9.s n f2ünite

ENERJİ
İŞ
Örnek1:
Fizikteki iş, cisimlerin kuvvet etkisinde ve kuvvet doğrultusunda
.............................................. dir ya da kuvvet ile cisimlere enerji
aktarmaktır.
K
Fizikteki iş günlük hayatta bildiğimiz işten farklı olarak
....................................... ve kuvvet etkisinde .................................
bağlıdır.
15 m
L
Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim 20 Newton
büyüklüğündeki yola paralel F kuvvetiyle K noktasından L
noktasına çekiliyor.
İş ................... ile gösterilir.
İşin birimi enerji birimiyle aynı olup ........................... dir.
İş .................................. bir büyüklüktür. Yönü olmayıp negatif ve
pozitif değerler alabilir.
K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre F kuvvetinin
yaptığı iş kaç Joule’dir?
Fiziksel anlamda iş olabilmesi için iki şart vardır, bu iki şart birlikte
sağlanırsa iş yapılır:
1. Cisme ........................uygulanmalı
2. Cisimlerin kuvvet doğrultusunda ................................. gerekir.
W=
Örnek 2:
F
Yandaki şekilde 2kg kütleli cisim F kuvvetiyle
20m yükseltiliyor.
İş=
E.S .
Buna göre cisme F kuvvetinin yaptığı iş
kaç Joule dür? (g=10m/s²)
V=sbt
20m
F
2kg
Aşağıdaki durumlarda fiziksel anlamda iş olup olmadığını bu
bilgiler ışığında inceleyelim:
1.
Uygulanan kuvvet cisimleri
hareket ettirmiyorsa fiziksel anlamda iş ..................................
2.
Uygulanan kuvvet ile cismin
hareket doğrultusu dik ise fiziksel
anlamda iş ...................................
Örnek 3:
Yandaki şekilde G ağırlıklı bir cisim F1,
F2 ve F3 kuvvetlerinin etkisinde ok
yönünde hareket etmektedir.
Hareket
Buna göre hangi kuvvetler iş yapar? yönü
F1
F2
F3
G
1
ENERJİ
Örnek 4:
Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş
L
Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş, sistemin toplam enerjisini
azalttığından dolayı .............................. iştir.
F=8N
5m
7m
K
Yandaki şekilde bir adam yüksekliği 7m genişliği 5m olan
basamaklardan elindeki paketi K noktasından L noktasına getiriyor.
F kuvvetinin yaptığı iş=............................................
Paketin ağırlığı 8 Newton olduğuna göre bu adamın
yerçekimine karşı yaptığı iş kaç Joule’ dir?
Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş=...............................
Toplam yapılan iş=....................................................
Örnek 7:
Aynı yönlü kuvvetlerin bir cisme yaptığı toplam iş bulunurken; kuvvetlerin yaptığı işler toplanır. Zıt yönlü kuvvetlerin
cisme yaptığı toplam iş bulunurken kuvvetlerin yaptığı işler
çıkarılır.
Örnek 5:
F2=10N
F1=20N
F2
K
K
L
15m
Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim aynı yönlü yere paralel F1 ve F2 kuvvetleriyle K noktasından L noktasına çekiliyor.
b) F2 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?
K ve L noktaları arası 25 metre olduğuna göre;
a) F kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule’dür?
E.S.
a) F1 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?
L
Sürtünme kuvvetinin 20 Newton olduğu şekildeki yatay düzlemde
bir cisim 50 Newton büyüklüğündeki F kuvveti ile K noktasından L
noktasına çekiliyor.
F1
K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre;
25 m
b) Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule’dür?
c) Yapılan toplam iş kaç Joule’dür?
c) Cisme yapılan toplam iş kaç Joule dür?
Örnek 8:
Örnek 6:
F2=10N
F1=25N
K
20 m
F2
F1
L
K
Yatay ve sürtünmesiz yolda şekildeki cisim zıt yönlü yere paralel
F1 ve F2 kuvvetleriyle K noktasından L noktasına çekiliyor.
15m
L
Sürtünmesiz yatay düzlemde bulunan bir cisim şekildeki kuvvetlerin
etkisinde K noktasından L noktasına çekiliyor.
K ve L noktaları arası 20 metre olduğuna göre;
a) F1 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?
K ve L noktaları arası 15 metre olduğuna göre;
b) F2 kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?
a) Hangi kuvvetler iş yapmıştır?
c) Cisme yapılan toplam iş kaç Joule dür?
b) Yapılan toplam iş kaç J dür?
2
ENERJİ
GÜÇ
Örnek 9:
Birim zamanda yapılan işe .................. denir.
Diğer bir tanımla birim zamanda aktarılan enerjiye ............. denir.
Yani saniyede aktarılan Joule miktarıdır.
Güç ................ ile gösterilir.
Birimi ......................... tır.
Güç formülü:
Şekil-2
Şekil-1
Güç birimi olarak beygir gücü veya kilowatt(kW) kullanılır
1 Beygir Gücü(1 BG)=736 W
Şekil-3
Güç ........................ bir büyüklüktür.
