Cilt:1 Sayı:2 Kasım 2014 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 ÇEVİRİ EDİTÖRÜ Yayın Kurulu Danışma Kurulu Uzm. Dr. Halil Eren SAKALLI Prof. Dr. İrfan ŞENCAN Prof. Dr. Ahmet AKICI REDAKTÖR Dr. Saim KERMAN Prof. Dr. Ayşe GELAL Uzm. Dr. Kubilay ORANSAY Dr. Ali ALKAN Prof. Dr. İsmail BALIK Ecz. Mesil AKSOY Prof. Dr. Serhat ÜNAL Uzm. Ecz. Elif SARIGÖL Doç. Dr. Sibel AŞÇIOĞLU Dr. Dyt. Pınar GÖBEL Doç. Dr. Yusuf ÜSTÜ Uzm. Dr. Fatma İŞLİ Engin AYAR İLETİŞİM ADRESİ: Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Söğütözü Mahallesi 2176. Sok. No:5 PK 06520 Çankaya/ANKARA Tel:+90 (312) 218 30 00 F:+90 (0312) 218 34 60 Soru ve önerilerinizi [email protected] e-posta adresine gönderebilirsiniz. 1 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 İçindekiler Editörün Önsözü ……………………………………..................................................3 İyi Reçeteleme: Güvenli Reçeteleme İçin 12 Temel Gereklilik……………………………………………………………………………….………4 Elaine Lum, Charles Mitchell, IanCoombes (Aust Prescr 2013; 36: 13-6) Çeviren: Dr. Halil Eren Sakallı 2 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Editörün Önsözü Reçeteleme hangi ilacın nasıl kullanılacağı kararının verilme süreci olarak tanımlanabilirken, reçete bu kararın anlatılma şeklidir. Güvenli reçeteleme, reçetenin yazılmasından önce bilişsel ve karar vermeyle ilişkili adımları içermelidir. Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni’nin ikinci sayısında çevirisi yapılmış olan makalede, güvenli reçeteleme için, reçeteleme işleminin dört basamağını (bilgi toplama, klinik kararın verilmesi, hastayla iletişim kurulması ve izleme-değerlendirme) içeren 12 temel gereklilik tanımlanmıştır. 3 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 İyi Reçeteleme: Güvenli Reçeteleme İçin 12 Temel Gereklilik (Australian Prescriber dergisinin izniyle orijinal metinden çevrilmiştir.) Orijinal makaleye aşağıdaki bağlantı üzerinden ulaşılabilir. Elaine Lum, Charles Mitchell, IanCoombes, The competent prescriber: 12 core competencies for safe prescribing Aust Prescr 2013;36:13-6, Özet Reçeteleme hataları, hasta mağduriyetlerinin önemli bir sebebi olmaya devam etmektedir. Güvenli reçeteleme sadece reçete yazmayı değil, başka pek çok bilişsel süreci ve karar verme basamağını içerir. Doktorlara yönelik olarak, eğitim ve öğretim programlarına kılavuzluk edecek, doktorların değerlendirilmesi ve akredite edilmesi sürecinde kullanılacak ulusal reçeteleme gerekliliklerinin belirlenmesi gereklidir. Güvenli reçeteleme için, reçeteleme işleminin dört basamağını (bilgi toplama, klinik kararın verilmesi, hastayla iletişim kurulması ve izleme-değerlendirme) içeren 12 temel gereklilik tanımladık. Bu temel gereklilikler öğrenme hedefleri ve değerlendirme metotlarıyla birlikte güvenli ve etkili reçeteleme davranışının öğretilmesi için faydalı bir başlangıç noktası sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Reçeteleme, İlaçların Doğru Kullanımı Giriş Tüm doktorları kapsayacak, üzerinde uzlaşmaya varılmış bir ulusal reçeteleme gereklilikleri listesine ihtiyaç duyulmaktadır (1-3). NPS Medicine Wise, yakın zamanda bireysel uygulayıcıların eğitim programına, değerlendirilmesine, sürekli mesleki gelişimlerine ve akreditasyonlarına kılavuzluk edebilecek bir yapı başlatmıştır (4). Makalemiz bu yapının üzerine eklemeler yapmaktadır. 