπως παραπάνω.
10 Ο στύλος επιμηκύνεται έντονα και είναι πτεροειδής στην καρποφορία. Άνθη
καμπανουλοειδή.
Pulsatilla
10 Ο στύλος επιμηκύνεται ελαφρώς στην καρποφορία και δεν είναι πτεροειδής. Άνθη ±
επίπεδα.
Anemone
8 Φύλλα βλαστού κατ’ εναλλαγή, μερικές φορές απόντα.
11 Εσωτερικά τμήματα περιανθίου (πέταλα) με νεκταροφόρους αδένες στη βάση τους.
12 Το υπάνθιο επιμηκύνεται έντονα στην καρποφορία και η ταξικαρπία έχει μήκος
μεγαλύτερο από το δεκαπλάσιο του πλάτους της. Φύλλα όλα στη βάση, γραμμοειδή,
ακέραια.
Myosurus
12 Το υπάνθιο δεν επιμηκύνεται ή επιμηκύνεται ελαφρώς στην καρποφορία. Φύλλα όχι
όπως παραπάνω.
13 Αχαίνια με ένα κυκλικό άδειο κύτταρο σε κάθε πλευρά της βάσης τους. Ράμφος
αχαινίων μήκους τουλάχιστον το διπλάσιο του μήκους του σώματός τους. Φύλλα
βλαστού απόντα.
Ceratocephala
13 Αχαίνια χωρίς άδεια κυκλικά κύτταρα στη βάση τους. Ράμφος συνήθως κοντύτερο
από το σώμα των αχαινίων. Φύλλα βλαστού συνήθως παρόντα.
Ranunculus
11 Εσωτερικά τμήματα περιανθίου (πέταλα) χωρίς νεκταροφόρους αδένες στη βάση τους.
14 Τμήματα περιανθίου 4-5, σε ένα σπόνδυλο, συχνά αφανή και αποπίπτοντα.
Thalictrum
14 Τμήματα περιανθίου σε 2 ανόμοιους σπονδύλους, τουλάχιστον ο εσωτερικός
αποτελούμενος από πεταλοειδή τμήματα και παραμένει για κάποιο διάστημα.
Adonis
7 Καρπός αποτελούμενος από θύλακες με αρκετά σπέρματα, συνήθως ελεύθεροι αλλά μερικές
φορές ενωμένοι ώστε να σχηματίζουν μια κάψα.
15 Μονοετή φυτά. Θύλακες ± ενωμένοι ώστε να σχηματίζουν μια κάψα.
16 Σέπαλα πεταλοειδή, πολύ μακρύτερα από τα πέταλα (νεκταροφόρα φύλλα).
Θύλακες (3-) 5 (-14), ανοίγουν στην εσωτερική τους ραφή.
Nigella
16 Σέπαλα ελαφρώς πεταλοειδή, κοντύτερα από τα πέταλα. Θύλακες 2-3,
ανοίγουν και από τις δύο ραφές.
Garidella
15 Πολυετή φυτά. Θύλακες ελεύθεροι ή ελαφρώς ενωμένοι στη βάση τους.
85
86
17 Τμήματα περιανθίου σε ένα σπόνδυλο. Νεκταροφόρα φύλλα απόντα. Έλασμα φύλλων υποκυκλικό,
με οδοντωτά περιθώρια.
Caltha
17 Τμήματα περιανθίου σε 2 σπονδύλους, ο εσωτερικός σπόνδυλος αποτελείται από μικρότερα
νεκταροφόρα φύλλα. Έλασμα φύλλων παλαμοειδώς διαιρεμένο.
18 Εξωτερικά τμήματα περιανθίου κίτρινα, στραμμένα προς τα μέσα, σχηματίζοντας ένα ± σφαιρικό,
όρθιο άνθος.
Trollius
18 Εξωτερικά τμήματα περιανθίου πρασινωπά. Άνθη πλατιά καμπανουλοειδή, ± κατανεύοντα.
Helleborus
RESEDACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Reseda L.
RHAMNACEAE
1 Παράφυλλα ακανθωτά, παραμένοντα.
2 Νεαροί βλαστοί τριχωτοί. Καρπός ξηρός, με πτερύγια.
Paliurus
2 Νεαροί βλαστοί άτριχοι. Καρπός σαρκώδης, χωρίς πτερύγια.
Ziziphus
1 Παράφυλλα μαλακά, συχνά πέφτουν.
3 Χειμερινοί οφθαλμοί με λέπια. Άνθη συνήθως 4-μερή, συχνά μονογενή.
Rhamnus
3 Χειμερινοί οφθαλμοί γυμνοί. Άνθη συνήθως 5-μερή, ερμαφρόδιτα.
Frangula
ROSACEAE
1 Δένδρα, θάμνοι ή μικροί θάμνοι.
2 Πέταλα περίπου 8. Κατακείμενοι μικροί θάμνοι.
Dryas
2 Πέταλα 0, 4 ή 5.
3 Φύλλα πτεροειδή ή παλαμοειδή.
4 Άνθη χωρίς πέταλα, σε πυκνά κεφάλια.
Sarcopoterium
4 Άνθη με 4 ή 5 πέταλα, όχι σε πυκνά κεφάλια.
5 Καρπόφυλλα και καρπός εκτεθειμένα επάνω στο υπάνθιο.
6 Φυτά αγκαθωτά. Καρπός ένα κεφάλιο από μικρές δρύπες.
Rubus
6 Φυτά χωρίς αγκάθια. Καρπόφυλλα περισσότερα από 5, εξελισσόμενα σε αχαίνια. Καρπός ένα
κεφάλιο από αχαίνια.
Potentilla
5 Καρπόφυλλα κλεισμένα στο υπάνθιο.
7 Συνήθως αγκαθωτοί θάμνοι. Καρπόφυλλα πολυάριθμα, ελεύθερα.
Rosa
7 Δένδρα, χωρίς αγκάθια. Καρπόφυλλα 2-5, ενωμένα με το υπάνθιο.
Sorbus
3 Φύλλα απλά.
86
87
8 Καρπόφυλλα όχι ενωμένα με το υπάνθιο. Καρπός όχι άπιο (σαρκώδης, αδιάρρηκτος καρπός, που στο
κέντρο περιέχει τον πυρήνα, όπως στο μήλο).
9 Φύλλα με λοβούς.
10 Καρπός αποτελούμενος από μία ή περισσότερες μικρές δρύπες.
Rubus
10 Καρπός από αρκετά θυλάκια.
Spiraea
9 Φύλλα χωρίς λοβούς.
11 Καρπόφυλλο 1. Καρπός δρύπη.
Prunus
11 Καρπόφυλλα περισσότερα από 1, ελεύθερα, εξελισσόμενα σε θυλάκια.
Spiraea
8 Καρπόφυλλα ενωμένα με το υπάνθιο και κλεισμένα μέσα σε αυτό. Καρπός άπιο.
12 Άνθη μονήρη.
13 Άνθη μικρότερα από 1 cm σε διάμετρο. Καρπός κόκκινος ή μαύρος.
Cotoneaster
13 Άνθη μεγαλύτερα από 1 cm σε διάμετρο. Καρπός καστανός, πράσινος ή κίτρινος.
14 Σέπαλα κοντύτερα από τα πέταλα, οδοντωτά.
Cydonia
14 Σέπαλα μακρύτερα από τα πέταλα, ακέραια.
Mespilus
12 Άνθη σε ταξιανθίες με 2 έως πολυάριθμα άνθη.
15 Τοιχώματα των καρπόφυλλων σκληρά-πετρώδη στην καρποφορία.
16 Φύλλα ακέραια.
Cotoneaster
16 Φύλλα οδοντωτά με μικρά ή μεγάλα δόντια, ή έλοβα.
17 Φυτά αειθαλή. Παράφυλλα πίπτοντα.
17 Φυτά φυλλοβόλα. Παράφυλλα περαμένοντα.
Pyracantha
Crataegus
15 Τοιχώματα των καρπόφυλλων χόνδρινα στην καρποφορία.
18 Άνθη σε σύνθετους κόρυμβους ή φόβες.
19 Φυτά αειθαλή. Άνθη σε σύνθετους βότρεις.
19 Φυτά φυλλοβόλα. Άνθη σε σύνθετους κόρυμβους.
Eriobotrya
Sorbus
18 Άνθη σε σκιάδια, βότρεις ή ολιγανθείς ομάδες.
20 Πέταλα γραμμοειδή έως επιμήκη-ωοειδή, χωρίς όνυχα.
Amelanchier
20 Πέταλα αντωοειδή ή κυκλικά, με όνυχα.
21 Στύλοι ελεύθεροι. Σάρκα του καρπού με λιθώδη κύτταρα.
Pyrus
21 Στύλοι ενωμένοι στη βάση τους. Σάρκα του καρπού με λίγα ή χωρίς καθόλου
λιθώδη κύτταρα.
Malus
1 Ποώδη φυτά.
22 Πέταλα απόντα.
23 Φύλλα απλά ή παλαμοειδώς διαιρεμένα.
24 Φυτά μονοετή. Στήμονες 1 (-2).
Aphanes
24 Φυτά πολυετή. Στήμονες 4-10.
25 Καρπόφυλλα 5-12.
Sibbaldia
25 Καρπόφυλλο 1.
Alchemilla
23 Φύλλα πτεροειδή.
Sanguisorba
87
88
22 Πέταλα 4 ή περισσότερα.
26 Πέταλα περίπου 8.
Dryas
26 Πέταλα 4, 5 ή 6.
27 Σέπαλα 4-6. Δεν υπάρχει επικάλυκας.
28 Άνθη κίτρινα. Καρπός με αγκιστρωτές, δύσκαμπτες τρίχες.
Agrimonia
28 Άνθη λευκά, κρεμ, κόκκινα ή πορφυρά. Καρπός χωρίς δύσκαμπτες τρίχες.
29 Φύλλα πτεροειδή, με μικρά φυλλάρια μεταξύ των μεγαλύτερων φυλλαρίων. Καρπός
κεφάλιο από αχαίνια.
Filipendula
29 Φύλλα αδιαίρετα, παλαμοειδή ή πτεροειδή με ισομεγέθη φυλλάρια. Καρπός ένα κεφάλιο
από μικρές δρύπες.
Rubus
27 Σέπαλα 4-5. Υπάρχει επικάλυκας με 4-5 μέρη.
30 Καρπόφυλλα και αχαίνια κλεισμένα μέσα στο υπάνθιο.
Aremonia
30 Καρπόφυλλα και αχαίνια εκτεθειμένα.
31 Φύλλα πτεροειδή ή λυροειδή.
32 Στύλοι μακριοί, παραμένοντες
32 Στύλοι κοντοί, αποπίπτοντες.
Geum
Potentilla
31 Φύλλα τριμερή, παλαμοειδή ή παλαμοειδώς λοβωτά.
33 Υπάνθιο διογκούμενο και σαρκώδες ή σπογγώδες στην καρποφορία.
34 Πέταλα πορφυρά.
