kömür yüzdürme batırma - İstanbul Üniversitesi

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
KÖMÜR HAZIRLAMA DERSİ
KÖMÜR YÜZDÜRME-BATIRMA
DENEYLERİ
Doç. Dr. İlgin KURŞUN
Araş. Gör. İsmail DEMİR
Doç. Dr. Kenan ÇİNKU
Araş. Gör. Can GÜNGÖREN
Araş. Gör. Mert TERZİ
Kömür
Temiz Kömür
(Organik Malzeme)
Nem
İnorganik Malzeme
(Mineral Maddeler)
Klasik Kömür Yıkama Tesisi Akım Şeması
TUVENAN KÖMÜR
(Brüt Kömür)
Parça Kömür Hazırlama
Veya KIRMA
ELEK
(100 veya 150 mm)
İri Kömür Yıkama
Krible
(İri parça temiz kömür)
Şist
Şist
Mikst
+50 mm
50-20 mm
Tasnif Elekleri
20-10 mm
10-6 mm
-6 mm
Şist
İnce Kömür Yıkama
Lave
Süzgeç Eleği
0.5 mm
-0.5 mm
Yıkama
-0.5 mm
Mikst
-6+0.5 mm
-0.5 mm
Şist
Lave
-6 mm
Lave
İnce Kömür Yıkama Yöntemlerinin
Verimlerinin Karşılaştırılması
u
Spiral
ır
ğ
A
s
Sa
m rsın
as tıl
a ı
Su siklonu
am
t
r
o
Jig
Verim
Flotasyon
n
o
l
ik
75
500
1000
Tane boyutu, mikron
3000
Kozlu Yüzdürme Batırma Numunesi Elek
Eğrileri
100,00
90,00
80,00
KOZLU YÜZDÜRME BATIRMA DENEY NUMUNESİ ELEK ANALİZİ
%
eü
70,00
ea
60,00
4000
2000
37,35
0,00
2000
1000
27,04
37,35
100,00 50,00
62,65 40,00
1000
500
17,26
64,39
35,61 30,00
500
0
18,34
81,66
18,34 20,00
100,00
100,00
0
0,00
ea
eü
10,00
0,00
0
Zonguldak-Kozlu
Kömürü % Nem Kaybı
Saat
Nem (%)
0
0,00
1
1,41
2
2,02
3
2,55
4
3,00
5
3,22
6
3,33
7
3,39
1000
2000
3000
4000
5000
•
•
Kül Analizi:
TS ISO 1171 standardına göre -212µ tane boyutunda 1,000±0,005 gram numune 815±10ºC’ye
ısıtılmış fırında kül analizleri yapılmıştır.
•
Kül analizi sırasında kuru kömürler kullanılmış olup fırın içerisine yerleştirilen krozelerin
çatlamaması ve deney standardında belirtildiği üzere sıcaklık kademeli olarak arttırılmıştır. 15
dakika arayla 100-250-450-600 ve 815ºC’ye sıcaklığa getirilen fırın 815ºC’de 1 saat
bekletilmiştir. Bu süre sonunda kapatılan fırın 100ºC’ye kadar fırın içerisinde soğumaya
bırakılmıştır. Fırın sıcaklığı 100ºC’ye ulaştığında krozeler vakit kaybetmeden fırından alınıp
desikatöre yerleştirilmiştir. 30 dakika beklenerek oda sıcaklığına gelmesi beklenen krozeler
yine vakit geçirmeden hassas terazi yardımıyla tartılıp tartımlar not edilmiştir.
Yoğunluk Analizi
Yoğunlukları belirlemek için 50ml’lik piknometre seçilmiştir.
Yoğunluk deneylerinde 212µ açıklıklı elekten geçecek numuneler kullanılmıştır.
Tüm yoğunluk deneylerinde distile su kullanılmıştır.
Kömürlerin su sevmezlik (hidrofobluk) özellikleri nedeniyle piknometre içerisine numunelerin ıslanması
amacıyla ıslatma reaktifi olarak hacimce %5’lik hazırlanan sodyum dodesil sülfat (SDS) kullanılmıştır.
 Piknometre içerisine konulan numunenin iyice ıslanması için 10ml SDS ve 10ml distile su pipetle
piknometre içerisine hafifçe doldurulmuştur. Köpük oluşturmadan hafifçe çalkalanarak numunelerin
yeterince ıslanması sağlandıktan sonra piknometre boğazına kadar distile su konulmuştur.