Yukarıdaki şekillerde verilen forkliftlerden hangileri iş yapar ?
Güç birimi Watt ın Sl birim sisteminde açılımı aşağıdaki gibidir.
Örnek 12:
Bir vinç 200 N ağırlığındaki yükü sabit hızla 120 metre yüksekliğe
1 dakikada çıkarıyor.
Buna göre vincin gücü kaç watt tır?
Örnek 10:
m
2m
2F
F
x
3x
Şekil-1
Şekil-2
E.S.
Şekil-1 ve Şekil-2 de gösterilen yatay sürtünmesiz yollarda 2F ve
F büyüklüğündeki kuvvetler m ve 2m kütleli cisimleri sırasıyla x ve
3x kadar çekiyorlar.
Yapılan işler sırasıyla W1 ve W2 olduğuna göre
kaçtır?
oranı
Örnek 13:
Bir motor enerjisini 100 J den 500 J e 20 saniyede çıkarıyor.
Buna göre motorun gücü kaç watt tır?
Örnek 11:
L
5m
13m
10N
12m
Örnek 14:
K
Şekildeki sürtünmesiz eğik düzlemin K noktasında durmakta olan
cisim, düzleme paralel 10N luk kuvvetle K noktasından L
noktasına sabit hızla çekiliyor.
1 saatte 3600 kJ iş yapan bir aracın gücü kaç wattır?
Buna göre kuvvetin yaptığı iş kaç Joule dür?
3
ENERJİ
Örnek 15:
Aşağıda verilen boşlukları uygun biçimde doldurunuz.
Bir vinç 20N ağırlığındaki cismi sabit hızla 3 saniyede 6 metre
yüksekliğe çıkarıyor.
1. Joule/saniye ................................. birimidir.
2. İş, ..................... değişimiylede ifade edilir.
Buna göre vincin gücü kaç wattır?
3. İşin SI birim sistemindeki karşılığı .......................... dür.
4. Enerjinin SI birim sistemindeki karşılığı ...........................dür.
5. Bir cisme uygulanan kuvvet hareket doğrultusuna ............. ise
fiziksel anlamda iş yapmamıştır.
6. Sırt çantasıyla yürüyen bir çocuk yerçekimine karşı iş
..................
7. İş yapabilme yeteneğine ...................... denir.
8. İş yapma hızına .................... denir.
ENERJİ
9. Enerji ...................... bir büyüklüktür.
İş yapabilme yeteneğine .............................. denir.
10. İş ..................... bir büyüklüktür.
Diğer bir tanımla maddeler üzerinde değişiklik yapabilme etkisine
.................................... denir.
11. Güç ............... bir büyüklüktür.
12. ...................... kuvvetinin yaptığı iş bir sistemdeki enerjiyi ısı
enerjisine çevirerek azaltır.
Enerji ............ ile gösterilir.
Enerji birimleri kullanım alanlarına göre ..................., ................
ya da ........................ şeklinde isimlendirilir.
13. Kilowatt-saat ..................... birimidir.
14. Bir cisme uygulanan kuvvet cisme yol ......................... iş
yapılmış olmaz
Enerji .......................... bir büyüklüktür.
Enerji türleri birbirlerine ................................
15.Bir cisim üzerine yapılan iş cismin toplam enerjisini
......................
Çeşitli enerji türleri vardır. Bunlardan bazılar: Mekanik Enerji,
Kinetik enerji, Potansiyel enerji, Güneş enerjisi, Elektrik enerjisi,
Isı enerjisi, Kimyasal enerji, Jeotermal enerji, Rüzgar enerjisi,
Fosil yakıt enerjisi, Ses enerjisi, Biyokütle enerjisi...
16. Enerji türleri birbirlerine ................................
17. Elektromanyetik radyasyon enerjisine ......................... enerjisi denir.
Kimyasal Enerji
Nükleer Enerji
18. Atom çekirdeğinden elde edilen enerjiye ..................... enerjisi denir.
E.S .
Gıda maddelerinin atomları arasındaki bağlarda, vücut
fonksiyonlarımız için gerekli olan enerji, kimyasal enerji olarak
depo edilmiştir.
19. Gıdalarda enerji için kullanılan birim ..........................dir.
20. Günlük hayatta elektrikte kullanılan enerji ...........................
ile birimlendirilir.
Nükleer enerji santrallerinde, atom çekirdeğinde saklı olan enerji
açığa çıkartılarak kullanılır. Atom çekirdeğindeki bu enerjlye
........................... enerji denir.
Aşağıda verilen cümlelerdeki bilgiler doğru ise başına (D)
yanlış ise başına (Y) yazınız.
1. Canlıların hayat faaliyetterini sürdürmeleri için enerjiye
Elektrik Enerjisi
ihtiyaçları vardır.
Elektrikte aydınlatma elektrik enerjisinin yaygın kullanım
alanlarından biridir. Bir elektrik devresindeki elektrik akımının
sahip olduğu enerjiye ............................ enerjisi denir.
