Fotogrametri - Gümüşhane Üniversitesi Harita Mühendisliği

Fotogrametriye Giriş
2013-2014, BAHAR YY
Fevzi Karslı (Doç. Dr.)
Harita Mühendisliği Bölümü
23 Mart 2014 Pazar
Ders Planı ve İçeriği
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
1. Hafta
Giriş, dersin kapsamı, kavramlar, kaynaklar.
2. Hafta
Fotogrametrinin tanımı ve uygulama alanları,
Fotogrametrinin optik ve matematik temelleri, tanımlar.
3. Hafta
Fotogrametrik hava kameralarının özelliklerinin tanıtımı,
Optik izdüşüm, paralel ve merkezi izdüşüm kavramları.
4. Hafta
Merkezi izdüşümün özellikleri ve fotogrametrideki kullanımı,
Fotogrametride kullanılan koordinat sistemleri.
5. Hafta
Resim, model ve çekim koordinat sistemleri arasındaki geçişler.
6. Hafta
Arazi koordinatları ile resim koordinatları arasındaki bağıntılar,
Üç boyutlu dönüşüm matrisi, küçük dönmeler, diferansiyel formüller
7. Hafta
Stereoskopik (üç boyutlu) görüş ve ölçme,
Üç boyutlu model ölçümü ve paralaks hesabı
8. Hafta
1. Arasınav
23 Mart 2014 Pazar
2
Ders Planı ve İçeriği
9. Hafta
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Aynalı stereoskopla uygulama
10. Hafta
Aynalı stereoskopla uygulama,
Hava fotoğraflarının çekimi, kullanılan kameralar, yardımcı aletler
11. Hafta
Fotoğrafların bindirme(örtüşme) oranlarının hesabı,
Kontrol noktalarının jeodezik ve fotogrametrik yöntemlerle belirlenmesi
12. Hafta
Uçuş planının hazırlanması, Hava fotogrametrisinde fotoğraf alım şekilleri
13. Hafta
Hava fotoğraflarının değerlendirilmesi,
Tek resim değerlendirmesi, Sayısal, grafik ve optik değerlendirme
14. Hafta
15. Hafta
23 Mart 2014 Pazar
Tek resim değerlendirmesinde yükseklik farkından ileri gelen nokta
kayması,
Resim çiftleri ile ilgili matematik esaslar
Çift resim değerlendirmesi,
Resim çiftlerinin Karşılıklı Yöneltmesi ( Bağımsız, Bağımsız)
Mutlak Yöneltme
3
Kaynaklar-Yazılım
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Kraus, K., (1993); Photogrammetry Volume I, Fundementals and Standard
Process, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany.
Kraus, K., (1999); Photogrammetry Volume II, Advanced Methods and
Applications, Ferd. Dümmlers Verlag, Bonn, Germany.
Kraus, K., (2007); Fotogrametri, Fotoğraflardan ve Lazer Tarama
Verilerinden Geometrik Bilgiler, Çeviri, İTÜ.
Gürbüz, H., (2006); Genel Fotogrametri I, Anakara.
Erdoğan, S., (Editör) (2011), Fotogrametri, AÖF Yayın No: 1992, Anadolu
Üniversitesi.
www.google.com.tr (anahtar kelime: fotogrametri, photogrammetry)
www.isprs.org, www.asprs.org, …
MATLAB ve LPS yazılımları
23 Mart 2014 Pazar
4
Ölçme ve Değerlendirme
Etkinlik
Sayı
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Katkı Oranı
Ara Sınav
1
20
Kısa Sınav
-
-
Yarıyıl Sonu Sınavı
1
60
Ödev (Dönem)
1
20
Haftalık Ödevler: 3 adet (kanaat notu olarak değerlendirilecek, “bonus puan” )
23 Mart 2014 Pazar
5
Fotogrametri- Genel Bir Bakış
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
6
Veri Alımı
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
7
Veri Alım Mesafesi
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
8
Alım Yöntemi-Yersel ve hava
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
9
Alım Yöntemi
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
10
Değerlendirme
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
11
Değerlendirme Aletleri
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
12
Ürünler
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
13
Ürünler
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
14
Ürünler
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
15
Kullanım Alanları
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
16
Fotogrametriye Giriş (Tanım)
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
17
Fotogrametriye Giriş (Tanım)
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
18
Fotogrametriye Giriş
(Temel İşlem Adımları)
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
19
Fotogrametriye Giriş (Sınıflandırma)FevziFotogrametri
Karslı, KTÜ
23 Mart 2014 Pazar
20
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
21
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
22
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
23
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
24
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
25
Fotogrametriye Giriş (Fotoğraf)
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
26
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
27
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
28
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
29
Fotogrametriye Giriş (Uygulama Alanları)
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
23 Mart 2014 Pazar
30
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
31
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
32
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
33
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
34
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
35
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
36
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
37
Fotogrametriye Giriş
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
3-D Perspektif Görünüş
23 Mart 2014 Pazar
38
Fotogrametriye Giriş (Tıp alanı)
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
39
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
40
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
41
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
42
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
43
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
44
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
45
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
46
Fotogrametriye Giriş
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
47
Fotogrametriye Giriş
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Çıktı: 3D Model
Girdi: Stereo Görüntü
23 Mart 2014 Pazar
48
Fotogrametriye Giriş
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Yeşil: Referans
Mavi: Eşleşen bölge
Kırmızı: Eşleşmeyen bölge
23 Mart 2014 Pazar
49
Fotogrametriye Giriş
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Örnekler çoğaltılabilir…..
