Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi

T.C.
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI
Hukuk Müşavirliği
Sayı : 20883982-020- 70829
Konu : İmza Yetkileri Yönergesi
17/06/2014
BAKANLIK MAKAMINA
03.06.2011 tarihli ve 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin "Yetki devri" başlıklı 26'ncı maddesindeki
"Bakan, Müsteşar ve her kademedeki Bakanlık yöneticileri sınırlarını açıkça belirtmek ve yazılı
olmak kaydıyla, yetkilerinden bir kısmını alt kademelere devredebilir. Yetki devri, uygun
araçlarla ilgililere duyurulur." hükmü gereğince ve aynı Kanun Hükmünde Kararnamenin
28'inci maddesine istinaden Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi
hazırlanmıştır. Ekte yer alan söz konusu Yönergenin yürürlüğe konulmasını ve 02/08/2012 tarihli
ve 109 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İmza
Yetkileri Yönergesinin ek ve değişiklikleri ile birlikte yürürlükten kaldırılmasını olurlarınıza arz
ederim.
Cem KURT
1. Hukuk Müşaviri V.
Uygun görüşle arz ederim.
17/06/2014
Nesrin ÇELİK
Müsteşar
OLUR
17/06/2014
Doç. Dr. Ayşenur İSLAM
Bakan
EKLER :
1-İmza Yetkileri Yönergesi (15 sayfa)
Bu evrak 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'na göre elektronik olarak imzalanmıştır.
Adres : Eskişehir Yolu Söğütözü Mahallesi 2177.Sokak No:10/A
Çankaya/ANKARA
Telefon : 03127055750
e-posta : [email protected]
Ayrıntılı Bilgi : M. GÜLŞEN Hukuk Müşaviri
Fax : 03127055788
Elektronik Ağ: www.aile.gov.tr
AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI
İMZA YETKİLERİ YÖNERGESİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1-(1) Bu Yönergenin amacı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığında, imzaya
yetkili makamları belirlemek; verilen yetkileri belli ilke ve usullere bağlamak; alt kademelere
yetki tanıyarak sorumluluk duygusunu geliştirmek; üst makamlara düşünme, politika
belirleme ve önemli konularda daha sağlıklı karar almak için zaman kazandırmak; bürokratik
işlemleri kısaltarak hizmetlerde sürat ve verimliliği artırmak için imza yetkilerinin
kullanımıyla ilgili usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2-(1) Bu Yönerge, Bakan, Bakan Yardımcısı, Müsteşar, Müsteşar
Yardımcıları, Bakanlık birim amirleri,1.Hukuk Müşaviri, Genel Müdür Yardımcıları, Hukuk
Müşavirleri ve Avukatlar, Daire Başkanları, Valiler, Darülaceze Başkanlığı ile Döner
Sermaye Merkez Müdürlüğünün, Bakanlığın hizmet ve faaliyetlerine ait imza yetkilerini ve
bu yetkilerin tam ve etkili olarak kullanılmasına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3-(1) Bu Yönerge, 3/6/2011 tarihli ve 633 sayılı Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 26 ncı ve 28 inci
maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4-(1) Bu Yönergede geçen;
a)Bakan: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanını,
b)Bakanlık: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığını,
c)Bakan Yardımcısı: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bakan Yardımcısını,
ç)Birim: Bakanlık merkez teşkilatında yer alan hizmet birimlerini,
d)Birim amiri: Bakanlık merkez teşkilatındaki hizmet birimlerinin en üst yöneticilerini,
e)Daire Başkanı: Bakanlık merkez teşkilatında yer alan hizmet birimlerinde görev
yapan Daire Başkanını,
f)Fon: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonunu,
g)Fon Kurulu: Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulunu,
ğ)Genel Müdür Yardımcısı: Bakanlık merkez teşkilatında yer alan hizmet birimlerinde
görev yapan Genel Müdür Yardımcısını,
h)Hukuk Müşavirleri ve Avukatlar: Bakanlık Hukuk Müşavirliğinde görev yapan
Hukuk Müşavirleri ve Avukatları,
ı)Kuruluş: 24/5/1983 tarihli ve 2828 sayılı Sosyal Hizmetler Kanununun amacına ve
Kanunda belirtilen esaslara uygun faaliyette bulunan sosyal hizmet kuruluşlarını,
i)Müsteşar: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarını,
j)Müsteşar
Yardımcısını,
ifade eder.
Yardımcısı:
Görev
dağılımında
birimin
bağlı
olduğu
Müsteşar
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Esaslar
Yetkililer
MADDE 5-(1) İmzaya yetkili makamlar aşağıdadır;
a) Bakan,
b) Bakan Yardımcısı,
c) Müsteşar,
ç) Müsteşar Yardımcıları,
d) Birim amirleri,
e) 1. Hukuk Müşaviri,
f) Genel Müdür Yardımcıları,
g) Hukuk Müşavirleri ve Avukatlar.
ğ) Daire Başkanları,
h) Vali,
ı) Darülaceze Başkanı, Döner Sermaye Merkez Müdürü.
Usul ve esaslar
MADDE 6-(1) Bu Yönergenin uygulanmasında aşağıdaki usul ve esaslara uyulur:
a) Birden fazla birimi ilgilendiren veya görüş alınmasını gerektiren yazıların paraf
bloğunda, koordine edilen birim amirinin de parafı bulunur. Bu tür yazılar bilgi için koordine
edilen birime de gönderilir.
b)Bakanlık merkez teşkilatı dışına gönderilen yazılar bizzat Bakan tarafından veya bu
Yönerge ile imza yetkisi verilenler tarafından “Bakan Adına” düzenlenecek yazılarda “Bakan
a.” ifadesi kullanılır. Bakanlık merkez teşkilatı birimleri arasında yapılan yazışmalarda bu
ibare kullanılmaz. Bakanlık merkez teşkilatı birimleri arasında yapılan yazışmalarda birim
amiri adına bu Yönerge ile yetki “Genel Müdür Adına” , “Başkan Adına” yetki kullanıldığı
belirtilmek üzere kısaltılmış olarak “Genel Müdür a.” veya “Başkan a.” tabiri kullanılır.
c) Bakanlık dışı yazışmalarda karşılıklılık ilkesi gözetilir.