 Boş piknometre tartılıp not edildikten sonra, piknometreye numune konularak tekrar tartılmış ve tartım
not edilmiştir. Islatma reaktifi ve su eklendikten sonra tekrar tartılarak tartım not edilmiştir. En son
piknometre tamamen boşaltıldıktan sonra sadece saf su konularak tartım alınmıştır. Bu tartımlar sonucu
aşağıdaki formülden faydalanarak kömür numunelerinin yoğunlukları hesap edilmiştir.
Yoğunluk={[(P+N)-(P)]*(100-%Nem)}/{[((P+N)-(P))*(100-%Nem)]+[100*((P+S)-(P+S+N))]}
P:Boş piknometre ağırlığı
S:Su ağırlığı
N:Numune ağırlığı
Uçucu
Numune Bölgesi
Toplam
Kül içeriği
Madde
Miktarı
(%)
(%)
(Kuru)
Kozlu
(Kcal/kg)
Yoğunluk
(g/cm3)
(Kcal/kg)
İnorganik Madde
Miktarı (%)
(%) (Kuru)
18.87
Numune Bölgesi
Alt Isıl Değer
Değer
İçeriği
(Kuru)
Zonguldak-Kozlu
Üst Isıl
Kükürt
18.61
0.37
4300
4207
1.414
20,31
P
P+S
P+N
P+N+S
Nem %
Yoğunluk
25,1344
49,3405
26,3514
49,6845
3,3900
1,413589
P:Boş piknometre ağırlığı, S:Su ağırlığı, N:Numune ağırlığı
Numune Bölgesi
C%
H%
N%
S%
Kozlu
63.13
1.88
0.24
0.34
Yüzdürme-Batırma
Miktar
ΣC
Yanabilir
Kül
(-4mm+0,5mm)
%
%
Verim
%
Kozlu +1,6 Yüzen
K ozlu -1,6 Batan
Kozlu Beslenen
80,02
19,98
100
81,19
28,29
70,62
90,45
9,55
100,00
8,00
61,10
18,61
YÜZDÜRME BATIRMA DENEYLERİNDE KULLANILAN AĞIR
SIVILARIN HAZIRLANMASI
1)Organik Sıvılar
2)İnorganik Tuzların Çözeltileri
3)Ağır Ortam Süspansiyonlarında Kullanılan Katı Maddeler
Organik Sıvılar
Organik Sıvı
Formül
Özgül Ağırlık
g/cm3
Karıştırıcı
Sıvı
Petrol eteri
Alkol
Aseton
Toluen
Metileniyodür
Tetrabrom Etan
Bromoform
Metilenbromür
Karbontetraklorür
-C2H5OH
CH3COOCH3
C6H5CH3
CH2I2
C2H2Br4
CHBr3
CH2Br2
CCl4
0.70
0.79
0.79
0.86
3.31
2.96
2.89
2.48
1.49
----CCl4
Alkol, CCl4, Kloroform
Alkol, CCl4
-Bütün organik sıvılar
İnorganik Tuzların Çözeltileri
İnorganik Tuz
Kalsiyumklorür
Çinkoklorür
Formül
CaCl2
ZnCl2
Özgül Ağırlık
g/cm3
En Yüksek Özgül
Ağırlık g/cm3
2.15
2.91
1.60
1.92
Ağır Ortam Süspansiyonlarında Kullanılan Katı Maddeler
Madde
Özgül Ağırlık
Ferrosilikon (FeSi)
Manyetit (Fe3O4)
Galen (PbS)
Kuvars (SiO2)
6.3-7.0
5.0-5.2
7.5
2.6
Süspansiyon
Özgül
Ağırlığı
(maksimum)
Süspansiyon
Özgül
Ağırlığı
(ortalama)
Geri
Kazanılması
3.5
2.5
4.3
1.8
2.5-3.2
2.5’ den az
3.3
1.4-1.7
Yaş. man.ayır.
Yaş. man.ayır.
