Τρέχουσες ρυθμιστικές εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα Χρήστος Βλ. Γκόρτσος Καθηγητής Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου Γενικός Γραμματέας Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών 30 Οκτωβρίου 2013 1 Πίνακας περιεχομένων Ι. Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Β. CRD IV / CRR Γ. Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης Δ. Ενιαίο Ταμείο Διευθέτησης Ε. Πρόταση Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ΣΤ. Πρόταση Οδηγίας για την αντικατάσταση της Οδηγίας 94/19/ΕΚ για την εγγύηση καταθέσεων Z. Απευθείας ανακεφαλαιοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων από τον ESM 2 Πίνακας περιεχομένων ΙΙ. Ευρωπαϊκό Δίκαιο Κεφαλαιαγοράς Α. MiFID2 / MiFIR Β. Packaged Retail Investment Products (PRIPs) Γ. Κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDR) Δ. Φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (FTT) Ε. Market Abuse Directive 2 / Market Abuse Regulation ΣΤ. Money Market Funds (MMFs) Ζ. Δείκτες αναφοράς (Benchmarks) Η. Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες Θ. Αποζημίωση επενδυτών (ICSD) 3 Πίνακας περιεχομένων ΙΙΙ. Συστήματα και Μέσα Πληρωμών μικρής αξίας Α. Πρόταση Οδηγίας για τις υπηρεσίες πληρωμών («PSD2») Β. Πρόταση Κανονισμού για τις διατραπεζικές προμήθειες σε συναλλαγές με κάρτες πληρωμών ΙV. Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Α. Πρόταση Οδηγίας για τους λογαριασμούς πληρωμών Β. Οδηγία για την ενυπόθηκη πίστη Γ. Anti-trust damages directive (proposal) 4 Πίνακας περιεχομένων V. Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας Α. Πρόταση Οδηγίας σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας Β. Πρόταση Κανονισμού περί των πληροφοριών που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών 5 Ι. Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση Στις 29 Ιουνίου 2012, οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ευρωζώνης ανέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή την υποβολή συγκεκριμένων νομοθετικών προτάσεων αναφορικά με τη σύσταση ενός ενιαίου εποπτικού μηχανισμού στο πλαίσιο μίας ευρύτερης πολιτικής πρωτοβουλίας για τη διαμόρφωση μίας Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης (‘European Banking Union’) 6 Ι. Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ένωση Συστατικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Ένωσης είναι: ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός (Single Supervision Mechanism), ο Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης (‘Single Resolution Mechanism’), το Ενιαίο Ταμείο Διευθέτησης (‘Single Resolution Fund’), το Ενιαίο Εγχειρίδιο Κανόνων (‘Single Rulebook’), η απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων από τον ESM, και το Ενιαίο Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων (‘Single Deposit Guarantee Scheme’). 7 ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Η πορεία προς την ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση: τα στοιχεία αλλαγής (σε italics) Μέσο Υλοποίησης Αδειοδότηση τραπεζών και μικροπροληπτική εποπτεία τραπεζών Φορέας Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Single Rulebook Μικρο-προληπτική και μακροπροληπτική ρυθμιστική παρέμβαση Single Rulebook Μακρο-προληπτική επίβλεψη τραπεζικού συστήματος Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικής Ευστάθειας Εξυγίανση και εκκαθάριση τραπεζών Εθνικές αρχές και αμοιβαία αναγνώριση Διευθέτηση τραπεζών Ενιαία Αρχή Διευθέτησης Ενιαίο Ταμείο Διευθέτησης Single Rulebook Εγγύηση τραπεζικών καταθέσεων Ενιαίο Σύστημα Εγγύησης Καταθέσεων Single Rulebook Τελικός αναχρηματοδοτικός δανεισμός Emergency Liquidity Assistance (ELA): εθνικές κεντρικές τράπεζες ή η ΕΚΤ; Παροχή κρατικών ενισχύσεων Πιθανόν το ESM 8 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Στις 29 Οκτωβρίου 2013, δημοσιεύτηκαν: ο Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σχετικά με τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων, και ο Κανονισμός (EE) αριθ. 1022/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1093/2010 σχετικά με τη σύσταση Ευρωπαϊκής Εποπτικής Αρχής (Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών) όσον αφορά την αλληλεπίδρασή του με τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1024/2013 του Συμβουλίου για την ανάθεση ειδικών καθηκόντων στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσον αφορά τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων. 9 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Βασικά χαρακτηριστικά Δύο Πυλώνες Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (εφεξής «ΕΚΤ»), και εθνικές εποπτικές αρχές Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός θα λειτουργεί σε αποκεντρωμένη βάση Η ΕΚΤ θα εποπτεύει απευθείας τα συστημικά σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα που εδρεύουν σε κράτος μέλος της Ευρωζώνης (περίπου 130, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 85% των στοιχείων του ενεργητικού του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης), καθώς και τα πιστωτικά ιδρύματα των κρατών μελών με παρέκκλιση που θα αποφασίσουν την καθιέρωση στενής συνεργασίας μεταξύ της ΕΚΤ και της εθνικής εποπτικής αρχής (βλέπε αναλυτικά κατωτέρω, Πίνακα 3) 10 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Βασικά χαρακτηριστικά Μέτρα για τον διαχωρισμό των εποπτικών καθηκόντων της ΕΚΤ από τα καθήκοντά της σε ό,τι αφορά την άσκηση νομισματικής πολιτικής (‘Chinese walls’) Η ΕΚΤ κατά την άσκηση της εποπτείας θα εφαρμόζει την οικεία νομοθεσία: αν το σχετικό ενωσιακό δίκαιο αποτελείται από Οδηγίες, θα εφαρμόζει την εθνική νομοθεσία μεταφοράς των Οδηγιών στην εσωτερική έννομη τάξη. Αν η σχετική ενωσιακή νομοθεσία αποτελείται από Κανονισμούς και αυτοί οι Κανονισμοί παρέχουν ρητώς επιλογές στα κράτη μέλη, η ΕΚΤ θα εφαρμόζει επίσης την εθνική νομοθεσία δια της οποίας ασκούνται αυτές οι επιλογές Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός θα τεθεί σε λειτουργία 12 μήνες μετά την ημερομηνία θέσης σε ισχύ του Κανονισμού του Συμβουλίου 11 ΠΙΝΑΚΑΣ 2 Τα καθήκοντα της ΕΚΤ μετά την