,t:
,$dr$ils&ffiéffi es$,!K&w.d&
:Ps{T$Lii",rx$i.!1$mift
.$,I4\{\È}.iÈ}*i\1,
NATIONALE
REPOBLIKA
FAHAEFATRA
FEPOTOANA
VOALOHANY
FANAOVAN.DALANA
VOALOHANY
FOTOAM.PIVORIANA
ARA-POTOANA
TAONA2014
DIRECTION
DELALEGISLATION
DESPROCES-VERBAUX
SERVICE
ETDESCOMPTES.RENDUS
ANALYTIQUES
NT TTYOnIAI}IBE
FTTAITTAI{AAITT.:NSONATRA
LAHARANAFAHA-37
faha-19
Fivoriana
Nataony
Alakamisyt9 Jona2Ot4
- Maraina
FOTOPOTOTRY NY FIVORIANA
Natao ny
Alakamisy 19 Jona 2014
- Maraina Pejy
- Fitohizan’ny fivoriana ………………………………………………………………….……………………………… 01
- Fiantsoana anarana ……………………………………………………………………………………………………. 01
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014,
momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007 …………….….. 02
- Famakiana ny tatitra …………………………………………………………………………………………………. 02
- Fanamarihana na fanintsiana ny tatitra …………………………………………………………………….. 06
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014 momba ny Fandravonana
ny Fitantanana ny Volam-panjakana, taona 2007 …………………………………………………………. 07
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny
asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro …….. 09
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 09
- Fampahafantarana ireo solotenan’ny Governemanta ………………………………………………… 13
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 14
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny ny Volavolan-dalàna laharana
faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny asa fampihorohoroana
sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro ………………………………………….. 29
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014
« sur la lutte contre la Cybercriminalité » …………………………………………………………………… 30
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 30
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 « sur la lutte contre la Cybercriminalité » ……… 35
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » …………………………. 36
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 37
- Fanamarihana na fanitsiana ny tatitra ……………………………………………………………………….. 39
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 40
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » ………………………….. 43
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Tolo-pehin-kevitra
laharana faha-002-2014/R, hananganana Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny
Parlemanta, mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara ……….. 44
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 45
- Fandraisana fanapahan-kevitra amin’ny fametrahana ny Vaomiera …………………………. 50
- Fifidianana ny Filohan’ny Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta,
mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara ……………………………. 50
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2013 tamin’ny 27 Martsa 2013 « Autorisant la ratification
de la Convention Internationale contre le dopage dans le Sport conclue
entre la République de Madagascar et les Etats Parties de la Conférence
de l’UNESCO du 19 octobre 2005 » ……………………………………………………………………………… 56
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 56
- Famelabelarana ny antonanton’ny Volavolan-dalàna ………………………………………………… 59
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 61
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalana laharana
faha-001/2013 tamin’ny 27 martsa 2013 « Autorisant la ratification de la
Convention Internationale contre le dopage dans le Sport conclue
entre la République de Madagascar et les Etats Parties de la
Conférence de l’UNESCO du 19 octobre 2005 » …………………………………………………………… 73
- Fiatoan’ny fivoriana …………………………………………………………………………………………………… 76
1
FIVORIAMBE
FILOHA: Andriamatoa MAHAZOASY Mananjara Freddie Richard
MPITANTSORATRA: - Andriamatoa VANOVASON Jean Adrien
- RANDRIANARISONA Rivoniaina Guy Célin
FOTOANA: Alakamisy 19 Jona 2014, tamin’ny 9 ora sy 40 minitra, maraina.
FANDAHARAM-POTOANA: Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny:
- Volavolan-dalàna laharana faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014, momba ny
Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007.
-
Volavolan-dalàna laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny asa
fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro.
-
Volavolan-dalàna laharana faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 « sur la lutte contre
la Cybercriminalité ».
-
Volavolan-dalàna laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 “portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme”.
- Lakolosy -1- Fitohizan’ny fivoriana -
Andriamatoa FILOHA
Tompokolahy sy Tompokovavy,
Miarahaba antsika Solombavambahoaka rehetra,
Miarahaba an-dRamatoa Minisitra sy ny mpiara-miasa aminy,
Arahabaina ianareo izay manatrika etoana, arahabaina ihany koa ny mpanao gazety.
Alohan’ny hirosoana amin’ny votoatin-draharaha dia iangaviana ny mpitantsoratra, hanao ny
fiantsoana anarana.
-2- Fiantsoana anarana Andriamatoa RANDRIANARISOA Rivoniaina Guy Célin
Eny, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa sy Ramatoa isany Solombavambahoaka:
ABDILAH
…………………….
…………………………
2
…………………………………
ZAFIMAHATRATRA Abel.
Amin’ny 11 ora, latsaka 10 minitra izao, Andriamatoa Filoha. Miisa 45 ny
Solombavambahoaka tonga ary 23 kosa no nandefa fialan-tsiny.
-3- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014,
momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007 Andriamatoa FILOHA
Mbola mamerina ny fialan-tsiny amintsika amin’ny fahadisoam-potoana, noho ny
fiandrasana ny fiakaran’ny Solombavambahoaka ho tonga eto amin’ny trano fivoriana.
Isaorana ny Mpitantsoratra nanao ny fiantsoana anarana teo.
Ny fandaharam-potoanantsika izao marainan’ny Alakamisy faha-19 Jona 2014, izao dia
fivoriambe handinihana sy handraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014, momba ny Fandravonana ny
Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007.
Koa iangaviana Andriamatoa Mpampakatenin’ny Vaomieran’ny Vola sy ny Tetibola, hamaky
ny tatitra mikasika izany.
Anao ny sehatra, Andriamatoa Mpampakateny.
-4- Famakiana ny tatitra Andriamatoa RAZAFIMILY Constance
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Alohan’ny hanaovan’ny Mpampakatenin’ny Vaomieran’ny Vola sy ny Tetibola tatitra dia
miteny amintsika namana aho, fa ity “loi de règlement” ity dia “loi de finances” tamin’ny
taona 2007. Izany hoe: vola efa lany ity, tantara rezatra no hotenenina eto; ka sao dia mbola
hanao resabe hoe mahita an’izao ato, mahita an’izao arỳ. Ny vola ho avy no iadianareo mafy,
fa ity dia vola efa lany. Noho izany, aza lava resaka, fa lanio ity rehefa vita ny tatitra izay atao
eto.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Filohan’ny Vaomieran’ny Fitantanam-bola sy ny Tetibola.
Omentsika ny Mpampakateny ny fitenenana.
3
Andriamatoa RANDRIANAIVOSON Andrianavalona Fanomezanjaka Pierrot
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa Filoha,
Ianareo Mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Isika Solombavambahoaka,
Ianareo solotenan’ny Governemanta tonga eto.
Nivory ny Alarobia faha-18 Jona 2014, tamin’ny 4 ora sy 5 minitra, tolak’andro, ny Vaomiera
mitambatra niarahan’ny Vaomieran’ny Fitantanam-bola sy ny Tetibola ary ny Vaomieran’ny
Toekarena sy ny Teti-pivoarana, nandinika ny Volavolan-dalàna laharana faha-001/2014
tamin’ny 14 May 2014, momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona
2007.
Andriamatoa RAZAFIMILY Constance, Filohan’ny Vaomieran’ny Fitantanam-bola sy ny
Tetibola, no nitarika ny fivoriana.
Ireto avy ireo Solombavambahoaka nanatrika ny fivoriana:
Andriamatoa isany:
1. RAZAFIMILY Constance
2. DJAOSERA Irénée
3. RANAIVOSON Andrianavalona Fanomezanjaka P
4. RAHOLIJAONA Harson
Nisolo tena ny Governemanta ireto teknisiana manaraka ireto:
Ramatoa sy Andriamatoa isany,
- RANDRIANASOLO Brice
DirCab/MFB
- RANAIVO Henri
DGCF/SG pi
- RAHARIMISA Eulalie
DESB/DGB pi
- RAJAONARIVONY Ramanoel
DGT/DCP
- HAINGOMIARANTSOA Mbolahanta
DGT/DCP/SSEPC
- RASOLONIRINA Rabeson R.
DGT/DCP/ACE
- ANDRIAMBELO Noro Tiana
DGB/DPCB
- PAZA Ivana Annaëlle
DGB/DPCB
- VELONORO Samboady
DGB/DPCB
- RAMAHARIVO Baritiana
DGB/DESB
- RANDRIARIMANGA Henri
DESB/SSB
- MORA Jackson
DGB/DSP
- RAKOTOMALALA Onitiana Philipson
DGB/DESB/SSB
- NDRIAMAHAVORY E.
DGB/DESB/SSB
- RARIVOSON Andry
DGI (représentant)
- RANDRIAMIZAKA Fidiravaka
DGD/DSCD
- FETY Alessandrine Asmina
DGB/DESB
- RAZANAPARANY Norolalao
DGB/DESB
- RANDRIANARISON
DGB/DESB/SBI
4
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Andriamatoa Filoha, dia nomeny ny Teknisiana avy
hatrany ny fitenenana, mba hanomezany fanazavana momba ity Volavolan-dalàna ity.
Nambaran’ny Teknisiana, fa resaka efa vita ity, fa ny lalàna sy ny Lalàmpanorenana mifehy
antsika no manery ny handaniana ity Volavolan-dalàna ity.
I- « Contexte global »
Ny taona 2007 no taona voalohany nanatanterahana ny Madagasikara Am-Perinasa (MAP),
izay sehatra nitondrana ny fitantanana ny fampandrosoana ny firenena.
Ao amin’izany no ahitana ny vina ny hoavin’i Madagasikara (Madagascar Naturellement).
Izany hoe: toekarena mifototra amin’ny fiveloman’ny vahoaka madinika, mba
hampitomboana sy ny hanatsarana ny vokatra ary hahitana lalam-bokatra tsaratsara kokoa.
Ezahina ihany koa ny fampitomboana ny ambaindain’ny fanondranana vokatra any ivelany;
ny fikajiana ny tontolo iainana mba tsy ho potika.
Ao anatin’ny fe-potoana 2007-2011 no novinavinaina hanatanterahana ny MAP, kanefa rava
izany tamin’ny taona 2009.
Ity tetibola 2007 ity dia nampifanarahana tamin’ny MAP.
Napetraka tamin’ny politika ankapoben’ny Fanjakana ny:
- Fifehezana sy fampijanonana ny fisondrotry ny vidim-piainana;
- « recapitalisation de la Banque Centrale de Madagascar »;
- Fanavaozana ny rafitry ny orinasam-panjakana toy ny JIRAMA, nampivoarina ny
teknolojia ka nampiasa “fuel” ary nialana tsikelikely ny “gasoil”;
- Fandoavana ny anjaran’ny Fanjakana amin’ny « Caisse de retraite » (CPR sy CRCM);
- Fanafoanana sy fanalefahana ny trosa ivelany.
Ny Lalàna Fehizoro laharana faha-2004-007, andininy faha-2 no mamaritra ny Lalàna
Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana. Roa taona aorian’ny fampiharana ny
Tetibola no tokony hanaovana izany, kanefa noho ny toe-draharaha tamin’ny taona 2009 dia
izao vao naroso.
-
-
-
II- Vokatra ara-bola sy ara-toekarena
Ny fisondrotry ny harin-karena faobe dia nahatratra 6,2% raha novinavinaina ho 6,3%,
ka teo amin’ny 2,2% ny an’ny seha-pamokarana voalohany, 9,8% ny seha-pamokarana
faharoa ary 7,8% ny seha-pamokarana fahatelo. Ny seha-pamokarana voalohany no
niadam-pitombo indrindra.
Nahatratra 10,3% ny tahan’ny fisondrotry ny vidim-piainana raha 8,4% no novinavinaina.
Ny « Solde global de paiements extérieurs excédentaire » dia nahatratra 148 millions
DTS.
Teo amin’ny 2,8% ny fatiantoka ara-tetibola (déficit budgétaire) raha novinavinaina ho
4,4%. Ny anton’izany dia noho ny fiezahan’ny Fanjakana nitsitsy.
Nahatratra 11,4% ny tahan’ny tsindrin-ketra (taux de pression fiscale). Anisan’ny
ambany indrindra izany raha oharina amin’ny firenena Afrikana, satria manjaka ny sehapamokarana tsy ara-dalàna (secteur informel).
Ny famerana ny fandaniam-bolam-panjakana dia 18,7%-n’ny harin-karena faobe (PIB)
raha 21,3% tamin’ny taona 2006.
5
-
-
III- Bilan de l’exécution budgétaire 2007
Nisy ny fampiharana tsikelikely ny “concept” amin’ny “budget-programme” izay
mifototra amin’ny tanjona tratrarina.
Fampiharana ny rijan-teny momba ny “Code des Marchés publics”.
Fametrahana SIGFP (Système Intégré de Gestion des Finances Publiques) tamin’ny taona
2005 ary fampiharana izany tamin’ny taona 2007, mba hanafainganana sy hanamorana
ny fanatanterahana ny fandaniam-bolam-panjakana.
Fanitsiana ny vola miditra avy amin’ny hetra (recettes fiscales) ka nanalana 12,5 miliara
Ariary ny “dépenses hors solde” ary 32,5 miliara Ariary ny “dépenses d’investissement”.
Na dia niakatra aza ny vola niditra ankoatry ny hetra (7%) dia tsapa fa mbola betsaka
lavitra ny vola miditra avy amin’ny hetra (93%).
Mitotaly 1 777 574 000 000 Ariary ny fandaniana eo anivon’ny Andrimpanjakana sy ny
Minisitera, nandritry ny taona 2007 ka anisan’ny nanana fandaniana be indrindra ny
Minisiteran’ny Fanabeazam-pirenena sy ny Fikarohana Siantifika (383 137 millions
d’Ariary).
Nampifanandrifiana tamin’ny MAP ny fanatanterahana ny fandaniana isaky ny
programan’asa (exécution des dépenses par programme).
Nisy fitomboana kely ny vola novinavinaina (5 535 696 milions d’Ariary) raha mitaha
amin’ny novinavinaina teo aloha (5 513 460 millions d’Ariary).
Nisy fatiantoka ara-tetibola (déficit budgétaire) mitentina 17 248 072 346,28 Ariary teo
amin’ny fanatanterahana ny tetibola, satria nihoatra ny vola niditra ny fandaniana.
Toy izao ny ezaka vita isaky ny sehatra samihafa:
 - Seha-pitantanana
• Fanohanana ara-bola ny Vondrom-bahoaka Itsinjaram-pahefana (subventions de 44%
aux Communes) sy ny fandaharanasa ACORDS (Appui aux Communes et
Organisations Rurales pour le Développement du Sud).
• Fametrahana Ivotoeram-panofanana eny anivon’ny Kaomina.
• Fanapariahana ny fombafomban’ny « passation de marchés publics ».
• « Sécurisation des recettes par l’application des méthodes modernes de gestion et de
vérification des contribuables ».
• « Amélioration du système d’information grâce à la mise en place du SIGFP ».
 - Seha-pamokarana
• Fanatanterahana ireo fandaharan’asa ho fanarenana ny orinasa JIRAMA.
• Fampivoarana ny tetikasa momba ny fananan-tany izay tohanan’ny tetikasa MCA
(Millénium Challenge Account).
• « Sécurisation foncière et aménagement des milieux ruraux (Projet Jeunes
Entrepreneurs Ruraux) ».
• « Projet de Renforcement Institutionnel du Secteur Minier de Madagascar
(PRISMM) ».
6
 - Sehatra fotodrafitrasa
• Fanarenana ny lalamby (Antananarivo-Toamasina).
• Fanarenana ny lalamby « axe nord », fanarenana 100% ny seranam-piaramanidina.
• Fanarenana ny fotodrafitrasan’ny seranan-tsambo any Toamasina.
Famoronana asa amin’ny alàlan’ny tetikasa « Pôle Intégré de Croissance » (asa 1 718
mikasika ny fizahantany, asa 4 878 momba ny « Textile », asa 3 782 momba ny NTIC).
IV- Fanolorana ny antontan-taratasy mahakasika ny Volavolan-dalàna
- Famelabelarana ny antonantony.
- Votoatin’ny Volavolan-dalàna.
- Tovana.
Taorian’izany dia niroso tamin’ny fametraham-panontaniana sy nanolotra fanamarihana ny
Solombavambahoaka:
1- Manao ahoana ny fanaraha-maso ny FDL izay alefa any amin’ny Kaomina?
2- Toa tsy misy loatra ny “continuité de l’Etat” eto amintsika.
3- Tokony hojerena ihany koa ny vola miditra (recettes), fa tsy ny fandaniana ihany
rehefa mandinika ny Volavolan-dalàna momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny
Volam-panjakana.
Nambaran’ny Teknisiana fa ny fomba fitsinjarana ny “fonds” alefa any amin’ny Kaominina
dia mifanaraka tsara amin’ny programan’ny Minisitera. Mety marina fa mivily any amin’ny
zavatra hafa ny fandaniana ny vola, ka tokony hamafisina ny fanaraha-maso ny fandaniambola. Tokony hisy koa ny fanombanana (évaluation) isaky ny dingana vita ao anatin’ny
tetikasa raha te-hampandroso ny firenena. Tokony apetraka amin’ny programam-pirenena
ny fahamarinana (intégrité).
Rehefa izany dia niroso tamin’ny fandaniana ny Volavolan-dalàna ny mpivory.
Naato 30 minitra, ny fivoriana ho fanajana ny andininy faha-50 ao amin’ny Fitsipika Anaty
mifehy ny Antenimierampirenena.
Nolanian’ny Vaomiera mitambatra tamin’ny endriny tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiampanovàna ny Volavolan-dalàna laharana faha-001/2014 tamin’ny 14 may 2014 momba ny
Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007.
Nifarana tamin’ny 5 ora sy 30 minitra, hariva, ny fivoriana rehefa avy nisaotra ny mpivory
Andriamatoa Filoha.
-5- Fanamarihana na fanitsiana ny tatitra Andriamatoa FILOHA
Isaorana ianao, Andriamatoa Mpampakateny, nitondra izay tatitra izay.
Araka ny fomba mahazatra moa raha ohatra misy fanitsiana dia misokatra ny fitenenana.
Fanitsiana mikasika ny tatitra, izay no hataontsika izao, fa mbola tsy miditra amin’ny
adihevitra.
7
Avy eo miresaka ny avy amin’ny Governemanta dia miverina atỳ amintsika ny fitenenana,
mba ahafahantsika manao ny adihevitra raha ohatra ka hasiana izay. Aorian’izay dia miditra
amin’ny fanapahan-kevitra isika.
Raha sitrakareo dia fanitsiana, Tompoko.
Tsy misy
Misaotra anareo.
Avy ato amin’ny solotenan’ny Governemanta?
Andriamatoa RANDRIANASOLO Brice, Talen’ny Kabinetran’ny Minisiteran’ny Fitantanambola sy ny Tetibola
Andriamatoa Filoha, misaotra nanome ny fitenenana.
Andriamatoa sy Ramatoa isany Solombavambahoaka, misy fanitsiana kely tianay haroso ao
amin’ny takila faha-4, Tompoko.
Amin’ny “troisième, dernier paragraphe” misy an’ilay hoe: nisy fitomboana kely ny vola
niditra raha mitaha tamin’ny novinavinaina.
Voalohany indrindra dia ovaintsika ilay hoe vola niditra, nisy fitomboana kely ny vola
novinavinaina. Ilay “chiffre” voalohany dia mifamadika amin’ilay “chiffre” faharoa. Izany hoe:
“à la place de 5 513 460 millions” dia atao amin’io toerana io ilay eo ambany “5 535 696
millions”; mifamadika izany ireo.
Tsy vola niditra ilay izy, fa vola novinavinaina.
Mitohy ihany ny fehezan-teny, Tompoko, dia hoe: raha mitaha amin’ny vinavina teo aloha, fa
tsy novinavinaina.
Izany hoe ny “prévision” izany no nisy fiovàna, “prévision de recette” izany.
Misaotra, Tompoko.
-6- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014 momba ny Fandravonana
ny Fitantanana ny Volam-panjakana, taona 2007 Andriamatoa FILOHA
Misaotra ny solotenan’ny Governemanta, tamin’ny fanampim-panazavana nataony teo izay.
Izao isika dia hiroso amin’ny adihevitra, fa azontsika atao ihany izany, raha misy.
Tsy misy handray fitenenana?
Hiroso amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana faha001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014 momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny Volampanjakana, tamin’ny taona 2007 ary isika.
8
Misy andininy maromaro ihany izay namboarinareo tao amin’ny Vaomiera; ka moa ve avy
dia miaraka “approuver”-na ilay izy sa hovakiana tsirairay?
Satria any amintsika daholo ireo tatitra sy ny fitanana an-tsoratra rehetra, koa raha
sitrakareo dia hiditra amin’ny fanaovana tsangan-tànana isika.
Iza no manaiky ny fanapahan-kevitry ny Vaomiera?
Marihana fa tratra ny antsasa-manila amin’izao fotoana izao.
- Solombavambahoaka miisa 57 no nanangan-tànana Iza no mitsipaka?
- Tsy misy Iza no tsy milaza ny heviny?
- Solombavambahoaka 3 no nanangan-tànana Taorian’izay fandaniana ny Volavolan-dalàna izay dia omena fitenenana ianareo
solotenan’ny Minisitry ny Fitantanam-bola Tetibola, raha toa ka misy teny tianareo ambara.
Omena anareo ny fitenenana, Tompoko.
Andriamatoa RANDRIANASOLO Brice, Talen’ny Kabinetran’ny Minisiteran’ny Fitantanambola sy ny Tetibola
Andriamatoa Filoha,
Andriamatoa sy Ramatoa isany Solombavambahoaka,
Tsy misy ambara intsony angamba, avy aty aminay solotenan’ny fitondram-panjakana afa-tsy
ny fisaorana eram-po, eran-tsaina antsika mianakavy, nanamora ny fandaniana an’ity lalàna
fandravonana ny fitantanam-bolam-panjakana tamin’ny taona 2007 ity.
Iarahantsika mahalala, fa ny taona 2007 dia somary efa lavidavitra ihany, 7 taona lasa raha
mitaha amin’izao taona 2014 misy antsika izao.
Ny nanaovantsika an’izao fandaniana izao dia hoe tsy maintsy manara-dalàna isika, izany hoe
tsy maintsy mandalo an’izay “Loi de Règlement” izay.
Ny ampiasaintsika azy araka ny dinika nifanaovana tao amin’ny Vaomiera dia hataontsika toy
ny lesona; lesona hanatsarantsika ny amin’ny ho avy, ny fandinihana sy famakafakana natao
tamin’ny fanatanterahana ny Fitantanam-bola tamin’ny taona 2007 io.
Mbola mamerina ny fisaorana sy fankatelemana amin’ny fiaraha-miasa, Tompoko.
Andriamatoa Filoha,
Andriamatoa sy Ramatoa Solombavambahoaka,
Misaotra, indrindra, Tompoko.
9
Andriamatoa FILOHA
Isaorana ianao, Andriamatoa Talen’ny Kabinetra, nisolo tena ny Minisitry ny Fitantanam-bola
sy ny Tetibola.
Isaorana manokana ihany koa ianareo tao amin’ny Vaomieran’ny Fitantanam-bola sy ny
Tetibola, izay nanao ny ainareo tsy ho zavatra, niaraka tamin’ny solotenan’ny
Governemanta; nitoto nahafotsy sy nahandro nahamasaka an’izao rehetra izao. Misaotra
betsaka amin’ny fiaraha-miasa.
Koa dia omen-dàlana ianareo avy ao amin’ny Minisiteran’ny Tetibola sy ny Fitantanam-bola,
raha sitrakareo.
-TehakaMitohy ny asantsika, Tompokolahy sy Tompokovavy, Solombavambahoaka.
-7- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny
asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro Andriamatoa FILOHA
Ny fandaharam-potoanantsika manaraka dia fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra
mikasika Volavolan-dalàna laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny
asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro.
Mamerina ny fiarahabana anao Ramatoa Minisitry ny Fitsarana sy ireo Teknisiana izay miaradia aminao.
Izao dia iangaviantsika am-panajana ny Mpampakatenin’ny Vaomieran’ny Lalàna, hamaky ny
tatitra momba ny volavolan-dalàna.
Anao ny sehatra, Tompoko.
-8- Famakiana ny tatitra Andriamatoa TODY Arnaud
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Faly miarahaba anao, Ramatoa Minisitra sy ireo Teknisiana rehetra, izay tonga manatrika ity
fotoana ity.
Faly miarahaba ny Solombavambahoaka namana rehetra.
Nivory ny Talata faha-17 Jona 2014, tamin’ny 3 ora sy 45 minitra, tolak’andro ny
Vaomieran’ny Lalàna, nandinika ny Volavolan-dalàna laharana faha-005/2014 tamin’ny 28
May 2014, miady amin’ny asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika
firenena maro.
10
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse, Filohan’ny Vaomieran’ny Lalàna, no nitarika ny
fivoriana.
Ireto avy ireo Mpikambana tonga nanatrika ny fivoriana:
Ramatoa toa sy Andriamatoa isany:
1- VOLAHAINGO Marie Thérèse
2- RASOANOROMALALA Marie Horace
3- TODY Arnaud
4- HOUSSENE Abdallah
5- RAHOLDINA Naivo Herinantsoina
6- RAZAFIMANANTSOA Hanitra
7- ANDRIANARIVO Harimampianina
Tonga nisolo tena ny Governementa Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1. RAZANAKOTO Marie Solange
DGAJER MINJUS
2. RAZARANAINA Jean Claude
DG SAMIFIN
3. RAVAOMANGA Thierry
DJ SAMIFIN
4. LALAHARINIVO Laurette
DRL MINJUS
5. RAKOTOMALALA Nadia
CSVJ MINJUS
6. RAKOTOZAFY Haingonirina
Magisrat DRL MINJUS
7. RANDRIANARISON Maximienne
CSL MINJUS
8. RABEARIJAONA Christian Jacky
Magistrat DRL MINJUS
9. RAJOELISON Fanja Harizo
SAPPDH MINJUS
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Ramatoa Filoha, dia nomeny ny Teknisiana ny fitenenana,
mba hitondrany fanazavana momba ny volavolan-dalàna.
Nitondra ny fialan-tsiny avy tamin-dRamatoa Minisitra, ny Tale Jeneraly, avy ao amin’ny
Minisiteran’ny Fitsarana, satria mbola manatrika ny filan-kevitry ny Governementa,
androany tolak’andro izy.
Nambarany taorian’izay, fa ny asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra
mahakasika firenena maro, dia zavatra efa mpiseho sy fandre matetika. Ny fivezivezen’ny
vola sy harena malalaka, ny olona sy ny fandraharana, ny fanafoanana tsikelikely ireo fadintseranana isam-paritra no manamora ny firoboroboan’ny tamba-jotran’ireo mpanao ratsy.
Ovaovain’izy ireo araka izany ny zavatra ataony toy: ny fivarotana zavatra mahadomelina, ny
fivarotana olona, fivarotana fitaovam-piadiana tsy ara-dalàna sy ny fanaovana hosoka, ny
kolikoly sy ny famotsiam-bola no mampiroborobo fatratra ny asa ratsy.
Natao ity Volavolan-dalàna ity, mba hamaliana ny hetahetan’ny fikambanana iraisampirenena sy ny vahoaka Malagasy.
Novolavolaina ity lalàna ity, mba hampidirina ao amin’ny lalàna velona eto amin’ny firenena,
ireo tetikady eran-tany ho enti-mamongotra ny asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava
voaomana iraisam-pirenena. Natao koa ity lalàna ity, mba ananan’ny Firenena ireo paikady
11
ampiharina amin’ny famaizana ireo olona izay voakasiky ny asa fampihorohoroana sy ny tsy
fandriampahalemana maneran-tany.
Maro ireo Minisitera nandray anjara tamin’ny famolavolana ity volavolan-dalàna ity toy: ny
Ministeran’ny Fitsarana, Ministeran’ny Raharaham-bahiny, Ministeran’ny Atitany,
Ministeran’ny Fiarovam-pirenena, Ministeran’ny Tetibola sy ny Fitantanam-bola ary ireo
manam-pahaizana manokana avy ao amin’ny Banky Foibe. Ny Polisim-pirenena, ny
Zandarimariam-pirenena, ny fitantanana ankapoben’ny fadin-tseranana, ny “Central
Intelligence Agency”, ny sampandraharaha miandraikitra ny filan-kevitra ara-bola (SAMIFIN),
ny filan-kevitra ambony momba ny fahamarinana, ny Komity iraisan’ny Minisitera miady
amin’ny zava-mahadomelina sy ny heloka bevava ary ny fifamoivoizana anabakabaka sivily
eto Madagasikara.