Flotasyon
Sedimantasyon
Yüzdürme-Batırma Deneyleri
Yüzdürme-Batırma Deneylerinin
En Düşük Yoğunluktan Başlayarak Yapılışına Ait Bir Örnek
Yüzdürme-Batırma Deneyi Akım Şeması
Numune
Miktar
Kül
%
%
X
Y
X1
Y1
X2
Y2
X3
Y3
X4
Y4
XC
YC
Yüzen
1.4
+
Yüzen
Batan
+
1.5
Yüzen
Batan
2.0
Batan
+
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Yoğunluk
Aralığı
(a) (1) (b)
-1.40
+1.45-1.60
+1.60-1.75
+1.75-1.90
+1.90
TOPLAM
Toplam Yüzen
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
Miktar
%ΣM↓
Σ M x K↓
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
± 0.1 Yoğ. Malzeme
Toplam Batan
Kül %
(8)
Miktar
%ΣM↑
ΣMxK↑
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı, %
(9)
(10)
(11)
(12)
(13)
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
(5)
-1.40
656.55
9.28
+1.40-1.50
146.70
20.96
+1.50-1.60
75.30
30.68
+1.60-1.70
43.20
39.24
+1.70-1.80
29.70
46.97
+1.80-1.90
24.30
54.32
+1.90-2.00
25.40
60.42
+2.00
495.85
84.00
TOPLAM
1500.00
39.53
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(6)
(7)
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
(8)
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
(5)
-1.40
656.55
43.77
9.28
+1.40-1.50
146.70
9.78
20.96
+1.50-1.60
75.30
5.02
30.68
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
+2.00
495.85
33.19
84.00
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Kolon No
1,2,4
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(6)
(7)
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
(8)
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
3
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
(5)
-1.40
656.55
43.77
9.28
406.2
+1.40-1.50
146.70
9.78
20.96
205.0
+1.50-1.60
75.30
5.02
30.68
154.0
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(6)
(7)
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
(8)
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(5)
(6)
(7)
9.28
406.2
43.77
9.78
20.96
205.0
53.55
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
63.43
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
(8)
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMxK
↓
(5)
(6)
(7)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
878.2
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
63.43
971.2
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
1059.2
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
1165.5
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
(8)
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
7
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
8
9
10
11
12
13
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(5)
(6)
(7)
(8)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.28
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
11.41
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
13.07
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
878.2
14.29
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
63.43
971.2
15.31
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
1059.2
16.28
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(9)
(10)
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.28
100.00
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
11.41
56.23
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
13.07
46.45
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
878.2
14.29
41.43
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
63.43
971.2
15.31
38.55
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
1059.2
16.28
36.57
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
34.95
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
33.19
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.28
100.00
3953.4
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
11.41
56.23
3547.2
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
13.07
46.45
3342.2
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
878.2
14.29
41.43
3188.2
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
63.43
971.2
15.31
38.55
3072.2
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
1059.2
16.28
36.57
2982.2
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
34.95
2894.2
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
33.19
2787.9
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
(11)
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
10
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
11
12
13
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
(5)
(6)
(7)
9.28
406.2
43.77
9.78
20.96
205.0
75.30
5.02
30.68
+1.60-1.70
43.20
2.88
+1.70-1.80
29.70
+1.80-1.90
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(8)
(9)
(10)
(11)
406.2
9.28
100.00
3953.4
39.53
53.55
611.2
11.41
56.23
3547.2
63.08
154.0
58.57
765.2
13.07
46.45
3342.2
71.95
39.24
113.0
61.45
878.2
14.29
41.43
3188.2
76.95
1.98
46.97
93.0
63.43
971.2
15.31
38.55
3072.2
79.77
24.30
1.62
54.32
88.0
65.05
1059.2
16.28
36.57
2982.2
81.54
+1.90-2.00
25.40
1.76
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
34.95
2894.2
82.81
+2.00
495.85
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
33.19
2787.9
84.00
TOPLAM
1500.00
100.00
39.53
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Kül %
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(12)
(13)
ΣMxK ↑
ΣM ↑
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(11)
(12)
(13)
3953.4
39.53
1.40
56.23
3547.2
63.08
1.50
13.07
46.45
3342.2
71.95
1.60
878.2
14.29
41.43
3188.2
76.95
1.70
63.43
971.2
15.31
38.55
3072.2
79.77
1.80
88.0
65.05
1059.2
16.28
36.57
2982.2
81.54
1.90
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
34.95
2894.2
82.81
2.00
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
33.19
2787.9
84.00
100.00
39.53
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.28
100.00
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
11.41
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
+1.90-2.00
25.40
1.76
+2.00
495.85
TOPLAM
1500.00
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Kül %
ΣMxK ↑
ΣM ↑
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki malzemenin
toplam miktarı
Yüzdürme-Batırma Çizelgesi Örneği
Yoğunluk Aralığındaki Malzeme
Toplam Yüzen
Yoğ.
