ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ « Σπουδαία κτίσματα στο Θεσσαλικό χώρο» Σχολικό έτος: 2013-2014 2Ο Γενικό Λύκειο Λάρισας Μαθητές της Α΄ Λυκείου Υπεύθυνος Καθηγητής : Δράμης Λάζαρος Εισαγωγή Αρχικά, χωριστήκαμε σε ομάδες των πέντε ατόμων. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα ανέλαβε από ένα θέμα. Τα θέματα ήταν τα κτίσματα: Α)Του νομού Λάρισας Β)Του νομού Μαγνησίας Γ)Του νομού Τρικάλων Δ)Του νομού Καρδίτσας Ε) Μοναστήρια Θεσσαλίας Έπειτα, ερευνήσαμε στο διαδίκτυο πληροφορίες σχετικές με τα θέματα που αναλάβαμε. Ακόμη, επιμεληθήκαμε τη σύνταξη ενός ερωτηματολογίου και το μοιράσαμε μας. Τέλος , σας παρουσιάζουμε τη δουλειά μας. ΝΟΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΣ Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ Η ΛΑΡΙΣΑ Η Λάρισα είναι πανάρχαια πόλη και κατοικείται σχεδόν 4.000 χρόνια. Οι αρχαιολογικές έρευνες μαρτυρούν ότι η περιοχή της Λάρισας κατοικείτο κατά την Παλαιολιθική περίοδο. Την εξουσία της πόλης μέχρι το τέλος της κυριαρχίας των Μακεδόνων κατείχαν οι Θεσσαλοί Αλευάδες. Κατά τους χρόνους των Περσικών πολέμων οι κάτοικοί της εμήδισαν και πολέμησαν εναντίον των άλλων Ελλήνων στο πλευρό των ξένων επιδρομέων. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου μάχονταν στο πλευρό των Αθηναίων. Η Λάρισα είχε κόψει νόμισμα και αρκετά αρχαία κέρματα έχουν διασωθεί. Την πόλη κατέλαβαν οι Μακεδόνες υπό τον Φίλιππο Β΄ (344-196 π.Χ.) και στη συνέχεια οι Ρωμαίοι (197 π.Χ.). Κατά την ελληνιστική εποχή, Λαρισαίοι ιππείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου (είχαν ικανή φήμη τότε) ίδρυσαν την Λάρισα στην Συρία και την Λάρισα στην Αραβία. Σήμερα η Λάρισα είναι μία από τις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις. Έχει τρία νοσοκομεία (το Γενικό Νοσοκομείο της πόλης, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και το Στρατιωτικό Νοσοκομείο) και πολλές δημόσιες υπηρεσίες. Είναι η έδρα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας, της Περιφέρειας Θεσσαλίας, της Τακτικής Αεροπορίας, της 1ης Στρατιάς, του Στρατηγείου του ΝΑΤΟ, του Θεσσαλικού Θεάτρου, της Ιατρικής Σχολής και της Σχολής Βιοχημείας - Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, καθώς του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλίας, του τρίτου μεγαλύτερου ΤΕΙ της χώρας. Σήμερα είναι η πρώτη πόλη στην Ελλάδα σε καλύψη πρασίνου ανά τ.μ. αστικού χώρου Στην οδό Καρδίτσης υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες δικαστικές φυλακές της χώρας. Η ποδοσφαιρική της ομάδα η Αθλητική Ένωση Λάρισας είναι η μόνη επαρχιακή ομάδα που έχει πάρει πρωτάθλημα και δύο κύπελλα Ελλάδας. Αξιοθέατα - Πολιτιστικοί χώροι Α΄ Αρχαίο θέατρο Λάρισας. Χτισμένο στη νότια πλευρά του λόφου φρούριο τον 3ου αιώνα π.Χ., όπου κατά την αρχαιότητα δέσποζε η οχυρωμένη ακρόπολη της πόλης, είναι ένα από τα σημαντικότερα και μεγαλύτερα θέατρα της περιόδου. Εκτός από την χρήση του για ανέβασμα θεατρικών παραστάσεων χρησιμοποιήθηκε και για τις συνελεύσεις του κοινού των Θεσσαλών. Κατά την ρωμαϊκή περίοδο μετατράπηκε σε αρένα, και έγινε μεταφορά των θεατρικών δρώμενων της πόλης στο Β΄ Αρχαίο θέατρο. Οι ανασκαφές το έφεραν στην επιφάνεια στα μέσα της δεκαετίας του '90. Β΄ Αρχαίο θέατρο Λάρισας. Πρόκειται για το θέατρο που αντικατέστησε το Α'αρχαίο θέατρο στη ρωμαϊκή περίοδο. Είναι κτισμένο στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου Πευκάκια, που όμως δεν υπάρχει σήμερα λόγω ισοπέδωσης του το 1950 για πολεοδομικούς λόγους. Η ανακάλυψη του έγινε το 1978 κατά τη διάρκεια ανέγερσης οικοδομής, ενώ η αρχαιολόγοι το ανάσκαψαν οριστικά το 1985-1986 και έφεραν στο φως την σκηνή,την ορχήστρα, το κοίλο καθώς και την δεξιά πάροδο και τμήμα της αριστερής. Φρούριο. Πρόκειται για τον χώρο στον οποίο έχουν βρεθεί οι πρώτες ενδείξεις κατοίκησης της πόλης από τη νεολιθική ακόμα περίοδο, αργότερα αποτέλεσε την αρχαία ακρόπολη της πόλης και στην νότια πλευρά του βρίσκεται το πρώτο αρχαίο θέατρο. Κατά την βυζαντινή περίοδο ήταν το θρησκευτικό κέντρο, και κατά την οθωμανική εμπορικό και αμυντικό κέντρο. Σήμερα στον λόφο σώζονται: Τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, Παλαιοχριστιανικό λουτρό, Μεσοβυζαντινός ναός, ενώ ευρήματα από την αρχαία ακρόπολη της Λάρισας έχουν βρεθεί σε ανασκαφές στον λόφο. Μνημείο Ποσειδώνα. Το μνημείο του Ποσειδώνα βρίσκεται στη συμβολή των οδών Δήμητρας και Νίκης. Το καλοκαίρι του 1955 με δαπάνες του Δήμου Λαρίσης, ο αρχαιολόγος Νίκος Βερδελής πραγματοποίησε μικρή ανασκαφική έρευνα στο μέσο περίπου του μήκους της οδού Δήμητρας και στη δυτική πλευρά της, όπου αποκάλυψε το εν λόγω μνημείο, το οποίο μάλιστα βρέθηκε όρθιο στην αρχική του θέση. Πρόκειται για αναθηματική στήλη από λευκό μάρμαρο με διαστάσεις, ύψους 2,63 μ. και πλάτους 0,50 μ. Η στήλη επιστέφεται από αέτωμα και ήταν στερεωμένη μέσα σε ορθογώνια μαρμάρινη πλίνθο, η οποία εδραζόταν σε λίθινο υπόβαθρο. Στο μέσο περίπου του ύψους της στήλης είναι χαραγμένη η τρίστιχη επιγραφή: «Ποτείδωνι Κρανναίωι Πυλαίωι». Η επιγραφή είναι χαραγμένη στην αχαϊκή – αιολική διάλεκτο στην οποία η κρήνη λέγεται κράν(ν)α, από την οποία προέρχεται το επίθετο Κρανναίος. Χρονολογείται στις αρχές του 4ου αι.π.Χ. και με το μνημείο τιμάται ο Ποσειδώνας από τους Θεσσαλούς ως θεός των πηγαίων υδάτων. Λόγω της μεγάλης αξίας του μνημείου, αποφασίστηκε να εκτεθεί σε μουσειακό χώρο και να τοποθετηθεί ένα ακριβές αντίγραφο του στη θέση όπου είχε βρεθεί το αυθεντικό μνημείο μαζί με μόνιμες αρχαιολογικές πινακίδες με πληροφορίες τόσο για το ίδιο όσο και για την ανασκαφή του και ευρύτερα την περιοχή Βυζαντινά Μνημεία Τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική. Βρίσκεται στον λόφο του Φρουρίου. Πιθανολογείται πως είναι ο πρώτος ναός της πόλης αφιερωμένος στον πολιούχο Άγιο Αχίλλιο, ο οποίος κτίσθηκε τον 6ο μ.Χ. αιώνα, ενώ στον χώρο του βρέθηκε τάφος πάνω απ' τον οποίο χτίστηκε ο ναός και ο οποίος πιθανολογείται ότι είναι του Αγίου Αχιλλίου, του πρώτου μητροπολίτη της πόλης. Ο ναός διατηρείται στο επίπεδο της θεμελίωσης και κοσμείται με βυζαντινά ψηφιδωτά δάπεδα στο νάρθηκα. Παλαιοχριστιανικό λουτρό[3]. Μικρό λουτρό με δυο χώρους που πιθανόν εντάσσεται σε συγκρότημα κτιρίων που σχετίζεται με την βασιλική.Χρονολογείται τον 6ο αιώνα μ.Χ. Βρίσκονται στον λόφο του Φρουρίου, ανατολικά της Παλαιοχριστιανικής βασιλικής και του Μπεζεστενίου εντός της πλατείας Λαμπρούλη. Μεσοβυζαντινός ναός και βυζαντινά νεκροταφεία[4]. Μονόχωρος ναός με ημικυκλική αψίδα ιερού, που περιβλήθηκε με στοά. Χρονολογείται μεταξύ 11ου και 12ου αιώνα. Το νεκροταφείο του ναού αποτελείται από κιβωτιόσχημους και κεραμοσκεπείς καλυβίτες τάφους και δυο καμαροσκεπή οστεοφυλάκια. Τα ερείπια του ναού και το νεκροταφείο βρίσκονται στο βόρειο μέρος της πλατείας Λαμπρούλη στον λόφο του Φρουρίου. Βυζαντινό Τείχος & Βυζαντινό Λουτρό. Στην πλατεία Λαού βρίσκεται τμήμα του τείχους, καθώς και λουτρό της περιόδου της αυτοκρατορίας Ιουστινιανού. Το λουτρό αποτελείται από τρεις χώρους και χρονολογείται τον 5ο μ.Χ. αιώνα. Οθωμανικά Μνημεία Το Μπεζεστένι ή γνωστό σήμερα ως Φρούριο, που κτίστηκε από τους Οθωμανούς στα τέλη του 15ου αιώνα. Χρησιμοποιήθηκε ως σκεπαστή αγορά και μετέπειτα, αφού υπέστη αλλαγές στην εξωτερική μορφή του, χρησιμοποιήθηκε ως πυριτιδαποθήκη και οχυρό (σε αυτή του την χρήση εντοπίζεται και η ονομασία Φρούριο που έχει σήμερα το κτίσμα) ως την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881. Υπάρχει η υπόθεση ότι εντοιχισμένα στο Μπεζεστένι βρίσκονται μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη από τον αρχαίο ναό της Πολιάδος Αθηνάς ο οποίος υπήρχε στο παρελθόν στο λόφο. Γενί Τζαμί. Πρόκειται για κτίριο του 19ου αιώνα, που χρησιμοποιήθηκε ως τζαμί ως το 1924. Από το 1939 έως το 1941 στέγαζε μια μικρή αρχαιολογική συλλογή και τη δημοτική βιβλιοθήκη, ενώ από το 1957 έως μέχρι τον Ιανουάριο του 2012 το Αρχαιολογικό Μουσείο της Λάρισας. Βρίσκεται στην πλατεία Λαού απέναντι από τον Ιερό Ναό του Αγίου Βησσαρίωνα και το ωδείο. Μετά την μεταφορά των εκθεμάτων του, στο νέο Αρχαιολογικό Μουσείο παραμένει κλειστό, όμως στις προθέσεις των αρχαιολογικών υπηρεσιών είναι να παραμείνει εκθεσιακός χώρος αρχαιολογικών θησαυρών, είτε φιλοξενώντας περιοδικές εκθέσεις, είτε μια μόνιμη διαχρονική έκθεση και μόνο για την ιστορία της Λάρισας, με ανάλογα ευρήματα. Μεγάλο Χαμάμ & Μπαϊρακλί Τζαμί. Πρόκειται για επίμηκες κτίσμα του 16ου αιώνα με δυο τρούλους. Σήμερα το μόνο ευδιάκριτο στοιχείο του Χαμάμ είναι ο ένας τρούλος του, ενώ το εσωτερικό του πλέον χρησιμοποιείται από εργαστήρια και σημερινά καταστήματα. Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Φιλελλήνων. Από την εποχή της τουρκοκρατίας σώζεται τοίχος ενσωματωμένος σε νεότερη κατασκευή από το Μπαϊρακλί τζαμί του 15ου αιώνα στη συμβολή των οδών Παπαφλέσσα και Όσσας κοντά στον μεσοβυζαντινό ναό στην περιοχή του Φρουρίου. Πυριτιδαποθήκη - Παλαιές Φυλακές. Η Πυριτιδαποθήκη του 18ου αιώνα, γνωστή και ως Παλιές Φυλακές, βρίσκεται επί της οδού Ιουστινιανού και συγκεκριμένα στον αύλειο χώρο του σχολικού συγκροτήματος του 5ου Γυμνασίου – Λυκείου της πόλης. Πρόκειται για λιθόκτιστο επίμηκες κτίσμα αποτελούμενο από τρεις καμαροσκέπαστες αίθουσες. Το κτίσμα αποτελεί ίσως το μοναδικό δείγμα πυριτιδαποθήκης με δίδυμη αίθουσα. Σύγχρονα Μνημεία Μνημείο (τάφος) Ιπποκράτη. Στην πόλη της Λάρισας έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο πατέρας της ιατρικής Ιπποκράτης όπου και πέθανε. Ο τάφος του ήρθε στο φως μετά από πλημμύρα κατά τον 19ο αι., και τοποθετείται στην έξοδο της αρχαίας πόλης προς την Γυρτώνη. Κοντά στο σημείο αυτό έχει στηθεί σύγχρονο μνημείο, με τον ανδριάντα τού Ιπποκράτη στην κορυφή του και από το 1986 φιλοξενείται και κενοτάφιο Ιατρικό Μουσείο. Η διαμόρφωση του συνόλου του χώρου του μουσείου η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη, περιλαμβάνει μαρμάρινο αντίγραφο της πλάκας που σκέπαζε τον τάφο του Ιπποκράτη, μαρμάρινη πλάκα με χαραγμένο τον όρκο του Ιπποκράτη, αφορισμούς του Ιπποκράτη, γραπτά του Ιπποκράτη σε μαρμάρινες πλάκες, ανάγλυφες παραστάσεις (αρχαία αντίγραφα σε γύψο) που απεικονίζουν τον Ιπποκράτη να θεραπεύει τους αρρώστους, το άγαλμα (γύψινο) του Ιπποκράτη, ύψους 2 μέτρων καθώς και Φωτογραφίες των ιατρικών εργαλείων από την αρχαιότητα. «Χάλκινες Προτομές των: Ασκληπιού (αντίγραφο από αρχαία προτομή), Υγείας (αντίγραφο από αρχαία προτομή), Παπανικολάου, Φλέμινγκ, Παλιουρα. Κάδρα με όλους τους μεγάλους σταθμούς της ιατρικής ιστορίας έως τη δημιουργία του μουσείου. Γλυπτός ποταμός. Δύο από τα πιο εντυπωσιακά συντριβάνια της πόλης, βρίσκονται στην Κεντρική πλατεία και την πλατεία Ταχυδρομείου αντίστοιχα, τα οποία είναι έργα της Λαρισαίας γλύπτριας Νέλας Γκόλαντα. Στην πλατεία Ταχυδρομείου βρίσκεται ο «Γλυπτός Ποταμός», το μεγάλο σιντριβάνι της Λαρισαίας γλύπτριας Νέλας Γκόλαντα, όπου οι καταρράκτες των νερών συμβολίζουν τις ορεινές πηγές του Πηνειού ποταμού. Το πνεύμα της γλυπτικής σύνθεσης συνεχίζεται στο κεντρικό σιντριβάνι της πλατείας, με την εμφάνιση εκ νέου των νερών, τα οποία θα συνεχίσουν υποθετικά μια υπόγεια διαδρομή μέχρι την κεντρική πλατεία Σάπκα, συμβολίζοντας έτσι τη διαδρομή που κάνει ο Πηνειός ποταμός. Το συντριβάνι της Κεντρικής πλατείας, αποτελεί συνέχεια του «Γλυπτού ποταμού» που βρίσκεται στην πλατεία Ταχυδρομείου, συμβολίζοντας την πεδινή διαδρομή της ροής του ποταμού Μνημείο του Ολοκαυτώματος των Εβραίων της Λάρισας. Βρίσκεται στην πλατεία Εβραίων, η οποία απέχει μόλις λίγα μέτρα από την Κεντρική πλατεία. Μνήμειο Ίππου.Αποτελεί εδώ και αιώνες το έμβλημα της πόλης, καθώς και της ποδοσφαιρικής της ομάδας. Σήμερα υπάρχουν δύο σύχρονα μνημεία, έργα του Μίλτου Παπαστεργίου που βρίσκονται, το πρώτο κάτω από το ναό του Αγίου Αχιλλίου και το δεύτερο, μπροστά στο γήπεδο Αλκαζάρ. Μνημείο Νίκης Τοποθετήθηκε από τον Ελληνικό στρατό το 1962 στο Φρούριο της Λάρισας, για την νίκη της Ελλάδας στον πόλεμο 1940-41. Επιλέχτηκε η Λάρισα, προφανώς επειδή βρίσκεται στο κέντρο της χώρας και έτσι τιμάται όλος ο ελληνικός λαός για τον αγώνα του για την ελευθερία. Το άγαλμα είναι τοποθετημένο σε πανύψηλη στήλη (10 μέτρων περίπου), για να τονίζει ότι η νίκη της Ελλάδας ήταν νίκη μεγάλη. Μνημείο Εθνικής Αντίστασης. Βρίσκεται στο πάρκο Αλκαζάρ[12] και είναι έργο του Λαρισαίου γλύπτη Φιλολάου Τλούπα. Κάτω από το μνημείο στεγαζόταν το μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το οποίο πλέον έχει μεταφερθεί στο κτήριο της παλιάς Πυριτιδαποθήκης. Διατηρητέα Κτήρια Στην πόλη της Λάρισας, έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, 6 κτήρια από τα 76 που είχαν προταθεί το 1994.Σήμερα πολλά από αυτά έχουν γκρεμιστεί, όμως υπολογίζεται πως η πόλη διαθέτει περίπου 66 παλιά κτήρια, τα οποία όμως δεν έχουν χαρακτηριστεί ακόμη διατηρητέα. Τα 6 διατηρητέα κτήρια είναι: Μύλος του Παππά. Σημερινό κτίριο χωρητικότητας 150 θέσεων, για τις παραστάσεις του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Λάρισας, πρόκειται για βιομηχανικό κτίριο αλευροποιίας(μύλος), που κατασκευάστηκε το 1883, και λειτούργησε το 1893. Το 1920 το κτήριο καταστράφηκε από πυρκαγιά και ανακατασκευάστηκε το 1921. Στις αποθήκες του στεγάζονται θερινός κινηματογράφος, εργαστήρι εικαστικών τεχνών, σχολή χορού, αίθουσα παραστάσεων, η φιλαρμονική ορχήστρα του δήμου, καθώς επίσης και το πλέον κλασσικό κουκλοθέατρο "Τιριτόμπα". Κατοικία στην οδό Σεφέρη. Κατοικία στην συμβολή των οδών Καραϊσκάκη και Φαρμακίδου. Κατοικία στην συμβολή των οδών Παλαιστίνης και Φαρμακίδου. Κτήριο στην οδό Ιουστινιανού Παλιά Πυριτιδαποθήκη, σημερινό Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Κατοικία στην οδό Μανωλάκη. Άλλα διατηρητέα κτήρια. Αβερώφειος Γεωργική Σχολή. Νεοκλασικό συγκρότημα κτηρίων, χτισμένα το 1908 στην δυτική είσοδο της πόλης δίπλα στο κτηριακό συγκρότημα των ΤΕΙ, περιβάλλεται από πευκόφυτο άλσος. Χαρακτηριστικό το επιβλητικό κεντρικό νεοκλασσικό κτήριο με το ρολόι. Η ανέγερση των κτηριακών εγκαταστάσεων της Σχολής έγινε με δαπάνη του κληροδοτήματος του δωρητή Γεωργίου Αβέρωφ στις αρχές του 19ου αιώνα και λειτούργησε ως Μέση Γεωπονική Σχολή μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα. Το συγκρότημα των κτηρίων της Αβερώφειου Σχολής μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του χαρακτηρίστηκε ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο διότι πρόκειται για ένα πολύ αξιόλογο και αντιπροσωπευτικό δείγμα συγκροτήματος κτηρίων με εκπαιδευτικό χαρακτήρα, με ιδιαίτερα μορφολογικά, αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά και εκλεκτικιστικά στοιχεία που εκφράζουν την αρχιτεκτονική της εποχής του. Θεωρείται μοναδικό για την περιοχή και αναπόσπαστα συνδεδεμένο με τις μνήμες των κατοίκων της. Κτίριο Κέντρου Πληροφόρησης Νέων. Το 1990 το συγκρότημα κτηρίων μαζί με τα βοηθητικά παραρτήματα και τον περιβάλλοντα χώρο του υπόστεγου, ανακηρύχθηκε διατηρητέο μνημείο διότι αποτελεί αξιόλογο δείγμα σιδηράς κατασκευής των αρχών του αιώνα μας, κατάλληλο για τη μελέτη της εξέλιξης της αρχιτεκτονικής στον τομέα αυτό. Σιδηροδρομικός σταθμός του Θεσσαλικού[15]. Το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού του Θεσσαλικού, ήταν πανομοιότυπο με αυτό του σιδηροδρομικού Σταθμού του Βόλου. Σχεδιάστηκε από τον Ιταλό μηχανικό Εβαρίστο Ντε Κίρικο, ο οποίος σχεδίασε και το κτίριο του σιδηροδρομικού σταθμού Βόλου. Το κτίριο ξεχώριζε για την αισθητική του αυτάρκεια, την κομψότητα στη σύνθεση, καθώς επίσης και για την αισθητική και λειτουργική του ιδιότητα. Σήμερα, γίνονται προσπάθειες για την πλήρη αποκατάσταση του σταθμού και την μετατροπή του σε μουσείο. Ωστόσο παρά τις μελέτες που έχουν γίνει, δεν υπήρξε προς το παρόν κάποια εξέλιξη. Μουσεία Στη Λάρισα βρίσκονται τα εξής μουσεία: Διαχρονικό Μουσείο Λάρισας. Βρίσκεται στον λόφο Μεζούρλου στα νότια της πόλης.Λόγω οργάνωσης της μόνιμης έκθεσης του, με αναδιοργάνωση και αύξηση των εκθέσεων του, και τη δημιουργία νέων εκθέσεων από την βυζαντινή περίοδο, αναμένεται να λειτουργήσει στα τέλη του 2014.