Ahitana Andininy 45 ity volavolan-dalàna ity, izay mirakitra ireto lohahevitra fito manaraka
ireto:
I. Ady amin’ny asa fampihorohoroana.
II. Ady atao amin’ny heloka bevava voaomana iraisam-pirenena.
III. Ny fepetra iraisana.
IV. Fangejana vola na fananana hafa.
V. Ny fanambarana raharaha mampiahiahy sy ny fepetra fiarovana sy fanasaziana izany.
VI. Rafitra nasionaly amin’ny fampahafantarana ny ady atao amin’ny asa
fampihorohoroana sy ny heloka bevava voaomana iraisam-pirenena.
VII. Fepetra famaranana.
Teo am-pamaranana ny fanazavana, dia nangataka ny Solombavambahoaka ny Teknisiana,
handany ity volavolan-dalàna ity, mba hahafahana miady amin’ny asa fampihorohoroana sy
ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro.
Rehefa izany dia nanao fanamarihana sy fametrahana fanontaniana toy izao ireo
Solombavambahoaka:
1. Tokony atao amin’ny alàlan’ny “instruction préparatoire”, na IP daholo ny
fanenjehana ireo heloka voalazan’ity volavolan-dalàna ity, fa tsy atao amin’ny
alàlan’ny “information sommaire” na IS.
2. Tokony avahana tsara ny “intimidation” sy ny “menace” ao amin’ny andininy
faharoa.
Tapaky ny mpivory fa ovaina toy izao ny andininy faharoa: « ….par toute
forme de menace ou d’intimidation ….» (Jereo ny Tovana).
3. Inona no mahasamihafa ny “Gel des biens” ao amin’ny andininy faha-17 sy ny
andininy faha-36?
Nambaran’ny Teknisiana, fa ny andininy faha-17 dia mahakasika ny hetsika atao eo amin’ny
sehatra iraisam-pirenena, ka ahitana ny fiaraha-miasan’ny Fanjakana Malagasy sy ny
“Conseil de Sécurité des Nations Unies”, fa ny andininy faha-36 kosa dia mahakasika ny
lalàna eto an-toerana .
12
Taorian’izay dia niroso tamin’ny fandaniana isan’andininy ny volavolan-dalàna ny mpivory.
LOHAHEVITRA VOALOHANY: ADY AMIN’NY ASA FAMPIHOROHOROANA
Andininy 1: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
Andininy faha-2: Lany nasiam-panovàna (Jereo ny tovana).
Andininy faha-3 hatramin’ny andininy faha-21: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiampanovàna.
LOHAHEVITRA FAHAROA: ADY ATAO AMIN’NY HELOKA BEVAVA VOARINDRA MAHAKASIKA
FIRENENA MARO
Andininy faha-22 hatramin’ny faha-30: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
LOHAHEVITRA FAHATELO: FEPETRA IRAISANA
Andininy faha-31 hatramin’ny faha-35: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
LOHAHEVITRA FAHEFATRA: FAMPIVAINGANANA VOLA NA FANANANA HAFA
Andininy faha-36 hatramin’ny faha-38: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
LOHAHEVITRA FAHADIMY: NY AMIN’NY FANAMBARANA RAHARAHA MAMPIAHIAHY SY NY
FEPETRA FIAROVANA SY FANASAZIANA IZANY
Andininy faha-39: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
LOHAHEVITRA
FAHENINA:
NY
AMIN’NY
RAFITRA
NASIONALY
AMIN’NY
FAMPAHAFANTARANA NY ADY ATAO AMIN’NY ASA FAMPIHOROHOROANA SY NY HELOKA
BEVAVA VOARINDRA MAHAKASIKA FIRENENA MARO
Andininy faha-40 hatramin’ny faha-43: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
LOHAHEVITRA FAHAFITO: FEPETRA FAMARANANA
Andininy faha-44 hatramin’ny faha-45: Lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
Noho ny tsy fahatrarana ny fetr’isa ahazoana mandray fanapahan-kevitra dia niato 30
minitra, ny fivoriana ho fanajana ny Fitsipika Anaty mifehy ny Antenimierampirenena.
Rehefa izany dia nolanian’ny Vaomieran’ny Lalàna tamin’ny endriny nasiam-panovàna ny
Volavolan-dalàna laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny asa
fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro, ka ho entina
eo amin’ny fivoriambe handraisana fanapahan-kevitra farany.
Nifarana tamin’ny 4 ora sy 55 minitra, hariva, ny fivoriana.
TOVANA
VERSION ORIGINALE
VERSION AMENDEE
Article 2 : Quiconque,….menace de violence ou Article 2 : Quiconque,….par toute forme de
toutes autres formes d’intimidation ……de menace ou d’intimidation …..de travaux forcés
travaux forcés.
Misaotra antsika, rehetra.
13
Andriamatoa FILOHA
Isaorana ianao, Andriamatoa Mpampakateny, nitondra izay tatitra izay.
Araka ny fomba fanaontsika, raha ohatra misy fanamarihana na fanitsiana mikasika ny
tatitra; mbola tsy miditra amin’ny adihevitra ankapobeny isika, fa afaka manangan-tànana
isika Solombavambahoaka izay hanao izany.
Manao satroka ny Solombavambahoaka RAVELOARIVONJY Behavana.
Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana
Miala tsiny, Andriamatoa Filoha, fa mba mangataka satria isika samy miandraikitra
raharaham-panjakana, ny hisian’ny fifankafantarana amintsika, rehefa mifanena eny
anelakelan-trano eny; havan-tsy hay iaraha-manalady, hoy ny ohabolana. Izaho mety
mahafantatra ireo vahinintsika tsirairay ireo, fa maro amin’ny Solombavambahoaka no tsy
mahafantatra hoe iza moa ity olona ity, mpanolotsain’iza moa ity olona ity?
Mba mangataka, Andriamatoa Filoha, asio fifankalalana kely amin’ireo vahinintsika ireo.
Misaotra, Tompoko.
-9- Fampahafantarana ireo solotenan’ny Governemanta Andriamatoa FILOHA
Omena anareo avy ao amin’ny Governemanta, ny fitenenana mba ahafahana mamaly
an’izay fangatahan’ny Solombavambahoaka izay.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Ny tenako moa dia Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasempanjakana, Minisitry ny Fitsarana.
Ramatoa RAZANADRAKOTO Marie Solange
DGAJER/MINJUS
Profesora RAZARANAINA Jean Claude
DG/SAMIFIN
Ramatoa LALAHARINIVO Laurette
DRL/MINJUS
Ramatoa RANDRIANARISON Maximienne
CSL/MINJUS
Andriamatoa RABEARIJAONA Christian Jacky
Magistrat DRL MINJUS
Ramatoa RAKOTOZAFY Haingonirina
Magisrat DRL/MINJUS
Ramatoa RAJOELISON Fanja Harizo
SAPPD/MINJUS
Andriamatoa RAVALOMANGA Thierry
DJ/SAMIFIN
Ramatoa VOAHIRANA, solotenan’ny Minisiteran’ny Fifandraisana amin’ny Andrimpanjakana
Ramatoakely JOCELYNE Liliane, solotenan’ny Minisiteran’ny Fifandraisana amin’ny
Andrimpanjakana.
14
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, betsaka anareo.
Tohizantsika avy ato amin’ny Solombavambahoaka ny fitenenana, raha misy hanao
fanamarihana na fanitsiana momba ny tatitra.
Tsy misy?
Omena anao, Ramatoa Minisitra, ny fitenenana raha misy fangataham-panitsiana avy
amin’ny Governemanta.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Tsy misy fanitsiana avy aty aminay, Tompoko.
- 10 - Adihevitra ankapobeny Andriamatoa FILOHA
Izao izany isika dia hiditra amin’ny adihevitra.
Koa raha misy handray fitenenana mikasika an’ity, ny avy ato amin’ny Solombavambahoaka,
dia omena anareo ny fitenenana.
Raha azo atao, avy dia atsangano ny tànan’izay handray fitenenana.
Arosontsika avy atỳ aloha ary izany. Omena an’Andriamatoa ANDRIAMITANTSOA Benjamin,
ny fitenenana.
Andriamatoa ANDRIAMITANTSOA Benjamin
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
ANDRIAMITANTSOA Benjamin, Solombavambahoaka voafidy tao Antananarivo Avaradrano.
Misaotra anareo, Ramatoa Minisitra, sy ireo ekipa miaraka aminao eto tamin’ny nanaovana
an’ity volavolan-dalàna ity.
Raha aminay dia ilaina ny fisian’ity ary dia handany azy izahay. Na izany na tsy izany dia misy
fanontaniana kely apetraka aminareo.
Tamin’ny nanaovana ity volavolan-dalàna ity, ohatra izao amin’ireny hoe: fifehezana ny
famotsiam-bola ireny, voapetraka tsara ve, satria raha resaka fampihorohoroana izany no
ataontsika dia hatraiza no fiantraikan’ny lalàna ho an’izay famotsiam-bola izay ary ireo vola
tsy fanta-pihaviana no anisan’ny niteraka an’io fampihorohoroana io.
Anankiray izay.
15
Ny faharoa manaraka izay, misy lalàna ve, “mesure d’accompagnement” amin’ny tsy
fanatanterahana ity lalàna ity? Ohatra any amin’ny fadin-tseranana. Iarahantsika mahita
ireny fitaovam-piadiana tsy fanta-pihaviana ireny. Tsy fantatra hoe iza no tompon’andraikitra
amin’ireny. Any no tena tokony isian’ny ady amin’ny fampihorohoroana ary tsy vitan’ny hoe
fitaovam-piadiana fotsiny ihany, fa ny fiavian’ny vola izay miditra koa anankiray. Misy lalàna
mifandraika amin’izay ve ao anatin’izay zavatra izay, mba hahafoana izany zavatra izany,
indrindra any amin’ny “contrôle”.
Ny manarakaraka izay, misy koa ve lalàna; io angamba dia tsy iadian-kevitra, fa holaninay. Ny
zavatra tsara holazaina koa dia ny eo amin’ny fanatanterahana ny lalàna. Misy ny tsy
fanarahana ny lalàna, satria raha ny teo aloha anie no jerena dia nahita ny “cour des
comptes”; iverenako kely iny fa misy “anomalie” betsaka izay. Ny fampiharana ny lalàna, aiza
ho aiza no ijerentsika an’izay, satria izao no fotoana ihaonantsika eto amin’ny
Antenimierampirenena, ka mba apetrakay ity zavatra ity.
Isaorana anareo aloha, ny fanaovana an’izany lalàna izany, fa Solombavambahoaka moa no
miatrika anareo eto, dia hita izay zavatra izay.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Omena fitenenana manaraka, Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Georges Edmond.
Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Georges Edmond
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Miarahaba an’ireto Delegasionan’ny Minisiteran’ny Fitsarana sy ny SAMIFIN ireto.
Fanontaniana roa no apetrako, ny iray ho an’ny SAMIFIN, ny iray ho an’ny Minisitry ny
Fitsarana.
Andriamatoa Tale Jeneralin’ny SAMIFIN, nandritra ny 5 taona dia tena nalahelo anao mihitsy
izahay. Nalahelo izahay, satria heno foana ny “interview” sy ny “conférence de presse”
ataonao. Marary ianao te-hanao ilay asa, fa midona amin’ny tolàna foana ny asa ataonao.
Eto izahay dia mba mitaky, satria mamadibadika an’ity zavatra ity. Ny zavatra nangatahanao
rehetra dia tsy misy tafiditra ato anatiny, indrindra ny zavatra maharary anao. Toa tsy tazana
ato anatin’ity Volavolan-dalàna ity, fa amin’ny ankapobeny fotsiny. Ny ankapobeny
manarona zavatra, fa ilay “détail”; tokony ho “détailler”-na tsara mihitsy hoe: ireto no sakafo
ihinanako an’ireo, vitako io fa aza matahotra.
Eto izahay dia mangataka hoe: aleo “détail” no omena, apetraho tsara ilay izy, mba tsy
harary ianao, hahavitanao an’io asanao saro-pady io. Henjana io asa io, nefa efa nekenao ilay
izy. Mbola mangataka ny hanohizanao azy hatramin’izao ny fanjakana matoa napetraky ny
Fitondrana eo ianao. Koa mangataka hoe aleo mba hipetraka tsara izay. Be loatra, raha eto
ianao izao milaza hoe: mba ento any aho Andriamatoa Solombavambahoaka
RAKOTOMANJATO Rodin Georges; aiza avy ny mpanao an’ity resaka famotsiam-bola ity.
Isaky ny elakelan-trano dia misy Karana, Malagasy, tsy hay intsony; hatramin’ny avy any
ivelany izay manana orinasa eto dia manodina vola, anaovana “importation” io vola io. Avy
aiza, dia atakalo amin’iza, dia mankaiza?
16
Raha miteny ianao, omeko dimy ianao raha mivoaka eto isika sy ianao, irỳ, irỳ, irỳ, irỳ; aleo
ataonay hoatran’ny raharaha tany Atsimo hoe: ny Solombavambahoaka no
tompon’andraikitra amin’io, hanoro anareo ny asa.
Faharoa, toa tsy tazana ilay fanodinkodinana basy tratra teo. Tsy tazana tany amin’ny “port”
ny SAMIFIN. Tsy tokony misy solotenanareo amin’ireny “ports” goavana ireny, mba tsy
hahaela ny raharaha, fa lasa misy fanodinkodinana rehefa tonga any amin’ny “douanes”. Ny
tribonaly koa no itenenako hoe: mba asio solotena any amin’ireny “ports” ireny na dia
hitsikilo ny zava-misy any ihany aza.
Ho an-dRamatoa Minisitry ny Fitsarana, mba mangataka izahay, satria izahay moa dia
Solombavambahoakan’Ambanivohitra; vao avy any aho, ka izay no nahatara ahy io,
nanatrika tany Arivonimamo.
Ny didim-pitsarana avoaka amin’ny teny frantsay: ny gasy any ambanivohitra dia tsy mahay
teny frantsay. Tsy mba azo atao ve manomboka izao, atao amin’ny teny Malagasy, amin’izay
tsy misy intsony ny risoriso, rehefa mivoaka ao izy dia faly be, fa naharesy satria novonoin’ny
tompon’omby ilay mpangalatr’omby. Ilay zandary mba nohatonina izay nikarakara, nilaza fa
resy ianao. Inona fa tsy misy zavatra fantany ao anatin’io didim-pitsarana io. Toy ny
fampianarana rehetra io. Tenin-dreny no enti-mampianatra; tsy misy ambakain’ny olona
mihitsy ary tsy misy risoriso raha vao amin’ny teny Malagasy io. Resy ianao dia ianao izany
no mandoa onitra aminay.
Misaotra be dia be amin’ny fahaleovantena, fa isika moa mifankahalala daholo ihany; ny asa
ataonareo dia mahafinaritra, fa mba angatahana io didim-pitsarana io hatao amin’ny teny
Malagasy. Izay no mety eny ambanivohitra, satria io no mahabe risoriso, io no mahabe ny
kolikoly, io didim-pitsarana amin’ny teny frantsay io.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Omena fitenenana, Andriamatoa RAHASIMANANA Paul Bert.
Andriamatoa RAHASIMANANA Paul Bert
Miarahaba antsika Solombavambahoaka rehetra, isika tompon’andraikitra.
Miarahaba manokana anareo solotenam-panjakana, indrindra, Ramatoa Minisitry ny
Fitsarana.
Averiko matetika isaky ny mandray fitenenana, fa eran-tany amin’izao fotoana izao dia misy
ny fidiran’ny avy any ivelany manakorontana na mitondra zavatra ho an’ny Firenena na izy
mahita « pétrole » na misy zavatra tsara ao amin’ilay Firenena, dia misy karazana
« organisation » mihitsy, mandefa olona manakorontana, na mitondra zava-doza ialan’ny
olona eo amin’ny toerana iray.
Fanamarihana izany, ka mba tiako ampidirina ao anatin’ity resaka ity hoe: ny resaka
“terrorisme” dia tokony ho ato anatin’ity lalàna ity; ny resaka dahalo, izay moa no
fiantsoantsika azy. Tsy haiko hoe inona no tokony iantsoantsika azy; asan-dahalo mifangaro
famotsiam-bola izay efa misy eto amintsika. Tokony ampidirina ato, sokajiana ato anatin’ity
17
mihitsy ireo olona manondran-javatra, na manao « bois de rose », izay manomboka manambola be, hanomboka hividy fitaovam-piadiana izy rehefa kelikely. Efa mitranga any Afrika
izany; manomboka misy eto amintsika izany any amin’ny toerana misy « uranium, comme
par hasard », any amin’ny toerana be omby; misy « organisation mafieuse » mampihorohoro
ny olona any an-toerana, mba hialany amin’ny toerana, na ahazoany ny fananan’ny olona.
Ho ahy manokana dia « terrorisme » izany; mampihorohoro ny olona hifindrany toerana, na
ahazoany ny hareny, na ahazoany « frauduleusement » ny hareny ary mampiditra
famotsiam-bola ratsy. Ireo olona manan-karena be tampoka eto amintsika ireo, rehefa
kelikely dia hividy fitaovam-piadiana ireo. Isarihako ny saintsika mianakavy hoe: aiza no
tokony asiana azy, fa fanamarihana mba tiako atao izay. Io no olana misy amin’izao,
eran’izao tontolo izao.
Ny Firenena rehetra atỳ Afrika, ka manomboka niainga, na nahita zavatra, na nahita
« pétrole », na nahita « uranium » dia mikorontana. 4x4 misy « mitrailleuse lourde » eny
amboniny, miaraka amin’ny lehilahy, dahalo zato lahy eny amboniny, rava ny Faritany iray.
Koa izaho dia mangataka mihitsy, fa tsy haiko ny fiteny azy amintsika mahay lalàna; izaho
moa tsy dia mahay lalàna loatra, fa ho hita ao anatin’ny « terrorisme » mihitsy. Ny eto
amintsika izao dia ho hita eto ny « terrorisme » ary izaho mino, fa misy manakorontana avy
any ivelany, misy mpamporisika na izy mpamatsy vola na izy hangalatra tsotra fotsiny, satria
mila omby marobe izy, alefany mankany “Arabie” rehetra any, satria mila omby betsaka any,
mandalo any “Mombasa”, miala eto amintsika dia mandeha mankany amin’ny tany Arabo.
Izahay dia mahazo « information » amin’ny resaka hoatran’izany. Koa izay, Tompoko, no
mba tiako ampidirina hoe: ny dahalo dia ampidiro mihitsy ho anisan’ny « terrorisme », ny
asan-dahalo mifangaro famotsiam-bola. Matoa ireo manana fitaovana, matoa ireo tsy tratra
hoatran’io dia misy mamatsy vola izany. Izaho dia miahiahy an’ireo olona manan-karena be
eto amintsika ireo, fa manomboka manao kilalao ratsy, mampiditra fitaovam-piadiana.
Misaotra, indrindra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Ny Solombavambahoaka RAHOLDINA
Solombavambahoaka RATSIVALAKA.
RANAIVO
Herinantsoina.
Izay
vao
ny
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Mamerina ny arahaba ho an’ny solotenan’ny Governemanta.
Ny hevitra tokoa moa tera-bary ary marina daholo ny voalaza teo. Ny tena moa tao anatin’ny
Vaomiera fa ny homarihiko voalohany amintsika namana rehetra, mba tsy hahalava ny
fotoana; satria ny fotoanantsika androany dia hatramin’ny 7 ora, hariva, no mifarana. Isika
izao efa tsimpotsimponina. Angamba rehefa tonga amin’ny fandinihana ny “résolution”
amin’ny 7 ora, dia mety ho olona dimy sisa no ato. Mba miangavy antsika rehetra aloha
hiara-hiandry daholo, fa ity dinihana ity dia lalàna izy ity. Raha izaho manokana, aleo atao
“commission” ity ary ny tenako manokana dia mankasitra ity lalàna ity. Ny namana
18
Solombavambahoaka RAKOTOMANJATO Rodin Edmond Georges moa dia nivoaka indray izy
teo. Tsy idirana amin’ny antsipiriany, fa nisy teknisiana tao ary isika moa mpanao lalàna fa
tsy mahay lalàna, anefa sady misy mpahay lalàna no mahay lalàna tao anatiny tao. Efa tara
aza ny nanaovana an’ity, fa tao anatin’ny Tetezamita ity no tokony natao. Ny nahafinaritra,
sao dia mbola miverina ilay fanontaniana, fa samy resy lahatra tokoa. Hoy aho tamin’ny
namana hoe: laharam-pahamehana sa tsy laharam-pamehana? Heverinay fa laharampahamehana ilay izy. Tsy ny olon-dehibe ihany na ny ngetroka ihany, fa hitantsika izao ireny
eny Mahamasina ireny, ny mpivarotra anana aza tratran’ny baomba. Izahay izao isan’andro
dia misy mampihorohoro foana. Soa ihany moa, fa efa nisafidy ny lohany izahay ka tsy
matahotra ny masony.
Ny zavatra tsara apetraka fotsiny, angamba amin’ny maha Solombavambahoaka anay,
ahoana no hampiharana azy rehefa lany. Izay no tena zava-dehibe. Koa izahay dia mangataka
amin’ny namana rehetra, mba tsy hisian’ny tora-po mandany andro, fa ny tao amin’ny
“commission” sy ny rehetra dia efa samy niady hevitra ary efa nahitsy hatramin’ny
pitsopitsony aza, nahitsin’ny manam-pahaizana teo. Izay no mahatonga ahy tsy maka
Dokotera manam-pahaizana intsony rehefa marary, fa indraindray ny masonao no marary,
ny kibonao no safosafoiny; ka mampiady amim-bady ilay izy.
Ny pitsopitsony rehetra dia efa nojeren’ny “juriste” tao.
Ny ahy, Andriamatoa Filoha, mba araraotiko eto, mahita ny ao amin’ny Minisiteran’ny
Fitsarana aho.
Ramatoa Minisitra, amin’ny maha Solombavambahoaka no itenenako eto, fa tsy amin’ny
maha mpanao politika ahy. Ny zavatra mampalahelo mantsy, Ramatoa Minisitra, rehefa
ampitondrain’ny vahoaka ny feony izahay ho entinay aminareo mpanatanteraka; tsy eto
moa ilay Minisitra mpilaza an’iny; fa rehefa tonga ny fihaonana amin’ny Governemanta dia
ho avy eto izy. Lazaina fa resaka politika, raha vao miteny ianao. Raha vao miteny ianao hoe:
misy olana arỳ ananona, rehefa tsy mitovy firehena politika aminao ilay Minisitra, na dia
mpanao politika aza izy, dia resaky ny mpanao politika izay.
Koa mba tianay apetraka, indrindra aminao, Ramatoa Minisitra, amin’ity olana maro ao
amin’ny Fitsarana ity; izaho izao dia efa “victime” tamin’izany. Tsy horesahako eto, fa izaho
izao dia “victime” amin’io Fitsarana io, izaho dia tsy hanonona eto, fa mbola ho avy moa ny
“à huis clos” ho antsika eto. Didy mivoaka izao, ady tany, ady madio, Tompoko, izahay mba
mahay lalàna ihany, satria amam-polon-taonany no tao; tonga tao amin’ny Fitsarana ilay izy,
avy hatrany dia any Antanimora ilay olona no mipetraka, mivadika ady “pénal”. Mody lazaina
fa hoe nandrahona ilay olona. Ilay mpitsara, Tompoko, izaho dia vavolombelona tao, izao
fotsiny no ataon’ny mpitsara: iza no anaranao, aiza ianao no mipetraka, taiza no
nangalaranao an’io tany io?
Mamaly ilay olona hoe: novidiako tamin’izao io, Tompoko.
Hay, amin’izao ianao no hotsaraina, fa any Antanimora ianao.
Koa araraotiko eto, Ramatoa Minisitra, matoa izahay Solombavambahoaka miangavy ny
mpitandro filaminana rehefa misy didim-pitsarana, tsy izahay mihitsy no hampianatra ny
olona hanao “exécution de jugement”, na hoe tsy hanatanteraka didim-pitsarana; hitantsika
izao ny vokany tao Ankadimbahoaka. Koa mba miangavy izahay, Ramatoa Minisitra, rehefa
mba misy ny mpanatanteraka didy, tokony tsy hanohatoanana ny filaminam-bahoaka sy ny
sisa, satria samy Malagasy isika, mba henoy ihany izahay mpanao politika.
19
Miala tsiny, fa mba manararaotra, Andriamatoa Filoha, fa zava-dehibe no tenenina.
Isika mantsy hihaona amin’ny Governemanta, ary io tsotsorina io foana no mahatonga ny
namanay sasany tsy mivory eto, satria tonga eto hivory hanangan-tanana fotsiny. Izaho
mantsy voatonona matetika amin’izany. Henoko na amin’ny gazety sy eny rehetra eny hoe:
RAHOLDINA, mitsipaka, tsy manaiky didim-pitsarana, hoatran’izao; kanefa indraindray ilay
zavatra tsy ara-drariny mihitsy.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Misaotra, Ramatoa Minisitra.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Ny fandraisam-pitenenana manaraka dia ny Solombavambahoaka RATSIVALAKA.
Ramatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVONY Marie Michelle
Misaotra, nanome ny fitenenana, Andriamatoa Filoha.
Miarahaba anareo, Ramatoa Minisitra sy ny mpiara-dia aminy sy ireo olona mpiara-miasa
aminy sy ireo mbola hiara-miasa aminay rehefa avy eo.
Isika mianakavy ireto na Minisitra, na Tale jeneraly, na Solombavambahoaka, na olona tsotra
dia matahotra daholo, matahotra foana isika rehetra. Raha mijery “télévision” isika, tratra
ilay olona, hita fa tsy manana hery intsony. Asiantsika “grille de protection” ny tranontsika,
asiantsika “gardien”, atao tena mafy be mihitsy ny hidin-trano, satria matahotra daholo
ianareo rehetra ireo. Inona no atahoranareo rehetra ireo, satria manana basy daholo ny
olona.
Ramatoa Minisitra, ahoana ny fananana basy. Mba omeo soso-kevitra, soso-kevitra kely dia
kely.
Misy ny atao hoe fiaraha-monina. Moa ve azo ampianarina ny Filoham-pokontany, satria ny
Filoham-pokontany ankehitriny dia manome ny “acte de résidence” sy “certificat de
résidence”, miantso amin’ny asam-pokontany. Raha tena asam-pokontany, ny Filohampokontany dia tokony mijery eran’ny elakelan-trano izy ireo, amin’ny olona ao anatin’ny
Fokontaniny, ka manana basy. Raha vao misy basy miditra dia tokony ho hitan’ny Filohampokontany. Raha vao misy “étranger”, fa tsy mponina ao amin’ny Fokontany, dia tokony ho
hitan’ny Filoham-pokontany, raha tena manaraka ny lalànan’ny fomba Malagasy sy ny
Fokonolona ary ny Fokontany isika.
Mangataka aho, Ramatoa Minisitra, mba ampidirina ao anatin’io ny resaka Fokonolona, ny
resaka Fokontany; satria tsy misy miambina intsony izahay. Minisitra ianareo, manana
“garde du corps” firy ianareo, tsy ampy ireo satria “Kalachnikov” no miady. Raha manana
“gardien” ianareo ka tsy manana basy izy; jereo tsara fa tena hita hoe voa ilay olona. Vadina
miaramila aho ka mahafantatra tsara fa izany tranona Jeneraly izany dia tokony misy
fiarovana, kanefa maty daholo izy mianakavy, satria manana “Kalachnikov” ny olon-dratsy.
Mba inona ary no hevitra? Isika mianakavy eto mba mandinika, zarantsika aza misy an’izao.
20
Ahoana no idiran’ny basy eto amintsika, ahoana no anenjehana ny basy eto amintsika,
afenina aiza ny basy?
Afeniny any amin’ny Fokonolona, afeniny any amin’ny Fokontany ary ny Filoha dia tsy mijery
an’izany, tsy misy mijery ny olona rehetra. Koa tokony ampidirina amin’ity lalàna ity ny
fiaraha-monina; mba omena asa ireo olona izay mijery ny trano tsirairay, satria mandry tsy
lavo loha izahay amin’izao zavatra mahazo izao.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra Ramatoa Solombavambahoaka.