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Miktarı,
%
(11)
(12)
(13)
3953.4
39.53
1.40
--
56.23
3547.2
63.08
1.50
14.80
13.07
46.45
3342.2
71.95
1.60
7.90
878.2
14.29
41.43
3188.2
76.95
1.70
4.86
63.43
971.2
15.31
38.55
3072.2
79.77
1.80
3.60
88.0
65.05
1059.2
16.28
36.57
2982.2
81.54
1.90
3.38
60.42
106.3
66.81
1165.5
17.44
34.95
2894.2
82.81
2.00
--
33.19
84.00
2787.9
100.00
3953.4
39.53
33.19
2787.9
84.00
100.00
39.53
Miktar
%ΣM
↓
ΣMx
K↓
Miktar
%ΣM
↑
ΣMxK
↑
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
(10)
9.28
406.2
43.77
406.2
9.28
100.00
9.78
20.96
205.0
53.55
611.2
11.41
75.30
5.02
30.68
154.0
58.57
765.2
+1.60-1.70
43.20
2.88
39.24
113.0
61.45
+1.70-1.80
29.70
1.98
46.97
93.0
+1.80-1.90
24.30
1.62
54.32
+1.90-2.00
25.40
1.76
+2.00
495.85
TOPLAM
1500.00
Yoğunluk
Aralığı
Miktar
(g)
Miktar
%M
Kül
%K
MxK
(a) (1) (b)
(2)
(3)
(4)
-1.40
656.55
43.77
+1.40-1.50
146.70
+1.50-1.60
Kolon No
1,2,4
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
± 0.1 Yoğ.
Malzeme
Toplam Batan
Kül %
ΣMxK ↓
ΣM ↓
Kül %
ΣMxK ↑
ΣM ↑
Hesaplanış Şekli
Yüzdürme Batırma Deneylerinden
Kolon(2)’nin %’ye dönüştürülmesiyle
Kolon (3) X Kolon (4)
Kolon (3)’ün alt alta toplanmasıyla
Kolon (5)’in alt alta toplanmasıyla
Kolon (7) / Kolon (6)
Kolon (3)’ün aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (5)’in aşağıdan yukarı doğru toplanmasıyla
Kolon (10) / Kolon (9)
Kolon (1)’deki yoğunluklar
En düşük ve en yüksek yoğunluklar atıldıktan sonra kalan yoğunluklarda bir alt ve bir üst yoğunluktaki
malzemenin toplam miktarı
Kömür Yıkama Eğrileri
1) Yüzen Eğrisi 6. ve 8. kolonlar
2) Batan Eğrisi 9. ve 11. kolonlar
3) Parça Kül Eğrisi yoğunluk çizgileri ile 4. kolon
4) Yoğunluk Eğrisi yoğunluk çizgileri ile yoğunluk ekseninin kesişimi
5) ±0.1 Yoğunluğundaki Malzeme Eğrisi 12. ve 13. kolonlar
± 0.1 Yoğunluğundaki Malzeme Yüzdeleri İle Ayırmanın
Güçlük veya Kolaylık Derecesi
± 0.1 Yoğunluğundaki
Malzeme Miktarı, %
Ayırmanın Güçlük veya
Kolaylık Derecesi
0-7
7-10
10-15
15-20
> 20
Çok kolay
Kolay
Orta güçlükte
Güç
Çok güç
• Örnek 1: 1,65 yoğunluğunda hazırlanan bir
ağır ortamda ayırma kolay mı olur, zor mu
olur?
• Örnek 2: 1,65 yoğunluğunda ayırma
yapıldığı zaman elde edilecek temiz kömür
ve artığın miktar ve kül yüzdeleri ne olur?