Η έκθεση περιέχει εκθέματα από τις εξής περιόδους:παλαιολιθική, νεολιθική, αρχαϊκή, κλασική, ελληνιστική και ρωμαϊκή. Από το 1957 μέχρι την μεταφορά του στεγαζόταν στο γενί Τζαμί Λαογραφικό - Ιστορικό Μουσείο Λάρισας. Το μουσείο φιλοξενεί έκθεση που παρουσιάζει τον νεότερο ελληνικό πολιτισμό και ιδιαίτερα τον πολιτισμό στον Θεσσαλικό χώρο, από τον 16ο αιώνα έως και τα μέσα του 20ου. Το μουσείο παρουσιάζει τον προβιομηχανικό πολιτισμό στην Θεσσαλική ύπαιθρο, καθώς και σκηνές αστικής ζωής από την πόλη της Λάρισας. Σκοπός του είναι η προβολή και διάσωση του προβιομηχανικού πολιτισμού της Θεσσαλίας. Μουσείο Στρατιωτικής Κτηνιατρικής Υπηρεσίας.Βρίσκεται στο Στρατόπεδο Νικολάου Πλαστήρα και στεγάζεται σε 2 πέτρινα κτήρια. Είναι μοναδικό στο είδος του για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα.Η έκθεση του, περιλαμβάνει υλικό από την λειτουργία της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας του ελληνικού στρατού. Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Βρίσκεται επί της οδού Ιουστινιανού, στον αύλιο χώρο του 5ου Γυμνασίου - Λυκείου Λάρισας. Στεγάζεται στο κτίριο της παλιάς Πυριτιδαποθήκης Ιατρικό Μουσείο. Στο Μνημείο του Ιπποκράτη, το οποίο βρίσκεται επί της οδού Γρηγορίου Λαμπράκη, στεγάζεται κενοτάφιο Ιατρικό Μουσείο. Μουσείο Κούκλας. Στεγάζεται στο Μύλο του Παππά.Είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. Στην έκθεση του υπάρχουν πάνω από 300 χειροποίητες κούκλες Δημοτική Πινακοθήκη - Μουσείο Γ.Ι. Κατσiγρα Η δημοτική πινακοθήκη της πόλης φέρει το όνομα του εμπνευστή της και μεγάλου ευεργέτη της πόλης Γεωργίου Κατσίγρα, του οποίου και την ιδιωτική συλλογή στεγάζει μετά την δωρεά της το 1981 στον δήμο Λάρισας. Πυρήνα της έκθεσης αποτελεί η δωρηθείσα συλλογή Κατσίγρα που αριθμεί 780 έργα αντιπροσωπευτικά δείγματα της νεοελληνικής τεχνοτροπίας του 19ου και κυρίως του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Θεωρείται η τρίτη σπουδαιότερη στην Ελλάδα έπειτα από αυτήν της Εθνικής Πινακοθήκης και του Κουτλίδη. Οι δραστηριότητες της πινακοθήκης είναι οι εξής: Η δημιουργία Ελεύθερου Εργαστηρίου καλλιτεχνικής εκπαίδευσης για μικρούς και μεγάλους. Διδάσκονται ζωγραφική, αγιογραφία, ψηφιδωτό και κεραμική. Λειτούργησε επίσης τμήμα Εικαστικού Κουκλοθέατρου. Η οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για μαθητές γυμνασίου και λυκείου. Η έκδοση καταλόγων των εκθέσεων, αφισών και φωτογραφικού λευκώματος. Η διοργάνωση περιοδικών εκθέσεων σε συνεργασία με σχετικούς φορείς τόσο του εσωτερικού όσο και του εξωτερικού. Η ψηφιοποίηση του αρχείου της Πινακοθήκης. Δημοτικό ωδείο Το ωδείο της Λάρισας ιδρύθηκε στις 17 Νοέμβριου 1930 με πρωτοβουλία της Ιουλίας Σάπκα, αρχικά στεγάστηκε σε παλαιό κτήριο επί της πλατείας ανακτόρων,σήμερα πλατεία λαού, και αργότερα φιλοξενήθηκε και από το τέμενος που στεγάζε το αρχαιολογικό μουσείο και το 1953 μεταστεγάστηκε σε νέο κτήριο, ενώ το 1993 στεγάστηκε στο σημερινό κτήριο. Το σύγχρονο ωδείο Λάρισας ιδρύθηκε το 2003 από τον Γιάννη Γράμψα.Βρίσκεται στη Νέα Πολιτεία Λάρισας. Θεσσαλικό Θέατρο Το "ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ" ιδρύθηκε το 1975 από τους Λαρισαίους καλλιτέχνες Άννα Βαγενά, Κώστα Τσιάνο και Γιώργο Ζιάκα. Ήταν το πρώτο επαγγελματικό θέατρο στην Ελλάδα που έκανε έδρα του μια επαρχιακή πόλη και έκανε πράξη την ιδέα της πολιτιστικής αποκέντρωσης. Χωρίς κρατική επιχορήγηση, για οκτώ χρόνια περιόδευσε τον Θεσσαλικό κάμπο και στα πιο απομακρυσμένα ορεινά χωριά. Από το 1983 μετατρέπεται σε Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο και επιχορηγείται από τον Δήμο Λάρισας και το Υπουργείο Πολιτισμού. Σε αυτά τα 33 χρόνια ζωής έχει ανεβάσει 68 παραστάσεις και έχει συμμετάσχει σε πολλά ελληνικά και διεθνή φεστιβάλ και πολιτιστικές εκδηλώσεις Εικαστικό κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Το εικαστικό κέντρο στεγάζεται στο μύλο του Παππά, και διενεργεί κάθε χρόνο τουλάχιστον τέσσερις μεγάλες εκδηλώσεις, οι οποίες είναι: Μεγάλη εκδήλωση το μήνα Μάιο. Μία διεθνή διοργάνωση στα πλαίσια ανταλλαγής με άλλα διεθνή Κέντρα Τέχνης. Έκθεση Θεσσαλών καλλιτεχνών. Μια ιστορική αναδρομική ή θεματική έκθεση που θα ανατίθεται σε σημαντικό θεωρητικό της τέχνης. Δημοτικό Θέατρο(ΟΥΗΛ) Βρίσκεται στην οδό Ανθίμου Γαζή. Έγινε με πρωτοβουλία του Δήμου Λαρισαίων και άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του στο κοινό, στις 5 Ιανουάριου του 2010. Αστεροσκοπείο Λάρισας "ΑΡΙΣΤΕΥΣ" Το Αστεροσκοπείο Λάρισας ΑΡΙΣΤΕΥΣ, είναι Οργανισμός του Δήμου Λαρισαίων. Βρίσκεται στην περιοχή της Γιάννουλης 5 km βορειοδυτικά από το κέντρο της Λάρισας. Εκκλησίες-Ορθόδοξοι] Ναοί-Μοναστήρια Άγιος Αχίλλειος Άγιος Νικόλαος Αθλητικές εγκαταστάσεις Το Εθνικό Αθλητικό Κέντρο (ΕΑΚ) Λάρισας, το οποίο ανήκει στο Ελληνικό Κράτος και εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και βρίσκεται δίπλα από πάρκο αλκαζάρ της πόλης περιλαμβάνει τις παρακάτω εγκαταστάσεις: Στάδιο Αλκαζάρ, με χωρητικότητα 13.108, εδώ εκτός από αγώνες ποδοσφαίρου διεξάγονται και όλα τα αθλήματα στίβου. 2. Κλειστό γυμναστήριο Αλκαζάρ 3. Κλειστό κολυμβητήριο Αλκαζάρ 1. Αθλητικό μέλαθρον Λάρισας:. Επίσης στον πυρήνα Β της Νεάπολης βρίσκεται το νεόκτιστο δεύτερο κλειστό γυμναστήριο της πόλης, στο οποίο έχουν φιλοξενηθεί και αγώνες από το παγκόσμιο πρωτάθλημα καλαθοσφαίρισης που διοργάνωσε η Ελλάδα το 1998, και το οποίο είναι επίσης η έδρα των συλλόγων Ολύμπια και ΑΕΛ. AEL FC Arena: Το νέο ποδοσφαιρικό γήπεδο της ομάδας ΑΕΛ 1964 έχει κατασκευαστεί δίπλα από το αθλητικό μέλαθρον της Νεάπολης, με χωρητικότητα 16.118 καθήμενων και περιέχει πλήρες αθλητικό κέντρο. ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Η Ιερά Μονή Ολυμπιώτισσας Η Ιερά Μονή Ολυμπιώτισσας είναι το πιο παλαιό και γνωστό μοναστήρι της Παραολύμπιας περιοχής. Χτισμένο σε περίοπτη θέση, στο λόφο Βορειοδυτικά της πόλης της Ελασσόνας, στους πρόποδες του κάτω Ολύμπου της Θεσσαλίας. Αποτέλεσε πνευματικό φάρο, σεβάσμιο τόπο προσκύνησης, θεματοφύλακας της Μητροπόλεως και επαρχίας Ελασσόνας. Η παλαιότερη έγγραφη πηγή που αναφέρεται στην ιστορία και δράση της Παναγίας Ολυμπιώτισσας, είναι το χρυσόβουλο της Μονής, το οποίο αποδίδεται στον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Ανδρόνικο Γ΄ Παλαιολόγο (1336). Το συγκεκριμένο χρυσόβουλο ουσιαστικά κατοχύρωνε την περιουσία του μοναστηριού. Παρά το γεγονός ότι αμφισβητείται η γνησιότητα του, από το περιεχόμενό του θα μπορούσαμε να έχουμε γνώση για την κατάσταση της Μονής το πρώτο ήμισυ 14ου αι. Μία ακόμη σημαντική ιστορική μαρτυρία είναι το σιγίλιο γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχου ΙΔ΄ (1342), του οποίου η γνησιότητα ουδέποτε αμφισβητήθηκε. Το σιγίλιο αυτό προσπαθεί να κατοχυρώσει την αυτονομία του μοναστηριού έναντι των κοσμικών και εκκλησιαστικών αρχόντων της περιοχής στην διοίκηση και λειτουργία της Μονής. Τέλος, μία άλλη γραπτή μαρτυρία ανάγει το καθολικό σε παλαιότερη εποχή. Πρόκειται για μία επιγραφή και χρονολογία που είναι χαραγμένη σε ένα απ΄ τα ξυλόγλυπτα της Μονής στην παλαιά Δυτική Θύρα. Σύμφωνα με τους μελετητές χρονολογείται το 1296-1300 και δεν δηλώνει το έτος ίδρυσης της Μονής ή κτίσης του καθολικού, αλλά το έτος ανακαινίσεως, αποδεικνύοντας έτσι ότι ο ναός προϋπήρχε. Χορηγοί για το κτίσιμο της Μονής θεωρούνταν οι σεβαστοκράτορες Κωνσταντίνος και Θεόδωρος, συνδιοικητές της Θεσσαλίας κατά το διάστημα 1289-1303. Ήδη από το δεύτερο ήμισυ του 13ου αι. η Ολυμπιώτισσα φαίνεται ότι είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μοναστικά κέντρα της περιοχής με αρκετούς μοναχούς και περιουσία. Ωστόσο, το πέρασμα των χρόνων, οι δυσμενείς κοινωνικοπολιτικοοικο-νομικές συνθήκες, τα φυσικά φαινόμενα και ο τουρκικός ζυγός αποτέλεσαν ανασταλτικοί παράγοντες στην ομαλή λειτουργία και κτιριακή ακεραιότητα της Μονής. Όμως μετά τη λήξη της ελληνικής επανάστασης και την ίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους η κατάσταση ηρέμησε και η ζωή της Ολυμπιώτισσας συνεχίστηκε ομαλά μέχρι και τις μέρες μας. Η Μονή οφείλει το όνομά της στην εικόνα της Παναγίας όπου σύμφωνα με την παράδοση μεταφέρθηκε από ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι της Καρυάς στους πρόποδες του Ολύμπου. Αρχικά, σύμφωνα με πηγές που διασώθηκαν, το μοναστήρι ήταν αφιερωμένο στην Θεία Μεταμόρφωση του Σωτήρος και αργότερα συνεορτάστηκε και η μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Αυτό συμβαίνει μέχρι και τον 18ο αι. όπου υπάρχει παράλληλος εορτασμός