23 Mart 2014 Pazar
50
Fotogrametri Tanım
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotogrametri kelime anlamı olarak, Yunanca üç kelimeden
oluşmaktadır.
Photos = Işık; Gram= çizili veya yazılı ; Metron= Ölçme
Işık yardımıyla oluşan görüntü üzerinde ölçme yapmak işlemi olarak
adlandırılır.
Fotogrametri: Photos + Gramma + Metron : Fotoğraflarla ölçme.
Foto yorumlama: Işık + Çizim + Ölçüm
Bu iki terimden hareketle, fotogrametri, ölçme ve yorumlama olarak iki
kısma ayrılabilir.
(Genel tanım) Fotogrametri, cisimler ve oluşturdukları çevreden
yayılan ışınların şekillendirdiği fotoğrafik görüntülerin ve yaydıkları
elektro manyetik enerjinin kayıt, ölçme ve yorumlama işlemleri
sonunda bu cisimler ve çevre hakkında güvenilir bilgilerin elde
edildiği bir teknoloji ve bilim dalıdır.
23 Mart 2014 Pazar
51
Fotogrametri Tanım
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
(Teknik tanım) Fotogrametri iki veya üç boyutlu cisimlerin fotoğraflar
üzerinden ölçülmesidir. Bugün artık fotoğraf yerine dijital/CCD kameralarla
üretilen veya tarayıcılarla elektronik olarak dijital ortamlara görüntüler
kullanılabilmektedir.
Fotogrametri, resimler üzerinden objelerin konum, büyüklük ve biçimini
belirleyen bir bilim dalıdır.
Fotogrametrik ölçme ve değerlendirme sonucunda üç farklı ürün elde
edilebilir. Bunlar;
 Objelerin x,y,z koordinatı,
 Topoğrafik harita ve plan,
 Düşeylenmiş fotoğraf veya bir başka ifade ile ortofoto (fotoğraf harita),
23 Mart 2014 Pazar
52
Neden Fotogrametri?
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotogrametrik yöntem ile sayısal harita yapımına ilişkin olarak
yayınlanan “Bakanlıklar arası Harita İşlerini Koordinasyon ve Planlama
Kurulu Yönetmeliği Uyarınca, Harita Yapımı İle İlgili Bütçe Aktarma
Hesaplarına Esas Olacak Birim Fiyat (2004 yılı)” listesinde 1/1000 ölçekli
bir paftanın fotogrametrik yöntem ile yapım bedeli, uçuş, film, banyo
baskı, fotogrametrik nirengi ve stereo sayısallaştırma aşamalarını içeren
bir çalışmada 2200 TL ,
İller Bankası Genel Müdürlüğü, Harita Dairesi Başkanlığı, 2005 1.
dönem, “Sayısal Halihazır Harita Alımı Meskun ve Gayirmeskun Hektar
Birim Analiz Fiyatları (%25'li)” başlıklı yayın’a göre bir adet fotogrametrik
pafta alanına karşılık gelen yaklaşık 36 hektarlık gayri meskun alan için,
yersel yöntem ile halihazır harita yapım bedeli 7.000 TL, hektarda 10
bina bulunan 36 hektarlık bir paftanın bedeli ise 20.000 TL’dir.
23 Mart 2014 Pazar
53
Neden Fotogrametri?