2. Fizikte iş yapmanın hedefi enerji aktarmaktır.
3. Fizikte iş yapmadan enerji aktarımı mümkün değildir.
4. Kuvvet uyguladığımız cisim hareket etmiyorsa fiziksel anlamda iş yapılmış olmaz.
Kütle Enerjisi
Cisimlerin kütlesinden dolayı sahip olduğu enerji türüne
............................. enerjisi denir.
5. Fizikte iş yapıIabilmesi için gerekli olan şartlardan biri
hareketin olmasıdır.
m kütleli bir cisimin kütle enerjisi E=mc² ile verilir.
6. Kuvvet uygulamadan da iş yapmak mümkündür.
7. Hareket doğrultusuna dik kuvvetler de iş yapar.
8. Kucağında yükle bekleyen bir işçi iş yapmış sayılmaz.
9. İş vektörel bir büyüklüktür.
10. Bir cisim üzerine yapılan pozitif iş cismin hızını artırabilir.
Örnek 16:
11. Bir cisim üzerine aynı anda hem pozitif hem de negatif
Günlük hayatta işlerimizi yapan araç gereçlerden
iş yapılamaz.
Televizyon
12. Net iş her zaman kuvvetlerin tek tek yaptıkları işlerden
Akarsu barajları
büyüktür.
Otomobil
13. Değişken kuvvetler iş yapmaz.
Soba
14. Hareket eden bir cisim ister hızlanıyor olsun, isterse
yavaşlıyor olsun, üzerine iş yapılıyor demektir.
kullandıkları enerjiler nelerdir?
15. Araçlar iş yapmadan da enerji aktarabilir.
16. İş ve enerjinin birimleri farklıdır.
17. Joule biriminin eşiti kg.m²/s² dir.
18. İki sistemden her zaman en fazla iş yapan daha güçlüdür.
19. Watt, enerji birimidir.
4
20. Nükleer enerji atom çekirdeğinden elde edilir.
ENERJİ
Kinetik Enerji ile İş Arasındaki İlişki
Kinetik Enerji
Kuvvetlerin cisimlere yaptığı iş cisimlerin kinetik enerjisini artırıp
azaltabilir. Yani bir cisme yapılan iş onun kinetik enerjisindeki
değişime eşittir.
Cisimlerin hareket halindeki hızlarından dolayı sahip olduğu enerjiye ............................. enerji denir.
Hareket halindeki cisimlerin kinetik enerjisi o cisimlerin
............................ ve hızlarının karesi ile doğru orantılıdır.
Kinetik enerji ................... ile gösterilir.
Birimi ...................... dür.
Kinetik Enerji =...............................................
m
Örnek 20:
EK
=..............................
VİLK=10m/s
2kg
VSON=20m/s
F
F
15 m
K
Örnek 17:
Yandaki şekilde verilen 2kg kütleli cismin
hızı 10m/s dir.
2kg
Yukarıdaki şekilde verilen 2kg kütleli cismin ilk hızı 10m/s dir. Bu
cisme şekildeki gibi yola paralel F kuvveti KL boyunca
uygulandığında cismin son hızı 20m/s oluyor
V=10m/s
Buna göre bu cismin kinetik enerjisi kaç
Joule dür?
Bu cisimlerin kinetik enerjileri sırasıyla E1
ve E2 olduğuna göre
oranı kaçtır?
m
2V
E.S.
Buna göre bu cisme uygulanan F kuvvetinin büyüklüğü kaç
Newton dur?
Örnek 18:
Yandaki şekilde verilen m ve 2m kütleli cisimlerin hızlarının büyüklüğü 2V ve V dir.
L
Örnek 21:
2m
V
Duran bir cismin hızını 0 m/s den 10 m/s ye çıkarmak için cisme
E kadar enerji aktarılıyor.
Bu cismin hızını 0 m/s den 20 m/s ye çıkarmak için cisme kaç
E enerji aktarmak gerekir?
Örnek 19:
m
X
3V
2m
Y
2V
3m
Örnek 22:
V
F
Z
K
Şekilde verilen m, 2m ve 3m kütleli X, Y ve Z cisimlerinin hızları
sırasıyla 3V, 2V ve V dir.
x
L
2x
M
Sürtünmesiz yatay düzlemde K noktasında durmakta olan cisme
yola paralel F kuvveti K-M noktaları arasında uygulanıyor.
Bu cisimlerin kinetik enerjileri sırasıyla EX , EY ve EZ
olduğuna göre bunların sıralaması nasıldır?
Cisim L noktasından E kinetik enerjisiyle geçtiğine göre M
noktasından kaç E büyüklüğündeki kinetik enerjiyle geçer?
5
ENERJİ
Potansiyel Enerji
Örnek 25:
Cisimlerin durumlarından dolayı sahip olduğu enerjiye
................................... denir.
Yer Çekimi Potansiyel Enerjisi:
Cisimlerin yükseklik ve ağırlığından dolayı sahip olduğu enerjiye
.................................................................................. denir.