και των δύο εορτών τον Αύγουστο. Ωστόσο, την μετονομασία της Μονής δεν μπορούμε να την κατατάξουμε χρονολογικά. Το ξύλινο τέμπλο της Ολυμπιωτίσσης είναι έργο του 18ου αι. Πρόκειται για θαυμάσιο έργο, από ξύλο καρυδιάς που εκτείνεται σε όλο το πλάτος του ναού, δείγμα μετσοβίτικης ξυλογλυπτικής. Διαθέτει πλούσια διακόσμηση. Φέρει γλυπτά φυτά, άνθη, πτηνά, ζώα, δράκοντες, ανθρώπους. Έχει γλυπτές, μικρογραφικές, πολυπρόσωπες παραστάσεις, που υπογραμμίζουν την έντονη προσπάθεια του τεχνίτη να προσδώσει στο έργο του ομορφιά, εντυπωσιασμό και θεματική πληρότητα. Στο αριστερό μέρος τοποθετήθηκε μία γλυπτή επιγραφή που μας πληροφορεί για τις λεπτομέρειες της κατασκευής του, η οποία δημοσιεύτηκε από τον Γ. Σωτηρίου. Η επιγραφή μας πληροφορεί ότι το παρόν τέμπλο τελειοποιήθηκε το έτος 1840 δια χειρός Δημήτρη Μετσοβίτη. Την 13η Οκτωβρίου 1961 μία λαμπάδα από μανουάλι ακουμπούσε στο τέμπλο και έκαψε το αριστερό τμήμα του. Τα καμένα μέλη συμπληρώθηκαν πρόχειρα από λείψανα του παλαιού τέμπλου του παρεκκλησίου των Αγίων Πάντων, ενώ τα υπολείμματα της επιγραφής προσαρμόστηκαν στη βάση του τέμπλου. Το καθολικό διακοσμείται επίσης, με ξυλόγλυπτο περίτεχνο αρχιερατικό θρόνο, αναλόγιο με «φυτευτό» φίλντισι και προσκυνητάρια. Στα Τέμπη εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής Στα Τέμπη υπάρχει και το παραδοσιακό εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής που είναι χτισμένο μέσα στον βράχο του Ολύμπου. Συνδέεται με την εθνική οδό με κρεμαστή γέφυρα η οποία περνά πάνω από τον Πηνειό ποταμό και είναι τοποθετημένο σε ένα σημείο ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς. Το εκκλησάκι αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της περιοχής, με χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Ιδιαίτερα έντονη είναι η παρουσία προσκυνητών, στις 26 Ιουλίου, κατά την εορτή της Αγίας Παρασκευής, προστάτιδας των ματιών αλλά και των τσιγγάνων. Στην ίδια περιοχή υπάρχουν δύο πηγές , της «Δάφνης» και της «Αφροδίτης». Mονή Παναγίας Πελεκητής Η Ιερά Μονή Πελεκητής είναι χτισμένη σε μία απότομη βραχώδη πλαγιά, μέρος της οποίας χρειάστηκε να λαξευθεί (πελεκηθεί), εξ ου και το όνομά της, σε υψόμετρο 1400 μέτρων και σχεδόν κρέμεται στο κενό. Κτίστηκε, ή λαξεύθηκε (όπως προτιμάτε) το 1529 και κτήτοράς της αναφέρεται ο οσιομάρτυρας Δαμιανός από το Ρίχοβο των Αγράφων. Το μοναστήρι έχει δύο ναούς, το ναό της Αναλήψεως του Σωτήρος, μονόχωρο με τοιχογραφίες από το 1654 και έναν αφιερωμένο στην Παναγία, στον οποίο συναντάμε τοιχογραφίες του 1666. Αξιόλογο και στους δύο ναούς είναι το επίχρυσο τέμπλο τους, με εικόνες της Κρητικής Σχολής. Επίσης θα θαυμάσουμε ιερά ευαγγέλια, δισκοπότηρα, χειρόγραφα και διάφορα σκεύη. Η ατμόσφαιρα εσωτερικά είναι υποβλητική και εξωτερικά άκρως εντυπωσιακή. Το 1606 η Μονή ανακηρύχθηκε σταυροπηγιακή, υπαγόμενη απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γνωρίσει μεγάλη άνθηση. Η οχύρωσή της, με τις εντυπωσιακές πολεμίστρες που επιτηρούν την περιοχή, τη βοήθησε να αντέξει σε πολλές επιθέσεις και πολιορκίες, όπως αυτή του 1771 από Τουρκαλβανούς αλλά και στην επιδρομή του Σκόδρα πασά το 1823, που περνώντας σα λαίλαπα από την περιοχή πυρπόλησε και κατέστρεψε εκ θεμελίων την Καρίτσα. Η παρακμή της άρχισε όταν εγκαταλείφθηκε από τους μοναχούς στη δεκαετία του ’20. Από τότε και μέχρι τη δεκαετία του ’90, οπότε και αναπαλαιώθηκε υποδειγματικά από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων έπεσε θύμα καταστροφών από αδαείς και κλοπών από αρχαιοκάπηλους. Η Μονή γιορτάζει στις 15 Αυγούστου, με πλήθος κόσμου να την επισκέπτεται και να κατασκηνώνει ακόμα σ’ αυτό το απείρου κάλλους τοπίο που σε φέρνει πιο κοντά στο Δημιουργό αλλά και στο εαυτό σου. Mοναστήρι της Παναγίας της Κορώνης Στο ανατολικό τμήμα της Νότιας Πίνδου πάνω από τον κάμπο της Καρδίτσας στέκει αιώνες τώρα το μοναστήρι της Παναγίας της Κορώνης, που τιμά την Παναγία. Το μοναστήρι πήρε την ονομασία του από την τοποθεσία που βρίσκεται (μοιάζει με κορώνα) . Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 800 μέτρα, δίπλα στη λίμνη Πλαστήρα. Η ιστορία της Ιεράς μόνης ξεκινά τον 11 αιώνα (1123) όταν βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο η εικόνας της Παναγίας της Κορώνης(για αυτό άλλωστε έγινε και η μονή). Οι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Θ’ Λέων ο Στύππης και Μιχαήλ Β’ αναγνώρισαν την μονή ως Πατριαρχική και Σταυροπηγιάτικη. Έπειτα ακολούθησαν οι επιθέσεις των βαρβάρων με αποτέλεσμα να διασωθεί μόνο το Καθολικό, το οποίο διατηρείται σε άριστη κατάσταση . Οι τοιχογραφίες που το κοσμούν είναι της ίδιας εποχής, μεταξύ αυτών διακρίνεται ο Ενταφιασμός της Θεοτόκου να κάθεται οκλαδόν και να παίζει με τον Χριστό. Το καθολικό είναι χωρισμένο σε 4 μέρη : εξωνάρθηκας, λιτή, ο Κύριος Ναό, το Ιερό βήμα. Επίσης υπάρχουν και άτομα που έχουν συνδέσει το όνομά τους με την μονή όπως ο αρχιεπίσκοπος και αργότερα διάκωνος Σεραφείμ, που με τη δράση του στη μονή έδειξε την μεγάλη αγάπη στο πρόσωπο του Χριστού. Τέλος αξίζει να γίνει αναφορά στις εικόνες που κοσμούν το μοναστήρι ( έργα 16ου-18ου αιώνα)της οποίας αξίζει κάποιος να πάει στο μοναστήρι και να τις θαυμάσει από κοντά ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ ΣΠΑΡΜΟΥ - ΕΛΑΣΣΟΝΑ Η Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Αγίας Τριάδος Σπαρμού βρίσκεται στη νότια πλευρά του Ολύμπου σε υψόμετρο 1000 μ. κοντά στο χωριό Σπαρμός και απέχει 28 χλμ. βορειοανατολικά από την Ελασσόνα Λάρισας. Ιδρύθηκε το 16ο αιώνα και άκμασε το 18ο αι. αποκτώντας μεγάλη περιουσία. Είχε πολυάριθμη αδελφότητα, που αποτελούνταν από 150 περίπου μοναχούς. Το μοναστήρι αποτέλεσε κέντρο γραμμάτων και εκπαίδευσης πολλών ιερωμένων, λογίων και διδασκάλων όπως του Ιωνά Σπαρμιώτη, του Δανιήλ εκ Τσαριτσάνης κ.α. Υπήρξε καταφύγιο κλεφτών και ανταρτών του Ολύμπου, ενώ πολλοί από τους μοναχούς της μονής υπήρξαν δάσκαλοι σε κρυφά σχολειά κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας σε όλη την Ελλάδα. Συνέβαλε επίσης στην οικονομική ενίσχυση της Σχολής της Τσαριτσάνης και διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη με σπάνια έγγραφα, τα οποία βρίσκονται στη Μονή Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας. Η μονή διαθέτει 4 παρεκκλήσια, του Αγίου Χαραλάμπους, της Τιμίας Ζώνης της Υπεραγίας Θεοτόκου, των Αγίων Πάντων και του Τιμίου Προδρόμου. Οι τοιχογραφίες στο Καθολικό είναι εξαιρετικές. Η φορητή εικόνα της Αγ. Τριάδας φιλοτεχνήθηκε το 1835. Η μονή ανακαινίσθηκε τα τελευταία χρόνια, με πρωτοβουλία του Μητροπολίτου Ελασσόνας κ. Βασιλείου και αναβιώνει από το 2000 με μοναστική αδελφότητα 4 μοναχών, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Ηγουμένου π. Νικάνορα. Στο δρόμο προς το μοναστήρι υπάρχει πλατανόδασος στις όχθες του ποταμού, ιδανικό για εκδρομή και αναψυχή. ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΠΟΡΤΑΡΙΑ ΠΗΛΙΟΥ Ο αρχικός οικισμός στην περιοχή της Πορταριάς δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια των Σλαβικών εποικισμών στον ελλαδικό χώρο. Ο οικισμός που δημιουργήθηκε τότε αναφέρεται σε έγγραφα της Βυζαντινής περιόδου με το όνομα Δρυανούβαινα. Προς το τέλος της Βυζαντινής περιόδου ιδρύονται στην περιοχή μοναστήρια, τα περισσότερα από τα οποία ίδρυσαν, στο τέλος του 13ου αιώνα, ο τοπάρχης της Δημητριάδας, Νικόλαος Μελισσηνός, με τη σύζυγό του Άννα. Ένα από τα μοναστήρια που ιδρύθηκαν τότε ήταν το μοναστήρι της Παναγίας της Πορταρέας, στο οποίο η Πορταριά οφείλει σύμφωνα με την επικρατέστερη άποψη, τη σημερινή της ονομασία. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η περιοχή του Πηλίου αναπτύσσεται πληθυσμιακά, συγκεντρώνοντας πληθυσμούς που καταφεύγουν εκεί από πεδινότερες περιοχές. Τον 18ο αιώνα η Πορταριά έχει εξελιχθεί ήδη σε ένα σημαντικό εμπορικό και βιοτεχνικό κέντρο της περιοχής, γνωρίζοντας μεγάλη ανάπτυξη, γεγονός που αποτυπώνεται στα μεγάλα αρχοντικά της, που πολλά διατηρούνται μέχρι σήμερα. Η Πορταριά εκείνη την περίοδο φημίζεται κυρίως για τα μεταξωτά υφαντά της και τα μαντήλια της, καθώς και για το μεγάλο παζάρι της, που ήταν ίσως το σημαντικότερο της Θεσσαλίας.