ç) Yazıların asgari sayıda parafla hazırlanması ve yazıyı ilk hazırlayanın parafının
bulunması esastır. Ancak, paraf sayısı koordine paraflar hariç beşi geçemez.
d) Bir işlemin tesisinde hangi merciin yetkili bulunduğu hususunda tereddüt edilmesi
halinde Hukuk Müşavirliğinin görüşü doğrultusunda işlem tesis edilir.
e) Birimler tarafından hazırlanan genelgeler Strateji Geliştirme Başkanlığınca tutulan
kayıt defterine sıra numarası alınarak kayıt edilir ve bu genelgelerin birimlere dağıtımı
yapılır.
f)Basın organlarına yapılacak yazılı açıklamalar, Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
aracılığıyla yapılır.
g)Protokollerin ve işbirliği sözleşmelerinin imzalanmasından veya onaylanmasından
önce Strateji Geliştirme Başkanlığı ve Hukuk Müşavirliğinden görüş alınır ve imzalandıktan
sonra bir örneği Strateji Geliştirme Başkanlığına gönderilir.
ğ) Fona veya Bakanlığa mâli mükellefiyet öngörmeyen protokollerin imzalanmasından
veya onaylanmasından önce imzaya yetkili makam tarafından bir üst makama protokol
hakkında bilgi verilir.
h)Birimler tarafından Bakanlık taşra teşkilatı personeli hakkındaki şikâyet
dilekçelerinin ilgili valiliklerce incelenmesine ve soruşturulmasına ilişkin gönderilen yazılar
ayrıca bilgi için Denetim Hizmetleri Başkanlığına gönderilir.
ı)Hukuk Müşavirliğinden hukuki görüş talep edilmesine ilişkin yazılar bizzat birim
amirleri tarafından imzalanır.
i)Yurtiçi araç ve personel görevlendirilmesi halinde, görev onayını veren makam
tarafından gerektiğinde araç onayı da verilir. Araç ve şoför görevlendirilmesini de içeren
onaylar Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı ile koordinasyon halinde düzenlenir.
j)Bakanlık müşavirlerinin, yurtiçi geçici görev onayları Bakanlık müşavirlerinin görev
yaptığı birim amirince onaylanır.
k)İşlem ve yazışmalar, konuların önemi, amacı, kapsamı, etkililiği ve gerekliliğine
göre değerlendirilerek, süreleri içerisinde geciktirilmeden sonuçlandırılır.
l)İmzalanan veya onaylanan evrakın önemi ve özelliği dikkate alınarak, gönderildiği
yere ulaşıp ulaşmadığı ve işlemlerin sonucu takip edilir.
m)Bu Yönerge ile verilen yetkilerin tam ve doğru olarak kullanılmasından,
uygulamanın Yönergeye uygunluğunun denetiminden ilgili amirler, evrakın muhafazasının
temininden ilgili görevliler sorumludur.
n)İmza yetkisi verilenler, yetki alanlarına giren konularla ilgili Bakanlık politikasını
ilgilendiren hususlar ile önemli gördükleri konu ve işlerde imzadan önce veya işlem
safhasında üst makamlara bilgi sunar ve ilgili makamın talimatına göre hareket ederler.
o)İmzaya yetkili kişinin izin, hastalık, geçici görev gibi nedenlerle bulunmadığı
hallerde, vekili imza yetkisini kullanır. Vekil tarafından yapılan iş ve işlemler hakkında
imzaya yetkili kişiye bilgi verilir.
ö)31/07/2009 tarihli ve 27305 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Kamu
Hizmetlerinin Sunumunda Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik hükümleri esas
alınır.
p)Evrak ve belgelerde paraf ve imzası bulunan her kademedeki memur ve amir, görev
ve yetkileri çerçevesinde müştereken ve müteselsilen sorumludur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İmza Yetkileri
Bakan tarafından imzalanacak işlemler
MADDE 7-(1) Bakan tarafından imzalanacak yazılar aşağıda belirtilmiştir;
a)Cumhurbaşkanlığı Makamına ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına
gönderilecek yazılar,
b) Başbakan ve diğer Bakanların imzasıyla gelen yazılara verilecek cevaplar,
c)Genelkurmay Başkanı imzasıyla gelen yazılara verilecek cevaplar,
ç)Devletlerarası anlaşmalar,
d)Bakanlar Kurulu Kararı alınmasını, müşterek karar hazırlanmasını gerektiren
teklifler ile Bakanlıkça hazırlanan mevzuat tasarıları,
e)Başbakanın onayını gerektiren işlemlere dair teklif yazıları,
f)Başbakanlık ve Bakanlıklara sunulan, Bakanlık teklif ve görüşlerini içeren yazılar,
g)Yeni kadro talepleriyle ilgili olarak yazılan yazılar,
ğ)Fon için Maliye Bakanlığı yedek ödeneklerinden ek kaynak talep yazıları,
h)Yeni bir hak veya yükümlülük doğuran, yeni bir politika belirleyen ve/veya mevcut
politikalarda değişikliğe neden olan, Bakanın takdirini gerektiren ve bir talimat niteliği
taşıyan yazılar,
ı)Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı tarafından gönderilen soru önergelerine
verilen cevap yazıları,
i)Kanun tasarı ve teklifleri ile diğer mevzuat düzenlemeleri hakkında Bakan imzasıyla
talep edilen Bakanlık görüşünü içeren yazılar,
j)Bakanlık hizmet birimleri tarafından hazırlanan genelgeler,
k)Fon Kurulu kararlarının Başbakanlık Makamına Olur arzı yazıları,
l)Bakanlık ile diğer Bakanlıklar arasında işbirliği protokolleri veya sözleşmeleri
imzalama ve feshi işlemleri,
m)Adalet Bakanlığına gönderilecek olan kanun yararına bozma teklifi yazıları,
n)Kanun tasarısı, kanun teklifi ile bunların değişikliklerine ilişkin teklif yazıları,
o)Mevzuatın emredici hükümleri gereğince bizzat Bakan tarafından imzalanması
öngörülen yazılar,
ö)Bakanın bizzat imzalamayı uygun gördüğü yazılar ve protokoller.