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotogrametrik yöntem üç veya dokuz katı ekonomiktir;
– Proje alanı 3000‐3500 hektardan büyük; yani yaklaşık 100 adet
1/1000 ölçekli harita üretilecek olmalı (kesin kural değil…!),
– Süre avantajı,
• Günün her saatinde (gece/gündüz) üretime devam edilebilmesi,
• Kış şartlarından dolayı üretime ara verilmemesi,
• Proje çalışmalarının arazinin olumsuz şartlarından etkilenmeyen
ofis koşullarında ve daha yönetilebilir, kontrol edilebilir ortamda
yapılıyor olması,
gibi avantajları ile mekansal veri üretiminde fotogrametrik yöntem,
kaliteyi güvence altına alma adına önemli bir veri üretim tekniğidir.
23 Mart 2014 Pazar
54
Gereksinim
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Temel veriler
Kent bilgi sistemleri
Diğer Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
Planlar
Konum+yükseklik bilgisine ihtiyaç duyulan diğer
projeler…
23 Mart 2014 Pazar
55
Fotogrametrik Bilgiler
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotogrametride fotoğraflardan alınan bilgiler iki grupta
toplanabilir.
1. Geometrik bilgiler (konum, biçim, boyut , alan vb.)
Bu bilgiler fotoğraflar üzerinden ölçüm işlemleri yapılarak
elde edilir.
2. Metrik olmayan diğer bilgiler (bitki örtüsünün türü,
durumu, fotoğrafik dokunun sağladığı diğer bilgiler)
Metrik olmayan bilgiler foto yorumlama (foto-interpratosyon)
işlemi ile elde edilir.
23 Mart 2014 Pazar
56
Fotogrametri Kullanım Alanları
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotogrametrinin esas kullanım alanı, topoğrafik harita üretimidir. Bu haritalar
çizgisel (grafik) veya raster (ortofoto) formda olabilmektedir. Sayısal Yükseklik
Modeli (SYM) üretiminde de fotogrametrik yöntemler kullanılabilir.
Fotogrametrik değerlendirme ile, arazi yüzeyinin kullanımı ve şekli ile ilgili bilgiler
ise çeşitli şekillerde modellenerek CBS ortamında değişik biçimlerde işlenirler.
Dolayısıyla CBS için önemli bir veri kaynağıdır.
Fotogrametri mülkiyet amaçlı kadastro çalışmaları için, sınır noktalarının
belirlenmesinde de kullanılmaktadır.
Bir başka kullanım alanı, yakın saha fotogrametrisidir. Fotogrametrinin bu
uygulama alanında, obje uzaklığı ile resim platformu arasındaki mesafe 1 m ile
100 m arasında değişmektedir. Mimarlık, arkeoloji, binaların veya mühendislik
yapılarının hassas ölçümü, deformasyon ölçmeleri, kinematik ölçmeler ve bir
çok uygulama yakın saha fotogrametrisinin uygulama kapsamındadır.
23 Mart 2014 Pazar
57
Fotogrametri Uygulama Alanları
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Topoğrafik uygulamalar
•Bu uygulamalar her ölçekte haritanın yapımında
örneğin 1/1000 -1/100000 ölçekli harita yapımı,
•Daha öncede yapılan haritaların revizyonunda
•Kadastro çalışmalarında
•Birçok mühendislik çalışmalarında Fotogrametri kullanılır.
Topoğrafik olmayan alanlardaki uygulamalar
•Tarım (Toprak ve bitki örtüsü etütlerinde)
•Jeoloji ve Jeofizik
•Ormancılık
•Arkeoloji
•Mimarlık
•Uçak –Gemi inşaatı ve otomotiv sanayi
•Astronomi
•Metalurji
•Tıp, Diş Hekimliği
•Kriminoloji (suç bilimleri, trafik kazalarının tespiti ve incelenmesinde)
•Askeri vb. alanlarda kullanılır.
23 Mart 2014 Pazar
58
Ülkemizde Fotogrametrik Çalışma
Alanında İlkler
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
 1927 yılında Alman Zeiss firmasından satın alınan bir stereo Autograph,
bir rödresman ve bir stereo komparatör aleti ile ilk kez çalışmalar
yapılmıştır.
 Hava fotogrametrisi yöntemi ile ilk kez 1929 da Bonn projeksiyonunda
Bergama‐Çandarlı paftası üretilmiştir.
 1936 yılında hava fotogrametrisi uygulamaları genişletilmiş, İstanbul
kenti imar planları için gerekli altlıkları sağlamak üzere, hava fotoğrafları
çekilmiş ve 140 km2’lik bir alanın 1/2000 ölçekli foto planları yapılmıştır.
 Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü 1952 yılında Wild firmasından dört
adet fotogrametri aleti satın almıştır.
