BİTKİ SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI
BİTKİ HASTALIKLARI ARAŞTIRMALARI
PROJE ÖZETLERİ
( 2-6 Mart 2015 / ANTALYA)
A. HUBUBAT, ENDÜSTRİ, SEBZE, SÜS BİTKİLERİ VE BAKLAGİL
HASTALIKLARI ALT ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1. Buğday Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2. Mısır Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3. Örtüaltı Sebze Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4. Patates Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5. Mercimek Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6. Nohutta Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7. Pamuk Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama Ve Eğitim Projesi
8. Biyolojik Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
9. Ülkesel Buğday Septorya Yaprak Lekesi Hastalığı Projesi
10. Ülkesel Yaprağı Yenen Sebzeler Araştırma Projesi
11. Münferit Projeler
B. MEYVE-BAĞ HASTALIKLARI ALT ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1. Elma Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2. Kiraz Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3. Turunçgil Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4. Zeytin Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5. Antepfıstığı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6. Fındık Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7. Bağ Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
8. Kayısı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
9. Nar Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
10. Çilek Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
11. Ülkesel Kivi Entegre Mücadele Projesi
12. Biyolojik Mücadele Araştırma Projeleri
13. Ülkesel Bağ Alanlarında Fitoplazma Hastalıkları Projesi
14. Münferit Projeler
1
A. HUBUBAT, ENDÜSTRİ, SEBZE VE BAKLAGİL HASTALIKLARI ALT
ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BUĞDAY ENTEGRE MÜCADELE, ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. M. Selçuk BAŞARAN (Ankara ZMMAE)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM–BS–10/07–01/02-01 DOKTORA
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Kök ve Kökboğazı
Çürüklüğü etmeni Fusarium Türleri ve Yabani Gernik Buğday
(Triticum
dicoccoides)
Genotiplerindeki
Dayanıklılık
Kaynaklarının Moleküler Karakterizasyonu
Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TAGEM
Fatih ÖLMEZ (Ankara TBMAE)
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Proje çalışmaları kapsamında yapılması planlanan, yabani gernik buğday (T.dicoccoides)
popülasyonunun, Fusarium spp.’ye karşı dayanıklılık reaksiyonu çalışmaları, gernik buğdayın
yabanilik özellikleri nedeniyle sağlıklı yürütülememiştir. Bu nedenlerle projenin ikinci kısmı olan
“Yabani Gernik Buğday (Triticum dicoccoides) Genotiplerindeki Dayanıklılık Kaynaklarının
Moleküler Karakterizasyonu” çalışmaları projeden çıkarılmış ve bunun yerine önemli bir buğday
patojeni ve aynı zamanda buğday-Fusarium moleküler etkileşimlerinin açıklığa kavuşturulması
çalışmaları için model organizma olan “Fusarium graminearum’da SSP (Small Secreted Protein)
genlerinin moleküler karakterizasyonu” çalışması projeye dahil edilmiştir.
Projeye yeni eklenen çalışmalar kapsamında, 2014 yılında, F.graminearum genomunda yer alan
16 adet SSP geni, bir dizi bioinformatik analizle belirlenmiştir. Belirlenen bu genler, dünyanın farklı
bölgelerinden elde edilen ve farklı Fusarium türlerine ait bir kültür koleksiyonu kullanılarak
karakterize edilmiştir. Karakterizasyon çalışmaları ilgili genlerin sekans analizleri ile
gerçekleştirilmiştir. Planlanan analizlerin tamamı henüz bitirilemediğinden, çalışmalar devam
etmektedir.
2
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Kastamonu İlinde Buğday Alanlarında Görülen
Kara Pas (Puccinia graminis f. sp. tritici) Irklarının
Belirlenmesi ve Berberis Türlerinin Kara Pas
Etmeninde Patojenik Varyasyona Olan Etkileri
Ankara TBMAE
TAGEM
Nilüfer AKCİ
Dr. Zafer MERT Dr. Kadir AKAN
Esra KARAGÖZ Neşe KESKİN
01/01/2016 ve 31/12/2017
1.Yıl:27.500 TL 2.Yıl:19.500 TL
Proje özeti:
En stratejik ürünlerden birisi olan buğday ülkemizde yaygın olarak ekilmektedir. Kastamonu ilinde
607.390 da ekim alanında toplam 100,158 ton buğday üretimi gerçekleştirilmiştir (2013 yılı, TÜİK).
Pas hastalıkları da buğday verimini ve kalitesini etkileyen en önemli biyotik faktörler arasındadır.
Kara pas hastalığı (Puccinia graminis Pers. f.sp. tritici Erick&Henn.) buğdayın en eski bilinen
hastalıklarından birisidir. Kara pas hastalığı özellikle bitki gelişim periyodunun uzun olduğu yüksek
kesimlerde etkili olmakla birlikte, zaman zaman da sahil ve geçit bölgelerinde sorun olarak
karşımıza çıkmaktadır. Kara pas hastalığı Kastamonu ilinde de yaygın olarak görülmektedir.
Hastalık bitkilerde fotosentez alanını azaltarak verim ve kaliteyi önemli düzeyde düşürmektedir.
Kara pas etmeni eşeyli dönemi sürecinde ve mutasyonla sıkça yeni ırklar oluşturarak daha önceden
dayanıklı olan değişik buğday genotiplerini hastalandırabilmekte ve yeni epidemiler
oluşturabilmektedir.
Ülkemizde Berberis türlerinin oldukça yaygın olduğu ve 4 türünün bulunduğu rapor edilmiştir
(Davis 1965). Bu türler Berberis vulgaris, Berberis crataegina, Berberis integerrima ve Berberis
cretica türleridir. Berberis türleri içerisinde en yaygın olarak görülen Berberis vulgaris, yoğun olarak
Kuzey Anadolu bölgesinde görülmektedir. Patojen populasyonunda yeni virulent ırkların ortaya
çıkmasında önemli kaynak olan eşeyli üreme, Berberis türleri üzerinde gerçekleşmektedir. Eşeyli
üreme sonucunda oluşan yeni ırklar daha önceden dayanıklılık sağlayan genler üzerinde virulent
olabilmekte ve bu genleri taşıyan buğday genotiplerini hastalandırabilmektedir. Ülkemizde ise
Berberis türleri ve pas hastalıklarının ilişkisi ile ilgili bir çalışma gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışma
ile daha önceki literatüre göre (Davis, 1965) Berberis türlerinin yoğun olduğu alanlardan biri olan
Kastamonu ilinde mevcut Berberis türlerinin tespiti, pas hastalıkları ile enfekte olma durumu,
patojenik varyasyona olan etkisi, Berberis türlerinin bulunduğu alanlara yakın buğday alanlarında
kara pas ırklarının belirlenmesi ve Kastamonu ilinde buğdaylarda görülen kara pas hastalığı
etmeninin ırklarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca ülkemizde yetiştirilen 50 buğday
çeşidinin yaygın ve/veya virülent iki ırka tepkileri de belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Buğday, Triticum spp., Kara pas, Puccinia graminis f. sp. tritici, dayanıklılık,
ırk, patotip, Berberis sp.
3
2. Proje No
Proje Başlığı
Uluslararası Buğday Yerel Çeşitlerinin Geleneksel Ve
Moleküler Yöntemler Kullanılarak Kahverengi Pasa
Dayanıklılığının Testlenmesi Ve Ege Bölgesi Puccınıa
Triticina f. sp. triticı Irklarının Virülenslik Dağılımı Üzerine
Çalışmalar
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAPGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Şerife Nergis ÇELİK
Proje Yürütücüsü
Dr. Kumarse NAZAR, Ezgi KURTULUŞ Vanessa SEGOVIA
Yardımcı Araştırıcılar
BUCHELI, Maha AL AHMED, Dr. Hakan HEKİMHAN,
Ramazan GENCER
01.01.2016-31.12.2020
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Toplam Bütçe: 650.000 TL
2016: 286.000 TL
2017: 121.000 TL 2018: 111.000 TL
2019: 89.000 TL
2020: 43.000 TL
Proje Özeti: Bilindiği gibi buğday verimini olumsuz yönde etkileyen üç çeşit pas hastalığı
bulunmaktadır. Sarı pas olarak bilinen Puccinia striiformis f.sp tritici serin iklimlerin bulunduğu
bölgelerde daha fazla ürün kaybına neden olmaktadır. Kara pas olarak bilinen Puccinia graminis
f.sp tritici, sezonun son dönemlerinde yaygın olarak görülmekte olup nemli koşullarda ve yüksek
sıcaklıklarda yüksek oranda ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bir diğer pas etmeni ise kahverengi
pas, Puccinia triticina f.sp tritici’dir. Ülkemizin bütün bölgelerinde önemli bir ürün olan buğdayın
kökeni Anadolu ve çevresi olması ve binlerce yıldır tarımının yapılmasına rağmen pas hastalıkları
ve özellikle de kahverengi pasa dayanıklı çeşitler ve fizyolojik ırklar üzerinde gereği kadar
durulmamıştır. Bu hastalığa karşı bugün en etkili mücadele yöntemi dayanıklı çeşit yetiştirilmesidir.
Buğday üretimini olumsuz yönde etkileyen pas hastalıklarının sebep olduğu ürün kayıplarının
yaklaşık %12 ile %60 olduğu tahmin edilmektedir (Agrios, 1997; Boyraz ve Delen, 2005). Buğday
pas etmenleri ile kimyasal mücadeleden ziyade, dayanıklılık üzerine çalışmak, uygulanabilirlik
açısından önem taşımaktadır.
Proje süresince sörveyler, 2016-2019 yıllarında 4 yıl süre ile BGRI protokolüne göre yürütülecektir.
Sörveyler Ege Bölgesi illeri olan İzmir, Aydın, Manisa, Afyon, Kütahya, Denizli, Uşak ve Muğla’da
yapılacaktır. Projenin kapsamını hastalıklı materyalin temini, dayanıklılık testleri, ırk analizleri,
fidelik çalışmaları, hastalıkların izlenmesi ve dayanıklılık genleriyle ilişkili bazı moleküler
markırlarla çeşitlerin taranması oluşturmaktadır. Yapılacak bu proje ile Ege Bölgesi buğday üretim
alanlarında verim artışını engelleyen ve kalitenin düşmesine neden olan buğday için önemli hastalık
etmenlerinden birisi olan kahverengi pas hastalığının bölgedeki yaygınlığı ve mevcut/yeni ırklar
belirlenecektir. SSR ve SNP markırları kullanılarak yapılacak moleküler çalışmalar ile çeşit
reaksiyonları, konukçu dayanıklılık genleri ve patojen için ırklar arasındaki farklılıkların tespiti
hedeflenmektedir. Projede ETAE gen bankasından temin edilecek, Ege bölgesi yerel çeşitlerinden
yaklaşık 150, ticari çeşitlerden yaklışık 30 hat ve ICARDA yerel ve pirimitiv buğday çeşitlerinden
yaklaşık 5000 hat, kahverengi pasa karşı tarla koşullarında ve markır yöntemi testlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Buğday, Dayanıklılık, Irk analizi,Moleküler markır, Puccinia triticina f. sp.
tritici.
4
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM–BS–13/12-01/02-02
Ege Sahil Kuşağı Buğday ve Arpa Ekilişlerinde Cephalosporium
Çizgi Hastalığı (Hymenula cerealis Ellis & Everh.)’nın
Yaygınlığı ve Dayanıklılık Kaynaklarının Belirlenmesi
Ege Tarımsal araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAPGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Hakan HEKİMHAN
Proje Yürütücüsü
Ramazan GENCER, Ahmet KALIN, Aydın İMAMOĞLU,
Yardımcı Araştırıcılar
Seda PELİT
2014-2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 20.000 TL
2015: 10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2016: 5.000 TL
Proje Özeti: Proje 2014–2016 yılları arasında, Ege Sahil Kuşağı Buğday ve Arpa ekilişlerinde,
ekonomik kayıplara yol açabilen (%70) yeni bir hastalık etmeninin (Cephalosporium gramineum,
Syn. Hymenula cerealis) 7 ilde (Aydın, Balıkesir, Çanakkale, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla)
yaygınlığının ve şiddetinin belirlenmesi ve dayanıklılık kaynaklarının tespiti için yürütülecektir. Bu
amaçla 2 yıllık bir sürvey çalışması yapılacaktır. Bölgede ekimi yapılan çeşitlerin reaksiyonları
belirlenecektir. Ayrıca ıslah çalışmalarında kullanılacak dayanıklı ya da tolerant çeşitlerin
belirlenmesi için melez bahçesinde yer alan genotipler kontrollü şartlarda suni olarak inokule
edilecektir. Proje çalışmalarına 2014 yılında sürvey çalışmaları ile başlanmıştır. Sürvey çalışmaları
7 ilde yürütülmüş ve Aydın’da 18, Balıkesir’de 42, Çanakkale’de 37, Denizli’de 63, İzmir’de 29,
Manisa’da 86, Muğla’da 16 adet tarlada Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında yapılmıştır. Alınan
örnekler kese kağıtlarında Enstitümüz soğuk hava deposunda depolanmıştır. Laboratuar çalışmaları
yaz döneminde gerçekleştirilememiş, kış ve ilkbahar aylarında yürütülecektir.
1. Proje No
Proje Başlığı
2. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM–BS–13/12-01/02-03
Buğday Yaprak Lekesi Etmeni Mycosphaerella graminicola’da
Kütinaz Genlerinin Gen Silme (Gene Knock-out) Tekniği ile
Fonksiyonel Analizi
Functional Analysis of Mycosphaerella graminicola Cutinase Genes
Using Gene Knockout Technique.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Ortadoğu Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü
Behzat BARAN
Proje Yürütücüsü
Fatih ÖLMEZ, Yener ÇELİK
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
31.000 TL.
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti Bu çalışma, buğdayda yaprak lekesi patojeni etmeni Mycosphaerella graminicola ’nın
buğdayı hastalandırması sırasında gerçekleşen biyolojik olaylarda rol aldığı düşünülen kütinaz
genlerinin fonksiyonlarının belirlenmesi amacıyla ele alınmıştır. Çalışmanın ilk yılında fungal
transformasyon için gerekli alt yapı oluşturulmuş ve moleküler çalışmalara başlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Mycosphaerella graminicola, buğday (Triticum spp.), kütinaz, gen silme
5
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12/ 12-01/ (02-01)- 02
Doğu Akdeniz Bölgesinde Buğdayda Cephalosporium
Çizgi Hastalığı Etmeni Hymenula cerealis’in Yaygınlığı ve
Kök Yara Nematodları ile Etkileşimi Üzerine Araştırmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Tahsin AY
Gülsüm Ünal, Hakan Hekimhan, Halil Toktay, Mustafa
İmren
01.01.2013 - 31.12.2015
2013: 10000
2014:8000
2015: 8000
Proje Özeti:
Bu çalışma döneminde; Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş, Kilis ve Gaziantep
buğday ekim alanlarında sörveyler yapılmıştır. İncelenen alanların hiçbirinde hastalığa
rastlanmamıştır. 2013 yılında yapılan gözlemlerde sadece bir lokasyonda hastalığın bulunması,
hastalığın bölgemiz için sınırlı ve yıldan yıla değişen bir seyir izlediği kanısı uyandırmaktadır.
2015 yılında yapılacak hastalık nematod interaksiyonu denemeleri ile proje çalışmaları
tamamlanacaktır.
4. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-12/ 12-01/ 02-03
Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Bazı Ekmeklik Buğday Çeşit
ve Hatlarının Bazı Fungal Hastalıklara Karşı
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Tahsin AY
Gülsüm ÜNAL (Biy. Müc. Arş. İst. Md., Adana)
Dr. Hakan HEKİMHAN (Ege Tar. Araş. Ens. İzmir)
Prof. Dr.Hakan ÖZKAN (Ç.Ü. Adana)
Dr.Zafer MERT (Tar.Bit.Mer. Arş. Ens. Md. Ankara)
1.1.2013 - 31.12.2015
2013: 8000
2014:8000
2015: 5000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Pas hastalıkları ve başak yanıklığı etmenlerinin test edilmesi amacı ile ekilen buğday bitkilerinin
2014 yılındaki olumsuz hava koşullarından etkilenmesi nedeni ile bu hastalıklara karşı
değerlendirmeler yapılamamıştır. Kök ve kök boğazı çürüklüğü etmenlerine karşı iklim odasında
deneme kurulmuş gerekli bakımları yapılmıştır. Hastalık değerlendirmesi tamamlandığında elde
edilecek sonuçlar 2015 yılı içerisinde sunulacaktır. 2015 yılında hastalık değerlendirmesi amacı
ekimler tamamlanmıştır.
6
TAGEM-BS-12 / 12-06 / 02- 04
Ankara, Eskişehir ve Konya İlleri Buğday Üretim Alanlarında
Göçerten Hastalığı Etmeninin (Gaeumannomyces graminis
[Sacc.] Arx & Oliver var. tritici [J.Walker]) Yaygınlığı ve Çeşit
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Ankara ZMMAE
Projeyi Yürüten Kuruluş
Orhan BÜYÜK
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr.E. Burcu TURGAY, A.Faik YILDIRIM
Proje Yürütücüsü
01/01/2013-31/12/2015
Yardımcı Araştırmacılar
2013Yılı:10.00 TL 2014Yılı:10.00 TL 2015Yılı:10.00 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Proje Özeti Bu çalışmayla, Ankara, Eskişehir ve Konya İlleri Buğday Üretim Alanlarında Göçerten
Hastalığı Etmeninin (Gaeumannomyces graminis [Sacc.] Arx & Oliver var. tritici [J.Walker])
teşhisi, yaygınlığı ve yaygın olarak ekimi yapılan ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin bu
hastalığa karşı reaksiyonları belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu proje çerçevesinde 2013 yılında Ankara
ilinden 50, Eskişehir ilinden 37 ve Konya ilinden 50 olmak üzere toplam 137 buğday bitki örneği
toplanan bitki örnekleri ve 2014 yılında ise Ankara ili Akyurt ilçesinden 2, Kalecik ilçesinden 1,
Kazan ilçesinden 5 ve Kızılcahamam ilçesinden 2 olmak üzere10 örnek toplanmıştır. 2013-2014
yıllarında toplam 147 örnek toplanmıştır Toplanan bu örneklerin 95 tanesinin morfolojik ve
moleküler olarak teşhisleri gerçekleştirilmiştir. 2015 yılında geriye kalan örneklerin teşhis işlemleri
yapılacaktır. Ayrıca etmenin bitki dokusundan moleküler yöntemle belirlenmesi, yaygınlığı,
patojenisite ve çeşit reaksiyonu için sera deneme çalışmalarının yürütülmesi planlanmaktadır.
5. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM–BS–14/12-01/02-02
Bazı Buğday Genotiplerinde Kahverengi Pas (Puccinia recondita
tritici Rob. et Desm.) Hastalığına Dayanıklılığı Sağlayan Lr
Genlerinin Moleküler Markır Yöntemi ile Tespiti ve
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Merve GÜZEL
Proje Yürütücüsü:
Dr. Adnan TÜLEK Vedat Çağlar GİRGİN
Yardımcı Araştırıcılar:
Orhan Onur AŞKIN (Kırklareli Ü.) Kemal AKIN Melis SEİDİ
01.01.2015 - 31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
Projenin Yıllara Göre Bütçesi: 2015- 43.800 TL 2016- 24.400 TL
2017- 24.400 TL
Proje Özeti: Proje çalışmaları 2015 yılında başlayacaktır. Proje lideri Orhan Onur AŞKIN’ ın
başka bir kuruma tayin olmasından dolayı Merve GÜZEL proje lideri olarak görevlendirilmiştir.
Orhan Onur AŞKIN’ ın Yardımcı Araştırıcı olarak devam etmesine karar verrilmiştir.
Bu çalışma ile buğday genotiplerinde kahverengi pasa dayanıklılığı sağlayan Lr (9-19-24-28)
genleri, gen postulasyonundakinden çok daha kısa sürede, daha düşük masrafla ve düşük işgücü ile
belirlenmiş olacaktır. Bu yöntem, daha önce Trakya bölgesinde konu üzerinde yapılan çalışmaların
sonuçları ile karşılaştırılacağı için ileride yeni çeşit geliştirme çalışmalarında da temel olarak
alınacaktır. Dolayısıyla Trakya bölgesindeki kahverengi pasa dayanıklı ekmeklik buğday geliştirme
çalışmalarında gen tahminlenmesine ilaveten PCR tabanlı moleküler markır yönteminin de
uygulanmaya başlanması, bu proje ile sağlanmış olunacaktır.Çalışmalarda iki ekip tarafından
yürütülecektir. Birinci ekip çalışanları, çalışmanın tarımsal ayağı ile yani kahverengi pas ırk ayırıcı
setinin çoğaltılması, ekimi, tarla koşullarında ergin dönemdeki reaksiyonlarının belirlenmesi ile
çalışmada yer alacak genotiplerin belirlenerek seçilmesi ve tarla koşullarında reaksiyon testlerinin
yapılması konuların da çalışmaları yürütecektir. İkinci ekip, bitki örneklerinden DNA izolasyonu ve
PCR çalışmalarını yürütecektir. Çalışma takvimi 3 yıl olarak planlanmıştır.
