Σοφοκλή Απ. Μητρούσια : Θε ατογραφία 125 32ο

 125 32ο ΚΕΙΜΕΝΟ
Λυσίασ, Πρὸσ Σίµωνα ἀπολογία 13
Πολλὰ καὶ δεινὰ συνειδὼσ Σίµωνι, ὦ βουλή, οὐκ ἄν ποτ’ αὐτὸν εἰσ
τοσοῦτον τόλµησ ἡγησάµην ἀφικέσθαι, ὥστε ὑπὲρ ὧν αὐτὸν ἔδει δοῦναι δίκην,
ὑπὲρ τούτων ὡσ ἀδικούµενον ἔγκληµα ποιήσασθαι καὶ οὕτω µέγαν καὶ σεµνὸν
ὅρκον διοµοσάµενον εἰσ ὑµᾶσ ἐλθεῖν. εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ ἔµελλον περὶ ἐµοῦ
διαγνώσεσθαι, σφόδρα ἂν ἐφοβούµην τὸν κίνδυνον, ὁρῶν ὅτι καὶ παρασκευαὶ
καὶ τύχαι ἐνίοτε τοιαῦται γίγνονται, ὥστε πολλὰ καὶ παρὰ γνώµην ἀποβαίνειν
τοῖσ κινδυνεύουσιν. εἰσ ὑµᾶσ δ’ εἰσελθὼν ἐλπίζω τῶν δικαίων τεύξεσθαι.
µάλιστα
δ’
ἀγανακτῶ,
ὦ
βουλή,
ὅτι
περὶ
τῶν
πραγµάτων
εἰπεῖν
ἀναγκασθήσοµαι πρὸσ ὑµᾶσ, ὑπὲρ ὧν ἐγὼ αἰσχυνόµενοσ, εἰ µέλλοιεν πολλοί µοι
συνείσεσθαι, ἠνεσχόµην ἀδικούµενοσ.
ἔγκληµα ποιοῦµαι = καταγγέλλω
διαγιγνώσκω περί τινοσ = κρίνω, αποφασίζω
κίνδυνοσ, ὁ = δίκη, δικαστική απόφαση, έκβαση δίκησ, δικαστικόσ αγώνασ
παρασκευή, ἡ = προετοιµασία, υπόγεια διεργασία, συµφωνία, «µαγείρεµα»
ἀγανακτῶ = οργίζοµαι, δυσφορώ, λυπάµαι, στενοχωριέµαι.
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
126 1. Να µεταφράσετε το κείµενο.
Μονάδεσ 20
2. Να γράψετε τουσ ζητούµενουσ γραµµατικούσ τύπουσ του κειµένου:
συνειδώσ: τη γενική ενικού του θηλυκού και τη δοτική πληθυντικού του αρσε
νικού
πραγµάτων: τη δοτική και την αιτιατική ενικού
µέγαν: τη γενική και την κλητική ενικού στο ίδιο γένοσ
σεµνόν: τα παραθετικά στον ίδιο τύπο
ἐµοῦ: τη γενική ενικού του β΄ προσώπου και τη δοτική πληθυντικού του γ΄ προ
σώπου
ἀφικέσθαι: το β΄ ενικό πρόσωπο του υπερσυντελίκου και τησ προστακτικήσ του
παρακειµένου
διοµοσάµενον: το γ΄ ενικό πρόσωπο του παρατατικού και το απαρέµφατο του
µέλλοντα στην ενεργητική φωνή
ἀποβαίνειν: το β΄ ενικό πρόσωπο τησ προστακτικήσ του β΄ αορίστου και τησ ευ
κτικήσ του µέλλοντα στην ενεργητική φωνή
αἰσχυνόµενοσ: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο τησ οριστικήσ του παρακειµένου και
του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή
συνείσεσθαι: το β΄ πληθυντικό πρόσωπο τησ οριστικήσ του ενεστώτα και τησ
προστακτικήσ του β΄ αορίστου.
Μονάδεσ 10
3. Να αναγνωρίσετε τη συντακτική λειτουργία των επόµενων λέξεων του κει
µένου και να αναφέρετε τον όρο που καθεµία προσδιορίζει: τόλµησ, ὡσ
ἀδικούµενον, διαγνώσεσθαι, παρὰ γνώµην, ὑπὲρ ὧν (ἐγώ).
Μονάδεσ 5
4. Επιλέξτε όποιον συνδυασµό προτιµάτε από την επόµενη οµάδα ερωτήσεων,
αρκεί να αθροίζονται πέντε µονάδεσ.
4α. Αφού αναγνωρίσετε το είδοσ και τη συντακτική λειτουργία τησ δευτερεύ
ουσασ πρότασησ «ἐγὼ αἰσχυνόµενοσ, εἰ µέλλοιεν …. ἀδικούµενοσ.», να αιτιο
λογήσετε τον τρόπο εισαγωγήσ και εκφοράσ τησ και να τη συµπτύξετε σε µετο
χή, λαµβάνοντασ υπόψη σασ τα προτασικά συµφραζόµενα. (Μονάδεσ 4)
4β. Αφού αναγνωρίσετε το είδοσ του υποθετικού λόγου «εἰ µὲν οὖν ….
