7o Γυµνάσιο Καβάλας Τσούτσα Σταυρούλα Νεοελληνική γλώσσα Γ΄ Γυµνασίου Τρόποι ανάπτυξης παραγράφων Α. µε παραδείγµατα ή λεπτοµέρειες π ε ρ ί ο δ ο ς : παρουσιάζουµε τη γνώµη µας η διατύπωσή της χρειάζεται Θεµατική διευκρίνιση. Λεπτοµέρειες: υποστηρίζουµε µε παραδείγµατα ή λεπτοµέρειες (από την ιστορία, τη λογοτεχνία, την καθηµερινή ζωή, τις εµπειρίες µας κλπ) τη γνώµη που διατυπώσαµε στη Θ.Π. προσέχουµε να σχολιάζουµε τα παραδείγµατα µας παρουσιάζουµε περισσότερα από ένα παραδείγµατα (συνήθως τρία είναι αρκετά). Κ α τ α κ λ ε ί δ α : διατυπώνουµε κάποιο γενικό συµπεράσµα. Σύµφωνα µε έρευνες και στοιχεία της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρείας, το κάπνισµα είναι επικίνδυνο για την υγεία. Η συχνότητα εµφάνισης καρκίνου του πνεύµονα και του λάρυγγα είναι πολύ µεγαλύτερη στους καπνιστές παρά στους µη καπνιστές. Όσοι καπνίζουν πίπα έχουν µεγαλύτερη πιθανότητα να προσβληθούν από καρκίνο των χειλιών και του στόµατος, από εκείνους που δεν κάπνισαν ποτέ πίπα. Επιπλέον, οι καπνιστές είναι περισσότερο ευάλωτοι σε καρδιακά νοσήµατα, όπως καρδιακή προσβολή, έλκος του στοµάχου, βρογχίτιδα και εµφύσηµα, συγκριτικά µε τους µη καπνιστές. Πρόσφατες έρευνες αποκαλύπτουν ότι οι γυναίκες που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποβάλουν, από εκείνες που δεν καπνίζουν. Και, τέλος, τα παιδιά που γεννιούνται από µητέρες καπνίστριες έχουν συνήθως µικρότερο βάρος από το κανονικό. Τα τελευταία είκοσι χρόνια η αυτοµατοποίηση έδειξε πώς είναι ικανή να επιτελέσει κάθε παραγωγικό έργο. Όχι µόνο κάνει σχετικά απλές δουλειές, όπως η κατασκευή τµηµάτων αυτοκινήτων ή ψυγείων, αλλά στοιχειοθετεί εφηµερίδες, οδηγεί αυτόµατα τα τρένα σύµφωνα µε προκαθορισµένο πρόγραµµα και εξορύσσει το κάρβουνο που µας χρειάζεται. Άρχισε µάλιστα τελευταία να µας οργώνει τα χωράφια και να θερίζει τις σοδειές. Μπορεί να µην απέχει πολύ η µέρα που ουσιαστικά όλα τα αγαθά που χρειαζόµαστε θα κατασκευάζονται σε αυτόµατα εργοστάσια χωρίς βοήθεια χειριστών µηχανηµάτων και που οι άνθρωποι θα είναι αναγκαίοι -όσον αφορά στην παραγωγή-µόνο για τη λήψη διευθυντικών αποφάσεων και για το σχεδιασµό και τη συντήρηση των αυτόµατων µηχανών. Β. µε αιτία και αποτέλεσµα Θ ε µ α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς : στην κεντρική ιδέα της δίνουµε ένα γεγονός που αποτελεί την αιτία και στη συνέχεια παρουσιάζουµε τα αποτελέσµατά του. Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : σχολιάζουµε τα αποτελέσµατα και τα ιεραρχούµε (συνήθως το πιο σηµαντικό µπαίνει τελευταίο και υποστηρίζεται µε περισσότερες δευτερεύουσες λεπτοµέρειες). Κ α τ α κ λ ε ί δ α : επιβεβαιώνεται η σχέση αιτίου αποτελέσµατος. Η εισβολή της τηλεόρασης προκάλεσε σηµαντικές αλλαγές στον τρόπο που αντιλαµβανόµαστε την πραγµατικότητα. Κατ’ αρχάς άλλαξε την αντίληψή µας για την αλήθεια. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν την εντύπωση πως ό,τι βλέπουν στην τηλεοπτική τους συσκευή είναι µια πιστή απεικόνιση της πραγµατικότητας, η αυτούσια έκφραση της αλήθειας. ∆εν µπορούν να καταλάβουν ότι η τηλεόραση είναι και αυτή ένα µέσο που αναπαριστά, ένα µέσο που ερµηνεύει την πραγµατικότητα. Η δεύτερη και σηµαντικότερη αλλαγή σχετίζεται µε τις αντιδράσεις µας απέναντι στην εικόνα που βλέπουµε. Η τηλεόραση προσφέρει θέαµα και εκµεταλλεύεται τη δύναµη που κρύβει η µαγεία της εικόνας. Απευθύνεται λιγότερο στην κριτική σκέψη και περισσότερο στο θυµικό. Ενεργοποιεί δηλαδή τις συναισθηµατικές µας αντιδράσεις: οργή, χαρά, λύπη, αγανάκτηση, ενθουσιασµό, θαυµασµό. Αυτό σηµαίνει ότι είναι δύσκολο να παραµείνει κανείς νηφάλιος-ακόµα και όταν παρακολουθεί το πιο σοβαρό πολιτικό γεγονός. Θα µπορούσαµε λοιπόν να ισχυριστούµε ότι η τηλεόραση µας παρουσιάζει µια καινούρια εικόνα της πραγµατικότητας-όχι όµως και την πλέον αξιόπιστη. Γ. µε ορισµό Χρησιµοποιούµε τον τρόπο αυτό όταν χρειάζεται να εξηγήσουµε στον αναγνώστη έναν όρο, µια φράση ή µια έννοια. Θ ε µ α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς : αποτελεί τον ορισµό της έννοιας. Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : αναλύουν ή επεξηγούν το καθένα από τα χαρακτηριστικά που απαρτίζουν την ειδοποιό διαφορά της έννοιας. Ένα συνηθισµένο λάθος που γίνεται στην καθηµερινή µας γλώσσα προκαλεί σύγχυση ανάµεσα στις έννοιες µάζα και βάρος. Μάζα είναι η ποσότητα της ύλης που περιέχεται σε ένα σώµα. Αυτό σηµαίνει ότι η µάζα είναι µέτρο της αδράνειας ενός σώµατος, δηλαδή της ιδιότητας χάρη στην οποία το σώµα αντιστέκεται σε κάθε τάση για αλλαγή της κινητικής του κατάστασης ή ηρεµίας, όπου βρίσκεται. Υπάρχει όµως και µια άλλη ιδιότητα της µάζας: Είναι µέτρο της δύναµης µε την 7o Γυµνάσιο Καβάλας Τσούτσα Σταυρούλα Νεοελληνική γλώσσα Γ΄ Γυµνασίου οποία ένα σώµα έλκει και έλκεται από τα άλλα. Αυτές οι ιδιότητες της µάζας συνοδεύουν πάντα το σώµα - χωρίς καµιά ποσοτική αλλαγή, σε οποιοδήποτε σηµείο του σύµπαντος και αν βρίσκεται. Με άλλα λόγια, η µάζα είναι εγγενής ιδιότητα ενός σώµατος. ∆. µε σύγκριση και αντίθεση Χρησιµοποιούµε αυτόν τον τρόπο όταν θέλουµε να συσχετίσουµε πρόσωπα, αντικείµενα, έννοιες κλπ για δείξουµε τις οµοιότητες ή τις διαφορές τους. Συγκρίνουµε ή αντιπαραθέτουµε