Bakan tarafından onaylanacak işlemler
MADDE 8-(l) Bakan tarafından onaylanacak işlemler aşağıda belirtilmiştir;
a)Bakanlık merkez birimleri tarafından hazırlanan ve Bakan imzası ile yürürlüğe
girecek, genelge, yönerge, usul ve esas ile bunların değişiklik onayları,
b)Bakan Yardımcısı, Müsteşar, Denetim Hizmetleri Başkanı, Özel Kalem Müdürü,
Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirinin izin onayları ile yerine vekâlet edecek personelin
belirlenmesi ve diğer özlük işlerine ilişkin onaylar,
c)Denetçi, iç denetçi, daire başkanlığı kadrolarına asaleten atama ve daire başkanlığı
ve üstü görevler ile il müdürlüklerine, Darülaceze Başkanlığına ile Döner Sermaye Merkez
Müdürlüğüne vekâleten atama onayları,
ç)Maliye Bakanlığı yedek ödeneklerinden Fon için Bakanlık bütçesine aktarılan
kaynağın, 3294 sayılı Kanunun amacına uygun harcanmak üzere Fon hesaplarına aktarılması
onayları,
d)Bakanlık personelinin(eğitim amacıyla gönderilenler dâhil) yurtdışı görevlendirme
onayları,
e)Bakanlık merkez ve taşra birimi personeline başarı ve üstün başarı belgesi verilmesi
ile maaşla ödüllendirilmesi onayları,
f)Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu ile Merkez Disiplin Kurulunun oluşturulmasına
ilişkin onay,
g)Bakan tarafından atanan personelin Merkez Disiplin Kurulu kararlarının onayı,
ğ)4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanmaları Hakkındaki
Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen personel hakkında
yapılan ön inceleme sonucu soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine dair onaylar,
h)Bakanlık denetçilerine verilen denetim, özel denetim, inceleme, araştırma,
değerlendirme, ön inceleme ve disiplin soruşturması onayları,
ı)Başbakanlık genelgeleri uyarınca Bakan onayını gerektiren iş ve işlemler,
i)Bakanlık merkez birimleri için gayrimenkul satın alma ve kiralama onayları,
j)İl Müdürlerinin Bakanlık merkez birimlerinde geçici olarak görevlendirilme onayları,
k)Daire başkanı unvanında görev yapan personelin aynı unvanla birimler arası naklen
atama ve görevlendirme onayları,
l)İhalelere katılmaktan yasaklamaya ilişkin onaylar,
m)Bakanlık üst yönetim görevlileri, ilgili mevzuatına göre mesleğe özel yarışma
sınavına tabi tutulmak suretiyle alınanlar (özel kanunları uyarınca bu mesleklere ait
kadrolarına atananlar dâhil) ve 5018 sayılı Kanuna göre atanan iç denetçilerden normal
çalışma saatleri dışında veya tatil günlerinde yabancı dil kursuna katılmalarına ilişkin onay,
n)Mevzuat gereği bizzat Bakan onayını gerektiren diğer iş ve işlemlere ait onaylar.
Bakan Yardımcısı tarafından imzalanacak ve onaylanacak işlemler
MADDE 9-(1) Bakan Yardımcısı tarafından imzalanacak ve onaylanacak işlemler
aşağıda belirtilmiştir:
a)Bakan tarafından verilecek görevlere ilişkin yazılar ve onaylar.
Müsteşar tarafından imzalanacak işlemler
MADDE 10-(1) Müsteşar tarafından imzalanacak yazılar aşağıda belirtilmiştir:
a)Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliğine yazılan yazılar,
b)Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliğine ve Milli Güvenlik Kurulu Genel
Sekreterliğine yazılan yazılar,
c)Başbakanlık veya bakanlıklardan müsteşar imzasıyla gelen yazılara verilen cevaplar,
ç)Başbakanlık ve Bakanlıklar kanalıyla gönderilen soru önergelerine verilen cevap
yazıları,
d)İkincil mevzuat düzenlemeleri hakkında görüş isteme yazıları,
e)Merkez birimlerinin taşıt edinmeleri amacıyla Başbakanlık ve Maliye Bakanlığına
yazılan yazılar,
f)Yüksek Disiplin Kurulu savunma istem yazıları,
g)657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 135 inci maddesinin 1 inci fıkrası
çerçevesinde yapılan itirazların Yüksek Disiplin Kuruluna sevkine ilişkin yazılar,
ğ)5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bu Kanuna dayanılarak
çıkarılan ikincil ve üçüncül düzey mevzuat gereğince üst yönetici sıfatıyla onaylanması
gereken yazılar,
h)Bakanlık merkez ve taşra birimleri ile valiliklere gönderilecek talimat niteliğindeki
yazılar,
ı)Yetki ve sorumlulukları değiştirmeyen ancak, çalışma usul ve esaslarında değişiklik
yapan genelgeler,
i)12.07.2006 Tarihli ve 26226 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, İç Denetçilerin
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte düzenlenen iç denetim iş ve işlemlerine
ilişkin yazılar,
j)Bakanlık Merkez teşkilatında Daire Başkanı ve üstü kadrolar ile taşra teşkilatında İl
Müdürü kadrosunda bulunan personelin başka bir kurumdaki kadroya ya da başka bir
kurumdan Bakanlıktaki bu kadrolara atanmasına ya da görevlendirilmesine ilişkin muvafakat
istemli yazılar,
k)Önemi sebebiyle Müsteşar tarafından imzalanması alt makamlarca önerilip kabul
gören yazılar,
l)Yetki alınmış olmak kaydıyla uluslararası sözleşmeler ile ikili veya çok taraflı
uluslararası görüşmeler neticesinde ortaya çıkabilecek mutabakat zaptı, protokol, tutanak ve
diğer metinler.