Potentilla
34 Πέταλα λευκά.
Fragaria
33 Υπάνθιο μη διογκούμενο στην καρποφορία.
35 Πέταλα 1-2 mm. Στήμονες 5 (-10).
Sibbaldia
35 Πέταλα > 2 mm. Στήμονες 10 ή περισσότεροι.
Potentilla
RUBIACEAE
1 Φύλλα αντίθετα, με μικρά παράφυλλα. Μικροί θάμνοι.
Putoria
1 Φύλλα και φυλλόμορφα παράφυλλα σε σπονδύλουςμ ανά 4 ή περισσότερα.
2 Σωλήνας στεφάνης μακρύτερος από τους λοβούς.
3 Άνθη σε πυκνούς στάχεις, συνήθως με ένα μόνο άμισχο άνθος στη μασχάλη κάθε βρακτίου.
Crucianella
3 Άνθη σε φόβες, κεφάλια ή κυματώδεις ταξιανθίες.
4 Άνθη σε κεφάλια.
5 Κάλυκας με 6 δόντια, παραμένει στην καρποφορία.
5 Κάλυκας απών.
Sherardia
Asperula
4 Άνθη σε φόβες ή σε κυματώδεις ταξιανθίες.
6 Φύλλα σε σπονδύλους των 4.
Asperula
6 Φύλλα σε σπονδύλους περισσότερα από 4.
88
89
7 Ποδίσκοι με βρακτίδια. Ωοθήκη και καρπός επιμήκη, ακρότμητα στην κορυφή.
7 Ποδίσκοι χωρίς βρακτίδια. Ωοθήκη και καρπός ωοειδή.
Asperula
Galium
2 Σωλήνας στεφάνης κοντύτερος από τους λοβούς.
8 Στεφάνη 5-λοβη. Καρπός σαρκώδης.
Rubia
8 Στεφάνη 4-λοβη. Καρπός ξηρός.
9 Κεντρικό άνθος της κυματώδους ταξιανθίας ερμαφρόδιτο. Πλευρικά άνθη αρσενικά
(σπάνια απόντα).
10 Φύλλα σε σπονδύλους περισσότερα από 4.
Galium
10 Φύλλα σε σπονδύλους των 4.
11 Άνθη κίτρινα. Ποδίσκοι στραμμένοι προς τα κάτω, κάτω από τα φύλλα, δεν
επιμηκύνονται στην καρποφορία ούτε περικυκλώνουν τον καρπό, χωρίς εμφανείς
δύσκαμπτες τρίχες.
Cruciata
11 Άνθη λευκωπά. Ποδίσκοι στραμμένοι προς τα κάτω, ανάμεσα στα φύλλα,
επιμηκύνονται στην καρποφορία και περικυκλώνουν τον καρπό, φέρουν
εμφανείς δύσκαμπτες τρίχες ή άγκιστρα στην εξωτερική τους επιφάνεια. Valantia
9 Όλα τα άνθη ερμαφρόδιτα.
12 Ακρότατες διακλαδώσεις της ταξιανθίας με βράκτια και συχνά με βρακτίδια.
Asperula
12 Ακρότατες διακλαδώσεις της ταξιανθίας χωρίς βράκτια ή βρακτίδια.
Galium
RUPPIACEAE
Η οικογένεια περιλαμβάνει μόνο το γένος Ruppia L. με 2 αντιπρόσωπους στην ελληνική χλωρίδα (R.
cirrhosa (Petagna) Grande και R. maritima L.).
RUTACEAE
1 Φύλλα πτεροειδή, περιττόληκτα. Φυλλάρια 2,5-7,5 cm, εμφανώς πριονωτά. Άνθη ζυγόμορφα, ποτέ
κίτρινα.
Dictamnus
1 Φύλλα απλά, 3-μερή, 5-μερή ή 2- έως 3-πτεροειδή. Λοβοί κοντύτεροι από 2,5 cm, ακέραιοι ή
ελαφρώς πριονωτοί. Άνθη ακτινόμορφα, κίτρινα.
2 Φύλλα 2- έως 3-πτεροειδή. Πέταλα 4, εκτός από το κεντρικό άνθος, με οδοντωτά ή ωλεφαριδωτά
περιθώρια, σπανίως ακέραια. Νήματα άτριχα στο κατώτερο τμήμα τους.
Ruta
2 Φύλλα απλά ή 3-μερή, πολύ σπάνια 5-μερή. Πέταλα 5, ακέραια. Νήματα τριχωτά στην εσωτερική
επιφάνεια του κατώτερου τμήματός τους.
Haplophyllum
SALICACEAE
1 Αρσενικοί ίουλοι όρθιοι. Άνθη χωρίς δίσκο. Βράκτια ακέραια. Ακραίος οφθαλμός απών. Οφθαλμοί με
ένα εξωτερικό λέπι.
Salix
89
90
1 Αρσενικοί ίουλοι κρεμάμενοι. Άνθη περιβαλλόμενα από έναν κυππελόμορφο δίσκο. Βράκτια
οδοντωτά ή βλεφαριδωτά. Ακραίος οφθαλμός παρών. Οφθαλμοί με αρκετά εξωτερικά λέπια.
Populus
SANTALACEAE
1 Δίοικα θαμνώδη ή ημι-θαμνώδη φυτά.
Osyris
1 Φυτά μονοετή ή πολυετή με ξυλώδη βάση. Άνθη ερμαφρόδιτα.
2 Άνθη σε πυκνό σκιαδόμορφο ακραίο βότρυ. Τμήματα περιανθίου ελεύθερα πάνω από την ωοθήκη.
Comandra
2 Άνθη ή τμηματικές ταξιανθίες σε επιμηκυσμένο βότρυ. Το περιάνθιο σχηματίζει σωλήνα πάνω από
την ωοθήκη.
Thesium
SAPINDACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το ξενικό είδος Cardiospermum halicacabum L.
SAXIFRAGACEAE
1 Άνθη 5-μερή, με σέπαλα και πέταλα.
1 Άνθη 4-μερή, μόνο με σέπαλα.
Saxifraga
Chrysosplenium
SCROPHULARIACEAE
1 Γόνιμοι στήμονες 2 (στημονώδη μερικές φορές παρόντα επίσης)
2 Στεφάνη όχι δίχειλη.
Veronica
2 Στεφάνη ± εμφανώς δίχειλη, με το άνω χείλος ακέραιο ή 2-λοβο και το κάτω χείλος 3-λοβο.
3 Άνθη μονήρη στις μασχάλες των φύλλων.
4 Βρακτίδια παρόντα. Λοβοί του κάλυκα άνισοι. Κάψα τοιχοραγής και φραγμοραγής.
4 Βρακτίδια απόντα. Λοβοί του κάλυκα ίσοι. Κάψα μόνο φραγμοραγής.
3 Άνθη σε επάκριους στάχεις ή βότρεις.
Gratiola
Lindernia
Lagotis
1 Γόνιμοι στήμονες (3-) 4-5 (-8).
5 Στεφάνη όχι δίχειλη.
6 Φύλλα αντίθετα.
7 Φύλλα λυροειδώς πτεροειδή. Νήματα με βυσσινί τρίχες.
Verbascum
7 Φύλλα δις-πριονωτά. Νήματα λεία ή με άχρωμες τρίχες.
Scrophularia
6 Φύλλα κατ’ εναλλαγή ή όλα στη βάση.
8 Όλα τα φύλλα στη βάση.
Limosella
90
91
8 Φύλλα βλαστού παρόντα.
9 Άνθη στις μασχάλες των φύλλων.
Sibthorpia
9 Άνθη σε επάκριους στάχεις, βότρεις ή φόβες.
10 Σωλήνας στεφάνης πολύ κοντός. Στήμονες εξερχόμενοι από τη στεφάνη.
Verbascum
10 Σωλήνας στεφάνης μήκους τουλάχιστον το μισό της διαμέτρου του χείλους της. Στήμονες
περιλαμβανόμενοι στη στεφάνη.
Digitalis
5 Στεφάνη ± εμφανώς δίχειλη, με το άνω χείλος ακέραιο ή 2-λοβο και το κάτω χείλος 3-λοβο.
11 Σωλήνας στεφάνης με πλήκτρο ή σάκκο στη βάση.
12 Κάψα ανοιγόμενη με επιμήκεις σχισμές.
13 Φύλλα με παλαμοειδείς νευρώσεις, νεφροειδή έως υποκυκλικά, έμμισχα.
Cymbalaria
13 Φύλλα χωρίς παλαμοειδείς νευρώσεις, συνήθως στενά, ± άμισχα.
Linaria
12 Κάψα ανοιγόμενη από 2-3 πόρους στην κορυφή της.
14 Ο φάρυγγας του σωλήνα της στεφάνης δεν είναι κλεισμένος από διόγκωση
(υπερώο) του κάτω χείλους της.
15 Στεφάνη μεγαλύτερη από 9 mm.
15 Στεφάνη μικρότερη από 9 mm.
Chaenorhinum
Microrrhinum
14 Ο φάρυγγας του σωλήνα της στεφάνης ± κλεισμένος από μια διόγκωση (υπερώο)
στη βάση του κάτω χείλους της.
16 Σωλήνας στεφάνης με ένα στενό πλήκτρο στη βάση του.
Kickxia
16 Σωλήνας στεφάνης με έναν φαρδύ σάκκο στη βάση του.
17 Μονοετή φυτά. Κάλυκας με άνισους λοβούς, μακρύτερους από τον σωλήνα
της στεφάνης.
Misopates
17 Πολυετή φυτά. Κάλυκας με ± ίσους λοβούς, κοντύτερους από τον σωλήνα
της στεφάνης.
Antirrhinum
11 Σωλήνας στεφάνης συμμετρικός στη βάση του, χωρίς πλήκτρο ή σάκκο.
18 Παρασιτικά φυτά, χωρίς χλωροφύλλη. Φύλλα συρρικνωμένα σε
σαρκώδη, λευκωπά ή καφετί λέπια.
Lathraea
18 Αυτότροφα ή ημιπαρασιτικά φυτά. Χλωροφύλλη παρούσα (σπάνια
κρυμμένη από ανθοκυανίνη). Φύλλα όχι έντονα σαρκώδη.
19 Κάψα φραγμοραγής.
20 Φυτά χωρίς αδένες ή αδενώδεις τρίχες. Άνθη μονήρη στις μασχάλες
των φύλλων.
Lindernia
20 Φυτά με αδένες ή αδενώδεις τρίχες, τουλάχιστον στους ποδίσκους
και τη στεφάνη. Άνθη σε στάχεις, φόβες ή κυματώδεις ταξιανθίες.
Scrophularia
19 Κάψα τοιχοραγής ή καρπός αδιάρρηκτος.
21 Ποδίσκοι με 2 βρακτίδια.
Siphonostegia
21 Ποδίσκοι χωρίς βρακτίδια.
22 Κάλυκας με 5 δόντια ή δίχειλος ή ελαφρώς λοβωτός, όχι
συμμετρικά 4-λοβος.