υιοθέτηση του (υπό έκδοση) Κανονισμού του Συμβουλίου Νομική Βάση Εφαρμογή στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ Εφαρμογή στα κράτη μέλη με παρέκκλιση 1. Βασικά καθήκοντα ΣΛΕΕ, άρθρο 127, παρ. 2 ναι όχι 2. Λοιπά καθήκοντα διάφορα άρθρα της ΣΛΕΕ ναι κατά κανόνα όχι ναι ναι ναι Υπό τις προϋποθέσεις της διαδικασίας της «στενής συνεργασίας» Κατηγορία Καθηκόντων της ΕΚΤ Κανονισμός 3. Ειδικά καθήκοντα για την 1096/2010 του μακρο-προληπτική Συμβουλίου (βάσει επίβλεψη του ευρωπαϊκού του άρθρου 127, παρ. χρηματοπιστωτικού 6, ΣΛΕΕ) συστήματος Κανονισμός 4. Ειδικά καθήκοντα για την 1024/2013 του μικρο-προληπτική εποπτεία Συμβουλίου (βάσει πιστωτικών ιδρυμάτων του άρθρου 127, παρ. (νέο) 6, της ΣΛΕΕ) 12 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Ειδικά Καθήκοντα της ΕΚΤ Χορήγηση άδειας λειτουργίας σε πιστωτικά ιδρύματα και ανάκλησή της Εκτέλεση των καθηκόντων των εθνικών εποπτικών αρχών κατ’ εφαρμογή του ενωσιακού δικαίου αναφορικά με την ελεύθερη εγκατάσταση και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών από πιστωτικά ιδρύματα Αξιολόγηση γνωστοποιήσεων για την απόκτηση και διάθεση ειδικών συμμετοχών σε πιστωτικά ιδρύματα Άσκηση μικρο-προληπτικής εποπτείας Συμμετοχή στα σώματα εποπτών (‘supervisory colleges’) Διενέργεια ασκήσεων προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (‘stress-tests’) Επιβολή στα πιστωτικά ιδρύματα ειδικών απαιτήσεων πρόσθετων ιδίων κεφαλαίων, δημοσίευσης, ρευστότητας («Πυλώνας ΙΙ») Συμμετοχή στη συμπληρωματική εποπτεία των ΟΕΧΔ Εκτέλεση εποπτικών καθηκόντων όσον αφορά τα σχέδια ανάκαμψης και την έγκαιρη παρέμβαση σε πιστωτικά ιδρύματα που δεν πληρούν τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας 13 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Εποπτικό Συμβούλιο Προβλέπεται η σύσταση και λειτουργία, στο πλαίσιο της ΕΚΤ, ενός «εσωτερικού φορέα» (‘internal body’), του Εποπτικού Συμβουλίου (‘Supervisory Board’), το έργο του οποίου συνίσταται στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση των ειδικών καθηκόντων της ΕΚΤ, καθώς και στην υποβολή ολοκληρωμένων σχεδίων αποφάσεων που θα εγκρίνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ Στο Εποπτικό Συμβούλιο θα συμμετέχουν: • ο Πρόεδρός του, ο οποίος θα εκλέγεται από τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ, και δεν θα είναι μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ, • ο Αντιπρόεδρός του, ο οποίος θα εκλέγεται, επίσης, από τα μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ, και θα είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, • τέσσερις (4) εκπρόσωποι της ΕΚΤ, οι οποίοι θα διορίζονται από την Εκτελεστική Επιτροπή της ΕΚΤ, και • ένας εκπρόσωπος ανά εθνική εποπτική αρχή (συνεπώς, με την ένταξη της Λετονίας από την 01.01.2014 στην Ευρωζώνη, το Εποπτικό Συμβούλιο θα αποτελείται από είκοσι τέσσερα (24) μέλη) 14 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 Η περίμετρος σε σχέση με τα ειδικά καθήκοντα που ανατίθενται στην ΕΚΤ A. Η περίμετρος σε σχέση με διάφορες κατηγορίες φορέων παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Εντασσόμενες Αποκλειόμενες • πιστωτικά ιδρύματα • ‘financial holding companies’, στο πλαίσιο της άσκησης εποπτείας σε τραπεζικούς ομίλους, • ‘mixed financial holding companies’, στο πλαίσιο της άσκησης συμπληρωματικής εποπτείας σε ‘financial conglomerates’ • χρηματοδοτικά ιδρύματα • επιχειρήσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, ΑΕΔΑΚ, εναλλακτικά επενδυτικά κεφάλαια (‘hedge funds’), ιδρύματα πληρωμών • κεντρικοί αντισυμβαλλόμενοι • ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές επιχειρήσεις B. Η περίμετρος σε σχέση με τα Κράτη Μέλη Κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ Κράτη μέλη με παρέκκλιση Ναι Ειδικοί κανόνες αναφορικά με: • υποκαταστήματα στα κράτη μέλη με νόμισμα το ευρώ πιστωτικών ιδρυμάτων με έδρα κράτη εκτός της Ευρωζώνης, • πιστωτικά ιδρύματα με έδρα κράτη μέλη με παρέκκλιση (κατ' επιλογή των εν λόγω κρατών μελών) 15 ΠΙΝΑΚΑΣ 3 (συνέχεια) Η περίμετρος σε σχέση με τα ειδικά καθήκοντα που ανατίθενται στην ΕΚΤ Γ. Η περίμετρος σε σχέση με συγκεκριμένα πιστωτικά ιδρύματα 1. Κατά κανόνα: τα πιστωτικά ιδρύματα που πληρούν τις ακόλουθες προϋποθέσεις • • η συνολική αξία του ενεργητικού τους υπερβαίνει τα €30 δις ο λόγος των συνολικών στοιχείων του ενεργητικού τους σε σχέση με το ΑΕΠ του κράτους υπερβαίνει το 20%, εκτός αν η συνολική αξία στοιχείων του ενεργητικού τους υπολείπεται των €5 δις 2. Τα πιστωτικά ιδρύματα που ζήτησαν ή έλαβαν άμεσα χρηματοδοτική ενίσχυση από το EFSF ή το ESM 3. Σε κάθε περίπτωση, τα τρία πιο σημαντικά συστημικά πιστωτικά ιδρύματα σε κάθε κράτος μέλος, εκτός αν συντρέχουν ειδικές συνθήκες 4. Η ΕΚΤ έχει, επίσης, την εξουσία να αξιολογήσει αν ένα πιστωτικό ίδρυμα είναι συστημικά σημαντικό, εφόσον έχει αποδείξει ότι η διεθνής παρουσία του είναι σημαντική 16 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Καθήκοντα εθνικών εποπτικών αρχών Μακρο-προληπτική ρυθμιστική παρέμβαση στη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων Προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Πρόληψη της χρήσης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για σκοπούς νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας Μικρο-προληπτική εποπτεία υποκαταστημάτων πιστωτικών ιδρυμάτων τρίτων χωρών, καθώς και φορέων που δεν καλύπτονται από τον ορισμό των πιστωτικών ιδρυμάτων βάσει του ενωσιακού δικαίου, αλλά υπόκεινται σε εποπτεία ως πιστωτικά ιδρύματα βάσει του εθνικού δικαίου Εποπτεία υπηρεσιών πληρωμών Άσκηση καθηκόντων αρμοδίων αρχών έναντι των πιστωτικών ιδρυμάτων όσον αφορά τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων 17 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Λοιπές διατάξεις Στον Κανονισμό 1024/2013 θεσπίζονται ειδικές διατάξεις αναφορικά με: • την κατοχύρωση της θεσμικής ανεξαρτησίας της ΕΚΤ κατά την άσκηση των ειδικών καθηκόντων που της ανατίθενται, • την υποχρέωση λογοδοσίας της ΕΚΤ προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, • το επαγγελματικό-υπηρεσιακό απόρρητο των μελών του Εποπτικού Συμβουλίου και του προσωπικού της