m)Fona veya Bakanlığa mâli mükellefiyet öngören protokoller,
n)Müsteşarın bizzat imzalamayı uygun gördüğü yazılar ile (mâli mükellefiyet
öngörmeyen) protokoller.
Müsteşar tarafından onaylanacak işlemler
MADDE 11-(1) Müsteşar tarafından onaylanacak işlemler aşağıda belirtilmiştir:
a)Müsteşar yardımcıları ve birim amirlerinin izin, yurtiçi geçici görev ve vekâlet
onayları ile yerine vekâlet edecek personelin belirlenmesine ve diğer özlük işlerine ilişkin
onaylar,
b)Bakanlık Müşavirlerinin hizmet birimlerinde görevlendirilmelerine dair onaylar,
c)Çeşitli konularda yapılacak toplantılara Bakanlığı temsilen katılacak müsteşar
yardımcıları ile birim amirlerini belirleyen onaylar,
ç)Başkanlığı müsteşar yardımcısı tarafından ifa edilen komisyonların, kurulların ve
jürilerin teşkiline ait onaylar,
d)4483 sayılı Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde
belirtilen personel hakkında yapılan ön inceleme sonucu soruşturma izni verilmesine
veya verilmemesine dair onaylar,
e)12.07.2006 Tarihli ve 26226 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, İç Denetçilerin
Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen onaylar,
f)Bakanlık merkez ve taşra birimlerinde boş bulunan kadrolardan, 2451 sayılı
Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanunun 2 nci maddesinde
belirtilen unvanlar ile daire başkanları, iç denetçi ve denetçiler hariç olmak üzere, diğer tüm
personelin açıktan, yeniden, naklen atama ve vekâlet onayları,
g)Bakanlık personelinin görevde yükselme ve unvan değişikliği sınav ve atama
onayları,
ğ)Müşterek karar ile atanan personelden çekilme isteğinde bulunan veya çekilme
isteğinde bulunmuş sayılanların onayları,
h)Bu Yönergenin 8 inci maddesinin (c) bendinde yer alan personel dışındaki unvanlar
için diğer kamu kurumlarından Bakanlığa geçici görevlendirilmelerine ilişkin onaylar,
ı)Müsteşar tarafından atanan personel ile ilgili Merkez Disiplin Kurulu kararlarının
onayı,
i)Disiplin dosyalarının Bakanlık Yüksek Disiplin Kuruluna sevk onayları,
j)Müşterek Karar ile atananlardan Müsteşar hariç diğer personelin emekliye sevk
onayları,
k)Mal Bildirimi İnceleme ve Değerlendirme Komisyonunun teşkiline ilişkin onay,
l)Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri kapsamında, tutarı 100.000,00-TL’nin üzerindeki
taşınırların devir, imha, hurdaya ayırma, satış ve terkini suretiyle kayıtlardan çıkarılmasına
ilişkin onaylar,
m)Bakanlık Döner Sermaye Merkez Müdürünün yurtiçi ve geçici görev onayları ile
yerine vekâlet edecek personelin belirlenmesine ve diğer özlük işlerine ilişkin onaylar,
n)Darülaceze Başkanının yurtiçi ve geçici görev onayları ile yerine vekâlet edecek
personelin belirlenmesine ve diğer özlük işlerine ilişkin onaylar,
o)5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 6 ncı maddesinin ikinci fıkrasının son cümlesi
çerçevesinde 06-sermeye giderleri tertibinden aktarılan ve il özel idarelerinde bulunan
ödeneklerin kullanımı ile ilgili onaylar,
ö)Aile ve sosyal politikalar uzmanı ve uzman yardımcısı ile şube müdürü unvanında
görev yapan personelin aynı unvanla birimler arası naklen atama ve görevlendirme onayları,
p)Yan ödeme ve özel hizmet tazminatları ile ilgili cetvellerin onayı,
r) Bakanlık merkez ve taşra birimleri için taşıt satın alınması, taşıtların birimlere
tahsisi ve tevzii ile bu taşıtlar hakkında 237 sayılı Taşıt Kanunu kapsamında tesis edilecek
işlemlere ilişkin onaylar,
s) Tarım arazilerinin, özel sosyal hizmet kuruluşu olarak kullanılmak üzere imara
açılmak istenmesi halinde söz konusu yatırımda kamu yararı görülüp görülmediğine ilişkin
onay,
ş)Fona veya Bakanlığa mâli mükellefiyet öngören protokollerin onayı,
t)Mevzuat gereği bizzat Müsteşarın onayını gerektiren diğer iş ve işlemler ile
Müsteşarın bizzat onaylamayı uygun gördüğü diğer onaylar,
Müsteşar Yardımcıları tarafından imzalanacak işlemler
MADDE 12-(l) İlgili müsteşar yardımcıları tarafından imzalanacak yazılar aşağıda
belirtilmiştir:
a)Başbakanlığa sunulan Bakanlık teklif ve görüşlerini içermeyen, sadece bilgi vermek
amacıyla yazılan rutin nitelikli yazılar,
b)Bakanlıklardan "müsteşar yardımcısı" imzasıyla gelen yazılara verilen cevaplar,
c)Merkez disiplin kurulu savunma istem yazıları, itiraz halinde ilgili belgelerin merkez
disiplin kuruluna sevk yazıları,
ç)Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı personelinin askerlik hizmetine sevkinin tehir
edilmesine ilişkin, Askeralma Dairesi Başkanlığına ve askerlik şubelerine yazılacak yazılar,
d)Bu Yönergenin 10 uncu maddesinin (j) bendinde belirtilen personel haricindeki
personelin başka bir kurumdaki kadroya ya da başka bir kurumdan Bakanlıktaki bir kadroya
atanmasına veya görevlendirilmesine ilişin muvafakat istemli yazılar,
e)Müsteşarın, yardımcıları tarafından imzalanmasını uygun gördüğü diğer yazılar.