23 Ανώτερα φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Pedicularis
91
92
23 Ανώτερα φύλλα αντίθετα ή σε σπονδύλους.
24 Φύλλα πτεροειδή.
Pedicularis
24 Φύλλα ακέραια ή βαθιά και ακανόνιστα οδοντωτά.
25 Καρπός μονόσπερμος.
Tozzia
25 Καρπός κάψα με πολυάριθμα σπέρματα.
26 Φυτά με αδενώδες τρίχωμα. Άνθη απόδισκα. Ανώτερο χείλος της στεφάνης όχι
εμβολοειδές.
Bellardia
26 Φυτά σχεδόν λεία. Άνθη με εμφανείς ποδίσκους. Ανώτερο χείλος της στεφάνης εμφανώς
εμβολοειδές.
Rhynchocorys
22 Κάλυκας εμφανώς και ± συμμετρικά 4-λοβος.
27 Κάψα με 1-4 σπέρματα.
28 Φυτά μονοετή. Ανώτερο χείλος στεφάνης με μορφή κουκούλας. Κάψα με 4 σπέρματα,
μήκους μεγαλύτερου από το πλάτος της, συνήθως οξυκόρυφη ή ακιδόληκτη.
Melampyrum
28 Ριζωματώδη πολυετή φυτά. Ανώτερο χείλος της στεφάνης επίπεδο. Κάψα μονόσπερμη,
σφαιρική.
Tozzia
27 Κάψα με περισσότερα από 4 σπέρματα.
29 Σωλήνας κάλυκα υποσφαιρικός, φουσκωμένος, ιδιαίτερα κατά την καρποφορία.
Λοβοί ανθήρων όχι ακιδόληκτοι. Σπέρματα δισκοειδή, με πτερύγια στα περιθώρια.
Rhinanthus
29 Σωλήνας κάλυκα συνήθως κυλινδρικός ή καμπανουλοειδής, ελαφρώς φουσκωμένος.
Λοβοί ανθήρων ακιδόληκτοι. Σπέρματα όχι δισκοειδή.
30 Λοβοί του άνω χείλους της στεφάνης στραμμένοι προς τα πίσω. Λοβοί του κάτω
χείλους με εμφανή εγκόλπωση. Ένας λοβός του ανθήρα με μακρύτερη ακίδα από
τον άλλο.
Euphrasia
30 Άνω χείλος της στεφάνης ακέραιο, ή με επίπεδους λοβούς. Λοβοί κάτω χείλους
ακέραιοι ή με πολύ μικρή εγκόλπωση. Λοβοί ανθήρα με ισομήκεις ακίδες.
31 Σπέρματα περίπου 0,5 mm, λεία ή με συμμετρικό δικτυωτό πλέγμα, χωρίς
πτερύγια.
Parentucellia
31 Σπέρματα 1-2 mm, με πτερύγια ή κατά μήκος ραβδώσεις ή κανάλια.
32 Ταξιανθία μονόπλευρη. Φύλλα συνήθως ακέραια ή σχεδόν ακέραια. Odontites
32 Ταξιανθία όχι μονόπλευρη. Φύλλα τραχέως πριονωτά.
Bellardia
SIMAROUBACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το ξενικό, έντονα εισβλητικό είδος Ailanthus altissima (Mill.)
Swingle.
92
93
SOLANACEAE
1 Ανθήρες συμφυείς.
2 Στεφάνη καμπανουλοειδής.
Withania
2 Στεφάνη τροχοειδής.
3 Οι ανθήρες ανοίγουν με πόρους στην κορυφή τους.
Solanum
3 Οι ανθήρες ανοίγουν με κατά μήκος σχισμές.
4 Φύλλα διακοπτόμενα πτεροειδή, περιτόληκτα. Στεφάνη κίτρινη.
4 Φύλλα ακέραια. Στεφάνη λευκωπή, πρασινωπή ή πορφυρή.
Lycopersicon
Capsicum
1 Ανθήρες ελεύθεροι.
5 Άνθη σε βότρεις ή φόβες.
6 Φυτά θαμνώδη. Φύλλα λεία.
7 Κάλυκας όχι μεγαλύτερος από 7 mm. Καρπός ραγοειδής με όχι περισσότερα από 11
σπέρματα.
Cestrum
7 Κάλυκας τουλάχιστον 10 mm. Καρπός κάψα με τουλάχιστον 20 σπέρματα.
Nicotiana
6 Φυτά ποώδη. Φύλλα τριχωτά, συχνά κολλώδη.
8 Ταξιανθία συνήθως διακλαδισμένη. Στεφάνη σωληνοειδής ή στενά χοανοειδής. Η κάψα
ανοίγει με βαλβίδες στην κορυφή της.
Nicotiana
8 Ταξιανθία απλή. Στεφάνη συνήθως πλατιά χοανοειδής. Καρπός (κάψα) πυξίδιο.
Hyoscyamus
5 Άνθη μονήρη, ή σε ζεύγη ή μικρές ομάδες, μερικές φορές ομαδοποιημένα σε στάχεις.
9 Φυτά θαμνώδη, συνήθως αγκαθωτά.
Lycium
9 Φυτά ποώδη, συχνά ξυλώδη στη βάση τους.
10 Καρπός κάψα.
11 Μονοετή φυτά. Ο κάλυκας κόβεται με κυκλική τομή στο μέσο του, ενώ η βάση
του παραμένει. Κάψα αγκαθωτή, ανοίγει κατά μήκος ή ακανόνιστα.
Datura
11 Φυτά πολυετή. Ο κάλυκας παραμένει ολόκληρος. Κάψα χωρίς αγκάθια, ανοίγει
με κυκλική τομή στο μέσο της (πυξίδιο).
Hyoscyamus
10 Καρπός ράγα.
12 Φυτά με μακριά σαρκώδη ρίζα. Φύλλα σε πυκνή ροζέτα στη βάση.
Mandragora
12 Φυτά χωρίς μακριά σαρκώδη ρίζα. Φύλλα όχι σε πυκνή ροζέτα στη βάση.
13 Οι στήμονες εισέρχονται (ενώνονται) στην κορυφή του σωλήνα της
στεφάνης. Ο κάλυκας περιβάλλει τη ράγα και συχνά είναι πολύ μακρύτερος
από αυτή.
Physalis
13 Οι στήμονες εισέρχονται κοντά στη βάση του σωλήνα της στεφάνης. Ο
κάλυκας δεν περιβάλλει τη ράγα.
Atropa
SPARGANIACEAE
Η οικογένεια περιλαμβάνει μόνο το γένος Sparganium L.
93
94
STYRACACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Styrax officinalis L.
TAMARICACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Tamarix L.
TETRAGONIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από το ξενικό είδος Tetragonia tetragonioides (Pallas) O. Kuntze.
THELIGONACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Theligonum cynocrambe L.
THYMELAEACEAE
1 Εξωκάρπιο σαρκώδες, σπάνια δερματώδες. Ο καρπός αποκαλύπτεται όταν ωριμάσει. Φύλλα σπανίως
μικρότερα από 12 mm. Άνθη αρωματικά.
Daphne
1 Εξωκάρπιο λεπτό και ξηρό. Ώριμος καρπός συνήθως περιβαλλόμενος από το υπάνθιο που παραμένει.
Φύλλα σπανίως μεγαλύτερα από 12 mm. Άνθη καθόλου ή λίγο αρωματικά.
Thymelaea
TILIACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Tilia L.
TRAPACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Trapa natans L.
TYPHACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Typha L.
94
95
ULMACEAE
1 Έλασμα φύλλων με 3 προεξέχοντα νεύρα στη βάση του. Οφθαλμοί εφαπτόμενοι στους βλαστούς.
Τμήματα περιανθίου ελεύθερα. Καρπός σαρκώδης.
Celtis
1 Έλασμα φύλλων χωρίς 3 προεξέχοντα νεύρα στη βάση του. Οφθαλμοί αφιστάμενοι ή όρθιοι.
Τμήματα περιανθίου ± ενωμένα. Καρπός ξηρός.
2 Φύλλα δις-πριονωτά. Άνθη ερμαφρόδιτα. Καρπός σαμάριο.
2 Φύλλα πριονωτά. Άνθη αρσενικά και ερμαφρόδιτα. Καρπός ξηρή δρύπη.
Ulmus
Zelkova
URTICACEAE
1 Φύλλα κατ’ εναλλαγή, χωρίς παράφυλλα. Φυτά πολύγαμα. Νύσσουσες τρίχες απούσες.
Parietaria
1 Φύλλα αντίθετα, με παράφυλλα. Φυτά μόνοικα ή δίοικα. Νύσσουσες τρίχες παρούσες.
Urtica
VALERIANACEAE
1 Σωλήνας στεφάνης με πλήκτρο κοντά στη βάση του ή με κύρτωμα κοντά στο μέσο του. Στήμονας 1.
Centranthus
1 Σωλήνας στεφάνης χωρίς πλήκτρο, καθόλου ή λίγο κυρτός. Στήμονες 2-4.
2 Διχοτομικά διακλαδισμένα μονοετή φυτά.
3 Στήμονες 3, ελεύθεροι. Σωλήνας στεφάνης όχι μακρύτερος από το διπλάσιο του χείλους της.
Valerianella
3 Στήμονες 2 ή 3 από τους οποίους οι 2 είναι ενωμένοι. Σωλήνας στεφάνης μακρύτερος από το
διπλάσιο του χείλους της.
Fedia
2 Πολυετή φυτά, όχι διχοτομικά διακλαδισμένα.
Valeriana
VERBENACEAE
1 Φυτά ποώδη.
2 Κάλυκας με 5, ± ισομήκη δόντια. Καρπός αποτελούμενος από 4 μικρά κάρυα.
2 Κάλυκας δίχειλος. Καρπός αποτελούμενος από 2 μικρά κάρυα.
Verbena
Lippia
1 Φυτά θαμνώδη.
3 Φύλλα με λοβούς.
Vitex
3 Φύλλα ακέραια.
4 Φύλλα αντίθετα. Άνθη κίτρινα ή κόκκινα.
4 Τα περισσότερα φύλλα ανά 3 σε σπονδύλους. Άνθη ιώδη ή λευκά.
Lantana
Lippia
VIOLACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από πολυάριθμα είδη του γένους Viola L.
95
96
VITACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται από το είδος Vitis vinifera L. (αμπέλι).
ZANNICHELLIACEAE
1 Δίοικα θαλάσσια φυτά. Φύλλα πλάτους 2-4 mm, ακανθωτώς πριονωτά στην κορυφή. Ο στύλος
διαιρείται σε 2 νηματοειδή στίγματα.
Cymodocea
1 Μόνοικα φυτά γλυκών υδάτων. Φύλλα πλάτους μέχρι 2 mm, ακέραια. Στύλος απλός.
Zannichellia
ZOSTERACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Zostera L.
ZYGOPHYLLACEAE
1 Φύλλα κατ’ εναλλαγή.
Peganum
1 Φύλλα αντίθετα.