4 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Nasıl İyi Reçeteleyici Oluruz? İyi bir reçeteleyici olmayı sağlayan nedir? Reçeteleme sürecinin sıklıkla reçete yazma işinden ibaret olduğu düşünülse de, reçeteleme ayrıcalığı belli bir yeterlilik göstermesi beklenen kişilerde olması gereken yüksek risk taşıyan bir girişimdir (5). Reçeteleme hangi ilacın nasıl kullanılacağı kararının verilme süreci olarak tanımlanabilirken, reçete bu kararın anlatılma şeklidir (6). Güvenli reçeteleme, reçetenin yazılmasından önce bilişsel ve karar vermeyle ilişkili adımları içermelidir (6). İyi bir reçeteleyici güvenli olandır. Ne yazık ki, mesleğe yeni başlayan hekimlerin reçeteleme davranışlarının değerlendirilmesi sonucunda hata aralığının geniş olduğu (incelenen her 1000 kalem için 2- 514 ve hastaların % 4-82’sinde) bulunmuştur (7). Tedavi hatalarının önlenmesindeki en etkili yollardan birisi eğitimdir (6,8,9). Dünya Sağlık Örgütü İyi Reçeteleme Kılavuzu’nun, çoklu klinik uygulamalarda öğrencilerin konu üzerindeki becerilerini arttırmada faydalı olduğu gösterilmiştir (9). Bu yönüyle reçeteleme eğitimleri için kaynak teşkil edebilir, bununla birlikte reçeteleme eğitimleri ve değerlendirmelerinin geliştirilmesi gerekmektedir (9). Buna bir örnek olarak, hastaların zarar görme risklerinin yüksek olduğu klinik durumlar için probleme dayalı interaktif eğitimin, tıp öğrencilerinin daha güvenli reçeteleme yeteneklerini artırdığı gösterilmiştir (10). Reçeteleme becerileri genellikle asistan&(çevirenin notuna bakınız) eğitimi sırasında kazanılmaktadır. Örneğin genel uygulamada, reçeteleme esas olarak işyerindeki tecrübelerle öğrenilmektedir (11). Tedavi hatalarının önlenmesi, konuya odaklı eğitim ve öğretimle iyileştirilebilir. Birleşik Krallık’ta hem tıp öğrencilerinin hem de lisansüstü öğrencilerin eğitimlerine kılavuzluk etmek üzere bir dizi ilke geliştirilmiştir (8). Bunlar: • Hekimlerin uygulama alanlarıyla ilgili geri bildirimlerin güncellenmesi ve kişisel reçeteleme davranışlarının hekimlere yansıtılması için kaliteli zaman ayrılmasının sağlanması • Sorunların tartışılmasını ve tavsiye istemeyi teşvik eden yönetim şekli • Suçlamanın olmadığı bir ortamda tanımlanmış reçeteleme hataları konusunda geri bildirim sağlanması (8) 5 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Reçetelemenin Dört Basamağı Dört basamaklı bir reçeteleme modeli geliştirilmiştir (Şekil 1) (12). Bununla reçetelemenin tek bir olay değil, kademeli bir süreç olduğu vurgulanmakta olup, bu model tıp fakültesinden yeni mezunlar için Birleşik Krallık reçeteleme gereklilikleriyle uyumludur (8). Bu basamaklar: 1. Bilgi Toplama Hekim, hastanın başvuru sırasındaki semptomlarını, kullanmaya devam ettiği veya yakın zamanda bıraktığı ya da değiştirdiği ilaçları, allerjileri, advers ilaç reaksiyonlarını ve daha önceden konulmuş tanılarını kapsayan tıbbi geçmişi gibi hastayla ilişkili gerekli bilgileri toplama yeteneğine sahip olmalıdır. 2. Klinik Kararın Verilmesi Reçeteleyen, klinik karar verme yetisine sahip olmalıdır. Bu, tanı koymayı ve tanıyı değerlendirmeyi, her hasta için farmakoloji bilgisini kullanarak ilaç seçmeyi ve ilacın uygun dozda kullanılmasını sağlamayı içermektedir. Reçeteleyen, ilaç dışı tedavileri de göz önünde bulundurmalı, hastaların tedaviye uyumunu ve tedavi sonuçlarını iyileştirmek için hastayı da karar verme sürecine dahil etmelidir (13). Reçeteleyen, karar verme yöntemini o an için hastanın durumuna en uygun olan yöntemi seçecek şekilde ayarlayabilmelidir; buna uygun olarak durumun gereğine göre yönlendirici veya işbirlikçi bir tavır sergilemeyi seçmeli ve her durumda hastanın görüşlerine değer vermelidir (14). 