ΕΚΤ, • την υποχρέωση της ΕΚΤ να διαθέτει τους αναγκαίους πόρους για την άσκηση των ειδικών καθηκόντων που της ανατίθενται, • τον προϋπολογισμό της, • την εξουσία της να μετακυλύει το κόστος της μικρο-προληπτικής εποπτείας που θα ασκεί στα εποπτευόμενα πιστωτικά ιδρύματα, και • την ανταλλαγή προσωπικού και την πραγματοποίηση αποσπάσεων, με ευθύνη της ΕΚΤ, από τις εθνικές εποπτικές αρχές 18 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Comprehensive Assessment Η ΕΚΤ θα διενεργήσει σε συνεργασία με τις εθνικές εποπτικές αρχές και την Oliver Wyman μια άσκηση συνολικής αξιολόγησης των πιστωτικών ιδρυμάτων που θα εποπτεύει άμεσα, η οποία θα αποτελείται από τρία (3) μέρη: • Αξιολόγηση κινδύνων για σκοπούς εποπτείας (‘Supervisory Risk Assessment’) στο πλαίσιο της οποίας θα εξεταστούν από ποιοτική και ποσοτική άποψη βασικοί κίνδυνοι που αφορούν, μεταξύ άλλων, τη ρευστότητα, τη μόχλευση και τη χρηματοδότηση των πιστωτικών ιδρυμάτων • Έλεγχος της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού (‘Asset Quality Review’) με τον οποίο επιδιώκεται η ενίσχυση της διαφάνειας όσον αφορά τα χρηματοδοτικά ανοίγματα των πιστωτικών ιδρυμάτων μέσω της αξιολόγησης της ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού τους, περιλαμβανομένης της καταλληλότητας της αποτίμησης των εν λόγω στοιχείων, των εξασφαλίσεων (‘collaterals’), καθώς και των σχετικών προβλέψεων που έχουν σχηματισθεί • Άσκηση προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (‘stress-test’) με την οποία επιδιώκεται η εξέταση της ανθεκτικότητας των ισολογισμών των πιστωτικών ιδρυμάτων σε σενάρια ακραίων καταστάσεων και η οποία θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την ΕΒΑ 19 Α. Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός Χρονοδιάγραμμα 4 Νοεμβρίου 2013: Θέση σε ισχύ του Κανονισμού για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό Νοέμβριος 2013: Έναρξη της αξιολόγησης (‘Comprehensive Assessment’) των πιστωτικών ιδρυμάτων Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2013: Διορισμός μελών Εποπτικού Συμβουλίου και θέση σε διαβούλευση του κανονιστικού πλαισίου για τη λειτουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (‘Supervisory Manual’) Απρίλιος 2014: Υιοθέτηση του κανονιστικού πλαισίου για τη λειτουργία του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού Μάιος – Ιούνιος 2014: Διενέργεια άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων (‘stress-test’) για όλα τα πιστωτικά ιδρύματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την EBA Οκτώβριος 2014: Ανακοίνωση αποτελεσμάτων ‘Comprehensive Assessment’ Νοέμβριος 2014: Έναρξη λειτουργίας του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού 20 Β. CRD IV / CRR Στις 26 Ιουνίου 2013 δημοσιεύτηκαν: η Οδηγία 2013/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με την πρόσβαση στη δραστηριότητα πιστωτικών ιδρυμάτων και την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, για την τροποποίηση της οδηγίας 2002/87/ΕΚ και για την κατάργηση των οδηγιών 2006/48/ΕΚ και 2006/49/ΕΚ», γνωστή ως CRD IV, και ο Κανονισμός (ΕΕ) 575/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου «σχετικά με τις απαιτήσεις προληπτικής εποπτείας για πιστωτικά ιδρύματα και επιχειρήσεις επενδύσεων και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012», γνωστός ως CRR 21 Β. CRD IV / CRR Με τον Κανονισμό και την Οδηγία ενσωματώνονται στο ευρωπαϊκό δίκαιο οι κανόνες της «Βασιλείας ΙΙΙ» Στον Κανονισμό και την Οδηγία συναντώνται 125 διατάξεις που παρέχουν διακριτική ευχέρεια στις εποπτικές αρχές Προβλέπεται η έκδοση ρυθμιστικών και εκτελεστικών τεχνικών προτύπων, τα οποία –εκτός αν απορριφθούν- θα εγκριθούν με Κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Από τα πρότυπα αυτά: 35 θα εγκριθούν εντός του 2013, και 67 εντός του 2014 22 Β. CRD IV / CRR CRR Στον Κανονισμό 575/2013 περιλαμβάνονται διατάξεις αναφορικά με τη μικροπροληπτική ρυθμιστική παρέμβαση στη λειτουργία των πιστωτικών ιδρυμάτων με τις οποίες επιδιώκεται: • η ενίσχυση της ποιότητας και της ποσότητας της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών • η καθιέρωση καινοτόμων εργαλείων προληπτικής ρυθμιστικής παρέμβασης • Συντελεστής κάλυψης ρευστότητας (‘Liquidity Coverage Ratio’) • Συντελεστής καθαρής σταθερής χρηματοδότησης (‘Net Stable Funding Ratio’) • Συντελεστής μόχλευσης (‘Leverage Ratio’) • η παροχή κινήτρων για τη διαπραγμάτευση εξω-χρηματιστηριακών παραγώγων μέσω κεντρικών αντισυμβαλλομένων • η ενίσχυση της διαφάνειας μέσω της καθιέρωσης πρόσθετων απαιτήσεων δημοσιοποίησης στοιχείων από τα πιστωτικά ιδρύματα Ο Κανονισμός 575/2013 εφαρμόζεται, σταδιακά, από την 1η Ιανουαρίου 2014 23 Β. CRD IV / CRR CRD IV Στην Οδηγία 2013/36/ΕΕ περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικά με : • την ελεύθερη εγκατάσταση και την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών από τα πιστωτικά ιδρύματα, • την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυμάτων από τις αρμόδιες αρχές • την εταιρική διακυβέρνηση, • τις πολιτικές αποδοχών, και • την καθιέρωση κεφαλαιακών αποθεμάτων ασφαλείας Η Οδηγία 2013/36/ΕΕ εφαρμόζεται, σταδιακά, από την 1η Ιανουαρίου 2014 24 Β. CRD IV / CRR Εποπτικά ίδια κεφάλαια Βασικά ίδια κεφάλαια (‘Tier 1 capital’) (α) Κύρια στοιχεία των βασικών ιδίων κεφαλαίων (‘Common Equity Tier 1 capital’) •κοινές μετοχές •διαφορά από την έκδοση κοινών μετοχών υπέρ το άρτιο •κέρδη εις νέον •συσσωρευμένα λοιπά συνολικά έσοδα – λοιπό συνολικό συσσωρευμένο εισόδημα •λοιπά αποθεματικά •κεφάλαια για γενικούς τραπεζικούς κινδύνους (β) Πρόσθετα στοιχεία των βασικών ιδίων κεφαλαίων (‘Additional Tier 1 capital’) •προνομιούχες μετοχές και ομολογιακοί τίτλοι που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις •διαφορά από την έκδοση των ανωτέρω τίτλων υπέρ το άρτιο 25 Β. CRD IV / CRR Εποπτικά ίδια κεφάλαια Συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια (‘Tier 2 capital’) •προνομιούχες μετοχές και ομολογιακοί τίτλοι που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις •διαφορά από την έκδοση των προνομιούχων μετοχών υπέρ το άρτιο •γενικές προσαρμογές πιστωτικού κινδύνου, με τις επιπτώσεις του φόρου ύψους έως 1,25% των σταθμισμένων έναντι κινδύνων στοιχείων του ενεργητικού (τυποποιημένη προσέγγιση) •όταν οι αναμενόμενες ζημιές υπολείπονται των σχηματισθεισών προβλέψεων, τα πιστωτικά ιδρύματα μπορούν να αναγνωρίζουν τη διαφορά στα συμπληρωματικά ίδια κεφάλαια μέχρι το 0,6% των σταθμισμένων έναντι κινδύνων στοιχείων του ενεργητικού (προσέγγιση ‘IRB’) 26 27 20,0% 18,0% CRD IV - Κεφαλαιακές απαιτήσεις Core Tier 1 Additional Tier 1 16,0% Tier 2 3%-5% Απόθεμα ασφαλείας διατήρησης κεφαλαίου 14,0% Αντικυκλικό απόθεμα 3%-5% Απόθεμα ασφαλείας συστημικού κινδύνου 12,0% 10,0% 3%-5% 3%-5% 0%-2,5% 0%-1,875% 3%-5% 0%-1,25% 1%-3% 8,0% 0%-0,625% 0,625% 1,25% 1,875% 2,5% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 1,5% -2% 1,5% 1,5% 1,5% 1,5% 1,5% 4% - 4,5% 4,5% 4,5% 4,5% 4,5% 4,5% 2014 2015 2016 2017 2018 2019 6,0% 4,0% 2,0% 0,0% 28 29 Γ. Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης Πρόταση Κανονισμού σχετικά με τη θέσπιση ενός Ενιαίου Μηχανισμού Διευθέτησης και ενός Ενιαίου Ταμείου Διευθέτησης Ο Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης θα εφαρμόζει τις ουσιαστικές διατάξεις της Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση πιστωτικών ιδρυμάτων Σύσταση ενός Συμβουλίου Διευθέτησης, το οποίο θα είναι οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα διαθέτει νομική προσωπικότητα και θα απαρτίζεται από: • τον εκτελεστικό διευθυντή, • τον αναπληρωτή εκτελεστικό διευθυντή, • ένα μέλος που διορίζεται από την Επιτροπή, • ένα μέλος που διορίζεται από την ΕΚΤ, και • ένα μέλος που διορίζεται από κάθε συμμετέχον κράτος μέλος και εκπροσωπεί την εθνική αρχή διευθέτησης 30 Γ. Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης Το Συμβούλιο Διευθέτησης θα συνεδριάζει σε: 1. Σύνοδο ολομέλειας: τουλάχιστον δύο τακτικές συνεδριάσεις ετησίως 2. Εκτελεστική σύνοδο: θα λαμβάνει τις αποφάσεις σχετικά με την διευθέτηση ενός πιστωτικού ιδρύματος. Στην εκτελεστική σύνοδο θα συμμετέχουν: • • • • • • ο εκτελεστικός διευθυντής (1 ψήφος), ο αναπληρωτής εκτελεστικός διευθυντής (1 ψήφος), το μέλος που διορίζεται από την Επιτροπή (1 ψήφος), το μέλος που διορίζεται από την ΕΚΤ (1 ψήφος), το μέλος που διορίζεται από το κράτος μέλος στο οποίο έχει την έδρα της η αρχή διευθέτησης σε επίπεδου ομίλου (1 ψήφος), και τα μέλη που διορίζονται από τα κράτη μέλη στα οποία είναι εγκατεστημένη μία θυγατρική ή μία οντότητα που καλύπτεται από ενοποιημένη εποπτεία (δικαίωμα ψήφου ίσο με κλάσμα μιας ψήφου διαιρούμενης με τον αριθμό των εθνικών αρχών διευθέτησης των κρατών μελών στα οποία είναι εγκατεστημένη θυγατρική ή οντότητα του ομίλου) 31 Γ. Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης Πεδίο εφαρμογής πιστωτικά ιδρύματα και μητρικές επιχειρήσεις με εγκατάσταση σε συμμετέχοντα κράτη μέλη, δηλαδή τα κράτη μέλη με εθνικό νόμισμα το ευρώ, αλλά και όσα κράτη με παρέκκλιση έχουν καθιερώσει στενή συνεργασία σύμφωνα με το άρθρο 7 του Κανονισμού 1024/2013 χρηματοδοτικές εταιρείες συμμετοχών και μικτές χρηματοοικονομικές εταιρείες συμμετοχών, εφόσον υπόκεινται σε ενοποιημένη εποπτεία που διενεργείται από την ΕΚΤ, και εταιρείες επενδύσεων και χρηματοδοτικά ιδρύματα με εγκατάσταση σε συμμετέχοντα κράτη μέλη, εφόσον καλύπτονται από την ενοποιημένη εποπτεία της μητρικής επιχείρησης που διενεργείται από την ΕΚΤ 32 Γ. Ενιαίος Μηχανισμός Διευθέτησης Λειτουργία Ενιαίου Μηχανισμού Διευθέτησης: η ΕΚΤ, ως εποπτική αρχή, θα επισημαίνει πότε ένα πιστωτικό ίδρυμα αντιμετωπίζει σοβαρές οικονομικές δυσκολίες και πρέπει να διευθετηθεί, το Συμβούλιο Διευθέτησης, σε εκτελεστική σύνοδο, θα προετοιμάζει τη διευθέτηση του πιστωτικού ιδρύματος (το Συμβούλιο θα είναι αρμόδιο για τον σχεδιασμό της διαδικασίας διευθέτησης, την επιλογή των εργαλείων διευθέτησης και τον προσδιορισμό της συμμετοχής του Ενιαίου Ταμείου Διευθέτησης) με βάση σύσταση του Συμβουλίου Διευθέτησης ή με δική της πρωτοβουλία, η Επιτροπή θα αποφασίζει κατά πόσον και πότε πρέπει να τεθεί το πιστωτικό ίδρυμα υπό καθεστώς διευθέτησης, και οι εθνικές αρχές διευθέτησης θα αναλαμβάνουν την εκτέλεση του σχεδίου διευθέτησης, ενώ το Συμβούλιο Διευθέτησης θα παρακολουθεί την εκτέλεση σε εθνικό επίπεδο από τις εθνικές αρχές διευθέτησης και, σε περίπτωση που μια εθνική αρχή δεν συμμορφώνεται με την απόφασή του, θα μπορεί να απευθύνει άμεσα εκτελεστικές εντολές στα προβληματικά πιστωτικά ιδρύματα 33 Δ. Ενιαίο Ταμείο Διευθέτησης Βασικά χαρακτηριστικά Το Ενιαίο Ταμείο Διευθέτησης θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Συμβουλίου Διευθέτησης και θα χρηματοδοτείται από συνεισφορές του τραπεζικού τομέα τουλάχιστον μία φορά ετησίως, αλλά και εκτάκτως εκ των υστέρων, εφόσον τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα του Ταμείου δεν επαρκούν για την κάλυψη των ζημιών, δαπανών ή άλλων εξόδων που συνεπάγεται η χρήση του Ταμείου Εντός 10 ετών το αποθεματικό του ταμείου πρέπει να έχει ανέλθει τουλάχιστον στο 1% των καλυπτόμενων καταθέσεων όλων των πιστωτικών ιδρυμάτων με άδεια λειτουργίας στα συμμετέχοντα κράτη μέλη 34 Ε. Πρόταση Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων Με την πρόταση Οδηγίας καθιερώνεται ένα κοινό πλαίσιο κανόνων και εξουσιών σε σχέση με το χειρισμό προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων Σκοπός των διατάξεων είναι η συντεταγμένη διευθέτηση των προβληματικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, διαφυλάσσοντας τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και ελαχιστοποιώντας τις δημόσιες δαπάνες 35 Ε. Πρόταση Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων Η πρόληψη και διαχείριση κρίσεων περιλαμβάνει μέτρα που εντάσσονται στα ακόλουθα τρία (3) στάδια: (α) Το στάδιο της πρόληψης, το οποίο περιλαμβάνει: την κατάρτιση σχεδίων ανάκαμψης και διευθέτησης, τόσο σε επίπεδο ιδρύματος όσο και σε επίπεδο ομίλου, τη λήψη μέτρων από τις αρμόδιες εθνικές αρχές για την άρση των εμποδίων στη δυνατότητα διευθέτησης, και διατάξεις σχετικά με την παροχή οικονομικής στήριξης ενδοομιλικά 36 Ε. Πρόταση Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (β) Το στάδιο της έγκαιρης παρέμβασης, στο οποίο προβλέπεται η λήψη μέτρων