2 Φύλλα απλά. Αγκαθωτά παράφυλλα παρόντα.
Fagonia
2 Φύλλα με τουλάχιστον ένα ζεύγος φυλλαρίων. Αγκαθωτά παράφυλλα απόντα.
3 Φύλλα με ένα ζεύγος φυλλαρίων. Κάψα χωρίς αγκάθια ή εξογκώματα.
Tetraena
3 Φύλλα με πολλά ζεύγη φυλλαρίων. Καρπός σχιζοκάρπιο, με πολλά αγκάθια και εξογκώματα.
Tribulus
96
97
ΚΛΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΓΥΜΝΟΣΠΕΡΜΩΝ
ΚΛΕΙΔΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ
1 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα έχουν τη μορφή δρύπης ή περιβάλλονται από παχύ και
σαρκώδες ή λεπτό και ξηρό περίβλημα. Είναι τοποθετημένα μονήρη ή σε μικρές ομάδες και δε
σχηματίζουν ποτέ ξυλώδη κώνο τοποθετημένα σε επαναλαμβανόμενες σειρές.
2 Το περίγραμμα των φύλλων έχει τη μορφή βεντάλιας και το έλασμα φέρει πολυάριθμα νεύρα. Το
έλασμα των φύλλων και τα νεύρα του έχουν διχοτομική διαμόρφωση.
Ginkgoaceae
2 Το περίγραμμα των φύλλων δεν έχει μορφή βεντάλιας, αλλά είναι γραμμοειδές, λογχοειδές ή
ωοειδές. Το έλασμα των φύλλων φέρει ένα ή κανένα νεύρο, σπανιότατα φέρει πολλά νεύρα. Το
έλασμα των φύλλων και τα νεύρα του ελάσματος δεν έχουν ποτέ διχοτομική διαμόρφωση.
3 Τα φύλλα είναι μικρά, ελαττωμένα, λεπιόμορφα και υπόλευκα ή άχρωμα, μη λειτουργικά.
Φωτοσυνθετικά λειτουργούν, αντ’ αυτών, πλατιά-ρομβοειδή, ισοπεδωμένα κομμάτια κλαδιών
(φυλλοκλάδια), που υπάρχουν σε όλο το φυτό από το στάδιο του ώριμου αρτίβλαστου.
Phyllocladaceae
3 Τα φύλλα έχουν διάφορα σχήματα, μπορεί να είναι μεγάλα ή μικρά και λεπιόμορφα και είναι τα
κύρια φωτοσυνθετικά όργανα σε όλα τα στάδια ανάπτυξης του φυτού.
4 Τα θηλυκά όργανα των φυτών αποτελούνται από αρκετά καρπικά λέπια παρόμοιου μεγέθους με
τα οποία στην ωρίμανση συμφύονται και μετατρέπονται σε κάπως σαρκώδη κώνο με μορφή
δρύπης (Juniperus).
Cupressaceae
4 Τα θηλυκά όργανα των φυτών δεν αποτελούνται από καρπικά λέπια παρόμοιου μεγέθους με τα
οποία τελικά συμφύονται στην ωρίμανση.
5 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα των φυτών φέρονται μονήρη σε σειρές στις μασχάλες
διαδοχικών φύλλων των αναπτυγμένων βλαστών. Κάθε θηλυκό αναπαραγωγικό όργανο από
μόνο του περιβάλλεται από ένα (συχνά έγχρωμο ) σαρκώδες περίβλημα.
Taxaceae
5 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα των φυτών είτε φέρονται μονήρη σε σειρές στις μασχάλες
διαδοχικών φύλλων των αναπτυγμένων βλαστών, αλλά δεν περιβάλλονται από ένα σαρκώδες
περίβλημα, είτε εάν περιβάλλονται από ένα σαρκώδες περίβλημα, τότε δεν είναι σειριακά
τοποθετημένα στους αναπτυγμένους βλαστούς.
6 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα δεν είναι σειριακά τοποθετημένα σε αναπτυγμένους
βλαστούς, αλλά στην άκρη ελαττωμένων βλαστητικών αξόνων και αναδύονται πρώιμα σαν
μακριοί μίσχοι, από το εσωτερικό των εξωτερικών λεπιών των οφθαλμών που διαχειμάζουν.
Εάν τα θηλυκά όργανα έχουν τη μορφή δρύπης, τότε φέρονται από κεφάλια που αρχικά
έχουν πολλά βράκτια. Εάν περιβάλλονται από σαρκώδες περίβλημα τότε οι αρσενικοί κώνοι
σχηματίζουν μακριούς και σύνθετους ακραίους στάχεις. Οι σπερματοβλάστες είναι σε κάθε
περίπτωση ορθότροπες.
Cephalotaxaceae
6 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα των φυτών είτε είναι σειριακά τοποθετημένα σε
ανεπτυγμένους βλαστούς, είτε αναδύονται με διαφόρους τρόπους από το εσωτερικό των
οφθαλμών που διαχειμάζουν, αλλά και στις δύο περιπτώσεις δεν περιβάλλονται από
σαρκώδες περίβλημα, αντίθετα περιβάλλονται από ένα λεπτό και ξηρό περίβλημα
(σπανιότατα από ένα ψευδο-σαρκώδες περίβλημα), ή από ένα ή περισσότερα βράκτια,
κάποια από τα οποία στην ωρίμανση μετατρέπονται σε σαρκώδη υποδοχή. Οι
σπερμοβλάστες μπορεί να είναι ορθότροπες ή ανάτροπες.
Podocarpaceae
1 Τα θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα των φυτών, δεν έχουν μορφή δρύπης, ούτε περιβάλλονται από
παχύ και σαρκώδες ή λεπτό και ξηρό περίβλημα. Είναι τοποθετημένα σε επαναλαμβανόμενες
σειρές και σχηματίζουν έναν ξυλώδη κώνο, συνήθως από πολυάριθμα καρπικά λέπια.
97
98
7 Φύλλα εφήμερα, ξηρά, λεπιόμορφα και σχεδόν μη λειτουργικά στα ώριμα φυτά, κάθε ένα δε φέρει
ένα μασχαλιαίο φωτοσυνθετικό όργανο.
8 Κάθε ένα από τα φωτοσυνθετικά μασχαλιαία όργανα είναι ένα πραγματικό φύλλο με δύο νεύρα.
Sciadopytiaceae
8 Κάθε ένα από τα μασχαλιαία φωτοσυνθετικά όργανα είναι μονήρες και με ένα νεύρο ή (συνήθως)
2-, 3- ή 5 μαζί γραμμοειδή βελονοειδή φύλλα, όλα ενωμένα στη βάση τους και περιβαλλόμενα από
ένα μεμβρανώδη κολεό ώστε να σχηματίζουν ένα απλό θύσανο (δεσμίδα).
Pinaceae
7 Φύλλα διαφόρων τύπων που αποτελούν τα κύρια φωτοσυνθετικά όργανα των ώριμων φυτών.
9 Θηλυκοί κώνοι αποτελούμενοι συνήθως από μία σπερμοβλάστη σε κάθε καρπικό λέπι. Το σπέρμα
μπορεί να αποχωρίζεται ή να παραμένει ενωμένο με το καρπικό λέπι κατά την ωρίμανση.
Araucariaceae
9 Θηλυκοί κώνοι αποτελούμενοι τυπικά από καρπικά λέπια με δύο σπερμοβλάστες σε κάθε ένα
τους. Τα σπέρματα, αποχωρίζονται πάντοτε, στην ωρίμανση, από τα καρπικά λέπια.
10 Θηλυκοί κώνοι μικρού ή μεσαίου (συνήθως) ή και πολύ μεγάλου (περιστασιακά) μεγέθους,
αποτελούμενοι από μεγάλο αριθμό σπειροειδώς τοποθετημένων καρπικών λεπιών και λίγο ή
πολύ ευδιάκριτων βρακτίων. Τα καρπικά λέπια φέρουν πάντοτε δύο σπερμοβλάστες και δεν
συμφύονται ποτέ με τα βράκτια. Οι κώνοι ωριμάζουν σε 1-3 χρόνια. Οι γυρεόκοκκοι φέρουν
αεροφόρους σάκους. Φύλλα σπειροειδώς τοποθετημένα, κατ’ εναλλαγή ή σε δέσμες ανά 2-5.
Pinaceae
10 Θηλυκοί κώνοι μικρού (συνήθως) ή μεσαίου μεγέθους, αποτελούμενοι από λίγα έως αρκετά,
σπειροειδώς ή αντίθετα τοποθετημένα, καρπικά λέπια που μπορεί να έχουν ή μα μην έχουν
ευδιάκριτα βράκτια. Τα καρπικά λέπια φέρουν συνήθως πολυάριθμες σπερμοβλάστες
(σπανιότατα 1 ή 2) και δεν συμφύονται ποτέ με τα βράκτια κατά την ωρίμανση. Οι κώνοι
ωριμάζουν σε 1 χρόνο. Οι γυρεόκοκκοι δε φέρουν αεροφόρους σάκους. Φύλλα αντίθετα και
σταυροειδώς τοποθετημένα ή σε σπονδύλους των 3 ή 4 (σπανιότατα σπειροειδώς
τοποθετημένα).
Cupressaceae
98
99
ΚΛΕΙΔΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΓΥΜΝΟΣΠΕΡΜΩΝ
ΚΛΕΙΔΕΣ ΓΕΝΩΝ ΚΑΙ ΕΙΔΩΝ
PINACEAE
1 Βραχυκλάδια απόντα, φύλλα όλα μονήρη επί των κύριων βλαστών.
2 Φύλλα φερόμενα σε σφηνοειδείς προεξοχές ή διογκώσεις που παραμένουν μετά την πτώση των
φύλλων.
3 Φύλλα έμμισχα. Ρητινοφόρος αγωγός 1, στη μέση του φύλλου.
Picea
3 Φύλλα άμισχα. Ρητινοφόροι αγωγοί πλευρικοί.
Tsuga
2 Φύλλα μη φερόμενα σε σφηνοειδείς προεξοχές, αλλά αφήνουν δισκοειδείς ουλές όταν πέφτουν.
4 Ουλές των βάσεων των φύλλων, που έπεσαν, κυκλικές, μη προεξέχουσες καθόλου. Κώνοι
όρθιοι.
Abies
4 Ουλές των βάσεων των φύλλων που έπεσαν ελλειψοειδείς, ελαφρά προεξέχουσες. Κώνοι
καμπτόμενοι ή κρεμασμένοι προς τα κάτω.
Pseudotsuga
1 Βραχυκλάδια παρόντα και φέρουν δεσμίδες από δύο ή περισσότερα φύλλα.
5 Φύλλα επί των μακροκλαδίων λεπιοειδή, όχι πράσινα. Βραχυκλάδια πολύ ελαττωμένα
(νανοκλάδια), και φέρουν 2-5 πράσινα βελονοειδή φύλλα.
Pinus
5 Φύλλα επί των μακροκλαδίων παρόμοια με αυτά των βραχυκλαδίων. Βραχυκλάδια
προεξέχοντα, φέροντα πολύ πυκνούς θυσάνους φύλλων.