3. İletişim Reçeteleyen, reçeteleme kararını hem hastaya hem de dahil olan diğer sağlık çalışanlarına etkili ve güvenli bir şekilde iletebilmelidir. Reçete okunaklı olmalı, belirsizliğe yer bırakmamalı ve eczacıların ilacı hazırlarken, hastaların veya hemşirelerin ise ilacı uygularken hata yapmalarına neden olabilecek kısaltmalar içermemelidir. Hastanın yönetim planı net olmalı ve doktoruna başvurması veya eylem gerektiren durumlar hastaya belirtilmelidir. Hem sözel hem de yazılı iletişim becerileri önemlidir. 6 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Örneğin, hem hasta hem de bakıcısı hastaya neden ilaç yazıldığı, yazılan ilacı nasıl kullanacağı ve öngörülen tedavi süresi konusunda bilgilendirilmelidir. Ayrıca, izlem gerektiren durumlar, olası istenmeyen etkiler ve acil durum planlaması da hastayla tartışılmalıdır. Günümüzde klinik karar desteğini de içeren elektronik reçeteleme yazılımları yaygın olarak kullanılmaktadır. Elektronik ilaç yönetimleri (yatan hastaların elektronik ilaç çizelgelerini de kapsayacak şekilde) artan oranda kullanıma sunulmaktadır. Kişisel olarak kontrol edilen elektronik sağlık kayıtlarıyla birlikte bu uygulamalar reçeteleyenler, sağlık çalışanları ve hastalar arasındaki iletişimi kuvvetlendirmektedir. Reçeteleyenler, bu araçları kullanmada yetkinlik kazanmalıdır. 4. İzleme ve Yeniden Değerlendirme Reçeteleyen, gerektiği durumlarda hastayı doz ayarlamaları veya tedavideki değişiklikler konusunda bilgilendirebilmek için uyguladığı tedavinin terapötik veya yan etkilerini değerlendirebilmelidir. Küresel Nitelikler ve Bilgi Sağlanması Şekil 1. Reçetelemenin 4 Basamağı (12 numaralı kaynaktan uyarlanmıştır) 7 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Reçeteleme İçin 12 Temel Gereklilik On iki temel gereklilik, akademik programların tasarlanmasında, değerlendirilmesinde, geliştirilmesinde ve eğitim sürecinde uygulama kolaylığı sağlayacak şekilde tanımlanmıştır (Tablo 1). Bunlar farklı kurumlar (15-20) tarafından hazırlanan gerekliliklerle uyumludur ve iki ilave ögeyle desteklenmiştir: • Klinik farmakoloji gibi konularda bilgi edinilmesinin veya kurumsal bilginin sağlanması (bu olmaksızın reçeteleyen reçeteleme döngüsünden sıyrılamaz). Farmakoloji bilgisi, uygun reçeteleme için gereklidir ve asistan hekimler tarafından eğitimleri sürecinde güçlendirilmesi gereken bir konu olarak değerlendirilmektedir (5). • Kendi reçeteleme pratiğini değerlendirme yeteneğine ve isteğine sahip olmak, yapıcı geri bildirimlerin gelmesini istemek ve bu geri bildirimler doğrultusunda hareket etmek, hastayı zamanında sevk etmek gibi küresel niteliklere sahip olunması. 8 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Tablo 1. Güvenli Reçeteleme İçin 12 Temel Gereklilik Reçetelemenin 4 Evresi * 1. 12 Temel Gereklilik Bilgi toplama 1. Hastanın tıbbi hikayesinin alınması ve/veya değerlendirilmesi Tedavi seçimi için bilinmesi 2.Hastanın ilaç kullanım hikayesinin alınması ve/veya değerlendirilmesi gereken bilgileri toplama ve bunun tıbbi hikayeyle birleştirilmesi becerisi 3.Uygun durumlarda ileri muayene ve araştırmaların yapılması 4. Mevcut ve geçmiş ilaç tedavilerine uyumun ve tedaviye uyumsuzluk için risk faktörlerinin değerlendirilmesi 2. Karar verme 5. Tanının belirlenmesi veya yeniden değerlendirilmesi de dahil olmak Hasta ve bakıcısıyla birlikte üzere, hastanın sağlığı ve/veya tedavisiyle ilişkili temel konuların karar verme; tedavinin hastayla birlikte belirlenmesi. seçilmesi 6. Hastalık ve semptomların ne derecede yönetildiğinin/kontrol altına alındığının belirlenmesi 7. Mevcut semptomların semptomatik tedaviyle veya hastalığın seyrini değiştiren