Η Πορταριά υπήρξε ένα από τα κύρια κέντρα της Θεσσαλικής επανάστασης του 1878. Με την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, εντάσσεται στο ελληνικό κράτος και ορίζεται έδρα του δήμου Ορμινίου. Από το 1912 μέχρι το 1998 γίνεται έδρα κοινότητας, ενώ το 1998 ορίζεται έδρα του διευρυμένου Δήμου Πορταριάς. Από το 2011 ανήκει διοικητικά στον Δήμο Βόλου. Η Πορταριά είναι σήμερα χαρακτηρισμένος τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, μαζί με τη γειτονική της Μακρινίτσα, καθώς και χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός. Η Πορταριά είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά του Πηλίου και απέχει μόλις 12 χλμ. από την πόλη του Βόλου και 13 χλμ. από το Χιονοδρομικό Κέντρο Πηλίου. Είναι ένα ορεινό παραδοσιακό χωρίο, χτισμένο σε υψόμετρο 650 μέτρων γύρω από το μοναστήρι της Παναγίας της Πορταρέας. Η Αρχόντισσα του Πηλίου, η μαγευτική Πορταριά, συνδυάζει βουνό και θάλασσα και αποτελεί ένα από τα πρώτα τουριστικά θέρετρα της χώρας. Ο Δήμος Πορταριάς αποτελείται από τέσσερα χωριά, την Πορταριά, την Άλλη Μεριά, τις Σταγιάτες και το Κατηχώρι.Το υπέροχο φυσικό τοπίο της, η πλούσια βλάστηση, οι δροσερές πηγές, τα παραδοσιακά αρχοντικά και τα γραφικά καλντερίμια καθιστούν την Πορταριά ιδανικό προορισμό για διακοπές όλο το χρόνο. Ένας περίπατος στα πλακόστρωτα καλντερίμια του χωριού, που είναι πλημμυρισμένα από μυρωδιές της έντονης βλάστησης και των αρωματικών φυτών, σε συνδυασμό με τα άφθονα νερά, τους καταρράκτες, τις βρύσες και το εντυπωσιακό φυσικό περιβάλλον συνθέτουν ένα γοητευτικό τοπίο. Τα παραδοσιακά αρχοντικά που δεσπόζουν στο χωριό μαρτυρούν την ιστορία του ενώ εναρμονίζονται με το φυσικό περιβάλλον, δημιουργώντας εικόνες μαγευτικής ομορφιάς και αποπνέοντας τον αέρα πολυτέλειας και αρχοντιάς που επικρατούσε από τα παλιά χρόνια. Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού διοργανώνονται πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων με το αποκορύφωμα την αναβίωση των εθίμων του Πηλιορείτικου Γάμου, που αποτελεί την κορύφωση και συγχρόνως σηματοδοτεί το τέλος των πολιτιστικών εκδηλώσεων, και πραγματοποιείται τέλος Αυγούστου. Η περιοχή διαθέτει αρκετά μονοπάτια για πεζοπορία, που την συνδέουν και με την κοντινή Μακρινίτσα, ενώ σας δίνει την ευκαιρία να περιηγηθείτε μέσα στα πανέμορφα δάση του Πηλίου.Κατά την διάρκεια του χειμώνα, μπορείτε να επισκεφθείτε το Χιονοδρομικό Κέντρο Πηλίου, όπου συγκεντρώνει χιλιάδες επισκέπτες που απολαμβάνουν το σκι και τα χιονισμένα τοπία του Πηλίου . Στην Πορταριά μπορεί ο επισκέπτης να απολαύσει την πανοραμική θέα του Παγασητικού κόλπου, τα χωριά του Πηλίου και το Αιγαίο Πέλαγος. Όποια εποχή και αν επισκεφθείτε την Πορταριά θα σας μαγέψει η ομορφιά και η γραφικότητά της, θα σας ταξιδέψει σε άλλες εποχές και θα σας θυμίσει, έναν ξεχασμένο απέριττο τρόπο ζωής. ΛΙΜΑΝΙ ΒΟΛΟΥ Το λιμάνι ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1893. Βρίσκεται μέσα στον ιστό της πόλης του Βόλου. Με την ανάπτυξη της βιομηχανίας και βιοτεχνίας στην περιοχή μας, χρόνο με το χρόνο, μετασχηματίστηκε σε ένα από τα σημαντικότερα μεταφορικά κέντρα της Ελλάδας. Το λιμάνι κατέχει κεντροβαρή θέση στη χώρα μας και αποτελεί την ανατολική πύλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εξυπηρετεί τόσο την επιβατική - τουριστική κίνηση όσο και την εμπορευματική.Υπάρχει ακτοπλοϊκή σύνδεση με τις Β. Σποράδες και τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου. Υποδέχεται μεγάλο αριθμό κρουαζιερόπλοιων, έχοντας τις κατάλληλες υποδομές.Παράλληλα στο μεγαλύτερό του μέρος εξυπηρετεί με τις υποδομές του την εμπορευματική κίνηση παίζοντας σημαντικό ρόλο στις θαλάσσιες μεταφορές και έχει τις δυνατότητες να δεχτεί πάσης φύσεως φορτία. ΜΗΛΙΕΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ! Οι Μηλιές είναι ορεινό χωριό του Πηλίου, χτισμένο σε 400 m υψόμετρο και σε απόσταση 28 km ανατολικά από τον Βόλο. Είναι έδρα του Δήμου Μηλεών. Σύμφωνα με την απογραφή του 2001, το δημοτικό διαμέρισμα των Μηλεών έχει 636 κατοίκους.Λέγεται ότι το χωριό ιδρύθηκε από κατοίκους του χωριού Μηλιές Ευβοίας, οι οποίοι έφυγαν από εκεί για να γλιτώσουν από επιθέσεις πειρατών. Για αυτό το λόγο και η θέση του χωριού είναι τέτοια ώστε να μη βλέπει τη θάλασσα, αλλά και να μη φαίνεται το χωριό από τη θάλασσα. Οι Μηλιές είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του Άνθιμου Γαζή και του Γρηγόριου Κωνσταντά, οι οποίοι ίδρυσαν, το 1814, τη σχολή «Ψυχής Άκος» Ακόμα οι Μηλιές είναι το πρώτο χωριό που επαναστάτησε στο Πήλιο στην Επανάσταση του '21. Η ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΜΗΛΕΩΝ! Η ονομαστή «Σχολή των Μηλεών» που ίδρυσαν οι Γαζής, Κωνσταντάς και Φιλιππίδης, αποτέλεσε σημαντική πνευματική εστία της εποχής και κέντρο του απελευθερωτικού αγώνα του 1821. Η Σχολή λειτουργούσε στη θέση που σήμερα έχει τις εγκαταστάσεις του το Γυμνάσιο Μηλεών. Απόρροια του διαφωτιστικού έργου της ξακουστής Σχολής των Μηλεών, υπήρξε η ίδρυση της εκπληκτικής βιβλιοθήκης των Μηλεών «Ψυχής Άκος», που λειτουργεί μέχρι σήμερα με περισσότερα από 3500 σπάνια βιβλία και ιστορικά κειμήλια. Στο χωριό υπάρχει η εκκλησία των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, η οποία ανακαινίστηκε το 1741,ενώ είναι άγνωστο το πότε χτίστηκε πρώτη φορά και από ποιόν. Η εκκλησία αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και διαθέτει αξιόλογες μεταβυζαντινές αγιογραφίες. Είναι χτισμένη έτσι, ώστε ο κάθε ήχος μέσα σε αυτήν να μην ακούγεται έξω, γιατί απαγορευόταν ο Χριστιανισμός εκείνη την εποχή. Κατασκευάστηκε στα μέσα του 18ου αιώνα, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, κατά τέτοιον τρόπο, ώστε το εξωτερικό της, χωρίς καμπαναριό και άλλα θρησκευτικά σύμβολα ή δείγματα εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής, να μην προδίδει την αληθινή φύση του κτιρίου. ΤΟ ΤΡΕΝΑΚΙ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ! Ο ιστορικός σιδηρόδρομος Βόλου - Μηλεών, το τρενάκι του Πηλίου, όπως είναι πιο γνωστό, κατασκευάστηκε σε δύο στάδια από το 1894 μέχρι το 1903 από τον πατέρα του διάσημου υπερρεαλιστή ζωγράφου Τζόρτζιο Ντε Κίρικο, συνδέοντας το εμποροβιομηχανικό κέντρο του Βόλου, με την εύφορη και πλούσια περιοχή του Δυτικού Πηλίου. Ο θρυλικός πλέον "Μουτζούρης" συνέδεσε το εμποροβιομηχανικό κέντρο του Βόλου με την εύφορη και πλούσια περιοχή του Δυτικού Πηλίου, στις πλαγιές και στους ελαιώνες του βουνού των Κενταύρων. Μέχρι το 1950 o συρμός με τις βελγικές μηχανές "Μηλαίαι", "Ιάσων", "Πήλιον", "Βόλος", "Τσαγκαράδα" και τα βαγονάκια του, με μικρότερες μηχανές εξυπηρετούσαν και τις ανάγκες της πόλης ως τροχιοδρόμος για την αστική συγκοινωνία του Βόλου. Για 80 χρόνια υπήρξε σημείο αναφοράς για την ευρύτερη περιοχή. ΝΟΜΟΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ Ν. ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛ. ΡΕΥΜΑΤΟΣ H μονάδα θα χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη τα απόβλητα των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης, θα αξιοποιεί και ποσότητες βιομάζας οι οποίες θα προέρχονται από την παραγωγή αγριαγκινάρας. Η μονάδα θα είναι σε θέση να απορροφά το σύνολο των κτηνοτροφικών αποβλήτων του νομού Καρδίτσας, απαλλάσσοντας τους κτηνοτρόφους από τη διαδικασία διαχείρισής τους. Μάλιστα, μετά την ειδική επεξεργασία τους, τα οργανικά απόβλητα θα μετατρέπονται σε οργανικό λίπασμα το οποίο και θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη λίπανση βιοκαλλιεργειών κλπ. Οι αγελαδοτρόφοι εμφανίστηκαν έτοιμοι να στηρίξουν την επιχειρηματική πρωτοβουλία, ενώ απομένει να διευκρινιστεί το πώς θα γίνεται η αποκομιδή των αποβλήτων από τις εγκαταστάσεις τους και η μεταφορά τους στη μονάδα επεξεργασίας. ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΦΡΑΓΜΑ ΛΙΜΝΗΣ ΠΛΑΣΤΗΡΑ Η τεχνητή λίμνη Ταυρωπού ή “Ν.