Telo farany.
Andriamatoa TODY Arnaud
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Tao anatin’ilay “commission” izahay ka araraotina ny fahatongavan-dRamatoa Minisitra eto,
Andriamatoa Filoha, mba hametrahanay fanontaniana na soso-kevitra.
Voalohany, amin’ny resaka kolikoly, Ramatoa Minisitra. Miangavy antsika mpitondra
fanjakana manomboka izao, mba tsy hiresaka intsony izany ady amin’ny kolikoly izany raha
tsy misy fanovàna goavana be ao amin’ny Minisiteran’ny Fitsarana. Izay no angatahanay,
satria ny antony, raha mbola “Magistrat” ihany no handeha hanao “contrôle” ny
“Magistrat”, samy “collègue” ireo, “négative” io ady amin’ny kolikoly io ary hitantsika ny
laharana misy ny “justice”. Tsy tokony mikipi-maso isika eo anoloan’io resaka kolikoly io;
laharana napetraky ny mpanara-maso io, fa tsy isika no namorona anio laharana io, fa
anisan’ny voalohany ny ao amin’ny “justice” amin’io resaka kolikoly io.
Faharoa manaraka an’izay, mbola mitovitovy amin’izay ihany, ao amin’ny “direction” na ireo
“responsable de direction de la réforme législative” mbola mitovy amin’izay ihany. Efa
noresahako tamintsika nivory tao. Koa eto, Ramatoa Minisitra, mba tokony misy “vision”
kely isika, mba misy karazana fanokafana kely izany ao fa saika “Magistrats” daholo ianareo
ao, tokony mba maka “professeur”. Ny zanaky ny Talen’ny SAMIFIN io izao anisan’izay; sady
mpanao lalàna izy no mpahay lalàna. “Professeur” hoatra an’ireny izao no tokony ampidirina
ao anatin’io. Maka “Avocat” koa isika, amin’izay dia mba samy manana ny “vision”-ny ireo,
mba mandeha tsara ilay “réforme” ataontsika. Lasa “vision” iray ihany no hitantsika, raha
“corps” iray ihany no jerentsika ao anatiny.
Farany, mahakasika ny Minisitera sy ny ao amin’ny SAMIFIN, resaka “bois de rose” indray no
resahako eto. Ireo mpanao “bois de rose” ireo dia mampirim-bola amin’ny “Banque” eto
antoerana; sao dia tokony ampidirina amin’ity lalàna ity koa ve izay sa zavatra hafa mihitsy.
Famotsiam-bola ve io sa tsy izy, satria misy “Banques” telo, miara-miasa amin’ireo mpanao
“trafic” amin’ny “bois de rose” ireo; azonay omena “élément” ianareo raha mila izany.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
21
Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Eny Tompoko, ny Solombavambahoaka RAVELOARIVONJY Behavana, anao ny fitenenana.
Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Ny zavatra noresahan’ny Solombavambahoaka rehetra teo ireo moa dia tsy hoe tsy
“important”; fa ny zavatra tiako tenenina, maninona no resaka “criminelle” no ataontsika
eto, dinihantsika eto, anefa tsy misy “force” na iray aza. Mahagaga izany, satria izao: ny
mampiditra basy avy any ivelany izany anie, mbola tantara be. Raisiko ilay teny
“Kalachnikov” teo; avy aiza marina io, fa tokony resahanareo ao anatin’io zavatra io, tao
amin’ny “Commission” tao. Isika miresaka Fokontany, marina ny tenin’ny Zoky
Solombavambahoaka teo. Matetika dia basy hofaina io dia entina mandeha any amin’ny
olona any, avy eo averina any amin’ny “camp” indray. Tokony ho jerentsika kely koa izay
zavatra izay.
Amin’ny resaka “terroriste” ireo, olona manam-bola dia lasa tsy maty manota. Io no
mampiady antsika amin’ny mpitsara any an-toerana ary maro aminay koa, Ramatoa
Minisitra, no tsy mahay lalàna. Manjary manaonao “intervention” fahatany any amin’ny
Filohan’ny Tribonaly any; manjary “ridicule” isika Solombavambahoaka.
Ny mba toro-hevitra omeko antsika, rehefa tonga any, manatona dia manontania, miverena
atỳ amin’ny Minisitra. Ny zava-misy tany aminay dia miteny zavatra tsy misy dikany ny
Solombavambahoaka, zavatra tsy ao anaty lalàna mihitsy no noteneniny. Koa ny angatahako,
Ramatoa Minisitra, sokafy, efa misaotra anao nanokatra ny “relation”-ntsika. Sokafy
malaladalaka ny ahitana anareo, ataovy malalaka ny “relation par téléphone”, mba tsy
hanitsakitsahanay ny “plate bande”-n’ny “Président”-n’ny tribonaly na ny “procureur”, fa
manjary miady amin’ireo izahay. Misaotra anao, fa efa nosokafanao ilay izy. Mangataka bebe
kokoa aho, mba hananantsika “relation” akaiky dia akaiky “par téléphone”. Efa nanao ianao
ary misaotra betsaka, fa iarovako an’ilay hoe: tonga avy any izahay dia milaza fa izaho
Solombavambahoaka, ahoana ity olona ity no gadrainao, nahoana no tsy avoakanao
androany izao. Tsy lalàna anie izany.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Alohan’ny hitenenan’ny Solombavambahoaka HOUSSEN ABDALLAH dia misy satroka erỳ
aoriana erỳ.
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
22
Satroka, Andriamatoa Filoha.
Miangavy izahay, mba hifantoka amin’ity. Ity anie lalàna ary isika tsy hiaraka amin’ny
miaramila, fampiharana lalàna no ilàna miaramila. Tokony mifantoka amin’ny fandaniana
an’ity isika, fa rehefa mihaona amin’ny Governemanta isika amin’ny manaraka, mamoaka ny
tora-po, dia ho hita eo izay Solombavambahoaka “ridicule” tsy nianatra lalàna. Izaho koa
nianatra lalàna.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa HOUSSEN ABDALLAH
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Miarahaba an-dRamatoa Minisitra sy ianareo teknisiana miaraka aminy.
Miarahaba ny Solombavambahoaka rehetra.
Izay resaka izay moa no anaovako “intervention” eto, satria hoatran’ny mivaona amin’ny
zavatra tokony dinihantsika androany ny “intervention” nisy teo; kanefa
Solombavambahoaka moa, Antenimierampirenena ity, Ramatoa Minisitra, fa aza gaga
amin’izay loatra ianareo.
Izao fotsiny ny fanontaniana saika apetrako, mikasika ny “garde à vue”. Raharaha saro-pady
moa izy ity ary mety hanahirana raha sanatria ka mbola ilay “garde à vue, 48 heures” no
entintsika itondrana ity raharaha ity. Isika rahateo efa nieritreritra hoe atao karazana
“réquisitoire, préparatoire” araka ny voalaza teo. Raha azo atao dia tokony amafisina koa,
satria resaka “réseau” ity “infraction transnationale” no nilazantsika azy teo; satria raha misy
“enquête” tokony atao, mety manahirana atỳ amin’ny mpanao “enquête” izany “48 heures”
izany ka mbola hangataka “prolongation” any amin’ny “procureur”. Indray mandeha ihany
anefa raha ny fahafantarako azy. Izaho ity moa efa ela ihany no nialako tamin’ilay asa, ka efa
tsy tadidiko fa ahitsio. Izaho mieritreritra hoe tokony atao tahaka ny any “France”,
amin’ireny “terrorismes” ireny ny “garde à vue” lavalava, misimisy izany. Izaho dia
mangataka raha azo atao, ny “garde à vue” ho azy ity tokony mba asiana “marge” misimisy,
Ramatoa Minisitra.
Izay ihany ny “intervention” nataoko.
Misaotra, Ramatoa Minisitra.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao tamin’ilay « proposition » hametrahana “Guantanamo” Malagasy.
Ramatoa Solombavambahoaka, farany.
Ramatoa RAVELOHANITRA Nirina
23
Misaotra betsaka, Andriamatoa Filoha.
Miarahaba anao, Ramatoa Minisitra,
Miarahaba ireo mpiara-dia aminao koa.
Miarahaba antsika Solombavambahoaka, namana.
Mitodika manokana aminao aho, Ramatoa Minisitry ny Fitsarana. Maro ny fitarainana heno
avy ao amin’ny tribonaly, indrindra ireo mpiasa ao amin’ny tribonaly, fa misy ireo mpitsara
efa mahazo taratrasy fifindrana. Izany hoe “affectation”, anefa mandehandeha,
mihodikodina ry zareo mitaditady lalana. Mitady “bizina” araky ny fitenin-dry zareo, dia lasa
“suspendue” tampoka indray ilay resaka “affectation”. “Maintenu” indray ilay olona, ilay
“magistrat” izany, hijanona eo amin’ny toerany.
Tokony jerena akaiky izay, Ramatoa Minisitra, fa maro be no mitaraina amin’izay zavatra
izay.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Mankasitraka antsika Solombavambahoaka.
Omena anao, Ramatoa Minisitra, ny fitenenana.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Fitombokasem-panjakana, Minisitry
ny Fitsarana
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa Filoha,
Ianareo Solombavambahoaka.
Izao moa ny tenanay vao miseho eto anatrehanareo amin’izao “session” voalohany izao.
Miarahaba anareo rehetra no voalohan-teninay. Miarahaba amin’izao nanomezan’ny
vahoaka ny fahatokisana anareo izao, ka nataony hisolo tena azy eto anatrehan’ity
“Institution” ity. Misaotra anareo koa amin’izao nahafoizanareo fotoana, nametrahanareo
ny “ordre du jour” amin’ireto volavolan-dalàna izay entina eto anatrehanareo ireto.
Feno dia feno ny tatitra nataon’ny Mpampakateny teo, raha mikasika an’ity volavolan-dalàna
momba ny asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava ity.
Ny famintinana fohy ataoko; ny tiako tsindrina dia ny mampahafantatra ny maha zavadehibe an’ity volavolan-dalàna ity, araka ny voalazan’ny Solombavambahoaka teo; satria efa
ela no natao ny famolavolana azy, tamin’ny 2004, fa izay vao tonga amin’izao tanjona izao
ary nisy olona maro no niara-nikaon-doha tamin’ny fanaovana azy.
Eto dia efa mamaly sahady ny fanontaniana nataon’ny Solombavambahoaka teo hoe: tsy
ianareo Mpitsara ihany no tianay hanao lalàna, fa mba asio olona hafa. Rehefa manao Lalàna
izany, raha tamin’ity no resahantsika dia marobe ny olona nandray anjara, nisy ny “experts
24
internationaux” nisy ny “experts nationaux” samy nandray anjara tamin’ny famolavolana azy
ity.
Ity volavolan-dalàna ity dia natao, mba hifandraika amin’ireo asa fampihorohoroana izay tsy
mitsahatra mitombo, mihanaka maneran-tany, ary isika eto Madagasikara dia tsy afaka
hihambo hilaza hoe tsy voakasik’izany. Koa dia ilaina izany ny hananantsika lalàna, mba
ahafahana manenjika ny fandikan-dalàna mikasika ity fampihorohoroana sy ny heloka
bevava voarindra mahakasika firenena maro ity. Nezahana natao ny hisian’ny famaizana
izany fandikan-dalàna izany. Amin’izay fotoana izay isika dia tsy misy intsony ny hoe tsy azo
enjehana, satria isika tsy manana lalàna, fa mba hananantsika izany ity lalàna ity. Izany hoe:
entina hanenjehana an’ireny asa ratsy ireny.
Natao koa izany ity mba hisian’ny fiarovana ny tera-tany Malagasy amin’ireny asa
fampihorohoroana sy ny tamba-jotra miaraka aminy ireny ary amin’izay fotoana izay koa dia
tsy hojerem-potsiny sady tsy hisy ny atao hoe: “impunité”.
Ny antony lehibe manaraka koa mahatsara ny ananana ity lalàna ity dia isika manana ny atao
hoe SAMIFIN. Tamintsika mbola tsy nanana ity lalàna ity dia tsy afaka nanao ny asany aradalàna ny SAMIFIN, satria tsy nanana fifandraisana amin’ny any ivelany, tsy tafiditra
tamin’ilay atao hoe “groupe egmon” ary nahantona mihitsy aza izy, tsy afaka nandray anjara
rehefa misy fiaraha-mivory fikaonan-doha hanatsarana ny paik’ady entina hiady amin’ity asa
ratsy amin’ny fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro
ity.
Izay no tena nanosika ny Minisiteran’ny Fitsarana, handroso eto anatrehanareo ny lalàna,
mba hankatoavinareo sy holaniana eto anatrehanareo mpanao lalàna.
Misaotra, Tompoko.
Ny fanontaniana moa dia hararaotiko valiana ihany.
Lalàna momba ny “blanchiment d’argent” no fanontaniana voalohany teo. Efa misy izy io,
Tompoko, ary lalàna nolaniana tamin’ny taona 2004 izay mitondra ny laharana 2004-020
tamin’ny 19 Aogositra 2004 no nisy azy io. Voalaza ao daholo ireny resaka momba ny “trafic
d’armes” noresahantsika teo.
Momba ny fanontaniana faharoa, mikasika ny hoe: mangataka ny didy mivoaka amin’ny teny
frantsay mba hadika amin’ny teny malagasy.
Efa miezaka izahay hanao an’io amin’ny teny malagasy ary efa misy manao, fa ny
voambolana ampiasaina koa noho izy teny teknika dia somary misy fahasarotana. Efa misy
antokon’olona miezaka mamoaka ny voambolana amin’ny teny Malagasy ary efa eo ampanaovana azy izahay izao. Misintona hatrany ny sain’ny mpitsara, mba hanao an’izay. Efa
nomena baiko ry zareo amin’izao fotoana izao, mba hoteneniny amin’ny teny malagasy ny
didy tononiny. Teneniny amin’ny teny malagasy mazava ary atao miadana tsara mba ho
azon’ny olona, fa na amin’ny teny frantsay aza ny soratra ao dia mba efa henony fotsiny,
satria teny malagasy no fantany. Tena efa manao ezaka izahay, ezahana hatao amin’ny teny
malagasy ny didim-pitsarana.
25
Fanontaniana fahatelo, mihanaka eran-tany ny fidiran’ny olona avy any ivelany
manakorontana ary manao asan-dahalo mifangaro famotsiam-bola, izay tokony ampidirina
amin’ny lalàna momba ny “terrorisme”.
Raisinay ny fanamarihana nataonao ary ao amin’ny lalàna misy ny “terrorisme” dia efa misy
mamariparitra ny “trafic d’armes” ireny fanamboarana fitaovam-piadiana ireny ary indrindra
ny asa fampihorohoroana dia efa tafiditra amin’ity lalàna mikasika ny “terrorisme” izay
entina eto anatrehantsika eto ity; kanefa moa raha misy ny fanatsarana tiana atao dia raisina
ihany ny fanamarihana ataonareo, Tompoko.
Misy koa fanamarihana tamin’ny hoe: hanaovana laharam-pahamehana an’ity lalàna entina
eto anatrehanareo ity. Isaorana sahady ny Solombavambahoaka RAHOLDINA RANAIVO
Herinantsoina, fa mahatsapa ny maha laharam-pahamehana an’ity. Isaorana anao.
Miombon-kevitra aminao izahay ato amin’ny Minisiteran’ny Fitsarana.
Araka ny voalaza teo dia tsy afaka niasa ny SAMIFIN, fa nahantona, tsy afaka nifandray
tamin’ny any ivelany vokatry ny tsy fananana ity lalàna ity. Noho izany, zava-dehibe tokoa ny
fandaniantsika eto androany azy ity ary ny fampiharana azy, ny mpitsara moa dia izay no
asany, mampihatra lalàna. Misy ny atao hoe: “SNOLT”, izany hoe ny “Structure Nationale
d’Orientation de la Lutte contre le Terrorisme”.
Io dia napetraka mihitsy, mba hanao ny fampiharana ity lalàna ity ary izahay ato amin’ny
Minisitera koa dia hiezaka hanao ny “vulgarisation” na ny fampahafantarana ny rehetra ny
fisian’io lalàna io; indrindra ny mpitsara, mba tsy hihambahamba izy ireo, fa ny hampihatra
azy rehefa fantany tsara hoe efa misy lalàna ahafahana manenjika ny asan’ireny
“terrorismes” ireny.
Mikasika ny fitarainana ataonareo eny anivon’ny Fitsarana izay lazaina, fa resaka politika, ka
tsinotsinoavina.
Sanatria, Tompoko, tsy hoe manao tsinontsinona anareo izahay fa ny zavatra fanaonay dia
raisinay, henoinay ianareo. Misy ao aminay “Direction” izay manao “inspection”. Irahana ilay
“Inspecteur” manao fanadihadiana eny ifotony, mba tsy hihainoana feon-dakolosy tokana,
samy henoina ny rehetra. Amin’izay koa, mba afaka manao ny asany an-kalalahana ny
mpitsara, tsy hoe misy teny dia matahotra, fa mba manana ny filazany koa izy, samy
mandanjalanja eo isika.
Izahay koa dia vonona hatrany amin’ny fifanakalozan-kevitra avy any aminareo. Raisinay
izany ary izahay koa dia te-hampita aminareo hoe izao no zava-misy.
Isaorana moa ny namana teo, fa izy ihany no efa nilaza hoe: indraindray dia misy ny sasany
manao teny tafahoatra, mandika lalàna, manao hoatran’ny didy jadona. Isaorako anareo
izany, fa misy ny fifanakalozana eto amintsika ary izany no angatahana mba hitohy.
Momba ny voalaza teo hoe kolikoly, tsy mety raha samy “magistrat”. Ny ao amin’ny “Conseil
Supérieur de la Magistrature” dia efa nezahana nasiana olona ivelany ankoatry ny
“magistrat”: misy mpampianatra, misy solotenan’ny “Société Civile”. Nezahana moa ny
nametrahana an’izay hialana amin’ny hoe manao “corporatisme” na mifanafin-keloka ny ao
amin’ny Fitsarana, kanefa dia tsy mitsahatra isika miezaka, manao ny fanatsarana hatrany.
Miezaka foana ary ny kolikoly dia ady efa ela izy io, ka hoatran’ny sadaikatra ihany raha tsy
tenenina intsony ny ady amin’ny kolikoly ao aminay, raha tsy hoe manao fanavaozana.
Miezaka foana izahay manao fanavaozana, Tompoko, ary tsy mandà ny soso-kevitra avy
26
aminareo; fa ny kolikoly dia mahenika sehatra maro, fa tsy ao amin’ny Fitsarana ihany. Izany
hoe tsy miaro tena ny tenako, fa mba tiana ampahafantarina kosa hoe raha samy mahatsapa
ny andraikiny ny tsirairay, ampy ny fampahafantarana ny vahoaka ny zony amin’ny lalàna;
satria vokatry ny tsy fahalalana koa anie; misy ny “rabatteur” avy hatrany dia miditra eny
ampovoany eny izy hoe: ao fa izahay hikarakara anareo, fa omeo an’izao. Izay no mampisy
foana sy tsy andresena ny kolikoly. Tsy hiraviravy tanana isika, tsy hiraviravy tanana izahay.
Raisinay ny soso-kevitra avy aminareo. Hojerena hatrany ny fanatsarana sy ny fanatevenana
ny paik’ady izay efa natao mikasika izany.
Momba ny famolavolana ny lalàna izay arosonay eto anatrehanareo dia nisy ny
fanamarihana teo hoe: mba asio maso ivelany. Ny natao tao amin’ny Minisiteran’ny
Fitsarana hatramin’izay dia nisy foana ny atao hoe: “méthode participative” na dia tsy eto
aza ry zareo ao amin’ny “Force”, araka ny voalaza teo. Nisy solotenan’izy ireo tamin’ny
fotoana namolavolana ity lalàna ity ary rehefa manao an’izay ny ao amin’ny Minisiteran’ny
Fitsarana dia miantso olona maro, fa tsy izahay ao ihany. Misy ny atao hoe “Commission de
Réforme”, ka antsoina daholo izay sehatra voakasika amin’iny lalàna iny. Raha varotra no
resahana dia misy solotenan’ny “Secteur privé” ao, raha ity fandriampahalemana ity moa, ry
zareo ao amin’ny Zandarimaria sy ny Polisy dia manana solotena ao. Ny “Société Civile”
ihany koa, satria izay no ahazoantsika fanakianana hoe: tsy manaja ny zon’olombelona. Misy
solotenan’ireo “Sociétés Civiles” miaro ny zon’olombelona miara mikaon-doha; izay vao
tonga atỳ anatrehanareo ny volavolan-dalàna, Tompoko.
Misy resaka teo momba ny “garde à vue”, araka ny fanontanian’ny Solombavambahoaka
namanay teo.
Efa io “48 heures” io no voalazan’ny “code”-ntsika, kanefa raha mbola misy tsy fahavitan’ny
asa dia afaka manao “délégation judiciaire” ny Mpitsara mba ahafahan’ny “Officier de Police
Judiciaire” manohy ny fanadihadiana izay efa natao, ahafahany mitazona an’ilay olona
anaovana fanadihadiana.
Momba ny “affectation” dia ny « Conseil Supérieur de la Magistrature » no manao azy.
Indraindray dia misy manao fitarainana, mitondra « Certicat médical » ; misy manana antony
ataontsika hoe mafonja na tsia entiny eo anatrehan’ny « Conseil ». Indraindray dia misy ny
fampihantonana ny fanapahan-kevitra.
Anisan’ny angatahanay atsy ho atsy, rehefa mitondra ny hevitra amin’ny SSM dia maniry
izahay mba hametraka “SSM fort”, mijoro amin’ny hevitra noraisiny, mba tsy hisy intsony,
hihena ny “décision reportée”, ezahina ny amin’izay, Tompoko.
Ny fanampianareo vahoaka anay koa no ahafahanay mijoro. Koa dia mangataka fiarahamiasa aminareo izahay amin’izay fotoana izay.
Omeko ny Tale Jeneralin’ny SAMIFIN ny fitenenana.
27
Andriamatoa RAZARANAINA Jean Claude, Tale Jeneraly SAMIFIN
Misaotra, Ramatoa Minisitra, nanome ny fitenenana.
Misaotra, Andriamatoa Filoha, amin’ny fahazoanay miteny eto anatrehanareo.
Manolotra ny arahaba aminao sy ny Mambran’ny Birao Maharitra, indrindra ianareo
Solombavambahoaka isanisany.
Voninahitra lehibe ho anay
Antenimierampirenena ity.
ny
fahafahana
miteny
eto
anivon’ity
Lapan’ny
Zavatra tsotsotra fotsiny angamba no fanazavana ho entiko mahakasika ny SAMIFIN.
Raha ny marina moa dia nisy fanasana nataon’Andriamatoa Filoha anay, hamelabelatra eto
anatrehanareo ny rafitra hiadiana amin’ny famotsiam-bola ary miampy koa ny rafitra
hiadiana amin’ny famatsiam-bolan’ny fampihorohoroana. Izany hoe: « le blanchiment et le
financement du terrorisme ».
Tokony natao omaly izy io, fa nifanindry ilay izy. Nahazo antso tamin’Andriamatoa Sekretera
Jeneraly moa ny tenako omaly hariva, fa hafindra amin’ny herinandro ambony ny
fahatongavanay eto, hamelabelatra aminareo, dia manasa anareo mba hiaraka hifampidinika
eto, satria tsara ny ahafantaranareo an’ilay rafitra hiadiana amin’ny famotsiam-bola ary misy
zavatra vaovao marobe ao anatiny raha mitaha amin’ny paik’ady heloka izay mahazatra
antsika hatramin’izay.
Eo
anatrehan’izay
no
amaliako
ny
fanamarihana
izay
nataon’ny
Solombavambahoakan’Arivonimamo moa izy teo? Efa nisy fotoana nihaonantsika sy ianao
indray mandeha, ka niresahanao zavatra antsipiriany maromaro tamiko. Heveriko, angamba
hoe tianay ny hitohizan’izay fifanakalozan-kevitra izay, satria ny an’ny SAMIFIN, ny
itovizan’ny eran-tany dia miainga amin’ny antsoina hoe « déclaration de soupçon » na
filazana zavatra mampiahiahy amin’ny fomba fiasa. Io dia efa misy sampan’asa voalazan’ny
lalàna, itovizan’ny rehetra eran’izao tontolo izao, manao an’io fanambarana io mankany
amin’ny SAMIFIN. Ny tena votoatin’ny asanay izany dia « service des renseignements
financiers ». Tsy izahay ihany no manao ilay ady amin’ny famotsiam-bola, fa misy rafitra ao;
izahay eo afovoany manetsiketsika an’ilay izy ary izay moa no iarahanay miasa be dia be
amin’ny fahefana ara-pitsarana. Koa raha sitrakareo dia avelao amin’izay fotoana izay no
hamelabelarako azy, fa sao lasa lavabe ny fotoana. Izay no antony tsy ahitanareo anay eny
amin’ireny zavatra mafampana ireny, satria ny ankamaroan’ireny dia « renseignements » avy
atỳ aminay no entin’ny Polisy mandeha manao ny « constatation » ary izahay ao amin’ny
SAMIFIN dia tsy manana andraikitra maha « Officier de Police Judiciaire ». Izay no maha
samihafa azy.
Koa amin’ny herin’andro ambony, dia manome toky anareo sady hanao tatitra vitsivitsy
izahay, satria manana adidy hanao tatitra aminareo Antenimierampirenena izahay.
Raisiko ao anatin’izay ny mikasika ny « bois de rose ». Betsaka ny resaka azo atao mikasika
azy io.
Azontsika resahana amin’izany ny zava-misy ao amin’ny SAMIFIN, izay hifampizarantsika ary
angatahanay koa ny fiaraha-miasa aminareo, mba tsy ho lalan-tokana fotsiny no
fandehan’ny fiaraha-miasa amin’izay fotoana izay.
28
Misaotra, Tompoko.
- Tehaka Mikasika ny fanamarihan’ny Solombavambahoaka RAHASIMANANA Paul Bert, Rossy moa no
mahazatra.
Marina dia marina, fa anisan’ny antony ilantsika ity lalàna ity izay, indrindra ho anay, ireny
vola izay noheverina fa maloto ireny dia mivoaka ny firenena. Izay no mahatonga ity lalàna
ity hoe: “criminalité transnationale organisée”. Misy fandikana diso mantsy tao hoe: iraisampirenena. Tsy iraisam-pirenena, fa mivoaka amin’ny fari-pirenena dia tokony arahana ireny
vola ireny, dia ny rafitra iadiana amin’ny famotsiam-bola eran-tany. Efa misy fiaraha-miasa
ao amin’io « Groupe Egmont » io, efa misy « réseau électronique » izay iarahanay,
« internet » tokony idirana; fa noho isika tsy manana ity lalàna ity araka ny voalazandRamatoa Minisitra teo, dia tsy tafiditra ao amin’ilay fiaraha-miasa, hany ka tsy afaka manao
fanadihadiana iraisam-pirenena vokatr’izay zavatra izay. Rehefa vita ity lalàna ity, raha
lanianareo soa aman-tsara dia halefanay amin’izay ny fangatahana, ho tafiditra ao anatin’io
« Groupe Egmont » io isika ary ny Gouvernemanta dia ho tafiditra ao anatin’ny antsoina hoe:
“GABAOA”, (Groupe Antiblachiment de l’Afrique Orientale et Australe) izay mandrindra ny
ady atao amin’ny famotsiam-bola sy ny fampihorohoroana.
Izay angamba no valin-teny tsotsotra avy atỳ amiko fa dia mamerina ny fankasitrahana,
Andriamatoa Filoha
Andriamatoa FILOHA
Mankasitra, mankatelina an-dRamatoa Minisitra, ary misaotra anao ihany koa, Andriamatoa
Tale Jeneraly.
Araka ny resaka izay nifanaovantsika moa dia tsy tokony adinoina mihitsy na oviana na
oviana, fa mila vola ihany koa ny Gasy, “sans transition”.
Satroka.
Ramatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVONY Marie Michelle
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Nandray naoty ianao, Ramatoa Minisitra, fa hoatran’ny tsy voaray ilay resaka Fokontany teo.