tedavilerle etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesi 8. İdeal tedaviyi (ilaçlı veya ilaç dışı) belirlerken gerçek ve potansiyel kontraendikasyonların/sakıncalı olabilecek durumların hesaba katılması: ilaç-hasta, ilaç-hastalık ve ilaç-ilaç etkileşimleri 9. İlacın, formunun, uygulama yolunun, dozunun, uygulama sıklığının, tedavi süresinin belirlenmesi 3. Kararın anlatılması Hem ayakta hem de yatan hasta tedavi ortamlarında, tedavi kararlarının diğer sağlık personellerine ve hastaya/hastanın bakıcısına etkili ve güvenli bir şekilde anlatılması 4. İzleme ve yeniden değerlendirme Tedavinin terapötik ve istenmeyen etkilerinin değerlendirilmesi 10. Ayaktan tedavi ortamında reçete kararlarının anlatılması 11. Yatan hasta tedavi ortamında reçete kararlarının anlatılması 12. Hastanın semptom ve bulgularının ne ölçüde kontrol altına alındığının, hastanın tedaviye uyumunun ve tedavi sonuçlarının değerlendirilmesi * Reçetelemenin dört basamağı iki ilave ögeyle desteklenmiştir – başta klinik farmakoloji olmak üzere bilgi sağlanması ve hekimlerin kendi reçetelemelerini izleyip değerlendirmeleri gibi küresel niteliklerin varlığı 9 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Reçeteleme Gerekliliklerinin Öğretilmesi ve Değerlendirilmesi Her temel gereklilik için, öğrenme hedefleri ve bunların nasıl değerlendirileceği açıklanmıştır. Şekil 2, bunun 4 numaralı temel gereklilik (Mevcut ve geçmiş ilaç tedavilerine uyumun ve uyumsuzluk için risk faktörlerinin değerlendirilmesi) için uygulanmasını göstermektedir. Bunlar özellikle henüz asistan doktorların performanslarının değerlendirilmesine yönelik kriterleri belirlememiş olan Avustralya Asistan Doktor Öğretim Programı Çerçevesi’ne faydalı bir katkı sağlayabilir (20). Şekil 2. 4 Numaralı Temel Gereklilik İçin, Bilgi Toplama Evresi, Gereklilik, Öğrenme Hedefleri ve Bunların Nasıl Değerlendirildiğinin Gösterilmesi Metot Temel gereklilikler öğretilirken kişisel değerlendirme, diğer meslektaşların gözlemleri “gündeme ilişkin, sonuca yönelik geri bildirimler” (agenda-led outcome-based feedback) gibi yapılandırılmış danışman tavsiyelerini içeren yetişkinlere yönelik öğrenme ilkeleri kullanılmalıdır (21). Bu metot öğrenenin elini güçlendirirken savunmacı tavrı azaltır ve davranış değişikliğinin oluşmasına olanak tanır. Öğrenenin nasıl bir yardım istediğini belirler ve kendi kendini değerlendirmeyi teşvik ederek öğrenme hedefine ulaşılmasını sağlar. 10 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Reçeteleme için gerekli beceriler, yaklaşımlar ve davranışlar temsili senaryolar aracılığıyla gösterilebilir ve öğrenilebilir. Değerlendirme, herhangi bir kriter için en uygun olanı kapsayacak şekilde çeşitli yöntemleri içermelidir (22). Örneğin, reçeteleyenin hastanın tedaviye uyumsuzluğunu tespit etmeye yönelik (4. Temel gereklilik) becerileri edinip edinmediğinin değerlendirilmesi için reçeteleyenin hastayla iletişim halindeyken doğrudan izlenmesi gerekmektedir. Bu, klinik yetenek ve uygulamaların değerlendirilmesindeki dört düzeyi açıklayan Miller Piramidi ile (23) uyumludur: 1. Biliyor 2. Nasıl yapıldığını biliyor 3. Gösteriyor 4. Yapıyor (uyguluyor) Dördüncü basamağa ulaşım, doğrudan gözlemle değerlendirilir. Reçeteleme yeterliliğinin gösterilmesinde “gösteriyor” ve “yapıyor” basamaklarının değerlendirilmesi önemlidir, bununla birlikte bu, daha fazla kaynak gerektiren ve koordine edilmesi zor bir süreçtir. Hali hazırda, cerrahi işlemler için yeterli kabul edilmek için cerrahın prosedürel becerilerinin doğrudan izlenmesi