εποπτικού χαρακτήρα, και μεταξύ άλλων, ο διορισμός επιτρόπου που αντικαθιστά τη διοίκηση του ιδρύματος (γ) Το στάδιο της διευθέτησης, το οποίο περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με: τα χαρακτηριστικά και τις προϋποθέσεις εφαρμογής των εργαλείων διευθέτησης: πώληση δραστηριοτήτων, μεταβατικό ίδρυμα–bridge bank, διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων-asset separation, και διάσωση με ίδια μέσα- bail-in, τις ελάχιστες απαιτήσεις ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων, και την εφαρμογή και το εύρος της διάσωσης με ίδια μέσα 37 Ε. Πρόταση Οδηγίας για την ανάκαμψη και διευθέτηση χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων Λοιπές διατάξεις, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων: • την αρμοδιότητα των εθνικών αρχών να λαμβάνουν μέτρα όπως η μεταβίβαση μετοχικού κεφαλαίου και χρεωστικών τίτλων, ή η ρύθμιση ή διαγραφή ορισμένων χρεών και περιουσιακών στοιχείων, • το δικαίωμα αποζημίωσης των θιγόμενων προσώπων από την απόφαση να τεθεί το ίδρυμα σε διαδικασία διευθέτησης (“no creditor worse-off principle’), • τη δημιουργία σωμάτων διευθέτησης (resolution colleges) για την προώθηση μέτρων διευθέτησης σε επίπεδο ομίλου με διασυνοριακή παρουσία, και • το Ευρωπαϊκό σύστημα χρηματοδοτικών ρυθμίσεων, το οποίο προβλέπει τη δυνατότητα δανεισμού μεταξύ των εθνικών ταμείων διευθέτησης, την αμοιβαία συμμετοχή σε περίπτωση διευθέτησης ομίλου με παρουσία σε περισσότερα κράτη μέλη και τη συμμετοχή των ταμείων εγγύησης καταθέσεων στο κόστος της διευθέτησης με ανώτατο όριο το ύψος της αξίας των καλυπτόμενων καταθέσεων 38 ΣΤ. Πρόταση Οδηγίας για την αντικατάσταση της Οδηγίας 94/19/ΕΚ για την εγγύηση καταθέσεων Στις 12 Ιουλίου 2010, η Επιτροπή δημοσιοποίησε την πρόταση Οδηγίας για την αντικατάσταση της Οδηγίας 94/19/ΕΚ στην οποία περιλαμβάνονται διατάξεις σε σχέση, ιδίως, με τις ακόλουθες θεματικές: αύξηση του ορίου κάλυψης των καταθέσεων ανά καταθέτη σε €100.000, υποχρέωση καταβολής των αποζημιώσεων, χωρίς να απαιτείται η υποβολή αίτησης του καταθέτη εντός, το αργότερο, επτά (7) ημερών από την ημερομηνία που οι καταθέσεις καθίστανται μη διαθέσιμες δυνατότητα για ένα σύστημα εγγύησης καταθέσεων κράτους μέλους να μπορεί να λαμβάνει δάνειο από τα λοιπά συστήματα εγγύησης καταθέσεων, υπολογισμός των εισφορών βάσει του κινδύνου στον οποίο είναι εκτεθειμένα τα καλυπτόμενα πιστωτικά ιδρύματα (‘risk-based approach’) 39 Ζ. Απευθείας ανακεφαλαιοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων από τον ESM Στις 20 Ιουνίου 2013, οι Υπουργοί Οικονομικών των κρατών μελών της Ευρωζώνης αποφάσισαν την καθιέρωση του εργαλείου της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης από τον ESM ενός πιστωτικού ιδρύματος που εδρεύει σε κράτος μέλος της Ευρωζώνης, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: • το κράτος μέλος αδυνατεί να χορηγήσει τα απαιτούμενα κεφάλαια στο πιστωτικό ίδρυμα, • η παροχή χρηματοπιστωτικής βοήθειας είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στο κράτος μέλος και στην Ευρωζώνη συνολικά, • το πιστωτικό ίδρυμα δεν πληροί ή ενδέχεται να παραβιάσει τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις και δεν δύναται να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές, και • το πιστωτικό ίδρυμα έχει συστημική σημασία ή αποτελεί απειλή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα του κράτους μέλους και της Ευρωζώνης 40 Ζ. Απευθείας ανακεφαλαιοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων από τον ESM Το μέγιστο ποσό που θα μπορεί να διατεθεί για την ανακεφαλαιοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων δεν θα υπερβεί τα €60 δις Αναφορικά με την αναδρομική εφαρμογή του εργαλείου της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων από τον ESM, αυτό θα κρίνεται κατά περίπτωση και θα απαιτείται ομόφωνη απόφαση των μελών του Συμβουλίου Διοικητών του ESM 41 ΙΙ. Ευρωπαϊκό Δίκαιο Κεφαλαιαγοράς Α. MiFID2 / MiFIR (α) Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και την κατάργηση της Οδηγίας 2004/39/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (MiFID2) (β) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων και για την τροποποίηση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 648/2012 [EMIR] για τα εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, τους κεντρικούς αντισυμβαλλομένους και τα αρχεία καταγραφής συναλλαγών (MiFIR) • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 15/1/2014 • Στάδιο επεξεργασίας: Τριμερής επικοινωνία • Ελληνική Προεδρία: Πιθανότατα όχι 42 Α. MiFID2 / MiFIR Βασικά σημεία: Διεύρυνση της εφαρμογής των οργανωτικών απαιτήσεων και του πλαισίου προ-συναλλακτικής και μετα-συναλλακτικής διαφάνειας σε μια νέα κατηγορία αγορών οργανωμένης διαπραγμάτευσης (Organised Trading Facilities-OTFs) Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων προ-συναλλακτικής και μετα-συναλλακτικής διαφάνειας σε ομόλογα, δομημένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα, δικαιώματα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα Καθιέρωση υποχρέωσης διαπραγμάτευσης επιλέξιμων παραγώγων σε ρυθμιζόμενες αγορές, πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης και οργανωμένους μηχανισμούς διαπραγμάτευσης (OTFs) Καθιέρωση ενός νέου πλαισίου για την παροχή επενδυτικών υπηρεσιών από επιχειρήσεις και διαχειριστές αγορών εγκατεστημένων σε τρίτες χώρες Ενίσχυση των απαιτήσεων εταιρικής διακυβέρνησης 43 Β. Packaged Retail Investment Products (PRIPs) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα βασικά έγγραφα πληροφοριών για επενδυτικά προϊόντα • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 11/3/2014 • Στάδιο επεξεργασίας: • Υπό επεξεργασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο • Το Συμβούλιο έχει καταλήξει σε συμφωνία (General Approach) • Ελληνική Προεδρία: Ναι 44 Β. Packaged Retail Investment Products (PRIPs) Βασικά σημεία: Βελτίωση της ποιότητας της ενημέρωσης που παρέχεται στους ιδιώτες επενδυτές –μέσω της παροχής ενός «εγγράφου βασικής πληροφόρησης»προκειμένου να είναι σε θέση να συγκρίνουν διάφορα επενδυτικά προϊόντα και να επιλέγουν το προϊόν που ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες τους Το «έγγραφο βασικής πληροφόρησης» θα βασίζεται σε ένα ενιαίο πρότυπο ενημέρωσης όσον αφορά τη δομή, το περιεχόμενο και την παρουσίαση για όλες τις κατηγορίες επενδυτικών προϊόντων Το πεδίο εφαρμογής καταλαμβάνει την ανάπτυξη και πώληση επενδυτικών προϊόντων, των οποίων η απόδοση εκτίθεται στις διακυμάνσεις των αποδόσεων υποκείμενων στοιχείων ή τιμών αναφοράς εκτός των επιτοκίων (π.