Müsteşar Yardımcıları tarafından onaylanacak işlemler
MADDE 13-(1) İlgili müsteşar yardımcıları tarafından onaylanacak işlemler aşağıda
belirtilmiştir:
a)Bakanlık Merkez Disiplin Kurulunda görüşülecek dosyaların ve itiraz halinde itiraza
ilişkin belgelerin, Bakanlık Merkez Disiplin Kuruluna sevkine ilişkin onaylar,
c)Başkanlığı, birim amirleri tarafından yürütülmekle birlikte Bakanlık harici kurum ve
kuruluşlar ile diğer birim temsilcilerinin de iştiraki zorunlu bulunan komisyonların, kurulların
ve jürilerin teşkiline ait onaylar,
ç)Bakanlıkta oluşturulacak konut tahsis ve yemekhane komisyon kararlarının
onayları,
d)Resmi mühür ve soğuk damga yaptırılması, iadesi ve yenilenmesine ilişkin onaylar,
e)Yayın Kurulu kararlarının onayı,
f)Lojman tahsis komisyonu kararlarının onayı,
g)Kendisine bağlı birden fazla birimi ilgilendiren iş ve işlemlerin yürütülmesine ilişkin
komisyon onayları,
ğ)Farklı müsteşar yardımcılarına bağlı birimleri ilgilendiren iş ve işlemlere ilişkin
koordine paraf onayları,
h)Bu Yönergenin 8 inci maddesinin (k) bendi ile 11 inci maddesinin (ö) bendinde
belirtilen unvanlar dışındaki personelin aynı unvanla birimler arası naklen atama ve
görevlendirme onayları,
ı)Müsteşarlık makamının uygun gördüğü diğer onaylar.
Birim amirleri tarafından imzalanacak ve onaylanacak yazılar
MADDE 14-(1)Genel olarak ilgili birim amirleri tarafından imzalanacak veya
onaylanacak yazılar:
a)Başbakanlık, bakanlıklar veya kurumlardan aynı veya denk unvandaki yöneticilerin
imzasıyla gelen yazılara verilecek cevabi yazılar,
b)Bakan, Müsteşar ve Müsteşar Yardımcılarının onayına sunulan yazılar ile bu
yazılara ilişkin yazışmalar,
c)Üst amirler tarafından imzalanarak yahut da onaylanarak neticelendirilmiş bulunan
işlemlerin ilgililere tebliğine dair yazılar,
ç)Birimlerin kendi görev alanları içerisinde yer alan konularla üst amirler tarafından
verilen işlere ilişkin yazı ve onaylar,
d)Birim hizmet ve faaliyetlerine yönelik olarak yayımlanacak yönerge, talimat, görüş
ve bu gibi yazılar ile bunların Bakanlık merkez ve taşra birimleri ile valiliklere
gönderilmesine ilişkin yazılar,
e)Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, belediyeler; dernek ve vakıflar ile odalar,
borsalar, meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerle yapılacak
yazışmalar,
f)Birimlerin görev alanları ile ilgili olmak üzere, Fona veya Bakanlığa mâli
mükellefiyet öngörmeyen protokoller,
g)5018 sayılı Kanuna istinaden harcama yetkisi kapsamında yürütülecek iş ve
işlemlere ilişkin yazılar,
ğ)Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde, tutarı Parasal Sınırlar ve Oranlar
Hakkında Genel Tebliğde belirtilen limitler dâhilinde olan taşınırların devir, imha, hurdaya
ayırma, satış ve terkini suretiyle kayıtlardan çıkarılması ile ilgili onaylar,
h)Kuruluşların özel hizmet alımı yoluyla, personel alımı, taşıt kiralanması, mamul
yemek alımı ile yetki arttırılmasına ilişkin onaylar, (Bu işlemlere ilişkin onaylarda Strateji
Geliştirme Başkanlığına koordine paraf açılır.)