6. Proje No
Proje Başlığı:
7
TÜBİTAK 213O227
Kuzey (Exserohilum turcicum (Pass)) ve Güney (Bipolaris
maydis (Nisk.&M’yale) Mısır Yaprak Yanıklığı Hastalıklarının
Patojenik, Morfolojik Karakterizasyonu ve Moleküler
Tanımlanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş:
TÜBİTAK
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Dr. E. Burcu TURGAY
Proje Yürütücüsü:
Orhan BÜYÜK, Özge KÜÇÜK, Sevilay SAYGI, Dr. Efkan
Yardımcı Araştırıcılar:
AKÇALI, Prof. Dr. Şener KURT
01/03/2014-01/03/2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
58.837,74TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi:
Proje Özeti: Ülkemizde mısır üretimin yoğun olarak yapıldığı 4 coğrafik bölgede (Marmara
Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi) yapılacak kapsamlı
survey çalışmaları ile toplanacak hastalıklı örneklerden Kuzey (Exserohilum turcicum (Pass)) ve
Güney (Bipolaris maydis (Nisk.&M’yale) mısır yaprak yanıklığı etmenlerinin izole edilmesi, uluslar
arası standart ırk ayrım setleri kullanılarak, E. turcicum’un ve B. maydis’in ırklarının belirlenmesi,
PCR’a dayalı moleküler teknikler kullanılarak her iki etmene ait izolatların tanımlamaları
gerçekleştrilerek etmenlerle ile ilgili bir izolat koleksiyonu oluşturulması amaçlanmaktadır.
Bu proje çerçevesinde 2014 yılında; Dört coğrafik bölgeye (Marmara Bölgesi, Karadeniz Bölgesi,
Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi) ait 13 ilde (Aydın, Manisa, Bursa, Sakarya,
Samsun, Ordu, Adana, Şanlıurfa, Mardin, Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye, Mersin) survey
çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Yapılapılan surveyler sonucunda toplam 39 izolat elde edilmiştir.
Samsun, Ordu, Şanlıurfa, Mardin, Adana ve Osmaniye illerinde izolasyon çalışmaları devam
etmektedir.
2015 yılında etmenlerin izolasyon çalışmaları, izolatların tür düzeyinde patojenik ve moleküler
karakterizasyonunu içeren laboratuvar ve sera çalışmaları ile etmenlerin moleküler tanımlama
çalışmaları gerçekleştirilecektir.
7. Proje No
Proje Başlığı:
8
2.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
MISIR ENTEGRE MÜCADELE, ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE
EĞİTİM PROJESİ
Doç. Dr. Sevcan ÖZTEMİZ (Adana BMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-10/07-03/02-04 DOKTORA
Batı Karadeniz Bölgesi Mısır Ekim Alanlarındaki Virüs
Hastalıklarının Belirlenmesi ve Bazı Kendilenmiş Mısır Hatlarının
Maize dwarf mosaic potyvirus (MDMV) ile Sugarcane mosaic
potyvirus (SCMV)’e karşı Dayanıklılıklarının Moleküler Markırlar
Kullanılarak Tespit Edilmesi
Detection of Virus Diseases of Maize Plantations in Western
Black Sea Region and Determination of Resistance of Some
Maize Lines Against Maize dwarf mosaic potyvirus (MDMV)
and Sugarcane mosaic potyvirus (SCMV) by Molecular Methots
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Kemal DEĞİRMENCİ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
01.05.2010/01.05.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
46.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada Bartın, Düzce, Sakarya ve Zonguldak illerinde mısır alanlarından 2010,
2011 ve 2012 yıllarında yaprak ve koçan örnekleri toplanmıştır. Bu örnekler DAS-ELISA ve RTPCR yöntemleri ile Maize dwarf mosaic potyvirus (MDMV), Sugarcane mosaic potyvirus (SCMV),
Barley yellow dwarf luteo virüs (ByYDV), Maize stripe virus (MStV), Maize mosaic rhabdovirus
(MMV), Maize sterak geminivirus (MSkV), Maize white line mosaic virus (MWtLnMV), Johnson
grass mosaic potyvirus (JgMV), Wheat streak mosaic virus (WSMV) ve Cucumber mosaic virus
(CMV)’ lerine karşı testlenerek, mısır ekiliş alanlarında görülen virüs hastalıklarının varlığı tespit
edilmiştir. Çalışmada 2010 yılında 289 adet yaprak ve 16 adet koçan, 2011 yılında 159 adet yaprak
ve 10 adet koçan, 2012 yılında ise 111 adet yaprak ve 111 adet koçan örneği toplanmıştır. Analizler
sonucunda sürvey alanlarında en yaygın virüs hastalığının MDMV olduğu tespit edilmiştir. Tespit
edilen en yaygın virüs hastalığı olan MDMV nin cDNA fragmentlerinin sekansları çıkartılarak,
MDMV izolatları arasında genetik varyosyanlar belirlenmiştir. Ayrıca ülkemize ait 98 adet ıslah
materyali mısır hattının MDMV ve SCMV’ e karşı dayanıklılıkları moleküler olarak ve yapay
inokulasyonlar ile belirlenmiştir. Moleküler dayanıklılık çalışmalarında CAPS ve SCAR markerlar
kullanılmıştır. Dayanıklılık çalışmaları sonucunda dört adet kendilenmiş mısır hattının MDMV ye
karşı dayanıklı olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Mısır, MDMV, SCMV, SSR Marker, Sekans, Dayanıklılık
9
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-13/12-03/02-04
1. Proje No
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Mısır (Zea mays L.) Ekim Alanlarında
Proje Başlığı
Bazı Virüs Hastalıklarının Belirlenmesi
Determination of Some Virus Diseases on Maize (Zea mays L.)
Projenin İngilizce Başlığı
Production Areas of Southeastern Anatolia Region.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Behzat GÜLER
Proje Yürütücüsü
01.01.2014-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
27.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illeri mısır alanlarındaki viral hastalık
durumlarının DAS-ELISA ve moleküler yöntemlerle belirlenmesi amacıyla ele alınmıştır. Çalışma
kapsamında Maize dwarf mosaic virus (MDMV), Sugarcane mosaic virus (SCMV), Maize mosaic
virus (MMV), Barley yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV), Barley yellow dwarf virus-MAV
(BYDV-MAV), Maize chlorotic mottle virus (MCMV), Maize stripe virus (MStV) ve Johnsongrass
mosaic virus (JGMV)’ün varlığı araştırılmıştır. Çalışma kapsamında 2014 yılında toplanan 108
örneğin %37,96’sı (41örnek) bir veya birden fazla virüs ile enfekteli bulunmuştur. Toplanan
örneklerde JGMV, MMV, MStV, SCMV, BYDV-MAV, BYDV-PAV MCMV ve MDMV
enfeksiyonları tespit edilmiştir. Örneklerin %7,41’i (8 örnek) birden fazla virüsle enfekte
bulunmuştur. En yaygın virüs %12,96 oranıyla JGMV olmuş, onu %8,33 ile MMV takip etmiştir.
Çalışmalar 2015 yılında devam edecektir.
Anahtar Kelimeler: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Mısır, Virüs, ELİSA, RT-PCR
TAGEM-BS-11/07-03/02-01
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde II. Ürün Mısırda Koçan
Çürüklüğüne Neden Olan Fusarium Türlerinin Moleküler Teşhisi,
Önemli Mikotoksinlerinin ve Toksin Oluşumunu Etkileyen
Faktörlerin Belirlenmesi
Molecular Diagnosis of Fusarium Species Caused Ear Rot on
Projenin İngilizce Başlığı
Secondary Maize Production, Detection of Their Important
Mycotoxins and Determination of Factors affecting Mycotoxin
Occuring in Southeast Anatolia.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Behzat BARAN
Proje Yürütücüsü
2011-2013
Başlama ve Bitiş Tarihleri
28.100 TL.
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje GAB mısır üretim alanlarında koçan çürüklüğüne neden olan Fusarium
türlerinin ve toksin bulaşıklık durumlarının ortaya konulması amacıyla ele alınmıştır. Çalışmanın ilk
iki yılında proje kapsamındaki Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerinde sürveyler gerçekleştirilmiş
ve Fusarium bulaşıklık oranları ortaya konulmuştur. İki yıl boyunca yapılan sürvey çalışmaları
Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerindeki koçan kurdu ortalama bulaşıklık oranının sırasıyla %
7.95, 4.9 ve 14.66; Fusarium spp. ortalama bulaşıklık oranının ise yine sırasıyla % 26.02, 42.58 ve
37.60 olduğunu ortaya koymuştur. Yine 2011 yılının toksin analiz sonuçlarına göre örneklerin
hiçbirinde DON tespit edilemezken, ZEA oranları da yasal limiti aşacak seviyeye hiç bir örnekte
çıkmamıştır. FUM ile bulaşık örneklerin 11 adedinde (%11), bulaşıklık oranı Ülkemizde müsaade
edilen yasal limit olan 4000 ppb’nin üzerinde bulaşıklık tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Mısır Koçan çürüklüğü, Fusarium, PCR, Mikotoksinler, HPLC
2. Proje No
Proje Başlığı
10
TAGEM–BS–11/07–03 / 02-02
Marmara Bölgesi Mısır Islah Araştırmalarında Geliştirilen
Genotiplerin Sap ve Koçan Çürüklüğü Hastalığına Neden Olan
Fusarium moniliforme’ye Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Proje Alt Başlığı
Determination of Reactions of Genotypes to Stalk and Ear Rot
Projenin İngilizce Başlığı
Disease Caused by Fusarium moniliforme Grown in Maize
Growing Areas of the Marmara Region
ZMMAE-ANKARA
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
A. Faik YILDIRIM
Proje Yürütücüsü
Orhan BÜYÜK, Dr. Filiz ÜNAL,Dr. Numan E. BABAROĞLU
Yardımcı Araştırıcılar
(2012)
01.01.2012- 31.12. 2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
15.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu projenin amacı, Marmara Bölgesi mısır alanlarında verimin azalmasına, kalitenin
düşmesine, insan ve diğer sıcakkanlılarda kanserojen etkisi olduğu bilinen ‘‘fumonisin’’ adı verilen
toksinin mısır koçanlarında oluşmasına neden olan Fusarium moniliforme (=verticilloides)’nin sap ve
koçan çürüklüklerinin ekonomiye verdiği zararı en aza indirebilmek için ümitvar genotiplerin
(kendilenmiş hatların) reaksiyonlarını belirlemektir.
2012-2014 yıllarında kendilenmiş hatların reaksiyon denemeleri; hastalığın yaygın olduğu Sakarya
Mısır Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nün Kirazca’daki deneme arazisinde, 3 tekerrürlü olarak her
tekerrürde inokülasyon için 10 bitki ve kontrol için 10 bitki olacak şekilde tesadüf blokları deneme
desenine göre kurulmuştur. Kendilenmiş hatların reaksiyon durumlarının belirlenmesi amacıyla
Fusarium sap ve koçan çürüklüğü için yapay inokülasyonlar (bulaştırma) yapılmıştır. Sap çürüklüğü
inokülasyonu için kürdan yöntemi, koçan çürüklüğüne karşı yapay inokülasyon için ise
şırınga(enjektör) yöntemi uygulanmıştır.
2012 ve 2013 yıllarında denemelerde ümitvar görülen hatların en az iki yıl reaksiyonlarını belirlemek
amacıyla 2014 yılında Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu deneme arazisinde denemeye alınan,
ümitvar görülen 30 adet kendilenmiş hattın sap ve koçan çürüklüklerine reaksiyon durumları
belirlenmiştir. Sap çürüklüğüne karşı 1 adet kendilenmiş hat orta dayanıklı, 6 adet kendilenmiş hat
orta derecede hassas olarak tespit edilmiştir. Koçan çürüklüğüne karşı ise 12 adet kendilenmiş hat
dayanıklı ve 12 kendilenmiş hat orta derecede dayanıklı reaksiyon tipi göstermiştir. Mısır ıslah
programlarında, sap çürüklüğü için orta dayanıklı veya orta hassas genotipler ile koçan çürüklüğüne
karşı dayanıklı veya orta dayanıklı bulunan kendilenmiş hatlar genitör bitki olarak kullanılabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Mısır, Dayanıklılık, Mücadele, Fusarium, Sap ve Koçan Çürüklüğü
3. Proje No
Proje Başlığı
11
ÖRTÜ ALTI SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ENTEGRE
MÜCADELE ARAŞTIRMA UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Koordinatörü
Doç. Dr. Seral YÜCEL (Adana BMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
3.
Ülkesel Proje Adı
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-10/10-01/02-06
Ege Bölgesi Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Pepino
Mozaik Virüsü, Domates Halkalı Leke Virüsü ve Patates Y
Virüsü’nün Tespiti, Epidemiyolojisi ve Önlem Yolları Üzerinde
Araştırmalar
Identification of Pepino Mosaic Virus, Tomato Ringspot Virus and
Potato Virus Y as a Problem of Greenhouse Tomato Production in
Aegean Region and Investigation of their Epidemiology and
Precaution Methods
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Sabriye ÖZDEMİR
Dr. Serpil ERİLMEZ (Bornova ZMAİ) Dr. Tülin KILIÇ (Bornova
ZMAİ) Dr. Enbiye ULUTAŞ (Bornova ZMAİ) Prof. Dr. Semih
ERKAN (Ege Üni), Yrd.Doç.Dr.İsmail C.PAYLAN (Ege Üni)
01/06/2010 – 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
60 000 TL.
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu araştırma ile Türkiye’de karantina statüsünde olan Pepino mozaik virüsü, Domates
halkalı leke virüsü ve Patates Y virüsü adlı etmenlerin epidemiyolojisinde etkin olan faktörlerin
belirlenmesi ve bu etmenlerin neden olduğu hastalıklarla mücadelede alınması gereken önlem
yollarının ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma 2010-2013 yılları arasında Ege Bölgesi örtüaltı
domates yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Aydın, Denizli, Muğla ve Uşak illerinde
yürütülmüştür. Yapılan survey çalışmaları kapsamında toplam 180 adet domates serası incelenmiş ve
94 seradan 434 adet domates yaprak örneği toplanmıştır. DAS-ELISA testi sonucunda bu örneklerin
%38,48’i (167 örn.) PVY ile enfekteli olarak bulunmuştur. Testlenen örneklerde PepMV ve ToRSV
saptanmamıştır. ELISA sonuçlarını doğrulamak amacıyla PVY ile pozitif sonuç veren domates yaprak
örnekleri RT-PCR yöntemine göre testlenmiş ve 856 baz çifti büyüklüğünde DNA bantları elde
edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda ELISA test sonuçları ile RT-PCR test sonuçları birbirini
doğrulamıştır. PVY ırklarını (PVYc, PVYo ve PVYn) belirlemek amacıyla Compound direct ELISA,
TAS-ELISA ve DAS-ELISA yöntemlerine göre testlenen 154 adet domates yaprak örneğinde
PVYc’nin bulunma oranı %25,32 (39 örn), PVYo’nun %46,75 (72 örn) olduğu saptanır iken karışık
enfeksiyonların oranı ise PVYo+c %1,31 (2örn), PVYo+n %26,62 (41 örn) olduğu ortaya konmuştur.
Ayrıca yapılan araştırmalar sonucunda PVY’nin serolojik olarak saptanması için yaprakların yanı sıra
bitkilerin çiçek kısımlarının kullanılabileceği kanısına varılmıştır. Proje kapsamında Denizli ve Muğla
illerinde PVY saptanan seralarda entomolojik açıdan yapılan makroskopik gözlemler ve laboratuvarda
yapılan incelemeler sonucunda yaprakbitine rastlanmamıştır. PVY’nin tohumdaki yerlerinin
(lokasyonları) belirlenmesi kapsamında DAS-ELISA yöntemine göre testlenen 206 domates tohum
kabuk örneğinin % 2,43’ünde ve 206 tohum embriyo örneğinin % 6,31’inde PVY saptanmıştır.
Araştırma sonucunda PVY’nin bir adet tohum kabuğunda bulunma oranı % 1,6 iken bir adet tohum
embriyosunda enfeksiyon yapma oranı % 4,1 olduğu saptanmıştır. PVY’nin tohumla taşınma
durumunun belirlenmesine yönelik 2012 yılında yapılan araştırmada PVY ile enfekteli bulunan
bitkilerin meyvelerinden elde edilen tohumlar saksılara ekilmiş ve pişkin fide aşamasına gelen
bitkilerden 163 adet örnek (her örnek 10 adet pişkin fide) DAS-ELISA yöntemine göre testlenmiş ve
örneklerin PVY içermediği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Domates, virüs, PVY ırkları, ELISA, RT-PCR, tohum, örtüaltı sera, Ege Bölgesi
12
TAGEM–BS–10/10–01 /02-05 DOKTORA
Batı Karadeniz Bölgesinde Örtü Altında Yetiştirilen Fasülyelerde
Köşeli Yaprak Lekesi Etmeni (Pseudocercospora griseola)'nın
Moleküler Yöntemler Kullanılarak Gruplarının Tespiti, İnokulum
Kaynaklarının ve Bazı Fasülye Çeşitlerinin Bu Etmene Karşı
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Determination of the groups of Pseudocercospora griseola
Projenin İngilizce Başlığı
causing angular leaf spot by molecular methods in protected beans
in West Black Sea Region, Investigations on Prevalence, Searches
of Inoculum and Reactions of Some Bean Cultivation Against This
Agent
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Sirel OZAN
Proje Yürütücüsü
01.05.2010/01.05.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
40.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinde 2010 yılında fasulye seralarından toplanan
yaprak örneklerinden yapılan izolasyonlar sonucunda 118 adet köşeli yaprak lekesi etmeni
Pseudocercospora griseola izolatı elde edilmiştir. Hastalık etmeninin bu illerdeki yaygınlığı ve
hastalık şiddeti belirlenmiştir. Karabük'te ise etmen sadece bir bahçede bulunmuştur. Etmenin
inokulum kaynaklarının hastalıklı tohumlar ve hastalıklı bitki artıkları olduğu belirlenmiştir.
Zonguldak, Bartın ve Karabük illerinden toplanan 118 izolatın DNA ekstraksiyonu yapılmış ve Actin,
Calmodulin ve ITS bölgeleri kullanılarak PCR amplifikasyonları yapılmıştır. Sekans analizleri
sonucunda izolatların tümü aynı grupta yer almıştır. Sera koşullarında 17 adet fasulye çeşidi ve 10
izolatla çeşit reaksiyonu çalışmaları yapılmış, dayanıklı ve hassas çeşitler belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Pseudocercospora griseola, PCR, örtü altı, fasulye
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM–BS–12/ 09 - 03 / 02 – 07 DOKTORA
1. Proje No
Marmara Bölgesi’nde Bazı Sebze ve Süs Bitkilerinde
Proje Başlığı
Tospovirüslerin
Biyolojik,
Serolojik
ve
Moleküler
Karakterizasyonu
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Nesrin UZUNOĞULLARI
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Mustafa GÜMÜŞ (Danışman)
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013: 25.000 TL
2014: 14.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Marmara Bölgesi’nde sebze ve süs bitkisi üretiminin yapıldığı 10 ilde (Bursa, Bilecik,
Çanakkale, Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Edirne, Tekirdağ, Kırklareli, Yalova) domates ve marul, ayrıca
Yalova İli’nde kasımpatı ve gerbera, Bursa ili’nde glayöl yetiştirilen alanlardan alınan örneklerde
Tospovirüslerin (Groundnut bud necrosis virus (GBNV), Watermelon silver mottle virus (WSMoV),
Groundnut ring spot virus (GRSV), Tomato chlorotic spot virus (TCSV), Impatiens necrotic spot virus
(INSV), Tomato spotted wilt virus (TSWV) ve Chrysanthemum stem necrosis virus (CSNV)) serolojik
ve biyolojik yöntemler kullanılarak tanılanması ve moleküler karakterizasyon çalışmaları
gerçekleştirilmiştir.