χ. επενδυτικά κεφάλαια, δομημένα προϊόντα, ασφαλιστικά προϊόντα, παράγωγα προϊόντα). 45 Γ. Κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDR) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη βελτίωση του διακανονισμού αξιογράφων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κεντρικά αποθετήρια τίτλων (ΚΑΤ) και για την τροποποίηση της Οδηγίας 98/26/ΕΚ • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 15/1/2014 • Στάδιο επεξεργασίας: Τριμερής επικοινωνία • Ελληνική Προεδρία: Πιθανότατα όχι 46 Γ. Κεντρικά αποθετήρια τίτλων (CSDR) Βασικά σημεία: Δυνατότητα παροχής από τα αποθετήρια τραπεζικών υπηρεσιών επικουρικών προς τον διακανονισμό υπό την προϋπόθεση ότι πληρούν μια σειρά αυστηρών εποπτικών απαιτήσεων Μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2015 εναρμόνιση του κύκλου διακανονισμού σε όλα τα κράτη μέλη σε δύο (2) ημέρες μετά την ημερομηνία κατά την οποία λαμβάνει χώρα η συναλλαγή σε οργανωμένες αγορές (Τ+2) Εναρμόνιση των κανόνων που διέπουν την ολοκλήρωση του διακανονισμού στα κράτη μέλη μέσω της λήψης κοινών μέτρων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση περιπτώσεων αποτυχίας κατά τον διακανονισμό (π.χ. διαδικασία ‘buy-in’) 47 Δ. Φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (FTT) Πρόταση Οδηγίας του Συμβουλίου σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας στον τομέα της φορολόγησης των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: Εκκρεμεί η συμφωνία σε επίπεδο Συμβουλίου των 11 κρατών μελών που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Εσθονία, Ισπανία, Ιταλία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Σλοβενία) • Στάδιο επεξεργασίας: Υπό επεξεργασία στο Συμβούλιο • Ελληνική Προεδρία: Ναι • Έναρξη εφαρμογής: Εντός του 2014, με την προϋπόθεση της επίτευξης συμφωνίας σε επίπεδο Συμβουλίου 48 Δ. Φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών (FTT) Βασικά σημεία: • Στο πεδίο εφαρμογής της πρότασης εντάσσονται τα χρηματοπιστωτικά μέσα που είναι διαπραγματεύσιμα στις αγορές κεφαλαίου, τα μέσα χρηματαγοράς (με εξαίρεση τα μέσα πληρωμών), τα μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων και τα παράγωγα χρηματοπιστωτικά μέσα, αλλά και οι OTC συναλλαγές. • Ο φόρος χρηματοπιστωτικών συναλλαγών θα επιβάλλεται στις εξής περιπτώσεις: – σε κάθε συναλλαγή υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη είναι εγκατεστημένο σε συμμετέχον κράτος μέλος, και – στις συναλλαγές που πραγματοποιούνται επί χρηματοπιστωτικών μέσων που έχουν εκδοθεί στα 11 κράτη μέλη που συμμετέχουν στην ενισχυμένη συνεργασία, ακόμα και αν οι αντισυμβαλλόμενοι που διαπραγματεύονται τα μέσα αυτά δεν είναι εγκατεστημένοι στα εν λόγω κράτη μέλη. • Ο προτεινόμενος φόρος δεν μπορεί να είναι μικρότερος από: – 0,1% για συναλλαγές επί χρηματοπιστωτικών μέσων (μετοχές, ομόλογα κ.λπ.), και – 0,01% για συναλλαγές επί παράγωγων χρηματοπιστωτικών μέσων. 49 Ε. Market Abuse Directive 2 / Market Abuse Regulation (α) Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τις ποινικές κυρώσεις για τις πράξεις προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες και τις πράξεις χειραγώγησης της αγοράς (β) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις πράξεις προσώπων που κατέχουν εμπιστευτικές πληροφορίες και τις πράξεις χειραγώγησης της αγοράς (κατάχρηση αγοράς) Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 13.1.2014 Στάδιο επεξεργασίας: Επί της πρότασης Κανονισμού έχει επιτευχθεί τριμερής συμφωνία, ωστόσο εκκρεμεί η οριστικοποίηση ορισμένων σημείων τα οποία σχετίζονται με τις προτεινόμενες διατάξεις των MiFID2/MiFIR Επί της πρότασης Οδηγίας συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις σε επίπεδο τριμερούς Ελληνική Προεδρία: Ναι 50 Ε. Market Abuse Directive 2 / Market Abuse Regulation Βασικά σημεία: • Καθιέρωση ελάχιστων κανόνων για την επιβολή ποινικών κυρώσεων για τις πλέον σοβαρές παραβάσεις • Διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής του κανονιστικού πλαισίου για την κατάχρηση αγοράς σε όλα τα χρηματοπιστωτικά μέσα που γίνονται δεκτά προς διαπραγμάτευση σε πολυμερείς μηχανισμούς διαπραγμάτευσης και σε αγορές οργανωμένης διαπραγμάτευσης (OTFs), καθώς και σε οποιοδήποτε παράγωγο χρηματοπιστωτικό μέσο που αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης εξωχρηματιστηριακά και μπορεί να επηρεάσει τη διαπραγμάτευση του υποκείμενου μέσου • Καθιέρωση υποχρέωσης επιβολής κυρώσεων και σε περιπτώσεις απόπειρας (attempt) χειραγώγησης της αγοράς • Απαγόρευση της χειραγώγησης των στοιχείων αναφοράς (benchmarks), συμπεριλαμβανομένων των LIBOR και EURIBOR και πρόβλεψη ότι κάθε παρεμφερής χειραγώγηση θα συνιστά ποινικό αδίκημα 51 ΣΤ. Money Market Funds (MMFs) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τα αμοιβαία κεφάλαια της χρηματαγοράς • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 15.4.2014 • Στάδιο επεξεργασίας: Υπό επεξεργασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο • Ελληνική Προεδρία: Ναι 52 ΣΤ. Money Market Funds (MMFs) Βασικά σημεία: • Το 10% του χαρτοφυλακίου των αμοιβαίων κεφαλαίων χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ) θα πρέπει να αποτελείται από περιουσιακά στοιχεία με λήξη μιας ημέρας, ενώ το 20% θα πρέπει να αποτελείται από περιουσιακά στοιχεία με λήξη μιας εβδομάδας, προκειμένου να είναι δυνατή η αποπληρωμή επενδυτών που επιθυμούν να αποσύρουν κεφάλαια σε σύντομο χρονικό διάστημα • Η έκθεση ενός μεμονωμένου εκδότη δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 5% της αξίας του χαρτοφυλακίου του ΑΚΧΑ • Υποχρέωση τήρησης κεφαλαιακού αποθέματος της τάξης του 3% για τα ΑΚΧΑ σταθερής καθαρής αξίας ενεργητικού • Υποχρεωτική εσωτερική