Izao no tiako lazaina: ny Fokontany dia « la plus petite division admnistrative de
Madagascar ». Io « division administrative » io taloha dia nofidina. Tamin’ny
andron’Andriamatoa ZAFY Albert dia naetry, satria tamin’ny andron’Andriamatoa Filoha
ZAFY Albert dia tsy nofidiana intsony izy, fa notendrena. Nihena be mihitsy ny herin’ilay
« plus petite division administrative de Madagascar » izay misy ny « civilisation »-ntsika. Izay
no mahatonga hoe: taloha dia nisy ny andrimasom-pokonolona, misy fahaizana mihitsy
ataon’ny Fokonolona ary ny Filoham-pokontany izay voafidy, voafidin’ny olona manodidina
azy fa tsy « nommé », ka « intéressant » amintsika mihitsy, satria na ny any aminareo aza ny
Filoham-pokontany no mahafantatra voalohany, fa tsy tonga dia miakatra any amin’ny
Zandary, tsy tonga dia miakatra any amin’ny Polisy, tsy tonga dia miakatra any amin’ny
tribonaly; fa « la plus petite division administrative de Madagascar », izay misy ny
« civilisation »-ntsika no angatahana haverina, mba hiarovana ny Fokonolona, satria ny
29
andrimasom-pokonolona no tena « très important » ; tsy vitan’ny hoe « grille de
protection » na « fer 8 » na « fer 6 »; tsy misy dikany amin’ny basin’ny olon-dratsy izany, fa
mba mangataka an’izay « la plus petite division l’administrative de Madagascar » izay,
hapetraka amin’ny Fokonolona sy ny Fokontany, Tompoko.
- Tehaka Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Ramatoa Solombavambahoaka.
Handray fitenenana, Ramatoa Minisitra.
Eny, Tompoko, omena roa minitra, Ramatoa Minisitra.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Eny Tompoko.
Ialana tsiny, voaray ny soso-kevitrao ary iarahanay mifampizara amin’ny Minisitra namana
izay soso-kevitra izay. Mifanandrify kokoa amin’ny “Ministère de l’Intérieur” angamba izay
zavatra izay. Ny “Ministère de la Justice” dia tsy afa-miala, satria manampy be dia be ny
fitsarana koa rehefa mandray ny andraikiny ny Fokontany. Misy “réforme” ataon’ny “Justice”
dia ilay hoe: “Justice de proximité”. Tena misy fifandraisany izay zavatra izay, fa raisina ny
soso-kevitrao, Tompoko, ary hifampizarana amin’ny namana, hodinihana ny fomba
hanatanterahana azy.
- Tehaka - 11 - Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny ny Volavolan-dalàna laharana
faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny asa fampihorohoroana
sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Ramatoa Minisitra.
Raha ny tena izy, satria efa tokony hiroso amin’ny fanapahan-kevitra isika izao; raha ny tena
izy dia mitovy amin’ilay teo ihany: misy ny fijerena amin’ny antsipiriany amin’ny lalàna, fa
raha ohatra mety amintsika, satria efa voaresaka avy any amin’ny Mpampakatenin’ny
Vaomiera ilay izy teo, efa niteny izy hoe ireto avy ny andininy izay namboarina, ireto avy ny
tsy nasiana fanitsiana. Raha ohatra efa mazava sy mety amintsika ny nentin’ny
Mpampakateny avy dia hanangan-tanana isika amin’ny fandaniana.
Inona no mety amintsika, avy dia atao faobe?
Eny ary.
30
Iza no mandany an’ity volavolan-dalàna ity.
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tanana Iza no mitsipaka.
- Tsy misy Iza no tsy manan-kevitra
- Tsy misy Eny ary, dia ambara izany fa lany iny volavolan-dalàna iny.
Mankasitra, makantelina antsika izay niasa nametrapetraka an’iny. Misaotra ny
Solombavambahoaka, izay nandany azy koa isika.
Fanamarihana kely: atoandro ihany moa ny andro. Raha ohatra ka tiantsika, azontsika atao
sahala amin’ny omaly ihany koa, hialana amin’ny 7 ora, alina, nolazain’Andriamatoa
Solombavambahoaka RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina, teo dia azontsika tohizana ilay
izy, satria volavolan-dalàna roa no sisa ato sy fametrahana Vaomiera iray. Raha sitrakareo
avy hatrany dia hotohizantsika ilay izy, mba hialana ilay resaka amin’ny hoe amin’ny 7ora,
alina.
Mety amin-dRamatoa Minisitra, satria mbola hamonjy “Conseil des Ministres” koa izy
amin’ny 3 ora; ka ataontsika tohivakana ny asantsika. Angamba mety amintsika sy amin-dry
zareo avy ao amin’ny Governemanta izay, fa isika moa no tompon’ny fanapahana farany.
- 12 - Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 « sur la lutte contre la Cybercriminalité » Andriamatoa FILOHA
Eny ary, efa ho tonga eo ny rano sy ny mahazatra. Izay no efa nanaovana ny “commande”
aloha be.
Izao isika, raha sitrakareo, dia hiroso amin’ny Volavolan-dalàna manaraka.
- 13 - Famakiana ny tatitra Andriamatoa TODY Arnaud
Nivory ny Talata faha-17 Jona 2014, tamin’ny 5 ora, hariva, ny Vaomieran’ny Lalàna,
nandinika ny Volavolan-dalàna laharana faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 “sur la lutte
contre la Cybercriminalité”.
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse, Filohan’ny Vaomieran’ny Lalàna no nitarika ny
fivoriana.
31
Ireto avy ireo mpikambana tonga nanatrika ny fivoriana:
Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1 VOLAHAINGO Marie Thérèse
2 RASOANOROMALALA Marie Horace
3 TODY Arnaud
4 RAHOLJAONA Harson
5 RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
6 RAZAFIMANANTSOA Hanitriniaina
7 ANDRIANARIVO Harimampianina
Tonga nisolo tena ny Governementa Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1 RAZANAKOTO Marie Solange
MINJUS
2 RABANOSON
Juriste /OMERT
3 RAZAFITSARA Alisoa
DSI MPTNT
4 LALAHARINIVO Laurette
DRL MINJUS
5 RAKOTOMALALA Nadia
CSVJ MINJUS
6 RAKOTOZAFY Haingonirina
Magisrat DRL/MINJUS
7 RANDRIANARISON Maximienne
CSL/MINJUS
8 RABEARIJAONA Christian Jacky
Magistrat DRL/MINJUS
9 RAJOELISON Fanja Harizo
SAPPDH MINJUS
10 RAZAFIMAVANSOA Tantely
SG
11 ANDRIAMAMPIONONA Jean Rolland
DGPN
12 RAKOTONDRAINIVONONA Panoel Macaire
DSP
13 ANDRIANIRINA Alain Bruno
DPJ
14 Colonel RABEHAJASOA Andrianarivo
DPSE/SEG
15 Colonel RAZAFIMAHATRATRA Jean Jacques
MDN/DEP
16 Lieutenant Colonel RAVAHALAY Solo Pierre
COM/DOE/STD
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Ramatoa Filoha, dia nomeny ny teknisiana ny fitenenana,
mba hitondrany ny fanazavana momba ny volavolan-dalàna.
Ny fampiasana ny karazana teknolojia momba ny fampitam-baovao sy ny fifandraisana dia
toe-javatra tsy azo ialana ankehitriny. Ny vokatsoa aterany dia inoana, fa hitondra antsika
any amin’ny fampandrosoana.
Na izany aza anefa dia hita fa misy voka-dratsy eran-tany, noho ny fisian’ny karazan-keloka
antsoina hoe “cybercriminalité” na raha adika amin’ny teny malalaka dia antsoina hoe:
“Heloka natao amin’ny alàlan’ny fampiasana ireo fitaovana informatika na elektronika”.
Ny antony nandrafetana ity volavolan-dalàna ity koa, satria ny fehezan-dalàna famaizana dia
tsy ahitana ireo karazan-keloka vaovao ireo, ka tsy ahafahana manasazy ireo mpanao heloka
momba izany, na dia hita fa misy voka-dratsy betsaka tokoa aterany.
Ankoatra izay dia hita ato anatin’ity volavolan-dalàna ity ny fepetra fisorohana ary koa ny
fepetra fanasaziana ny famerenan-keloka.
32
Ity volavolan-dalàna ity dia ahitana toko miisa 3 sy andininy 41.
Toko I: Ny Heloka momba ny fitaovam-pifandraisana, misy andininy 15.
Toko II: Ny Fahavoazana mihatra amin’ny olon-tsotra amin’ny alàlan’ny fampiasana ireo
fitaovam-pifandraisana. Tsipihana manokana ny fiarovana ny zaza tsy ampy taona, amin’ireo
endrim-pifandraisana mamoafady ataon’ny olona amin’ny ankizy na amin’ny alàlan’ny sary
na amin’ny alàlan’ny fifandraisana mikendry filana ara-nofo, amin’ny alàlan’ny “internet”.
Toko III: Mikasika ireo mpandraharaha sy ireo mpisahana asa miandraikitra ny fitrandrahana
ny tamba-jotra sy ireo sampandraharaha momba ny fifandraisan-davitra any amin’ny
serasera elektronika.
Ireo sazy moa dia natao henjana tokoa.
Ho an’ny Governementa dia ilaina tokoa ity volavolan-dalàna ity, fa raha tsy izany dia ho
voasakana ireo heloka natao amin’ny alàlan’ny fampiasana fitaovana informatika na
elektronika.
Rehefa izany dia niroso tamin’ny fametrahana fanontaniana ny mpivory:
1. Inona no maha samihafa ny “piratage de l’internet” sy ny “cybercriminalité”?
2. Tafiditra ao anatin’y « cybercriminalité » ve ny fanaovana « faux en matière de
connaissement? »
3. Manao ahoana ny fampiharana ny sazy?
4. Tsy fohy loatra ilay fe-potoana 1 taona, hamafana ny “donnée” voalaza ao amin’ny
andininy faha-27?
Valim-panontaniana avy amin’ny Teknisiana:
1. Ny “piratage de l’internet” dia tafiditra ao anatin’ny « cybercriminalité » daholo.
2. Eny, rehefa mampiasa fitaovana informatika ilay mpanao heloka.
3. Tsy mitovy ny fampiharana azy, fa miankina amin’ny zava-misy sy ny zavatra simba.
4. Ny fe-potoana 1 taona dia mahakasika ny fitazonan’ny mpandraharaha ny “données”
rehetra, fa hisy “centre de donnée” hatsangana hitahirizana ny “archives” rehetra.
Taorian’izay dia niroso tamin’ny fandinihana isan’andininy ny volavolan-dalàna ny mpivory.
Toko I : Ny heloka momba ny fitaovam-pifandraisana.
Andininy voalohany ka hatramin’ny andininy faha-15: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy
nasiam-panovàna.
Toko II: Ny fahavoazana mihatra amin’ny olon-tsotra amin’ny alàlan’ny fampiasana ireo
fitaovam-pifandraisana.
Andininy faha-16 ka hatramin’ny andininy faha-21: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiampanovàna.
Andininy faha-22: lany nasiam-panovàna (Jereo tovana).
Andininy faha-23 hatramin’ny faha-25: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovàna.
33
Toko III: Ireo mpandraharaha sy ireo mpisahana asa miandraikitra ny fitrandrahana ny
tamba-jotra sy ireo sampandrahara momba ny fifandraisan-davitra na ny serasera
elektronika.
Andininy faha-26 ka hatramin’ny andininy faha-30: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiampanovàna.
Andininy faha-31: lany nasiam-panovàna (jereo tovana).
Andininy faha-32 ka hatramin’ny andininy faha-41: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiampanovàna.
Niato 30 minitra, ny fivoriana noho ny tsy fahatratrana ny fetr’isa ahazoana mandray
fanapahan-kevitra, ho fanajana ny Fitsipika Anatiny mifehy ny Antenimierampirenena.
Rehefa izany dia nolanian’ny mpivory tamin’ny endriny nasiam-panovàna ny Volavolandalàna laharana faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 “sur la lute contre la
Cybercriminalité”, ka ho entina any amin’ny fivoriambe handraisana fanapahan-kevitra.
Nifarana tamin’ny 6 ora sy 30 minitra, hariva, ny fivoriana, rehefa avy nisaotra ny mpivory,
Ramatoa Filoha.
TOVANA
Amendements
VERSION ORIGINALE
VERSION AMENDEE
Article 22, alinéa 2: On entend par …âgé de Article 22, alinéa 2: On entend par …âgé de
dix-huit ans.
moins de dix-huit ans.
Article 31 alinéa 3: La conservation et le
Article 31, alinéa 3: La conservation et le traitement …. Des dispositions de la loi…
traitement …. Des dispositions du projet de
loi…
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Mpampakateny, nitondra an’izay tatitra izay.
Araka ny fomba mahazatra, raha ohatra misy fanamarihana mikasika ny tatitra, dia
misokatra ho antsika ny fitenenana.
Anao, Ramatoa Filoha, ny fitenenana.
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Amin’ny maha Filohan’ny Vaomiera ahy no andraisako fitenenana eto.
Izahay tao amin’ny Vaomiera dia niasa niaraka ary nilamina tsara niaraka tamin’ireo
Teknisiana. Minisitera 4 no voakasika tamin’izany dia ny Minisiteran’ny Fitsarana, izay
nahatonga Delegasiona sy Teknisiana maro, tao ihany koa ny Minisiteran’ny
34
« Télécommunication », ny avy ao amin’ny Zandarimariam-pirenena, ny Filaminana Anatiny
na ny Polisim-pirenena.
Nandritra ny adihevitra sy fametraham-panontaniana dia samy nametraka fanontaniana
mifandraika amin’izay ahiahiny sy tolo-kevitra, lalàna izay tokony ampiharina. Notsongaina
manokana tao anatin’izany ny « puce », izay amidy amoron-dalana, kanefa tsy misy fakana
ny laharan’ny karapanondro. Ireo matetika no ampiasainy amin’ny fanaovana heloka
amin’ity « cybercriminalité » ity.
Ny laharana iantsoana ny Zandarimariam-pirenena sy ny Polisy, rehefa misy olona manao
asa ratsy dia « occupée »-n’izy ireo iny « ligne » iny dia lasa tsy tafiditra ilay antso tokony ho
any amin’ny Zandarimaria.
Marihiko, ao anatin’izany dia ny tokony ampidirina ny lalàna anenjehana an’ireny mpanao
asa ratsy ireny.
Araka izany dia resy lahatra izahay tao amin’ny Vaomiera, fa zava-dehibe ary ilaintsika ity
lalàna ity, indrindra amin’izao fivoaran’ny serasera sy ny teknolojia avo lenta izay
ampiasaintsika izao.
Koa dia mitaona sy mandresy lahatra antsika Solombavambahoaka namana, mba handany
izany, hisian’ny fiarovana sy hampandrosoana ny firenena misy antsika ity.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Ramatoa Filoha.
Raha sitrakareo, raha ohatra tsy misy intsony ny fangataham-panitsiana avy aty amintsika
Solombavambahoaka dia alefa any amin-dry zareo solotenan’ny Governemanta ny
fitenenana.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Tsy misy fanitsiana, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary, misaotra anao, Ramatoa Minisitra.
Hiditra amin’ny adihevitra isika raha toa ka misy.
Tsy misy.
Fanampin-kevitra farany avy amin’ny solotenan’ny Governemanta, mikasika ity volavolandalàna ity.
Tsy misy.
Eny ary, misaotra.
35
- 14 - Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 « sur la lutte contre la Cybercriminalité » Andriamatoa FILOHA
Hiditra amin’ny fanapahan-kevitra isika, raha sitrakareo.
Teo dia nisy an’ilay fomba izay efa nataontsika, angamba ataontsika fandravonana ihany ilay
izy.
Ho an’izay manaiky an’ity lalàna ity, aoka hanangan-tànana, Tompoko.
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tànana Iza no mitsipaka?
- Tsy misy Iza no tsy manan-kevitra?
- Tsy misy Ambara fa lany ity volavolan-dalàna mikasika ny “cybercriminalité” ity.
- Tehaka Taorian’ny fandaniana an’ireo Volavolan-dalàna ireo, dia omena an-dRamatoa Minisitra, ny
fitenenana raha misy teny tiany ambara.
Omena an-dRamatoa Filohan’ny Vaomiera, ny fitenenana.
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse
Misy hadino kely, Andriamatao Filoha.
Ny tsara homarihana, Ramatoa Minisitra, fa misy voambolana sarotra vao azon’ny mpamaky,
tsy azon’ny sarambabem-bahoaka, ohatra: “cybercriminalité”.
Soso-kevitra, asa na any amin’ny Akademia no mba ahitana an’izay, mba ahita voambolana
amin’ny teny Malagasy, entintsika ilazana sy anazavana an’io, indrindra ny anaparitahana
an’ireo lalàna vaovao ireo ho fantatry ny besinimaro, hiparitaka any ambanivohitra lavitra
indrindra any.
Izay no fangatahako.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary, omentsika an-dRamatoa Minisitra, ny fitenenana.
Misaotra, Ramatoa Filoha.
36
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Misaotra, Andrimatoa Filoha.
Misaotra ny Filohan’ny Vaomiera nanao an’izay soso-kevitra izay. Horaisinay izay sosokevitra izay, Tompoko.
Andriamatoa Filoha, ho antsika Solombavambahoaka rehetra,
raha tsy mahadiso, Tompoko, dia mbola misy volavolan-dalàna anankiray, fahatelo nentina
eto ity.
Andriamatoa FILOHA
Iny moa no angatahana ny hevitsika eto.
Tohizana izany ilay izy?
Tohizana, eny ary.
Efa vonona ny Mpampakateny.
Andriamatoa TODY Arnaud
Andriamatoa Filoha, izahay moa no Mpampakateny amin’ilay izy; ny teknisiana mbola
manao “frappe” an’ilay tatitra, ka tsy maintsy misintaka kely isika, satria efa voalaza amin’ny
telo ora ilay izy. Marobe ny asan-dry zareo ao, dia tsy maintsy miandry kely isika.
Andriamatoa FILOHA
Izany hoe mbola tsy voazara izy ity, satria efa tonga aty amiko mantsy ny tatitra. Be asa ry
zareo ao manao an’ilay “multiplication”.
Andriamatoa TODY Arnaud
Tokony miandry kely isika, dimy minitra dia mety efa ho vita ilay izy.
- 15 - Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » Andriamatoa FILOHA
Misy soso-kevitra avy aty aminay, satria efa misy “exemplaires” vitsivitsy ihany efa vonona,
sao dia azo vakiana dia henointsika, tohizantsika ihany ny asantsika.
Mety izay.
37
- 16 - Famakiana ny tatitra Andriamatoa TODY Arnaud
Misaotra anao, Andriamatoa Filoha.
Nivory ny Talata faha-17 Jona 2014, tamin’ny 7 ora, hariva, ny Vaomieran’ny Lalàna,
nandinika ny Volavolan-dalàna laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant
institution de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme »
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse, Filohan’ny Vaomieran’ny Lalàna no nitarika ny
fivoriana.
Ireto avy ireo Mpikambana tonga nanatrika ny fivoriana:
Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1- VOLAHAINGO Marie Thérèse
2- RAHOLIJAONA Harison
3- TODY Arnaud
4- RAZAFIMANANTSOA Lobo Hanitraniaina
5- ANDRIANARIVO Harimampianina
Vaomieran’ny Mponina sy ny Fiahiana ny ara-tsosialy:
Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1- NASSER Amhmed
2- RATSIVALAKA Michelle
Tonga nisolo tena ny Governementa:
Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1- RAZANAKOTO Marie Solange
2- LALAHARINIVO Laurette
3- RAKOTOMALALA Nadia
4- RAKOTOZAFY Haingonirina
5- RANDRIANARISON Maximienne
6- RABEARIJAONA Christian Jacky
7- RAJOELISON Fanja Harizo
DGAJER MINJUS
DRL MINJUS
CSVJ MINJUS
MagisratDRL MINJUS
CSL MINJUS
Magistrat DRL MINJUS
SAPPDH MINJUS
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Ramatoa Filoha, dia nomeny ny teknisiana ny fitenenana,
mba hitondrany fanazavana momba ny Volavolan-dalàna.
Nanambara ny teknisiana, fa i Madagasikara dia nankato ny ankamaroan’ireo fifanarahana
iraisam-pirenena momba ny zon’olombelona.
Manana andraikitra hanatanteraka ireo toromarika avy amin’ireo rafitra mpanara-maso izy
ireo. Ny fifanarahana iraisam-pirenena sy ny filan-kevitra momba ny zon’olombelona no
nandinika ny tatitra “Examen Périodique Universel”, taty aoriana.
Manana andraikitra koa handray izay fepetra ilaina ho fampiharana eo anivon’ny firenena,
indrindra amin’ny alàlan’ny fanovana lalàna, na ara-pitsarana na amin’ny fomba hafa ary
38
amin’ny fampandehanana ny vaomieram-pirenena momba ny zon’olombelona, mifanaraka
amin’ny “Principe de Paris”.
Ny fivoriamben’ny Firenena Mikambana koa mantsy dia nandany araka ny fanapahan-kevitra
A/RES/48/134 tamin’ny 20 desambra 1993, fenitra iraisam-pirenena maromaro momba ny
fananganana vaomieram-pirenena miaro ny zon’olombelona, notsoahana avy amin’ny
“Principe de Paris”.
Ireo fepetra ireo dia manindry amin’ny maha zava-dehibe ho an’ireo vaomiera ireo ny
hananany:
- Fahefana malalaka,
- Mpikambana maro lafy ary mahasolotena ny maro,
- Ny hananganana azy amin’ny alàlan’ny Lalàmpanorenana, na lalàna hafa,
- Ny hanana ny fahaleovantena tsy iankinany amin’ny fahefana mpanatanteraka,
mahakasika ny fanendrena ireo mpikambana ao aminy.
Ireo mpikambana ao amin’ny vaomiera nantsangana dia avy amin’ny sehatra samihafa,
marolafy, manana fahaizana sy traikefa, tsara fitondran-tena sy marina ary mandala ireo soa
toavina sy ireo fenitra mahakasika ny zon’olombelona.
Ity Volavolan-dalàna ity dia ahitana andininy 37 natambatra ao anaty toko 7.
TokoI: momba ny fepetra ankapobeny
TokoII: ny asa aman’andraikitry ny vaomiera
TokoIII: fandaminana sy fampandehanana ny vaomiera
TokoIV: fahefan’ny vaomiera
TokoV: paikady, fandinihana, fitarainana
TokoVI: momba ny fepetra ara-bola
TokoVII: fepetra famaranana
Rehefa izany dia nanainga ny mpikambana ao amin’ny vaomiera, handany ity Volavolandalàna ity ireo teknisiana, satria dingana lehibe no ho vita raha lany izany.
Nanamarika ny mpikambana tao amin’ny vaomiera, fa ilaina tokoa ny handaniana io
Volavolan-dalàna io, mba ahafahana mamaly ny “recommandation” any amin’ny “Conseil de
Droits de l’Homme”.
Taorian’izany dia niroso tamin’ny fandaniana isan’andininy ny Volavolan-dalàna ny mpivory.
Toko momba ny fepetra ankapobeny:
Andininy voalohany : lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko I : ny asa aman’andraikitry ny Vaomiera
Andininy faha- 2 hatramin’ny faha-5 : lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko II : ireo mpikambana mandrafitra ny Vaomiera
Andininy faha-6 hatramin’ny faha-13: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
39
Toko III: fandaminana sy fampandehanana ny Vaomiera
Andininy faha-14 hatramin’ny faha-20: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko IV: fahefan’ny Vaomiera
Andininy faha-21 hatramin’ny faha-23: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko V: paikady, fandinihana, fitarainana
Andininy faha-24 hatramin’ny faha-28: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko VI: momba ny fepetra ara-bola
Andininy faha-29 hatramin’ny faha-31: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Toko VII: fepetra famaranana
Andininy faha-32 hatramin’ny faha-34: lany tsy nasiam-panitsiana sy tsy nasiam-panovana
Noho ny tsy fahatrarana ny fetr’isa ahazoana mandray fanapahan-kevitra dia naato 30
minitra, ny fivoriana ho fanajana ny Fitsipika Anaty mifehy ny Antenimierampirenena.
Rehefa izany dia nolanian’ny Vaomieran’ny Lalàna tamin’ny endriny tsy nasiam-panovana, ny
Volavolan-dalàna laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 “portant institution de la
Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme” ka ho entina any amin’ny
fivoriambe handraisana fanapahan-kevitra farany.
Nifarana tamin’ny 7 ora sy 45 minitra, hariva, ny fivoriana rehefa avy nisaotra ny mpivory,
Ramatoa Filoha.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
- 17 - Fanamarihana na fanitsiana ny tatitra Andriamatoa FILOHA
Eny ary.
Misaotra anao ary, Andriamatoa Mpampakateny.
Raha misy fanitsiana na fanampiana avy amintsika tao anatin’ny Vaomiera dia misokatra ny
fitenenana.
Ramatoa Filohan’ny Vaomiera.
40
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse
Ity volavolan-dalàna ity izany dia nametrahana ny Vaomieram-pirenena mahaleotena miaro
ny Zon’olombelona.
Koa araka izay voalaza teo dia mipetraka ao ny andininy amin’ny fomba fametrahana ny
olona hiasa ao anatin’io Vaomiera io sy ny fomba fifidianana azy ary ny fomba fiasan’ny
rehetra. Tsy dia misy lalàna fanasaziana loatra ato anatiny, fa “structure” fametrahana rafitra
amin’ny ankapobeny sy ny fomba fiasa no ao.
Izay no isarihako ny saintsika, tsy dia misy zavatra sarotra na manahirana na mampiahiahy
ato anatiny.
Koa miangavy antsika namana Solombavambahoaka, handany azy tsy ampisalasalana.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Ramatoa Filohan’ny Vaomiera.
Tena mahay mivarotra tokoa ianao, Ramatoa Filoha.
Omentsika an-dry zareo ao amin’ny Governenamanta ny fitenenana.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny
Fitsarana
Andriamatoa Filoha,
Ianareo Solombavambahoaka.
Isaorana ny Filohan’ny Vaomiera, fa tena mahay mivarotra tokoa, araka ny teninao teo.
Raha tsy diso ny fitadidianay dia toa nangataka adihevitra tao amin’ny Vaomiera, amin’ny
andininy faha-6 momba ny mpikambana handrafitra ny Vaomiera. Nangataka ny tao mba
hatao roa ny isan’ny mpikambana avy amin’ny tsy miankina amin’ny Fanjakana.
Izay ihany no fanamarihana tianay apetraka. Iray no voasoratra ao, fa roa no nangatahana
ary nolaniana tao anatin’ny Vaomiera tamin’izay fotoana izay, Tompoko.
Misaotra, Tompoko.
- 18 - Adihevitra ankapobeny Andriamatoa FILOHA
Eny ary, mankasitraka mankatelina, tamin’ny fanitsiana, Ramatoa Minisitra.
Izao isika dia hiditra amin’ny adihevitra, raha ohatra ka misy izay.
Omena antsika ny fitenenana.
Azafady aloha, firy ny Solombavambahoaka handray fitenenana.
Iray ihany.
41
Eny ary, omena anao, Andriamatoa Solombavambahoaka, ny fitenenana.
Andriamatoa DJAOSERA Irenée
Tsy hanao kabary lava, Andriamatoa Filoha.
Misaotra anao, nanome ny fitenenana.
Miarahaba antsika Solombavambahoaka rehetra.
Miarahaba ny Minisitra sy ianareo ao anatin’izany Minisiteran’ny Fitsarana izany.
Tsy iadian-kevitra ny mikasika an’ity lalàna ity, Andriamatoa Filoha, fa ny andraisana
fitenenana dia tsy adihevitra, fa fisaorana.
Misaotra ny Minisitry ny Fitsarana tamin’ny fandraisana andraikitra, nisy andraikitra
noraisina tamin’ny “cas” tao Analalava. Tena saika nisy zavatra nafana tany, fa noho ny
fandraisana andraikitra no nahatonga ny filaminam-bahoaka tany an-toerana.
Koa manararaotra ny fahatongavanao eto, amin’izany fisaorana izany, satria ny olona manao
no isaorana; ny olona tsy manao tenenina. Izy dia nanao ka isaorantsika.
Misaotra, betsaka, Tompokolahy.
Mankasitraka, Tompokovavy.
Andriamatoa FILOHA
Andriamatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Edmond Georges
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Mbola isaorana, Ramatoa Minisitra, sy ny namany maharitra eto. Atao ahoana moa, fa
mahavita zavatra goavana ianareo androany, nandany lalàna maromaro, ka tsara izany.