2. Proje No
Proje Başlığı
13
TÜBİTAK COST 113 O 882
Örtüaltı Biber Yetiştiriciliğinde Görülen Kurşuni Küf Hastalığı (Botrytis
cinerea) İzolatlarının Fungisitlere Karşı Direnç Durumunun ve Genetik
Farklılıklarının Moleküler Yöntemlerle Tanımlanması, BATEM Gen
Havuzunda Bulunan Islah Materyallerinin Reaksiyonlarının Belirlenmesi
BATEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Akdeniz Üniversitesi
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. İlknur POLAT
Proje Yürütücüsü
15.01.2014 – 15.01.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
181.050 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Biber (Capsicum annnum L.), Solanaceae familyasının Capsicum cinsine ait bir tür olup, tüm tropik ve
subtropik iklimlerde yetiştirilebildikleri gibi pek çok ılıman iklim kuşağında da açık ve örtüaltı yetiştiriciliğinin
önemli ürünlerini oluştururlar. C. annuum L. gerek sebze gerekse baharat olarak yeryüzünde ticari anlamda en fazla
yetiştirilen ve bilinen tür olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya biber üretiminde Türkiye üçüncü sırada yer
almaktadır. Ülkemizde 2011 yılında biber üretimi 1.986.700 ton olarak gerçekleşmiş ve bu üretimin 396.023 tonu
örtüaltı üretiminden elde edilmiştir. Antalya, 236.552 ton örtüaltında biber üretimi ile en fazla üretimin yapıldığı ildir
ve ülkemiz örtüaltı üretiminin % 59,7’sini karşılamaktadır.
Örtüaltı biber yetiştiriciliğini sınırlandıran en önemli hastalıklardan biri olan kurşuni küf (Botrytis cinerea
(teleomorph: Botryotinia fuckeliana), fungal ve polifag bir etmen olup, birçok bitkiye saldırma ve koloni oluşturma
yeteneğine sahiptir. Hastalık, çiçek, meyve, gövde, yaprak ve yaprak sapında zarar yaparak, büyük miktarda ürün
kaybına neden olmaktadır.
B. cinerea ile savaşımda günümüzde birçok fungusit kullanılmakta olup, ancak patojenin bu fungusitlere karşı
dayanıklılık oluşturması nedeniyle hastalıkla mücadele giderek zorlaşmaktadır. “Fungisit” olarak isimlendirilen bu
kimyasalların kullanımının hızla artması ve üreticinin bilinçsiz kullanması sonucu, kalıntı, dayanıklılık, çevre kirliliği
sorunlarının yanı sıra fitotoksisite ile de karşılaşılabilmektedir. Kullanılan bir takım fiziksel ve kimyasal uygulamalar
bu patojende mutasyona da sebep olabilmektedir. Patojeni tanımak, yapılacak olan mücadelenin etkinliğini ve
güvenirliliğini artırmak açısından büyük önem arzetmektedir.
Bu çalışmada, örtüaltı biber yetiştiriciliğinde büyük problem oluşturan B.cinerea’nın, biber yetiştiriciliğinin
yoğun yapıldığı Antalya ilinde fungisitlere karşı dirençleri, virülenslik dereceleri, patojenin gen-protein düzeyinde
farklılıkları, moleküler işaretleyicilerle izolatlar arasındaki genetik farklılıkları araştırılacaktır. Ayrıca, Batı Akdeniz
Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) biber gen havuzunda bulunan ıslah materyallerinin bu patojene karşı
göstermiş oldukları reaksiyonları tespit edilecektir. Projenin en önemli amaçlarından birisi de bu proje ile COST
aksiyonlarına katılımdır. Farklı ülkelerin bilim insanlarını bir araya getirecek olan COST FA1208 aksiyonuna katılım,
uluslararası işbirliğimizin artırılmasında ve ülkemizin uluslararası projelere daha etkin olarak katılımı bakımından da
son derece önemlidir.
Bu amaçla, Antalya’nın örtüaltı biber yetiştiriciliğinin yoğun yapıldığı alanlardan (Kumluca, Demre, Serik,
Kaş, Aksu, Kepez, Finike, Alanya, Manavgat) survey çalışması yapılacaktır. Elde edilen izolatların morfolojik
tanımlaması, in-vitro ve gen-protein (Bos1 ve β-tubulin gen) analizleriyle fungisitlere karşı dayanıklılık oluşturup
oluşturmadıkları, virülenslik dereceleri tespit edilecektir. İzolatlar arasında genetik farklılığın bulunup bulunmadığını
belirlemek amacıyla, moleküler işaretleyicilerden SSR, ISSR ve SRAP primerler kullanılacaktır. BATEM biber gen
havuzunda yer alan çarliston, kapya, dolma ve sivri biber tiplerine ait ıslah materyallerinin B. cinerea’ya karşı
reaksiyon seviyeleri tespit edilecektir.
Çalışma sonucunda, hızlı yapısal değişim gösterme özelliği olan B. cinerea ile ilgili detaylı bilgi sağlanması
beklenmektedir. Ülkemizde ilk defa yapılacak bu araştırma ile örtüaltı biber yetiştiriciliğinde büyük sorun olan B.
cinerea’nın fungisitlere karşı direnç oluşturma durumlarının yanı sıra yine, ilk defa Bos1 gen analiziyle
dicarboximide, β-tubulin gen analiziyle de benzimidazole grubu fungisitlere direnç oluşturma seviyeleri
belirlenecektir. Benzimidazole ve dicarboximide grubu fungisitler ülkemizde 2011 yılı itibariyle yasaklanmıştır.
Fakat, bu fungisit grubları B. cinerea’nın yapısal değişikliğe uğramasına en fazla neden olanlar arasındadır. Bu
nedenle, daha önceden ülkemizde yoğun kullanımı söz konusu olduğundan, B. cinerea’da mutasyona neden olup
olmadığı araştıralacaktır. Aynı zamanda, dünyada ilk defa biberden izole edilen izolatlar arasında genetik farklığın
olup olmadığı moleküler işaretleyicilerden SSR, ISSR ve SRAP primerleri kullanılarak tespit edilecektir. Ayrıca bu
genetik farklılık ile yaygın olarak kullanılan fungusitlere dayanıklılık arasında bir ilişki olup olmadığı da
araştırılacaktır. Survey çalışmaları sonucu elde edilen izolatlar ile bir kütüphane oluşturulacak, kamu ve özel sektör
ile paylaşıma sunulacaktır. Ayrıca, proje sonuçları ulusal ve uluslararası kongre ve sempozyumlarda sunumuyla ve
yapılacak yayınlarla bilim dünyasına duyurulması da hedeflerimiz arasındadır.
2. Proje No
Proje Başlığı
14
TUBİTAK-2013 O 103
Farklı Domates Genotiplerinde Fusarium oxysporum f.sp.
radicis- lycopersici ve Tomato Yellows Leaf Curl Virus
Dayanıklılık Durumlarının Klasik ve Moleküler Yöntemlerle
Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TUBİTAK
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ
Proje Yürütücüsü
Dr. Hakan FİDAN, Mehmet KARACAOĞLU
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2014-01/01/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
125.226,86 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada örtüaltı domates üretiminde önemli kayıplara neden olan F. oxysporum f.
sp. radicis-lycopersici’ nin neden olduğu Fusarim kök ve kökboğazı çürüklüğü hastalığı ile Domates
sarı yaprak kıvırcıklığı virüs (TYLCV- İsrail, Mild, Sardunya ırkları) hastalığının geliştirilmiş
moleküler markerlar yardımıyla, ıslahçısı tarafından verim ve bazı meyve kalite özellikleri
bakımından üstün olarak seçilmiş ve abiyotik faktörlere dayanıklı olduğu tespit edilmiş (düşük
sıcaklık ve tuzluluk vb), Çukurova Üniversitesi Bahçe Bitkileri Bölümü’ nden 62 domates hattı, Batı
Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Sebze ıslahı bölümünün geliştirdiği 196 saf domates hattı ve
ticari 160 saf domates hattı) domates hatlarının sözkonusu her iki hastalığa dayanıklı genotiplerin
moleküler ve klasik yöntemlerle doğrulamasının yapılması amaçlanmıştır. Ayrıca her iki hastalığa
dayanıklı ve fenotipik olarak piyasa değeri yüksek olan yeni çeşit adaylarının verim ve bazı meyve
kalite özelliklerininde belirlenmesi ile hat sahibi kurum tarafından hızlı bir şekilde ticarileşme ve
piyasa sunma aşamalarına geçmesine büyük katkı sağlayacaktır.
3. Proje No
Proje Başlığı
4. Proje No
Proje Başlığı
Sanayiye Yönelik Geliştirilen Karaisalı Biber Hatlarına
Phytophthora capsici’ ye Dayanıklılığın Aktarılması
Bahçe Kültürleri A. İ. M. Alata
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Hasan PINAR
Proje Yürütücüsü
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ, Atilla ATA, Nihal DENLİ,
Yardımcı Araştırmacılar
Mustafa ÜNLÜ, Seyfeddin FARUK, Dr. Davut KELEŞ,
Prof.Dr. Saadet BÜYÜKALACA
01/01/2014-01/01/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015:32.000
2016: 23.500
Projenin Toplam Bütçesi
2017: 4.500
Proje Özeti: Biber kök boğazı yanıklığı (Phytophthora capsici Leon.), dünyada biber üretilen tüm
alanlarda verim kaybına neden olan önemli hastalıkların başında gelmektedir. Oomycetes cinsine ait
Phytophthora capsici Leon. patojeni biberde kök, gövde, yaprak ve meyve yanıklığına sebep olmasına
ilaveten patlıcan, domates, kabak, hıyar ve kavun gibi bir çok sebze ve yabani bitkilere de zarar
vermektedir Söz konusu hastalığın toprak kökenli bir fungus oluşu, hastalıkla savaşımı olanaksız hale
getirmektedir. Kültürel önlemler ise ancak hastalığın çıkışını ve yayılmasını yavaşlatıcı rol
oynamaktadır. Başarı elde etmenin tek yolu dayanıklı çeşit kullanmaktan geçmektedir. Buradan
hareketle projede, modern ıslah yöntemleri (moleküler markırlar ve double haploidi) kullanılarak,
özellikle Adana ve Mersin yöresi için önemli bir sanayilik çeşit olan Karaisalı biber hattına
Phytophthora capsici Leon. hastalığına dayanıklılığın aktarılması amaç edinilmiş olup, hem bölge
hem de ülkemiz üreticisinin önemli bir sorununun giderilmesi hedeflenmiştir.
15
5. Proje No
Proje Başlığı
Kazanlı-Mersin’de Örtü Altı Biber Yetiştiriciliğinde Sorun
Olan Nematod Ve Kök Hastalıklarına Karşı Toprak
Dezenfeksiyonuna Yönelik Demonstrasyon Ve Eğitim
Çalışmaları
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Mersin Ticaret Odası (MTSO)
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Doç. Dr. Seral YÜCEL
Proje Yürütücüsü
Dr.Ayşegül ÇOLAK ATEŞ, Dr. Adem ÖZARSLANDAN,
Yardımcı Araştırmacılar
Dilek DİNÇER, Kubilay DERİN, Gülden BAŞ
01/01/2014-01/01/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 20.375 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Yoğun tarım yapılan alanlarda özellikle seralarda biber yetiştiriciliğinde nematodlar ve
toprak kökenli hastalık etmenlerini yok etmek için dikim öncesi toprağa değişik uygulamalar
yapılmaktadır. Mücadelede mevcut uygulamaların doğru yapılışı, uygulamada ki yenilikler, toprak kökenli
patojenler, nematodlar ve neden oldukları hastalık belirtileri anlatılacaktır. Bu amaçla Demonstrasyon
denemeleri tarla günleri ile teknik eleman ve üreticilere gösterilecektir.
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
PATATES ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE
EĞİTİM PROJESİ
Dr. Pervin ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
DOKTORA
İzmir İlinde Depolanan Patateslerde Kuru Çürüklük Hastalığına
Neden Olan Fusarium spp.'nin Tanılanması ve Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Gülcan YIKILMAZSOY
Prof. Dr. Necip TOSUN
01.01.2016/31.12.2018
2016: 30.000TL 2017: 25.000TL 2018: 15.000TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Proje Danışmanı
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti:
Patates (Solanum tuberosum L.) Solanaceae familyası içerisinde yer alan, dünya nüfusunun beslenmesinde
temel gıda kaynakları arasında bulunan önemli bir kültür bitkisidir. Patatesin ürün miktarını ve kalitesini
hastalık etmenleri doğrudan etkilemektedir. Patateste fungal etmenlerin neden olduğu hastalıklar içinde,
oluşturduğu kayıplar göz önüne alındığında depo hastalıkları önemli bir yer tutmaktadır. Patates kuru
çürüklük hastalığı (Fusarium spp.) verim, tohumluk kalitesi ve ürünün pazarlanabilirliğini azaltmaktadır.
Depolama alanlarında oluşturduğu kayıplar %60’a kadar çıkabilen bu hastalıkla ilgili Türkiye’de yapılmış
sınırlı sayıda çalışmaya rastlanmaktadır. Ege bölgesinde ilk defa yürütülecek bu projede, İzmir ili Ödemiş
ve Torbalı ilçelerinde bulunan patates depolama ve kısa süreli saklama alanlarından kuru çürüklük hastalığı
belirtisi görülen örnekler alınarak hastalığa neden olan Fusarium spp. tanılanacaktır. Patojenisite
çalışmaları sonucunda en virulent olduğu saptanan izolat kullanılarak yapılacak reaksiyon testleri ile
bölgede en yaygın depolanan patates çeşitlerinin etmene duyarlılıkları belirlenecektir. Hastalıkla mücadele
çalışmaları kapsamında en duyarlı olduğu tespit edilen patates çeşidi kullanılarak ilaç denemeleri
kurulacaktır. Bu denemelerde, Türkiye’de patates kuru çürüklük hastalığına karşı ruhsatlı bir preparat
bulunmaması nedeni ile yurtdışında denenen ümitvar bitki koruma ürünleri kullanılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Patates, Kuru Çürüklük, Fusarium spp., Hastalık yönetimi
16
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Proje Danışmanı
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
TAGEM-BS-12/09-07/02-11
Orta Anadolu Bölgesi Patates Ekiliş Alanlarında Stolbur
Hastalığının (Candidatus Phytoplasma solani) Durumu,
Yumruya geçiş oranının ve Olası Vektör Böceklerinin
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. Aynur KARAHAN
Şenol ALTUNDAĞ, Ali Osman KILINÇ
01.01.2013 – 31.12.2016
2013: 15.000 2014: 15.000 2015: 10.000 ve 2016: 10.000TL
Proje Özeti:
Bu araştırmada, ülkemiz için önemli bir tarım ürünü olan patateste tohumluk üretiminin yoğun olarak
yapıldığı Yozgat, Sivas, Bolu ve Kırşehir illerinde tohumluk ve yemeklik patates üretim alanlarında
Stolbur hastalığının tespiti ve yaygınlık oranının saptanması amaçlanmaktadır. Ayrıca, hastalık belirtisi
taşıyan bitkilerin yumrularında çimlendirme sonucu oluşan yeşil aksamda aynı analizler yapılarak
hastalığın yumrularda taşınma durumu belirlenecektir. Entomolojik çalışmalarda, patates bitkilerinde
görülen böcekler (Cicadellidae) toplanacak ve tür teşhisleri yapılacaktır. Daha sonra yapılacak DNA
analizi ile böceklerin stolbur hastalığının vektörü olup olmadığı ortaya konulacaktır.
2013 yılı sürvey çalışmaları Temmuz-Ağustos aylarında gerçekleştirilmiştir. Bolu ilinden 26, Kırşehir
ilinden 6, Yozgat ilinden 6 ve Sivas ilinden 12 örnek Stolbur hastalığı şüphesi ile alınmıştır. Toplam
50 adet patates bitki örneğinin yaprak damar ve sapları çıkarılmış, 0,5 g’lık örnekler şeklinde DNA
izolasyonuna kadar -80 0C’de muhafaza altına alınmıştır. Sürvey yapılan tüm alanlarda, tarlada yapılan
bitki kontrollerinde ve stolbur hastalığı ile şüpheli olarak görülen tarlalardaki bitkilerden alınan yaprak
örneklerinde herhangi bir zararlıya rastlanmamıştır. Aynı alanlardan atrap ile alınan böcek örneklerinin
Hemiptera, Diptera, Lepidoptera, Hymenoptera ve Neuroptera takımına ait bireyler olduğu
belirlenmiştir.
2014 yılı sürvey çalışmaları Temmuz-Ağustos aylarında gerçekleştirilmiştir. Bolu ilinden 15
Kırşehir ilinden 8, Yozgat ilinden 8 ve Sivas ilinden 22 örnek alınmıştır. 2013 yılında ilk işlemden
geçirilerek -80 0C’de muhafaza edilen 55 adet yaprak damarı ve 10 adet örneğe ait 40 patates yumrusu
olmak üzere toplam 95 örneğin DNA izolasyonu tamamlanmıştır. DNA izolasyonu tamamlanan 55
adet yaprak damarı örneği ile nested PCR çalışmalarına başlanmıştır. 2014 yılında toplanan 53 patates
bitki örneği ise ilk işlemden geçirilmiş ve DNA izolasyonuna kadar -80 0C’de muhafaza altına
alınmıştır. Bu örneklerin kalan yeşil aksamı –20 0C’de ve yumruları da + 5 0C’de muhafaza
edilmektedir. 2014 yılında Bolu, Kırşehir, Sivas ve Yozgat illerinde yapılan sürvey çalışmaları
sonucunda alınan bitki örneklerinde herhangi bir zararlı belirlenmemiştir. Atrapla Cicadellidae ve
Coccinellidae familyalarından böcekler yakalanmıştır. Bunların sayımları yapılmış ve
gruplandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
17
2. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
AB 7. Çerçeve 06-PHYLIB-EUPHRESCO
Candidatus Phytoplasma solani’nin Tespitinde Farklı Test
Metotlarının Kullanabilirliğinin Araştırılması ve Halka Test
Çalışmaları
Epidemiology and diagnosis of potato phytoplasmas and
Candidatus Liberibacter solanacearum and their
contribution to risk management in potato and other crops
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. Aynur KARAHAN
Şenol ALTUNDAĞ, Ali Osman KILINÇ
01.01.2014 – 31.12.2015
2014: 2015: -
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu araştırmada, ülkemizde varlığı bilinen Candidatus Phytoplasma solani’nin bitki ve yumrudan
tespiti için en uygun metodun belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda belirlenen en iyi metotlarla
ülkeler arası halka test çalışması yürütülmesi planlanmaktadır.
Bolu, Kırşehir, Sivas ve Yozgat illerinde 2013 yılı Temmuz-Ağustos aylarında yapılan sürveylerde
Stolbur hastalığı belirtilerine benzer şüpheli 50 patates bitki örneği toplanmıştır. Bu örneklerin yaprak
damarları, yaprak sapları küçük parçalara ayrılmış ve 0,5 g’lık alt örnekler şeklinde cryogenic tüplere
konulmuş ve DNA izolasyonuna kadar -80 0C’de muhafaza altına alınmıştır. Ayrıca bu örneklerin bir
paraleli de sıvı azot ile muamele edilmiş, cryogenic tüplere alınmış ve – 80 0C’de saklanmıştır. Bu
örneklerin kalan yeşil aksamı – 20 0C’de ve yumruları da + 5 0C’de muhafaza edilmektedir.
2014 yılında -80 0C’de muhafaza altına alınan bazı örneklerin yaprak damarı, stolon ve havai yumru
gibi parçalarından DNA izolasyon çalışmaları yapılmıştır. Proje kapsamında çalışılacak olan halka
test materyalleri projede koordinatör olarak görev yapan Science and Advice for Scottish Agriculture
(SASA, İskoçya) tarafından hazırlanmış ve katılımcı ülkelere 20’şer örnek gönderilmiştir. Bu örnekler
direk olarak nested PCR çalışmalarında kullanılmıştır. Halka test çalışmalarında her laboratuvar kendi
kullandığı metot ile çalışmıştır.
18
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TÜBİTAK-TOVAG 213O108
Patates Ekiliş Alanlarında PVY Irklarının Tespiti Ve
Mücadele Yönetimine Ait Verilerin Belirlenmesi
ZMAİ Bornova/İzmir
TÜBİTAK
Dr. Üftade GÜNER
Dr. Işıl ÖZDEMİR, E. Arzu ELİBÜYÜK (Ankara
ZMMAE) Sabriye ÖZDEMİR (Bornova ZMAİ), Prof. Dr.
H. Murat SİPAHİOĞLU, Yard. Doç. Dr. Nurper GÜZ
01.01.2014-31.12.2014
82.059 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu proje ile, ülkemizde patates yetiştiriciliğinin önemli bir kısmını oluşturan Niğde, Nevşehir, Afyon,
Bolu, Konya, Sivas, Kayseri illerinde yapılacak sürvey çalışması ile PVY ırklarının patates bitkisinde,
yabancı otlarda ve ayrıca yaprakbitlerinde bulunma durumu serolojik ve moleküler test yöntemleri ile
tespit edilecektir. Bunu takiben, hangi yabancı otun hangi döneminde PVY’nin ırklarına konukçuluk
yaptığı belirlenecektir. Virüse vektörlük yapma yeteneğinde olan yaprakbitleri ise teşhis edildikten
sonra, virüsün hangi ırklarını hangi yaprakbitinin taşıdığı araştırılacaktır. Bunların sonucunda;
yaprakbitlerinde, yabancı otlarda ve patates bitkisinde virüs enfeksiyonunun dağılımı belirlenecektir.