Πλαστήρα” δημιουργήθηκε με την κατασκευή του φράγματος στον ποταμό Ταυρωπό. Ο ταμιευτήρας έχει ωφέλιμη χωρητικότητα 300 εκ. m 3 και αποτελεί περιοχή μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Το υδροηλεκτρικό έργο είναι ένα έργο πολλαπλής σκοπιμότητας, αφού παράγει υδροηλεκτρική ενέργεια και συγχρόνως αποθηκεύει νερό για τη ρύθμιση των αρδεύσεων σε ημερήσια βάση, ικανοποιώντας έτσι τις αρδευτικές ανάγκες της εύφορης πεδιάδας της Καρδίτσας ενώ παράλληλα συμβάλλει στην ύδρευση της Καρδίτσας και των γειτονικών δήμων. Το φράγμα είναι μία τοξοειδής κατασκευή με μήκος 200 μέτρα και ύψος 83 μέτρα. Ολοκληρώθηκε περί το 1959, οπότε και άρχισε η πλήρωση της Λίμνης με νερό. Αυτό το νερό είναι η κινητήριος δύναμη για τον υδροηλεκτρικό σταθμό της Δ.Ε.Η. ισχύος 120MW, στον οποίο μεταφέρεται μέσω ενός αγωγού που ξεκινάει από την ανατολική πλευρά της Λίμνης, κοντά στην περιοχή Τσαρδάκι και στη συνέχεια χρησιμοποιείται για άρδευση των χωραφιών του θεσσαλικού κάμπου και για την ύδρευση της Καρδίτσας, των Σοφάδων και άλλων 35 κοινοτήτων. Ιστορία της λίμνης Πλαστήρα Η λίμνη Πλαστήρα βρίσκεται 25χλμ. περίπου δυτικά της Καρδίτσας, σε υψόμετρο 800μ. Απέχει 325χλμ. από την Αθήνα και 250χλμ. από τη Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζοντας τη έναν απο τους πλέον εύκολα προσβάσιμους προορισμούς στην Ελλάδα. Το τοπίο είναι συναρπαστικό καθώς η πανέμορφη λίμνη αγκαλιάζεται από ψηλά κατάφυτα βουνά, ενώ η περιοχή θεωρείται "παράδεισος" για κάθε φυσιολάτρη καθώς παρέχει τη δυνατότητα για ορειβασία, ψάρεμα, για εξάσκηση σε όλων των ειδών τα αθλήματα βουνού και περιπάτους στο δάσος. Το κύριο κίνητρο να ταξιδέψει κανείς είναι να βρεθεί σε άλλο μέρος και να ξεφύγει, έστω και προσωρινά, απο τη ρουτίνα, τους περιορισμούς και το άγχος της καθημερινής ζωής. Η λίμνη Πλαστήρα δημιουργήθηκε εκεί όπου υπήρχε παλιότερα ο ποταμός «Ταυρωπός», που φιδογυρίζοντας αργοκυλούσε νότια για να συναντήσει τον Αχελώο. Η περιοχή αυτή ονομαζόταν «Νεβρόπολη», πιθανός από την πληθώρα των ελαφιών που διαβιούσαν εκεί κάποτε (νεβρός είναι το νεογνό του ελαφιού). Περίπου το 1928 ένας επιφανής άνδρας της Καρδίτσας, αλλά και όλης της Ελλάδας, ο Στρατηγός Νικόλαος Πλαστήρας συνέλαβε την ιδέα για την κατασκευή ενός φράγματος που θα έδινε λύση στο πρόβλημα της άρδευσης του θεσσαλικού κάμπου, της ύδρευσης της Καρδίτσας και άλλων κοινοτήτων, αλλά και την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, με την εκμετάλλευση της δύναμης του νερού. Βέβαια η ιδέα του άργησε πολύ να υλοποιηθεί, καθώς τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα πέρασε από πολλά δεινά. Η ιδέα ωρίμασε τη δεκαετία του ΄50 οπότε και άρχισε η υλοποίηση του οράματός του. Η αρχική πρόταση προέβλεπε την κατασκευή χωμάτινου φράγματος σε άλλη θέση (περίπου στο ύψος του Νεοχωρίου), όμως τελικά επιλέχθηκε η θέση «Κακαβάκια» και η κατασκευή τσιμεντένιου φράγματος. Η κατασκευή του φράγματος ολοκληρώθηκε το 1960, οπότε και άρχισε η πλήρωση του ταμιευτήρα με νερό από τους παραπόταμους του Ταυρωπού από εποχικά ρέματα. Έτσι προέκυψε η λίμνη Ταυρωπού, που αργότερα μετονομάστηκε σε λίμνη Πλαστήρα, σε υψόμετρο 800μ. καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 25.000 στρεμμάτων, με μήκος 12χλμ., πλάτος 4χλμ. και βάθος περίπου 60μ. Το φράγμα έχει μήκος 220μ. και ύψος 83μ. Η λίμνη για να δημιουργηθεί πήρε από τους κατοίκους των γύρω χωριών αρκετά περιουσιακά στοιχεία (χωράφια, αγροικίες κλπ). Έτσι, με τη βοήθεια της μητέρας Φύσης, δημιουργήθηκε ένα πανέμορφο σκηνικό που άρχισε σιγά σιγά να το ανακαλύπτει ο κόσμος και πλέον από τη λίμνη να ευεργετείται όχι μόνον ο κάμπος, αλλά και ολόκληρη η ορεινή περιοχή. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, χιλιάδες λάτρεις της φύσης και του λαϊκού πολιτισμού ανακαλύπτουν την ομορφιά της περιοχής και τη μοναδικότητα της. Οι δεκάδες επενδύσεις φορέων και ιδιωτών, την τελευταία κυρίως δεκαετία, μετέτρεψαν την περιοχή της λίμνης σε περιζήτητο τουριστικό προορισμό και πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών όλες τις εποχές του έτους. Οι επιχειρήσεις της περιοχής παρέχουν υπηρεσίες υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών και προσφέρουν σε χιλιάδες επισκέπτες μια ανεπανάληπτη εμπειρία απόδρασης από την καθημερινότητα. ΝΟΜΟΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνα, ή "Δούσικο",στο νομό Τρικάλων Η Ιερά Μονή του Αγίου Βησσαρίωνος (Δούσικου) αποκαλείται και μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών λόγω της σύνδεσής της με την κοντινή και διαλυμένη σήμερα, βυζαντινή μονή του 13ου αιώνα, της Πόρτα-Παναγιάς της Πύλης Τρικάλων. Ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527-1535, στον χώρο ερειπίων μονής του 13ου - 14ου αιώνα αφιερωμένης στο Χριστό. Το πρώτο Καθολικό της μονής έκτισε ο κτήτορας της μονής και καταγόμενος από την περιοχή, ο Άγιος Βησσαρίων (εορτή 15 Σεπτεμβρίου), Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης και προσωπικότητα μεγάλης εμβέλειας, ο οποίος εκτός από την αγιότητα και την ταπείνωση του, έγινε γνωστός για το κτίσιμο σπουδαίων έργων για την εποχή του, όπως το μοναστήρι του και τις γέφυρες του Κοράκου στον Αχελώο, του Πορταϊκού και της Σαρακίνας στο νομό Τρικάλων. Η μονή ήταν από τα πλούσια και δραστήρια μοναστήρια της περιοχής με κτήματα στη Ρουμανία, καθώς ο Άγιος Βησσαρίων είναι γνωστός στη Μολδοβλαχία για τα θαύματα, που έχει επιτελέσει εκεί. Η παράδοση αναφέρει ότι στην περίοδο της ακμής του διέθετε 365 κελιά μοναχών, Τράπεζα (1682) αλλά και πλουσιότατη βιβλιοθήκη. Το 1771 και το 1820 η μονή λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς, ενώ το 1823 μετά τη σύλληψη και φυλάκιση του ηγουμένου της μονής, ακολούθησε σφαγή και λεηλασία της από τους στρατιώτες του Σούλτζε Κόρυτζα. Το μοναστήρι έπαθε νέες καταστροφές από πυρκαγιά και τους βομβαρδισμούς του 1943. Σήμερα λειτουργεί με λίγους μοναχούς και είναι άβατο για τις γυναίκες, για τις οποίες ωστόσο έχει κτιστεί ένα εκκλησάκι έξω από τη μονή. Ο επισκέπτης εισέρχεται μέσω της κεντρικής εισόδου, η οποία βρίσκεται στο μέσο περίπου της νότιας πλευράς του. Κεντρικό κτίριο της αυλής αποτελεί το Καθολικό της μονής, αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Πρόκειται για έναν αθωνικού τύπου ναό, στον οποίο έχει προστεθεί νάρθηκας και εξωνάρθηκας. Πάνω από τους χώρους αυτούς βρίσκονται τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου, του Τιμίου Προδρόμου και των Αγίων Πάντων. Η σπουδαία αγιογράφηση του Καθολικού, έργο του περίφημου ζωγράφου Τζώρτζη (της Κρητικής Σχολής), αποπερατώθηκε τον Νοέμβριο του 1557. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του Καθολικού είναι μεταγενέστερο και χρονολογείται στα 1813. Το Καθολικό περιβάλλεται από τριώροφα κτίρια με ξύλινους εξώστες που στεγάζουν τις υπόλοιπες δραστηριότητες της μονής. Αριστερά της εισόδου στη μονή βρίσκεται η Τράπεζα. Πολλά από τα αρχικά κτίρια της μονής, όπως το τμήμα της δυτικής πτέρυγας των κελιών καταστράφηκαν και σήμερα έχουν αναστηλωθεί. Η μονή εορτάζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμόρφωση του Σωτήρος) και στις 15 Σεπτεμβρίου (Αγίου Βησσαρίωνα). Στο μοναστήρι φυλάσσεται η Κάρα του Αγίου Βησσαρίωνα. Περιοχή Το μοναστήρι του Αγίου Βησσαρίωνα βρίσκεται σε μια υπέροχη καταπράσινη περιοχή σε απόσταση 24 χλμ. από τα Τρίκαλα και 5 χλμ. από την κωμόπολη της Πύλης (έδρα του ομώνυμου Δήμου) και πάνω από το χωριό Άγιος Βησσαρίων (πρώην Δούσικο). Για να φθάσει ο επισκέπτης στο μοναστήρι περνά από την γέφυρα του Πορταϊκού στην Πύλη, που έκτισε ο ίδιος ο Άγιος Βησσαρίων. ΤΑ ΟΜΟΡΦΑ ΜΕΤΕΩΡΑ Τα Μοναστήρια Τ α Μετέωρα είναι ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία στον κόσμο με τα πιο σημαντικά μοναστήρια μετά το Άγιο Όρος. Είναι ομάδα επιβλητικών και ψηλών βράχων, στους πρόποδες των Καμβουνίων βουνών και σε μικρή σχετικά απόσταση από την Καλαμπάκα, μία όμορφη πόλη που ελκύει επίσης και πολλούς τουρίστες. Στα Μετέωρα αρχικά υπήρχαν 24 μοναστήρια, ελαττώθηκαν στα 14 ενώ μέχρι σήμερα σώζονται 6 από αυτά και είναι τα εξής: Μονή μεγάλου Μετεώρου Μονή Βαρλαάμ Μονή Ρουσανού Μονή Αγίας Τριάδας Μονή Αγίου Νικολάου Αναπαυσά Μονή Αγίου Στεφάνου Όλα τα παραπάνω μοναστήρια είναι αντρικά, εκτός από την Μονή του Αγ.