Ny tiako tenenina amin’izy ity dia izao: isaorako ny namana avy any Analalava teo. Ny zavatra
dradradradrain’Andriamatoa Filoham-pirenena dia tsy inona, fa ny fampihavanam-pirenena.
Iarahantsika mahalala izany.
Ny tena fototra iavian’ny disadisa, ny zavatra mamoafady eto amin’ny Firenena dia ity
zavatra dinihantsika ity, tsy inona izany fa ny Zon’olombelona.
Tsy tadidiko, fa mbola tany amin’ny “mandat” voalohany na faharoa tany aho dia efa niady
an’ity, fa tsy mety mihatra eto amintsika izy hatramin’izao. Asa amin’ity Repoblika fahefatra
ity, mba ahafahana mametraka an’ilay tany tan-dalàna ary mametraka an’ilay fihavanampirenena, hananana Firenena vanona. Tsy maintsy jerena tsara hoe: ahoana marina fa isika
amin’izao fotoana izao dia mbola misy manamboninahitra izay manana ny maha izy azy,
voatazona eny Tsiafahy.
Miteny aho eto, mitarika ny saina. Izay ilay hoe mbola tarihina; inona no olana raha
mipetraka, tsy ampy ve izay; aleo apetraka ny Repoblika fahefatra dia mifandray tànana,
mifankatia amin’izay, satria izany no anisan’ny soatoavina. Raha miresaka isika, mandalina
an’ity “Droits de l’Homme” ity; amin’ny teny Malagasy, amin’ny fifandraisana dia hoatran’ny
42
raisina ihany ny soatoavina Malagasy, fa rehefa io no voakitika dia tsy mety milamina ny
firenena.
Aleo isika hiezaka handamina an’ity Repoblika fahefatra ity, ho tsinjovina haharitra ity
firenena sy fitondrana ity, mba hodimbiasin’ny Repoblika manaraka izany, hahavita
“mandat” anankiray amin’izay, hahavita zavatra ianareo eo amin’ity fitondrana ity.
Eto aho dia mirary, ho lany ity, fa manipika an’izay fotsiny hoe aoka hotazonina ny
soatoavina Malagasy, hapetraka ny tena fihavanam-pirenena araka ny tenin’ny Filohampirenena.
Ao amin’ny Fitsarana no tena ivoahan’ny zavatra mamoafady indraindray. Miala tsiny aho,
tsy ianao izany, Ramatoa Minisitra, fa ao no ivoahany, satria rehefa manao “article”; jereo
tsara ny “Code pénal”, raha mandinika ianao; tahaka anay mpanao lalàna. Efa imbetsaka
moa no naha Solombavambahoaka ny tena; fa misy “articles” maromaro ao amin’ny “Code
pénal”; rehefa tsy metimety amin’ny olona anankiray erỳ ambony erỳ, ilay teny midina dia ny
mavesatra no atao, fa ilay maivana kosa ho an’ny olona namana.
Izay ilay izy, maromaro ny “articles”, samy milaza hoe: mangalatra, fa ilay mangalatra,
zavatra hafa no ….
Marobe no azo lazaina amin’io. Ny “article” dia miankina amin’ny fahaizan’ny mpitendry
“machine” ihany. Rehefa miteny ny any ambony dia izay no ampihariny. Ilay andininy arỳ no
ataony; fa raha namanamana dia hamaivanina ny tenin’ny “machine”. Izay ilay izy ary tsy
mamaky izy; tsy ny “procureur” na any amin’izay mpandalina, any amin’ny fitsarana tsy dia
mamaky, fa ilay teny avy arỳ hoe: ilay voalohany amin’ny andininy toy izao no entiny, satria
ilay olona miteny tsy mahalala ireo andininy marobe ao amin’ny “Code pénal”.
Mirary izahay raha mirary, mba hiova, fa olona manana ny maha izy azy ianao, Ramatoa
Minisitra ary mahafinaritra ka isaorana ny hitohizan’izay.
Misaotra betsaka, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra Andriamatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa TODY Arnaud
Maimaika izahay, Andriamatoa Filoha, fa misy zavatra tianay ampitaina amin-dRamatoa
Minisitra, koa ity.
Momba an’i Toamasina manokana, Ramatoa Minisitra. Misy « factum » herin-taona, « mise
en délibéré » herin-taona, « proroger » im-polo ny « dossier ». Farany dia « affecté ». Ao
amin’ny tribonaly ao Toamasina, indrindra ao amin’ny « première instance »; 10 taona
« inamovible » ny « magistrat » ao Toamasina, tsy azo « affecter »-na mihitsy, efa misy 5 na
6 ao; « affectés » dia mbola tafaverina miasa ao ihany.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Misaotra, Ramatoa Minisitra.
43
Andriamatoa FILOHA
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina no farany.
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
Tsy ho lava resaka aho, Andriamatoa Filoha, fa fisaorana ny Minisitera no ataonay ato
amin’ny “Commission Juridique”, satria maromaro ny lalàna nodinihana tamin’ity.
Hatramin’izay mantsy dia lany resaka fotsiny izahay ato; farany izahay dia lazain’ny olona
hoe mpitady tombotsoa fotsiny, nefa ny lalàna no tsy misy tonga atỳ.
Isaorana anareo, misimisia ny hoatra an’izao, fa ny iangavianay fotsiny; amafisiko eto ny tsy
hisian’ny zavatra konokononina any, fa izahay miresaka izao, Ramatoa Minisitra, mba tiako
ho fantatry ny mpiara-miasa aminao ireo fa Solombavambahoakan’i Madagasikara izahay, fa
tsy Solombavambahoakan’ny MAPAR, na Solombavambahoakan’ny FAFI V,
Solombavambahoakan’i Madagasikara voafidy tao amin’ny MAPAR.
Koa aza jerena amin’ny maha MAPAR, na zanaka MAPAR anay rehefa mitondra ny feombahoaka izahay. Ny tsy mampisy kibo ahy ity, tsy hoe tsy tonga ny karamanay, fa “virement”;
koa izaho tsy hitelin-kafatra amin’ny maha mpikabary ahy. Araraotiko eto, Andriamatoa
Filoha, fa niangavy ny “Rapporteur”-nay amin’ny “Commission de l’Aménagement du
Territoire” hoe: amin’ny 7 ora hariva, dia mba aleo mba atao izao, satria ny anay tsy dia lava,
fa fohifohy hoatra ahy izao ihany.
Misaotra, Tompokolahy.
Mankatelina, Tompokovavy.
- 19 - Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » Andriamatoa FILOHA
Eny ary, raha sitrakareo Solombavambahoaka isany, namana sy tapaka dia hiditra amin’ny
fanapahan-kevitra isika izao.
Ataontsika ny fanitsiana sy fanamboarana ny rehetra, izay efa voalazan’ny Mpampakanteny
teo. Ataontsika ambongadiny koa ny fanapahana an’ity Volavolan-dalàna ity.
Koa izay manaiky an’ity Volavolan-dalàna ity dia manangana tànana.
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tànana Iza no mitsipaka?
- Tsy misy -
Iza no tsy manan-kevitra?
- Tsy misy -
44
Ambara fa lany ny Volavolan-dalàna, fametrahana ny Vaomieram-pirenena misahana ny
Zon’olombelona.
Mitodika kely, amin-dRamatoa Minisitra, sao mbola misy teny tianao ambara. Anao ny
sehatra, Ramatoa Minisitra.
Ramatoa RAMANANTENASOA Noëline, Mpitahiry ny Fitombokasem-panjakana, Minisitry
ny Fitsarana
Misaotra anao, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Andriamatoa Filoha,
Ianareo Solombavambahoaka hajaina.
Mankasitraka, mankatelina izahay, Tompoko, tamin’ny nandanianareo ireny Volavolandalàna naroso teto anatrehanareo ireny.
Misaotra amin’ny fiaraha-miasa ary manaporofo izany, fa samy tia an’ity Tanindrazantsika ity
isika ary mikatsaka hatrany amin’ny iarovana azy, amin’ny alalan’ireny lalàna ireny; indrindra
mikatsaka hatrany ny hisian’ny fandriampahalemana, mba ahafahan’ny Malagasy miasa
ampilaminana sy hamokatra ampilaminana.
Voaray avokoa ireny fanamarihana sy soso-kevitra nomenareo ireny. Hodinihanay sy
hezahanay araka izay azo atao, mba tsy hahararaka an-tany ireny soso-kevitra mahasoa
nomenareo anay ireny.
Misy ny fisaorana nataon’Andriamatoa Solombavambahoakan’Analalava. Misaotra tena
ihany ianao, satria asa iarahantsika manao ny fikatsahana ny fandriampahalemana. Koa raha
vao ny “ordre public” no voatohitohina dia rariny raha mandray fanapahan-kevitra isika
rehetra amin’izay, araky ny lalàna ihany.
Isaorana be dia be, Tompoko.
Mankasitraka, mankatelina, izahay rehetra tonga eto.
Misaotra anareo rehetra tamin’ny fandaniana ireto Volavolan-dalàna telo ireto ary indrindra
ny fanekenareo koa amin’ny nandrosoana ny fotoana nanaovana azy, fa tsy niandry tamin’ny
3 ora. Tena fitsinjovana anay no nataonareo. Koa dia mankasitraka, mankatelina, Tompoko.
- Tehaka - 20 - Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Tolo-pehin-kevitra laharana
faha-002-2014/R, hananganana Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta,
mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara Andriamatoa FILOHA
Misaotra sy mankatelina, Ramatoa Minisitra sy ireo mpiara-miasa aminao.
Isaorana ihany koa isika Solombavambahoaka, nandany ny lalàna teo.
45
Isaorana ianareo ao amin’ny Vaomiera izay nilofo, nanao ny ainareo tsy ho zavatra, tamin’ny
nahafahana nampiakatra ity lalàna ity, teto amin’ny tranobe fivoriantsika.
Omen-dalana ianao, Ramatoa Minisitra, sy ireo mpiara-miasa aminao.
Mahazoa toerana ary isika.
Mitohy ny fivoriantsika, Tompokolahy sy Tompokovavy, Solombavambahoaka isany.
Satria efa nantsoina ry zareo ao amin’ny Minisiteran’ny “Sport”; koa mandrapahatongan’izy
ireo dia misy ny Volavolan-dalàna mahakasika ny fampiasana zava-mahadomelina ao
anatin’ny fanatanjahantena. Alefantsika farany iny, fa ny Vaomiera mikasika ny fanajariana
ny tany no ampiakarintsika, raha sitrakareo.
Efa vonona ve ny Mpampakatenin’ny Vaomiera?
Anao ny sehatra, Andriamatoa Mpampakateny.
- 21 - Famakiana ny tatitra Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery
Misaotra anao, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Andriamatoa Filoha sy ianareo ao amin’ny Birao Maharitra.
Andriamatoa isany Solombavambahoaka, namana.
Ny voalohan-teninay dia mametraka fisaorana amin’izao fanomezanareo anjara fitenenana
anay izao.
Raha ny tena marina dia tokony rahariva amin’ny 7 ora, ity no hatao, kanefa noho ny
fandaharam-potoana sy ny fahamehana ary ny fangatahana dia nomenareo alalana izahay,
hanolotra izany tatitra izany. Koa isaorana manokana ianareo.
Tonga eto izahay ao amin’ny Vaomieran’ny Fanajariana ny Tany sy ny Fitantanana ny tany.
Nivory ny Alakamisy faha-5 Jona 2014, tamin’ny 3 ora sy 15 minitra, tolak’andro, ny
Vaomiera mitambatra niarahan’ny Vaomieran’ny Fanajariana ny Tany sy ny Fitantanana ny
Tany sy ny Vaomieran’ny Lalàna, nandinika ny Tolo-pehin-kevitra laharana faha-002-2014/R,
hananganana Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta, mahakasika ireo olana
momba ny fananan-tany eto Madagasikara atolotr’Andriamatoa RAHOLDINA Naivo,
Solombavambahoakan’i Madagasikara sy ireo namany.
Andriamatoa RAVELONANOSY Mamy Tiana Télésphore Gérard, Filohan’ny Vaomieran’ny
Fanajariana ny Tany sy ny Fitantanana ny Tany, no nitarika ny fivoriana.
46
Ireto avy ireo Solombavambahoaka nanatrika ny fivoriana,
- Vaomieran’ny Fanajariana ny tany sy ny Fitantanana ny tany:
Andriamatoa isany,
1. RAVELONANOSY Mamy Tiana Télésphore Gérard
2. FAMINDRA Justin
3. RAZANADRABEARIMANANA Jacques Aurélien Mamy
4. ROILAHY dit Jonah
5. RAHOLDINA Naivo
6. RAHARIJAONA
- Vaomieran’ny Lalàna:
Andriamatoa RAHOLDINA Naivo.
Tsy mpikambana ao amin’ny Vaomiera fa tonga nivory:
- Ramatoa RATSIVALAKA Michelle
- Andriamatoa RAHASIMANANA Paul Bert
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Andriamatoa Filoha, dia nomeny an’Andriamatoa
RAHOLDINA Naivo, ny fitenenana mba hitondrany fanazavana mikasika ny Tolo-pehinkevitra.
Alohan’ny nitondran’Andriamatoa RAHOLDINA Naivo, ny fanazavana dia nangataka
tamin’Andriamatoa Filoha, izy mba tsy hanatrika eto ny teknisiana. Nambaran’Andriamatoa
Filoha, fa heverina ho marina izany, fa any amin’ny fotoana ilàna azy dia hantsoina ihany izy
ireo.
Nisaotra ny mpivory ireo teknisiana, fa fanapahan-kevitra lehibe no noraisin’ny Vaomiera
mikasika ny fanajariana ny tany.
Taorian’izany dia nanangana ny birao ny mpikambana ao amin’ny Vaomiera, ka lany fa
Andriamatoa Famindra Justin, no Filoha Lefitry ny Vaomieran’ny Fanajariana ny tany sy ny
Fitantanana ny tany; Andriamatoa ROILAHY kosa no Mpampakanteny; Andriamatoa
RAZANADRABEARIMANANA Jacques Aurélien Mamy, no Mpampakateny Lefitra.
Nanamarika ny mpanolotra ny Tolo-pehin-kevitra, fa tsy mbola tokony nantsoina aloha ireo
teknisiana, satria izy ireo no hohadihadiana mikasika ity raharaha ity.
Taorian’izany dia namintina ny famelabelarana ny antonantony izy.
Nambarany, fa araka ny voalaza ao amin’ny Fitsipika Anaty mifehy ny
Antenimierampirenena, Toko faha-III, andininy faha-180 hatramin’ny andininy faha-187, dia
azo atao ny manangana Vaomiera Mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta.
Iaraha-mahalala, fa ny Solombavambahoaka dia mpitondra ny feom-bahoaka ary mpanao
lalàna hiaro azy.
47
Ny zava-misy tato ho ato dia nirongatra ny fandravana trano, ny fandroahana olona eo
amin’ny taniny. Eo anatrehan’izany dia toa manana taratasy daholo ny olona mandrava sy
maka ny tany ary eken’ny Fitsarana daholo izy ireny, ka matetika dia resy foana ny vahoaka
madinika.
Isaorana ny fanjakana, fa naato ny fandravana trano teny Ankadimbahoaka.
Nanamarika koa izy fa ny 80%-n’ny raharaha eny amin’ny Fitsarana dia ady tany avokoa, ka
ny 60%-n’izany dia faharesen’ny vahoaka madinika.
Tsy manome tsiny ny Fitsarana, ny mpanolotra ity Tolo-pehin-kevitra ity, fa milaza kosa ny
tsy fahampian’ny fanadihadiana nataony mikasika ny raharaha ady tany.
Noho ireo antony ireo dia mangataka ny hananganana Vaomiera Mpanadihady,
Andriamatoa Solombavambahoaka sy ny namany, hanamarina sy hamakafaka ifotony ny
zava-mitranga eto Madagasikara, mahakasika ny ady tany.
Rehefa izany dia nanome fitenenana ny mpivory, Andriamatoa Filoha, mba hitondrany
fanamarihina na fanontaniana.
Nisy tamin’ireo mpivory no nilaza, fa tratry ny kely tsy mba mamindro ny vahoaka madinika,
ka ilaina tokoa ny fisian’ity Vaomiera Mpanadihady ity. Ao aminy “Topo” sy “Domaine” no
fositra amin’io ady tany io, satria misy taratasy roa samihafa avoakan’izy ireo mikasika tany
iray.
Nangataka ny Solombavambahoaka iray ny mba hananan’ny Vaomiera rijan-teny na
“textes”, ahafahana mahalala ny momba ny fananan-tany.
Nanambara ny Solombavambahoaka iray, fa “bombe à retardement” ho an’ny fitondrana ny
resaka ady tany, satria efa mahazo faka lalina eny amin’ny Fitsarana sy ny “Domaine” ary ny
olona ambony sasantsany. Misy mihitsy firenen-dehibe mamatsy vola, mba ahafahany
manana tany atỳ amintsika.
Zava-doza ho an’ny firenena ny olana mikasika ny ady tany, raha tsy misy ny vahaolana atao
haingana.
Taorian’izany dia niroso tamin’ny fandraisana fanapahan-kevitra ny mpivory.
Ho fanajana ny voalazan’ny Fitsipika Anaty mifehy ny Antenimierampirenena dia naato 30
minitra, ny fivoriana noho ny tsy fahatratrarana ny fetr’isa ahazoana manapa-kevitra.
Nankatoavin’ny Vaomiera mitambatra tsy nisy nitsipaka ity Tolo-pehin-kevitra laharana faha002-2014/R, hananganana ny Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta, mahakasika
ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara, ka ho entina eo anivon’ny Fivoriambe,
handraisana fanapahan-kevitra farany.
Nifarana tamin’ny 4 ora sy sasany, hariva, ny fivoriana, rehefa avy nisaotra ny mpivory,
Andriamatoa Filoha.
48
Izay ny tatitra nataon’ny Vaomiera ao amin’ny Fanajariana ny tany sy Fananan-tany.
Misaotra anao, Andriamatoa Filoha.
- Tehaka Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Mpampakateny.
Sao dia manana fanamarihana na fanitsiana tiana hatao isika, indrindra fa ianareo tao
anatin’ny Vaomiera izay voakasik’izany.
Andriamatoa NIVO Rufin; avy eo ny Solombavambahoaka RAHOLDINA Naivo Herinantsoina.
Andriamatoa NIVO Rufin
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Ny ahy dia momba ity fananan-tany ity. Matetika ny mampiady amin’ny resaka fananan-tany
dia avy any ifotony. Raha dinihantsika ny tantara dia toy ny hoe: nangataka tany tamin’ny
fanjakana ny SEIMAD. Ny SEIMAD koa no mamaritra ny tany ho an’ny olona, rehefa tsy
vitany ilay “Projet de 3 000 logements”. Izay no matetika zava-misy; fa tsy fantatro ny
fanadihadiana ataon’ny Vaomiera hoe: aiza no fototra, satria manjary “victime” foana ny
farany. Raha tsy ampiasain’ny SEIMAD ny tany dia tokony averiny any amin’ny vahoaka, fa
tsy tokony amidiny intsony. Tratran’izany koa izahay any Atsimo Atsinanana. Izay no
teneniko: avereno aloha ny fanadihadiana ahitana hoe iza marina no naka ny tany?
Andriamatoa FILOHA
Isika izao Andriamatoa Solombavambahoaka dia tsy mbola miditra amin’ny adihevitra.
Mbola fanitsiana sy fanamarihana aloha, izay vao miditra amin’ny adihevitra.
Ny Solombavambahoaka RAHOLDINA Naivo Herinantsoina.
Andriamatoa RAHOLDINA Naivo Herinantsoina
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Avy hatrany angamba dia zavatra telo, Andriamatoa Filoha, no andraisako fitenenana.
Hozaraiko telo dia tsy miverina intsony aho rehefa avy eo.
Ny voalohan-teny dia fisaorana ny Solombavambahoaka rehetra. Ataoko hoe tsy vakivolo,
tsy ankanavaka, fa mba anisan’ny nanohana ny foko, Andriamatoa Filoha, na dia nisy aza ny
tsy fitovian-kevitra tato; fa amin’ny maha hevitra tera-bary sy embok’akondro antsika,
rehefa mitraka dia iray ihany, samy manana ny ankolafiny; rehefa misy voin-kava-mahatratra
mikasika ny tany, satria isika nofidim-bahoaka mipetraka ambonin’ny tany dia samy miaramanaiky daholo; samy niara-dia daholo, tsy misy zanak’Ikalahafa na zanak’i Dada na zanaka
MAPAR; fa iray daholo ny Solombavambahoaka tato. Koa isaorako manokana, satria 57 ireo
Solombavambahoaka niara-nanao sonia, ankoatra ireo olona mbola saika hanao, kanefa tsy
maintsy aterina mialoha ilay taratasy.
49
Izay no ahitana, Andriamatoa Filoha, fa mitondra ny feon’ny vahoaka sy ny hetahetambahoaka tokoa isika.
Faharoa dia tsy afaka misaraka ny politika sy ny teknika. Koa alohan’ny hidirantsika amin’ny
votoatiny dia hiditra kely amin’ny fisehoana na “forme” aho, amin’ny teny frantsay. Ny
“fond” no votoatiny. Ny “forme” na fisehoana no ataontsika amin’izao fotoana izao. Ny tiako
lazaina amin’ny namana dia mbola tsy miditra amin’ny “fond” na votoatiny isika, fa eo
amin’ny fahafahana manangana ny Vaomiera aloha.
Koa araka ny voalazan’ny Fitsipika Anatintsika, Andriamatoa Filoha, dia misy aloha manao
sonia; valo iny raha kely indrindra. Feno iny dia niditra tao amin’ny Vaomiera dia lany koa
iny; fa ny tokony dinihantsika androany dia...
Andraso aloha, fa mbola miresaka, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa FILOHA
Tsy izay fa tonga ny “sandwich”.
Andriamatoa RAHOLDINA Naivo Herinantsoina
Misaotra indrindra; fa masa-bary mainty kitoza isika.
Faharoa, ny tiako resahana, Andriamatoa Filoha, dia hiditra amin’ny fandaniana an’ity isika
hoe: ekena sa tsia. Raha ny voalazan’ny Fitsipika Anaty, rehefa laniana io dia fidina koa ny
Filoha mpitarika azy; atsangana ny mpikambana ao anatiny. Misy mpikambana 20 eo ho eo
farafahakeliny.
Mba tsy hahatonga azy lava be, Andriamatoa Filoha, satria mety avy hatrany ary
mangetaheta daholo isika, mba tsy ho “hors sujet”, ny angatahanay dia ny fandaniana ity
“Proposition de Résolution” ity. Rehefa laniantsika izay dia jerena hoe: iza no hitarika azy.
Rehefa tafavory ny Vaomiera, dia entina aminareo amin’ny herinandro ambony hoe ireto avy
no mpikambana, entintsika daholo ny olana rehetra. Raha misy mpanao gazety moa, mba tsy
hidiran’ny resaka politika, satria tsy voatery hoe rehefa mitaraina amin’ny Vaomiera ilay
olona dia manana ny marina foana; fa alefany atỳ ny fitarainana dia ataon’ny Vaomiera ny
fanadihadiana. Avoaka ny valin’ny fanadihadiana. Entina eto izany, Andriamatoa Filoha, dia
hita amin’izay ny zavatra horaisina; fa tsy avy hatrany akory dia ho tsara ny valiny eo.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Ny fahatelo dia ny kibo tsy mba lamosina, ny tsinay tsy mba vatsy; efa novalianao teo ilay izy,
fa misaotra indrindra. Mitohy ny tantara.
50
- 22 - Fandraisana fanapahan-kevitra amin’ny fametrahana ny Vaomiera Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Raha ohatra tsy misy intsony ny fanitsiana dia hiditra amin’ny adihevitra amin’izay isika.
Raha tsy misy adihevitra dia hiditra amin’ny fametrahana ny Vaomiera isika.
Iza aloha no mandany ny fametrahana an’ity Vaomiera ity?
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tànana Iza no mitsipaka?
- Tsy misy Iza no tsy manan-kevitra?
- Tsy misy Koa ambarako ary fa lany ny hevitra hoe: fametrahana Vaomiera mahakasika ny fananantany eto amin’ny Antenimierampirenena.
Rahoviana no hametrahana ny “structure”?
Andriamatoa RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina
Fidina eto izay ho Filohany, avy eo maka ny lisitry ny Vondrona Parlemantera, izay hiditra ho
mpikambana. Ny Filoha no mitarika azy, ka entina eto amin’ny Fivoriambe izany. Ny tenako
moa dia hirotsaka, satria izaho no anisan’ny nitarika azy. Raha misy namana moa, ny hevitra
tera-bary.
- 23 - Fifidianana ny Filohan’ny Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta,
mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara Andriamatoa FILOHA
Firy moa ny mpilatsaka hofidina amin’io?
Eo amin’ny Filoha no resahantsika eto. Ny Solombavambahoaka RAHOLDINA Ranaivo
Herinantsoina, ny iray. Iza no faharoa? Iza no mpilatsaka hofidina faharoa? Tsy misy.
Lany izany ny Solombavambahoaka RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina.
-TehakaSa mbola hasiana tsangan-tànana indray?
Asiana tsangan-tànana sao dia misy “vice de procédure”.
51
Iza no mandany an’Andriamatoa RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina, ho Filohan’ny
“Commission d’Enquête Parlementaire sur l’Aménagement du Territoire et sur les Dossiers
Fonciers”, ho an’i Madagasikara iray manontolo.
Izy rehetra.
Eny àry. Ny “structure” moa dia misy Filoha Lefitra. Raha misy te-hiditra ho Filoha Lefitra dia
afaka manangan-tànana ihany koa isika.
Ny Solombavambahoaka FAMINDRA Justin.
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Iza no mahalany an’Andriamatoa FAMINDRA Justin, ho Filoha Lefitr’io Vaomiera io?
Atsangano ny tànana.
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tànana Misaotra, Tompoko.
Iza no mitsipaka?
-Tsy misyIza no tsy milaza ny heviny?
-Tsy misyLany ho Filoha Lefitry ny Vaomiera, izay vao natsangana teo, Andriamatoa FAMINDRA Justin.
Andriamatoa RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina
Sao dia misy “vice de forme”, Andriamatoa Filoha, ka lasa tsy hety ity zavatra ity. Ilay fomba
fananganana azy, raha araka ny Fitsipika Anaty dia ny Filoha no fidina eto. Atsangana ny
Vaomiera, izay vao mifidy ny ho Filoha Lefitra. Misy solotena, sy ny sisa. Ao anatiny ao indray
no mifidy ny birao, fa ny Filoha no fidina eto aloha.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Iza ary no te-hiditra ao anatin’io Vaomiera io?
Misy satroka.
Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Edmond Georges
Azafady, Andriamatoa Filoha.
Tsy maintsy jerena ity zavatra ity, fa mamoa-doza; satria ny fananan-tany izany dia resaka
olana ary mahakasika an’i Madagasikara iray manontolo. Tsy ho azo atao io, fa raha ny
faniriana, raha ny eritreritro dia tokony ho zaraina isaky ny Faritany io. Ny solotena avy arỳ
52
dia Ranona, ny solotena avy arỳ dia Ranona. Ireny amin’izay no mitondra ny tatitra; fa raha
ny eto Antananarivo dia tsy hahalala ny olana any Mahajanga mihitsy.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Mifandraika tsara amin’ny hevitra teo anie izay. “Arrangement interne” ao anatin’ny
“Commission” izay. Iza avy no hiditra ao anatin’ny Vaomiera; sa misy toerana isoratana
anarana?
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
Hoatran’ny fananganana an’ilay Vaomiera ihany io, Andriamatoa Filoha. Misy taratasy halefa
any amin’ny Vondrona Parlemantera rehetra. Miditra izay ho mpikambana ary avy eo
mivory. Rehefa mivory io dia midinika, araka ny tenin’Andriamatoa Solombavambahoaka
RAKOTOMANJATO Rodin teo.
Ny nataontsika androany aloha dia zavatra roa: lany ilay izy, voafidy ny Filoha; alefantsika ny
“procédure” manaraka.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary. Misaotra betsaka amin’ilay “précision”, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Angamba hiato minitra vitsivitsy isika, raha ohatra mbola tsy tonga ny avy ao amin’ny
Minisiteran’ny Fanatanjahantena.