6 Φυτά φυλλοβόλα. Βράκτια μακρύτερα από τα καρπικά λέπια στον κώνο. Κώνοι όχι
μεγαλύτεροι από 4 cm.
Larix
6 Φυτά αειθαλή. Βράκτια πολύ μικρά ή λείπουν. Κώνοι μεγαλύτεροι από 4 cm. Cedrus
Abies Miller
Δίνονται κλείδες για τα είδη που αναπτύσσονται στην Ελλάδα
1 Νεαροί βλαστοί λείοι.
2 Φύλλα οξύληκτα ή ακιδωτά (νύσσοντα), 18 -30 x (1,7-) 1,9-2,4 (-2,6) mm, αφιστάμενα, πυκνά
τοποθετημένα, εκτεινόμενα ομοιόμορφα στο επάνω μέρος και στα πλάγια των κλαδιών. Στο κάτω
μέρος των κλαδιών είναι λιγότερο πυκνά τοποθετημένα και συνήθως αφήνουν ένα χώρισμα. Οι
οφθαλμοί είναι καλυμμένοι με ρητίνη. Θηλυκοί κώνοι 12-16 x 4-5 cm.
A. cephalonica
2 Φύλλα με ποικίλη μορφή ακόμα και στον ίδιο βλαστό, ελαφρά ακρότμητα, αμβλυκόρυφα ή
οξυκόρυφα. Οι οφθαλμοί δεν είναι καλυμμένοι με ρητίνη.
A. x borisii-regis
1 Νεαροί βλαστοί τριχωτοί, τουλάχιστον αυτοί του τρέχοντος έτους.
3 Φύλλα ακρότμητα στην κορυφή, 20-30 Χ (1.9)2-2,3 mm, εκτεινόμενα οριζόντια στα πλάγια
κλαδιών, ενώ στην επάνω επιφάνεια κατευθύνονται προς τα πάνω και προς τα έξω αφήνοντας
ένα εμφανές χώρισμα. Οι οφθαλμοί δεν είναι καλυμμένοι με ρητίνη. Θηλυκοί κώνοι 10-15 (-20) x
3-4 cm.
A. alba
3 Φύλλα με ποικίλη μορφή ακόμα και στον ίδιο βλαστό, ελαφρά ακρότμητα, αμβλυκόρυφα ή
οξυκόρυφα. Οι οφθαλμοί δεν είναι καλυμμένοι με ρητίνη.
A. x borisii-regis
99
100
Picea Dietr.
Στην Ελλάδα εξαπλώνεται μόνο το P. abies (L.) Karsten subsp. abies.
Pinus L.
Κλείδες προσδιορισμού των ειδών του γένους Pinus που συναντώνται συνήθως στην Ελλάδα αλλά και
στον ευρύτερο Ευρωπαϊκό χώρο, είτε ως αυτοφυή είτε ως καλλωπιστικά:
1 Φύλλα ανά 5.
2 Σπέρματα με πτερύγιο. Φύλλα με 2-4 περιθωριακούς ρητινοφόρους αγωγούς.
3 Νεαροί βλαστοί με λεπτές κοκκινο-καστανές τρίχες. Απόφυση όχι διογκωμένη.
P. strobus
3 Νεαροί βλαστοί λείοι ή σχεδόν λείοι. Απόφυση διογκωμένη.
4 Φύλλα άκαμπτα, κατευθυνόμενα προς την κορυφή των κλαδιών. Κώνος (7-) 8-11 (-12) cm,
κυλινδρικός ή πολύ στενά ωοειδής, κάπως κεκαμμένος, καστανόξανθος.
P. peuce
4 Φύλλα όχι άκαμπτα, κρεμάμενα. Κώνος 15-25 cm, ευθύς.
P. wallichiana
2 Σπέρματα χωρίς πτερύγια. Φύλλα με 2-5 κεντρικούς ρητινοφόρους αγωγούς.
5 Λέπια οφθαλμών λαμπερά. Κώνος μήκους 1½ φορές το πλάτος του. Σπέρματα με
εύθραυστο περίβλημα.
P. sibirica
5 Λέπια οφθαλμών θαμπά. Κώνος μήκους μικρότερο από 1 ½
Σπέρματα με σκληρό περίβλημα.
φορές το πλάτος του.
P. cebra
1 Φύλλα ανά 2 ή 3.
6 Φύλλα ανά 3, σπάνια μαζί με κάποια ανά 2.
7 Χειμερινοί οφθαλμοί κυλινδρικοί, με ρητίνη. Φύλλα χονδρά. Ομφαλός με ισχυρό αγκάθι
που παραμένει.
P. ponterosa
7 Χειμερινοί οφθαλμοί ωοειδείς, χωρίς ρητίνη. Φύλλα λεπτά. Ομφαλός με ισχυρό αγκάθι
που παραμένει.
8 Φύλλα όχι μακρύτερα από 150 mm. Λέπια οφθαλμών στενά πεπιεσμένα, ισχυρά
ασύμμετρα. Κώνος 7-14 mm, ισχυρά ασύμμετρος.
P. radiata
8 Φύλλα 20-30 cm. Λέπια οφθαλμών ελεύθερα, κεκαμμένα. Κώνος 10-20 cm, συμμετρικός.
P. canariensis
6 Φύλλα ανά 2.
9 Σπέρματα χωρίς πτερύγια ή με πτερύγια μικρότερα από 10 mm. Οι κώνοι ωριμάζουν
την τρίτη χρονιά.
P. pinea
9 Σπέρματα με καλά αναπτυγμένα πτερύγια μεγαλύτερα από 10 mm. Οι κώνοι
ωριμάζουν τη δεύτερη χρονιά.
10 Οι θηλυκοί κώνοι, μετά την ωρίμανση, παραμένουν στα κλαδιά για αρκετά χρόνια και
μπορούν να διατηρούνται κλειστοί. Οι βλαστοί δίνουν δύο ή περισσότερους
σπονδύλους δευτερογενών κλαδιών ετησίως. Τα λέπια των οφθαλμών σχεδόν
στραμμένα προς τα έξω.
100
101
11 Πρόσφατα ωριμασμένοι νεαροί βλαστοί κιτρινωποί-γκρίζοι ή γκριζωποί-καστανοί. Φύλλα ανοικτοπράσινα, με φάρδος έως 1 mm περίπου, με ρητινοφόρους αγωγούς περιφερειακούς.
12 Ετήσιοι νεαροί βλαστοί γκριζοπράσινοι ή γκριζοκίτρινοι. Ετήσια φύλλα με κολεό 7-10 mm, των
προηγούμενων ετών 3-7 mm. Θηλυκοί κώνοι στραμμένοι σχεδόν παράλληλα προς τα κλαδιά. Ο
ποδίσκος 10-20 (-22) mm, ίσιος ή με κλίση.
P. halepensis
12 Ετήσιοι νεαροί βλαστοί κίτρινο-καστανοί ή κόκκινο-καστανοί. Ετήσια φύλλα με κολεό 9-16 mm,
των προηγούμενων ετών 4-9 mm. Θηλυκοί κώνοι σχεδόν κάθετοι στα κλαδιά. Ο ποδίσκος (3-)410 (-11) mm.
P. brutia
11 Πρόσφατα ωριμασμένοι νεαροί βλαστοί κοκκινωποί-καστανοί. Φύλλα σκούρο-πράσινα, με πλάτος
έως 1,2-2 (-2,5) mm, με ρητινοφόρους αγωγούς κεντρικούς.
P. pinaster
10 Θηλυκοί κώνοι, μετά την ωρίμανση, ανοίγουν και πέφτουν αφού κοπούν. Οι βλαστοί δίνουν μόνο
ένα σπόνδυλο δευτερογενών κλαδιών ετησίως. Τα λέπια των οφθαλμών συνήθως όχι στραμμένα
προς τα έξω.
13 Οφθαλμοί κυλινδρικοί, οξύληκτοι. Φύλλα γλαυκοπράσινα, με περιφερειακούς ρητινοφόρους
αγωγούς. Ο φλοιός στο ανώτερο τμήμα του κορμού και τα μεγαλύτερα κλαδιά ξεφλουδίζονται
σε λεπτές κοκκινωπές ή πορτοκαλί φολίδες με μορφή χαρτιού.
P. sylvestris
13 Οφθαλμοί ωοειδείς κομμένοι απότομα στην κορυφή ή ωοειδείς κυλινδρικοί. Φύλλα
σκουροπράσινα , με ρητινοφόρους αγωγούς κεντρικούς. φλοιός όχι όπως παραπάνω.
14 Δένδρα ύψους 20-50 μέτρα. Οφθαλμοί ωοειδείς κομμένοι απότομα στη κορυφή.
15 Ο φλοιός σχίζεται σε μεγάλες επιμήκεις λεπιοειδείς πλάκες. Οφθαλμοί με ρητίνη. Καρπικά
λέπια τρίχρωμα. Ομφαλός και μία ζώνη ακριβώς κάτω από την απόφυση ανοικτό καφέ,
απόφυση αχυρόχρωμη, το υπόλοιπο λέπι μαύρο ή μαυριδερό-πορφυρό.
P. nigra
15 Ο φλοιός σχίζεται σε πολύ μικρά κομμάτια. Οφθαλμοί χωρίς ρητίνη. Τα
ολόκληρα σχεδόν του ίδιου χρώματος, ανοικτό καφέ.
καρπικά
λέπια
P. heldreichii
14 Θάμνοι έως 3,5 μέτρα με όρθια ή ανερχόμενα κλαδιά. Οφθαλμοί ωοειδείς κυλινδρικοί.
Θηλυκοί κώνοι 2-5 Χ 1,5-2,5 cm. Απόφυση επίπεδη ή κυρτή στο πάνω μέρος και κοίλη στο
κάτω. Ο ομφαλός στο κέντρο ή λίγο κάτω από την μέση του καρπικού λεπίου έχει μικρό
αγκάθι.
P. mugo
CUPRESSACEAE
1 Φύλλα γραμμοειδή-λογχοειδή, με περιθώρια με λεπτή οδόντωση, ώριμοι θηλυκοί κώνοι με πλάτος
μεγαλύτερο από 15 mm, αποτελούμενοι από δερματώδη, σπειροειδώς τοποθετημένα, καρπικά
λέπια, που καθένα έχει 2-3 σπέρματα.
Cunninghamia
1 Φύλλα με διαφορετικό σχήμα, εάν είναι γραμμοειδή τότε τα περιθώρια είναι ακέραια και αν οι
θηλυκοί κώνοι αποτελούνται από δερματώδη, σπειροειδώς τοποθετημένα, καρπικά λέπια, τότε έχουν
πλάτος μικρότερο από 15 mm και καθένα έχει 2 σπέρματα.
2 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους, όλα γραμμοειδή, επίπεδα και ακέραια.
3 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους και τα καρπικά λέπια είναι τοποθετημένα αντίθετα και
σταυροειδώς. Οι πλευρικοί κλαδίσκοι είναι φυλλοβόλοι.
