No : Adı Soyadı : İmza : 05/04/2014 ZTO106 TOPRAK BİLİMİ ARA SINAVI Soru 1. Toprağın temel yapı maddeleri nelerdir; ideal yüzde oranları ile birlikte adlandırınız? (5 puan) a. Mineral madde (%45) b. Organik madde (%5) c. Hava (%25) d. Su (%25) Soru 2. Aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (4 puan) A. Toprağın hacimce yaklaşık olarak % 50’si katı madde, %50’si boşluklardan oluşmaktadır. B. Topraktaki boşluklar hacminin % 25’ini inorganik (mineral) maddeler oluşturur. C. Topraktaki boşluklar hacminin % 45’ini toprak suyu oluşturmaktadır. D. Topraktaki boşluklar hacminin % 5’inin organik madde oluşturmaktadır. Soru 3. Aşağıdaki toprak ana materyallerini taşıyan unsurları belirtiniz? (9 puan) a. Aluviyal : Irmak b. Lös : Rüzgar c. Koluviyal : Yer çekimi d. Lakustrin : Göl (su) e. Aeloen : Rüzgar f. Moren : Buzul g. Kumul : Rüzgar Soru 4. Aşağıdaki minerallerden hangisi bitkilerin topraktan besin maddelerini almaları bakımından diğerlerinden daha önemlidir? (4 puan) Bunu nasıl gerçekleştirmektedir açıklayınız. (5 puan) A. Kuvars B. Hematit C. Jips D. Kil mineralleri ( kil kolloidleri geniş yüzey alanları ve yüksek katyon değişim kapasiteleri sayesinde topraktan bitki besin maddelerinin alınmasında önemli bir rol oynarlar.) Soru 5. Toprağın işlevleri nelerdir? Bu işlevlerini yerine getirebilmesi hangi özelliklerine bağlıdır? (9 puan) Bitki yetiştirme ortamı Bitki besin elementleri için geri dönüşüm sistemi Birçok canlı için yaşam ortamı Mühendislik uygulama ortamı Su depo ve doğal arıtma sistemi Bu işlevleri yerine getirebilmesi toprak bünyesi, toprak yapısı, toprak kimyası, toprak yaşı, arazi unsurları (topografya, eğim, drenaj, geçirgenlik vb.) gibi unsurlara bağlıdır. Soru 6. Aydın İli– Kuşadası İlçesi’ndeki 90 dönümlük narenciye bahçesinde Killi Tın (CL) bünyeli bir toprağı olan bir çiftçi, arazisinin 30 cm’lik üst toprağında tarla kapasitesi (TK) ve solma noktası (SN)’nda tutulan su miktarını (kg veya m3, 1000 kg su = 1m3) belirleyerek arazisindeki elverişli su miktarını (ES) öğrenmek istemektedir. Bir doğal kaynak yönetim uzmanı olarak, istenilen bu değerleri hesaplayınız? (Not: Yapılan değerlendirmeler sonucunda bu toprağın tarla kapasitesinde % 36, Solma noktasında %17 oranında su içerdiği biliniyor) (9 puan) Şekil1: Elverişli su kapasitesi TK %36 SN %17 90 da (=90.000 m2)’lık arazinin üst 30 cm (0,30 m)’de bulunan toplam toprak hacmi Vt ise, Vt 90000m 2 0,30m 27000m 3 Bu toprak hacminde TK ve SN’da tutulan su miktarı sırasıyla WTK ve WSN ise, WTK 0,36 27000 9720m 3 WSN 0,17 27000 4590m 3 Bu durumda, bu toprak hacmindeki ES miktarı WES ise, WES WTK WSN WES WTK WSN 9720 4590 5130m 3 Soru 7. Eğimli bir arazide toprak örneği almak amacıyla inceleme yapan bir araştırmacı, doğrusal bir eğim kesiti boyunca 75 metre doğu yönünde ilerlediğinde başlangıç noktasından itibaren düşey doğrultuda 21 metre yükseliyor. Bu durumda üzerinde bulunduğu arazinin eğimi % kaçtır? (9 puan) Egim (%) 100 21 28 75 Soru 8. Topraklara karakter