 Fotogrametrinin özel sektör tarafından da uygulanabilmesi, 203 sayılı
yasanın 1986 yılında yapılan değişikliği ile mümkün olabilmiştir.
 Yerel yönetimlerde büyük ölçekli haritaların fotogrametri ile üretimi 1987
yılında başlamıştır, İBB
23 Mart 2014 Pazar
59
Sayısal/Çizgisel Fotogrametrik HaritalarFotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
ve daha büyük ölçekli harita yapımı
(günümüzde vektör tarzda üretilen halihazır harita)
– Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim
Yönetmeliği‐ BÖHHÜY, 2005
 1/5000
 Orta ve küçük ölçekli topoğrafik harita yapımı
(günümüzde vektör tarzda üretilen harita)
– 1/25000 temel ölçeği ve türetilen 1/50000, 1/100000,
1/250 000, 1/500000‐HGK standartları
23 Mart 2014 Pazar
60
Ortofoto/Orto görüntü
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
 1/5000 ve daha büyük ölçekli ortofoto/ortofoto harita
yapımı (Raster)
– Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim
Yönetmeliği‐ BÖHHÜY, 2005
 Orta ve küçük ölçekli ortogörüntü /ortofoto / ortofoto
harita yapımı (Raster) – HGK standartları
23 Mart 2014 Pazar
61
Diğer ürünler
 Sayısal
arazi/yükseklik/yüzey modeli
Raster‐GRID)
- SAM, SYM‐DEM, DTM, DSM
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
(Vektör‐TIN,
 Fotoplan (Raster)
 3B Kent Modelleri (Vektör+raster)
 Fotoğraf, Anaglif vb. ekran görüntüleri (Raster) /çıktılar
23 Mart 2014 Pazar
62
Fotogrametrinin Sınıflandırılması
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
1. Kamera konumuna göre gruplandırma;
Uzak mesafe fotogrametrisi (Far-range photogrammetry), kamera obje
uzaklığı oldukça büyüktür.
Yakın resim fotogrametrisi (Close-range photogrammetry), kamera obje
mesafesi belirli ve küçük değer almaktadır.
2. Diğer bir gruplandırma,
Hava fotogrametrisi (Aerial photogrammetry), bu çoğunlukla uzak mesafe
fotogrametrisi grubuna girmektedir.
Yer yada yersel fotogrametri (Terrestrial Photogrammetry), buda yakın resim
fotogrametrisi grubu içerisinde yer alır.
Uydu fotogrametrisi (Satellite photogrammetry)
3. Bir başka gruplandırma ise,
Topografik Fotogrametri,
Topografik olmayan Fotogrametri,
23 Mart 2014 Pazar
63
Fotogrametrinin Sınıflandırılması
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
4. Değerlendirme Yöntemine Göre Sınıflandırma
Plançete Fotogrametrisi: Uçağın icadından önce, yersel fotogrametride kullanım alanı
bulmuştur. Kamera ile yersel ölçü aleti olan teodolit birlikte kullanılmıştır.
Analog Fotogrametri: Analog kameralarla çekilen fotoğraflar optik mekanik aletlerde
değerlendirilerek model oluşturulup ve bu aletlere bağlı çizim masaları kullanılarak istenilen
ölçekte çizimler yapılabilmiştir.
Analitik Fotogrametri: Analitik fotogrametride veri olarak analog resimler kullanılır. Optik
mekanik aletler yerini daha çok bilgisayarlarla desteklenmiş optik aletlere bırakmıştır. Böylece
fotogrametrik işlem belli ölçüde otomatize edilmiştir. Bilgisayarda elde edilen ürünlerin CAD
sistemlerine aktarılma olanağı da doğmuştur.
Dijital Fotogrametri: Dijital ya da sayısal fotogrametride analog resimler yerini dijital
resimlere yani görüntülere bırakmıştır. Bütün ölçme ve değerlendirme işlemleri bilgisayar
ortamında yapılmaktadır. Dijital kameralar veya tarayıcılar kullanıldığında, resimler doğrudan
bilgisayara aktarılabilmektedir.
23 Mart 2014 Pazar
64
Fotogrametri: Tarihi Gelişim
PLANÇETE
FOTOGRAMETRİSİ
ANALOG
FOTOGRAMETRİ
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
ANALiTiK
FOTOGRAMETRi
Uygulama
Finsterwalder
Üç Boyutlu
Değerlendirme
Sayısal Arazi
Modelleri
DİJİTAL
FOTOGRAMETRi
Geliştirme
Değerlendirme Aletleri
(Autograph)
Motorlu Uçak
Laussedat
Meydanbauer
Bilgisayar Destekli
Değerlendirme Aletleri,
Hava Triyangülasyonu
Bulunuş
Fotoğrafın
Bulunuşu
1850
23 Mart 2014 Pazar
Resim Çekme Makinesi
Stereokomparatör
1900
Dijital Görüntü
İşleme
Bilgisayar
1950
2000
65
Fotoğraf
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Fotoğraf: Bir kamera aracılığıyla ışığa duyarlı bir katman üzerine kaydedilmiş görüntüdür.