Arahabaina izany ny Filoha vaovaon’ny Vaomieran’ny “Aménagement du Territoire et
Dossiers fonciers”.
Aiza ho aiza ry zareo ao amin’ny Minisiteran’ny Fanatanjahantena?
Ny “Sandwich” tonga dia zarainareo.
Amin’ny firy ry zareo no ho tonga, satria amin’izay eto ihany isika no miandry azy. Atao ilay
izy dia vita, aleo tsy tapahana ny fivoriana, fa tapaka ny aingam-panahy.
Aleo aloha misy solotenan’ny Minisiteran’ny Fanatanjahantena eo.
Marina fa efa atỳ amintsika « ny texte », efa vonona ve ny Vaomiera?
Ny Vaomiera mikasika an’io efa eto? Ny Mpampakanteny?
Iza moa no Filohan’ny Vaomieran’ny Fanatanjahantena? Tsy eo? Iza no Mpampakanteny?
Efa andalana aiza ho aiza?
Ny tiako anontaniana anareo dia hoe: amin’ny firy no mety amin’ny Minisitra? Efa andalana
ve izy? Lavitra sa efa akaikikaiky?
Mba omeo anay izay “information” izay, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Misaotra.
53
Manao satroka, ny Solombavambahoaka RAVELOARIVONJY Behavana.
Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana
Tsy tiako hotenenina amin’ny “micro” izy ity.
Andriamatoa Filoha, isika efa manana an’Andriamatoa RAHOLDINA ho Filoha. Manana
fahazaran-dratsy isika; isika dia efa manana ny “Commissions” rehetra, manana ny Filohany
avy ireo ary manana ny “entité”-ny koa ato amin’ny Antenimiera.
Ny tiako ho tenenina dia tsy misy olana tsy ahitana vahaolana. Tokony handray fepetra isika
amin’io resaka “absence” io. Mila hentitra isika amin’io zavatra io. Tombotsoa betsaka ho
an’ny havantsika izao dia atao tsinontsinona hoatra an’io. Izaho aloha tsy tia an’io. Raha
mandray fepetra amin’io ianareo dia namanareo aho. Izaho dia miteny, fa tsy mety io. Tsy
Solombavambahoaka no manao sarisary hoatran’io. Mandraisa fepetra ianareo,
Andriamatoa Filoha, fa tsy mety io. Tapaho ny “indemnité”-n’ireo, fa tsy adalantsika no
mivory eto. Izahay avy any Antsiranana, tsy afaka mody. Izay afaka mody, mandeha any
ananona any izy dia tsy mivory. Izahay ity anie afabaraka amin’ny tany nahalany anay any
hoe: tsy mamangy tanàna, nefa raharaham-pirenena no nifidianana antsika.
Izaho izao any Sambava, efa ratsy no ahitan’olona ahy, satria tsy afaka mandeha any aho.
Mahatsapa anefa aho, fa manana “responsabilité” dia mijanona mivory eto.
Koa ny iangaviako anareo, satria mampalahelo ahy, fa ny sasany dia tsinontsinoavina.
Alefaso “par entité” io, “par mouvance”. Aleo mba ho hentitra ny « entité » ato amin’ny
Antenimiera. Tsy mety io, misy mandeha mamonjy ny toerana misy azy ihany; marina izany,
fa ny tsy mamonjy kosa, tokony mba mazava ny antony ialany eto. Tsy omena 4X4 izy.
Andriamatoa FILOHA
Voaray izay Andriamatoa Solombavambahoaka.
Ramatoa Solombavambahoaka.
Ramatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVO Marie Michelle
Ny tiako lazaina aminao, Andriamatoa Filoha: rehefa vita ny fivoriana dia manomana
« communiqué » tamin’ny zavatra nataontsika, fa tsy hoe “Projet de Loi” fotsiny, fa na dia
“résolution” aza, satria ny olona mieritreritra hoe tsy manao na inona na inona isika.
Mangataka mba hisy “porte parole” angamba, hiteny amin’ny “presse”, mba avoaka
“communiqué” amin’ny olona rehetra ny zavatra nataontsika, rehefa vita ny “session”.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Asan’ny “Rapporteurs Généraux” ato amin’ny Birao Maharitra izay zavatra izay ary minoa sy
matokia ianareo, fa amin’ny fotoan’androny dia hivoaka ny tatitra mikasika ny asa rehetra
nataon’ny Solombavambahoaka, mandritra ity “session ordinaire” ity.
Andriamatoa Solombavambahoaka RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina.
54
Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Zavatra roa no hoteneniko.
Mikasika ny tenin’ny namana teo dia izao: ny olana amintsika anie dia tsotra; ao anatin’ny
“session” isika izao. Izaho kosa dia tsy miombon-kevitra na avy any Antsiranana izy na avy
any Mahajanga; fa ny fantatray rehefa “session” dia eto Antananarivo. Izahay koa anie mba
misy manasa hoe handeha arỳ. Gaga izahay, fa amin’ny fahitalavitra no mahita hoe:
Solombavambahoaka firifiry arỳ sy arỳ. Fantatray fa fotoam-pivoriana ara-potoana ity. Eto no
fotoanantsika, rehefa tsy ara-potoana dia samy mandeha samy mitady any, fa lasa
mampiana-dratsy ilay izy.
Ny olana aminay dia tsotra: izahay tonga eto amin’ny 9 ora. Izaho Malagasy, “Académicien”
aho, mpandalina ny teny Malagasy mihitsy aho. Tonga eto izahay amin’ny 9 ora; amin’ny 10
ora, mbola tsy manomboka ny fivoriana. Lasa izahay mandehandeha any. Rehefa
mandehandeha any dia tsy tafaverina intsony avy eo; satria raha vao mivoaka eto izahay dia
angatahan’olona vola. Izaho izao dia efa “billets” telo no nomen’olona ahy teo.
Fangatahana arendrina firifiry. Aleo tsorina eto ny marina, fa hifampihatsaravelatsihy eto
fotsiny. Avy eo izahay misy miteny hoe: tsy hita ianareo, anefa ilay olona tsy hita iny, adin’ny
roa atỳ aorianay vao tonga. Koa aleo isika hifamarafara, fa lany hifampitsikera eto fotsiny.
Marina mihitsy izany voalaza izany. Enjehin’ny olona foana isika amin’ity, lazaina hoe toy
izao; kanefa ny tatitra no tsy mazava.
Faharoa, ny angatahanay dia tsotra, fa efa mba nataonay ihany izy ity. Ny tenako no nanao
azy, tamin’izaho tao amin’ny CST. Koa angatahanay ny “Administration”, mba hihaona
daholo ny Solombavambahoaka rehetra, fa tsy isika akory no ati-doha be hoatran’ny inona
hoe: ireto avy no nodinihana tato, satria na ny “assistants”-ntsika aza hatramin’izao mbola
tsy misy. Omena anay daholo rehefa tapitra ny “session”, Andriamatoa Filoha, hoe ireto avy
no lany teto, nanomboka hatramin’izao ka hatramin’izao. Fintininy ao izany; satria izahay dia
mahalala hoe firifiry no isan’ny mpiasa ato, ny “fantôme” misy ato koa izany; fa mbola
horesahana amin’Andriamatoa Kestora izany.
Omeny anay io, iny no fintininay, hozarainay any amin’ny “arrondissement” nahalany anay,
amin’ny teny Malagasy sy amin’ny teny Frantsay. Tsy mila mitady firy intsony isika amin’izay
fotoana izay, fa anjarantsika no manazava azy amin’ny vahoaka.
Ny olana mantsy dia tsotra. Ny manome tsiny antsika dia moramora kokoa, fa ny
fankasitrahana dia “zéro sur vingt”. Isika koa tsy mila sitraka na ba kely ato akory, fa ny any
amin’ny vahoaka no ilaintsika an’izay.
Koa izahay dia mangataka araka ny tenin’ny Zokiolona teo hoe: rehefa miala eto izahay,
Andriamatoa Filoha, dia “documents” be dia be hoatran’izay koa no ilainay, tatitra,
famintinana ny zavatra rehetra tato, amin’ny teny Malagasy sy amin’ny teny Frantsay.
Farany dia farany, miangavy izahay, Andriamatoa Filoha, satria efa mahazo fitenenana ihany,
hoy ny namana Mamy RAKOTOARIVELO izay, araraotiko eto ny milaza, fa mba ilainay adika
amin’ny teny Malagasy ny Fitsipika Anatin’ny Antenimierampirenena. Iray volan’ny teny
Malagasy izao, koa mba ilainay ho vita amin’ny teny Malagasy izany.
55
Farany, efa nantsoiko an-telefaonina, fa tsy mbola nitarika fivoriana, Andriamatoa Filoha,
izay soloinao toerana, mba ampitao any aminy, ny amin’ny fomba fiasa ato amin’ny
“Administration”-ntsika, indrindra fa ny “Secrétaire Général”. Izaho tsy manana olana aminy
manokana, fa mba tsy hisian’ny jabaka hoatran’ny nampanaovina anay tamin’ny androndRamatoa RAZANAMAHASOA Christine, dia asaivo manao ny asany tsara izy.
Ny antony dia tsotra: ny “enquête parlementaite”, Tompoko, efa mba “parlementaire”
izahay na dia Tetezamita aza; “confidentiel” io, tsy tokony ho teniteneninareo. Gaga be
izahay, tratran’ny “vice de forme” indray tao. Nantsoina tany indray, tao amin’ny
Minisiteran’ny Fanajariana ny Tany; soa ihany fa nanana “présence d’esprit” hoe aleo
hivoaka io, fa raha nanatrika teo, ka lany teto io dia rava tahaka anay teo koa ilay izy.
Koa mba tsy hanomezan-tsiny lava eto, satria dimy taona anie no iarahana eto, raha
sitrapon’Andriamanitra, fa raha sitrapon’olombelona dia roa taona na herintaona; fa izahay
mbola hirotsaka ihany na ravana aza ity.
Misaotra, Tompokolahy.
Mankatelina, Tompokovavy.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Mikasika ny “absentéisme”, isika ihany anie no mahatonga an’io. Isika ihany ohatra no mi“organiser” ny “investiture”-ntsika amin’ny fotoana izay fantatra tsara fa misy fivoriana arapotoana. Raha mba faran’ny herinandro anie ilay izy dia mety, tsy maninona; fa
antenantenan’ny herinandro no anaovantsika azy. Tsy fantatro ny antony, sa izay ve no
hitan’ny “radar”-ntsika any sa hoatran’izany. Mbola tsy fantatra ny antony hatramin’izao.
Iny angamba, satria mbola handalo “investiture” daholo isika ireo, aleo mba manara-dalàna
amin’izay zavatra izay, raha ohatra ao anatin’ny fivoriana ara-potoana na tsy ara-potoana
isika, aleo mba atao faran’ny herinandro ireny “investitures” ireny, raha ny fahitako azy.
Izay no mikasika ny “absentéisme”, satria ny ankamaroan’ny olona tsy eo dia izay no olany.
Eo koa raha ny tena marina, ilay resaka fanaovana “suivi”-n’ny “activité” any amin’ny Faritra
Atsimo. Isika ihany no nametraka an’iny. Angamba mazava ny resaka “discipline”, fa tokony
samy hanaraka ny fitsipika daholo isika. Misy ny tsy azo idivirana, fa efa voaray ilay resaka
teo dia ampiharintsika izany ny Fitsipika Anatiny.
Izay angamba no mahatsara an’iny.
Misy fandraisam-pitenenana hafa ve?
Aiza ho aiza, Andriamatoa Minisitra?
Omena dimy minitra isika, mba hihinana ireny zavatra eny an-tànantsika ireny aloha.
56
- 24 - Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-001/2013 tamin’ny 27 Martsa 2013 « Autorisant la ratification de la Convention
Internationale contre le dopage dans le Sport conclue entre la République de Madagascar
et les Etats Parties de la Conférence de l’UNESCO du 19 octobre 2005 » Andriamatoa FILOHA
Eny ary, raha sitrakareo dia tohizantsika ny fivoriana.
Miarahaba anao, Andriamatoa Minisitra, sy ireo mpiara-miasa aminao.
Izahay dia faly foana rehefa misy famangian’ny vahiny manan-kaja sahala amin’izao ary ny
anay ato amin’ny Antenimierampirenena koa dia ny fiaraha-miasa mavitrika miaraka
amintsika ao amin’ny Mpanatanteraka no tena tanjona, mba ahafahana manatsara hatrany
ny fisehon-javatra eto amin’ity Firenena iaraha-manana ity.
Izay angamba no ela, fa ny fandaharam-potoantsika amin’izao atoandro izao; izay
fandaharam-potoana isaorana tokoa an’Andriamatoa Minisitra, fa nekenao ny nampiakarana
azy, satria noeritreretina fa metimety aminareo kokoa ny anaovana azy alohan’ny
Filankevitry ny Minisitra, rehefa avy eo. Izay no antony nanaovanay an’iny fanovàna iny.
Ny fandaharam-potoantsika izao dia ny fandinihana ny Volavolan-dalàna laharana faha001/2013 tamin’ny 27 Martsa 2013 « Autorisant la ratification de la Convention
Internationale contre le dopage dans le Sport conclue entre la République de Madagascar et
les Etats Parties de la Conférence de l’UNESCO du 19 Octobre 2005 ».
Avy dia omentsika an’Andriamatoa Mpampakateny ny sehatra, mba hitondra ny tatitry ny
Vaomieran’ny Fanatanjahantena.
Anao ny sehatra, Andriamatoa Mpampakateny.
- 25 - Famakiana ny tatitra Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery
Misaotra betsaka, Andriamatoa Filoha.
Miarahaba anareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Miarahaba anareo Solombavambahoaka namana.
Miarahaba anareo avy ao amin’ny Governemanta.
Nivory ny Talata faha-17 Jona 2014, tamin’ny 3 ora sy 30 minitra, tolak’andro, ny
Vaomieran’ny Tanora sy ny Fanatanjahantena, nandinika ny Volavolan-dalàna laharana faha001/2013 tamin’ny 27 martsa 2013 « Autorisant la ratification de la Convention
Internationale contre le dopage dans le Sport conclue entre la République de Madagascar et
les Etats Parties de la Conférence de l’UNESCO du 19 octobre 2005 ».
Ramatoa RANDRIANASOLO Volatiana Pauline, Filohan’ny Vaomiera no nitarika ny fivoriana.
57
Ireto avy ireo Mpikambana tonga nanatrika ny fivoriana:
Ramatoa sy Andriamatoa isany:
1. RANDRIANASOLO Volatiana Pauline
2. LYLYETTE RENE de Roland
3. RATOVOSON Manoelina Hery
4. RASOAHERINJATOVO Bodovoangy Dimitrine
Ireo teknisiana nisolotena ny Governemanta:
Ramatoa sy Andriamatoa isany,
1. BEZAKA Brutho Lucien
2. RAHARIMANANJARASOA
3. RAKOTOZAFY Rosa
4. ZAFINISOANA Alain C.
5. RAFIONONANTSOA Voahirana
6. RAHARIVONY Mariette
7. RAKOTOMALALA Richard
8. ROBERT Bianca
9. TSIAHOVA Sylvestre
MJS/DGJ
MJS (ORAD)
MJS/DSF
MJS/DRSE
MJS/Chef SPSE
MLS/Sce LCD
MJS/MEDECIN
MJS/ACD PARAMEDICALE
MJS
Rehefa avy niarahaba ny mpivory, Ramatoa Filoha, dia nanome fitenenana ny teknisiana,
mba hanome fanazavana sy hamariparitra ny mombamomba ity Volavolan-dalàna laharana
faha-001/2013 tamin’ny 27 Martsa 2013 ity.
Nanambara ny teknisiana, fa zava-dehibe tokoa ny anaovana “ratification”-n’ny “convention
antidopage” ity, satria miankina amin’izany no ahazoana famatsiam-bola, ka ahafahana
miasa. I Madagasikara dia efa mpikambana ao na dia mbola tsy vita aza ity “ratification” ity,
ka isany fandraisana anjara amin’izany sahady ny fandaniantsika azy ity.
Tsy namolavola an’ity lalàna ity isika, fa zavatra efa napetraka ka nekentsika. Misy ny fepetra
apetraka amin’ny fanatanjahantena avolenta hoe: “Sport propre et juste”, mba hiarovana ny
fampitomboana hery handresena.
Ny hoe madio dia tsy tokony misy zavatra miditra avy ivelany amin’ny tenan’ny mpandray
anjara mba hampitomboana hery.
Ny hoe “juste” dia tokony hitovy ny mpandray anjara rehetra, fa tsy misy fampitomboana
hery.
Efa nandany azy ity ny Firenena sasantsasany amin’ireo mpikambana, fa i Madagasikara kosa
mbola tsy nandany, ka izany no antony angatahana fankatoavana ity Volavolan-dalàna ity.
I Madagasikara dia mpikambana amin’ny sehatra maro iraisam-pirenena, toy ny “Comité
Olympique” ka nanaiky ny fepetra izay napetrak’ireo Firenena ireo, mba handraisana anjara.
Maro ireo asa natao izay nandraisana anjara toy ny “Agence Mondiale Antidopage” eto
Madagasikara sy fiaraha-miasa amin’ny firenen-kafa na dia mbola tsy lany aza ity Volavolandalàna ity, mba iarovana ireo atletantsika, tsy hitondra fahafaham-baraka ho an’ny Firenena
na hanimba ny tanora.
58
Tsy mijanona amin’ny fitiliana fotsiny anefa izy ity, fa fanabeazana ihany koa mba ialana
amin’ny tsy fahafantarana. Eo koa ny antony hafa manosika antsika hanao fitiliana avolenta
mialoha na mandritra ny fotoana anaovana fifaninanana.
Ny tanjona dia ny hahaleotena, ny hahafahan’ny Firenen-kafa hiara-hiasa amintsika.
Hatramin’izao mantsy dia any Afrika Atsimo no anaovana ny fitiliana rehetra izay atao noho
ny tsy mbola fananana “laboratoire”.
Ity fifanarahana ity dia efa ela ihany no nanaovana azy tato amin’ny Antenimierampirenena,
ka andrandrain’ireo Firenena eto anivon’ny Ranomasimbe Indiana sy eo amin’ny Firenena
hafa ny fahavitany.
Efa hisy fivoriana hatao tsy ho ela eto Madagasikara, ka ilaina ny fandaniana azy ity, mba
ahazoana vokatra haingana.
Rehefa izany dia niroso tamin’ny fametrahana fanontaniana ireo Solombavambahoaka.
1- Moa ve efa fantatr’ireo atleta sy ireo mpanazatra hoe inona avy ireo sakafo azo
hanina na tsia, mandritra ny fotoana ifaninanana, satria misy iniana atao, misy tsy
fanahy iniana ho amin’ny fampitomboana hery?
2- Tsy tokony hisy fatrany ve ny fampiasana ireo raok’andro, mba tsy hahavoasazy?
Valim-panontaniana avy amin’ny Teknisiana:
1- Tsy ny sakafo no olana, fa mbola fikarohana izy io eto amintsika; any amin’ny tany
mandroso dia efa manana lisitra momba izany, ka io aloha no mbola iainantsika.
2- Izany no tanjona amin’ny handaniana ity Volavolan-dalàna ity, mba ahafahantsika
mahafantatra io fatra io, ka ahafahana manao “sensibilisation” sy fampianarana ny
olona (na fanatanjahantena na fahasalamana…), ary mba ahazoantsika “Subvention”.
Noho ny tsy fahatratrarana ny fetr’isa ahazoana manapa-kevitra dia niato 30 minitra, ny
fivoriana mba ho fanajana ny andininy faha-50 ao amin’ny Fitsipika Anatiny mifehy ny
Antenimierampirenena.
Nankatoavin’ny Vaomiera ity Volavolan-dalàna laharana faha-001/2013 tamin’ny 27 Martsa
2013 « Autorisant la ratification de la Convention Internationale contre le dopage dans le
Sport conclue entre la République de Madagascar et les Etats Parties de la Conférence de
l’UNESCO du 19 octobre 2005 » ity.
Nifarana tamin’ny 4 ora sy sasany, hariva, ny fivoriana rehefa avy nisaotra ny mpivory,
Ramatoa Filoha.
Misaotra betsaka nihaino ahy hatramin’ny farany, Tompoko.
- Tehaka -
59
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Mpampakateny, nitondra izay tatitra izay etoana.
Raha ohatra misy fanamarihana na fanitsiana, izay tiantsika tao anatin’ny Vaomiera atao dia
misokatra ho antsika ny fandraisana fitenenana.
Tsy misy?
Izao ary dia omena anareo ao amin’ny Governemanta, dia ianao izany, Andriamatoa
Minisitra, ny fitenenana.
- 26 - Famelabelarana ny antonanton’ny Volavolan-dalàna Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA Jean Anicet, Minisitry Tanora sy ny Fanatanjahantena
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Ny voalohan-teny dia faly miarahaba antsika, amin’ny alalanareo mpikambana ao amin’ny
Birao Maharitra. Eo ihany koa ianareo Solombavambahoaka rehetra, izay manatrika eto.
Ianareo mpikirakira.
Tompokovavy sy Tompokolahy.
Araka ny efa nambara teo dia atolotra ho antsika eto ity Volavolan-dalàna, mahakasika ny
ady amin’ny fandraisana fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna ity.
Andriamatoa mpitarika ny fivoriana, misolo tena an’Andriamatoa
Antenimierampirenena,
Ianareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra.
Ramatoa sy Andriamatoa isany, Solombavambahoakan’i Madagasikara.
Filohan’ny
Ny olana ateraky ny fandraisana fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna sy ny vokadratsy aterany eo amin’ny mpanao fanatanjahantena dia anisan’ireo laharam-pahamehan’ny
Komity Iraisam-pirenena Olimpika.
Noho izany dia nanangana ny masoivoho eran-tany miady amin’ny fandraisana fanafody
mampitombo hery tsy ara-dalàna na ny “Agence Mondiale Antidopage” ny Komity Iraisampirenena Olimpika, tamin’ny taona 1999.
Ny AMA na ny “Agence Mondiale Antidopage” dia rafitra mahaleotena miandraikitra ny
fampivoarana, ny fandrindrana ary ny fanaraha-maso ny ady atao amin’ny fandraisana
fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna, eo amin’ny sehatry ny fanatanjahantena.
Ny fianakaviamben’ny Minisitera sy ny Fanjakana isan’isany no miantoka ara-bola ny
fanatanjahantena, amin’ny fanatanterahana ny asany. Nanomboka tamin’ny volana May
2002 ny Fanjakana Malagasy no niditra ho mpikambana tamin’io masoivoho eran-tany io, ka
nandoa latsakemboka isan-taona tamin’izany.
60
Nangataka fiaraha-miasa tamin’ny Komity Iraisam-pirenena Olimpika ny Fikambanana
Iraisam-pirenena UNESCO, nandritra ny fivoriambe iraisam-pirenena ho an’ny fanabeazana
ara-batana sy fanatanjahantena. Tamin’izany no nangatahany ny Firenena mpikambana
rehetra, mba handany ny fifanarahana iraisam-pirenena miady amin’ny fandraisana fanafody
mampitombo hery tsy ara-dalàna, eo amin’ny sehatry ny Fantanjahantena, izay entina
ankatoavinareo ity.
Eo amin’ny lafiny fiaraha-miasa amin’ny ady amin’ny fandraisana fanafody mampitombo
hery tsy ara-dalàna, miaraka amin’ireo firenena hafa mpikambana ao aminy, ny
Governemanta Malagasy dia nandany ny fifanarahana iraisam-pirenena voafaritra mifehy
izany, niaraka tamin’ny solotena tonga nanatrika ny fivoriana, “Conférence de l’UNESCO”
tamin’ny 19 Oktobra 2005.
Noho izany antonantony izany, ny fandaniana an’ity fifanarahana ity dia sarotra ialana, satria
i Madagasikara dia mandray anjara amin’ireo fifaninanana iraisam-pirenena, indrindra ireo
eo ambany fiahian’ny Komity Iraisam-pirenena Olimpika.
Tsara ho marihina koa, fa ny andininy fahefatra amin’ny lalàna Malagasy, mitondra ny
laharana faha-97-014 tamin’ny 8 Aogositra 1997, entina andaminana sy ampivoarana ny
hetsika ara-batana sy ny fanatanjahantena dia miaro ny fanaovana fanatanjahantena
amin’ny fandraisana fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna ary koa amin’ireo fomba
rehetra ahitana endrika fampitahana famitana ny vokatra.
Ny tanjon’ny fifanarahana.
Tanjona imasoan’ny fifanarahana ny hamongotra hatramin’ny fakany, eo amin’ny sehatry ny
fanatanjahantena, ny fomba tsy misy fahamendrehana sy manimba vatana, amin’ny
fandraisana fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna; ka izany dia ho an’ny tombotsoa
ambony avoitry ny fitandroana: ny fahasalaman’ny mpanao fanatanjahantena, ny fotokevitra mitandro ny lalao madio, ny ho avin’ny fanatanjahantena amin’ny fenitra toavina sy
ny lanjan’ny fanabeazana izay voizin’ny dina iraisam-pirenen’ny fanabeazana ara-batana sy
ny fanatanjahantena avy amin’ny UNESCO sy ny Dina Olimpika.
Ireto avy ireo paikady fanatanterahana.
Misy paikady efatra no hita ao amin’ny fifanarahana, ka ireto avy izany:
Ny paikady voalohany: fametrahana ny fiaraha-miasa miady amin’ny fandraisana fanafody
mampitombo hery tsy ara-dalàna eo anivon’ny firenena sy eo amin’ny sehatra
iraisampirenena ary ny fandrindrana asa mifandraika amin’izany.
Ny fiaraha-miasa iraisam-pirenena ihany koa, teo amin’ny fikambanana miady amin’ny
fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna sy ny fikambanana fanatanjahantena, hikendrena
indrindra hamongorana hatramin’ny fakany ny fandraisana izany fanafody izany, ka ezahana
hipaka any amin’ny mpanao fanatanjahantena rehetra.
Faharoa, ny fametrahana sehatr’asa fanabeazana sy fanofanana entina manamafy hatrany
ny ady amin’ny fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna.
61
Paikady fahatelo, fampandrosoana hatrany ny fikarohana entina miady amin’ny fandraisana
fanafody mampitombo hery tsy ara-dalàna.
Ny paikady fahefatra farany dia fametrahana ireo firenena mikambana ao amin’ny UNESCO,
na inona na inona hevi-pitondrana voalazan’ny Lalàmpanorenana ao aminy, ny lamina
ahafahana manara-maso ny votoatin’ny fifanarahana, mba ahazoana antoka hatrany ny
fankatoavana ny fifanarahana.
Toy izay sy toy izay, Tompokovavy sy Tompokolahy isany, no anton’ity Volavolan-dalàna ity,
izay atolotray mba hankatoavinareo araka ny andininy faha-137, “paragraphe 2” ao amin’ny
Lalàmpanorenana milaza hoe: “Tsy maintsy lalàna no manome alalana, amin’ny
fankatoavana na fanekena ny fanekem-pihavanana, ny fifanekem-barotra, ny fifanekena na
fifanarahana mikasika ny fandaminana iraisampirenena, ireo izay mampiditra andraikitra ho
hefaina amin’ny volam-panjakana, tafiditra amin’izany ny fisamboram-bola avy any ivelany,
ireo izay manova ny fepetra miendrika lalàna, ireo izay mikasika ny fitoetry ny olona,
fifanekena tsy hifanafika, ireo izay manova ny faritry ny tanim-pirenena.
Andriamatoa Filoha,
Ianareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Ramatoa sy Andriamatoa isany, Solombavambahoaka, misaotra anareo naharitra nihaino
hatramin’ny farany.
- Tehaka - 27 - Adihevitra ankapobeny Andriamatoa FILOHA
Mankasitraka, mankatelina, Andriamatoa Minisitra, tamin’izay fanazavana feno dia feno izay.
Isika Solombavambahoaka, izay manana hevitra tiana aposaka dia misokatra minitra
vitsivitsy aloha ny adihevitra.
Andriamatoa RAOLIDINA RANAIVO Herinantsoina
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Efa namaky ny tatitra ihany moa izahay ary efa novakian’ny Mpampakateny teo koa,
Andriamatoa Filoha.
Tsy misy lafiratsiny mihitsy mikasika an’io Volavolan-dalàna io ary mbola
nohamafisin’Andriamatoa Minisitra teo ny fanazavana azy.