Şekil-2
Şekil-1
Yukarıdaki şekilde verilen eşit kare bölmeli özdeş küplerden
oluşmuş Şekil-1 deki cismin yere göre potansiyel enerjisi E1 ve
Şekil-2 deki cismin yere göre potansiyel enerjisi E2 dir.
Cismin ......................... ve ağırlık merkezinin yerden yüksekliği ile
..................................... orantılıdır.
Potansiyel enerji ......... ile gösterilir.
Buna göre
oranı kaçtır? (g=10m/s²)
Birimi .................... dür.
Yaylarda gerilme ve sıkışma sonucu enerji depolanır. Bu enerjiye
................................................... enerjisi denir.
m
Potansiyel Enerji =......................................................
h
EP=..............................
Örnek 26:
Not:
Bazı cisimlerin ağırlık merkezlerinin yerden yükseklikleri
aşağıdaki gibidir
m
2m
3m
3h
2h
h
h
h
h
E.S.
h
Yukarıda verilen homojen türdeş m, 3m ve 2m kütleli cisimlerin
kütle merkezlerinin yerden yüksekliği 3h, h ve 2h olup potansiyel
enerjileri sırasıyla E1, E2 ve E3 tür.
Buna göre bu cisimlerin yere potansiyel enerjilerini
sıralayınız?
Örnek 23:
m=2kg
Şekildeki kütlesi 2kg olan cismin yerden
yüksekliği 20m dir.
Bu cismin yere göre potansiyel enerjisi kaç
Joule dür? (g=10m/s²)
20m
Örnek 27:
Örnek 24:
Şekildeki kütlesi 2 kg ve yarıçapı 4 m olan
cismin yere göre potansiyel enerjisi kaç
Joule dür? (g=10m/s²)
m=2kg
r
Şekil-1
r=4m
Şekil-2
Şekilde verilen homojen türdeş ikizkenar üçgensel levhanın
Şekil-1 de yere göre potansiyel enerjisi E1, levha Şekil-2 deki gibi
çevrildiğinde yere göre potansiyel enerjisi E2 dir.
h=30m
Buna göre
6
oranı kaçtır? (g=10m/s²)
ENERJİ
Enerjinin Korunumu
Mekanik Enerji
İdeal sistemlerde (sürtünmesiz ve dışardan yalıtılmış sistemlerde)
hareket boyunca mekanik enerji değişmez fakat mekanik enerjiyi
oluşturan kinetik ve potansiyel enerji birbirine dönüşerek
değişebilir. Buna mekanik enerjinin korunumu denir. (Aşağıdaki
örnekte bunu gösterebiliriz.)
Herhangi bir sistemde cismin veya sistemin ...................... enerjisi
ile .......................... enerjileri toplamına ....................... enerji denir.
Mekanik Enerji=...............................................................................
Örnek 28:
Şekildeki kütlesi 400kg olan helikopterin
yerden yüksekliği 20m dir.
V=10m/s
m=400kg
Buna göre;
a) Helikopterin kinetik enerjisi kaç
Joule dür?
Örnek 30:
h=20m
b) Helikopterin potansiyel enerjisi
kaç Joule dür?
Şekildeki 2kg kütleli cisim sürtünmesiz ortamda A seviyesinden serbest bırakılıyor. Cisim
B seviyesinden 10 m/s hızla geçerek yere C
seviyesinde 20m/s hızla çarpıyor.
yer
A
5metre
B
Buna göre;
c) Helikopterin mekanik enerjisi kaç Joule dür? (g=10m/s²)
m=2kg
V=10m/s
a) A seviyesindeki mekanik enerjiyi bulunuz.
15metre
b) B seviyesindeki mekanik enerjiyi bulunuz.
C
V=20m/s
E.S.
c) C seviyesindeki mekanik enerjiyi bulunuz. (g=10m/s²)
Örnek 29:
Aşağıda verilen niceliklerin sahip olduğu enerji türlerini
karşılarına yazınız.
Çekilerek uzatılmış yay
Besin maddeleri
Yere düşmekte olan taş
Not:
Sürtünme kuvvetinin olmadığı bir sistem tasarlamak çok zordur.
Günlük hayatta ortamlar genelde sürtünmelidir.
Gergin yay
Sürtünmeli ortamlarda enerjinin bir kısmı ısı enerjisine dönüşür
Mekanik enerji, açığa çıkan ısı enerjisi kadar azalmış olur. Böylelikle mekanik enerji korunmamış olur.
Uçurum kenarındaki taş
Düz kaldırımda yuvarlanan taş
Örnek 31:
Nehirde akan su
FS
Dolu pil
VİLK=20m/s
VSON=0m/s
FS
X
K
L
Yukarıdaki şekilde verilen 2kg kütleli cisim K noktasından 20m/s
hızla geçmektedir. Bu cisme hareketi boyunca uygulanan
sürtünme kuvvetinden dolayı cisim L de duruyor.