Metasequoia
3 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους και τα καρπικά λέπια είναι σπειροειδώς τοποθετημένα.
4 Φύλλα στα κύρια κλαδιά λεπιοειδή, γραμμοειδή και επίπεδα στους πλευρικούς κλαδίσκους,
πλευρικοί κλαδίσκοι αειθαλείς, όλοι οι κώνοι στις άκρες ή σχεδόν στις άκρες των φυλλοφόρων
κλαδίσκων.
Sequoia
101
102
4 Φύλλα (σχεδόν) όλα γραμμοειδή, επίπεδα ή κοντά βελονοειδή προς σουβλοειδή σε μερικές
ποικιλίες, οι πλευρικοί κλαδίσκοι (ημι-) φυλλοβόλοι, αρσενικοί κώνοι πολυάριθμοι σε άφυλλους
κλαδίσκους, θηλυκοί κώνοι σε παχύτερους κλαδίσκους, συχνά συναθροισμένοι
Taxodium
2 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους, τουλάχιστον εν μέρει λεπιοειδή ή σουβλοειδή, ή ένα μίγμα
από λεπιοειδή και γραμμοειδή στο ίδιο ώριμο φυτό.
5 Φύλλα στους πλευρικούς κωνοφόρους κλαδίσκους και τα καρπικά λέπια είναι τοποθετημένα
σπειροειδώς.
6 Φύλλα στου πλευρικούς φυλλοφόρους κλαδίσκους λεπιοειδή καθώς και γραμμοειδή, όλα
τοποθετημένα ελικοειδώς, πλευρικοί κλαδίσκοι φυλλοβόλοι.
Glyptostrobus
6 Φύλλα στους πλευρικούς φυλλοφόρους κλαδίσκους λεπιοειδή ή σουβλοειδή ή λογχοειδή, όλα
τοποθετημένα ελικοειδώς, πλευρικοί κλαδίσκοι αειθαλείς.
7 Φύλλα στους πλευρικούς φυλλοφόρους κλαδίσκους κυρίως λεπιοειδή. Θηλυκοί κώνοι
ωοειδείς, με μήκος μεγαλύτερο από 30 mm, με 30 ή περισσότερα ασπιδοειδή καρπικά
λέπια, φλοιός του κορμού παχύς και μαλακός νηματώδης.
Sequoiadendron
7 Φύλλα στους πλευρικούς φυλλοφόρους κλαδίσκους λεπιοειδή, σουβλοειδή ή λογχοειδή,
αφιστάμενα. Θηλυκοί κώνοι, με μήκος μεγαλύτερο από 30 mm, με λιγότερα από 30 καρπικά
λέπια, φλοιός σχετικά λεπτός και λεπιοειδής.
8 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους των θηλυκών ατόμων όλα σουβλοειδή, εμφανώς με
τρόπιδα, θηλυκοί κώνοι ακιδωτοί, τα σφηνοειδή καρπικά λέπια με μικρά δόντια πάνω από
την κεκαμμένη κορυφή του βρακτίου.
Cryptomeria
8 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους λεπιοειδή, σουβλοειδή ή λογχοειδή, εμφανώς με
τρόπιδα, τα καρπικά λέπια χωρίς μικρά δόντια πάνω από την κεκαμμένη κορυφή του
βρακτίου.
9 Φύλλα σουβλοειδή, μόνο στα νεαρά φυτά, τα οποία τελικά μετασχηματίζονται σε
λεπιοειδή, θηλυκοί κώνοι ελλειψοειδείς προς κυλινδρικοί, με λεπτά καρπικά λέπια,
αρσενικοί κώνοι συναθροισμένοι.
Taiwania
9 Φύλλα σουβλοειδή ή λεπιοειδή στα ώριμα φυτά, θηλυκοί κώνοι (υπό-) σφαιρικοί, με
σχεδόν χονδρά καρπικά λέπια, αρσενικοί κώνοι μονήρεις.
Anthotaxis
5 Φύλλα στους πλευρικούς φυλλοφόρους κλαδίσκους και τα καρπικά λέπια είναι τοποθετημένα
αντίθετα και σταυροειδώς, αντίθετα ή σε σπονδύλους.
10 Θηλυκοί κώνοι ραγόμορφοι, (+ ή -) μαλακοί , αδιάρρηκτοι, καρπικά λέπια (σχεδόν) εξ
ολοκλήρου συμφυή, φύλλα λεπιοειδή ή βελονοειδή.
Juniperus
10 Θηλυκοί κώνοι διαφορετικοί αδιάρρηκτοι, καρπικά λέπια τουλάχιστον κατά ένα μέρος
(τελικά) διαρρηκτοί, φύλλα στους πλάγιους κλαδίσκους λεπιοειδή, σπανίως βελονοειδή
ή γραμμοειδή.
11 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους τοποθετημένα αντίθετα και σταυροειδώς,
διμορφικά, με επιφάνειες με διαφορετικό σχήμα και πλευρές.
12 Θηλυκοί κώνοι (σχεδόν) σφαιρικοί, όταν είναι κλειστοί, με καρπικά λέπια σχεδόν
ισομήκη.
13 Θηλυκοί κώνοι με 4 (-5 -6) υποασπιδοειδή καρπικά λέπια τοποθετημένα σε
αντίθετα και σταυροειδή ζεύγη.
14 Φύλλα ασθενώς διμορφικά.
15 Μικρό δένδρο ή θάμνος, φύλλα με μεγάλο μέρος πεπιεσμένο πάνω στον βλαστό,
συμφυή στους κλαδίσκους εκτός από τη μικρή κορυφή, θηλυκοί κώνοι ξυλώδεις,
μακρύτεροι από 10 mm, με 4-6 πτερυγιοφόρα σπέρματα.
Tetraclinis
102
103
15 Πλαγιαστός θάμνος, φύλλα με μικρό μέρος πεπιεσμένο πάνω στον βλαστό, θηλυκοί κώνοι
κοντύτεροι από 5 mm, με ένα μη πτερυγιοφόρο σπέρμα.
Microbiota
14 Φύλλα ισχυρώς διμορφικά, με μικρό μέρος πεπιεσμένο πάνω στο βλαστό, τα πλευρικά με
ελεύθερη κορυφή ή υπάρχουν και φύλλα μονομορφικά γραμμοειδή.
Xanthocyparis
13 Θηλυκοί κώνοι με περισσότερα από 6 ασπιδοειδή ή υποασπιδοειδή καρπικά λέπια τοποθετημένα
σε αντίθετα και σταυροειδή ζεύγη.
16 Φύλλα στους πλάγιους κλαδίσκους στιλπνά πράσινα στην πάνω επιφάνεια, με φαρδιές,
λευκές στοματοφόρες ζώνες στην κάτω επιφάνεια, θηλυκοί κώνοι μακρύτεροι από 11 mm.
17 Θηλυκοί κώνοι με 2(-3) ζεύγη μεγαλύτερων καρπικών λεπίων και 2-3 ζεύγη μικρότερων,
φύλλα παχιά, τα εμπρόσθια και τα πλευρικά ίδιου μεγέθους.
Thujopsis
17 Θηλυκοί κώνοι με τουλάχιστον 4 ζεύγη μεγαλύτερων καρπικών λεπίων και μόνο τα ανώτερα
1-2 ζεύγη μικρότερα, φύλλα λεπτά, τα πλευρικά μεγαλύτερα από τα εμπρόσθια.
Fokienia
16 Φύλλα πράσινα στην πάνω επιφάνεια, με λιγότερο λευκές προς πρασινωπές στοματοφόρες
ζώνες στην κάτω επιφάνεια, θηλυκοί κώνοι κοντύτεροι από 12 mm.
Chamaecyparis
12 Θηλυκοί κώνοι επιμήκεις, όταν είναι κλειστοί, με κάποια ζεύγη καρπικών λεπίων διαφορετικού
μήκους από άλλα ζεύγη.
18 Θηλυκοί κώνοι με 3 αντίθετα και σταυροειδώς τοποθετημένα καρπικά λέπια, το κατώτερο
ζεύγος μειωμένου μεγέθους, το μεσαίο ζεύγος μεγαλύτερο και
γόνιμο και το ανώτερο
ζεύγος συμφυές και άγονο.
Calocedrus
18 Θηλυκοί κώνοι με 2 ή -6 αντίθετα και σταυροειδώς τοποθετημένα καρπικά λέπια, τα
μεσαία και το ανώτερο ζεύγη μεγαλύτερα και γόνιμα ή το ανώτερο ζεύγος μειωμένου
μεγέθους και άγονο.
19 Θηλυκοί κώνοι με 2 γόνιμα ζεύγη καρπικών λεπίων, τοποθετημένα αντίθετα και
σταυροειδώς.
20 Τα καρπικά λέπια με μεγάλη κορυφή στο βράκτιο.
Libocedrus
20 Τα καρπικά λέπια με μικρή κορυφή στο βράκτιο.
21 Τα μπροστινά φύλλα μικροσκοπικά σε σύγκριση με τα πλαϊνά, σε όλα τα στάδια, η
κορυφή του βρακτίου σχεδόν στο κέντρο.
Papuacedrus
21 Τα μπροστινά φύλλα όχι μακρύτερα σε σύγκριση με τα πλαϊνά, η κορυφή του
βρακτίου σχεδόν στην κορυφή.
Austrocedrus
19 Θηλυκοί κώνοι με 3-6 γόνιμα ζεύγη καρπικών λεπίων, τοποθετημένων αντίθετα και
σταυροειδώς.
22 Καρπικά λέπια, το ανώτερο ζεύγος μειωμένο και συμφυή, σπέρματα με πτερύγια.
Thuja
22 Καρπικά λέπια παχύτερα, το ανώτερο
ανοικτά,σπέρματα χωρίς πτερύγια.
ζεύγος
καλά
αναπτυγμένο και
Platycladus
11 Φύλλα στους πλευρικούς κλαδίσκους τοποθετημένα αντίθετα και σταυροειδώς ή σε σπονδύλους
από 3-4 μονομορφικά ή τουλάχιστον δεν διαιρούνται σαφώς σε διαφορετικές επιφάνειες και
πλευρές.
23 Φύλλα στους πλάγιους κλαδίσκους αντίθετα και σταυροειδώς τοποθετημένα.
24 Θηλυκοί κώνοι σφαιρικοί προς ωοειδείς, με περισσότερα από 6 ασπιδοειδή
καρπικά λέπια και πολυάριθμα μικρά πτερυγιοφόρα σπέρματα.
Cupressus
24 Θηλυκοί κώνοι διαφορετικού σχήματος και με λιγότερα καρπικά λέπια και
πολυάριθμα ή λίγα σπέρματα, με ή χωρίς πτερύγια.
103
104
25 Θάμνος ή πολύ μικρό δένδρο (-6 m). Θηλυκοί κώνοι μικροσκοπικοί, c. 3 mm, με δύο ζεύγη
καρπικών λεπίων, με 2 σπέρματα κατ’ ανώτερο ανά κώνο.