Ayrıca, PVY ırklarının ELISA ile tespitinin yanısıra, ticari olarak antiserumu olmayan ırklarının,
özellikle ülkemizdeki karantina ve sertifikasyon sisteminde gözden kaçma riskini engellemek
amacıyla, daha hassas ve güvenilir RT-PCR testinin rutin bir şekilde kullanımına imkan sağlanacaktır.
Sürvey ve laboratuar çalışmaları sonucunda elde edilecek detaylı verileri kullanılabilir hale getirerek,
daha sonraki çalışmalara ve uygulamaya yönelik uygun mücadele yönetimi programına esas olacak
temel alt yapının oluşturulması ile dünyada uygulanan mücadele yönetimi programının ülkemiz
koşullarında kullanımının sağlanması amaçlanmaktadır.
2014 yılında; Niğde, Nevşehir, Afyon, Bolu, Konya, Sivas, Kayseri illerinde sürvey çalışması
yapılmış olup, patates bitkisinden karakteristik belirtileri sergileyen ve belirti göstermeyen bitkilerden
tesadüfi olarak örnek alınmıştır. Patates üretim alanlarındaki ve çevresindeki yabancı otları, bunların
yaygınlık ve yoğunluklarını tespit için, patates dikim alanlarında iller merkez alınarak, bölgeyi temsil
edecek şekilde istikametler belirlenerek sürvey yapılmıştır.
Sürveylerden alınan patates bitki ve yumru örnekleri PVY ırkına spesifik antiserumlar
kullanılarak ELISA testine tabi tutulmuştur.
Sürvey alanlarından toplanan yaprakbitlerinin preparasyon işlemleri devam etmektedir.
Çalışmanın her aşamasında araziden getirilen morfolojik olarak farklı yaprakbiti örnekleri
laboratuvarda binoküler mikroskop altında üç ayrı tüpe bölünerek etil alkol içerisine alınmış ve aynı
etiket bilgisi ile etiketlenmiştir. Yabancı ot türlerinin örnekleme alanındaki “% Rastlama Sıklığı” ve
“% Genel Kaplama Alanı” hesaplanarak yabancı ot türlerinin bölgedeki dağılım ve yoğunluk saptama
çalışmaları devam etmektedir.
19
4. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
BOREN 2013.Ç0388
Patates Siğil Hastalığı [(Synchytrium endobioticum) Schilb.
Perc.]Mücadelesinde
Bor
Kullanım
Olanaklarının
Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
BOREN, TAGEM
Emel ÇAKIR
Dr. Mehmet KEÇEÇİ
Danışman: Prof. Dr. Fikret DEMİRCİ
01.01.2013-31.12.2015
56.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bor antimikrobiyal etkilerinin olması nedeniyle bitki hastalıklarına karşı başarıyla
kullanılabilmektedir. Bu çalışmada farklı dozlarda toprağa ve yaprağa uygulanan borun Patates siğil
hastalığına karşı etkisi araştırılacaktır. Çalışma laboratuvar koşullarında ve Nevşehir ilinde Patates
siğil hastalığı ile bulaşık iki ayrı tarlada yürütülecektir. Laboratuvar koşullarındaki denemelerde
borun hastalığa karşı antimikrobial etkisi, tarla koşullarında yapılan denemelerde ise borun S.
endobioticum’un oluşturduğu hastalık şiddetine etkisi araştırılacaktır. Bu çalışmanın sonucunda
patates üretim alanlarımızda görülen patates siğil hastalığının mücadelesinde bor kullanım
olanaklarının belirlenmesi hedeflenmektedir. 2013 yılında otuz farklı tarladan alınan toprak
numunelerinin sporangium yoğunluğu (sporangium/g toprak) ve bor oranlarının (ppm) belirlenmesi
amacıyla analizler yapılmıştır. En fazla sporangium yoğunluğuna ve en az bor düzeyine sahip iki
tarla deneme tarlası olarak seçilmiştir. Bu tarlalara ait topraklara bor uygulaması yapılarak yürütülen
laboratuar çalışmalarında hastalığın çıkmadığı bor uygulama dozu belirlenmiştir. Tarla denemeleri
bor etkinlik çalışmaları toprak, yaprak ve toprak+yaprak uygulamaları ile yapılmış ve bor
uygulamaları esnasında bitki yeşil aksam bor oranları çiçeklenme döneminde her parseldeki bitkilerin
tamamından alınan yaprak örneklerinden belirlenmiştir. Tarla sonuçlarının istatistiki
değerlendirmeleri devam etmektedir.
112O112 TÜBİTAK KARİYER
Çukurova’da Patates Mildiyösü Erken Uyarı Sisteminin
Oluşturulması ve Phytophthora infestans Populasyonunun
Moleküler ve Biyokimyasal Karakterizasyonu
BMAİ Adana
Projeyi Yürüten Kuruluş
TÜBİTAK
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Hale GÜNAÇTI
Proje Yürütücüsü
Tahsin AY
Yardımcı Araştırmacılar
2013-2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
92.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmanın amacı ovada patates yetiştiriciliği yapılan tüm alanlarda görülen Patates
Mildiyösü hastalığı ile mücadelede üreticilerin doğru zamanda mücadeleye başlamalarını sağlamak
ve aşırı ilaçlama yapılmasına engel olarak hastalığı durdurmak ve bölgedeki Phytophthora infestans
populasyonunun moleküler ve biyokimyasal yöntemler ile karakterizasyonunu yapmaktır. Patates
Mildiyösü hastalığının çıkışının tahmininde erken uyarı modelleri karşılaştırılmalı olarak
uygulanarak Çukurova koşullarında en doğru infeksiyon tahminine olanak veren erken uyarı modeli
belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın bir diğer ana konusu bölgemizdeki P. infestans
populasyonunun moleküler ve biyokimyasal karakterizasyonunu yapmaktır.
5. Proje No
Proje Başlığı
20
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
MERCİMEK ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Ender ÖĞÜT (Diyarbakır ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje No
Proje Başlığı
112O112 TÜBİTAK KARİYER
TAGEM–BS–10/12–002/02-10
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mercimekte Kök Çürüklüğü ve
Solgunluk Etmeni Bazı Fusarium Türlerinin Patojenik ve Moleküler
Karakterizasyonu ile Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/ DİYARBAKIR
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM
Proje Yürütücüsü
Ender ÖĞÜT
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2010-31.12.2014
Projenin Toplam Bütçesi
25.000
Proje Özeti
Ülkemiz kırmızı mercimek (Lens culinaris Medik.) üretiminin % 97’sinin gerçekleştirildiği
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde (Anonim, 2003), mercimek tarımını kısıtlayan en önemli faktör
solgunluk, kök ve kökboğazı çürüklüğü etmenlerinin de içinde bulunduğu toprak kökenli patojenlerdir.
Bölge’de yapılan sürveylerde ise bu patojenlerden en önemlilerinin Fusarium cinsine giren türler
olduğunu göstermiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde mercimek tarımının yaygın olarak yapıldığı Diyarbakır,
Şanlıurfa ve Mardin illerinde yürütülen bu çalışma ile, kök çürüklüğü ve solgunluğa neden olan bazı
Fusarium türlerinin patojenik ve moleküler karakterizasyonu ile mevcut çeşitlerin patojenlere karşı
reaksiyonları belirlenmiştir. Ayrıca proje temel araştırma niteliği taşımakta olup bu yönüyle sonuçları,
dayanıklılık çalışmalarının ilk basamağı olan etmenin patojenik ve genetik yapısının ortaya konulması
ile çeşit ıslahı çalışmalarına, her yönü ile tam olarak tanılanmış materyal desteği ile önemli katkılar
sağlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Mercimek, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Fusarium spp., kök
çürüklüğü, solgunluk.
21
NOHUT ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE
EĞİTİM PROJESİ
Koordinatörü
Dr. Tülin KILIÇ (Bornova ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-14/14-01/02-03
1.
Proje No
Nohutta (Cicer arietinum L.) Kök Çürüklüğü ve Solgunluğa Neden
Proje Başlığı
Olan Fusarium Türlerine Karşı Dayanıklılık Kaynaklarının
Geliştirilmesi
Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Gürkan BAŞBAĞCI
Proje Yürütücüsü
Evren ATMACA, Ramazan AKIN ve A. Taner KILINÇ,
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2015 – 31.12. 2018
Başlama- Bitiş Tarihleri
2015: 15.000 TL 2017: 15.000 TL 2016: 5.000 TL 2018: 5.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
6. Ülkesel Proje Adı
Proje Özeti: Proje 2015 yılı Ocak ayında başlayacaktır. Henüz herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
TAGEM / TBAD/13/A14/P01/003 BİLGİ
2.
Proje No
Ege Bölgesi Nohutta Hastalıklara Dayanıklılık Test Çalışmaları
Proje Başlığı
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Dr. Eylem TUĞAY KARAGÜL
Proje Yürütücüsü
Dr. Hakan HEKİMHAN, Halil ÖZTARHAN
Yardımcı Araştırıcılar
2014-2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 8 400 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Projenin amacı hastalıklara dayanıklı hatlar elde etmek için hastalık testlemeleri yaparak
dayanıklı hatları belirlemektir. Türkiye tarımında önemli bir yere sahip olan nohut bitkisinde verimi
kısıtlayıcı etmenler yanıklık (Ascochyta rabiei (Pass) Labr. ve solgunluk (Fusarium oxysporum f.sp.
ciceris) hastalıklarıdır. Bu proje ile hatlar doğal ve yapay epidemi koşullarında test edilerek dayanıklı
bulunanlar melezleme ebeveyni ve ıslah başlangıç materyali olarak kullanılacaktır. Bu amaçla
ICARDA’dan sağlanan Uluslar arası Yanıklık (Antraknoz) Gözlem Bahçesi’nde yer alan 40 hat tesadüf
blokları deneme deseninde iki tekerrülü olarak Menemen’de kurulmuştur. Hassas çeşit (ILC 263) her
iki hattan sonra tekrarlanarak denemede yer almıştır. İnokulasyon tarlada hastalığın gelişimi için uygun
zamanlarda (çiçeklenme öncesinde başlayarak) inokulasyon yapılmıştır. Yağmurlama sulama yardımıyla
yapay epideminin gelişimi desteklenmiştir. Denemede yer alan 40 hattan 2 adedi antraknoz hastalığına
dayanıklı (3), 5 adedi orta derecede dayanıklı (4), 8 adedi toleranslı (5), 13 adedi orta derecede hassas
(6), 9 adedi hassas (7), 3 adedi çok hassas (8) olarak gözlenmiştir. Hastalığa dayanıklı, orta derecede
dayanıklı ve toleranslı hatlardan 34 adet tek bitki seçilmiştir. ICARDA’dan sağlanan Uluslararası
Solgunluk Gözlem Bahçesi’nde yer alan 40 hat tesadüf blokları deneme deseninde iki tekerrülü olarak
Menemen’de kurulmuştur. Hassas çeşit (ILC1929) her iki hattan sonra tekrarlanarak denemede yer
almıştır. Hastalık gözlemleri yapay inokulasyon uygulanmadan doğal şartlarda gelişen bitkilerden
alınmıştır. Fusarium oxysporum hastalığından kaynaklanan solgunluk hastalığı gelişmiş olup, hastalık
şiddeti okumaları 1-9 skalasına göre çiçeklenme başlangıcında ve bakla bağlama döneminde
yapılmıştır. Denemede yer alan 41 genotipten 22 adeti solgunluk hastalığına hassas, 16 adeti çok
hassas, 3 adeti orta derecede dayanıklı olarak gözlenmiştir. Orta düzeyde dayanıklı olan hatlar tekrar
aynı alanda gözlem bahçesine alınacaktır. Çukurova Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nden sağlanan bir
gözlem bahçesi de solgunluk hastalığına karşı test edilmek üzere denemeye alınmıştır. Denemede 17
hat ve 4 çeşit (Sarı98, Hasanbey, Seçkin ve İnci) yer almıştır. 21 genotip tesadüf blokları deneme
deseninde iki tekerrülü ekilmiştir. Denemede yer alan 21 genotipten 7 adeti solgunluk hastalığına
hassas, 14 adeti çok hassas olarak gözlenmiştir.
22
7.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
PAMUK ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Okan ÖZGÜR (Adana BMAİ)
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Adı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama - Bitiş Tarihi
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Bazı Pamuk Islah Projeleri Sonucunda Elde Edilmiş Olan Ümitvar
İleri Hatların Verticillium dahliae Kleb. Solgunluğuna
Dayanıklılığının Araştırılması
GAP UTAEM, Diyarbakır ZMAİ Siirt ve Dicle Üniv.
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Gülşen BUZUK
Uğur SEVİLMİŞ, Yusuf DEMİRAY,
Aysel BARS ORAK, Pınar SAĞIR(Diyarbakır ZMAİ)
Prof. Dr. Abuzer SAĞIR DİCLE ÜNİ:
Doç.Dr. Emine KARADEMİR SİİRT ÜNİ: .
01.01.2016 / 31.12.2017
2016
2017
TOPLAM
21000
21000
42000
Proje Özeti:
Pamukta solgunluk hastalığı ( Verticillium dahliae Kleb.) Ülkemizde ve Güneydoğu Anadolu
Bölgesi’nde önemli verim kayıplarına yol açan yaygın bir hastalıktır. Verticillium’a karşı başarılı ve
ekonomik bir kimyasal mücadele olanağı henüz bulunmamaktadır. Proje ile kurumumuz tarafından ileri
aşamalara getirilmiş verim ve kalitesi yüksek genotiplerin verticillium hastalığına toleransının
belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaçla 2 yıl boyunca çiftçi tarlasında bu genotiplerin hastalığa
dayanıklı olanları tespit edilecektir.
Anahtar Kelimeler: Pamuk, Solgunluk hastalığı, Verticillium dahliae, genotip.
23
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı:
TAGEM/TBAD/15/A04/P02/03
Kahramanmaraş Koşullarında Bazı Pamuk Çeşitlerinin Solgunluk
Hastalığı (Verticillium dahliae Kleb.)’naDuyarlılıklarının Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
TAGEM
Proje Yürütücüsü:
Doğan GÖZCÜ
Yardımcı Araştırmacılar:
Betül ÇAKMAK ve Dr.Hale GÜNAÇTI
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
01/01/2015 - 31/12/2019
Projenin Toplam Bütçesi:
2015: 5.000 TL, 2016: 5.500 TL, 2017: 6.000 TL
2018: 6.500 TL, 2019:7.00 TL ; Toplam: 30.000 TL
Proje Özeti: Bölgemizde pamuk tarımını olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında Verticillium
solgunluğu (Verticillium dahliae Kleb.) gelmektedir. Bu nedenle solgunluğa dayanıklı veya tolerant
ticari pamuk çeşitlerinin tespit edilmesi ve bunların kullanımı ile hastalıktan kaynaklanan kayıpların en
aza indirilmesi önem arz etmektedir.
Çalışma, Araştırma İstasyonunun Verticillium solgunluğu ile doğal olarak bulaşık deneme
arazisinde ve yapay inokulasyonla iklim odasında saksı denemesi şeklinde 2015-2016-2017-2018 ve
2019 yılları arasında beş yıl süreli olarak planlanmıştır. Çalışma ülkemizde pamuk ıslah çalışmaları
sonucu geliştirilen ve özel firmalar tarafından tescil almış üçü kontrol olmak üzere toplam 18 pamuk
çeşidi ve çeşit adayı ile tesadüf blokları deneme deseninde dört tekerrürlü olarak kurulacaktır.
Hastalık sayımları tarlada, % 5-10 ile % 50-60 koza açımı döneminde yaprak belirtilerine göre 0-4
ve hasat sonrası gövde kesitine bakılarak 0-3 skalasına göre; saksı denemesinde ise, 4-6 yapraklı
dönemde kök bölgesine spor süspansiyonu verilecek bitkiler hastalığın seyrine takiben yaklaşık 3-5 hafta
sonra solgunluk hastalığı belirtilerine göre 0-4 solgunluk skalası esas alınarak hastalık şiddetine göre
duyarlılıkları belirlenecektir.
Ayrıca, denemeye alınan pamuk çeşitlerinde, kütlü verim, çırçır randımanı, lif verimi koza sayısı ve
bazı lif kalite kriterleri üzerine solgunluk hastalığının etkisine bakılacaktır.
Proje, materyaline uygun olarak 2014 yılında tarla ve saksı deneme çalışmalarında kullanılacak
pamuk tohumları temin edilmiş ve bir ön çalışma ile çimlenme durumlarına bakılmış yeterli çıkışların
olmadığı parsellerde tohum çoğaltma işlemleri yapılmış ve 2015 yılı pamuk ekim sezonunda denemeleri
kurabilmek üzere yeterli olan tohum hazırlığı tamamlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
24
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Lideri
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-14/04-02/02-04
Bazı Pamuk Çeşit Adaylarının Verticillium Solgunluk
Hastalığı Etmeni (Verticillium dahliae Kleb.)’ne Karşı
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Nazilli PAİ
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Sergül ÇOPUL
Halil DÜNDAR
01/01/2014 – 31/12/2017
2014: 0 TL
2016: 6000 TL
2015: 5000 TL
2017: 6000 TL
Proje Özeti
Çalışmada; Pamuk Araştırma İstasyonu tarafından geliştirilen yeni pamuk çeşit adaylarının Verticillium
solgunluğuna karşı reaksiyonları saptanmıştır. Bu amaçla, 6 adet çeşit adayı ile 3 adet kontrol çeşit
(Carmen-tolerant, Çukurova 1518-duyarlı ve GSN12-standart) olmak üzere toplam 9 adet pamuk
genotipi, virulenslikleri yüksek Vd11 (yaprak dökmeyen patotip) ve PYDV6 (yaprak döken patotip)
izolatları denemenin materyalini oluşturmuştur.
İklim odasında tesadüf parselleri deneme deseninde 5 tekerrürlü bir saksı denemesi kurulmuş ve pamuk
genotiplerinin Verticillium dahliae Kleb.’e karşı reaksiyonları konidi süspansiyon yöntemi ile 0-4 skalası
yardımıyla belirlenmiştir (Bejarano-Alcazar et al., 1995). Tarla denemesi, hastalık etmeniyle doğal
olarak bulaşık (yaprak dökmeyen patotip) kuruma ait tarlada, tesadüf blokları deneme deseninde ve 4
tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Deneme de parsel büyüklükleri 4 sıra x 0,7 m x 12 m=33,6 m2 olacak
şekilde oluşturulmuş ve bloklar arasında 2 m mesafe bırakılmıştır. Bitkiler, % 5-10 ve % 50-60 koza
açımı dönemlerinde, yapraktaki solgunluk hastalığı belirtilerine göre 0-4 skalası yardımıyla sayımlar
yapılmıştır (Bejarano-Alcazar et al., 1995). Hasat sonrasında ise gövde kesitine göre, 0-3 skalası
kullanılarak hastalık sayımları yapılmıştır (Buchenauer and Erwin, 1976). Saksı, yaprak ve gövde
kesitinde hastalık şiddeti değerleri indeks formülü yardımıyla hesaplanmıştır (Karman, 1971). Deneme
de bazı verim özellikleri (kütlü pamuk verimi, çırçır randımanı, 100 tohum ağırlığı) ve bazı lif kalite
özellikleri (lif inceliği, lif uzunluğu, lif kopma dayanıklılığı, üniformite indeksi) ile ilgili
değerlendirmeler de yapılmıştır. V. dahliae Kleb.’in propagül sayısı Kabir et al., (2004)’e göre
belirlenmiştir. Pamuk ekimi ile hasat arasında geçen süredeki bazı iklim verileri (maksimum sıcaklık,
minimum sıcaklık, bağıl nem ve yağış) Aydın Meteoroloji İstasyonu Müdürlüğünden temin edilmiştir.
Denemelerde elde edilen tüm veriler JMP IN istatistik programı ile değerlendirilmiştir.
25
3.
Proje No
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-12/04-02/02-12
Pamuk Solgunluk Hastalığı (Verticillium dahliae Klıb.)’na
Karşı Sığır Gübresi Uygulamalarının Etkisi
Effect of Cattle Manure Applied on Cotton Wilt Disease
Caused by Verticillim dahliae Kleb.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Pınar SAĞIR
Aysel BARS ORAK, Behzat BARAN
Doç.Dr.Emine KARADEMİR
01.01.2013-31.12.2014
20.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışma ile pamuk solgunluk hastalığına (Verticillium dahliae) karşı farklı dozlarda uygulanan
sığır gübresinin etkisini belirlemek amaçlanmıştır.