Barajda birikmiş su
Ağaç dalındaki elma
Buna göre sürtünme kuvvetinin yaptığı iş kaç Joule dür?
Çatıda birikmiş kar
Uçan kuş
Havada durgun helikopter
7
ENERJİ
Örnek 32:
Örnek 35:
FS=10N
6m
lirse
viri
çe
VSON=0m/s
EK
12m
12m
7m
K
L
6m
Şekildeki 2kg kütleli cisim sürtünme kuvvetinin heryerde eşit ve
10N olduğu yolda K noktasından EK kinetik enerjisiyle geçerek L
noktasında duruyor.
Yukarıdaki yatay düzlemde verilen boyutları 12m ve 6m olan
2000 gram kütleli düzgün türdeş tahta blok şekildeki gibi çeviriliyor.
KL arası 7m olduğuna göre cismin K daki kinetik enerjisi kaç
Joule’dür?
Buna göre yerçekimine karşı yapılan iş kaç Joule dür?
(g=10m/s²)
Örnek 33:
K
M
K
2kg kütleli bir cisim düşey kesiti şekildeki gibi olan yol K
5m
noktasından serbest
yatay
bırakılıyor.
N
Şekildeki sürtünmesi önemsiz yolun K noktasından ilk hızsız
serbest bırakılan cisim, KLMN yolunu izliyor.
Buna göre;
a) Cismin en büyük potansiyel enerjiye sahip olduğu nokta
hangisidir?
L
Cisim L noktasında durduğuna göre sürtünmeye harcanan
enerji kaç Joule dür?
(g=10m/s²)
E.S.
L
Örnek 36:
b) Cismin en büyük kinetik enerjiye sahip olduğu nokta
hangisidir?
c) Hareketi sırasında K, L, M ve N noktalarında mekanik enerjisi nasıl değişmektedir?
Örnek 34:
Yatay ve sürtünmeli bir yolda durmakta olan cisme 9N
büyüklüğündeki kuvvet 20 metre boyunca uygulanıyor.
m
10
L=
V
Düşey kesiti şekildeki gibi
olan sürtünmesiz yolun K
noktasında duran 2kg kütleli
bir cisme KL arasında
büyüklüğü sabit F kuvveti
uygulanıyor ve cisim L
noktasından 10m/s hızla
geçiyor.
/s
Örnek 37:
VK=0
F
L
5m
yatay
K
KL arası 10m olduğuna göre F kuvvetinin büyüklüğü kaç
Newton dır? (g=10m/s²)
Bunun sonucunda cismin kinetik enerjisi 100 joule olduğuna
göre 20 metrelik bu yolda cisme etki eden sürtünme kuvveti
kaç Newton dur?
8
ENERJİ
Verim
Enerji Kaynakları
Bir sistemde yapılan iş ile harcanan enerji arasındaki ilişkiye
...................................................... denir.
1.Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Kullanıldıkça rezervi ....................................................... enerji
kaynaklarıdır. Güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, su enerjisi, jeotermal
enerji, okyanus enerjisi (dalga enerjisi, gelgit enerjisi), hidrojen enerjisi, biyo(organik) enerji v.s. örnek olarak verilebilir.
Verim yapılan işin harcanan enerjiye ..................................... dır.
Verim=
%Verim=
2.Yenilenemeyen Enerji Kaynakları
Kullanıldıkça rezervi ....................................... enerji kaynaklarıdır.
Fosil yakıt enerjisi (petrol, kömür, doğal gaz), nükleer enerji v.s.
örnek olarak verilebilir.
.100
Enerji Tasarrufu
Enerjinin kontrol altına alınarak verimli ve gerekli şekilde
kullanılmasına ...................................................... denir.
Örnek 38:
Bir otomobil 80 joule enerjilik yolu almak için 320 joule enerji
harcıyor.
Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun
biçimde doldurunuz.
Buna göre;
a) Bu otomobilin verimi kaçtır?
1. Tüketildikçe sürekli ve hızlı bir şekilde yeri doldurulabilen enerji
kaynağına ..............................................enerji kaynağı denir.
b) Bu otomobilin verimi % kaçtır?
2. Oluşmasından daha hızlı tüketilen enerji kaynağına
................................................ enerji kaynağı denir.
3. Sıkıştırılmış bir yayda, esneklik .................................. enerjisi
depolanır.
4. Suyun potansiyeI enerjisi kullanılarak elektrik enerjisi elde
edilen santrallere .....................................................santrali denir.
5. Çevreye ve canlı yaşamına zarar vermeyecek yeni ve güvenilir
enerji kaynaklarına ..................................... enerji kaynakları denir.
Bir lamba aldığı enerjinin %80 ini ışığa, %20 lik kısmınıda ısıya
dönüştürüyor.
E.S.
Örnek 39:
6. Güneş’ten gelen elektromanyetik radyasyon enerjisini
doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren panellere ........................
paneli denir.
7. Gelgit olayları nedeniyle gün içinde yükselip alçalan okyanus
sularının kazandığı enerji .................................... enerjisine
dönüştürüIebilir.