gerekmektedir. Bu uygulama reçeteleme davranışı için de gerçekleştirilebilir. Emsal değerlendirmesi veya 360° geri bildirim gibi çok kaynaklı geri bildirimler, diğer klinisyenlerle, hastalarla ve hastaların bakıcılarıyla gerçekleştirilen iletişimin anlaşılır olduğundan emin olunması adına fayda sağlayabilir. Reçeteleme gerekliliklerinin diğer açılardan değerlendirilmesi kapsamında reçeteleme klinik denetimleri yapılabilir. Bunlar, NPS Medicine Wise tarafından geliştirilen yapılandırılmış kişisel denetimler veya bir sağlık kuruluşu içerisinde koordine edilen hedefe yönelik klinik denetimler şeklinde olabilir. Asistan doktorlar kendi reçetelemelerinin niteliğinin değerlendirilmesinde zorluk yaşadıklarını ifade etmişlerdir (11). 12 temel reçeteleme gerekliliği ve bunlara eşlik eden kriterler ve değerlendirmeler süreçle ve reçeteleme kararlarının sonuçlarıyla ilgili açık geri bildirimler vermek için biçimsel bir kalıp oluşturabilir. Bu gereklilikler aynı zamanda özetleme aracı olarak da kullanılabilir. 11 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Reçete Yazma Yetkinliğinin Onaylanması Reçeteleme lisansına sahip bir doktor olarak yetkilendirilmenin, tıp fakültesi eğitimi sırasında yapılacak reçete yazma sınavının başarıyla geçilmesine bağlı olması tavsiye edilmektedir. Doktorların bu ayrıcalığı sürdürebilmeleri için belli aralıklarla tekrar değerlendirilmeleri önerilmektedir (25). Sonuç Yüksek eğitim sağlayıcıları (ör. tıp fakülteleri) ve işverenler (sağlık kurumları) arasında ‘amaca uygun’ mezun üretme konusundaki sorumluluğun nereye kadar uzandığı konusunda devamlı bir gerilim süregelmektedir. Stajyerliğin ilk haftalarında yapılan bir hata hangi tarafın yetersizliğinden kaynaklanmaktadır? Eğitim-öğretim mezunları arasında daha yakın bir çalışma ortaklığının kurulması gerektiği açıktır. Ulusal reçeteleme gerekliliği kriterlerinin oluşturulması ve bu hedef kriterlerin uygulamaya konularak değerlendirilmesi için bir çerçeve oluşturulması bu sürece katkıda bulunabilir. Standart reçeteleme gerekliliklerinin katkısı başka türlü anlaşılamayabilir. 12 temel gereklilik ve onların değerlendirilme metotları amaç doğrultusunda faydalı bir başlangıç noktası teşkil etmekle birlikte, önerilen değerlendirilme metotlarının hayata geçirilebilirliği daha geniş olarak tartışılmalıdır. & Çevirenin Notu: Orijinal metinde kullanılan registrar kelimesi Türkçe metinde asistan olarak çevrilmiştir. Bu kelimenin Türk sağlık sisteminde tam bir karşılığı bulunmamakla birlikte, metinde asistan kelimesiyle ifade edilmiştir. Avustralya Tıp fakültesini bitiren her doktor, genel pratisyenler de dahil olmak üzere, belirli bir süre ülkemizdeki asistan eğitimiyle benzerlik gösteren bir eğitim sürecinden geçmektedir. Australian Prescriber dergisinde yayımlanan orijinal makalede yer alan “hemşire ve hekim dışı diğer reçeteleyiciler” ifadesi, ülkemizde reçete yazma hakkı doktorlar ve diş hekimleriyle sınırlandırıldığı için, kafa karışıklığına yol açmamak adına Türkçe tercümeden çıkarılmıştır. 12 Türkiye Akılcı İlaç Kullanımı Bülteni Cilt 1; Sayı 2; Kasım 2014 Kaynaklar 1. Nissen L, Kyle G. Non-medical prescribing in Australia [editorial]. Aust Prescr 2010;33:166-7. 2. Morris S, Coombes I. The right to prescribe: towards core prescribing competencies for all prescribers [editorial]. Aust Prescr 2011;34:126-7. 3. National Prescribing Centre. A single competency framework for all prescribers. National Institute for Health and Clinical Excellence. 2012. 