ı) Bakanlık taşra birimlerinin kuruluş mutfağında yemek yapması usulü yerine mamul
yemek alımı usulüne geçişine ya da mamul yemek alımından kuruluş mutfağında yemek
yapılması usulüne geçişine ilişkin onaylar, (Bu işlemlere ilişkin onaylarda Strateji Geliştirme
Başkanlığına koordine paraf açılır.)
i)Kuruluşların açılması, kapatılması, kapasite değişikliği, hizmet değişikliği, hizmet
genişlemesi ve benzeri onaylar,
j)Adli ve idari davalar ile icra takiplerine karşı sunulacak savunma ve cevapların
dayanağı maddi olayları ve hukuki durumu izah eden yazılar,
k)Mahkemelerden ve savcılıklardan gönderilen ara kararlarına ve müzekkerelere
Hukuk Müşavirliğince hazırlanacak cevap yazılarına dayanak teşkil edecek yazılar,
l)659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde
Hukuk Hizmetlerinin Yürütülmesine ilişkin Kanun Hükmünde Kararnamenin 9 uncu
maddesinin birinci fıkrası gereğince yapılacak sulh tekliflerine ilişkin yazılar,
m)Bakanlık taşra teşkilatı personeli hakkındaki şikâyet dilekçelerinin ilgili valiliklerce
incelenmesine ve soruşturulmasına ilişkin yazılar,
n)Birim personelinin özlük hakları, kurs, toplantı, seminer, eğitim gibi
organizasyonlara katılımına ilişkin yazılar,
o)Bakanlık merkez teşkilatında 657 sayılı Kanunun 4/B maddesine göre görev yapan
personelin sözleşmelerine ilişkin onaylar ile kadro karşılığı sözleşmeli statüde çalışan
personelin sözleşme, ikramiye ve teşvik ikramiyesine ilişkin onaylar.
ö) Bakanlık hizmetinin yürütülmesi hususunda, birim personelinin 30 güne kadar,
yurtiçi geçici görevlendirilmelerine ilişkin onaylar,
p)Ek ders karşılığı görevlendirme, görev süresinin uzatılması ve görevlendirilmenin
kaldırmasına dair işlemler,
r)Ücretli ve ücretsiz staj onayları,
s)Genel Müdür Yardımcılarına bağlı birimlerin belirlenmesine ilişkin onay ile Daire
başkanlarının hangi daire başkanlığında görev yapacağına ilişkin onay,
ş)Sosyal hizmet kuruluşlarında bakım altında bulunanların yurtdışı programlara
katılmasına ilişkin onaylar,
t)Bu Yönergede özel olarak belirtilenler ile birlikte, Bakan, Müsteşar ve Müsteşar
Yardımcılarının imza ve onay yetkisi kapsamında bulunduğu açıkça belirtilmiş bulunan
işlemler haricindeki diğer yazılar ve onaylar.
Özel olarak ilgili birim amirleri tarafından imzalanacak veya onaylanacak
işlemler;
MADDE 15-(1) Denetim Hizmetleri Başkanlığınca imzalanacak veya onaylanacak
işlemler:
a) Bakanlık Denetçileri tarafından düzenlenen her türlü raporların ilgili birim ve yetkili
makamlara sevkine ilişkin yazılar,
b) Bakan onayı alınan denetim, özel denetim, inceleme, araştırma, değerlendirme, ön
inceleme ve disiplin soruşturması görevlerini yerine getirmek üzere denetçi görevlendirme
yazıları.
c) Denetim Hizmetleri Başkanlığına doğrudan intikal eden veya Bakanlık merkez
birimleri tarafından intikal ettirilen ihbar, şikâyet ve dilekçelerden denetçi bilgisi ve tetkiki
gerektirmeyen veya bizzat ilgili birim tarafından değerlendirilmesi gerekenlerin Bakanlık
merkez birimlerine, Darülaceze Başkanlığına, Döner Sermaye Merkez Müdürlüğüne,
bakanlıklara, kamu kuruluşlarına, valiliklere gönderilmesine ilişkin yazılar,
ç) Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanlığına hüküm ve taahhüt ihtiva etmeyen bilgi ve
evrak gönderilmesine ilişkin yazılar,
d) Acil hallerde araştırma veya soruşturma yapmak üzere bilahare makam oluru
alınmak kaydıyla denetçilerin doğrudan görevlendirilmesine ilişkin yazılar,
e) Vakıflara ve derneklere vergi muafiyeti tanınmasına dayanak teşkil edecek inceleme
görevlerinin Bakanlık Denetçisine verilmesi ve sonucunun ilgili birime intikaline ilişkin
yazılar.
(2) Özel Kalem Müdürü tarafından imzalanacak ve onaylanacak işlemler;
a) Bakanlık Makamına veya Bakanlık Özel Kalem Müdürlüğüne hitaben gönderilen
yazı, dilekçe ve taleplere ilişkin olarak; bizzat Bakan imzasını gerektiren durumlar dışında,
ilgili birimler, diğer kurum ve kuruluşlara gönderilecek yazılar,
b) Bakanın seyahatlerinde görevlendirilecek araç ve şoförlere ilişkin onaylar,
c) Bakanlık Makamının seyahat programı dolayısıyla koruma, protokol, sağlık,
emniyet ve benzeri tedbirlere ilişkin olarak valilik ve ilgili kurumlara yazılacak yazılar,
(3) İç Denetim Birimi Başkanlığınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
a) İç Denetçiler tarafından düzenlenen ve Müsteşarlık Makamınca onaylanan iç
denetim raporları ile yıllık iç denetim faaliyet raporunun ilgili birimlere gönderilmesine
ilişkin yazılar.