Buna göre;
8. Yeraltı sularının mağma tabakasının etkisi ile ısınarak sıcak su
ya da su buharına dönüşmesi ile oluşan enerjiye ..........................
enerji denir.
a) Bu lambanın verimi kaçtır?
b) Bu lambanın verimi % kaçtır?
9. Kullanılan enerjiyi kontrol altına alarak enerjiyi verimli kullanmaya ..................................................................................... denir.
10. Bir mum yakıldığı zaman , enerjisi .................................... ve
.......................................... enerjisine dönüşür.
11. Bir elektrik devresindeki elektrik akımının sahip olduğu enerjiye .................................... enerjisi denir.
12.Sürtünme kuvvetinin yaptığı iş sürtünen yüzeylerin ..................
neden olur.
13. İdeal sistemlerde verim % .......................... dür.
14. Bir sistemin yaptığı işin harcadığı enerjiye oranı o sistemin
.............................................. verir.
Örnek 40:
Bir vinç 240 kg kütleli yükü 10 metre yüksekliğe çıkarmak için
30kJ enerji harcıyor
15. Dünya, Güneş'ten ............................ ve ........................... enerjisi alır.
Buna göre;
a) Bu vincin verimi kaçtır?
16. Fosil yakıtlar ......................................... enerji kaynaklarıdır.
b) Bu vincin verimi % kaçtır?
17. Vücut fonksiyonlarımız için gerekIi enerjiyi .............................
alırız.
18. Nükleer enerji ............................................... enerji
kaynağıdır.
19. Bir cismin kinetik enerjisi, cismin kütlesine ve .........................
na bağlıdır.
20. Bir cisme etkiyen net kuvvetin yaptığı iş cismin kinetik
enerjisinde ................................................... neden oIabilir.
9
ENERJİ
1.
4. Aşağıda bazı kavramlar ile birimleri eşleştirilmiştir.
12m
Bu eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
6m
A) Sıcaklık - ºC
12m
B) İş - Newton
D) Enerji - Joule
12m
C) Isı - cal
E) Güç - Watt
12m
6m
Şekil-2
Şekil-1
Yukarıda verilen eşit kare bölmeli homojen özdeş cisimlerden
oluşmuş Şekil-1 deki cisimlerin yere göre potansiyel enerjisi
E1, Şekil-2 deki cisimlerin yere göre potansiyel enerjisi ise E2
dir.
Buna göre
A)
oranı kaçtır? (g=10m/s²)
B)
C)
D)
E)
5.
I. Nükleer enerji
II. Hidrolik enerji
III. Hidrojen enerjisi
IV. Doğal gaz
Yukarıdaki enerji türlerinden hangileri yenilenemez enerji
türüdür?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
2. Birim zamanda yapılan işe ................... denir.
Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden
hangisinin getirilmesi fiziksel anlamda en uygun olur?
A) İvme
B) Enerji
D) Hız
C) Güç
C) I ve IV
E) I, II ve IV
E.S .
D) II ve III
E) Kuvvet
6. Aşağıdakilerden hangisi yenilenebilir enerji kaynaklarına
örnek verilebilir?
A) Jeotermal enerji
D) Kömür
B) Doğal gaz
C) Nükleer enerji
E) Petrol
3.
7.
Şekil-1
Şekil-3
Şekil-2
I.Kullandıkça rezervi tükenen enerji kaynaklarına yenilenebilir enerji kaynağı denir
II. Kullandıkça rezervi tükenen enerji kaynaklarına yenilenemez enerji kaynağı denir
Yukarıdaki şekilde verilen homojen türdeş özdeş yarım kürelerden oluşmuş cisimlerden Şekil-1 dekinin yere göre potansiyel
enerjisi E1, Şekil-2 de E2, ve Şekil-3 te ise E3 tür.
III. Birim zamanda yapılan işe verim denir
IV. Doğal gaz yenilenebilir enerji kaynağıdır
Buna göre bu cisimlerin yere göre potansiyel enerjileri için
aşağıda verilen sıralamalardan hangisi doğrudur?
Yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A)
B)
D)
C)
B) Yalnız II
D) II ve III
E)
10
C) I ve IV
E) I, II ve IV
ENERJİ
8. Bir yük asansörü 300 N ağırlığındaki cismi sabit hızla 20 m
yüksekliğe10 s’de çıkarıyor.
11.
V
Buna göre asansörün gücü kaç W tır?
A) 600
B) 500
C) 300
D) 200
Şekildeki yatay sürtünmeli yolda V hızıyla fırlatılan cisim
için
E) 100
I. Kinetik enerjisi değişmez
II. Potansiyel enerjisi azalır
III. Mekanik enerjisi azalır
IV. Sürtünmeden dolayı ısı enerjisi oluşur
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) III ve IV
D) II ve III
9.
E) I, III ve IV
I.Çamaşır makinelerinde fazla deterjan kullanılmamalıdır.
II.Buzdolabının kapısı uzun süre açık tutulmamalıdır.