Çalışmanın 1. yılında Diyarbakır’ın Bismil İlçesinde hastalık etmeniyle doğal bulaşık bir tarlada
deneme kurularak solgunluk hastalığına tolerant GW Teks ve duyarlı Stoneville 468 pamuk çeşitlerine
çiftçi uygulaması, kontrol, 2, 4 ve 6 ton/da sığır gübresinin farklı doz uygulamaları kullanılmıştır.
Aynı deneme alanında ve aynı parsellerde, yukarıda belirtilen pamuk çeşitleri kullanılarak 2014
yılında sığır gübresi uygulaması yapılmadan deneme tekrarlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Pamuk, Solgunluk Hastalığı, Sığır Gübresi, Verticillium dahliae
26
8.
Ülkesel Proje Adı
BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA PROJELERİ
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM–BS–10/10–01 /02-07 DOKTORA
Erzincan’da Örtüaltında Yetiştirilen Domateslerde Erken
Yaprak Yanıklığı Hastalığı (Alternaria solani Ell and
Proje Başlığı
Mart.)’ye Karşı Biyolojik Mücadele İmkanlarının
Araştırılması
Investigations on possibilities biological control of Alternaria
solani causing Early blight on tomatoes grown in
Projenin İngilizce Başlığı
greenhouses in Erzincan province
BKAİ ERZİNCAN
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Serdar TUNCER
Proje Yürütücüsü
2011Başlama- Bitiş Tarihleri
30000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Erken yanıklık hastalık etmeni Alternaria solani her yıl Solanacea bitkilerinde önemli ürün
kayıplarına neden olmaktadır. Başta domates ve patates olmak üzere erken yanıklık hastalığından dolayı
her yıl minumum %10 ürün kaybı oluşmaktadır. Hastalığın kontrolünde kültürel önlemler yetersiz
kalmakta, kimyasal mücadele kalıntı problemleri, çevre ve insan sağlığına olan olumsuz etkileri nedeniyle
tercih edilmemektedir.
Bu çalışmada domates yetiştiriciliğinde hastalık yaparak önemli oranda ürün kaybına neden olan
etmenlerden A. solani’ye karşı bakteri izolatları kullanılarak biyolojik mücadele imkanları
araştırılacaktır.2011-2012 çalışmalarında Erzincan ilinde bulunan, şansa bağlı olarak seçilen ekim
alanlarında erken yaprak yanıklığı (Alternaria solani) hastalığının görüldüğü bitkilerden örnekler
alınmıştır. Domates bitkisinde yapılan patojenite çalışmaları sonucunda Karakaya 1 izolatı
oluşturmuştur. Karakaya 1 izolatı biyokontrol denemelerinde patojen izolat olarak kullanılacaktır.
Kültür ortamında İkili biyokontrol denemelerinin yürütülmesi çalışmaları devam etmektedir.
1.
Proje No
Anahtar Kelimeler: Alternaria solani , Bakteri , Biyolojik Mücadele, Domates
27
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı:
Ayçiçeği Mildiyösü (Plasmopara halstedii (Farlow) Berl.
Et de Toni) 'ne Karşı Dayanıklılık Mekanizmasının
İncelenmesi Üzerine Çalışmalar
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Tuğba Hilal ÇİFTÇİGİL
Prof. Dr. Nuray ÖZER (Danışman)
01.01.2016-31.12.2017
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Proje Yürütücüsü:
Yardımcı Araştırıcılar:
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
Projenin Yıllara Göre Bütçesi:
Proje Özeti: Ülkemizde geleneksel olarak tarımı yapılan ayçiçeği bitkisi TÜİK verilerine göre, son
5 yılda yağlık çeşitler toplam 26.472.760 dekar alana, çerezlik ayçiçeği 4.482.239 dekar alana
ekilmiş olan çoğunlukla yağ bitkisi olarak değerlendirilen bir üründür. Trakya Bölgesi’nin ana
ürünlerinden olan ayçiçeğinin en önemli fungal hastalığı ayçiçeği mildiyösü (Plasmopara halstedii
(Farlow) Berl. Et de Toni)’ dür. Geçmiş yıllarda epidemiye ve büyük ekonomik kayıplara neden
olan hastalık etmenine karşı genetik olarak dayanıklı hibrit çeşitler geliştirilmekte, kullanılmakta ve
yaygınlaştırılmaktadır. Ülkesel Ayçiçeği Islah Çalışmaları’nın koordinatörlüğü Trakya Tarımsal
Araştırma Enstitüsü (TTAE) tarafından yürütülmekte olup ayçiçeği mildiyösüne dayanıklı çeşit
geliştirme çalışmalarımız devam etmektedir.
Hastalık etmeni her ne kadar primer enfeksiyonlarda köklerden giriş yapıp sistemik
enfeksiyona neden olsa da, tohumlara taşınma açısından sekonder enfeksiyonların da büyük önemi
bulunmaktadır. Bu nedenle hatların sekonder enfeksiyonlara karşı reaksiyonlarının da tespit edilmesi
yararlı olacaktır. Ayrıca bitkilerde, hastalıklara karşı dayanıklılıkta bitkinin genetik özelliklerinin
yanı sıra enfeksiyondan önce ve sonra oluşan morfolojik ve biyokimyasal değişiklikler oluşmaktadır
ki bu değişikliklerin incelenmesi dayanıklılık mekanizmasının aydınlanmasında destekleyici rol
oynayacaktır. Bu çalışmada genetik olarak dayanıklılığı bilinen hatlarla, aday hatlar sekonder
enfeksiyonlara karşı reaksiyonları, etmenin girişinde önem taşıyan morfolojik özellikleri, enfeksiyon
sırasında ve sonrasında oluşan biyokimyasal değişiklikler yönünden karşılaştırılarak dayanıklılık
mekanizması detaylı olarak incelenecektir. Sekonder enfeksiyonların belirlenmesi yaprak testleri ile
gerçekleştirilecektir. Bu aşamada morfolojik dayanıklılık açısından önem taşıyan stoma ölçümleri
yapılacak ve stomalardan enfeksiyon yeteneği belirlenecektir. Biyokimyasal değişiklikler
kapsamında, primer enfeksiyon esnasında oluşan kök salgılarındaki bileşikler ve enfeksiyon
sonrasında köklerde biriken fenolik maddeler tespit edilecektir. Araştırma sonucunda hem
ayçiçeğinin mildiyöye karşı morfolojik ve biyokimyasal dayanıklılık mekanizmasının belirlenmesi
hem de hastalığın kontrolünde tohum ilaçlamasına alternatif olarak değerlendirilebilecek bileşiklerin
ortaya çıkarılması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ayçiçeği mildiyösü, Plasmopara halstedii, morfolojik dayanıklılık,
biyokimyasal dayanıklılık, fenolik madde
28
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Hıyar (Cucumis sativus L.) Külleme Hastalığına ( Erysiphe
cichoracearum, Sphaerotheca fuliginea ) Karşı Antagonist
Bakterilerle Biyolojik Mücadele İmkânlarının Araştırılması
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Serdar TUNCER
Yılmaz Karabıçak, Selahattin Albayrak, İsmail Alaserhat,
Yardımcı Araştırmacılar
H.Reşat Akbaş, Zakine Kadıoğlu, Nurcan Özel
01.01.2016 31.12.2018
Başlama- Bitiş Tarihleri
2015: 20500 TL 2016: 20000 TL 2017: 15000 TL
Projenin yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Ülkemiz ve dünya ekonomisinde çok önemli ve vazgeçilmez sebzelerinden biri olan
hıyar, yetiştiriciliği yapılan bölgelerde çiftçimizin önemli gelir kaynaklarından birisini
oluşturmaktadır. Dixon (1978), Küllemenin (Erysiphe cichoracearum) hastalık şiddetine bağlı olarak
bazı ülkelerde % 20-30 oranlarında verim ve kalite kaybına yol açtığını bildirmiştir. Smith vd.
(1988), Erysiphales bağlı etmenlerin sera ve açık alanlarda yetiştirilen birçok bitkide külleme
hastalıklarına sebep olduğu, kabakgillerde yaygın olarak görülen Erysiphe cichoracearum D.C.’un
Avrupa’da yaklaşık 230 bitki türünde tespit edildiği bildirmiştir.
Kimyasal mücadele uygulamalarında canlılar arasında doğal dengenin bozulması, doğrudan ve
dolaylı zehirlenmelere neden olması gibi birçok olumsuz yönü bulunmaktadır. Kimyasalların
istenmeyen özelliklerinden dolayı biyolojik mücadele yöntemleri önem kazanmıştır.
Çalışma, Külleme Hastalığı etmenleri ( Erysiphe cichoracearum, Sphaerotheca fuliginea), ve
bakteri strainleri elde etmek için sürvey çalışmaları, sonraki aşamada labaratuar ve arazi şartlarında
biyolojik mücadele uygulamaları şeklinde yürütülecektir
Bu proje kapsamında, hıyar (Cucumis sativus L.) bitkisinde hastalık yapan külleme hastalığına (
Erysiphe cichoracearum, Sphaerotheca fuliginea ) karşı biyolojik mücadele imkânları araştırılacaktır.
Proje Erzincan’da 2016-2018 yılları arasında yürütülecektir.
Anahtar Kelimeler: Hıyar, (Cucumis sativus L.), Külleme Hastalığı, (Erysiphe cichoracearum,
Sphaerotheca fuliginea ), Biyolojik Mücadele
29
3.
Proje No
Fasulye Hale Yanıklığı Hastalığının Yaygınlığı ve Hastalıkla
Biyolojik Mücadele Olanaklarının Araştırılması (DOKTORA)
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Kamil DUMAN
Proje Yürütücüsü
01.01.2016-31.12.2017
Başlama- Bitiş Tarihleri
2016 - 28.850TL 2017 - 28.850 TL
Projenin yıllara Göre Bütçesi
TOPLAM - 57.700 TL
Proje Özeti: Ülkemizde fasulye üretim alanlarında karşılaşılan Fasulye hale yanıklığı (Pseudomonas syringae
pv. phaseolicola (Psp) (Burk.) Young, Dye&Wilkie) önemli bir bakteriyel hastalıktır. Bu etmenin
mücadelesinde ruhsatlı tek bir bitki koruma ürünü bulunmaktadır. Bu nedenle mücadelede kültürel önlemler
ve biyolojik mücadele etmenlerinin kullanımı ön plana çıkmaktadır.
Biyolojik mücadele etmenlerinin son yıllarda bitki hastalık ve zararlıları ile mücadelede ön plana çıkması ve
bakteriyel hastalıklarla mücadele yöntemlerinin maliyet, çevre ve insan sağlığına olan yan etkilerinin
azaltılması yönünde çalışmalar artmaktadır.
Proje çerçevesinde bitki fasulye ekim alanlarında zarara neden olan fasulye hale yanıklığının yaygınlığı tespit
edilerek bu etmenin epifitik, endofitik ve rizosferik bakterilerle mücadele olanakları araştırılacaktır.
Bu bağlamda projenin ana materyalini fasulye üretim alanlarından toplanacak hastalıklı ve sağlıklı bitkiler ve
bu bitkilerden izole edilecek olan bakteriyel izolatlar oluşturacaktır. Proje fasulye üretiminin yoğun olarak
yapıldığı Ankara, Konya, Karaman, Burdur ve Kayseri illerinde yürütülecektir.
Bu illerden toplanan hastalıklı fasulye bitkilerinden izole edilen Psp etmeninin öncelikle patojenisite testlerinin
ardından morfolojik, biyokimyasal ve FAME analizleri ve spesifik primerler ile tür teşhisleri tamamlanacaktır.
En virülent seçilen Psp izolatı antagonizm ve PGPR çalışmalarında referans olarak alınacaktır. Daha sonra
aynı üretim alanlarından toplanan sağlıklı bitkiler ve kök bölgelerinden izole edilen antagonist bakteri
adaylarının bu hastalık etmenlerine karşı etkinlikleri saptanacaktır. Bu doğrultuda aday antagonistlerin fosfatı
indirgeme özelliğinin belirlenmesi, Indol Asetik Asit (IAA) üretim potansiyellerinin belirlenmesi, bitki
gelişimi üzerine etkinliğinin belirlenmesi, siderofor üretme aktivitelerinin belirlenmesi, in vitro antagonistik
etkinliği ve hastalık çıkışı üzerine in vivo etkinliği incelenecektir.
Kontrollü koşullarda hastalık etmenlerine karşı etkili görülen izolatlar in-vivo testlerin de tamamlanmasından
sonra tür teşhisleri kesinleştirilmek üzere moleküler teşhis çalışmaları yapılarak sekans analizine
gönderilecektir. Son olarak tür teşhisleri tamamlanan antagonist izolatların kitle üretim ve ticari kullanım
amacı ile biyolojik mücadele etmeni olarak kullanımının önü açılmış olacaktır
Proje Başlığı
Anahtar Kelimeler:
30
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-12/12-06/02-01
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Buğday Ekili Alanlarda
Arbüsküler Mikorhizal Fungus Varlığının Tespit Edilmesi ve
Bunların Kök ve Kök Boğazı Çürüklüğü Etmenlerine (Fusarium
culmorum ve Bipolaris sorakiniana) Karşı Etkinliğinin
Araştırılması
Determination of the AMF Presence in the Wheat Cultivated
Projenin İngilizce Başlığı
Areas of Southeastern Anatolia Region and Investigation of its
Effectiveness Against root and stem rot (Fusarium culmorum ve
Bipolaris sorakiniana)
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Aysel BARS ORAK
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Fatih ÖLMEZ ve Behzat BARAN
2013-2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
18.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje ile öncelikli olarak;
- Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin illerinde kimyasal madde girdisinin çok az olduğu buğday
alanlarında AMF’in izole edilerek klasik ve
-Nested PCR yöntemiyle tanılarının yapılması.
-Tanısı yapılan izolatlar arasında buğday bitkilerine en iyi uyum gösterenler belirlenerek buğdayda
Fusarium culmorum ve Bipolaris sorakiniana tarafından neden olunan kök ve kök boğazı
hastalığına karşı etkileşimi araştırılması hedeflenmiştir.
Çalışmanın 1. yılında Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin buğday ekili alanlarından toplam 100
toprak örneği alındı, laboratuvar ve iklim odası çalışmaları metoduna uygun olarak yürütüldü.
Yapılan çalışmalar sonucunda 100 örneğin 74 tanesinde mikoriza varlığına rastlandı. Bu
örneklerin içinden mikorizal yapıları (spor, hif, vesikel vb.) en fazla bulunduran 29 örnek
belirlendi.
2014 yılında çalışma yüzdesi en yüksek mikorizaları saptamak ve moleküler çalışmaları yürütmek
amacı ile devam etti.29 örneğin 13 tanesi en yüksek yüzdeye sahip olarak bulundu ve moleküler
çalışmalar yürütüldü.
Anahtar Kelimeler: Buğday, Arbusküler Mikorhiza, Fusarium, Kök boğazı çürüklüğü,
1. Proje No
Proje Başlığı
31
2. Proje No
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
TAGEM-BS-12/09-02/02-08
Domateste Fusarium Solgunluğu (Fusarium oxysporium
f.sp. lycopersici) ve Domates Benek Hastalığının
(Pseudomonas syringae pv tomato) Kök Bakterileri ile
Biyolojik Mücadelesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü
Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü
Dr. H. Nilüfer Yıldız
Dr. Hale Günaçtı
Yard. Doç. Dr. H. Handan Altınok
Yard. Doç. Dr. Murat Dikilitaş
01.05.2012-31.05.2015
22.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu projenin amacı Doğu Akdeniz Bölgesi için yüksek gelir kaynağı olan domates
bitkisinde verim ve kalite kayıplarına neden olan domates bakteriyel leke hastalığı (Pseudomonas
syringae pv tomato) ve solgunluk hastalığının (F. oxysporium f. sp. lycopersici) biyolojik
kontrolünde kök bakterinin kullanım olanaklarının araştırılmasıdır. İlk aşamada Adana ve Mersin
illerinde 44 farklı lokasyondan 49 adeti örtü altı ve 71 adeti açık alan olmak üzere 120 adet toprak
örnekleri elde edilmiştir. Pseudomonas syringae pv tomato’ya karşı in vitro denemelerde 48 adet
izolatın etkili olduğu saptanmıştır Bunlardan 39 tanesinin siderofor ürettikleri belirlenmiştir..
F. oxysporum f. sp. lycopersici’ye karşı düzenlenen in vitro denemelerde 34 adet izolatın % 70 ve
92 arasında etkili oldukları saptanmıştır.
Saksı denemelerinde izolatlar F. oxysporum f. sp. lycopersici’ye karşı %76,3 den 11,1’e değişen
oranlarında etki göstermişlerdir.
Pseudomonas syringae pv tomato’ya karşı en etkili 2 izolat %66,6 oranında etkili olurken,gittikçe
azalan oranlarda etki saptanmış olup 6 izolatın hastalık üzerinde tamamen etkisiz olduğu
saptanmıştır
Bundan sonraki saksı denemelerinde F. oxysporum f. sp. lycopersici ve Pseudomonas syringae pv
tomato için öne çıkan izolatlarla devam edilecektir. F. oxysporum f. sp. lycopersici için en etkili
bulunan 4 izolatla (57(2), 80(1), 36(1) ve 105(7) numaralı izolatlar), Pseudomonas syringae pv
tomato için de aynı şekilde seçilen 47(3),5(3),36(1) ve 68(2) kod adlı izolatlar ile önümüzdeki
gelişme döneminde saksı çalışmaları tek tek ve kombinasyonlu olarak denenecektir. Saksı
çalışmalarda bu izolatların bitkide dayanıklılık mekanizması üzerindeki etkileri de belirlenecektir.
32
TAGEM-BS-12/09-02/02-10
Domates Bakteriyel Kanser ve Solgunluk Hastalığı
(Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Smith)
Davis et al.)’nın Endofit Bakteriler ile Biyolojik Kontrolü
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu MüdürlüğüProjeyi Yürüten Kuruluş
ERZİNCAN
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Yılmaz KARABIÇAK
Proje Yürütücüsü
Doç.Dr. Recep KOTAN
Yardımcı Araştırmacılar
Selahattin ALBAYRAK
Serdar TUNCER
2013-2015
Başlama- Bitiş Tarihleri
2013: 8000 TL 2014: 8000 TL 2015: 8000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
TOPLAM: 24 000
Proje Özeti: Bu çalışma ile Domates Bakteriyel Kanser ve Solgunluk Hastalığı (Clavibacter
michiganensis subsp. michiganensis (Smith) Davis et al.)’nın (Cmm) endofit bakteriler ile biyolojik
kontrolünün araştırılması hedeflenmiştir. Bu çalışma 2013-2016 yılları arasında yürütülmektedir.
Sürvey çalışmaları ile 2013 yılında endofitik ve epifitik dokudan 396 adet antagonist adayı
izolat, Ayrıca çalışmada kullanmak üzere 36 adet ise patojen Cmm izolatı elde edilmiştir.
Sürvey çalışmaları ile elde edilmiş patojen Cmm izolatının virülanslık çalışmaları yapılarak,
çalışmada kullanılan test patojeni belirlenmiştir. Akabinde petri ortamında aday antagonist
izolatlarımızın patojene karşı oluşturduğu etkinlik (inhibisyon zonu oluşturma) çalışmaları
yapılmıştır. Çalışmada en yüksek zon oluşturan 12 adet bakteri izolatı belirlenmiştir.
Çalışmada; 2015 yılında petri çalışmaları sonucunda elde edilen bu 12 adet bakteri izolatının
in-vivo koşullarda hastalığa karşı etkisi belirlenmeye çalışılacaktır.
3. Proje No
Proje Başlığı
33
4.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM–BS–12/ 04 - 02 / 02 – 13
Fluoresan Pseudomonasların Pamukta Fide Kök Çürüklüğü
Hastalığına Karşı Etkilerinin Belirlenmesi
Determination of Effects of Fluorescent Pseudomonads
Against Cotton Seedling Disease
Pamuk Araştırma İstasyonu Müdürlüğü– Nazilli/AYDIN
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Sergül ÇOPUL
Halil DÜNDAR
01/01/2013 – 31/12/2014
2013: 15.000 TL
2014:10.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Lideri
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışma, ekim alanlarında ekonomik kayba yol açan fide kök çürüklüğü etmenlerine karşı
Fluoresan Pseudomonasların saksı ve tarla koşullarında etkinliklerini belirlemek ve biyopestisit
çalışmalarına zemin oluşturmak amacıyla Pamuk Araştırma İstasyonu’nda 2013-2014 yıllarında
yürütülmüştür. Çalışmada, TAGEM/TA/BS/04/02–02/005 no’lu projede (Erdoğan ve Benlioğlu,
2007) pamuk ile yazlık ve kışlık yabancıotların kök bölgesinden izole edilen ve etkili bulunan
Fluoresan Pseudomonas (FP) izolatları, pamuktan izole edilen, R. solani (AG4), Fusarium spp. ve
Pythium spp izolatları ve delinte edilmiş ilaçsız Carmen (G. hirsutum L.) pamuk tohumları, 1
biyopreparat ve 2 fungisit materyal olarak kullanılmıştır. Çalışmanın 1. yılında FP’ların in-vitro ve
in-vivo koşullarda pamukta fide kök çürüklüğü hastalık etmenlerine karşı etkileri belirlenmiştir.