• Örnek 3: 1,60 yoğunluğunda ayırma
yapıldığı zaman elde edilen temiz
kömürdeki en yüksek küllü parçanın kül
yüzdesi ile artıktaki en düşük küllü parçanın
kül yüzdesi nedir?
• Örnek 4: %15 küllü temiz kömür elde etmek
için hangi yoğunlukta ayırma yapmak
gerekir?
M-EĞRİSİ (MAYER EĞRİSİ)
Genel olarak kömür yıkama işlemlerinde , tuvenan kömür üç ürüne ayrılır.
• Temiz Kömür (Lave)
• Ara Ürün (Mikst)
• Artık (Şist)
Yıkama eğrileri sadece iki ürünlü yıkama işlemlerinde, lave ve şist miktarlarını, kül
içeriklerini ve yıkama yoğunluklarını saptamaya uygundur.
Üç ürünlü bir yıkama işleminde aynı bilgileri elde etmek için, iki grup yıkama eğrisinin
çizilmesi gerekmektedir.
M-Eğrisi üç ürünlü bir yıkama işleminde (2 yoğunluk kullanılarak) bilinmesi gerekli tüm
bilgileri (miktar, kül ve ayırma yoğunluklarını) tek bir yıkama eğrisinde verir.
M-Eğrisi Verileri
1
2
(A)
3
(B)
4
Σ (A)
5
(AxB)
6
Σ (AxB)
7
Σ (AxB)
Σ (A)
Yoğunlu
k Aralığı
Yüzen Ürün
Miktarı
%
Kül
%
Toplam
Yüzen Ürün
Ağırlığı
%
Kül
Miktarı
Toplam Kül
Miktarı
Ortalama
Kül
%
1.4
1.4-1.5
1.5-1.6
1.6-1.7
1.7-1.8
1.8-1.9
1.9
43.2
7.4
5.1
3.0
2.7
2.7
35.9
15.90
26.99
39.13
48.98
56.66
62.46
76.19
43.2
50.6
55.7
58.7
61.4
64.1
100.0
686.9
199.7
199.6
146.9
153.0
168.6
2735.2
686.9
886.6
1086.2
1233.1
1386.1
1554.7
4289.9
15.9
17.5
19.5
21.0
22.6
24.3
42.9
100.0
42.90
42.9
A
B
C
D
E
F
G
M-Eğrisi
1
2
(A)
3
(B)
4
Σ (A)
5
(AxB)
6
Σ (AxB)
7
Σ (AxB)
Σ (A)
Yoğunluk
Aralığı
Yüzen Ürün
Miktarı
%
Kül
%
Toplam
Yüzen Ürün
Ağırlığı
%
Kül Miktarı
Toplam Kül
Miktarı
Ortalama Kül
%
1.4
1.4-1.5
1.5-1.6
1.6-1.7
1.7-1.8
1.8-1.9
1.9
43.2
7.4
5.1
3.0
2.7
2.7
35.9
15.90
26.99
39.13
48.98
56.66
62.46
76.19
43.2
50.6
55.7
58.7
61.4
64.1
100.0
686.9
199.7
199.6
146.9
153.0
168.6
2735.2
686.9
886.6
1086.2
1233.1
1386.1
1554.7
4289.9
15.9
17.5
19.5
21.0
22.6
24.3
42.9
100.0
42.90
A
B
C
D
E
F
G
42.9
•
•
•
•
•
•
•
•
M-Eğrisinin Çizimi: 4. ve 6. kolonlar kullanılır.
1.60-1.90 Yoğunluğunda Ayırma Yapılması Durumunda Oluşan
Lave, Mikst ve Şist Miktarları ve Kül %’leri
Lave Külünün Saptanması: 1.60 yoğunluk için C noktası yüzen kömür
miktarını verir. OC doğrusunun X eksenini kestiği yer Lave külünü verir.
Mikst Külünün Saptanması: 1.60-1.90 yoğunluklarındaki yüzen miktarlar C
ve F noktalarıdır. Bu noktalar birleştirilerek oluşturulan doğruya paralel
olup O noktasından başlayan doğrunun X eksenini kestiği nokta Mikst
külünü verir.
Şist Külünün Saptanması: 1.90 yoğunluğunda yüzen kömür miktarı F
noktasıdır. FG noktaları birleştirilerek oluşturulan doğruya paralel O
noktasından başlayan doğrunun X eksenini kestiği nokta Şist külünü verir.