4. Prescribing Competencies Framework. NPS Medicine Wise. 2012. http://www.nps.org.au/health-professionals/professional-development/prescribing-competencies-framework [cited 2013 Jan 7] 5. Pillans P. How prepared are medical graduates to begin prescribing? Intern Med J 2009;39:425-7. 6. Aronson JK. Medicationerrors: EMERGing solutions. Br J ClinPharmacol 2009;67:589-91. 7. Ross S, Bond C, Rothnie H, Thomas S, Macleod MJ. What is the scale of prescribing errors committed by junior doctors? A systematic review. Br J ClinPharmacol 2009;67:629-40. 8. Likic R, Maxwell SR. Prevention of medication errors: Teaching and training. Br J Clin Pharmacol 2009;67:656-61. 9. Ross S, LokeYK.Do educational interventions improve prescribing by medical studentsand junior doctors? A systematic review. Br J ClinPharmacol 2009;67:662-70. 10. Coombes I, Mitchell C, Stowasser D. Safe medication practice tutorials: a practical approach to preparing prescribers. Clin Teacher 2007;4:128-34. 11. Ajjawi R, Thistlethwaite J, Aslani P, Cooling N. What are the perceived learning needs of Australian general practice registrars for quality prescribing? BMC Med Educ 2010;10:92. 12. Coombes I, Reid C, McDougall D, Stowasser D, Duiguid M, Mitchell C. Pilot of a national inpatient medication chart in Australia: improving prescribing safety and enabling prescribing training. Br J Clin Pharmacol 2011;72:338-49. 13. May C, Montori VM, Mair FS. We need minimally disruptive medicine. BMJ 2009;339:b2803. 14. Bond C, editor. Concordance: a partnership in medicine-taking. London: Pharmaceutical Press; 2004. 15. Outcomes of theMedical Schools Council Safe Prescribing Working Group. Medical Schools Council, UK.2008. www.medschools.ac.uk/Publications/Pages/Safe-Prescribing-Working-Group-Outcomes.aspx [cited 2013 Jan 7] 16. National Prescribing Centre. Maintaining competency in prescribing: an outline framework to help nurse prescribers. 1st ed. National Institute for Health and Clinical Excellence. 2001. www.npc.nhs.uk/non_medical/resources/maint_comp_prescribing_nurs.pdf [cited 2013 Jan 7] 17. Frank JR, editor. The Can MEDS 2005 Physician Competency Framework. The Royal College of Physicians and Surgeons of Canada. 2005. 18. Accreditation Council for Graduate Medical Education (USA). Competency Based Residency Education.2006. www.acgme.org/acgmeweb/Portals/0/PFAssets/ProgramResources/CommonProgram Requirements 07012011%5B1%5D.pdf [cited 2013 Jan 7] 19. deVries TPGM, Henning RH, Hogerzeil HV, Fresle DA. Guide to Good Prescribing: a practical manual. Geneva: World HealthOrganization Action Programme on Essential Drugs; 1994. http://apps.who.int/medicinedocs/en/d/Jwhozip23e [cited 2013 Jan 7] 20. Australian Curriculum Framework for Junior Doctors. Version 2.2. Confederation of Post graduate Medical Education Councils. 2009. 21. Kurtz S, Silverman J, Draper J. Teaching and learning communication skills in medicine. 2nd ed. Oxford: Radcliffe Publishing; 2005. 22. Holmboe ES, Hawkins RE. Methods for evaluating the clinical competence of residents in internal medicine: a review. Ann Intern Med 1998;129:42-8. 23. Miller GE. The assessment of clinical skills/competence/performance. Acad Med 1990;65(9 Suppl):s63-7. 24. Latter S, Maben J, Myall M, Young A, Baileff A. Evaluating prescribing competencies and standards used in nurse independent prescribers’ prescribing consultations: an observation study of practice in England. J ResNurs 2007;12:7-26. 25. Aronson JK, Henderson G, Webb DJ, Rawlins MD. A prescription for better prescribing [editorial]. BMJ 2006;333:45960. 13
© Copyright 2024 Paperzz