διαδικασία πιστοληπτικών αξιολογήσεων ώστε να μην εξαρτώνται τα ΑΚΧΑ αποκλειστικά από τις αξιολογήσεις των ΟΑΠΙ • Υποχρεωτική δημιουργία προφίλ επενδυτών ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη πρόβλεψη για ενδεχόμενη μαζική απόσυρση κεφαλαίων 53 Ζ. Δείκτες αναφοράς (Benchmarks) Πρόταση Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους δείκτες αναφοράς σε χρηματοπιστωτικά μέσα και χρηματοπιστωτικές συμβάσεις • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 12/3/2014 • Στάδιο επεξεργασίας: Υπό επεξεργασία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο • Ελληνική Προεδρία: Ναι 54 Ζ. Δείκτες αναφοράς (Benchmarks) Βασικά σημεία: • Ενίσχυση τη διακυβέρνησης και του ελέγχου της διαδικασίας καθορισμού δεικτών αναφοράς • Βελτίωση της ποιότητας των βασικών στοιχείων και των μεθόδων που χρησιμοποιούνται από τους διαχειριστές δεικτών αναφοράς • Διασφάλιση ότι οι φορείς που συνεισφέρουν στον καθορισμό των δεικτών αναφοράς παρέχουν επαρκή δεδομένα και υπόκεινται σε κατάλληλους ελέγχους • Διασφάλιση επαρκούς προστασίας για τους καταναλωτές και τους επενδυτές που χρησιμοποιούν δείκτες αναφοράς • Διασφάλιση της εποπτείας και της βιωσιμότητας «κρίσιμων» δεικτών αναφοράς 55 Η. Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας 2009/65/ΕΚ για τον συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με ορισμένους οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ) όσον αφορά τις λειτουργίες θεματοφύλακα, τις πολιτικές αποδοχών και τις κυρώσεις • Εκτιμώμενη διαθέσιμη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: Μη • Στάδιο επεξεργασίας: Υπό επεξεργασία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Κοινοβούλιο έχει εκδώσει την έκθεσή του. • Ελληνική Προεδρία: Ναι 56 Η. Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες Βασικά σημεία: • Ακριβής προσδιορισμός των καθηκόντων και υποχρεώσεων των θεματοφυλάκων που ενεργούν για λογαριασμό ενός ΟΣΕΚΑ • Θέσπιση κανόνων σχετικά με την πολιτική αποδοχών των διαχειριστών ΟΣΕΚΑ με γνώμονα τη μη ενθάρρυνση της ανάληψης υπερβολικών κινδύνων • Καθιέρωση ενιαίων κανόνων σε ό,τι αφορά την επιβολή διοικητικών προστίμων, ώστε να διασφαλίζεται ότι τα πρόστιμα αυτά θα υπερβαίνουν τα δυνητικά οφέλη από την παραβίαση διατάξεων 57 Θ. Αποζημίωση επενδυτών (ICSD) Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση της Οδηγίας 97/9/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τα συστήματα αποζημιώσεως των επενδυτών • Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: Η εν λόγω πρόταση Οδηγίας εξαρτάται άμεσα από την πρόοδο των συζητήσεων σε ό,τι αφορά την πρόταση Οδηγίας για τα συστήματα εγγύησης των καταθέσεων • Στάδιο επεξεργασίας: Υπό επεξεργασία στο Συμβούλιο. Το Κοινοβούλιο έχει εκδώσει την έκθεσή του • Ελληνική Προεδρία: Υπό προϋποθέσεις 58 Θ. Αποζημίωση επενδυτών (ICSD) Βασικά σημεία: • Αύξηση του ύψους αποζημίωσης ανά επενδυτή από είκοσι χιλιάδες (20.000) σε πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ • Παροχή κάλυψης και σε κατόχους μεριδίων ΟΣΕΚΑ • Αποζημίωση των επενδυτών το αργότερο εντός εννέα (9) μηνών • Καθιέρωση κανόνων που αφορούν τη χρηματοδότηση των συστημάτων αποζημίωσης επενδύσεων • Παροχή σαφέστερης και εκτενέστερης πληροφόρησης προς τους επενδυτές αναφορικά με το βαθμό κάλυψης των περιουσιακών τους στοιχείων • Καθιέρωση δυνατότητας για ένα σύστημα αποζημίωσης επενδυτών κράτους μέλους να μπορεί να λαμβάνει δάνειο από τα λοιπά συστήματα αποζημίωσης επενδυτών που λειτουργούν στα κράτη μέλη της ΕΕ, εφόσον τα κεφάλαιά του δεν επαρκούν για την κάλυψη των αποζημιώσεων («αμοιβαίος δανεισμός») 59 ΙΙΙ. Συστήματα και Μέσα Πληρωμών μικρής αξίας Α. Πρόταση Οδηγίας για τις υπηρεσίες πληρωμών («PSD2») • • Τροποποιεί και καταργεί την Οδηγία 2007/64/ΕΚ για τις υπηρεσίες πληρωμών («PSD1») η οποία ενσωματώθηκε με τα άρθρα 1 έως 83 του ν. 3862/2010 (ΦΕΚ Α’ 113) Ως καταληκτική ημερομηνία ψήφισής της έχει οριστεί η 11η Απριλίου 2014 Βασικά σημεία: • ενίσχυση της προστασίας καταναλωτών υπηρεσιών πληρωμών • διεύρυνση των υπηρεσιών πληρωμών που δύνανται να παρέχουν οι φορείς παροχής υπηρεσιών πληρωμών (πληροφόρηση ή/και πρόσβαση σε λογαριασμούς πληρωμών από τρίτα μέρη), • ενίσχυση της ασφάλειας κατά τη διενέργεια πληρωμών σε πραγματικό χρόνο ή μέσω φορητών συσκευών 60 Β. Πρόταση Κανονισμού για τις διατραπεζικές προμήθειες σε συναλλαγές με κάρτες πληρωμών • • Μαζί με την PSD2 συνιστούν το «Payments legislative package» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ως καταληκτική ημερομηνία ψήφισής της έχει οριστεί η 11η Απριλίου 2014 Βασικά σημεία: • Καθιερώνονται μέγιστα επίπεδα διατραπεζικών προμηθειών για συναλλαγές στις χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες των καταναλωτών και απαγορεύονται τυχόν προσαυξήσεις σε συναλλαγές με αυτούς τους τύπους καρτών • Δυο μήνες μετά τη δημοσίευση του Κανονισμού, τα ανώτατα όρια διατραπεζικών προμηθειών για χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες θα εφαρμόζονται στις διασυνοριακές συναλλαγές, δηλαδή όταν ένας καταναλωτής χρησιμοποιεί την κάρτα πληρωμής του σε άλλη χώρα. Δυο έτη μετά τη δημοσίευση του Κανονισμού, τα εν λόγω ανώτατα όρια θα εφαρμόζονται και στις εγχώριες συναλλαγές 61 Β. Πρόταση Κανονισμού για τις διατραπεζικές προμήθειες σε συναλλαγές με κάρτες πληρωμών Βασικά σημεία: • Τα ανώτατα όρια διατραπεζικών προμηθειών καθορίζονται στο 0,2 % της αξίας της συναλλαγής για τις χρεωστικές κάρτες και στο 0,3 % για τις πιστωτικές κάρτες • Για τις κάρτες που δεν υπόκεινται σε αυτά τα ανώτατα όρια (κυρίως εμπορικές κάρτες που παρέχονται σε επιχειρήσεις και πιστωτικές κάρτες των τριμερών συστημάτων καρτών, όπως η American Express ή η Diners), οι έμποροι λιανικής πώλησης θα μπορούν να εφαρμόζουν προσαυξήσεις ή να μην τις αποδέχονται 62 ΙV. Δίκαιο προστασίας καταναλωτή Α. Πρόταση Οδηγίας για τους λογαριασμούς πληρωμών Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τη συγκρισιμότητα των τελών που συνδέονται με λογαριασμούς πληρωμών, την αλλαγή λογαριασμού πληρωμών και την πρόσβαση σε λογαριασμούς πληρωμών με βασικά χαρακτηριστικά •Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης διαδικασίας: 10.3.2014 •Στάδιο επεξεργασίας: Επεξεργασία από τις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο •Ελληνική Προεδρία: Ναι 63 Α. Πρόταση Οδηγίας για τους λογαριασμούς πληρωμών Βασικά σημεία: • ενίσχυση της συγκρισιμότητας των τελών και χρεώσεων που επιβάλλονται σε λογαριασμούς πληρωμών, μεταξύ άλλων, μέσω της εκπόνησης τυποποιημένου πίνακα με τις χρεώσεις των συνηθέστερων υπηρεσιών και τυποποιημένης ορολογίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία θα είναι κοινή για όλα τα κράτη μέλη, • καθιέρωση τυποποιημένης διαδικασίας μεταφοράς λογαριασμών πληρωμών σε διαφορετικό πιστωτικό ίδρυμα από εκείνο στο οποίο ήδη τηρούνται, και • διασφάλιση της πρόσβασης των καταναλωτών που διαμένουν νόμιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ένα τουλάχιστον λογαριασμό πληρωμών με βασικά χαρακτηριστικά, υπό την επιφύλαξη των διατάξεων της Οδηγίας 2005/60/ΕΚ σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας 64 Β. Οδηγία για την ενυπόθηκη πίστη Οδηγία 2013/…/ΕΕ σχετικά με τις συμβάσεις πίστωσης για καταναλωτές για ακίνητα κατοικίας και την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/48/ΕΚ •Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: Οι διατάξεις της Οδηγίας ψηφίστηκαν επί της ουσίας κατά τη σύνοδο της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 10/09/2013. Η υιοθέτηση της Οδηγίας σε πρώτη ανάγνωση αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 20.11.2013 •Ελληνική Προεδρία: Όχι 65 Β. Οδηγία για την ενυπόθηκη πίστη Βασικά σημεία: • ειδικές διατάξεις για τις πληροφορίες και πρακτικές που προηγούνται της σύναψης της σύμβασης πίστωσης, μεταξύ άλλων, για τη διαφήμιση, την παροχή προσυμβατικής πληροφόρησης και την παροχή εξατομικευμένων επαρκών εξηγήσεων στον καταναλωτή, • συγκεκριμένη διαδικασία για τον υπολογισμό του Συνολικού Ετησίου Πραγματικού Ποσοστού Επιβάρυνσης και το Συνολικό Κόστος της πίστωσης, • υποχρέωση αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας του καταναλωτή πριν από τη σύναψη της σύμβασης εκ μέρους του πιστωτικού ιδρύματος και συναφής υποχρέωση του καταναλωτή να παρέχει πλήρεις και ορθές πληροφορίες αναφορικά με την προσωπική και οικονομική του κατάσταση, • ειδικές διατάξεις σχετικά με: την άσκηση του δικαιώματος πρόωρης εξόφλησης της πίστωσης, την επαγγελματική εκπαίδευση του προσωπικού των πιστωτικών ιδρυμάτων, τον δανεισμό σε συνάλλαγμα, τον χειρισμό των καθυστερήσεων πληρωμών και της επιβολής κατάσχεσης, και • πλαίσιο άσκησης δραστηριότητας από τους μεσίτες πιστώσεων 66 Γ. Anti-trust damages directive (proposal) Πρόταση Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με ορισμένους κανόνες που διέπουν τις αγωγές αποζημίωσης βάσει του εθνικού δικαίου για παραβιάσεις των διατάξεων της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης •Εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας: 11.03.2014 •Στάδιο επεξεργασίας: Επεξεργασία από τις αρμόδιες επιτροπές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο •Ελληνική Προεδρία: Ναι 67 Γ. Anti-trust damages directive (proposal) Βασικά σημεία: Η πρόταση Οδηγίας καθιερώνει κανόνες για τη διευκόλυνση της άσκησης από φυσικά και νομικά πρόσωπα αγωγών αποζημίωσης, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες υπέστησαν ζημία από παραβίαση των κανόνων περί ανταγωνισμού. Μεταξύ άλλων: •για το δικαίωμα πλήρους αποκατάστασης της ζημίας που υπέστησαν φυσικά και νομικά πρόσωπα από παραβιάσεις της σχετικής εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας, το οποίο καλύπτει και τα διαφυγόντα κέρδη, •τη διευκόλυνση της πρόσβασης των εναγόντων σε αποδεικτικό υλικό για τη θεμελίωση των αξιώσεών τους, •την εις ολόκληρον ευθύνη των επιχειρήσεων που παρανομούν και την αντιμετώπιση των αξιώσεων εκ μέρους αιτούντων οι οποίοι δεν ήταν άμεσοι αντισυμβαλλόμενοι αυτών, και •τον ποσοτικό προσδιορισμό της ζημίας σε περιπτώσεις που έλαβε χώρα απαγορευμένη σύμπραξη μεταξύ επιχειρήσεων 68 V. Καταπολέμηση ξεπλύματος βρώμικου χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας Α. Πρόταση Οδηγίας σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας •Τροποποιεί και καταργεί την Οδηγία 2005/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και την Οδηγία 2006/70/ΕΚ της Επιτροπής, οι οποίες ενσωματώθηκαν με τα άρθρα 1 έως 55 του ν. 3691/2008 • Η ψήφισή της αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2014 (Ελληνική Προεδρεία) 69 Α. Πρόταση Οδηγίας σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας Βασικά σημεία: • Μηχανισμός για την ταυτοποίηση των πραγματικών δικαιούχων • Υποχρέωση των νομικών προσώπων να τηρούν αρχεία σχετικά με την ταυτότητα των πραγματικών δικαιούχων • Περιορισμός των περιπτώσεων απλουστευμένης δέουσας επιμέλειας • Συμπερίληψη στον ορισμό των πολιτικώς εκτεθειμένων προσώπων (‘ΠΕΠ’) και αυτών που είναι εγκατεστημένα σε κράτος – μέλος λειτουργίας του υπόχρεου προσώπου, καθώς και των ΠΕΠ που εργάζονται σε διεθνείς οργανισμούς • Ευρύτερη κάλυψη του τομέα των τυχερών παιγνίων και ρητή αναφορά στα φορολογικά αδικήματα, ως βασικά αδικήματα • Ένταξη στο προσωπικό πεδίο εφαρμογής όλων των προσώπων που ασκούν συναλλαγές σε αγαθά που αποτελούν αντικείμενο πληρωμής σε μετρητά ποσού ίσου ή μεγαλύτερο των 7.500 ευρώ (από 15.000 ευρώ που ισχύει σήμερα) 70 Β. Πρόταση Κανονισμού περί των πληροφοριών που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών • Τροποποιεί και καταργεί τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθμ. 1781/2006 • Η ψήφισή της αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του πρώτου τριμήνου του 2014 (Ελληνική Προεδρεία) Βασικά σημεία: • Επεκτείνει τις πληροφορίες που συνοδεύουν τις μεταφορές χρηματικών ποσών και στους δικαιούχους πίστωσης των εν λόγω χρηματικών ποσών (εκτός των πληρωτών που σήμερα ισχύει) • Προβλέπει συγκεκριμένα κριτήρια καθορισμού του είδους των διοικητικών κυρώσεων και του ύψους των διοικητικών χρηματικών προστίμων και επιβάλει τη δημοσιοποίησή τους χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με το είδος και τη φύση της παράβασης και την ταυτότητα των προσώπων που ευθύνονται για αυτήν 71
© Copyright 2024 Paperzz