III.Bina yalıtımını yaptırmak.
IV.Bulaşık makinesi alırken B sınıfı olmasına dikkat edilmelidir.
V.Dirençli ampüller yerine floresan veya tasarruf ampüller
kullanılmalıdır.
V
12.
VI.Ulaşımda kestirme yollar kullanılmalıdır.
K
yargılarından kaç tanesi enerji tasarrufu için alınan önlemlerdendir?
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
Yerden h kadar yükseklikte bulunan K, L ve M cisimleri yukardaki şekilde verildiği gibi eşit büyüklükteki hızlarla atılıyor.
K, L ve M cisimlerinin yere çarpma hızları sırasıyla VK, VL
ve VM olduğuna göre aşağıda verilen sıralamalardan
hangisi doğrudur?
B)
D)
10m/s
K
M
V
A)
10.
L
h
E. S.
A) 2
V
C)
E)
h
L
20m/s
Yerden h kadar yükseklikte bulunan K noktasından 10m/s
hızla atılan 2kg kütleli cisim yerdeki L noktasına 20 m/s hızla
çarpıyor.
Sürtünmeler önemsiz olduğuna göre h yüksekliği kaç
metredir?(g=10m/s)
A) 5
B) 15
C) 30
D) 40
F
13. Yandaki şekilde verilen 2kg kütleli cisim
sabit büyüklükteki F kuvveti ile yerden
15m yüksekliğe çıkarılarak hızı 10m/s
yeye çıkarılıyor.
Buna göre F kuvvetinin fiziksel anlamda bu cisme yaptığı iş kaç Joule
dür? (g=10m/s²)
E) 50
A) 200
11
B) 300
C) 400
V=10m/s
15m
F
2kg V=0
D) 500
E) 600
ENERJİ
14. Hidrojene ait verilen
18. Bir cismin sahip olduğu kinetik enerji,
I. Evrenin en basit elementidir.
I. Cismin kütlesine
II. Zehirsiz bir gazdır.
II. Cismin yerden yüksekliğine
III. Evrenin temel enerji kaynağıdır.
III. Cismin hızına
IV. Doğada serbest halde bulunur.
niceliklerinden hangilerine bağlı değildir?
V. Atmosferde az miktarda bulunur.
A) Yalnız l
B) Yalnız lI
yargılarından kaç tanesi doğrudur?
A) 5
B) 4
C) Yalnız III
D) I ve II
C) 3
D) 2
E) II ve III
E) 1
19.
15. Yenilenemez enerji kaynaklarının zararları;
F
F
l. Sera etkisi ve küresel ısınma yapması
K
ll. Hava kirliliğine sebep olması
III. Radyoaktif atıklar ortaya çıkarması
X
K
L
L
X
W2
W1
verilenIerinden hangileridir?
A) Yalnız l
B) Yalnız ll
D) l ve lll
C) l ve ll
F
E) l, ll ve llI
K
L
X
E.S .
W3
Sürtünmesi önemsenmeyen ortamlarda özdeş küplerden
oluşmuş cisimlere şekildeki gibi F kuvveti uygulanarak yatayda
eşit miktar yol alması sağlanıyor.
Buna göre, yapılan işler W1, W2 ve W3 arasındaki iIişki
aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A) W1 > W2 = W3
16. Taş kömürü
B) W1 = W2 = W3
D) W1 < W2 < W3
Hidroelektrik
C) W1 > W2 > W3
E) W1 < W2 = W3
Termik santral
Petrol
Rüzgar
Yukarıda veriIenlerden kaç tanesi kullanıldıkça rezervleri
tükenen kaynaklara örnek olarak verilebilir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
20. Şekildeki m, 2m ve 3m kütleli cisimler iplerle tavana asılmışlardır.
E1
Bu csimlerin yere göre potansiyel
enerjileri sırasıyla E1, E2 ve E3
olduğuna göre bunlar arasındaki
iIişki aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
17. I. İşin olabilmesi için cismin kuvvet doğrultusunda hareket
etmesi gerekir.
II. İşin yapılma süresi uzadıkça güç azalır.
III. Sürtünme kuvveti enerji kaybına neden olur.
Yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız l
B) l ve II
D) II ve III
A) E1 > E2 > E3
C) l ve III
B) E1 = E2 = E3
D) E1 < E3 < E2
E) l, II ve III
12
E2
2m
E3
m
2h
3h
C) E1 > E3 > E2
E) E1 < E2 = E3
3m
h
ENERJİ
21. Aşağıdaki cisimlerden hanglsl hem kinetik hem de potansiyel enerjiye sahlptir?
24.
V(m/s)
V(m/s)
A) Dalında hareketsiz duran elma
V(m/s)
M
L
K
B) Koşan öğrencinin sırtındaki çanta
C) Yerde zıplamadan yuvarlanan top
t(s)
D) Duvarda asılı ayna
E) Sırada oturan öğrenci
t(s)
t(s)
Yukardaki şekilde K, L ve M araçlarının sırasıyla hız-zaman
grafikleri verilmiştir.