κίνδυνον», να τον µετατρέψετε σε απλή σκέψη και να συµπτύξετε την υποθετι
κή πρόταση σε υποθετική µετοχή, λαµβάνοντασ υπόψη σασ τα προτασικά συµ
φραζόµενα. (Μονάδεσ 3)
4γ. Να τρέψετε σε πλάγιο λόγο την περίοδο «εἰ µὲν οὖν …. γίγνονται», εξαρ
τώντασ τον από τη φράση «ὁ φεύγων ἔλεγε». (Μονάδεσ 4)
4δ. Αφού αναγνωρίσετε το είδοσ και τη συντακτική λειτουργία των µετοχών
«συνειδὼσ» και «ἀδικούµενοσ», να τισ αναλύσετε σε αντίστοιχεσ προτάσεισ.
(Μονάδεσ 2)
4ε. Να τρέψετε σε ευθύ λόγο τη φράση «αὐτὸν ἔδει δοῦναι δίκην». (Μονάδα 1)
Μονάδεσ 5
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!!
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
127 Απαντήσεισ 32ου κειµένου (Λυσίασ, Πρὸσ Σίµωνα ἀπολογία 13)
1.
Επειδή ακριβώσ γνωρίζω πολλά και φοβερά για τον Σίµωνα, κύριοι βου
λευτέσ, δεν πίστευα ότι αυτόσ θα έφτανε σε τέτοιο βαθµό θρασύτητασ, ώστε, για
όσα ο ίδιοσ έπρεπε να τιµωρηθεί, για αυτά, τάχα σαν αδικηµένοσ, να µε καταγ
γείλει και µάλιστα να παρουσιαστεί ενώπιόν σασ, αφού προηγουµένωσ έδωσε
επίσηµα έναν τόσο µεγάλο και ιερό όρκο. Αν λοιπόν επρόκειτο να αποφασί
σουν κάποιοι άλλοι για µένα, θα φοβόµουνα την έκβαση τησ δίκησ, γιατί βλέπω
ότι ορισµένεσ φορέσ γίνονται και υπόγειεσ διεργασίεσ και συµπτωµατικά συµ
βάντα, µε αποτέλεσµα να επισυµβαίνουν για τουσ δικαζόµενουσ πολλά αναπά
ντεχα και πέρα από κάθε λογική. Από τη στιγµή όµωσ που εµφανίστηκα ενώ
πιόν σασ, ευελπιστώ ότι θα βρω το δίκαιό µου. Κυρίωσ όµωσ στενοχωριέµαι,
κύριοι βουλευτέσ, διότι θα αναγκαστώ να αναφερθώ µπροστά σασ σε πράγµα
τα, εξαιτίασ των οποίων προσωπικά επειδή ντρεπόµουνα για τον λόγο ότι
πολλοί επρόκειτο να τα µάθουν ανεχόµουνα να αδικούµαι.
2.
συνειδώσ: συνειδυίασ, συνειδόσι(ν)
πραγµάτων: πράγµατι, πρᾶγµα
µέγαν: µεγάλου, (ὦ) µέγα µεγάλε
σεµνόν: σεµνότερον, σεµνότατον
ἐµοῦ: σοῦ σου, σφίσι(ν)
ἀφικέσθαι: ἀφῖξο, ἀφῖξο
διοµοσάµενον: διώµνυ – διώµνυε, διοµεῖσθαι
ἀποβαίνειν: ἀπόβηθι, ἀποβήσοιο
αἰσχυνόµενοσ: ᾐσχύµµεθα, ᾐσχύµµεθα
συνείσεσθαι: σύνιστε, σύγγνωτε.
3.
τόλµησ: ετερόπτωτοσ προσδιορισµόσ, γενική διαιρετική στο «τοσοῦτον»
ὡσ ἀδικούµενον: επιρρηµατική, αιτιολογική µετοχή υποκειµενικήσ αιτιολογίασ,
συνηµµένη στο υποκ. («αὐτὸν»)
διαγνώσεσθαι: τελικό απαρέµφατο, αντικείµενο του «ἔµελλον» (σε χρόνο µέλ
λοντα, γιατί εξαρτάται από το µελλοντικήσ σηµασίασ ρήµα «ἔµελλον»)
παρὰ γνώµην: επιρρηµατικόσ, εµπρόθετοσ προσδιορισµόσ τησ εναντιότητασ στο
«ἀποβαίνειν»
ὑπὲρ ὧν (ἐγώ): επιρρηµατικόσ, εµπρόθετοσ προσδιορισµόσ τησ αιτίασ στην ψυ
χικού πάθουσ ρήµατοσ µετοχή «αἰσχυνόµενοσ».
4α.