Diselma
25 Θάμνος προς ψηλό δένδρο. Θηλυκοί κώνοι μεγαλύτεροι από 10 mm, με περισσότερα από 2
σπέρματα ανά κώνο.
26 Θηλυκοί κώνοι σχεδόν σφαιρικοί, όταν είναι κλειστοί, με χοντρά ξυλώδη καρπικά λέπια και
πολυάριθμα σπέρματα. Φύλλα στους παλαιότερους κλαδίσκους τοποθετημένα σπειροειδώς.
Widdringtonia
26 Θηλυκοί κώνοι επιμήκως ωοειδείς, με λεπτά ξυλώδη καρπικά λέπια και 3-4 σπέρματα ανά
κώνο. Όλα τα φύλλα τοποθετημένα αντίθετα και σταυροειδώς.
Pilgerodendron
23 Φύλλα στους πλάγιους κλαδίσκους τοποθετημένα κατά σπονδύλους, συνήθως τρίφυλλα.
27 Φύλλα τοποθετημένα όλα σε εναλλασσόμενους σπονδύλους των 4, φαινομενικά σε 8 σειρές,
λογχοειδή, θηλυκοί κώνοι σπάνιοι, με 8 καρπικά λέπια πλάτους 2-3 mm.
Neocallitropsis
27 Φύλλα τοποθετημένα σε εναλλασσόμενους σπονδύλους των 3, λεπιοειδή ή μερικές φορές
βελονοειδή (νεαρές μορφές), Θηλυκοί κώνοι κοινοί, με 6, σπάνια 8 πλατύτερα καρπικά λέπια.
28 Ώριμα φύλλα με μεγάλο μέρος πεπιεσμένο πάνω στο βλαστό, συμφυή στους κλαδίσκους
εκτός από την (μικρή) κορυφή, Θηλυκοί κώνοι σφαιρικοί, με καρπικά λέπια παχιά ξυλώδη,
βαλβιδωτά και με ένα μονήρη κορυφαίο σκληρό ποδίσκο.
29 Καρπικά λέπια βαλβιδωτά παχιά, υποβασταζόμενα από ελαφρώς αφιστάμενα, λεπτά,
άγονα λέπια, φύλλα στους τελικούς κλαδίσκους απλωμένα και αιχμηρά.
Actinostrobus
29 Καρπικά λέπια βαλβιδωτά παχιά, χωρίς να υποβαστάζονται από άγονα λέπια, οι κορυφές
των φύλλων στους τελικούς κλαδίσκους συνήθως λίγο αφιστάμενα ή ελεύθερα. Callitris
28 Ώριμα φύλλα με μικρό μέρος πιεσμένο πάνω στο βλαστό, σε χαλαρή επαφή ή αποκλίνοντα
από τους κλαδίσκους. Θηλυκοί κώνοι με καρπικά λέπια λεπτά ξυλώδη, πλατιά
αποκλίνοντα και με ένα τριγωνικό ή τριμερές, μαλακό και μονήρη κορυφαίο ποδίσκο.
Fitzroya
Cupressus L.
1 Φύλλα στους ακραίους κλαδίσκους διμορφικά, με τα πλευρικά μεγαλύτερα και με αδένες στα
εμπρόσθια.
2 Θηλυκοί κώνοι με 2-8 καρπικά λέπια, πλευρικά φύλλα συνήθως με λίγο αφιστάμενη κορυφή.
C. funebris
2 Θηλυκοί κώνοι με (8-) 10 καρπικά λέπια, πλευρικά συνήθως με ελεύθερη κορυφή.
C. cashmeriana
1 Φύλλα στους ακραίους όλα παρομοίου σχήματος και μεγέθους ή αν είναι διμορφικά τα εμπρόσθια
χωρίς αδένες.
3 Θηλυκοί κώνοι συνήθως σε πυκνές βραδυανθείς ομάδες, με 5 γυρεόσακους σε κάθε
μικροσποριόφυλλο (στήμονα).
4 Λεπιοειδή φύλλα με αδένες.
5 Θηλυκοί κώνοι με 6 σπανίως έως 8 καρπικά λέπια.
C. macnabiana
5 Θηλυκοί κώνοι με 8 ή περισσότερα καρπικά λέπια.
C. arizonica
4 Λεπιοειδή φύλλα τουλάχιστον στους ακραίους κλαδίσκους χωρίς αδένες.
6 Ο φλοιός παραμένει λείος και λεπιοειδής ακόμα και σε πολύ μεγάλους θάμνους ή δένδρα.
C. guadalupensis
104
105
6 Ο φλοιός γίνεται ρογμώδης, σκληρός ινώδης.
7 Σπέρματα με υποτυπώδη ή άνισα πτερύγια, καστανά συχνά γλαυκά.
7 Σπέρματα με ισομεγέθη πτερύγια, καστανά ή μαυροκαστανά όχι γλαυκά.
C. goveniana
C. macrocarpa
3 Θηλυκοί κώνοι συνήθως μονήρεις ή σε ομάδες που δεν σχηματίζουν πυκνές ομάδες.
8 Κάθε μικροσποριόφυλλο (στήμονας) έχει 2-3 γυρεόσακους. Φυτά της Αμερικής.
9 Φλοιός λείος που απολεπίζεται σε πολυάριθμες χαρτόμορφες φολίδες.
C. bakeri
9 Ο φλοιός γίνεται ρογμώδης, σκληρός ινώδης.
10 Θηλυκοί κώνοι με διάμετρο 15-30 mm, συχνά με ακανόνιστο σχήμα. Φυτό που
αναπτύσσεται στην Καλιφόρνια.
C. sargentii
10 Θηλυκοί κώνοι με διάμετρο 10-18 mm, συχνά σφαιρικοί και με κανονικό σχήμα.
Φυτό που αναπτύσσεται από το Μεξικό έως την Ονδούρα.
C. lusitanica
8 Κάθε μικροσποριόφυλλο (στήμονας) έχει 4-5 γυρεόσακους. Εάν έχουν 2-3 τότε είναι φυτά
της Ευρασίας και της Β. Αφρικής.
11 Φυλλοφόροι κλαδίσκοι λεπτοί εύκαμπτοι.
12 Σπέρματα λιγότερα από 10 σε κάθε καρπικό λέπι.
13 Καρπικά λέπια με μεγάλα προεξέχοντα εξαρτήματα προερχόμενα από τις κορυφές
των βρακτίων που προεκβάλλουν.
C. torulosa
13 Καρπικά λέπια με μικρά, δυσδιάκριτα εξαρτήματα προερχόμενα από τις κορυφές
των βρακτίων.
C. chengiana
12 Σπέρματα περισσότερα από 10 τουλάχιστον στα μεσαία καρπικά λέπια.
C. duclouxiana
11 Φυλλοφόροι κλαδίσκοι παχείς άκαμπτοι.
14 Θηλυκοί κώνοι 15-27 Χ 13-21 mm, φυτό της Β. Αφρικής.
C. dupreiana
14 Θηλυκοί κώνοι 20-35 Χ 20-25 mm. Φυτό με εξάπλωση στην Α. Μεσόγειο και στη
Μέση Ανατολή.
C. sempervirens
Juniperus L.
1 Φύλλα στα ώριμα φυτά, όλα σουβλοειδή (βελονοειδή, αν είναι κάποιες φορές κοντά) τοποθετημένα
σε κατ’ εναλλαγή σπονδύλους των τριών.
2 Φύλλα με άρθρωση στο μέσον. Θηλυκοί κώνοι (υπό-) σφαιρικοί, με περισσότερα από ένα σπέρματα
(ή είναι ενωμένα σε ένα ξυλώδη πυρήνα “πέτρα”).
3 Θηλυκοί κώνοι μεγάλοι (> 15 mm), σκληροί με καλά διακριτά καρπικά λέπια σε σπονδύλους των
τριών. Τα σπέρματα είναι ενωμένα σε τρίχωρο ξυλώδη πυρήνα “πέτρα”. Οι αρσενικοί στρόβιλοι σε
ομάδες με σπονδύλους από μικρά φύλλα. Δένδρο.
J. drupacea
3 Θηλυκοί κώνοι μικρότεροι από 15 mm ή όταν είναι μεγαλύτεροι μέχρι 23 mm, τα καρπικά λέπια
δεν είναι διακριτά ή επισημαίνονται σαν ελαφρά ραφή. Σπέρματα ελεύθερα. Οι γυρεόκοκκοι
μονήρεις. Δένδρα ή θάμνοι.
4 Φύλλα χωρίς μέσο νεύρο στη κάτω επιφάνεια, τα στόματα σε απλή ζώνη.
5 Η ζώνη με τα στόματα φαρδύτερη από τα πράσινα περιθώρια των φύλλων.
J. communis
105
106
5 Η ζώνη με τα στόματα στενότερη από τα πράσινα περιθώρια των φύλλων συχνά είναι
κρυμμένη σε ένα στενό αυλάκι.
J. rigida
4 Φύλλα με μέσο νεύρο στην κάτω επιφάνεια που χωρίζει τα στόματα σε δύο ζώνες.
6 Φύλλα συνήθως αμβλέα. Είδος των νησιών της Ιαπωνίας στον Ειρηνικό.
J. taxifolia
6 Φύλλα συνήθως οξύληκτα ή ακιδωτά, αν είναι αμβλέα τότε είναι πολύ κοντά(4-10 mm), με
μορφή βάρκας.
7 Κλαδίσκοι κρεμάμενοι (εκτός από θάμνους σε μεγάλα υψόμετρα). Μορφή συνήθως
δενδρώδης. Είδος της Κίνας (περιλαμβανομένης και της Ταϊβάν).
J. formosana
7 Κλαδίσκοι απλωτοί ή μερικές φορές κρεμάμενοι. Μορφή θαμνώδης (σπάνια θάμνοι)
8 Φύλλα πολύ κοντά (4-10 mm) με μορφή βάρκας. Είδος από τις Αζόρες.
J. brevifolia
8 Φύλλα το πλείστον με μέγεθος 10-20 mm, φαρδύτερα κοντά στη βάση. Είδος από την
περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.
J. oxycedrus
α Ώριμοι κώνοι σφαιρικοί, πορτοκαλί ή κοκκινοκάστανοι όταν ωριμάσουν, με διάμετρο 613 mm. Φύλλα μήκους 6-25 mm και πλάτους (1,2-)1,4 -2(-2,5) mm. Σπέρματα 4,3-7,7
mm.
ssp. oxycedrus
β Ώριμοι κώνοι ωοειδείς ή σφαιρικοί, πορφυροί-καστανοί ή πορφυροί-κόκκινοι,
χνοώδεις, όταν ωριμάσουν, με μήκος (12-)15-23 mm. Φύλλα πλάτους (1,9-)2-2,5(-3)
mm στη βάση.
ssp. macrocarpa
γ Ώριμοι κώνοι σφαιρικοί με διάμετρο 10-13 mm, πορφυροί-καστανοί, όταν ωριμάσουν.