Στεφάνου. Είναι σήμερα αναστηλωμένα και με συντηρημένο στο μεγαλύτερο μέρος τους τον τοιχογραφικό τους διάκοσμο. Το 1989 η Unesco ενέγραψε τα Μετέωρα στον κατάλογο των Μνημείων της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ως ένα ιδιαίτερης σημασίας πολιτιστικό και φυσικό αγαθό. Η Δημιουργία τους Η δημιουργία του γεωλογικού αυτού τοπίου, παρόλο που έχει απασχολήσει για πολλούς αιώνες διάφορους γεωλόγους και επιστήμονες, δεν έχει εξακριβωθεί εντελώς, αλλά έχουμε μείνει στην πιο πιθανή θεωρία. Τη θεωρία αυτή την διατύπωσε ο γεωλόγος Άλφρεντ Φίλιπσον, που σύμφωνα με αυτή οι βράχοι των Μετεώρων οφείλονται σε ένα δελτοειδή κώνο από ποταμίσιους ογκόλιθους και ασβεστολιθικά πετρώματα που για εκατομμύρια χρόνια χύνονταν μέσα σε μια τεράστια θαλάσσια έκταση, που τότε κάλυπτε τη Θεσσαλία. Οι διάφορες γεωλογικές μεταβολές στο πέρασμα των αιώνων, ανύψωσαν το τμήμα αυτό, όταν αποτραβήχτηκε η θάλασσα προς τα νερά του Αιγαίου πελάγους. Έτσι, αργότερα κατά την τρτογενή περίοδο που διαμορφώθηκαν οι αλπικές πτυχώσεις της οροσειράς της Πίνδου, αποκόπηκε αυτός ο κώνος από τη συμπαγή μορφή του δημιουργώντας επιμέρους μικρότερους, αυτοί που υφίστανται σήμερα, και ανάμεσά τους τη κοιλάδα του Πηνειού ποταμού. Ο Άλφρεντ Φίλιπσον. Η Προέλευση του Ονόματος Η ονομασία Μετέωρα είναι νεότερη και δεν αναφέρεται από τους αρχαίους συγγραφείς. Το όνομά τους το οφείλουν στον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη, κτήτορα της μονής της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (Μεγάλο Μετέωρο), ο οποίος ονόμασε έτσι τον «πλατύ λίθο›, στον οποίο ανέβηκε για πρώτη φορά το 1344. Σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη, οι πρώτοι αναχωρητές εγκαταστάθηκαν στην περιοχή το 12 αι. Στα μέσα του 14ου αι. ο μοναχός Νείλος συγκέντρωσε τους μοναχούς που ζούσαν απομονωμένοι σε σπηλιές των βράχων, γύρω από την σκήτη της Δούπιανης οργανώνοντας έτσι τον μοναχισμό στα Μετέωρα. Η Εγκατάσταση του μοναχισμού Προς το τέλος του 11ου αιώνα ή κατά τις αρχές του 12ου σχηματίστηκε μία πρωτογενής μοναστηριακή κοινότητα με την ονομασία Σκήτη ή Σταγώι, η οποία είχε ως κέντρο την εκκλησία της Θεοτόκου, που σώζεται ως σήμερα. Οι ερημίτες μοναχοί αναζητώντας καταφύγιο από την επεκτεινόμενη τουρκική κατοχή θεώρησαν τον δυσπρόσιτο βραχώδη τόπο ιδανική λύση. Σήμερα Τα Μετέωρα σήμερα, εκτός από έναν τόπο μοναχισμού, αποτελούν και ένα μέρος που έχει μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες, αλλά και ντόπιους, το χρόνο. Στους πρόποδες των Μετεώρων εκτείνεται η κωμόπολη της Καλαμπάκας στην οποία ο τουρίστας μπορεί να βρει χώρους αναψυχής, διασκέδασης, κατανάλωσης αλλά και πολυάριθμα ξενοδοχεία με θέα τους βράχους των Μετεώρων. Στον ψηλότερο και μεγαλύτερο σε έκταση αγιομετεωρίτικο βράχο βρίσκεται η ανδρώα Ιερά Μονή Μεγάλου Μετεώρου (Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού), η οποία ιδρύθηκε περί το 1340 από τον Αγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη (1302-1380) -μεγάλη ασκητική φυσιογνωμία που οργάνωσε το πρώτο ιερό κοινόβιο των Αγίων Μετεώρων. Διάδοχος και συγκτίτωρ του Αγίου Αθανασίου υπήρξε ο όσιος Ιωάσαφ (1350-1423) -πρώην βασιλεύς Ιωάννης Ούρεσης Παλαιολόγος. Ο επισκέπτης της Μονής μπορεί να χαρεί: τον Πύργο (1520) όπου δεσπόζει ο Εξώστης με το δίχτυ, το Κελλάρι (σημερινό Μουσείο λαογραφίας με παλαιά σκεύη και εργαλεία), το Οστεοφυλάκιο, τον Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (1388, το ιερό του ναού 1545, ο κυρίως ναός και ο νάρθηκας επί ηγουμενίας Συμεών του εξ Ιωαννίνων), αγιορείτικου τύπου με τοιχογραφίες εξαιρετικής βυζαντινής τέχνης του 1483 στο ιερό (μακεδονική σχολή) και του 1552 στον κυρίως ναό και τον νάρθηκα (κρητικής τεχνοτροπίας -κατά την γνώμη ειδικών επιστημόνων ανήκουν στον μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη), την Παλαιά Τράπεζα (1557) σημερινό Μουσείο Κειμηλίων της Μονής, την Εστία (μαγειρείο 1557, σημερινό Μουσείο λαογραφίας με παλαιά χάλκινα, πήλινα και ξύλινα σκεύη, το ανακαινισμένο Νοσοκομείο-Γηροκομείο (1572) που λειτουργεί ως Μουσείο Κειμηλίων και τα παρεκκλήσια της Θεομήτορος (Παναγίας της Μετεωρίτισσας Πέτρας, 14ος αι.), του Τιμίου Προδρόμου (αρχές 17ου αι.) των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (1789) και του Αγίου Νεκταρίου. Στην Μονή φυλάσσονται χειρόγραφοι κώδικες μεγάλης καλλιτεχνικής αξίας, χρυσόβουλα, πατριαρχικά σιγίλλια και άλλα έγγραφα, πολύτιμα ιστορικά ντοκουμέντα, σπάνια παλαίτυπα (15ου19ου αι.) φορητές μεταβυζαντινές εικόνες (14ου και 15ου αι.) παλαιά περίτεχνα χειροτεχνήματα ξυλόγλυπτα, χρυσοκέντητα, αργυρά κ.λπ. Επιβλητικός αλλά αρκετά μικρότερος στο πλάτωμά του, πολύ κοντά στον μεγάλο πλατύλιθο, στέκει ο βράχος της ανδρώας Ιεράς Μονής Βαρλαάμ, που κατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από τον ασκητή-αναχωρητή Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18 όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι όσιοι Θεοφάνης (+1544) και Νεκτάριος (+1550) οι Αψαράδες, που κατάγονταν από τα Γιάννενα. Το μεγαλόπρεπο αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής, αφιερωμένο στους Αγίους Πάντες, κτίστηκε το 1542. Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του: την αφηγηματική λεπτομέρεια και ανάλυση των ιστορικών γεγονότων και τον έντονο ρεαλισμό. Ο νάρθηκας τοιχογραφήθηκε το 1566 από τους αυταδέλφους Θηβαίους ζωγράφους Γεώργιο και Φράγκο Κονταρή. Το παρεκκλήσιο των Τριών Ιεραρχών, μονόκλιτο δρομικό ναΐδριο, κτίστηκε το 1627 και τοιχογραφήθηκε το 1637 με τοιχογραφίες που αποτελούν χαρακτηριστικό ζωγραφικό σύνολο μεταβυζαντινής αγιογραφίας, του πρώτου μισού του 17ου αι. Αλλα κτίσματα είναι η παλαιά Τράπεζα (σήμερα Μουσείο), η Εστία ή Μαγειρείο, από τα κομψότερα και ωραιότερα κτίσματα του είδους του και το Νοσοκομείο. Στα τέλη του 16ου αι. και στις αρχές του 17ου αι. λειτουργούσε το πιο οργανωμένο βιβλιογραφικό εργαστήριο των μετεωρίτικων μονών, ενώ λειτουργούσε και εργαστήριο χρυσοκεντητικής. Σε χαρακτηριστικό αγιομετεωρίτικο βράχο, μεγαλόπρεπο, επιβλητικό και απότομο, φωλιάζει η ανδρώα Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδος. Κατά την παράδοση, η μονή πρωτοκτίστηκε το 1438 από τον μοναχό Δομέτιο. Από έγγραφο του ηγεμόνα Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου, ωστόσο, προκύπτει ότι η Αγία Τριάδα ήταν ήδη το 1362 οργανωμένο μοναστήρι. Ο σημερινός κυρίως ναός ανεγέρθηκε περί το 1476 και είναι μικρός σταυροειδής δικιόνιος ναός με κεντρικό τρούλλο στη στέγη του. Η σημερινή τοιχογράφηση του ναού (1741), έργο των αυταδέλφων ζωγράφων ιερέα Αντωνίου και Νικολάου, αν και νεώτερη, συνεχίζει με επιτυχία την παράδοση της καλής μεταβυζαντινής ζωγραφικής. Στον τρούλο εικονίζεται ο Παντοκράτορας και στα σφαιρικά τρίγωνα οι τέσσερις ευαγγελιστές, από τους οποίους ο Λουκάς παριστάνεται να ιστορεί την εικόνα της Παναγίας. Το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις παλαιές και αξιόλογες για την τέχνη τους εικόνες εκλάπη το 1979. Ο ευρύχωρος θολοσκέπαστος εσωνάρθηκας κτίστηκε το 1689 και τοιχογραφήθηκε το 1692. Το παρεκκλήσιο του Τιμίου Προδρόμου - μικρός κυκλικός ναός με θόλο, λαξευμένος στο βράχο, κατάγραφος με αξιόλογες τοιχογραφίες - κτίστηκε και αγιογραφήθηκε το 1862. Το κτιριακό συγκρότημα της Μονής συμπληρώνεται από την Τράπεζα, τα κελιά, αίθουσες υποδοχής, δεξαμενές και άλλους βοηθητικούς χώρους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Λαογραφικό Μουσείο της Μονής, που διαθέτει πλούσια συλλογή παλαιοτάτων υφαντών, σκευών, εργαλείων και αντικειμένων λαϊκής τέχνης. Με πανοραμική θέα στον απέραντο θεσσαλικό κάμπο, πάνω από την Καλαμπάκα, ισορροπεί αρμονικά η ευκολότερα προσπελάσιμη αγιομετεωρίτικη Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου -με την πολυμελή και δραστήρια γυναικεία αδελφότητα, η οποία, παράλληλα με το πλούσιο πνευματικό και φιλανθρωπικό έργο της, έχει και αξιοθαύμαστο ανακαινιστικό και οικοδομικό έργο στη μονή. Η απαρχή της μοναστικής ζωής στον αγιοστεφανίτικο βράχο ανάγεται στο 1192 (επιγραφή Ιερεμία). Ως επίσημοι κτίτορες της Μονής τιμώνται οι Όσιοι Αντώνιος (πρώτο μισό 15ου αι.) και Φιλόθεος (μέσα του 16ου αι.). Ο μικρός κατανυκτικός ναός του Αγίου Στεφάνου, που είναι μία μονόκλιτη βασιλική, κτίστηκε το 1350. Το 1545 ο ναΐσκος επεκτάθηκε και ανακαινίστηκε εν μέρει στην ιστόρηση, δια χειρός Νικολάου ιερέως. Ο σημερινός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους (1798), είναι αγιορείτικου τύπου και κοσμείται με θαυμάσια ξυλόγλυπτα. Ο Ναός βομβαρδίστηκε το 1943 και τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε και ιστορείται από τον επιφανή σύγχρονο αγιογράφο κ. Βλάση Τσοτσώνη. Η Τιμία Κάρα του Αγίου Χαραλάμπους, που φυλάσσεται στον Ναό του, επιτελεί και στις μέρες μας πολλά θαύματα. Η επιβλητική Τράπεζα σήμερα έχει μετατραπεί σ' ένα πρότυπο σύγχρονο Μουσείο με εκθέματα τα αξιολογότερα κειμήλια της Μονής: χειρόγραφα, μεταβυζαντινές εικόνες, χρυσοκέντητα άμφια και υφαντά, ξυλόγλυπτα, περίτεχνα έργα αργυροχοΐας κ.