Testlerde etkili bulunan 4 adet FP izolatı, fungisitler ve biyopreparat kullanılarak tarla koşullarında
tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü bir deneme kurularak sonuçlar değerlendirmiştir. İlk
yıl ekimin planlanan zamandan yaklaşık 1 ay sonra yapılması ve ekimden 1 gün sonra deneme
alanına 40 kg/m2 yağış gerçekleşmesi nedeniyle denemeden elde edilen sonuçlar sağlıklı olmadığı
için ilk yıla ait tarla denemesi sonuçları değerlendirilmemiştir. 2. yıl deneme ekimi zamanında
yapılarak, tarla denemesi sonuçları değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Pamuk, fide kök çürüklüğü, fluoresan pseudomonas, verim
34
5. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/09-03/02-06 DOKTORA
GAP Bölgesi Biberlerinde Fungal Kökenli Kök Çürüklük
Etmenleri, Etkin Patojenin Moleküler Karakterizasyonu ve
Mikoriza (Glomus spp.) ile Mücadele İmkanlarının
Araştırılması
GAP
Tarımsal
Araştırma
Enstitüsü
Müdürlüğü
ŞANLIURFA
TAGEM
Ayşin BİLGİLİ
Prof. Dr. Hamit KAVAK (Danışman)
01/03/2014 - 01/03/2017
40.000 TL2014: 20.000 TL 2015:12.000 TL 2016: 8.00TL
Proje Özeti:
Ülkemiz biber üretim alanlarında kök ve kök boğazı çürüklük hastalık etmenleri (Phytophthora
capsici, Fusarium solani, Alternaria spp., Pythium spp., Rhizoctonia solani, Macrophomina
phaseoli, Phoma spp.) önemlidir. Toprak kökenli fungal patojenler olmasından dolayı, hastalığa
karşı kimyasal mücadelenin etkisi oldukça sınırlı veya etkisizdir. Bu nedenle hastalık biber tarımını
tehdit eder hale gelmiştir. Son yıllarda biber üretiminde kök çürüklükleri nedeniyle önemli oranda
verim kayıpları meydana gelmiştir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde biber üretimi yaygın olarak tarla sebzeciliği şeklinde
yapılmaktadır. Ekonomik kayıplara neden olan kök ve kök boğazı çürüklük etmenleriyle başarılı
mücadele yöntemlerinden birisi ise dayanıklı çeşitlerin kullanımıdır (Alabouvette et al.,1996).
Dayanıklı çeşitlerin elde edilebilmesi için, bölgede patojen izolatlarının elde edilmesi ve çeşitler
üzerinde testlenmesi gerekmektedir. Ülkemizde biberde kök çürüklük etmenlerinin patojenik ve
moleküler teşhisiyle ilgili çalışmalar oldukça azdır. Mevcut kayıtlara göre sadece biber kök boğazı
çürüklüğü (Phytopthora capsici) etmeninin teşhisiyle ilgili bir çalışma bulunmaktadır (Göçmen,
2006). Bu da sadece Akdeniz Bölgesinde yer alan biber genotiplerini kapsaması nedeniyle
bölgemizde yetiştirilen genotipleri temsil etmemektedir. Dolayısıyla sadece Güneydoğu genotipleri
ve hastalık izolatları kullanılarak yapılacak olan bu çalışmada, konuya dayanıklılık ıslahı ile
yaklaşılmış olunacak ve bu amaca yönelik olarak çalışmanın sonuçları doğrudan ıslah çalışmaları
yürüten Enstitülerimizin hizmetine sunulabilecektir.
Topraktaki mikroorganizmalarla bitkiler arasında simbiyotik yaşamlar bulunmaktadır.
Bunlardan bir tanesi de “mikoriza”dır. Mikorizaların toprak kökenli hastalık etmenlerine karşı
etkileri ile ilgili çalışmalar vardır (Afek ve ark., 1990; Azcon-Aguilar ve Barea, 1992; Liu, 1995;
Demir, 1998; Demir ve Onoğur, 1999; Özgönen, 2004; Çekiç, 2008). Fakat mikorizanın GAP
bölgesinde biber hastalıklarıyla ilişkisi henüz araştırılmadığı için çalışma bölge sorunları ve çiftçisi
açısından özgün bir nitelik taşımaktadır.
2014-2017 yılları arasında yürütülecek olan bu çalışmanın amacı, GAP Bölgesi biber
yetiştirilen alanlarda sorun olan kök çürüklüğü hastalık etmenlerinin izole edilmesi, patojenisite
testleri yapılarak etkin patojen/patojenlerin belirlenmesi ve SSR moleküler markerlar yardımıyla
moleküler karakterizasyonu, çeşit reaksiyonlarının belirlenmesi ve bu patojenle mücadele yöntemi
olarak Glomus cinsi mikorizaların kullanılabilirliğinin araştırılmasıdır. Çalışmanın sonuçları bu
yönüyle doğrudan uygulamaya aktarılabilecek sonuçlar verecek niteliktedir.
Anahtar Kelimeler: Biber, toprak kökenli patojenler, Mikoriza, Glomus spp., SSR, moleküler
karakterizasyon
35
6. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM–BS–10/07–01 / 02-03 TÜBİTAK 1001
İç Anadolu Bölgesi Buğday Üretim Alanlarındaki
Rhızoctonıa Türlerinin, Anastomosis Gruplarının KlasikMoleküler Karakterizasyonu ve Bazı Buğday Çeşitlerinin
Reaksiyonları ile Potansiyel Biyolojik Mücadele
Etmenlerinin Belirlenmesi
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
TÜBİTAK
Prof. Dr. F. Sara DOLAR
Dr. F. ÜNAL (ZMMAE), Doç. Dr. H. BAYRAKTAR (A
ÜZF), A. F. YILDIRIM (ZMMAE), Dr. K. AKAN
(TBMAE)
01.04.2011/01.04.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışmayla İç Anadolu Bölgesi'nde buğday yetiştiriciliği yapılan önemli illerdeki (Konya,
Ankara, Kırşehir, Yozgat, Kayseri, Eskişehir, Nevşehir, Kırıkkale, Aksaray) Rhizoctonia türlerinin,
anastomosis gruplarının klasik ve moleküler karakterizasyonu, bu gruplara karşı yaygın olarak
kullanılan çeşitlerin reaksiyonları ve potansiyel biyolojik mücadele etmenlerinin belirlenmesi
hedeflenmiştir.
2011 ve 2012 yılında Ankara, Konya, Eskişehir, Yozgat, Kayseri, Aksaray, Nevşehir, Kırıkkale ve
Kırşehir illerinde yapılan survey çalışmaları sonucun da gözlem yapılan 2770 tarladan toplam 1256
bitki ve 1256 toprak örneği olmak üzere toplam 2512 örnek toplanmıştır. Toplanan bitki ve toprak
örneklerinden izolasyonlar, saflaştırma çalışmaları, patojenisite ve klasik teşhis çalışmaları
tamamlanmıştır. 2011 ve 2012 yılarında yapılan survey çalışmaları sonucunda toplanan 1256 bitki
örneğinden 137 adet, 1256 adet toprak örneğinden de 134 adet olmak üzere toplam 271 Rhizoctonia
izolatı elde edilmiştir. İzolasyonlar sonucu elde edilen toplam 271 izolatın % 69,75’ini MN
(Multinükleat) izolatlar, % 30,25’ini BN (Binükleat) izolatlar oluşturmuştur.
2013 yılında, 14 ekmeklik ve 5 makarnalık olmak üzere 19 buğday çeşidine ait tohumlar
kullanılarak, patojenite testinde patojen olarak tespit edilen 6 farklı Rhizoctonia anastomosis
grubuna ait izolatlar arasında virülensi en yüksek olan izolatlarla sera koşullarında çeşit reaksiyonu
çalışmaları ile biyolojik mücadele çalışmalarının 1. yılı tamamlanmış, moleküler çalışmalara
başlanmıştır.
2014 yılında moleküler çalışmalar ve biyolojik mücadele çalışmaları tamamlanmış olup
değerlendirmeler devam etmektedir.
36
7. Proje No
Proje No
Proje Başlığı
TÜBİTAK-COST (111 O 835)
Buğday’da ( Triticum aestivum L.) Kök Çürüklük Patojeni
Fusarium spp. ye Karşı, Endofitik Fusarium spp. nin
Antimikrobial Aktivitesi ve Bazı Patojenik ve Endofitik
Fusarium spp.nin Moleküler Farklılıkları
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Prof.Dr. Berna TUNALI (19 Mayıs Üniv. Ziraat Fak.)
Proje Yürütücüsü
Fatih ÖLMEZ(Ankara TBMAE)
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu proje özellikle son yıllarda bazı abiyotik faktörler ile hastalık ve zararlıların mücadelesinde
önemi anlaşılan endofitik fungusların buğdayda önemli bir sorun olan kök çürüklük patojeni
Fusarium spp. lerin mücadelesinde kullanım olanaklarını araştırmak amacıyla ele alınmıştır. Bu
amaçla proje çalışmaları kapsamında öncelikle izole edilen Fusarium türlerinin türe spesifik
primerlerle moleküler teşhisleri tamamlanmıştır. Endofitik Fusarium izolatlarının kök çürüklük
etmeni Fusarium spp. ye karşı oluşturduğu antagonistik aktivitesinin ve hücre duvarını degrede
eden protease, chitinase ve cellulase enzim aktivitelerine etkisinin saptanması çalışmaları
yapılmıştır.
Proje takvimine uygun bir şekilde, önümüzdeki dönemde Endofitik Fusarium izolatlarının Fusarium
kök çürüklüğü patojenlerine ve buğday bitkisinin gelişimine etkisinin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Ayrıca endofitik Fusarium türlerinin bölgelere göre, bitki türlerine göre ve patojen Fusarium türleri
ile genetik uzaklık ve yakınlığının moleküler markırlar kullanılarak belirlenmesi çalışmaları
tamamlanarak proje sonlandırılacaktır.
37
8. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
TAGEM–BS–11/05–03 / 02-03 DOKTORA
Patates Siğil Hastalığı (Synchytrium endobioticum)' na
Karşı Bazı Fungisitler ve Rizosfer Bakterileri ile Mücadele
Çalışmaları
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Emel ÇAKIR
01/01/2011-01/01/2014
12.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışmada ülkemiz patates üretim alanlarının önemli bir sorunu olan patates siğil hastalığı
etmeni Synchytrium endobioticum’un biyosurfaktant üreten bakteriler, kitinolitik kök bakterileri ve
bazı fungisitler kullanılarak topraktan enfeksiyonunu engellemeye yönelik araştırmaların yapılması
hedeflenmiştir. 2011 yılında Patates siğil hastalığına karşı rizosfer bakterileri ile yapılacak mücadele
çalışmaları kapsamında; Nevşehir ve Niğde illerinden hastalığın yaygın görüldüğü tarlalardan toprak
numuneleri toplanmıştır. Çalışma sonucunda alınan 670 adet toprak numunesinden bakterilerin
topraktan izolasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu topraklardan toplam 867 adet Pseudomonas
ve Bacillus straini elde edilmiştir. Bakteriler kitinolitik ve biosurfaktant özelliklerine göre ayırımları
için -80 °C’de %15’lik gliserol içerisinde bekletilmiştir. 2012 yılında bakterilerin etkilerine göre
ayırımları yapılmış, bakterilerin 556 adedi biosurfactant veya kitinolitik özellik göstermiştir. Bu
bakterilerin laboratuvar ve tarla denemeleri etkinlik çalışmaları yapılmıştır. Fungisitlerin Patates
siğil hastalığına karşı etkileri laboratuvar ve tarla şartlarında araştırılmıştır. 2013 yılında bazı bitki
aktivatörlerinin Patates siğil hastalığının enfeksiyon oranına etkilerinin belirlenmesi amacıyla
yapılan ön denemelerde altı farklı aktivatör denenmiş, bunlar içerisinden diğerlerine göre daha etkili
olan Reynoutria sachalinensis (Regalia), Acibenzolar-S-methyl (Actigard) ve Lactobacillus
acidophilus (Cropset) seçilmiştir. Seçilen aktivatörler yüksek ve düşük inokulum içeren iki farklı
tarlada denenmiştir. Denemeye alınan üç aktivatör de enfekteli yumru oranını önemli derecede
azaltmış, %89,12 etki oranıyla Acibenzolar-S-methyl’in en yüksek etkiye sahip aktivatör olduğu
belirlenmiştir. Ancak bu aktivatörün düşük inokuluma sahip tarlada yumru oluşumunu önemli
derecede azalttığı da belirlenmiştir. Kitinolitik ve biosurfaktant bakterilerle yapılan çalışmalardaki
bakterilerin teşhisleri tamamlanmıştır. 2014 yılında denemelerin yürütüldüğü tarladaki ırkların
belirlenmesi çalışmaları yürütülmüştür.
38
9
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM–BS–11/07-01/04-02
Domuz pıtrağı (Xanthium strumarium L.)’nın Fungal Patojenlerle
Biyolojik Mücadele Olanaklarının Araştırılması
Investigation of Biological Control Facilities with fungal pathogens
of Common cocklebur (Xanthium strumarium L.)
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
İslam Emrah SÜER
Proje Yürütücüsü
Erdal ATEŞ, Behzat BARAN, Prof. Dr. Abuzer SAĞIR,
Yardımcı Araştırmacılar
Yrd.Doç.Dr. Cumali ÖZASLAN
01/05/2012 ve 31/05/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
17.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Mardin ve Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanları ile Bitlis ve Muş illerindeki domates üretim
alanlarında yürütülen bu proje ile (Xanthium strumarium L.) domuz pıtrağı bitkisini hastalandıran
fungal patojenlerin tespiti, bu patojenlerin bitkiye özelleşmiş olup olmadığının belirlenmesi ve
konukçuya özel olarak belirlenen patojenlerin mikoherbisit olma potansiyellerinin ortaya konması
amaçlanmıştır.
Projenin 2012 yılı çalışmalarında; Mardin ve Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanlarından sırasıyla
100 ve 368 adet, Bitlis ve Muş illerindeki domates ekim alanlarında ise sırasıyla; 63 ve 57 adet
hastalıklı domuz pıtrağı örnekleri alınmıştır. Bu örneklerden yapılan izolasyonlar sonucunda toplam
247 izolat elde edilmiş olup, domuz pıtrağı üzerinde tespit edilen Alternaria spp.’ nin iki farklı
izolatı (izolat 1 ve izolat 2) tespit edilmiştir. Projenin 2013 yılı çalışmalarında ise Mardin ve
Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanlarından sırasıyla 46 ve 165 adet, Bitlis ve Muş illerindeki
domates ekim alanlarında ise sırasıyla; 26 ve 17 adet hastalıklı domuz pıtrağı örnekleri alınmıştır.
2013 yılında alınan domuz pıtrağı örneklerinden yapılan izolasyonlar sonucunda herhangi bir etmene
rastlanmamıştır. Bu dönem çalışmalarında, 2012 yılı çalışmalarında domuz pıtrağı üzerinde tespit
edilen daha önce Alternaria spp. olduğu bildirilen izolat 1 ve izolat 2 teşhis edilerek iklim odasında
patojenisite çalışmaları başlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Biyolojik mücadele, Domuz pıtrağı, Fungus, Xanthium strumarium
39
10. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-14/04-04/02-05 DOKTORA
Patateste Kahverengi Çürüklük Hastalığı Etmeni (Ralstonia
solanacearum)’a Endofitik Bakterilerle Biyolojik Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova
TAGEM
Neziha ARSLAN
01/01/2015-31/12/2017
24 000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
İnsan beslenmesinde önemli bir yere sahip olan patates (Solanum tuberosum L.) tüm dünyada en
fazla üretilen bitki türlerindendir. Patatesin en önemli patojenlerinden biri patateste kahverengi
çürüklük hastalığına neden olan Ralstonia solanacearum isimli bakteridir. Birçok ülkede karantinaya
tabi olan etmen ülkemizde çok sınırlı olarak bulunmakta olup bugüne dek Balıkesir (Altınova), İzmir
(Dikili) ve Bolu’da tespit edilmiştir. Patojenin mücadelesinde, yayılmasını engellemeye yönelik
yasal ve kültürel önlemler alınmakta olup etkili bir kimyasal savaşım yöntemi bulunmamaktadır.
Ancak tüm önlemlere rağmen etmen yayılabilmektedir. Bu nedenle mücadelesi için alternatif
yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Biyolojik mücadele çevre dostu özelliği ile alternatif mücadele yöntemlerinin başında gelmektedir.
Bunun içersinde de bitki hastalıklarına karşı endofitik bakterilerin kullanımı son yıllarda yeni bir
yaklaşım olarak ortaya çıkmaktadır.
Bu çalışmada; R. solanacearum etmeninin biyolojik mücadelesinde bitki gelişimini olumlu etkileyen
endofitik bakterilerden yararlanma olanaklarının ve etkili bulunan endofitlerin bitki içinde kolonize
olma durumunun araştırılması hedeflenmektedir.
Bu amaçla, İzmir İli Ödemiş, Kiraz, Tire, Dikili, Beydağ ve Bergama ilçeleri ile Balıkesir İli
Altınova beldesindeki patates üretim alanlarından çiçeklenme dönemindeki sağlıklı patates
bitkilerinden örnekler toplanacak ve farklı bitki organlarından endofitik bakteriler izole edilecektir.
Elde edilen bu endofitler öncelikle morfolojik ve biyokimyasal özelliklerine göre tanılanacak, bitki
patojeni olanlar elenecektir. Bitki patojeni olmayanlar için in vitro biyokontrol ve bitki gelişimine
etki testleri uygulacaktır. Bu testlere göre etkililik bakımından en yüksek değeri alan endofitik bakteri
izolatları in vivo koşullarda biyokontrol ve bitki gelişimine etki testlerinde kullanılanacaktır. In vitro
ve in vivo testlerinde etkili olan izolatların 16S rRNA gen dizisi ve sekans analizleri ile moleküler
tanısı gerçekleştirilecektir. Ayrıca in vivo testlerde en başarılı bulunan iki endofitik bakteri izolatının
bitki içindeki kolonizasyonu izlenecektir.
Çalışma sonucunda etmene karşı antagonistik etki gösteren ve aynı zamanda bitki gelişimini arttıran
endofitik bakterilerin bulunması durumunda; etkin mücadelesi olmayan bu bakteriyel patojene karşı
alternatif bir çözüm ortaya konulabilecektir.
Çalışmalar 2015 yılında başlayacaktır.
40
11. Proje No
Proje Başlığı
Alt proje:
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
111 G 150 (TÜBİTAK 1007)
Organik Bitkisel Üretimde Değerlendirilmek Üzere Girdi
Üretim Yöntemlerinin Geliştirilmesi (111 G 055)
Bazı Önemli Toprak Kökenli Patojenlere Karşı
Trichoderma spp.’nin Formulasyonu ve Üretimi İçin
Uygun Teknoloji Geliştirilmesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
TÜBİTAK
Koordinatör: Dr.Gülay BEŞİRLİ (Yalova BKAE)
Alt Proje Lideri: Doç.Dr. Seral YÜCEL
Tahsin AY, Dr. Şevket KARAÇANCI
Mart 2013-Mart 2017
116.778 TL
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu projede özellikle örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde sorun olan toprak kökenli bitki hastalıklarına
karşı kullanmak ve önceki çalışmalarda etkili olduğu belirlenen veya belirlenecek olan Trichoderma
spp.’ni ticari uygulamaya yönlendirmek amacıyla; antagonist fungusun kitle üretiminin yapılacağı
farklı substratlar kullanılacaktır. Ayrıca antagonist fungusun biyolojik etkinliğinin deneneceği toprak
kökenli funguslar, Fusarium spp., Rhizoctonia solani , Pythium spp..ve domates bitkileri
kullanılacaktır. Bu çalışmada antagonist fungusun, En uygun çoğaltma ortamının ve formulasyon
protokolünün belirlenmesi, Uygun kurutma yöntemlerini ve en uzun süre canlılığını kaybetmeden
depolama koşullarının belirlenmesi, Formulasyonu yapılan izolatın biyolojik etkinliğini ortaya
koyan denemelerin yapılması hedeflenmiştir.