• Πλήρησ αναγνώριση δευτερεύουσασ πρότασησ
ἐγὼ αἰσχυνόµενοσ, εἰ µέλλοιεν πολλοί µοι συνείσεσθαι, ἠνεσχόµην
ἀδικούµενοσ: δευτερεύουσα επιρρηµατική αιτιολογική, ωσ επιρρηµατικόσ
προσδιορισµόσ τησ αιτίασ στην ψυχικού πάθουσ ρήµατοσ µετοχή
«αἰσχυνόµενοσ».
Εισάγεται µε τον αιτιολογικό σύνδεσµο «εἰ», γιατί η αιτιολογία είναι αµ
φισβητήσιµη, πιθανή ή υποθετική και εκφέρεται µε ευκτική του πλαγίου λόγου
(«µέλλοιεν»), γιατί η µετοχή εξάρτησησ είναι ιστορικού ενεστώτα.
• Σύµπτυξή τησ σε γενική απόλυτη αιτιολογική µετοχή
ἐγὼ αἰσχυνόµενοσ µελλόντων πολλῶν µοι συνείσεσθαι ἠνεσχόµην
ἀδικούµενοσ.
4β.
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία
128 • Αναγνώριση του υποθετικού λόγου
υπόθεση: εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ ἔµελλον περὶ ἐµοῦ διαγνώσεσθαι,
απόδοση: σφόδρα ἂν ἐφοβούµην τὸν κίνδυνον.
Ο σχηµατιζόµενοσ υποθετικόσ λόγοσ δηλώνει το µη πραγµατικό.
• Μετατροπή του υποθετικού λόγου σε απλή σκέψη
υπόθεση: εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ µέλλοιεν περὶ ἐµοῦ διαγνώσεσθαι,
απόδοση: σφόδρα ἂν φοβοίµην – φοβοῦµαι τὸν κίνδυνον.
• Σύµπτυξη τησ υποθετικήσ πρότασησ σε υποθετική µετοχή
ἄλλων µὲν οὖν τινῶν µελλόντων περὶ ἐµοῦ διαγνώσεσθαι σφόδρα ἂν
ἐφοβούµην τὸν κίνδυνον.
4γ.
• Περίοδοσ ευθέοσ λόγου
εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ ἔµελλον περὶ ἐµοῦ διαγνώσεσθαι, σφόδρα ἂν
ἐφοβούµην τὸν κίνδυνον, ὁρῶν ὅτι καὶ παρασκευαὶ καὶ τύχαι ἐνίοτε τοιαῦται
γίγνονται.
• Τροπή του ευθέοσ λόγου σε πλάγιο
α΄ µορφή, ειδική πρόταση
ὁ φεύγων ἔλεγεν ὅτι εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ ἔµελλον περὶ ἑαυτοῦ αὑτοῦ
διαγνώσεσθαι, σφόδρα ἂν ἐφοβεῖτο τὸν κίνδυνον, ὁρῶν ὅτι καὶ παρασκευαὶ
καὶ τύχαι ἐνίοτε τοιαῦται γίγνοιντο.
β΄ µορφή, ειδικό απαρέµφατο
ὁ φεύγων ἔλεγεν εἰ µὲν οὖν ἄλλοι τινὲσ ἔµελλον περὶ ἑαυτοῦ αὑτοῦ
διαγνώσεσθαι, σφόδρα ἂν φοβεῖσθαι τὸν κίνδυνον, ὁρῶν ὅτι καὶ παρασκευαὶ
καὶ τύχαι ἐνίοτε τοιαῦται γίγνοιντο.
4δ.
• Αναγνώριση µετοχών και ανάλυσή τουσ σε προτάσεισ
Πολλὰ καὶ δεινὰ συνειδὼσ Σίµωνι: επιρρηµατική, αιτιολογική, αντικειµενι
κήσ αιτιολογίασ, συνηµµένη στο εννοούµενο υποκείµενο («ἐγώ»), ωσ επιρρηµα
τικόσ προσδιορισµόσ τησ αιτίασ στο ρήµα «οὐκ ἄν ἡγησάµην».
Ανάλυσή τησ σε αιτιολογική πρόταση
Ὅτι πολλὰ καὶ δεινὰ συνῄδειν – συνῄδη Σίµωνι.
ἠνεσχόµην ἀδικούµενοσ: κατηγορηµατική µετοχή εξαρτώµενη από το ανο
χήσ σηµαντικό ρήµα «ἠνεσχόµην» και αναφερόµενη στο εννοούµενο υποκείµε
νο «ἐγώ».
Ανάλυσή τησ σε κύρια πρόταση κρίσεωσ
ἠδικούµην.
4ε.
• Φράση πλαγίου λόγου (τελικό απαρέµφατο)
αὐτὸν ἔδει δοῦναι δίκην.
• Τροπή του πλαγίου λόγου σε ευθύ (πρόταση επιθυµίασ)
(ὦ) οὗτοσ, δὸσ δίκην.
Σοφοκλής Απ. Μητρούσιας: Θεματογραφία