Tianay amafisina fotsiny fa ny lalàna tahaka itony indraindray hoatran’ny amaivamaivanin’ny
olona, fa aminay mpanao fanatanjahantena, satria izahay mantsy somary fohifohy ihany;
taloha dia asaina manao “basket” izahay mba ho lava. Iangaviana ny namana rehetra, mba
omena lanja ilay izy.
Izay moa no tianay apetraka. Izaho manokana izay miresaka aminareo eto dia mpiraitampo
ny reniko sy ny renin’i Pierre Be. Izaho mpanao “kung-fu; izy zanaky ny vavimatoa, izaho
62
zanaky ny faravavy; ry zareo lava be, fa ny avy atỳ amin’ny dadanay no somary fonentana.
Izahay sy Pierre HOULDER indray dia zanaky ny mpirahalahy iraitampo; izaho zanaky ny
lahimatoa ary izy zanaky ny faralahy.
Ny tiako hotenenina amin’izany, izaho dia eo afovoan’ny toerana roa ary ny mahatonga ahy
tsy mety antitra hoatran’ny totozy izao dia resaka fanatanjahantena.
Zava-dehibe ny lalàna toa itony, fa indraindray variana any amin’ny politika daholo ny
Solombavambahoaka. Rehefa misy resaka hafahafa arỳ dia rakotra any daholo isika rehetra.
Izay no niandrasako an’ity fa tsy inona akory, raha zavatra hafa ity niala tato aho, fa efa
mahazatra ato izany.
Koa miangavy antsika rehetra, mba hankato an’ity lalàna ity, fa mahasoa ny firenena izany.
Misaotra, Tompokolahy.
Mankatelina, Tompokovavy.
- Tehaka Andriamatoa FILOHA
Eny ary. Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka, izay sady mpanao fanatanjahantena,
mpanao lalàna, mpikabary ihany koa. Betsaka ny talentan’Andriamatoa
Solombavambahoaka, koa dia misaotra amin’ilay teny teo.
Andriamatoa RASOLONOMENJANAHARY Fidélis Justin, anao ny fitenenana.
Andriamatoa RASOLONOMENJANAHARY Fidélis Justin
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Miarahaba antsika mambran’ny Governemanta, manatrika etoana.
Fanamafisana ny “convetion” no ataontsika eto. Inoako angamba, fa tsy misy zavatra
maharatsy azy, satria holaniana ity.
Tolo-kevitra angamba no atolotra, satria iarahantsika mahita, fa ity “dopage” ity dia tsy
fantatra na hatrany an-tsekoly any aza mety misy. Koa ny fiangaviana dia tokony hisy ihany
solotenan’ny Minisiteran’ny Fanabeazam-pirenena, mba manatrika antsika rehefa amin’ny
fotoana sahala amin’izao ary tokony hisy fitaizana hatrany an-tsekoly amin’ny faharatsian’ny
“dopage”, satria fantatsika tokoa ny voka-dratsiny.
Araka izany dia tokony ho fantatsika mazava tsara; fanafody moa no ilazantsika azy, fa
amin’ny Malagasy mety tsy fanafody, satria isika Malagasy tsy dia hoe mahay manamboatra
fanafody mampitombo hery, mampisy hery izany; fa mety misy vokatra natoraly koa izay
mety tsy mahasalama tokony ampahafantarina ireo zanatsika.
Tsy fantatra na ireto “boissons énergétiques” misy ankehitriny ireto na voakilasy ao
anatin’ny « dopage » na manao ahoana, fa tokony jerena tsara hoe: inona sy inona daholo
ireo endrika sakafo miditra ny vava miteraka “dopage”.
Izay angamba, fa tokony ampahafantarina any amin’ny sehatry ny fanabeazana izy ireo.
63
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Mbola misy ve ny fanehoan-kevitra avy atỳ amintsika.
Ramatoa Solombavambahoaka, anao ny fitenenana.
Ramatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse
Andriamatoa Filoha,
Isika rehetra manatrika ato.
Andriamatoa Minisitra sy ny mpiara-dia aminy.
Ny teniko androany dia tsy resaka tolo-dalàna mikasika ny “dopage” amin’ny “sport”, fa ny
zava-misy tena hita. Ny “sport” dia tsy miroborobo any amin’ny Distrika lavidavitra rehetra.
Izay no zavatra hita. Ny “sport” mihitsy no mbola tsy miroborobo, ny kianja tsizarizary, ny
fitaizana tsy ampy, ny fampianarana azo lazaina fa tsy misy.
Koa ny hetaheta, manararaotra ny Minisitra mandalo eto amin’ny Antenimierampirenena, fa
mbola ho avy any hitondra ny fangatahana avy amin’ny Distrikan’i Bealanana, Faritr’i Sofia,
mangataka “terrain de basket-ball” sy “terrain de hand-ball”. Izay no mba fangatahana.
Sambava koa mbola mangataka, Antsirabe II. Izahay rehetra dia mangataka, Antsiranana II
koa mbola mangataka.
Fehiny, mba hanatsarana ny fotodrafitrasa fanaovana fanatanjahantena, hanampiana ny
tanorantsika izay mazoto ary vonona hanao fanatanjahantena.
Mbola ho any hanao fangatahana, fa araraotina ny fandalovan’Andriamatoa Minisitra eto.
Misaotra, Tompoko.
Vonona izahay handany ny lalàna tsy asiam-panovàna.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra Ramatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa NASSER Ahmed
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa Minisitra, indray mandeha reko tamin’ny radio, tao amin’ny fandaharandRamatoa Lalatina RAKOTONDRAZAFY, raha tsy diso aho. Misy “proposition” kely avy atỳ
amiko; efa elaela no nieritreretako azy, amin’ny ekipa nasionalin’i Madagasikara io. Toa tsy
dia hita loatra ny ekipa nasionalintsika Malagasy, tsy dia mandeha lavitra. Koa maninona,
Andriamatoa Minisitra, raha akana olona mahay milalao baolina manerana an’i
Madagasikara, amin’ny Faritany 6, amin’ny Faritra 22; samy akana satria misy olona tena
mahay baolina ao aminay Antsiranana ao, misy tena mahay. Maharesy an’ireo avy eto
64
Antananarivo; kanefa olona avy eto foana no angoninareo. Tsy ianao fa ny olona teo
alohanao, ka manjary resy lava isika Malagasy.
Misaotra betsaka anao koa amin’ilay anarana entinao, reharehanay izany, satria mpihavana
isika rehetra.
Misaotra, Tompokolahy.
Mankasitraka, Tompokovavy.
Andriamatoa FILOHA
Izao ary, misy firy ny Solombavambahoaka, mbola handray fitenenana? Firy, tsy misy
tapenam-bava eto, fa tiako ho fantatra fotsiny.
Ianao izany no farany.
Ny Solombavambahoaka RAVELOARIVONJY Behavana, ary ny Solombavambahoaka
ZAFIMAHATRATRA Abel.
Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana
Azafady, Andriamatoa Minisitra.
Izahay moa tsy dia zatra manonotonona anarana loatra, satria efa matetika “rejeter”-n’ny
Minisitra, ka matahotra izahay ny hanatona anareo. Tsy ianao, Andriamatoa Minisitra, fa
ianao no eto ka dia ampitaiko aminao ny hetahetam-poko.
Izaho tsy hihatsaravelatsihy amin’ny “antidopage”. Izaho teo niezaka ny nangina, tsy tantiko
ilay izy ka aleko miteny.
Tsy hitako ny olana amin’ny “dopage” eto Madagasikara. Mialatsiny aminareo, Tompokovavy
sy Tompokolahy, izaho izany. Iarahantsika ilay izy, fa matoa ianareo Teknisiana nahita azy,
mety izany dia arahiko.
Hiditra amin’ny resaka hafa aho, amin’izao ianao eto izao. Tsy manome tsiny anareo niditra
tamin’ny resaka “dopage” aho, fa matoa io nataonareo, ianareo no miandraikitra azy dia
hitanareo izany ny lafiratsiny. Amiko manokana dia te-hanome soso-kevitra hafa aho.
Izaho hitanao izao, Andriamatoa Minisitra, dia “ancien Foot-balleur” ary raha mahita ny
sariko tamin’ny nanao baolina ianao dia ho gaga. Inona no mahatonga ahy lasa be kibo
tahaka izao; satria lasa tsy misy “valeur”-ny intsony ny “sport” eto amintsika. Mazava ho azy,
fa mbola telo volana no nahatongavanao teo, ka rariny loatra raha hifanome tànana isika.
Tsy misy “valeur” ny manao “sport”. Lany tamin’ny “équipe nationale” izahay, rehefa nody
avy tany dia “300 000 fmg” no vola mba azonay, tamin’ny taona 1991, ka naleoko nijanona.
Rehefa tonga tany an-tanàna izahay na ny “stade”-nay aza tsy misy “vestiaire”, ka aleoko
nijanona.
Eto isika dia efa miresaka sahady ny “dopage”. Ny “dopage” izany anie raha tsy diso aho, ry
zareo avy any “Jamaïque” mihazakazaka be ireny, izay tokony hanao “10 secondes”, lasa
manao “9 secondes” amin’ny “100 mètres”, fa isika toa tsy misy an’izany. Manaraka aho
araka ny teniko teo.
65
Ny tiako tsindriana, Andriamatoa Minisitra, azafady, andao isika hitady vahaolana amin’ity
“équipe nationale” ity; tena mba jereo. Saika tsy hiteny aho, fa tsy tantiko ny tenin’ny
rahalahy teo. Raha hijery olona mahay baolina, Andriamatoa Minisitra, mahita olona 25,
manerana an’i Madagasikara isika. Raha telo volana alohan’ny “compétition” isika vao hanao
“recrutement”-n’ny mpilalao dia tsy “possible” izany; aza manonofy, aleo tsy manao. Ny
tiako ho tenenina, satria izaho mba manana traikefa amin’ny “foot-ball” ihany: aleo,
Andriamatoa Minisitra, mba atsangana malakilaky ny “centre de formation” hitsinjovantsika
ny dimy taona manaraka. Mba « recruter »-na ny vatana, “recruter”-na ny olona tena
mahay, amin’izay manana fanantenana isika; satria raha dimy taona izany, mbola eo tsara
ianao, Andriamatoa Minisitra.
Eo amin’ny fiaraha-miasa, izahay Solombavambahoaka dia vonona hifanome tànana; mba
ataontsika vaindohan-draharaha ary izay mahomby amin’ny mpanao fanatanjahantena dia
atao “tam-tam” tsara; atao mba ho hitan’ny sasany, satria tian’ny mpilalao Malagasy izany
lasa any andafy izany. Mba ho fantatr’olona izy, satria ianareo dia miara-miasa amin’ny
Minisiteran’ny Fifandraisana, mba ataontsika maimaim-poana, rehefa misy zavatra
hoatran’izay, satria reharehantsika izany. Mba hitan’ny avy any amin’ny Faritany ilay izy.
Manainga anao mavesatra aho, Andriamatoa Minisitra, aleo mba hiresaka amin’ny “footballeur”-ntsika any “Lille”. Ny “capitaine d’équipe”-n’i “Lille”, Andriamatoa FRANCK Beria;
mba miangavy aho satria niresaka tamiko izy roa taona lasa izay. Tsy haiko, hoy izy, izay
hataoko any Madagasikara, kanefa izaho Malagasy.
Maninona raha mba mandray andraikitra ianareo, Andriamatoa Minisitra, miresaka aminy,
amin’izay mety hisy toro-hevitra azo; satria hazoto ny tanora mahita Malagasy iray
“professionnel” any Frantsa izany.
Toro-hevitra ny ahy, Andriamatoa Minisitra.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
“Effectivement” efa “confirmer”-n’ny namana eto fa i “Lille” dia “première division” any
Frantsa, ka tokony hisy traikefa azontsika avy amin’i FRANCK Beria.
Fandraisam-pitenenana farany, ny Solombavambahoaka ZAFIMAHATRATRA Abel.
Andriamatoa ZAFIMAHATRATRA Abel
Misaotra, Andriamatoa Filoha, nanome ny fitenenana.
Miarahaba ny Birao Maharitra,
Miarahaba an’Andriamatoa Minisitra sy ny mpiara-miasa aminy.
Ho lany ny lalàna takianareo avy eo, satria izay no ahatongavanay eto, handany ny lalàna
ampankatoavinareo anay.
Araraotina ny fotoana ihaonana, Andriamatoa Minisitra. Ombako manana ny tenin’ny
Solombavambahoaka namako teo, satria mikasika resaka “foot-ball” ilay izy.
66
Mampalahelo ary mampitomany ny toerana misy antsika amin’izao fotoana izao: resy lava,
resy lava, resy lava; anefa dia miankina amin’ny firoboroboan’io fanatanjahantena Malagasy
io ny ho avin’ny firenena. Io no ahafantaran’ny olona any ivelany antsika atỳ Madagasikara.
Ombako manana ny tenin’ny namako teo hoe: ifanampiana raha ilaina izany. Ohatra fotsiny,
isika ao Fianarantsoa. Izany “5 minutes”-n’i Labasy izany taloha na dia 2-0 aza, mbola
tratrany ao anatin’ny roa minitra ny isa. Ny fomba sy pitsopitsony anatanterahanao azy
angamba mety efa fantatrao araka izay programa ao aminao.
Izahay dia vonona ny hifanampy amin’izay rehetra hatao, mba ahafahanao mampivoatra io
departemantanao io, amin’ny fotoana ipetrahanao eo. Vonona izahay Solombavambahoaka
hifanampy aminao.
Hofaranako ny teniko, fa haka fotoana kely fotsiny aho. Ohatra tamin’ny
andron’Andriamatoa PETER Schnidger, mety mbola hahita teknisiana tahaka ireny ve isika. I
Tompokolahy Ntsoa izay hitantsika fa nampisondrotra ambony ny BFV/SG tamin’izany sy ny
ekipa nasionaly; nandresy an’i Zambie isika, nandresy an’ireo Afrikana ireo isika tamin’izany
fotoana izany. Noho izany ilay “mode de recrutement” teo no tokony ho jerena; manampy
an’izay amin’ny farany dia ny mpitarika fanatanjahantena.
Matetika mantsy dia ny “opérateur” no mikarakara ny mpanao fanatanjahantena. Mba mila
mifampiresaka ihany ianao sy ny Minisitry ny Teti-bola hoe: “subventionner”-na kely ireo
mpitarika “clubs” ireo, satria ny any ampaosin’izy ireo anie no manaraka. Noho ny fitiavana
fanatanjahantena no mahatonga azy ireo mitarika “clubs”, anefa ny “budget” itarihana
“club” iray, raha tsy manana any amin’ny “100 millions” hatramin’ny “150 millions” isantaona ny Filohan’ny “club” dia tsy hahavita “déplacement”, sady tsy hahavita “compétition”.
Mba ifampiresaho izy.
Farany, amin’ny fiarovanao ny “terrain”. Matetika mantsy dia misy Ben’ny Tanàna na any
ambanivohitra io na ambonimbony vohitra, ilay toerana filalaovana indray no amidiny.
Tokony arovana ho fananam-pirenena ireny na fanaovana baolina io na fanaovana “basket”
io na fanaovana zavatra hafa koa. Ny fanatanjahantena rehetra izany no tiako resahana,
satria mampitombo ny fahasalaman’ny Malagasy koa ny fananana “terrain”, satria mazoto
manao fanatanjahantena daholo na tanora na antitra raha toa voakarakara ny kianja eo
amin’ilay Faritra.
Misaotra, Andriamatoa Filoha, fa na dia tsy tao anaty lahadinika aza ny tolo-kevitra naroso
teo dia nekenao ampitiavana, noho ny Tanindrazana iaraha-manana.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Mialohan’ny hamaranan-dry zareo ao amin’ny Vaomieran’ny Fanatanjahantena dia handray
fitenenana roa minitra, ny Filoha Lefitra avy any Fianarantsoa.
67
Andriamatoa ANDRIANARIVO Harimampianina Razakarivelo
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Andriamatoa Minisitra sy ianareo miara-dia aminy.
Ny ahy dia tsy haiko na hoe mifanohitra, fa mba manararaotra miteny rehefa misy olona
miteny.
Raha tena dinihana, rehefa misy fifaninanana “olympique” na hoatran’izany; isika dia toa
mihazakazaka be hoe any amin’ny “foot”, “basket”, kanefa ny olona mandeha amin’ireny, ny
“délégation” mandeha amin’ireny farafahakeliny dia 25 no isany. Ny vokatra anefa tsy misy.
Mandeha manao “compétition” any amin’ny “coupe d’Afrique des Nations”; mankany
“Botswana”, mankany “Malawi”, avy eo mankany “Zimbabwe”, avy eo mankany “Egypte”,
avy eo tsy miakatra “phase de poule” akory, tsy manao “8ème de finale”, tsy manao na inona
na inona akory.
Ny ahy, raha afaka manome “suggestion” dia maninona raha ny “sport individuel” iantohana
olona iray, “compétition” iray tonga dia vita avy any amin’ny “élimination” tonga hatrany
amin’ny “finale” no ezahana. Olona iray no mandeha, “ping-pong” ohatra; ny isan’ny
“médaille” azo dia mitovy ihany na “foot” no ataonao na inona. “Médaille” iray ihany ho
an’ny olona 25 mankany. Raha “ping-pong” no ataonao, “médaille” iray ihany no azonao,
nefa olona iray no mandeha. Tsy mila mpanotrona, tsy mila mpanazatra; fa tonga dia ilay
olona no mandeha. Indray mandeha dia vita ny “compétition”, sady tsy mandany vola no
mitovy ihany ny isan’ny “médaille” azo.
Raisiko ohatra, raha “karaté” no atao: olona iray dia mety ho vitan’ny “entrepreneur” hoe
izaho no hiantoka an’ity olona ity hanao “karaté”, satria efa hitako fa azo antoka izy, na raha
hoe “volley-ball” no atao dia “équipe” iray no iantohana.
Ny ahy ny mba “suggérer”-ko dia ny “sport individuel” izay ahitana “résultat”, sady tsy
mandany vola no mora ahitana “sponsoring”. Ireny no somary atosika kely, mba iavahan’i
Madagasikara; satria ny “sport collectif” dia sady mandany vola no tsy ahitana vokatra.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary. Misaotra anao, Andriamatoa Filoha Lefitra.
Hamarana ny fandraisam-pitenenana ry zareo ao amin’ny Vaomieran’ny Fanatanjahantena.
Andriamatoa Solombavambahoaka, anao ny fitenenana.
Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery
Efa ampy angamba izay fiarahabana izay.
Ny ahy angamba, amin’ny maha-mpikatroka fanatanjahantena ahy ary mbola atao hoe amperiny na dia efa nahazoazo taona ihany aza. Izaho dia te-hanome soso-kevitra tsara ho
antsika ao amin’ny Minisitera: ny fanaraha-maso ny “fédération”, satria isika ao amin’ny
Minisitera indraindray dia tsy mahafantatra loatra hoe: iza moa ireo atleta alefan’ny
“fédération” ireo. Tokony araha-maso tsara izany, satria ny antony, isika Minisitera sy i
68
Madagasikara ihany no afabaraka, satria ny antsika amin’ny “compétition” dia ny
fandraisana anjara no zava-dehibe. Ka hialantsika amin’ny fandraisana anjara no zava-dehibe
dia mba mila arahana maso tsara io “fédération” io.
Faharoa, manaraka dia hiatrika ny Lalaon’ny Nosy isika rehefa afaka herin-taona. Ny Nosy efa
resintsika hatramin’izay dia tsy resintsika intsony taty aoriana, satria ny azy vao tapitra ny eo
dia efa manomana sahady ry zareo. Isika angamba amin’izao dia mbola tsy misy
fampivondronana akory; mbola tsy misy na inona na inona, fa rehefa tonga indray ny
“compétition” dia ny fandraisana anjara no zava-dehibe.
Izay no mahatonga ahy hoe: mba mila araha-maso ny “fédération”, fa isika no afabaraka ary
tena hita hoe mahantra tanteraka ny Malagasy any amin’ny resaka fanatanjahantena. Io
ihany koa no karazana fandrefesana amin’ny fananan-karena.
Misaotra, Andriamatoa Minisitra.
- Tehaka Andriamatoa FILOHA
Misaotra Andriamatoa Solombavambahoaka.
Satroka? Alefaso ny satroka.
Andriamatoa RAHOLIDINA Ranaivo Herinantsoina
Fohy kely fotsiny, Andriamatoa Filoha.
Ny fomba fiasantsika mihitsy no iangavianay.
Aoka rehefa mba lalàna dia mifantoka ao aminy, satria hitanao fa mihena an-toerana
hoatran’ny fen’ny marary isika. Izaho tsy manao hoe mihena an-toerana hoatran’ny
fen’antitra, fa misy antitra mihabe fe rehefa manao “sport” tsara, fa ny antsika lasa resaka
hafa.
Mbola hisy fihaonana amin’ny Governemanta amin’ny manaraka, ka hararaotintsika
amin’izay ny zavatra rehetra. Izao ny namana teo dia lasalasa daholo, dimy sisa isika no
tavela. Tsy maninona na dimy aza, fa izaho moa FAFI V.
Misaotra, Tompoko.
Andriamatoa FILOHA
Misaotra anao, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Averina aminareo, Andriamatoa Minisitra, ny fitenenana; anefa mialohan’ny handraisanao
fitenenana dia mangataka izahay ato amin’ny Antenimierampirenena, mba ampahalalainao
ireo mpiara-miasa aminao, izay tonga manotrona anao, etoana.
Misaotra.
69
Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA
Fanatanjahantena
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Jean
Anicet,
Minisitry
ny
Tanora
sy
ny
Ianareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Ianareo Solombavambahoaka manatrika eto.
Amin-kafaliana lehibe tokoa no anoloranay anareo ireto mpiara-miasa, izay tonga
manotrona anay amin’izao fihaonantsika eto amin’ny Antenimierampirenena androany izao.
Mamelà ahy mba hitsangana ianareo, azafady.
Ato amin’ny ilany ankavanana, voalohany dia Andriamatoa JEAN Claude, Tale Jeneralin’ny
Fanatanjahantena.
Eo akaikiny eo, ny Talen’ny Fanatanjahantena Federaly, Ramatoa Rosa RAKOTOZAFY.
Ny Talen’ny Fanatanjahantena ho an’ny rehetra, Andriamatoa FABY.
“Docteur” ZARA, mpiara-miasa ao amin’ny Minisitera.
Andriamatoa JACKIE, Talen’ny INJ ao Carion
Andriamatoa TIZAVO, mpiara-miasa amin’ny Tale Jenaralin’ny TAFITA
Eo akaiky eo ny « Directeur des Ressources Humaines »,
Andriamatoa ERIC, Tale Jeneralin’ny TAFITA.
Andriamatoa MAMY, DGI ao amin’ny TAFITA ihany.
« Docteur » RICHARD, mpiara-miasa, namolavola ity “projet” ity, ao Minisiteran’ny
Fanatanjahantena sy ny Tanora,
Andriamatoa TAHINA « Directeur du Protocole ».
Izay angamba ireto mpiara-miasa. Iny vao miditra iny, noho ny fotoana mifandipandipatra
dia tara ny ankamaroany, Andriamatoa RINA Andriamandavy Seth, Talen’ny Kabinetra.
Izay, raha sitrakareo, Tompoko, dia hipetraka amin’izay aho.
Eny ary, hiroso avy hatrany amin’ireo resadresaka anatin’ny tolo-kevitra sy ny fanontaniana
izay napetrakareo isika.
Ny fandraisam-pitenenana voalohany, izay soso-kevitra avy amin’ny Solombavambahoaka,
mahakasika ny fampahafantarana, indrindra ny hisian’ny solotena avy ao amin’ny
Minisiteran’ny Fanabeazam-pirenena, momba ny fanolorana Volavolan-dalàna tahaka izao
amin’ny fotoana manaraka.
Voaray izay soso-kevitra izay ary hita fa tsara tokoa; satria amin’ny maha fanabeazampirenena azy dia anisan’ny mitondra fampianarana tokoa ity karazana Volavolan-dalàna ity.
Rariny tokoa raha horaisina izay soso-kevitra izay.
Mahakasika ny sakafo dia izay no antony anaovantsika ity famolavolana lalàna ity; satria
nanao ny ezaka fampahafantarana amin’ireo mpiara-belona amintsika, indrindra ireo
mpanao fanatanjahantena eto Madagasikara dia misy fampiofanana izay tsy maintsy omena
an’ireo olona hitondra an’izany fampahafantarana izany any ifotony. Kanefa, raha tsy
ankatoavintsika ity lalàna ity dia ho sarotra ho antsika ny hiroso amin’izay, satria amin’ny
alalan’ny fankatoavantsika ity lalàna ity no ahafahantsika mahazo fanampiana fampiofanana
an’ireo olona hisahana an’izany andraikitra izany, hanaparitaka sy hampianatra ary
70
hampahafantatra an’ireo karazan-tsakafo mety mampatanjaka; nefa mety tsy ho sakafo, fa
zavatra hafa azo hanina ka misy an’izay “produit” izay ao anatiny.
Raha ny resaka “sport” indray dia nilaza ny namantsika, fa tsy miroborobo ny any amin’ny
Distrika. Ekena ary tsy lavina mihitsy izay. Miara-manaiky isika, fa amin’izao fotoana izao dia
ny “sport” eto Madagasikara amin’ny ankapobeny mihitsy no tsy mandeha. Mazava ho azy,
fa ny any ifotony dia anisan’ny atao hoe voa mafy tokoa, satria samy milaza miara-mahita
isika Solombavambahoaka, fa tsy lavorary ny ankamaroan’ireo fotodrafitrasa mahakasika ny
fanatanjahantena any amin’ireo Distrika maro, any amin’ireo Kaominina maro eto
Madagasikara.
Anisan’ny ezaka miandry ny Minisitera ny fanatsarana sy fampitomboana an’ireny
fotodrafitrasa mahakasika ny fantanjahantena ireny, mba hamporisika sy hananan’ny tanora
risi-po hiroso bebe kokoa amin’izany, satria ao anatin’ny vatana salama no misy ny saina
matsilo sy tomady.
Betsaka ihany ny resaka mifanandrifindrify tamin’izay teo, ka horaisina an-tànan-droa daholo
ny fangatahan’ny Solombavambahoaka, mahakasika ny kianja ao Bealanana, Sambava,
Antsirabe ary Manakara. Maromaro izy teo. Koa ny teny azo atao dia aleo alefantsika ny
fangatahana, jerentsika miaraka arakarak’izay tetibola misy eo am-pelatànantsika ny
fanaovana azy ireny.
Mahakasika ny ekipam-pirenentsika amin’ny “foot-ball”, izay nahaliana antsika, ka
nanaovantsika soso-kevitra marobe teo.
Marina fa ny Minisitera dia miandraikitra ny “sport” rehetra eto Madagasikara ary taranja
iray ao anatin’ny 28, izay efa manana federasiona eto Madagasikara ny “foot-ball”. Miaramiaiky isika, fa amin’ny maha “sport roi” azy dia sarotiny tokoa isika, satria io “foot-ball” io
no anisan’ny itarafana sahady ny fandrosoan’ny firenena iray amin’izao fotoana izao.
Fotoanan’ny “mondial” izao ary mahatsapa isika, fa ny firenena mandroso, amin’ny
ankapobeny, no saika tafita amin’ny dingan’ny famaranana amin’izay “mondial” izay. Tsy
ataontsika hoe karazana fijerena ny taham-pandrosoan’ny firenena iray aza ny “foot-ball”, fa
azo itsapana koa ny atao hoe: fandrosoana na atỳ anivon’ny Kaontinanta misy antsika izany
na eo anivon’ny firenena atỳ amin’ny Ranomasimbe Indiana.
Voaray ny hetahetantsika sy ny soso-kevitra teo.
Voalaza teo koa hoe tamin’ny andron’i PETER Schnidger. Marina tokoa fa nisy ny fitiliana ireo
mpilalao izay niainga tany ifotony ary nahitam-bokatra izany. Hojerentsika akaiky ny
mahakasika an’izay, fa eto dia tsy maintsy miara-miasa akaiky amin’ny mpikambana ao
amin’ny Federasionan’ny “Foot-ball” ny Minisitera. Izany hoe ny taranja rehetra dia misy
fiara-miasa amin’ny Minisitera ary tsy afaka mivaona amin’izay fomba fiasa izay isika. Ny
teny azo apetraka amintsika sy anomezana toky antsika rehetra eto dia hiezaka ny Minisitera
hijery akaiky ny fomba entina hanatsara ny taranja “foot-ball” sy hampandroso azy, ho
antsika eto Madagasikara, satria anisan’ny latsaka tokoa izy io raha nanana ny naha izy azy
taloha. Tamin’ny andron’i PETER Schnidger, araka ny voalaza teo, tamin’ny andron’i
Tompokolahy NTSOA dia nisy fotoana nampisongadina ny baolina kitra teto Madagasikara.