Kontrol saksılarda hastalık oranı %55-90 arasında olurken, kitle üretimi yapılan etkinliği araştırılan
4 Trichoderma izolatının uygulandığı saksılarda hastalık oranı % 15-55 arasında belirlenmiştir.
T1,T2 ve T4 izolatlarının etkisi karşılaştırma amacıyla uygulanan ticari Trichoderma harzianum
preparatı ile istatiktiksel olarak aynı etki grubunda yer almıştır. Antagonist izolatların
biyoformülasyonuna yönelik çalışmalar devam etmektedir.
41
12. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/09-01/02-05
Adana ve Mersin İllerinde Pamuk beyazsineği, Bemisia
tabaci
(Gennadius)
(Hemiptera:
Aleyrodidae)’nin
Entomopatojen Faunasının ve Elde Edilen İzolatların
Etkinliklerinin Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
TAGEM
Şebnem TİRENG KARUT
01.01.2014 / 31.12.2016
2014.: 12.000
2016.: 8.000
2015.: 10.000
Proje Özeti:
Aynı zamanda doktora çalışması olarak yürütülen bu proje kapsamında Adana ve Mersin illerinde
birçok kültür bitkisinde önemli bir zararlı olan pamuk beyazsineği, B. tabaci’yi hastalandıran
patojenleri belirlemek amacıyla B. tabaci ile bulaşık bitki örnekleri toplanmış ve izolasyonlar
yapılmıştır.
Projenin ilk yılında, Mersin ilinin Akdeniz, Tarsus ve Erdemli ilçelerine, Adana ilinin Aladağ,
Karaisalı, Karataş, Pozantı, Sarıçam ve Seyhan ilçelerine çıkışlar yapılmıştır. Bu çıkışlar sonucunda
toplanan sağlıksız olduğundan şüphelenilen beyazsineklerden fungus ve bakteri izolasyonları
yapılmıştır. Bu arazi çıkışlarının dışında laboratuvara gelen örneklerde projeye dâhil edilmiştir. B.
tabaci popülasyonlarından bazılarının biyotip belirleme çalışmaları tamamlanmıştır. Yapılan
izolasyon çalışmaları sonucunda 84 adet bakteri ve 68 adet fungus izolatı elde edilmiştir.
42
9.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL
BUĞDAY
SEPTORYA
HASTALIĞI PROJESİ
Dr. E. Burcu TURGAY (Ankara ZMMAE)
YAPRAK
LEKESİ
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/12-01/02-01 YÜKSEK LİSANS
Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Buğdayda Septorya Yaprak
Lekesi Etmeninin(Septoria tritici Rob. Ex. Desm.)
Yaygınlığının Belirlenmesi ve Moleküler Tanısı
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Gülsüm ÜNAL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
2014-2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 7.000
2015: 5.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü’nde yüksek lisans tezi olarak
yürütülmekte olan bu proje kapsamında, buğday ekim alanlarında görülen Septorya Yaprak Lekesi
hastalığının Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve Kahramanmaraş illerindeki yaygınlığı ve hastalık
şiddeti belirlenecektir. Proje kapsamında yer alan illerin mevcut buğday ekiliş alanlarından alınan
örneklerden etmenin izolasyonu yapılacaktır. Hastalık etmeninin moleküler tanısı için elde edilen
izolatlar, ITS1 ve ITS4 fungus primerleri ile Septoria tritici’ye spesifik JB446 ve ITS1 primerleri
kullanılarak elde edilen bulgular sekans analizine gönderilerek moleküler çalışmalar
sonuçlandırılacaktır.
43
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Septorya Yaprak Lekesi Etmeni (Zymoseptoria
tritici)’ne Ait Bazı Popülasyonlarda Azole ve
Strobilurin grubu Fungisitlerine Karşı Direnç Durumun
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara
TAGEM
Dr. E. Burcu TURGAY
Dr. Suat KAYMAK, Orhan BÜYÜK, Fatih ÖLMEZ
01/01/2016-31/12/2018
2016 Yılı: 25.000,00TL, 2017 Yılı: 25.000,00TL
2018 Yılı: 20.000,00TL TOPLAM:70.000,00TL
Proje Özeti:
Septorya yaprak lekesi hastalığı etmeni Zymoseprtoria tritici, ülkemizde buğday yetiştirilen hemen
her bölgede görülen ve uygun şartları bulduğunda ciddi ürün kayıplarına sebep olan bir fungal
patojendir. Etmen ile pratikte en etkili mücadele yöntemi fungisit uygulamasıdır. Etmene karşı
ülkemizde yaklaşık 10 yıldır ruhsatlı olan ve yaygın olarak kullanılan fungusit gruplarının başında
Azole ve Strobilurinler gelmektedir.
Fungisitlerde direnç yönetimi, bitki korumanın önemli çalışma konularındandır ve fungisit
kullanarak hastalıklarla etkin ve ekonomik mücadele için bir ön koşuldur. Çok uzun zaman ve
önemli paralar harcanarak geliştirilen fungisitlerin uzun yıllar etkili bir şekilde kullanılması, direnç
yönetimi mekanizmasının sağlıklı bir şekilde işlemesine bağlıdır. Buradaki kritik nokta patojen
populasyonlarındaki dayanıklı bireylerin belirlenmesidir. Bu bilgi direnç yönetimi ile ilgili
stratejilerin geliştirilmesinde kullanılabilmektedir. Hedef bölgelerde oluşan mutasyonların izlenmesi
ve bunların fungisit direnci ile ilişkilerinin ortaya konulması dayanıklı bireylerin belirlenmesinde
dünyada en sık kullanılan yöntemdir.
Bu çalışma ile ülkemizde Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu gibi iki önemli buğday üretim
alanından izole edilen Z. tritici populasyonlarında, Strobilurin ve Azole direncine neden olduğu ispat
edilen mutasyonlar ile direnc durumların belirlenmesi amaçlanmıştır. Proje 2016-2018 yılları
arasında Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü ile Tarla bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü
işbirliğinde gerçekleştirilecektir.
AnahtarKelimeler: Zymoseprtoria tritici, SBIsınıf 1 fungusitler, QoIfungusitler, mikrotiter test,
radial büyüme testi, mutasyon
44
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM–BS–12/ 12- 06 / 02- 05
Orta Anadolu Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen
Septorya Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob.
ex. Desm.) Yaygınlığı, Patotiplerinin ve Bazı Çeşitlerin
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. E. Burcu TURGAY
Orhan BÜYÜK, A. Faik YILDIRIM, Dr. Aydan ARAZ,
Fatih ÖLMEZ Dr. Zafer MERT, Prof. Dr. Aziz
KARAKAYA
01/01/2013-31/12/2015
33.000,00 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Orta Anadolu Bölgesi’nde buğday üretim alanlarında görülen Septorya yaprak lekesi hastalığının
(Septoria tritici Rob. ex. Desm.) yaygınlığı, etmenin patotiplerinin tespiti ve bölgemizde yaygın
olarak yetiştirilen çeşitlerin bu hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi projenin hedeflerini
oluşturmaktadır.
Projenin birinci yılında Ankara, Konya ve Eskişehir illerinde surveyler gerçekleştirilmiştir.
Surveyler sonucunda toplam 42 izolat elde edilmiştir. Elde edilen izolatların tek sporları yapılarak
uygun saklama koşullarında depolanmıştır. Septorya tritici’nin patotiplerinin belirlenmesi
çalışmalarında kullanılacak olan ayırıcı set yurt dışından temin edilerek Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü tarafından çoğaltılmıştır.
2014 yılında Ankara, Konya ve Kırşehir illerinde surveyler gerçekleştirilmiş ve hastalıklı örnek
alınan 37 tarladan 28 adet Septorya tritici izolatı elde edilmiştir. Elde edilen izolatların tek sporları
yapılarak uygun saklama koşullarında depolanmıştır. Patotip çalışmalarının optimisazyonu
tamamlanarak 2 izolatın patotip çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
2015 yılı içerisinde geriye kalan 68 S.tiritici’nin izolatının patotiplerinin belirlemesi ile sera ve
tarlada çeşit reaksiyonu çalışmalarının gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.
45
2. Proje No
Proje Adı
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Proje Yürütücüsü:
Yardımcı Araştırıcılar:
TAGEM-BS-14/12-06/02-01(1)
Trakya Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen Septorya
Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob. ex. Desm.)
Yaygınlığı, Patotiplerinin ve Bazı Çeşit ve Hatlarının
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TAGEM
Melis SEİDİ
Dr. Adnan TÜLEK
Dr. İrfan ÖZTÜRK
Kemal AKIN
01/01/2015-31/12/2017
2015 10.900Tl 2016 9.800 TL 2017 6.700TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Proje, 2014 yılında Bitki Sağlığı Araştırmaları Araştırma Tavsiye Komitesinde (ATK)
değerlendirilmiş ve 27.400 TL bütçe verilerek kabul edilmiştir. Proje çalışmaları 2015 yılında
başlayacaktır. Ön çalışma olarak, 2014 yılı içerisinde 23.ISEPTON’dan seçilen 15 hat ile Ulusal
Septorya Gözlem Bahçesi Materyali olarak 12 çeşit/Melez’in ekimi yapılmıştır.
2013-2014 yılının Buğday Bölge Verim Deneme (BBVD)’leri gözlemlenmiştir. Bu gözlemler
sonucunda;
2013-2014 yılında Edirne ilindeki Buğday Bölge Verim Denemesi (25 hat ve çeşit)’nde 7, 8, 9, 20,
22 ve 24 no’lu çeşit ve hatların Septorya Yaprak Lekesi hastalığına daha dayanıklı olduğu ancak 2, 4
ve 15 no’lu çeşit ve hatların ise bu hastalığa karşı daha hassas olduğu gözlemlenmiştir.
2013-2014 yılında Lüleburgaz ilindeki BBVD (25 hat ve çeşit)’de 19 ve 24 no’lu hatların Septorya
Yaprak Lekesi hastalığına daha dayanıklı olduğu ancak 6 ve 11 no’lu hatların ise bu hastalığa karşı
daha hassas olduğu gözlemlenmiştir.
2013-2014 yılında Tekirdağ ilindeki BBVD (25 hat ve çeşit)’de hastalık epidemisinin daha düşük
olduğu gözlemlenmiştir.
46
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-14/12-06/02-01(2)
Ege Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen Septorya
Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob. ex. Desm.)
Yaygınlığı,
Patotiplerinin
ve
Bazı
Çeşitlerin
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
TAGEM
M. Ömer ÖZTÜRK
Yeşim EĞERCİ, Dr. Hakan HEKİMHAN, Ahmet KALIN,
Ramazan GENCER
01.01.2015 - 31.12.2017
2015: 10.000 TL
2016: 10.00TL
2017: 7.00TL
Proje Özeti:
Buğday dünyada en çok üretilen ve pek çok ülkenin beslenme, ticaret ve ekim nöbeti
sistemlerinde vazgeçilmez bir kültür bitkisidir. Buğday yetiştiriciliğinde verim ve kaliteyi olumsuz
yönde etkileyen unsurların en önemlilerinden biri, fungal hastalıkların neden olduğu kayıplardır. Bu
çalışma ile buğday üretim alanlarında görülen Septorya yaprak lekesi hastalığının (Septoria tritici
Rob. ex. Desm.) yaygınlığı, patotiplerinin ve bazı çeşitlerin reaksiyonlarının belirlenmesi
amaçlanmaktadır. Bu amaçla Ege Bölgesi buğday yetiştiriciliği yapılan Balıkesir, Çanakkale,
Denizli, Kütahya ve Manisa illerinde surveyler yapılacaktır. Proje kapsamına giren alanlardan diğer
Septoria türlerinin belirtilerini de içeren örnekler alınarak laboratuvara getirilecektir. Alınan
hastalıklı örneklerden etmenin izolasyonu yapılacak ve morfolojik yöntemlerle teşhisi
gerçekleştirilecektir. Ayırıcı set bitkileri kullanılarak da S. tritici’nin patotipleri belirlenecektir.
Bulunan virülensi en yüksek izolat ile, bölgemizde yaygın olarak ekimi yapılan bazı ekmeklik ve
makarnalık buğday çeşitlerinin etmene karşı reaksiyonları belirlenecektir. Buğday çeşitlerinin
hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi hastalıkla mücadeleye katkı sağlayacaktır. Bunun yanı
sıra Septorya yaprak lekesi hastalığına karşı dayanıklı çeşit ıslahı çalışmalarına da büyük ölçüde
katkıda bulunacaktır.
47
TAGEM-BS-14/12-06/02-01 (3)
Karadeniz Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen Septorya
Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob. ex. Desm.)
Yaygınlığı, Patotiplerinin ve Bazı Çeşit ve Hatların
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Sevilay SAYGI
Proje Yürütücüsü
Doç. Dr. İsmail ERPER, Cemal ŞERMET
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2015-31.12.2017
Başlama- Bitiş Tarihleri
2015: 10.000 TL 2016: 10.000 TL 2017: 7.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti: Bu projede Samsun, Tokat, Amasya ve Kastamonu illerinde buğday yetiştiriciliği yapılan
alanlarda Septorya Yaprak Lekesi’nin yaygınlığı ve morfolojik yöntemlerle teşhisi gerçekleştirilecektir. Yurt
dışından temin edilecek olan ayırıcı set kullanılarak etmenin patotipleri belirlenecektir. Belirlenen bu patotipler
ile Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Serin İklim Tahılları Birimi tarafından belirlenen 17 adet ekmeklik
buğday çeşidi ve 8 adet ekmeklik buğday hattının S. tritici’ye karşı reaksiyonları sera ve tarla koşullarında
belirlenecektir. Proje 2014 yılında TAGEM AR-GE Bilim Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş ve 2014 Yılı
bütçesi ile çalışılmasına karar verilmiştir. Proje çalışmaları 2015 yılında başlayacaktır.
4.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS/14-06/02-01(4)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen Septorya
Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici Rob. ex. Desm.) Patotiplerinin
ve Bazı Çeşitlerin Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Determination of the pathotypes and variety reactions of Septoria Leaf
Projenin İngilizce Başlığı
Blotch (Septoria tritici Rob. ex. Desm.) in wheat production areas in
Southeast Anatolia Region..
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü
Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü
Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Müdürlükleri
GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yener ÇELİK
Prof. Dr. Aziz KARAKAYA, Uzm. Behzat BARAN, Hüsnü AKTAŞ
Yardımcı Araştırmacılar
Mehmet KAHRAMAN, Dr. Zafer MERT, Dr. Kadir AKAN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2015-31/12/2017
33.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma ile buğday üretim alanlarında görülen Septorya yaprak lekesi hastalığının (Septoria
tritici Rob. ex. Desm.) patotiplerinin ve bazı çeşitlerin reaksiyonlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Proje
kapsamına giren alanlardan diğer Septoria türlerinin belirtilerini de içeren örnekler alınarak laboratuara
getirilecektir. Bu nedenle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde buğday yetiştiriciliği yapılan Diyarbakır, Şanlıurfa,
Mardin ve Adıyaman illerinde sürveyler yapılacaktır. Alınan enfekteli örneklerden etmenin izolasyonu
yapılacak ve morfolojik yöntemlerle teşhisi gerçekleştirilecektir. Ayırıcı set kullanılarak da S. tritici’ nin
patotipleri belirlenecektir. Bulunan virulensi en yüksek izolat ile, bölgemizde yaygın olarak ekimi yapılan 20
adet ekmeklik ve 8 adet makarnalık buğday çeşidinin etmene karşı reaksiyonları belirlenecektir. Buğday
çeşitlerinin hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi hastalıkla mücadeleye katkı sağlayacaktır. Bunun yanı
sıra bölgemizde yaygınlığı giderek artan Septorya yaprak lekesi hastalığına karşı dayanıklı çeşit ıslahı
çalışmalarına da büyük ölçüde katkıda bulunacaktır.
Septoria tritici, buğday (Triticum spp.),çeşit reaksiyonu, patotip.
Anahtar Kelimeler
5.
Proje No
Proje Başlığı
48
6.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin yıllara Göre Bütçesi
TAGEM-BS-14/12-06/02-01(5)
Marmara Bölgesi Buğday Ekiliş Alanlarında Görülen
Septorya Yaprak Lekesi Hastalığının (Septoria tritici
Rob. ex. Desm.) Yaygınlığı, Patotiplerinin ve Bazı Çeşit
ve Hatların Reaksiyonlarının Belirlenmesi
YALOVA ABKMAE
TAGEM
Zühtü POLAT
Vesile URİN, Özge HELVACIOĞLU, Burcu
KADIOĞLU
01.01.2015 - 31.12.2017
2015: 10.000 TL 2016: 10.000 TL 2017: 7.000TL
Proje Özeti:
Bu çalışma ile buğday üretim alanlarında görülen Septorya yaprak lekesi hastalığının (Septoria tritici
Rob. ex. Desm.) patotiplerinin ve bazı çeşitlerin reaksiyonlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır. Proje
kapsamına giren alanlardan 2015 yılında Septoria türlerinin belirtilerini içeren örnekler alınarak
laboratuvara getirilecektir. Ayrıca hastalığın yaygınlığı da belirlenecektir. Bu nedenle Marmara
Bölgesi’nde buğday yetiştiriciliği yapılan Bursa, Bilecik, Kocaeli ve Sakarya illerinde sürveyler
yapılacaktır. Alınan enfekteli örneklerden etmenin izolasyonu yapılacak ve morfolojik yöntemlerle
teşhisi gerçekleştirilecektir. Ayırıcı set kullanılarak da S. tritici’ nin patotipleri belirlenecektir. Bulunan
virulensi en yüksek izolat ile, bölgemizde yaygın olarak ekimi yapılan 20 adet ekmeklik buğday çeşit ve
hatların etmene karşı reaksiyonları belirlenecektir. Buğday çeşitlerinin hastalığa karşı reaksiyonlarının
belirlenmesi hastalıkla mücadeleye katkı sağlayacaktır. Bunun yanı sıra Septorya yaprak lekesi
hastalığına karşı dayanıklı çeşit ıslahı çalışmalarına da büyük ölçüde katkıda bulunacaktır.
Anahtar Kelimeler: Septoria tritici, buğday (Triticum spp.), yaygınlık, çeşit reaksiyonu, patotip.