δεδοµένα που ανήκουν στην ίδια κατηγορία. Χρησιµοποιούµε κατάλληλες λέξεις ή φράσεις πχ όµοια, το ίδιο συµβαίνει κλπ για να τονίσουµε τις οµοιότητες ή φράσεις που να δηλώνουν αντίθεση πχ αντίθετα, δε συµβαίνει το ίδιο κλπ για να δείξουµε τις διαφορές. Θ ε µ α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς : αναφέρονται και τα δύο δεδοµένα που συγκρίνουµε ή αντιπαραθέτουµε και αναγνωρίζεται η οµοιότητα ή η αντίθεση που υπάρχει ανάµεσά τους. Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : παρουσιάζονται όλα τα γνωρίσµατα του ενός µέλους και στη συνέχεια του άλλου ή καταγράφονται σηµείο προς σηµείο οι οµοιότητες ή οι διαφορές τους. Κ α τ α κ λ ε ί δ α : περιλαµβάνει το συµπέρασµα της σύγκρισης ή µια γενικότερη παρατήρηση. Βέβαια άλλη η «ύλη» και άλλοι οι «τρόποι µίµησης» του δηµοτικού τραγουδιού και άλλοι της λαϊκής τέχνης. Όµως και τα δύο εκφράζουν τον ίδιο λαό στην ίδια ιστορική περίοδο. Όµοια είναι και η κατεργασία της πρώτης ύλης τους. Ο στίχος που βγαίνει από τον ποιητάρη στο πανηγύρι του χωριού, από στόµα σε στόµα υφίσταται µιαν αργή οµαδική κατεργασία που τον στρογγυλεύει, τον προσαρµόζει στους κοινούς εκφραστικούς τύπους και του δίνει τον υπερατοµικό χαρακτήρα του δηµοτικού τραγουδιού. Τον παντρεύει και µε παλιότερες δοκιµασµένες εκφράσεις. Ο Κ.Θ. ∆ηµαράς, στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, σηµειώνει µερικές τέτοιες εκφράσεις: τρία πουλάκια κάθονται πολύ του κακοφάνει. Και τα διακοσµητικά θέµατα της λαϊκής τέχνης από χέρι σε χέρι υφίστανται την ίδια οµαδική κατεργασία, προσαρµόζονται στις κοινές οπτικές συνήθειες και µε τις µικρές ανώνυµες προσφορές του τεχνίτη ή της τεχνίτριας ακολουθούν µια πορεία παράλληλη µε του δηµοτικού στίχου. Κι αυτά συντίθενται µε παλιότερα θέµατα. Τα πανάρχαια διακοσµητικά σχήµατα και µορφές κοσµηµάτων αντιστοιχούν µε τους πανάρχαιους µύθους και τα µορφολογικά στοιχεία που σώζονται µέσα στα δηµοτικά µας τραγούδια. Ένα χάσµα χωρίζει το Σωκράτη από τους σοφιστές. Ο Σωκράτης ζητήσει τη µία και καθολική έννοια, τη µία και καθολική αλήθεια, ενώ οι σοφιστές υποστήριζαν τις πολλές γνώµες για το ίδιο πράγµα. Επίσης και στον τρόπο της ζωής υπάρχει ριζική αντίθεση µεταξύ σοφιστών και Σωκράτους. Οι σοφιστές ήταν έµποροι γνώσεων, ενώ ο Σωκράτης υπήρξε ένας άµισθος δάσκαλος και ερευνητής της αλήθειας. Το µόνο κοινό µεταξύ των σοφιστών και του Σωκράτους ήταν ότι κι αυτός κι εκείνοι διαπίστωσαν ότι η παραδεδοµένη µόρφωση και παιδεία δεν ήταν αρκετή για την εποχή τους. Ε. µε αναλογία Βοηθούµε τον αναγνώστη να κατανοήσει τις οµοιότητες ανάµεσα σε κάτι γνωστό και οικείο και σε κάτι που δε γνωρίζει τόσο καλά. Συγκρίνουµε δεδοµένα που δεν ανήκουν στην ίδια κατηγορία, που κατά µια έννοια είναι ανόµοια. Θ ε µ α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς : παρουσιάζουµε και τις δύο συγκρινόµενες έννοιες. Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : αρχίζουµε την ανάλυση απ την περισσότερο γνωστή έννοια και καταλήγουµε στην κεντρική ιδέα του θέµατος (τη λιγότερο οικεία έννοια). Κ α τ α κ λ ε ί δ α : εντοπίζονται τα κοινά στοιχεία των µερών της αναλογίας. Μια ανθρώπινη ψυχή χωρίς την πρέπουσα παιδεία µοιάζει µε ένα µάρµαρο λατοµείου, που δεν αποκαλύπτει καµιά από τις οµορφιές του, ως τη στιγµή που η τέχνη του µαρµαρά αποκαλύψει τα χρώµατα και φέρει στο φως κάθε απόχρωση, κηλίδα και φλέβα που περνά µέσα από τον κορµό του. Με τον ίδιο τρόπο και η παιδεία, όταν επενεργήσει πάνω σε ένα έξοχο πνεύµα, µας αποκαλύπτει όλες τις κρυφές αρετές και τα προτερήµατά του, που χωρίς µια τέτοια βοήθεια δε θα µπορούσαν ποτέ να βγουν στο φως. Στ. µε διαίρεση Θ ε µ α τ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς : διαιρούµε σε τοµείς την κεντρική έννοια της παραγράφου. Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : αναλύουµε το περιεχόµενο των τοµέων. Κ α τ α κ λ ε ί δ α : συµπυκνώνεται το νόηµα της ανάλυσης που έγινε στις λεπτοµέρειες. 7o Γυµνάσιο Καβάλας Τσούτσα Σταυρούλα Νεοελληνική γλώσσα Γ΄ Γυµνασίου Η ποίηση µπορεί να διαιρεθεί αδροµερώς σε τρία µέρη: στην επική, τη λυρική και τη δραµατική. Οι µορφές αυτές αντανακλούν τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες, µέσα στις οποίες εµφανίστηκαν και αναπτύχθηκαν. Έτσι η επική ποίηση εκφράζει το πνεύµα και τα ιδανικά κατά την εποχή της βασιλείας, όπου η αγωνιστική διάθεση και η παλικαριά θεωρούνταν οι µεγαλύτερες αρετές του ανθρώπου. Αντίθετα την ταραγµένη εποχή, που στα πράγµατα βρίσκονταν οι ευπατρίδες αριστοκρατικοί, και κάτω από την απειλή των εµπόρων και των βιοτεχνών, που µε τον πλούτο τους κατακτούσαν όλο και περισσότερα πολιτικά δικαιώµατα, αναπτύχθηκε η λυρική ποίηση. Αργότερα την εποχή της δηµοκρατίας, δηµιουργείται µια νέα µορφή ποίησης, που αγκαλιάζει τις λαχτάρες και τους πόθους ολόκληρου του λαού, η δραµατική ποίηση. Ζ. µε αιτιολόγηση διατυπώνουµε τη θέση µας έτσι ώστε να παρακινούµε κάποιον να Θεµατική περίοδος: ρωτήσει «γιατί». Λ ε π τ ο µ έ ρ ε ι ε ς : απαντούµε στο γιατί συµβαίνει αυτό που εκφράσαµε ως γνώµη µας στη θεµατική περίοδο χρησιµοποιώντας επιχειρήµατα και αιτιολογήσεις. Κ α τ α κ λ ε ί δ α : επιβεβαιώνεται η ορθότητα της Θ.