kazandıran etmenleri etken ve edilgen olma durumlarına göre belirtiniz ve etken ya da edilgen olmasının anlamını açıklayınız. (9 puan) a. Ana materyal (edilgen) b. Topoğrafya (edilgen) c. Zaman (edilgen) d. İklim (etken) e. Biyosfer (etken) Bitki örtüsü ve iklim (etken toprak oluşum etmenleri), ana materyal ve topografya üzerinde zamana bağlı olarak etkili olmaktadırlar. Örneğin bir toprağın yaşı, gelişim göstermekte olduğu gerçek yıl sayısından daha çok, toprak gelişimi ile belirlenir. Bu sebeple iklim ve biyosfer aktif topoğrafya, ana materyal ve zaman pasif etmenler olarak değerlendirilmektedir. Soru 9. Devamlı don koşulları altında granit kayasının çatlama durumunu veren sıcaklığa bağlı zaman çatlak gelişimi - buz basıncı grafiğinde çatlak içerisindeki kesikli basınç eğrisi 12 ºC için neden çizilmemiştir? (9 puan) Şekil 2. Devamlı don koşulları altında granit kayasının parçalanma durumu -12 ºC’ de zamanla doğrusal bir çatlak genişlemesi olduğu için çatlak içerisinde buz basıncı oluşmamakta bu sebeple de bu sıcaklık değeri için “çatlak içerisindeki kesikli basınç eğrisi” çizilmemiştir. Soru 10. Şekil 2’ de verilen grafik dikkate alındığında granit kayasının parçalanma miktarı için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? (9 puan) A. -12 ºC’ de zamanla doğrusal bir çatlak genişlemesi olduğu için çatlak içerisinde buz basıncı oluşmamakta, bu sebeple granit kayasında daha fazla parçalanma olmaktadır. B. - 6 ºC’ de belirli bir zaman sonunda sabit çatlak büyüklüğü ve artan buz basıncı sonucu granit kayasında daha fazla parçalanma meydana gelmektedir. Soru 11. Topografyanın tanımlanması için gerekli parametreler nelerdir? (9 puan) a. eğim derecesi ve uzunluğu b. bakı (eğim yönü) c. eğim şekli Soru 12. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi (AÜZF) deneme alanlarında açılan bir toprak profilinin ana hatları aşağıda verilmiştir (Şekil 3). sonucunda, 14 C ile yapılan radyoaktif analizler bu toprağın 500 yılda oluştuğu belirlenmiştir. Daha sonra yapılan horizon incelemeleri sonucu, gerçekte bu toprağın A horizonunun yarısını erozyon ile kaybettiği belirlenmiştir. (10 puan) a. Orijinal toprağın A horizonunun kalınlığı nedir? b. Toprak oluşum hızı (mm yıl-1) ile toprak kaybı hızı (mm yıl-1) arasındaki fark nedir? Bu farkı bir doğal kaynak uzmanı olarak yorumlayınız. Şekil 3. AÜZF Toprak Profili Orijinal toprağın A horizonu derinliği 30 cm’dir. Orijinal toprağın derinliği (= orijinal solum derinliği) TD ise, TD A B 40 30 70cm 700mm [1] Toprak oluşum hızı (VTO, mm yıl-1), VTO 700 1,4mm y 1 500 [2] Eğer toprak kaybı hızı VTK (mm yıl-1) ise ve 500 yıl içerisinde toplam toprak derinliğinde 150 mm’lik bir kayıp oluşmuş ise, VTK 150 0,3mm y 1 500 [3] VTO VTK 1,4 0,3 1,37mm y 1 [4] Her yıl A horizonunun kalınlığı 1.37 mm azalacaktır demektir. Topraklar uzun sürelerde oluşmasına karşın, gerekli önlemler alınmadığında, kayıpları çok kısa zamanlarda oluşabilmektedir. Başarılar… Prof. Dr. Günay ERPUL
© Copyright 2024 Paperzz