ά. Η Ιερά Μονή του Αγίου Στεφάνου διακρίθηκε για την σημαντική προσφορά της στους αγώνες του Έθνους (υπήρξε το στρατηγείο του Μακεδονικού Αγώνα), στην ελληνική παιδεία και τα γράμματα. Κορώνα στην κορφή ενός λεπτού κατακόρυφου βράχου, στο κέντρο του αγιομετεωρίτικου χώρου η γυναικεία Ιερά Μονή Ρουσάνου καλύπτει το σύνολο του μικρού πλατώματός του. Ιδρύθηκε το 1529, πάνω σε χαλάσματα παλαιότερων εγκαταστάσεων, με κτίτορες τους αυταδέλφους ιερομονάχους οσίους Ιωάσαφ και Μάξιμο, που κατάγονταν από τα Γιάννενα. Η Μονή είναι ένα τετραώροφο χαριτωμένο συγκρότημα που πήρε τη βασική οικοδομική του μορφή κατά την τρίτη δεκαετία του 16ου αι. Το Καθολικό και κελιά βρίσκονται στο ισόγειο, ενώ στους ορόφους βρίσκονται δωμάτια υποδοχής, το Αρχονταρίκι, άλλα κελιά και βοηθητικοί χώροι. Τα τελευταία χρόνια επιτελείται σημαντικό και εκτεταμένο αναστηλωτικό - ανακαινιστικό έργο στο κτιριακό συγκρότημα της Μονής, από την θεοφιλή και φίλεργη αδελφότητα. Ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος κτίστηκε εκ θεμελίων στη σημερινή του μορφή επί ερειπωμένου και αφανισμένου από τη φθορά του χρόνου και την εγκατάλειψη παλαιού καθολικού της μονής, περί το 1530 και είναι αγιορείτικου τύπου. Η αγιογράφησή του (1560) είναι από τα σημαντικότερα και λαμπρότερα τοιχογραφικά σύνολα της μεταβυζαντινής εποχής. Οι τοιχογραφίες, που καλύπτουν όλον τον κυρίως ναό και τον νάρθηκα, ανήκουν στην Κρητική Σχολή (κατά την γνώμη ειδικών επιστημόνων στον μαθητή του Θεοφάνη του Κρητός, Τζώρτζη). Στα μέσα του 16ου αι. πρέπει να λειτούργησε στην Μονή βιβλιογραφικό εργαστήριο. Αν και ο ναός της Μονής είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος, με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και ευλάβεια τιμάται και πανηγυρίζετε η μνήμη της Αγίας Βαρβάρας (4 Δεκεμβρίου), της οποίας υπάρχει μικρό παρεκκλήσιο. Κοντά στο χωριό Καστράκι -κι ανάμεσα στα ερειπωμένα μοναστήρια Προδρόμου, Αγίας Μονής και Παντοκράτοροςπολυόροφη, κομψή και αρχοντική στον στενόχωρο βράχο της, βρίσκεται η ανδρώα Ιερά Μονή του Αγίου Νικολάου Αναπαυσά. Ο οργανωμένος μοναχικός βίος στην Μονή ανάγεται στις πρώτες δεκαετίες του 14ου αι. Το μοναστήρι ανακαινίστηκε ριζικά στις αρχές του 16ου αι., οπότε και ανεγέρθηκε εκ θεμελίων ο ναός του Αγίου Νικολάου. Στον δεύτερο όροφο βρίσκεται το καθολικό της Μονής (μικρός μονόχωρος ναός, σχεδόν τετράγωνος, με μικρό τρούλλο στο κέντρο της στέγης), που αγιογραφήθηκε το 1527 από τον περίφημο Κρητικό ζωγράφο Θεοφάνη Στρελίτζα (+1559), τον επιλεγόμενο Μπαθά, ιδρυτή της Κρητικής Σχολής στην βυζαντινή αγιογραφία. Οι τοιχογραφίες του ναού του Αγίου Νικολάου είναι το παλαιότερο ενυπόγραφο έργο του Θεοφάνη και φέρει την προσωπική σφραγίδα με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ανεπανάληπτης τέχνης του μεγάλου αγιογράφου: ευγένεια, ζωντάνια, δροσερότητα, πλαστικότητα, μαλακούς και φωτεινούς τόνους και γενικά υψηλή ποιότητα και τελειότητα στο σχεδιασμό και στη χρωματική απόδοση των μορφών - γνωρίσματα που τελικά αποκρυσταλλώθηκαν στα μεγάλα τοιχογραφικά σύνολα της ωριμότητάς του στις αγιορείτικες μονές Μεγίστης Λαύρας και Σταυρονικήτα. Στον πρώτο όροφο βρίσκεται η κρύπτη και το παρεκκλήσιο του Αγίου Αντωνίου, στους τοίχους του οποίου διατηρούνται υπολείμματα παλαιών τοιχογραφιών (14ου αι.) και στον τελευταίο όροφο βρίσκονται η παλαιά Τράπεζα (με τοιχογραφίες), που σήμερα χρησιμεύει ως επίσημος χώρος υποδοχής, το Οστεοφυλάκιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου σήμερα χρησιμεύει ως επίσημος χώρος υποδοχής, το Οστεοφυλάκιο και το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου. ΦΡΟΥΡΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ To Φρούριο των Τρικάλων βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της πόλης. Σύμφωνα με τον Προκόπιο ανεγέρθηκε από τον Ιουστινιανό Α΄ (6ος αι.) πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Τρίκκης. Κατά την παλαιολόγεια περίοδο γνώρισε εκτεταμένες οικοδομικές και επισκευαστικές εργασίες Κατά την άλωση της πόλης από τους Οθωμανούς ορισμένα τμήματα του κάστρου καταστράφηκαν, ωστόσο η μεγάλη στρατηγική σημασία που απέκτησε η πόλη ως προκεχωρημένη βάση εναντίων των ανυπότακτων ορεινών πληθυσμών της Πίνδου και των Αγράφων ανάγκασε τους Οθωμανούς να επισκευάσουν, να συμπληρώσουν και να διατηρήσουν τα σωζόμενα τμήματα. Επανειλημμένες επισκευές γνώρισε το φρούριο μετά τις θεσσαλικές επαναστάσεις του 1854 και 1878. Το κάστρο αυτό αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα ασφάλειας για την αρχική ανάπτυξη του οικισμού στις πλαγιές και στους πρόποδές του. Επιστέφοντας ένα χαμηλό λόφο, δέσποζε πάνω από τα Τρίκαλα και στη γύρω πεδινή έκταση. Στην ανατολική πλευρά του φρουρίου οι Τούρκοι είχαν στήσει στα μέσα του 17ου αι. ένα μεγάλο ρολόι. Η καμπάνα του ζύγιζε 650 κιλά και έφερε επιγραφή στα τούρκικα. Στην ίδια θέση τοποθετήθηκε το 1936 από το δήμαρχο Τρικκαίων Θ. Θεοδοσόπουλο ένα άλλο ρολόι, ύψους 33 μ., το οποίο βομβαρδίστηκε από γερμανικά αεροπλάνα το 1941. Ο πύργος του Ωρολογίου των Τρικάλων, όπως και αυτός της Λάρισας είναι από τους παλαιότερους γνωστούς στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Το σημερινό ρολόι αντικατέστησε το παλιότερο, το οποίο βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς. Το φρούριο παρουσιάζει τυπική μορφή βυζαντινής οχύρωσης: είναι επίμηκες, με άξονα από τα ΝΔ προς τα Β. και ενισχύεται κατά διαστήματα με τετράπλευρους πύργους. Εσωτερικά, διαιρείται κλιμακωτά με εγκάρσια τείχη, σε τρία τμήματα: α) στο κάτω φρούριο που βρίσκεται στο χαμηλότερο τμήμα της νότιας κλιτύος του λόφου, β) στο μεσαίο φρούριο που είναι και το μεγαλύτερο σε έκταση και γ) στο μικρό εσωτερικό φρούριο (ic kale) που βρίσκεται στην κορυφή του λόφου (ΒΑ γωνία), ενισχύεται από τέσσερις ογκώδεις και ψηλούς πύργους και αποτελούσε το έσχατο καταφύγιο των αμυνομένων. Η μορφή αυτή του φρουρίου διαμορφώθηκε σταδιακά. Υπολείμματα της οχύρωσης που συνδέεται με τη φάση του Ιουστινιανού έχουν επισημανθεί στη νότια πλευρά της ακρόπολης. Στην ίδια φάση ανήκει και η οχύρωση της ΒΑ πλευράς, που διασώζει μεταξύ άλλων τον περίδρομο του μεσαίου φρουρίου και ίχνη της κλίμακας που οδηγούσε σε αυτόν. Σήμερα η πλευρά αυτή καλύπτεται εξωτερικά από πυκνή δενδροφύτευση και εσωτερικά από κατακρημνίσματα. Δεξιά της πύλης εισόδου υπήρχε κατά την βυζαντινή εποχή ο ναός των Αρχαγγέλων (αρχαγγέλου Μιχαήλ), η ονομασία του οποίου βασίζεται σε κάποια επιγραφή ή αναγραφή στα δίπτυχα του ναού και ο ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρα του 13ου αι.μ.Χ. Το Φρούριο φιλοξενεί το υπαίθριο θέατρο όπου κάθε καλοκαίρι ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει ποικίλες θεατρικές παραστάσεις. Μπορεί, επίσης, να επισκεφθεί τον Πύργο του Ρολογιού και να θαυμάσει από ψηλά ολόκληρη την πόλη και μεγάλο μέρος του θεσσαλικού κάμπου. Η πιο μαγευτική στιγμή είναι η ώρα του ηλιοβασιλέματος. Ο επισκέπτης, καθισμένος στα σκαλοπάτια του Φρουρίου, μένει εκστασιασμένος από το όμορφο θέαμα που του προσφέρει απλόχερα η φύση. . ΕΡΕΥΝΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΙΔΕΩΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ύστερα από εργασία πολλών μηνών καταφέραμε να συλλέξουμε πληροφορίες που αφορούν την περιφέρεια της Θεσσαλίας και γενικότερα την ευρεία περιοχή από την οποία αντλήσαμε πληροφορίες για τα σημερινά κτήρια και τα αρχαιότερα. Βιβλιογραφία http://www.slideshare.net/panaiotis13/ss-1664086 http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AD%CF %89%CF%81%CE%B1 http://www.tameteora.gr/ http://www.kalampaka.com/gr/meteora/history.asp WWW.Monasthria.gr
© Copyright 2024 Paperzz