Üzerinde geometrik ve fiziksel özellikleri gösteren bilgiler vardır.
Göz uyumu
(Akomodasyon)
Gözün objeye göre kendini ayarlamasına göz uyumu
yada akomodasyon denir. “O” değeri göz için belli bir
noktadan sonra sonsuza gider. Bu durumda i=f olur. İ
görüntü uzaklığının değişmesi gerekir, aksi durumda
sadece sonsuzdaki resimleri çekeriz. Bunu ortadan
kaldırmak için gözde uyum sağlanır, kamerada ise
mercek ileri geri hareket ettirilir.
23 Mart 2014 Pazar
66
Fotoğraf Geometrisi
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Yer fotogrametrisinde durum;
Diyafram
(Obtüratör)
Objektif
P
Görüntü
Düzlemi
(Emilsiyon
Taşıyıcısı)
Odak uzaklığı f olan objektiften (mercek
sistemi) b uzaklığındaki bir cismin net
görüntüsü yine objektiften itibaren a
uzaklığında bulunan bir düzlem (film)
üzerinde oluştuğu kabul edilirse, geometrik
optik kurallara göre mercek denklemi yazılır.
P’
a
b
(Görüntü
uzaklığı)
Cisim Uzaklığı
f : Objektifin Odak Uzaklığı
a : Görüntünün Objektife Uzaklığı
b : Cismin Objektife Uzaklığı
23 Mart 2014 Pazar
1
1
1
=
+
a
b
f
Hava fotogrametrisinde b (h uçuş yüksekliği) , a
(c)’ye göre çok büyük olduğundan, b = ∞ kabul
edilir. Bu durumda
Hava fotogrametrisinde
görüntü odak düzleminde oluşur. (a = f ). Yer
fotogrametrisin de ise görüntü odak düzlemi
dışında oluşur.
67
Fotoğraf Geometrisi
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Hava fotogrametrisinde durum;
Film
Düzlem
i
O ( İzdüşüm Noktası)
c (a)
Asal uzaklık
(Odak uzaklığı)
h (b)
Uçuş
yüksekliği
Arazi
Hava fotogrametrisinde resim alım
geometrisi
23 Mart 2014 Pazar
68
Resim (Fotoğraf) Ölçeği
Arazi engebeli ise, h
uçuş yüksekliği
ortalama bir değer
alınır.
Mr =
1
mr
(
1
)
5000
1
c
= ⇒ h = c ∗ mr
mr h
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Basit durum:
-Düşey görüntü (eğik değil)
-Resim düzlemi araziye paralel
-Düz arazi
Ölçek= f / h=1 / S
Diğer durum:
-Düşey görüntü
-Resim düzlemi araziye paralel
-Arazi düz değil
Ölçek= f / h=f / (h0-zm)=1 / S
69
Uygulama 1
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Odak uzaklığı (kamera sabiti) 15 cm olan bir hava kamerası ile
denizden 2100 m yükseklikten resimler çekilmiştir. Arazinin
ortalama yüksekliği 600 m olduğuna göre resim ölçeğini
hesaplayınız ?
Çözüm:
ho=2100 m
zm=600 m
c= 15 cm
23 Mart 2014 Pazar
h=2100-600=1500
mr=h/c=1500 m/15 cm= 10 000
70
Uygulama 2
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Odak uzaklığı 300 mm olan bir kamera ile denizden 1100 m
yüksekliğinde düşey fotoğraflar çekilmiştir. Deniz seviyesinden 200
m yüksekte olan P noktasında fotoğraf ölçeği kaçtır?
Çözüm:
23 Mart 2014 Pazar
71
Düzeltilmiş Fotoğraf
Fotoğraf
23 Mart 2014 Pazar
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Yükseklik etkisi düzeltilmiş fotoğraf
72
Ölçeğin Değişiklik Göstermesi
Fotogrametri
Fevzi Karslı, KTÜ
Binaların genişliği 8 m, ancak fotoğrafda ölçülünce değişik
değerler ortaya çıkıyor.
23 Mart 2014 Pazar
73