(4) 1. Hukuk Müşaviri, Hukuk Müşaviri ve Avukatlarca imzalanacak veya
onaylanacak işlemler:
a) 1.Hukuk Müşavirince imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
1)Bakanlık merkez teşkilatı birimlerinden sorulan hukukî konular ile hukukî, malî,
cezaî sonuçlar doğuracak işlemler hakkında görüş bildirilmesine ilişkin yazılar,
2)Diğer kurum ve kuruluşlardan Müsteşar Yardımcısı ve altındaki unvanların imzası
ile Bakanlığa gönderilen mevzuat taslakları hakkında görüş bildirme yazıları,
3)İdari, cezai, hukuki her tür davaya ve çekişmesiz yargıya ilişkin katılma onayları ile
659 sayılı Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri ve Özel Bütçeli İdarelerde Hukuk
Hizmetlerinin Yürütülmesine İlişkin Kanun Hükmünde Kararname gereğince 1.Hukuk
Müşavirine verilen yetkilere ilişkin yazılar ve bunların devrine ilişkin onaylar,
4)Bir işlemin tesisinde hangi merciin yetkili bulunduğu hususundaki tereddütlerin
giderilmesi için verilen görüş yazıları,
b) Hukuk Müşavirleri ve Avukatlarca imzalanacak yazılar:
1)Bakanlık adına veya Bakanlık aleyhine açılan davalara ilişkin olmak üzere yargı
mercilerine sunulan dava dilekçesi, savunma, davaya katılma, itiraz, temyiz, karar düzeltme
talebi gibi dava takip işlemleri ile dava dosyasına ilişkin diğer yazışmalar,
2)İcra daireleri ile 2004 sayılı İcra İflas Kanununun 89 uncu maddesi uyarınca yapılan
yazışmalar,
3)Bakanlık merkez ve taşra teşkilatına gönderilecek, adli ve idari davalar, hazırlık
soruşturmaları ve icra işlemleri hakkında her türlü bilgi-belge talebi içeren yazılar ile
mahkeme kararının bildirilmesine ilişkin yazılar,
4)Dava dosyası ile ilgili görüş yazıları,
5)4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında verilecek cevaplar ile birimler
arası bilgi alışverişine ilişkin yazılar,
6)Bakanlık lehine sonuçlanan davalarda karşı taraftan talep edilecek vekâlet ücretine
ilişkin yazılar.
(5) Strateji Geliştirme Başkanlığınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
a) Bakanlık merkez birimlerinin ödenek aktarma, ek ödenek işlemleri, AHP
revizelerine ilişkin işlemler ve bu kapsamda Kalkınma ve Maliye Bakanlıklarına gönderilecek
yazılar,
b) Bakanlık Ön Mali Kontrol İşlemleri Yönergesi kapsamında yürütülecek mali karar
ve işlemler,
c) Harcama, satın alma ve ihalelerde uygulanacak usul ve esaslar ile parasal limitlerin
tespitine yönelik işlemler,
ç) Bakanlık merkez ve taşra teşkilatındaki taşıtlar ilgili olarak Bütçe Kanununun eki
‘T’ cetveli çerçevesinde alınan onaylar ve yazılar,
d) İl Müdürlüklerinin özel hizmet (personel, araç ve bina kiralama ile ek ders karşılığı
çalışma), tefrişat, bakım-onarım, demirbaş alımı yetki yazıları,
e) Taşınır Mal Yönetmeliği hükümler kapsamında tutarı, Parasal Sınırlar ve Oranlar
Hakkında Genel Tebliğde belirtilen limitler ile 100.000,00-TL arasındaki taşınırların devir,
imha, hurdaya ayırma, satış ve terkini suretiyle kayıtlardan çıkarılmasına ilişkin onaylar,
f) 11.12.1986 tarihli ve 19308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Devlet Memurları
Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine göre sadece Bakanlık İl Müdürlüklerine yemekhane servisi
kurulmasına ilişkin onaylar.
(6) Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünce imzalanacak veya onaylanacak
işlemler:
a)15/03/2009 tarih ve 27170 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Küçüklerin Evlat
Edinmesinde Aracılık Faaliyetlerinin Yürütülmesine İlişkin Tüzük hükümleri kapsamında
aracı kurum sıfatıyla yapılacak iş ve işlemlere ilişkin yazılar ve onaylar,
b)5049 sayılı Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda
İşbirliğine Dair Sözleşmenin Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun ve Çocukların Korunması
ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme hükümleri kapsamında
“merkezi makam” sıfatıyla yapılacak iş ve işlemlere ilişkin yazılar ve onaylar.
(7) Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce imzalanacak veya
onaylanacak işlemler:
a)16.08.2013 tarihli ve 28737 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren
Bakıma Muhtaç Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği hükümleri
çerçevesinde Bakanlık tarafından (Yönetmeliğin 5 inci maddesinin 6 ncı fıkrasındaki
Bakanlık Makamı Onayı hariç) yapılacak iş ve işlemlere ilişkin onaylar ve yazılar.
(8) Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğünce imzalanacak veya onaylanacak
işlemler:
a)Fon hesaplarının Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına aktarılmasına
ilişkin protokoller,
(9) Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığınca imzalanacak veya
onaylanacak işlemler:
a)Yabancı uyruklu kişiler tarafından sosyal hizmet kuruluşlarına yapılacak ziyaretlere
ilişkin onaylar.
(10) Personel Dairesi Başkanlığınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
a)Bakanlık personelinin kademe ve derece terfileri ile diğer özlük işlerine ilişkin
onaylar,
b)Bakanlık personelinin 657 sayılı Kanunun 37, 64, 67 ve 68/a maddelerine göre terfi
ve intibakına ilişkin onaylar ile 45 ve 161 inci maddeleri gereği alınan kadro tahsis onayları,
c)Bakanlık personeline ait kurum kimlik kartlarının onayı,
ç)Atama ve görevlendirme onaylarının ilgili kurumlara gönderilmesine ilişkin yazılar,
d)Askere gidişte görevden ayrılma ve askerlik dönüşü göreve başlamaya dair onaylar,
e)Asalet tasdikine ilişkin onaylar,
f)Müşterek karar ile atanan personel hariç çekilme isteğinin kabulüne ve çekilme
isteğinde bulunmuş sayılmaya ilişkin onaylar,
g)Müşterek karar ile atananlar hariç olmak üzere, emekliliğe sevk onayı ve buna ilişkin
diğer işlemler,
ğ)Bakanlık merkez teşkilatında görev yapan personel ile emekliye ayrılmış istifa etmiş
veya müstafi sayılmış personele pasaport verilmesine ilişkin işlemler,
h)Kuruluş kapanması nedeniyle naklen atamaya ilişkin işlemler,
ı)Yönetici pozisyonunda bulunmayan personelin, il içinde aynı unvanla yer
değiştirmesine ilişkin atama onayları,
i)Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından bazı kamu kurum ve kuruluşlarına
yapılan merkezi yerleştirme işlemleri kapsamında ilgili kurumun mevzuatı gereğince
yerleştirme işlemi öncesi muvafakat taleplerine ilişkin onaylar.