Tüvenan Kömür Külünün Saptanması: OG noktaları birleştirilerek
oluşturulan doğrunun X eksenini kestiği nokta Tüvenan kömürün külünü
verir.
Lave-Mikst Karışımı Kömürün Külünün Saptanması: OF doğrusunun X
eksenini kestiği nokta Lave-Mikst Karışımı kömürün külünü verir.
Lavede En Yüksek Küllü Parçanın Külünün Saptanması: C noktasında MEğrisine teğet çizilerek oluşturulan doğruya paralel O noktasından başlayan
doğrunun X eksenini kestiği nokta Lavede En Yüksek Küllü Parçanın külünü
verir.
Lave, Mikst ve Şist Miktarlarının Saptanması: 1.60 yoğunluğunda Lave
Miktarı (C) %55.7, 1.90 yoğunluğunda elde edilen Lave+Mikst Miktarı (F)
%64.1’dir. Bu miktardan Lave miktarı çıkarılırsa Mikst Miktarı %8.4
bulunur. Toplam miktar %100 olduğuna göre %64.1 çıkarılırsa Şist Miktarı
%35.9 olarak bulunur.
•
•
•
•
•
•
•
•
M-Eğrisinin Çizimi: 4. ve 6. kolonlar kullanılır.
1.60-1.90 Yoğunluğunda Ayırma Yapılması Durumunda Oluşan
Lave, Mikst ve Şist Miktarları ve Kül %’leri
Lave Külünün Saptanması: 1.60 yoğunluk için C noktası yüzen kömür miktarını verir. OC
doğrusunun X eksenini kestiği yer Lave külünü verir.
Mikst Külünün Saptanması: 1.60-1.90 yoğunluklarındaki yüzen miktarlar C ve F noktalarıdır.
Bu noktalar birleştirilerek oluşturulan doğruya paralel olup O noktasından başlayan doğrunun
X eksenini kestiği nokta Mikst külünü verir.
Şist Külünün Saptanması: 1.90 yoğunluğunda yüzen kömür miktarı F noktasıdır. FG noktaları
birleştirilerek oluşturulan doğruya paralel O noktasından başlayan doğrunun X eksenini kestiği
nokta Şist külünü verir.
Tüvenan Kömür Külünün Saptanması: OG noktaları birleştirilerek oluşturulan doğrunun X
eksenini kestiği nokta Tüvenan kömürün külünü verir.
Lave-Mikst Karışımı Kömürün Külünün Saptanması: OF doğrusunun X eksenini kestiği nokta
Lave-Mikst Karışımı kömürün külünü verir.
Lavede En Yüksek Küllü Parçanın Külünün Saptanması: C noktasında M-Eğrisine teğet çizilerek
oluşturulan doğruya paralel O noktasından başlayan doğrunun X eksenini kestiği nokta
Lavede En Yüksek Küllü Parçanın külünü verir.
Lave, Mikst ve Şist Miktarlarının Saptanması: 1.60 yoğunluğunda Lave Miktarı (C) %55.7, 1.90
yoğunluğunda elde edilen Lave+Mikst Miktarı (F) %64.1’dir. Bu miktardan Lave miktarı
çıkarılırsa Mikst Miktarı %8.4 bulunur. Toplam miktar %100 olduğuna göre %64.1 çıkarılırsa
Şist Miktarı %35.9 olarak bulunur.
M-Eğrisinin Türleri
Toplam Yüzen Ürün Miktarı, %
Tuvenan Kömür
Çok
Az
Çok
Temiz Kömür
Az
Çok
Çok
Ara ürün
Az
Az
Az
Artık
0
50
100
Ortalama Kül, %
Kaynaklar:
•
•
•
•
•
ATEŞOK, G., 1986, Kömür Hazırlama, İTÜ Maden Fakültesi, İstanbul, 190 s.
ATEŞOK, G., 2004, Kömür Hazırlama ve Teknolojisi, Yurt Madenciliğini Geliştirme
Vakfı Yayınları, İstanbul, 376 s., ISBN-975-7946-22-2
Yrd. Doç. Dr. Hasan HACIFAZLIOĞLU Kömür hazırlama ders sunumu
TS ISO 1171
TS ISO 5072

Download Report