Φύλλα γραμμοειδή-ακιδωτά ή με μορφή βάρκας, (8-)12-20 Χ 1,2-2 mm (Αλγερία, Α.
Πορτογαλία, Κ. Ισπανία).
ssp. badia
δ Ώριμοι κώνοι ωοειδείς, κόκκινοι όταν ωριμάσουν, με μήκος 7-12 mm. Φύλλα με μορφή
βάρκας (4-)6-12 Χ 1-1,5 mm (ΒΔ. Πορτογαλία και παρακείμενη Ισπανία)
ssp. transtagana
2 Φύλλα εφαπτόμενα (η βάση τους συνεχίζει την επαφή με το βλαστό κάτω από το σημείο
πρόσφυσης). Θηλυκοί κώνοι ωοειδείς-σφαιρικοί προς ωοειδείς, συνήθως με ένα σπέρμα.
9 Κλαδίσκοι κυρτούμενοι ή κρεμάμενοι. Μεγάλοι θάμνοι ή δένδρα.
J. recurva
9 Κλαδίσκοι απλωτοί. Θάμνος με κλαδιά ανερχόμενα ή όρθια. Περιστασιακά μικρό δένδρο.
10 Φύλλα μικρά (2-5 mm), με μήκος όχι μεγαλύτερο από το πενταπλάσιο του πλάτους
τους, τοποθετημένα σαν κεραμίδια, συνήθως πιεσμένα στο βλαστό με την κορυφή
στραμμένη προς τα μέσα.
J. pingii
10 Φύλλα με μήκος μεγαλύτερο από το πενταπλάσιο του πλάτους τους, απλωμένα κατά
μικρή γωνία προς τα αφιστάμενα από το βλαστό, κορυφή ευθεία.
11 Κώνοι με 2-3 σπέρματα, σπάνια μονόσπερμοι.
11 Κώνοι αμετάβλητα μονόσπερμοι.
J. procumbens
J. squamata
1 Φύλλα όλα λεπιοειδή ή τουλάχιστον μερικά κλαδιά με λεπιοειδή φύλλα στα ώριμα φυτά,
τοποθετημένα αντίθετα και σταυροειδώς ή σε μερικά κλαδιά σε σπονδύλους των τριών.
12 Θηλυκοί κώνοι με διάμετρο <10 mm, σαρκώδεις, οι οποίοι συνήθως περιέχουν δύο
ή περισσότερα σπέρματα (σπάνια μόνο ένα).
13 Φυλλοφόροι κλαδίσκοι συνήθως με λεπιοειδή φύλλα και/ή σουβλοειδή φύλλα στα
ώριμα φυτά (μερικές ποικιλίες κάποιων ειδών φέρουν μόνο τον ένα τύπο φύλλων).
14 Θάμνοι κατάκείμενοι (πλαγιαστοί). Φύλλωμα σπάνια με σουβλοειδή φύλλα
(αλλά συχνά σε ένα μέρος της γεωγραφικής εξάπλωσης), σπέρματα 1-3 (-5) ανά κώνο.
J. sabina
106
107
14 Θάμνοι (κατακείμενοι) ή συνήθως μεγάλα δένδρα, φύλλωμα το πλείστον με ένα μίγμα από
λεπιοειδή και σουβλοειδή φύλλα, σπέρματα2-4 (-5) ανά κώνο.
J. chinensis
13 Φυλλοφόροι κλαδίσκοι στα ώριμα φυτά αποκλειστικά με λεπιοειδή φύλλα.
15 Θηλυκοί κώνοι συχνά με φάρδος μεγαλύτερο από το ύψος τους, δίλοβοι έως σχεδόν
νεφροειδείς, με δύο αποκλίνοντα σπέρματα.
16 Λεπιοειδή φύλα στα ακραία κλαδιά σε αντίθετα ζεύγη ή σε σπονδύλους των τριών, με λόγο
μήκους προς πλάτος 3/1.
J. bermudiana
16 Λεπιοειδή φύλλα στα ακραία κλαδιά σε αντίθετα ζεύγη ή σε σπονδύλους των τριών με λόγο
μήκους προς πλάτος μικρότερο του 3/1.
17 Οι κορυφές των λεπιοειδών φύλλων το πλείστον αιχμηρές ή οξύληκτες.
18 Οι κορυφές των λεπιοειδών φύλλων το πλείστον αιχμηρές ή οξύληκτες ή ακιδωτές. Είδος
της Καραϊβικής.
J. gracilior
18 Οι κορυφές των λεπιοειδών φύλλων το πλείστον αιχμηρές σπάνια κάπως αμβλείες. Είδος
της Β. Αμερικής.
J. scopulorum
17 Οι κορυφές των λεπιοειδών φύλλων το πλείστον αμβλείες.
19 Λεπιοειδή φύλλα σχεδόν κυρτά, αδένας συχνά αφανής, Είδος της Καραϊβικής.
J. barbadensis
19 Λεπιοειδή φύλλα περισσότερο επίπεδα, αδένας πάντα εμφανής. Είδος του Μεξικού.
J. blancoi
15 Θηλυκοί κώνοι όλοι ωοειδείς-σφαιρικοί προς σφαιρικοί, με συγκλίνοντα σπέρματα.
J. virginiana
12 Θηλυκοί κώνοι ξηροί, περιέχουν περισσότερα από δύο σπέρματα, συχνά γλαυκοί ή χνοώδεις,
σπάνια σαρκώδεις και με χρώμα κόκκινο ή πορφυροί-μαύροι.
20 Περιθώρια των φύλλων με πολλά μικρά δοντάκια.
J. phoenicea
20 Περιθώρια φύλλων ακέραια.
21 Όλα τα φύλλα στους ακραίους κλαδίσκους πιεσμένα πάνω τους, μικρά και λεπιοειδή,
Θηλυκοί κώνοι σφαιρικοί 6-12 (-14) mm.
J. excelsa
21 Χαρακτήρες όχι με αυτόν τον συνδυασμό.
22 Φυτά θαμνώδη με κλαδιά κατακείμενα ή αφιστάμενα.
J. bermudiana
22 Φυτά δενδρώδη (μικρά ή μεγάλα), σπάνια θαμνώδη, υπό δυσμενείς συνθήκες.
23 Θηλυκοί κώνοι συνήθως με φάρδος μεγαλύτερο από το μήκος τους, συχνά σχεδόν
νεφροειδείς ή δίλοβοι. Σε τέτοιους κώνους υπάρχουν μόνο δύο σπέρματα με
αποκλίνουσες κορυφές.
24 Φύλλωμα μόνο από σουβλοειδή φύλλα (στη νεαρά φάση), αλλά τα φυτά
δυνατόν να φέρουν θηλυκούς ή αρσενικούς κώνους. Φυτό της Καραϊβικής.
J. saxicola
24 Φύλλα κανονικά μόνο από λεπιοειδή φύλλα.
J. semiglobosa
23 Θηλυκοί κώνοι σφαιρικοί ή σχεδόν σφαιρικοί, με (2-)3-6(-8) σπέρματα ανά κώνο,
με συγκλίνουσες κορυφές.
25 Τα λεπιοειδή φύλλα στους φυλλοφόρους κλαδίσκους συχνά με αφιστάμενη,
ελεύθερη κορυφή.
J. foetidissima
25 Τα λεπιοειδή φύλλα στους φυλλοφόρους κλαδίσκους, πιεσμένα στους
κλαδίσκους σε όλο το μήκος τους.
107
108
26 Οι ακραίοι κλαδίσκοι πολύ λεπτοί, με πλάτος 0,6-1 mm. Κώνοι μικροί με διάμετρο 3-7 mm.
J. procera
26 ΟΙ ακραίοι κλαδίσκοι παχύτεροι, με πλάτος 1-1,4 mm. Θηλυκοί κώνοι μεγαλύτεροι με διάμετρο 6-10
mm.
27 Ώριμοι θηλυκοί κώνοι καστανοί, συχνά γλαυκοί. Είδος της Κ. Αμερικής.
J. standleyi
27 Ώριμοι θηλυκοί κώνοι μαύροι-μπλε ή πορφυροί-μαύροι, όχι γλαυκοί.
J. thurifera
TAXACEAE
1 Στους σπονδύλους των ανθήρων των αρσενικών κώνων παρεμβάλλονται σπόνδυλοι των βρακτίων.
Περιχυτώνιο πράσινο-λευκό στην ωρίμανση.
Pseudotaxus
1 Στους σπονδύλους των ανθήρων των αρσενικών κώνων δεν παρεμβάλλονται σπόνδυλοι των
βρακτίων. Περιχιτώνιο κόκκινο ή μπλε-μαύρο στην ωρίμανση.
2 Το μέσο νεύρο σχηματίζει ένα εμφανώς βυθισμένο κανάλι κατά μήκος της κοιλιακής πλευράς του
φύλλου.
Austrotaxus
2 Το μέσο νεύρο είναι επίπεδο ή σχηματίζει μια μη έντονηράχη κατά μήκος της κοιλιακής πλευράς του
φύλλου.
3 Φύλλα σκληρά, άκαμπτα, οι άκρες τους πάντοτε τραχιές και άγριες.
3 Φύλλα μαλακά και εύκαμπτα, οι άκρες τους σπάνια τραχιές και άγριες.
Torreya
Taxus
Taxus L.
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το είδος Taxus baccata L.
EPHEDRACEAE
Στην Ελλάδα αντιπροσωπεύεται μόνο από το γένος Ephedra L.
Ephedra L.
1 Βλαστοί κατακλινείς, με κλαδιά χαλαρά, τοξοειδή συνωστισμένα. Εντεριώνη των παλαιών κλάδων
λευκωπή. Αρσενική ταξιανθία με 4-8 ζεύγη ανθέων, θηλυκή με 2 άνθη.
E. foeminea
1 Βλαστοί όρθιοι, δύσκαμπτοι. Κλαδιά δύσκαμπτα, ευθέα όχι συνωστισμένα. Εντεριώνη των παλαιών
κλάδων κοκκινωπή ή σκούρο καφέ.
2 Αρσενική ταξιανθία σε δέσμες από 4-8 ζεύγη ανθέων. Θηλυκή ταξιανθία με 2 άνθη.
2 Αρσενική ταξιανθία σε δέσμες από 2-4 ζεύγη ανθέων. Θηλυκή ταξιανθία με 1 άνθος.
α Βλαστοί με θηλές. Σπέρματα ωοειδή.
β Βλαστοί λείοι. Σπέρματα επιμήκως ωοειδή.
E. distachya
E. nebrodensis
ssp. nebrodensis
ssp. procera
108

ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ Ι Σημασία Δενδροκομίας Ονομασία οπωροφόρων

εδώ - RE.HERB

κυριακου ταπακουδη χλωρακα, μερικη χλωριδα και θεραπευτικα

Η πορεία του έργου LIFE Pinus για τον Πάρνωνα Νέος νόμος

σελιδες 1-100 - Γυμνάσιο Αγίου Ευστρατίου