(11) Destek Hizmetleri Başkanlığınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
a)Merkez birimlerince kullanılacak bina ve araç kiralamalarına ilişkin sözleşmeler,
b)Lojmanların tahliye edilmesine ilişkin yazılar,
c)Evrak ve arşiv sistemine ilişkin yazılar,
ç)Araç görevlendirilmesine ilişkin yazılar.
Valilikler tarafından imzalanacak veya onaylanacak işlemler
MADDE 16-(1)Valilikler tarafından imzalanacak yazı ve onaylara ilişkin iş ve
işlemler aşağıda belirtilmiştir:
a)Bakanlık taşra teşkilatında görev yapan personelin pasaport talep formlarının onayı,
b)Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğünün taraf olduğu iş birliğine ilişkin
protokollerin onayı,
c)Kuruluşları ziyarete izin verilmesine ilişkin onaylar,
ç)Bakanlık taşra teşkilatı personelinin askere gidiş ve askerlik dönüşü göreve başlama
işlemlerinin onayı.
Bakanlık Döner Sermaye Merkez Müdürlüğünün iş ve işlemleri
MADDE 17-(1) Bakanlık Döner Sermaye Merkez Müdürlüğünün iş ve işlemleri
aşağıda belirtilmiştir:
a)Müsteşarlık Makamınca onaylanacak işlemler:
1-Döner Sermaye İşletmelerine yapılacak nakdi yardım onayları.
b) Döner Sermaye Merkez Müdürünce imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
1-Döner Sermaye Bütçesi, ek bütçe, bütçe tertipleri arasında yapılacak aktarma
onayları ile mali yıl fiyat kataloğu, özel hizmet alımına ilişkin onaylar,
2-Müdürlük personelinin yurtiçi geçici görev onayları ve bu gibi hallerde vekâleten
atama onayları,
3-Bakanlık merkez ve taşra birimleri ile yazışmalar,
4-Bu Yönergede, imza ve onay yetkisi kapsamında bulunduğu açıkça belirtilmiş
bulunan işlemler haricindeki diğer tüm iş ve işlemler.
Darülaceze Başkanlığının iş ve işlemleri
MADDE 18-(1) Darülaceze Başkanlığının iş ve işlemleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Bakanlık Makamınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
1-Darülaceze İdare Meclisi kararlarının onaylanması,
2-Doktor, eczacı, muhasebeci, veznedar, başkâtip, depo, kiler ve mübayaa
memurlarının müessese müdürünün teklifi üzerine atanması,
3-Darülaceze Başkanlığı bütçesinin İdare Meclisince incelenip kabul edildikten sonra
onayı.
b) Darülaceze Başkanınca imzalanacak veya onaylanacak işlemler:
1- Başkanlık personelinin yurtiçi geçici görev onayları ve bu gibi hallerde vekâleten
atama onayları,
2- Bakanlık merkez ve taşra birimleri ile yazışmalar,
3-Aciz ve çocukların kabulüne ilişkin yazılar,
4-Bu Yönergede, imza ve onay yetkisi kapsamında bulunduğu açıkça belirtilmiş
bulunan işlemler haricindeki diğer tüm iş ve işlemlere ilişkin yazılar.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Son Hükümler
İmza yetki devri
MADDE 19-(1)Her kademedeki Bakanlık yöneticisi sınırlarını yazılı olarak açıkça
belirlemek koşuluyla yetkilerinden uygun gördüklerini, mevzuatın bizzat imzalamayı
emrettikleri hariç, alt kademe yöneticilerine bir üst amirin onayı ile devredebilir.
(2) Bakan, Müsteşar, Müsteşar Yardımcıları ve birim amirlerince yetki devri halinde
Strateji Geliştirme Başkanlığına ve Hukuk Müşavirliğine bilgi verilir.
(3) Birim Amiri Yardımcıları, Daire Başkanları ve Şube Müdürlerinin imza yetkileri
Birim Amirleri tarafından belirlenir ve bir üst amirin onayı ile yürürlüğe girer.
(4) Yetki devri, yetkiyi devreden amirin sorumluluğunu kaldırmaz.
Hüküm bulunmayan haller
Madde 20- (1) Bu Yönergede düzenlenmeyen, sayılmayan, gruplandırılmayan ve
tanımlanmayan hususlarda ilgili kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik,
genelge ve tebliğ hükümleri dikkate alınır. Bu hususlarda, yöneticiler, hiyerarşik kademe ve
unvanlar düzeyindeki görev tanımlarına göre, sorumluluklarındaki proje, rapor, karar ve
benzeri yazıları imzalamaya yetkilidir. Tereddüt halinde Bakan’ın vereceği yetkiye göre
hareket edilir.
Yazışma usulü
MADDE 21-(1) Yazışmalar, 02/12/2004 tarihli ve 25658 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında
Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 22-(1) 02/08/2012 tarihli ve 109 sayılı Makam Oluru ile yürürlüğe giren Aile
ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İmza Yetkileri Yönergesi ek ve değişiklikleri ile birlikte
yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
MADDE 23-(1) Bu Yönerge, Bakanlık Makamı onay tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 24-(1) Bu Yönerge hükümlerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı yürütür.

Download Report