Π. Αίτια έξαρσης της βίας µπορούν να θεωρηθούν τα κυρίαρχα πρότυπα, σε συνδυασµό µε την πραγµατικότητα της κοινωνικής ανισότητας. Στη σύγχρονη υπερκαταναλωτική κοινωνία, το πρότυπο της επιτυχίας αλλά και η ίδια η ευτυχία ταυτίζονται µε τον πλούτο και την απόκτηση υλικών αγαθών. Οι δυνατότητες, όµως, πρόσβασης στα υλικά αγαθά είναι αντικειµενικά περιορισµένες και εξαντλούνται σε µικρό ποσοστό ανθρώπων. Μέσα στο αδιέξοδο αυτό εξασθενούν οι συνειδησιακές αντιστάσεις του ατόµου, που υιοθετεί αντικοινωνικές µεθόδους, προκειµένου να αποκτήσει την επιτυχία και την ευτυχία που υπόσχεται το χρήµα. Η. µε συνδυασµό περισσότερων τρόπων ανάπτυξης Οι εξουσίες που αφορούν στη ζωή µιας κοινωνίας εκπορεύονται από κάποιους µηχανισµούς, στους οποίους έχουν πρόσβαση λίγοι άνθρωποι. Το αποτέλεσµα είναι για όλα τα ζητήµατα να χρειάζεται η έγκριση ή η συγκατάθεση αυτών των µηχανισµών ή των ανθρώπων και να καλλιεργείται η φοβία στους υφιστάµενους µηχανισµούς ή ανθρώπους. Για να εγκριθεί µια απόφαση χρειάζεται να περάσει από πολλά χέρια και κλίµακες ιεραρχίας. Το φαινόµενο αυτό λέγεται γραφειοκρατία και παραπέµπει σ’ ένα διοικητικό σύστηµα που αποµακρύνει τον πολίτη από το κράτος. Εποµένως η γραφειοκρατία παρεµποδίζει τη λειτουργία της δηµοκρατίας. Καλλιεργείται από τις εξουσίες εκείνες που δεν έχουν εµπιστοσύνη στο λαό και δεν του επιτρέπουν να αναπτύξει τη δική του πρωτοβουλία και αυτοοργάνωση. Άσκηση Ποιους από τους τρόπους ανάπτυξης παραγράφων θα χρησιµοποιούσατε για να αναπτύξετε σε παράγραφο τις παρακάτω θεµατικές περιόδους; 1. Τα τελευταία χρόνια ο άνθρωπος έχει προκαλέσει µεγάλες καταστροφές στο φυσικό περιβάλλον. 2. Η έξαρση της βίας στις µεγαλουπόλεις επιδρά αρνητικά στο ψυχισµό των ανθρώπων που ζουν σε αυτές. 3. Οι προτάσεις, ανάλογα µε το περιεχόµενό τους διαιρούνται σε κρίσεως, επιθυµίας, ερωτηµατικές και επιφωνηµατικές. 4. Οι διακοπές στο βουνό το καλοκαίρι είναι το ίδιο απολαυστικές µε τις διακοπές στη θάλασσα. 5. Η γλωσσοµάθεια είναι απαραίτητη στους νέους της εποχής µας. 6. Η ζωή στο χωριό διαφέρει πολύ από τη ζωή στην πόλη. 7. Η ελευθερία έχει διάφορες µορφές. 8. Ο οικονόµος άνθρωπος µοιάζει µε το µυρµήγκι. 9. Οι µαθητές πρέπει να αθλούνται σε καθηµερινή βάση. 10. Το άγχος του σύγχρονου ανθρώπου είναι απόρροια του τρόπου ζωής του. 11. Ιστορικό γεγονός είναι κάθε ανθρώπινη πράξη , φυσικό φαινόµενο, κάθε δραστηριότητα που επηρεάζει θετικά ή αρνητικά τον κοινωνικό βίο. Βιβλιογραφία: Γιαβρής, Α. (2005). Παράγραφος: ∆οµή και Λειτουργία της, Κέδρος. Γρηγοριάδης, Ν.(1990). Παράγραφος, Κώδικας.
© Copyright 2024 Paperzz