Buna göre bu araçlardan hangileri üzerinde iş
yapılmaktadır?
A) Yalnız K
B) Yalnız M
D) K ve L
Vilk=V
K
h
Vson=0
yatay
B) Yalnız h
D) m ve h
C) Yalnız V
E) h ve V
Vilk=10 m/s
25.
K
L
X
Buna göre X uzunluğu m, h ve V niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) Yalnız m
P
K
M
L
R
N
Düşey kesiti şekildeki gibi olan sürtünmesiz yolun K
noktasından serbest bırakılan bir cisim K,L,M,N,P ve R
noktalarından geçiyor.
L
B) 15
D) 35
m
E) 75
F
Buna göre;
I. Sürtünme kuvvetini artırma
II. F kuvvetini artırma
A) L
D) P
C) 25
26. Sürtünmeli yatay düzlem üzerinde
durmakta olan m kütleli X cismine
şekildeki gibi etki eden F kuvveti t
sürede cisim üzerine W işini yapıyor.
III. Kütleyi artırma
C) N
N
5m
MN uzunluğu 5m olduğuna göre MN arasında cisme
uygulanan sürtünme kuvveti kaç N dur?
Cismin hangi noktada kinetik enerjisi en büyüktür?
B) M
M
Şekildeki yatay düzlemde sürtünme sadece |MN| yolunda
vardır. K noktasından 10 m/s hızla geçen 2 kg kütleli cismin N
noktasındaki hızı 5m/s dir.
A) 5
23.
E) K, L ve M
m
E.S.
22. m kütleli bir cisim düşey
kesiti şekildeki gibi olan
yolun K noktasından V ilk
hızıyla atılıyor. Cisim
yatayda X yolunu aldıktan
sonra L noktasında duruyor.
C) K ve M
E) R
işlemlerinden hangisi tek başına yapılırsa, aynı t
süresinde yapılan W işi artar?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
13
C) Yalnız III
E) II ve III
ENERJİ
31. Bir vinç, 600kg kütleli yükü sabit hızla 3 saniyede 6 metre
yükseğe çıkarıyor.
27.
K
P
N
Vinç motorunun gücü kaç kW tır?
L
(g=10m/s², 1kW=1000watt)
M
A) 10
B) 12
C) 16
D) 18
E) 20
Düşey kesiti şekildeki gibi verilen sürtünmeli yolun K
noktasından serbest bırakılan bir cisim, bu yolda ilerleyerek P
noktasında ancak duruyor.
Buna göre, yolun hangi bölümlerinde cismin kinetik enerjisi kesinlikle azalmıştır?
A) Yalnız KL arası
B) Yalnız LM arası
D) M-N ve N-P arası
C) Yalnız MN arası
E) K-L ve N-P arası
32. Petrol yakıtları ile ilgili olarak,
I. Fosil yakıttır.
II. Yenilenemez enerji kaynağıdır.
28. Bitkilerde fotosentez olayıyla hangi enerji türü kimyasal
enerjiye dönüştürülerek hücrelerde depolanır?
III. Ülkemize genelde ithal geldiği için ekonomik maliyeti
fazladır.
A) Güneş enerjisi
yargılarından hangileri doğrudur?
B) Nükleer enerji
A) Yalnız I
C) Elektrik enerji
B) Yalnız II
D) II ve III
D) Isı enerjisi
C) Yalnız III
E) I, II ve III
E.S.
E) Rüzgar enerjisi
33. Enerji tasarrufu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
yanlıştır?
A) Teknolojileri kullanır.
B) İyileştirme yöntemlerini uygular.
C) Kalite ve üretimi düşürmez.
29. Aşağıdakilerden hangisi bir gruplama yapılırsa grubun
dışında kalır?
A) Kömür
B) Güneş
D) Petrol
D) Enerjiyi verimli ve etkin kullanır.
E) Aynı enerji ile daha az iş yapılır
C) Doğal gaz
E) Benzin
34.
F
30. Yetişkin bir insan aşağıda verilen fiziksel etkinlik
gruplarından hangisini yaparken 1 saatte harcadığı enerji
en azdır?
X
2h
W1
F
X
2h
W2
F
X
h
W3
Sürtünmesi önemsenmeyen eğik düzlemler üzerinde özdeş
cisimler şekildeki gibi eşit büyüklükteki F kuvveti ile sabit hızla
eğik düzlemlerin en altından en üstüne çıkartılıyor.
A) Ayakta durma
B) Uyuma, dinlenme
F kuvvetlerinin yaptığı işler sırasıyla W1, W2 ve W3
olduğuna göre bunlar arasındaki iIişki aşağıdakilerden
hangisinde doğru verimiştir?
C) Yürüme, günlük ev işleri
D) Yüzme, basketbol, koşma
E) TV seyretme, bilgisayar oynama
A) W1 > W2 = W3
B) W1 = W2 = W3
D) W1 < W2 < W3
14
C) W1 = W2 > W3
E) W1 < W2 = W3

Download Report