Koa heveriko fa fotoana hanarenantsika izao. Raisina daholo ny soso-kevitra rehetra, toy ny
hoe: misy ny “foot-balleur” izay milalao ao amin’ny “équipe”-n’i “Lille”, Adriamatoa FRANCK
Beria izany.
71
Izahay dia mankasitraka ary vonona ny hifampiresaka aminareo olona manana hevitra entina
mijery akaiky an’izay, ho tombotsoan’ny baolina kitra Malagasy.
Misokatra ho antsika Solombavambahoaka ny biraon’ny Minisiteran’ny Fanatanjahantena sy
ny Tanora ary vonona ny hifampiresaka amin’ny soso-kevitra rehetra sy hetaheta avy atỳ
aminareo, izahay.
Mbola voalaza teo, fa somary miahiahy ny Solombavambahoakatsika mahakasika ny hoe:
tena ilaina ve ny Volavolan-dalàna momba ny “dopage”, satria tsy mbola hita taratra loatra
eto amintsika izany.
Ny manosika antsika tena hiroso amin’ity, tsara ihany ny mahafantatra, araka ny efa
voalazako teo, ankoatran’ny fampianarana sy fampiofanana mety ho azontsika, mba
ahafahantsika manatsara ny fanatanjahantena amin’ny ankapobeny sy mampandroso azy
eto Madagasikara; satria ireo mpilalaontsika, ireo atletantsika dia mandray anjara amin’ny
fifaninana iraisam-pirenena. Isika koa efa nanaiky niditra tao anatin’ity Fikambanana Iraisampirenena ity ary efa nanaiky nanao sonia ny “Convention de l’UNESCO”. Manery antsika mba
hiroso amin’ny “ratification”-n’ity Volavolan-dalàna ity izay zavatra izay. Raha atỳ Afrika dia
firenena enina sisa no tsy nahavita “ratification” ary raha ato amin’ny Ranomasimbe Indiana
kosa dia roa, ka i Madagasikara sy “Djibouti” izany.
Isika dia mahafantatra ary efa nolazainay teo, fa i Madagasikara, amin’ny alalan’ny
Minisiteran’ny Fanatanjahantena no Filohan’ny Vaomieran’ny Tanora sy ny
Fanatanjahantena atỳ anivon’ny Ranomasimbe Indiana.
Rehefa namonjy ny fivoriana tsy ara-potoana voalohan’ireo Minisitry ny Tanora sy ny
Fanatanjahantena atỳ amin’ny Ranomasimbe Indiana izahay dia anisan’ny voaresaka tao ny
mahatara antsika amin’ny fankatoavana an’ity “convention de l’UNESCO” ity. Izay no
nanosika anay, fa raha isika Filohan’io “Commission” io indray no mbola tsy nahavita,
oharina amin’i “Comores” sy i “Maurice” sy ireo nosy hafa dia henatra lehibe ho antsika izay
zavatra izay. Mba hirosoana amin’ny fankatovana ity “ratification” ity, noho izay antony
voalaza teo ambony izay no itondrana azy eto aminareo Andrimpanjakana Mpanao Lalàna,
mialohan’ny hampiharana azy eto Madagasikara sy any amin’ireo Fikambanana Iraisampirenena miandraikitra azy mivantana.
Nisy soso-kevitra nomen’ny Solombavambahoaka voafidy avy any Manakara koa teo,
mahakasika ny tokony hanohanana an’ireo “clubs” izay hita fa mihetsiketsika.
Ny tena moa talohan’ny nahavoatendry ho Minisitra dia anisan’ny nitantana “club” ary
mbola mitantana an’izany amin’izao fotoana izao; ka mahafantatra tsara an’izay, saingy mila
jerena akaiky io, Andriamatoa Solombavambahoaka. Ny zavatra misy: hatramin’izao, ny
Minisitera aloha dia tsy afaka miara-miasa mivantana amin’ireo “clubs”. Ny antony dia ny
Federasiona ihany hatreto no azon’ny Minisitera omena an’izay “subvention” izay.
Raha raisintsika an’eritreritra hoe misy “clubs” 10 na 15 isaky ny Faritra, raha ampitomboina
22 izay dia misy “clubs” 200 na 300 izany eto Madagasikara. Sarotra ho an’ny Minisitera ny
hanome “subvention” tsirairay ho an’ireo. Mety ho azo atao ihany izay, fa arakaraka ny eo
am-pelantànana. Azo atao koa ny mametraka fomba fiasa vaovao, fa tsy maintsy
ifampidinihana amin’ny Federasiona izany, satria tsy maintsy miainga avy atỳ amin’ny
Federasiona no ahafahantsika miroso amin’izay.
72
Ny resaka “terrains” moa dia efa voalazako teo ny hetahetanao amin’ny fanatsarana azy ireo
any amin’ny Faritra misy antsika.
Ny Filoha Lefitry ny Antenimierampirenena, voafidy tao Fianarantsoa dia nametraka sosokevitra mahakasika ny fandefasana ireo atletantsika mandray anjara amin’ny fifaninanana
iraisam-pirenena.
Ny soso-kevitra dia nazava tsara hoe: mba tsy hisian’ny fandaniana be loatra, nefa ahazoana
vokatra tsara dia aleo ireo mpanao “sport individuel” no ampiana bebe kokoa, satria ireo no
matetika mitondra avo ny lazan’ny firenena.
Ekena, Andriamatoa Solombavambahoaka, fa marina tokoa izay.
Ny zavatra misy ary tsara ho fantatsika, araka ny voalazako teo dia tsy tokony hisy taranja
hatao zanak’Ikalahafa. Izay no fijerinay Minisitera. Na izany aza dia efa nametraka fomba
fijery vaovao izahay hoe: ny taranja efa hita fa mandeha dia ampiana tosika bebe kokoa ary
jerena koa izay fomba hanampiana ny taranja hita fa osaosa. Mifameno izany, fa izaho moa
tsy hitantara vokatra amintsika, fa vao omaly noho omaly anie ny Ekipam-pirenentsika
amin’ny “Hand-ball” no nandrombaka ny amboaran’ny “Zone 7”, tao amin’ny Nosy
“Maurice”. Nisy Delegasiona 40 ry zareo no nandeha tany ary nahazo vokatra tsara teo
amin’ny lahy sy vavy.
Heveriko fa tsy tokony ataontsika ambanin-javatra izany, fa fanohanana sy fanampiana, mba
ahazoana vokatra tsara no imasoantsika. Mbola hiatrika fifaninana amin’ny amboaran’i
Afrika ry zareo, fa fifanintsanana voalohany tatỳ amin’ny “Zone 7” iny vita iny. Araka ny
hitantsika, tamin’ireny “sport individuel” natao tany “Botswana” ireny, fa nahazo vokatra
ihany isika.
Andriamatoa Filoha Lefitra, raisinay ny soso-kevitrao ary hojerena akaiky izay. Tsara ho
fantatsika, fa tsy voatery ampian’ny Minisitera 100% ny famatsiam-boala amin’ny
“déplacement” ataon’ny mpilalaontsika mankany ampitan-dranomasina, fa misy ampahany,
arakaraky ny isan’ny mpikambana ao amin’ny Delegasiona izay mandeha, satria voafetra ny
enti-manana.
Ny Solombavambahoakan’i Fianarantsoa I, dia nanao soso-kevitra amin’ny fanaraha-maso
an’ireo atletantsika entin’ny Federasiona, misolotena ny firenentsika amin’ireo lalao iraisampirenena.
Raha nahatadidy isika dia io no anisan’ny teny nataoko tamin’ny fotoana nandraisana ny asa,
tamin’ny “passation” hoe: mila jerena akaiky ny fomba fifantenana ireo hisolotena antsika
any ampitan-dranomasina. “Equipe nationale” no resaka tamin’izay fotoana izay.
Voaray ny hetahetanao, Andriamatoa Solombavambahoaka. Efa ao anatin’ny politikan’ny
Minisitera rahateo izay. Mino aho, fa eo am-periny, mitady ny fomba rehetra ahafahana
miara-miasa amin’ny Federasiona izahay izao.
Farany, ny resaka “Jeux des îles”.
Hatao ao amin’ny Nosy “La Réunion” amin’ny taona ho avy ny andiany manaraka. Noho
izany, marina tokoa fa efa tokony hisy ny fanomanan-tena ho an’ireo atleta Malagasy.
Efa nisy resaka nifanaovanay tamin’ny Minisitry ny Fanatanjahantena sy ny Tanora
Maorisiana. Ato ho ato dia hisy fihaonana am-pirahalahiana ho an’ny “foot-ball” sy ho
an’ireo taranja hafa hatao eto Madagasikara. Hisy mpilalao avy amin’ny ekipa nasionaly
73
Maorisiana ho tonga eto. Tafiditra ao anatin’ny fanomanan-tenan’ny mpilalaontsika sy ny
atletantsika hiatrika ny Lalaon’ny Nosy sahady izay. Eo koa ny fampivondronana ny mpilalao
rehetra heverina fa handray anjara sy hisolotena antsika amin’izay fotoana izay. Kasaina
hatao amin’ny volana Septambra sy Oktobra ho avy izao izany. Miankina amin’ny entimanana moa no ahafahantsika miroso sy manatanteraka an’izay.
Izay angamba no amaramparanana ny resaka.
Mankasitraka, mankatelina antsika Solombavambahoaka.
Andriamatoa Filoha,
Ianareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Ianareo Andriamatoa sy Ramatoa isany Solombavambahoaka.
Tahaka izay no resaka nifampizarana teto, mikasika ireo soso-kevitra sy fanontaniana
napetrakareo.
Mankasitraka sy mankatelina, naharitra nihaino hatramin’ny farany. Koa dia manantena
izahay fa holaniantsika ity Volavolan-dalàna ity, mba ahafahantsika manatsara sy
mampiroborobo ary mampandroso ny fanatanjahantena amin’ny ankapobeny sy ny tanora
eto Madagasikara.
Misaotra, Tompokolahy.
Mankasitraka, Tompokovavy.
- Tehaka - 28 - Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalana laharana
faha-001/2013 tamin’ny 27 martsa 2013 « Autorisant la ratification de la Convention
Internationale contre le dopage dans le Sport conclue entre la République de
Madagascar et les Etats Parties de la Conférence de l’UNESCO du 19 octobre 2005 » Andriamatoa FILOHA
Mankasitraka, mankatelina, Andriamatoa Minisitra, tamin’ny fanampim-panazavana
nomenao ary ankasitrahana ihany koa ny vaovao tsara mahafinaritra izay nomenao; satria
ilain’ny Malagasy ny maheno ny vaovao tsara mahakasika azy.
Izay no ela, fa dia hiditra amin’ny fandraisana fanapahan-kevitra isika izao.
Izay mahalany an’ity Volavolan-dalàna ity atsangano ny tànana.
- Solombavambahoaka maro no nanangan-tànanaTsy misy mitsipaka?
- Tsy misy Izay tsy milaza ny heviny?
- Tsy misy -
74
-TehakaAmbarako fa lany ny Volavolan-dalàna laharana faha-001/2013 tamin’ny 27 martsa 2013
« autorisant la ratification de la Convention Internationale contre le dopage dans le sport
conclue entre la République de Madagascar et les Etats parties de la conférence de
l’UNESCO du 19 oktobre 2005 ».
Arahabaina ianareo avy ao amin’ny Minisitera, indrindra ianao Andriamatoa Minisitra.
Arahabaina ihany koa ary isaorana isika, izay nilofo niasa mikasika an’io Volavolan-dalàna io,
tao amin’ny Vaomieran’ny Fanatanjahantena sy ny Tanora.
Mazava ho azy, misaotra antsika Solombavambahoaka tsy ankanavaka, ihany koa.
- Tehaka Satroka kely, fa tsy maintsy omentsika lalana Andriamatoa Minisitra.
Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana
Andriamatoa Minisitra, raha mba misy “évènement sportif” lehibe; ohatra raha mba misy
“équipe international” tonga eto dia mangataka izahay Solombavambahoaka, omeo
fanasana izahay mba hipetraka amin’ny toerana iray, ka ho entinay any amin’ny Faritra misy
anay ny zavatra hitanay eo; satria ny ankabeazanay ireto dia “sportifs” daholo.
Aza atao hoatran’ny an’ny sasany hoe: omena fanasana izahay, nefa mitsangana toy ny
“garde du corps”-n’ny Minisitra. Sarotiny amin’izany izahay, fa mba omena toerana; ho
tonga izahay hanamaro isa. Raha mety, Tompoko, azafady.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary, raha mbola misy tianao ambara vetivety, Andriamatoa Minisitra, dia omena anao ny
fitenenana.
Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA Jean Anicet, Minisitry Tanora sy ny Fanatanjahantena
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
Ianareo mpikambana ao amin’ny Birao Maharitra,
Ianareo Solombavambahoaka izay manatrika eto.
Voaray tokoa ny hetahetan’ny Solombavambahoaka namantsika teo. Tsara ny manamafy, fa
ny “événement sportif” dia saika ry zareo ao amin’ny “mouvement sportif” no
tompon’andraikitra mivantana amin’ny fikarakarana azy. Ny fiahiana kosa dia saika ny
Minisitera amin’ny ankapobeny no manao izany. Ezahana ny hijery akaiky an’izay, satria ny
andraikitry ny Minisitera dia manara-maso sy mandrindra ny fandaminana rehetra momba
izany. Manome famatsiam-bola koa araka izay misy eo am-pelantànana.
Voaray ny hetahetanao, Andriamatoa Solombavambahoaka. Atao izay ahafahantsika
Solombavambahoaka mahazo an’ireny karatra fanasana ireny rehefa misy “événement
sportif international” atao eto amintsika.
Farany Andriamatoa Filoha, dia mankasitraka indrindra tamin’ny hamoram-potsika
Solombavambahoaka rehetra, tamin’ny fandaniana ny Volavolan-dalàna ary eto dia manan-
75
kambara kely: izahay ato amin’ny Minisiteran’ny Tanora sy ny Fanatanjahantena dia maneho
etoana ny fankasitrahana ny Vaomiera.
Ny Minisiteran’ny Tanora sy Fanatanjahan-tena, Ramatoa Filohan’ny Vaomiera dia
mankasitraka ny fiaraha-miasa aminao.
Tsara ny milaza amintsika, fa manana fomba fiasa tahaka izao izahay ao amin’ny
Minisiteran’ny Tanora sy ny Fanatanjahantena: manokatra birao ao amin’ny Minisitera, ho
an-dRamatoa Solombavambahoaka, Filohan’ny Vaomiera, izahay.
Faharoa, misy fiarakodian’ny Minisitera atolotray hampiasain-dRamatoa Filohan’ny
Vaomieran’ny Tanora sy Fanatanjahantena koa.
Misaotra sy mankasitraka, Andriamatoa Filoha.
Misaotra, Tompokovavy.
Mankasitraka, Tompokolahy.
Andriamatoa FILOHA
Eny ary. Mamerina ny fisaorana anao sy ireo mpiara-miasa aminao, Andriamatoa Minisitra.
Omen-dalana ianareo, Tompoko.
Eny ary, izay angamba no izy raha ohatra tsy misy “thème” hafa horesahantsika.
Misy satroka, omena anao ny fitenenana, Andriamatoa Solombavambahoaka.
Andriamatoa RASOLONOMENJANAHARY Fidélis Justin
Misaotra Andriamatoa Filoha.
Ny ahy fanamafisana fotsiny ny amin’ilay “assiduité”: mahamenatra ny fahavitsiana tahaka
izao, ka mba itadiavo hevitra.
Manaraka raha mety, Andriamatoa Filoha: rehefa mba fivoriambe sahala amin’izao dia
tokony tsy miala amin’ilay “sujet” isika. Efa lazaina dieny mialoha raha mety, hoy aho, mba
asiana “divers”, satria manararaotra izahay Solombavambahoaka, mihaona amin’ireo
Mambran’ny Governemanta ireo, ireo Minisitra ireo dia aorian’ny “adoption”-n’ny zavatra
atao, izay vao mba misy ny “divers” ahazoana mifampiresaka, satria lasa mivoaka ilay olona
dia tsy misy hanangan-tànana intsony ato, ka mahamenatra.
Misaotra, Andriamatoa Filoha.
.'É;.t,-,
76
-29 - Fiatoan'nyfivorianaAndriamatoaFILOHA
M i s a o t r aa n a o ,A n d r i a m a t oS
ao l o m b a v a m b a h o a k a .
Efavoaresaka
ihanykoa ny fomba
teo ny tsy fahatongavana
Efavoaresaka
sy ny "assiduité".
fifaneraseran
a ami n-dryzareoM panatanteraka.
N y m o r a a m i n ' i od i a m a n a t o n af o t s i n yi s i k a i, n d r i n d r an y M i n i s i t r as a h a l aa m i n ' i r e n ys, a t r i a
efa nitenyizyteo hoe: misokatrany varavarany.
isikamanatonaazyna
Tsytokonyhisalasala
m a n a t o n an y m p i a r a - m i a saam i n y .
Rahaohatratsy misy "thème" hafa ifampiresahana
intsonydia tapitra etoanany asantsika
t a m i n ' i t yh e r i n a n d r o
ity.
Misaotraantsikarehetranaharitrahatramin'nyfarany.
Herinandro
s o m a r ym a f i m a f yi h a n yi z y i t y ; k o a d i a i s a o r a n a n t s i k at a m i n ' n ya s a ,i n d r i n d r a
i s i k at a o a n a t i n ' n yV a o m i e r a .
n a n a t o n t o saar a k ai z a y
l s a o r a k om a n o k a n ak o an y a t o a m i n ' n yB i r a oM a h a r i t r ai,z a yn i e z a k a
azo atao, ny fivoriantsika.Mbola mametrakany fialan-tsiny,AndriamatoaFiloha,izay
m a m i t ai r a k aa n yi v e l a n ya m i n ' i z a foo t o a n ai z a o .
M i k a s i k an y a m i n ' n yh e r i n a n d r o
a m b o n yd i a a l e os a m ym i j e r yS M S ,m b a a h a f a n t a r a nhao e :
a h o a n an o f a n d r i n d r a n t s i knay z a v a - m i saym i n ' i z a y .
Tiakony mampitaamintsikafa ao ivelanyao, rahatsy diso aho, na tsy fantatrohoe aizano
izayte-hanatrikany matsosy
misy ny fisoratanaanaranaho an'ireoSolombavambahoaka,
t e - h a n a of a n k a l a z a nnay f a h a - 2 6J o n ae t o A n t a n a n a r i v o .
, ba ahafahan'izay
T o k o n ym i s o r a t r aa n a r a n aa m i n ' n yf o m b a f a r a n ' i z a yh a i n g a n ai a n a r e om
m a n a t a n t e r a ki za a n yh, a m b o a t r a
n y t o k o n yh a t a o n y .
lzay angambano azokolazaina,fa aleo ampanenoakokely raha sitrakareo,fa tsy ahy ny
l a k o l o s yf a
, t a p i t r an y h e r i n a n d r d
o i a a m p a n e n o a kkoe l yi z y .
- Lakolosy
N i a t ot a m i n ' n y2 o r a s y 5 0 m i n i t r at,o l a k ' a n d r on,y f i v o r i a n a .
f-H
';
lJ
ltj$
FIZAHAN-TAKELAKA
Pejy
- Fitohizan’ny fivoriana ………………………………………………………………….……………………………… 01
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 01
- Fiantsoana anarana ……………………………………………………………………………………………………. 01
- Teny nataon’Andriamatoa RANDRIANARISOA Rivoniaina Guy Célin ………………………….. 01
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014,
momba ny Fandravonana ny Fitantanana ny Volam-panjakana taona 2007 …….………….. 02
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 02
- Famakiana ny tatitra …………………………………………………………………………………………………. 02
- Teny nataon’Andriamatoa RAZAFIMILY Constance ……………………………………………………. 02
- Teny nataon’Andriamatoa RANDRIANAIVOSON Andrianavalona Fanomezanjaka ……… 03
- Fanamarihana na fanintsiana ny tatitra …………………………………………………………………….. 06
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 06
- Teny nataon’Andriamatoa RANDRIANASOLO Brice,
Talen’ny Kabinetran’ny Minisiteran’ny Fitantanam-bola sy ny Tetibola ……………………….. 07
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-001/2014 tamin’ny faha-11 May 2014 momba ny Fandravonana
ny Fitantanana ny Volam-panjakana, taona 2007 …………………………………………………………. 07
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 07
- Teny nataon’Andriamatoa RANDRIANASOLO Brice,
Talen’ny Kabinetran’ny Minisiteran’ny Fitantanam-bola sy ny Tetibola ……………………….. 08
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 09
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny
asa fampihorohoroana sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro …….. 09
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 09
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud ……………………………………………………………………. 09
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 13
- Teny nataon’Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana ……………………………………………. 13
- Fampahafantarana ireo solotenan’ny Governemanta ………………………………………………… 13
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana ……………………..……………… 13
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 14
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana …………………………………….. 14
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 14
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 14
- Teny nataon’Andriamatoa ANDRIAMITANTSOA Benjamin …………………………………………. 14
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 15
- Teny nataon’Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Georges Edmond ……………………… 15
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 16
- Teny nataon’Andriamatoa RAHASIMANANA Paul Bert ………………………………………………..16
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 17
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina ……………………………….. 17
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 19
- Teny nataon-dRamatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVONY Marie Michelle ……………. 19
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 20
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud …………………………………………………………………… 20
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 21
- Teny nataon’Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana ……………………………………………. 21
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 21
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina ……………………………….. 22
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 22
- Teny nataon’Andriamatoa HOUSSEN ABDALLAH ……………………………………………………….. 22
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 22
- Teny nataon-dRamatoa RAVELOHANITRA Nirina ……………………………………………………….. 23
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 23
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Fitombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana …………………………………… 23
- Teny nataon’Andriamatoa RAZARANAINA Jean Claude, Tale Jeneraly SAMIFIN …………. 27
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 28
- Teny nataon-dRamatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVONY Marie Michelle ……………. 28
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 29
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana …………………………………….. 29
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny ny Volavolan-dalàna laharana
faha-005/2014 tamin’ny 28 May 2014, miady amin’ny asa fampihorohoroana
sy ny heloka bevava voarindra mahakasika firenena maro ………………………………………….. 29
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 29
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014
« sur la lutte contre la Cybercriminalité » …………………………………………………………………… 30
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 30
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 30
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud ……………………………………………………………………. 30
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 33
- Teny nataon-dRamatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse ………………………………………………. 33
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 34
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana ……………………………………… 34
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 34
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-006/2014 tamin’ny 28 May 2014 « sur la lutte contre la Cybercriminalité » ……… 35
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 35
- Teny nataon-dRamatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse ……………………………………………….. 35
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 35
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana …………………………………….. 36
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 36
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud ……………………………………………………………………. 36
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 36
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud …………………………………………………………………… 36
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » …………………………. 36
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 36
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 37
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud ……………………………………………………………………. 37
- Fanamarihana na fanitsiana ny tatitra ……………………………………………………………………….. 39
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 39
- Teny nataon-dRamatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse ………………………………………………. 40
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 40
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Tombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana ……………………………………… 40
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 40
- Teny nataon’Andriamatoa DJAOSERA Irenée ……………………………………………………………… 40
- Teny nataon’Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Edmond Georges …………………….. 40
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 42
- Teny nataon’Andriamatoa TODY Arnaud …………………………………………………………………… 42
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 43
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina ………………………………. 43
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna laharana
faha-007/2014 tamin’ny 28 May 2014 « portant institution
de la Commission Nationale Indépendante des Droits de l’Homme » ………………………….. 43
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 43
- Teny nataon-dRamatoa RAMANANTENASOA Noëline,
Mpitahiry ny Fitombokasem-panjakana, Minisitry ny Fitsarana ……………………………………. 44
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Tolo-pehin-kevitra
laharana faha-002-2014/R, hananganana Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny
Parlemanta, mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara ……….. 44
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 44
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 45
- Teny nataon’Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery …………………………………………. 45
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 48
- Teny nataon’Andriamatoa NIVO Rufin ……………………………………………………………………….. 48
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA Naivo Herinantsoina …………………………………….. 48
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 49
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA Naivo Herinantsoina …………………………………….. 49
- Fandraisana fanapahan-kevitra amin’ny fametrahana ny Vaomiera …………………………. 50
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 50
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina …………………………………. 50
- Fifidianana ny Filohan’ny Vaomiera mpanadihady eo anivon’ny Parlemanta,
mahakasika ireo olana momba ny fananan-tany eto Madagasikara ……………………………. 50
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA Ranaivo Herinantsoina …………………………………. 51
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 51
- Teny nataon’Andriamatoa RAKOTOMANJATO Rodin Edmond Georges ……………………… 51
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 52
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina ……………………………….. 52
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 52
- Teny nataon’Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana …………………………………………… 53
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 53
- Teny nataon-dRamatoa RATSIVALAKA née RAHERIARIVO Marie Michelle ………………… 53
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 53
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLDINA RANAIVO Herinantsoina ………………………………. 54
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 55
- Fandinihana sy fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalàna
laharana faha-001/2013 tamin’ny 27 Martsa 2013 « Autorisant la ratification
de la Convention Internationale contre le dopage dans le Sport conclue
entre la République de Madagascar et les Etats Parties de la Conférence
de l’UNESCO du 19 Octobre 2005 » ……………………………………………………………………………… 56
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 56
- Famakiana ny tatitra ………………………………………………………………………………………………….. 56
- Teny nataon’Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery ………………………………………….. 56
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 59
- Famelabelarana ny antonanton’ny Volavolan-dalàna ………………………………………………… 59
- Teny nataon’Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA Jean Anicet,
Minisitry Tanora sy ny Fanatanjahantena …………………………………………………………………….. 59
- Adihevitra ankapobeny ………………………………………………………………………………………………. 61
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 61
- Teny nataon’Andriamatoa RAOLIDINA RANAIVO Herinantsoina ………………………………… 61
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………. 62
- Teny nataon’Andriamatoa RASOLONOMENJANAHARY Fidélis Justin …………………………. 62
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 63
- Teny nataon-dRamatoa VOLAHAINGO Marie Thérèse ………………………………………………. 63
- Teny nataon’Andriamatoa NASSER Ahmed ………………………………………………………………… 63
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 64
- Teny nataon’Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana ……………………………………………. 64
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 65
- Teny nataon’Andriamatoa ZAFIMAHATRATRA Abel …………………………………………………… 65
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 66
- Teny nataon’Andriamatoa ANDRIANARIVO Harimampianina Razakarivelo ………………. 67
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 67
- Teny nataon’Andriamatoa RATOVOSON Manoelina Hery …………………………………………. 67
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA …………………………………………………………………………….. 68
- Teny nataon’Andriamatoa RAHOLIDINA Ranaivo Herinantsoina ………………………………… 68
- Teny nataon’Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA Jean Anicet,
Minisitry ny Tanora sy ny Fanatanjahantena ……………………………………………………………….. 69
- Fandraisana fanapahan-kevitra mikasika ny Volavolan-dalana laharana
faha-001/2013 tamin’ny 27 martsa 2013 « Autorisant la ratification de la
Convention Internationale contre le dopage dans le Sport conclue
entre la République de Madagascar et les Etats Parties de la
Conférence de l’UNESCO du 19 octobre 2005 » …………………………………………………………… 73
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 73
- Teny nataon’Andriamatoa RAVELOARIVONJY Behavana ……………………………………………. 74
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 74
- Teny nataon’Andriamatoa ANDRIAMOSARISOA Jean Anicet,
Minisitry Tanora sy ny Fanatanjahantena …………………………………………………………………….. 74
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 75
- Teny nataon’Andriamatoa RASOLONOMENJANAHARY Fidélis Justin ………………………….. 75
- Teny nataon’Andriamatoa FILOHA ……………………………………………………………………………… 76
- Fiatoan’ny fivoriana …………………………………………………………………………………………………… 76

malagasy version

fomba fiompiana

FLM TOBY FANANTENANA 67 Ha Fiombonam