49
9.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL YAPRAĞI YENEN SEBZELER ARAŞTIRMALARI
PROJELERİ
Dr. Tijen TAŞKIN (Bornova ZMAİ)
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Ege Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Hastalık, Zararlı,
Yabancı Otların Belirlenmesi ve Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-Bornova
TAGEM
Dr. Tijen TAŞKIN
Dr. Tülin KILIÇ, Dr. Koray KAÇAN, Önder Volkan BAYRAKTAR,
Dr. Nursen ÜSTÜN, Sabriye ÖZDEMİR, Dr. Bilge MISIRLIOĞLU,
Gülcan YIKILMAZSOY, Duygu UYSAL, Dr. Yıldız SOKAT,
Görkem ÖZTÜRK COŞAR, Neziha ARSLAN, Dr. Serpil ERİLMEZ,
Dr. Enbiye ULUTAŞ, Hülya DEMİRBAŞ
01.01.2016-31.12.2018
2016: 59 200TL 2017: 15 200TL
2018: 15 200TL
Proje Özeti:
Yaprağı yenen sebzeler, çok çeşitlilik gösteren bir kültür bitkisi grubunu oluşturmaktadır. Mineral ve
vitamin açısından zengin olan bu bitkilerin, son yıllarda artan talep üzerine üretimi yaygın olarak
yapılmaktadır. Yaprağı yenen sebzelerin üretimini sınırlayan en önemli faktörler hastalık, zararlı ve
yabancı otlardır. Bu sebzelerde yapılan çalışmaların oldukça az olmasından dolayı bitki koruma
sorunlarının çoğu ile ilgili çözüm bulunamamaktadır. Üreticilerin bilinçsiz olarak yaptıkları ilaçlamalarda
kullandıkları preparatlar, yaprağı yenen sebzelerin vejetasyon döneminin kısa olması nedeniyle kalıntıya
neden olabilmektedir. Bu çalışmada Ege Bölgesi’nde yaprağı yenen sebzelerden marul, maydanoz,
dereotu, roka, tere, nane ve semizotunda görülen hastalıkların oranı ve yaygınlığı, zararlı türler ve
yaygınlığı, yabancı otların yoğunluk ve rastlanma sıklıkları saptanacaktır. Bu amaçla, survey ve anket
çalışmaları 2016 yılında Balıkesir, Denizli, İzmir, Manisa ve Muğla illerinde yürütülecektir. Saptanan
hastalık etmenleri, zararlılar ve yabancı otlardan ekonomik önemde zarar oluşturanlar için 2017-2018
yıllarında mücadele yöntemlerinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır. Mücadele
çalışmalarında çevre dostu yöntemler tercih edilerek bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilmesi, güvenilir ve
sağlıklı ürünlerin tüketiciye sunulması mümkün olabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Marul, maydanoz, dereotu, roka, tere, nane, semizotu, hastalık, zararlı, yabancı ot,
Ege Bölgesi
50
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş/lar
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama-Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Antalya İlinde Bazı Minör Sebze Türlerinde Görülen
Önemli Hastalık, Zararlı ve Yabancıotların Tespiti,
Yaygınlık Durumu ve Mücadelesine Yönelik Çalışmalar
Studies on determination of prevalence and management of
important pests encountered on some minor vegetable
species in Antalya province
BATEM
TAGEM
Emine GÜMRÜKCÜ
Dr. Mehmet AYDOĞDU (Mikoloji)
Dr. Emine TOPUZ (Entomoloji)
Dr. Mehmet KEÇECİ (Entomoloji)
Nejla ÇELİK (Viroloji)
Bengi TOPKAYA KÜTÜK (Viroloji)
Serap Melike SÜLÜ (Bakteriyoloji)
Dr. Meral YILMAZ (Bakteriyoloji)
Dr. Ayşe YAZLIK (Herboloji)
01.01.2016-31.12.2018
2014 : 34.000 2015: 20.000 2016 12.000
Toplam
66.0000TL
Proje Özeti :
Yeşil yapraklı sebzeler, su, lifli maddeler, mineral maddeler, vitaminler ve antioksidan maddeler
açısından zengin kaynaklardır. Yapılan araştırmalar yeşil veya renkli yapraklı sebzelerin insan sağlığı
için gerekli olduklarını ve hatta çağımızın hastalıkları olan kanser, kalp damar rahatsızlıklarının da
tedavi amaçlı kullanılabileceklerini ortaya koymuştur. Son yıllarda sebze yetiştiriciliğinde pestisitlerin
aşırı kullanımı yüzünden, canlıların sağlığı ve çevre tehdit altına girmiştir. Bu nedenle özellikle büyük
şehirlerde yaşayanlar kendi sebzelerini kendileri yetiştirme çabası içine girmiştir. Salata grubu sebze
türlerinin yetiştiriciliğini yapan firmalar da farklı türleri bir araya getirerek paketleyip tüketicinin
hizmetine sunma yoluna gitmektedir. Fakat üretim yaparken bazı hastalık, zararlı ve yabancıot gibi
sorunlarla karşılaşıldığı için üretimde büyük ekonomik kayıplar görülebilmektedir, bu kayıpları
engellemek için bitki koruma çalışmalarına önem verilmelidir. Bu çalışma ile marul, maydanoz ve tere
üretimini kısıtlayan faktörlerin başında gelen fungal, bakteriyel, viral hastalıkların, zararlıların ve
yabancıotların tespiti, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve mücadelesine yönelik çalışmalar
amaçlanmıştır.
Survey çalışmaları, Antalya ilinde marul, maydanoz ve tere üretim alanlarında 2016-2017
yıllarında yürütülecektir. Saptanan hastalık-zararlı ve yabancıotlar teşhis edilerek, zarar ve yaygınlık
oranına göre önemli etmenler için mücadele programları oluşturulacaktır. Bu sebzelerde ülkemizde
ruhsatlı preparat bulunmaması nedeni ile yurt dışında etkili bulunan biyolojik pestisitler öncelikli olmak
üzere 2017-2018 yıllarında biyolojik etki denemeleri yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı
yenen sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancıot sorunun boyutu ortaya konulacaktır. Önemli
bulunan etmenlerin mücadelesine yönelik çalışmalar ile bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilmiş
olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Hastalık, zararlı, yabancıot, marul, maydanoz, tere, pestisid
51
3.
Proje No
Proje Başlığı
Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Hastalık Ve
Zararlıların Belirlenmesi ve Mücadeleleri Üzerinde
Araştırmalar
Proje Alt Başlığı
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Sirel OZAN
Proje Yürütücüsü
Senem TÜLEK, Dr. Pervin ERDOĞAN, Kamil DUMAN,
Yardımcı Araştırıcılar
Ali Osman KILINÇ
01.03.2016/01.03.2019
Başlama ve Bitiş Tarihleri
1.yıl: 15.000, 2.yıl: 15.000, 3.yıl: 15.000, Toplam: 45.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi makro ve mikro
besinler açısından insan beslenmesi için önemlidir. Fungal ve bakteriyel hastalıklar sebze üretiminde
büyük ekonomik kayıplara yol açabilmektedir, bu kayıpları engellemek için bitki koruma çalışmaları
büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada nane, maydanoz, dereotu, roka, brokoli ve tere üretimini
kısıtlayan faktörlerin başında gelen fungal ve bakteriyel hastalıklar ile zararlıların belirlenmesi ve
mücadelesi amaçlanmıştır. Ankara ili yaprağı yenen bu sebzelerin toplam ekiliş alanı olarak İç Anadolu
Bölgesi illeri arasında birinci sırada yer almaktadır. İç Anadolu Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu
çalışmada, söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen fungal ve bakteriyel hastalıkların yaygınlık
oranı ile zararlılar belirlenecektir. Survey çalışmaları yürütülecek, saptanan fungal ve bakteriyel
hastalıkların etmenleri tanılanacak ve ekonomik önemde zarar oluşturan hastalıklar ve zararlılar için
mücadele programları oluşturulacaktır. Bu sebzelerde hastalıklar ve zararlılar için Türkiye’de ruhsatlı
preparat bulunmaması nedeni ile yurt dışında etkili bulunan biyolojik fungisitler öncelikli olmak üzere
2017-2018 yıllarında biyolojik etkinlik denemeleri yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı
sebzelerde görülen fungal ve bakteriyel hastalıklar ile zararlılar belirlenecek ve sorunun boyutu ortaya
konulacaktır. Önemli bulunan hastalık ve zararlıların mücadelesine yönelik çalışmalar ile bilinçsiz
ilaçlamaların önüne geçilecektir.
Anahtar Kelimeler: Fungal ve bakteriyel hastalıklar, zararlılar, nane, brokoli, maydanoz, dereotu,
roka, tere, fungusit
52
4.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde
Hastalık, Zararlı, Yabancı Otların Belirlenmesi ve
Mücadelesine Yönelik Araştırmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ
Dr. Hakan FİDAN, Deda BÜYÜZÖRTÜRK, Dilek
DİNÇER, Hilmi TORUN, Dr. Eda G. YÜZBAŞIOĞLU,
Emre GÖRÜR
01/01/2015-01/01/2017
2015: 18.600
2016: 17.600
2017:15.600
Proje Özeti:
Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi makro ve mikro besinler
açısından insan beslenmesi için önemlidir. Bitki hastalıkları, zararlıları ve yabancı otlar Yaprağı yenen
sebzelerin üretiminde büyük ekonomik kayıplara yol açabilmektedir, bu kayıpları engellemek için bitki
koruma çalışmalarına önem verilmelidir. Bu çalışmada marul, maydanoz ve nane üretimini kısıtlayan
fungal, bakteriyal, zararlı, viral, yabancı otlar ve nematodların belirlenmesi ve mücadelesi
amaçlanmıştır. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı
yenen sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların yaygınlık oranı belirlenecektir. Survey
çalışmaları Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye 2015- 2017 yılında yürütülecektir.
Saptanan hastalıklar, zararlılar ve yabacı otlar tanılanacak ve ekonomik önemde zarar oluşturanlar için
mücadele programları oluşturulacaktır. Bu sebzelerde hastalıklar ve zararlar için Türkiye’de ruhsatlı
preparat bulunmaması nedeni ile yurt dışında etkili bulunan biyolojik preperatların öncelikli olmak
üzere 2016-2017 yıllarında biyolojik etki denemeleri yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı
yenen sebzelerde görülen hastalıklar, zararlılar, yabancı otlar ve sorunun boyutu ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Bitki hastalıkları, zararlı, yabancı ot, marul, maydanoz, nane
53
5.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Marmara Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Bazı Minör
Sebzelerde Görülen Hastalık, Zararlı ve Yabancı Otların
Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
TAGEM
Nesrin UZUNOĞULLARI
Cemil HANTAŞ, Onur DURA, Mine RUŞEN, Nesrin
TUNALI, Zühtü POLAT
2016-2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti:
Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi makro ve mikro besinler
açısından insan beslenmesi için önemlidir. Hastalık, zararlı ve yabancı otlar sebze üretiminde ekonomik
kayıplara yol açmaktadırlar. Bunu engellemek için bitki koruma çalışmalarına önem verilmelidir. Bu
çalışmada marul, kıvırcık, semizotu, maydanoz, roka ve tere üretimini kısıtlayan faktörlerin başında
gelen hastalık, zararlı, yabancı otların belirlenmesi ve mücadelesi amaçlanmıştır. Marmara Bölgesi’nde
ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen etmenler saptanarak
ve yaygınlık oranı belirlenecektir. Sürvey çalışmaları Bursa, Bilecik, Sakarya ve Kocaeli İlleri’nde
2016-2018 yıllarında yürütülecektir. Saptanan hastalık, zararlı ve yabancı otlar tanılanacak ve
ekonomik önemde zarar oluşturanlar için mücadele programları oluşturulacaktır. Bu proje ile söz
konusu yaprağı sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların oluşturduğu sorunların boyutu
ortaya konulacaktır. Önemli bulunan etmenlerin mücadelesine yönelik çalışmalar ile bilinçsiz
ilaçlamaların önüne geçilecektir.
Anahtar Kelimeler: Hastalıklar, zararlı, yabancı ot, maydanoz, marul, kıvırcık, roka, tere, semizotu
54
6.
Proje No
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yaprağı Yenen Sebzelerde
Görülen Bitki Koruma Sorunları Üzerine Araştırmalar
The Studies of Plant Protection Problems on Vegetables Leaves
Eaten in Southeastern Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Pınar SAĞIR
Proje Yürütücüsü
İslam Emrah SÜER
Yardımcı Araştırmacılar
Aydın PEÇEN
Mustafa ÖLMEZ Burcu YAMAN
Erdal ATEŞ, Zekiye Ceren AKTAN
01/01/2016-31/12-2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
67.500
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller açısından insan
beslenmesi için önemlidir. Hastalık, zararlı ve yabancı otların sebze üretiminde büyük ekonomik
kayıplara yol açabilmeleri, bu kayıpları engellemek için uygulanacak bitki koruma çalışmalarının
önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada bölgemizde maydanoz, roka, tere, nane ve marul üretimini
kısıtlayan bitki koruma sorunlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ilk
kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve
yabancı otların yaygınlık, yoğunluk ve zarar durumu oranı belirlenecektir. Çalışma Diyarbakır,
Şanlıurfa ve Mardin İllerinde 2016-2017 yılları arasında yürütülecektir. Yaprağı yenen sebzelerin hasat
sürelerinin kısa oluşu nedeniyle yapılacak bilinçsiz kimyasal uygulamaların hem çevreye hem insan
sağlığına olumsuz etkileri de göz önüne alındığında bu çalışma sonucunda söz konusu sorunların
mücadelesine yönelik temel veriler ortaya konulacak ve Entegre Mücadele Teknik Talimatına altyapı
sağlanacaktır.
Maydanoz, roka, tere, nane, marul, hastalık, zararlı ve yabancı ot
Anahtar Kelimeler
55
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/ 09- 10/ 02-16
İzmir İlinde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Fungal
Hastalıkların Belirlenmesi ve Mücadelesi Üzerinde
Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Tijen TAŞKIN
Proje Yürütücüsü
Gülcan YIKILMAZSOY
Yardımcı Araştırmacılar
Yeşim EĞERCİ
01.01.2013-31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013-15 000 TL, 2014-10 000TL, 2015-10 000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Bu projede İzmir ilinde yaprağı yenen sebzelerden ıspanak, maydanoz, dereotu, roka ve
tere üretimini kısıtlayan faktörlerin başında gelen fungal hastalıkların belirlenmesi ve mücadelesi
amaçlanmıştır. Söz konusu yaprağı yenen sebzelerde, 2013 yılında İzmir ilinde yapılan survey
çalışmasında toplam 257 adet tarla incelenmiş ve bunlardan 133’ünde hastalık belirtileri gözlenmiştir.
Survey çalışmasında hastalık belirtisi olduğu gözlenen bitki örneklerinden izole edilen fungal
etmenlerin cins düzeyinde teşhisleri yapılmış ve patojenisite testi uygulanmıştır. Alınan bitki
örneklerinde külleme (Erysiphe heraclei), beyaz pas hastalığı (Albugo spp.), yaprak lekesi
(Stemphylium spp.), antraknoz (Colletotrichum dematium), yaprak yanıklığı (Alternaria spp.), kök
çürüklüğü (Rhizoctonia solani) ve solgunluk (Fusarium oxysporum) hastalıkları saptanmıştır. Bu
hastalıklar içinde en yaygın olanı dereotunda külleme (%22,50) olarak tespit edilmiş, bu hastalığı
rokada (%12,73) ve terede (%8,93) beyaz pas hastalığı izlemiştir. Projenin 2014 yılı çalışmalarında
dereotunda külleme hastalığı ile mücadele olanakları araştırılmaya başlanmış ve üretici koşullarında
ilaç denemeleri yürütülmüştür.
56
11.
Ülkesel Proje Adı
MÜNFERİT PROJELER
SONUÇLANAN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM–BS–09/05–01/02-05
Ayçiçeği Mildiyösü (Plasmopara halstedii (Farl) Berl& De
Toni)’Nün Patojenik Ve Genetik Farklılıkları İle Çeşit
Reaksiyonlarının Belirlenmesi ve Moleküler Tespit
Yöntemlerinin Kullanım Olanaklarının Araştırılması
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/Malatya
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Erçin OKSAL
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
2009-2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
30.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Ayçiçeği (Helianthus annuus) ülkemizin en önemli yağ bitkisi olup, tohumunda ihtiva
ettiği % 45’lik yağ oranı ile yağ sanayinin ana hammaddesi sayılmaktadır. Etmeni Plasmopara halstedii
(Farl.) Berl. & de Toni olan Ayçiçeği mildiyösü tüm dünyada ayçiçeğinin en önemli hastalığıdır.
Şimdiye kadar etmenin dünyada 36 ırkı tespit edilmiştir. Bu çalışmada ülkemizdeki ayçiçeği ekim
alanlarındaki P. halstedii’nin mevcut ırklarının tespiti ve bu ırklara karşı bazı ticari ayçiçeği çeşitlerinin
reaksiyonları belirlenmiştir. Çalışma kapsamında 2010 yılında Türkiye’nin yoğun ayçiçeği tarımı yapılan
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli, Ankara, Kırşehir, Kırıkkale, Eskişehir, Bursa, Samsun, Tokat ve Adana
illerinde sürveyler yapılmıştır. Sürveyler sonucunda 65 adet P. halstedii izolatı elde edilmiş ve
saflaştırılmıştır. İzolatların tamamına PCR yapılarak 310 bp lik türe spesifik bant elde edilmiş ve sekans
analizi yapılarak tanı doğrulanmıştır. Teşhis çalışmaları sonucunda P. halstedii türü tespit edilmiştir. Irk
ayırıcı set kullanılarak P. halstedii izolatlarının ırk tespitleri yapılmış ve ülkemizde etmenin 9 faklı ırkı
tespit edilmiştir. Ülkemizdeki bazı ticari ayçiçeği çeşitlerinin P. halstedii’nin ırklarına karşı durumlarının
belirlenmesi amacıyla ırk tespiti yapılan ve farklı ırkları temsil eden P. halstedi izolatları kullanılarak
yaygın olarak ekimi yapılan 20 adet ticari ayçiçeği çeşidinin reaksiyonları tespit edilmiştir. Hiçbir ticari
çeşit etmenin 9 farklı ırkına da dayanıklılık göstermemiştir. LG540HO, LG5580, Sanbro MR, Sanay
MR, Sanbro ve Comfeta çeşitleri sırasıyla 2, 4, 3, 3, 1 ve 2’şer ırka karşı dayanıklı reaksiyonlar
gözlenmiştir.
Plasmopara halstedii, ırk, çeşit reaksiyonu, ayçiçeği, PCR
Anahtar Kelimeler
57
2.
Proje No
Proje Başlığı
Bazı Uçucu Yağların Domates Bakteriyel Kanser ve
Solgunluk
(Clavibacter
michiganensis
subsp.
michiganensis) etmeninin kontrolündeki etkinliğinin
belirlenmesi
Antalya BATEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
A.Ü. BAP+Özel sektör
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Meral YILMAZ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2011-01.01.1014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
20 000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis (Cmm) tohumla taşınan gram pozitif bir
fitobakteri olup, neden olduğu bakteriyel kanser ve solgunluk hastalığı domatesin (Solanum
lycopersicum Mill.) fide, bitki ve pazarlanılabilir meyvesinde zarar oluşturmaktadır. Cmm karantinaya
tabii bir patojendir ve tohum sağlık testlerinde sıfır bulaşıklık istenmektedir. Cmm’ye karşı tohuma
uygulanabilen ruhsatlı bir kimyasal bulunmamaktadır. Son yıllarda Cmm ve benzeri fitopatojenlere karşı
organik tarım ve biyolojik mücadeleye yönelik çok fazla sayıda araştırma yapılmaktadır. Günümüzde
bitkisel kökenli sabit ve uçucu yağlar gibi bazı doğal bileşiklerin kimyasal pestisitlere karşı iyi bir
alternatif olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada, domates tohumundaki Cmm mücadelesinde bazı ticari
uçucu yağların (UY) etkinliğinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla UY’nin Cmm’ye
karşı antibakterisidal etkileri, uygun doz ve minimum inhibisyon konsantrasyonları (MIC),
antibakterisidal etkili uçucu yağların domates tohum uygulamalarında ve film kaplamasında
kullanabilirliği, UY tohum uygulamalarının ve film kaplamanın domatesin tohum ve fide kalite
parametreleri, tohumdan Cmm eradikasyonu üzerine etkileri araştırılmıştır. Ayrıca bu uygulamaların
hazır fide üretim koşullarında performansları, uçucu yağlar ile film kaplamanın kısa süreli depolama
sonrası çıkış oranı, temiz tohum oranı ve tohumda bakteri yoğunluğuna etkisi belirlenmiştir. Tohum
uygulaması ve film kaplama çalışmalarında Cmm’ye karşı en etkili uçucu yağın Origanum vulgare
olduğu saptanmıştır. Uçucu yağların ortalama çimlenme ve çıkış zamanına etkisi ile depolamanın çıkış
oranı, temiz tohum oranı ve tohumda bakteri yoğunluğu üzerine etkisi istatistiksel olarak önemsiz
bulunmuştur. Uçucu yağ film kaplamanın hazır fide üretim serasında çıkış oranı ve fide gelişimine etkisi
ümitvar bulunmuştur. Araştırma sonuçları, uçucu yağ film kaplamanın domates tohumundaki Cmm’ye
karşı etkili olabileceğini ve bu konudaki çalışmalara devam edilmesi gerektiğini ortaya koymuştur.
Anahtar kelimeler: Antibakteriyel, Cmm, MIC, Tohum ve fide kalitesi, Real time PCR, Domates,
Tohum film kaplama, Tohum uygulama, Ticari uçucu yağlar
58
3.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM/BS/ 10/07-04/02-11
Çukurova’da Çeltik Yanıklığı Hastalığı (Pyricularia
oryzae Cav.)’nın Epidemiyolojisi ve Mücadelesi Üzerine
Çalışmalar
Studies on Epidemiology and Control Measures of Rıce
Blast Dısease Caused by (Pyricularia oryzae Cav.) in
Cukurova Plain
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Efkan AKÇALI
01/05/2010 - 31/03/2013
2010: 20.000
2011:10.000
2012: 5.000
2013: 5.000
Proje Özeti: Bu çalışmada, ilk olarak Çukurova bölgesi çeltik ekim alanlarında sorun olan çeltik
yanıklığı hastalığı etmeni (Pyricularia oryzae Cav.)’nın koloni gelişimi ve spor yoğunluğu üzerine
sıcaklık ve yaprak ıslaklık süresi, kesikli yaprak ıslaklık süresi ile ışık yoğunluğu ve süresinin etkileri
araştırılmıştır. Bu çalışmalara ilaveten Edirne ve Osmancık-97 çeşitlerinin yanıklık hastalığına karşı
reaksiyonları belirlenmiştir. İkinci olarak 2011-2012 yıllarında hastalığın oluşumu ve gelişimi üzerine
hava sıcaklığı (°C), oransal nem (%), yağış miktarı (mm), günlük yaprak ıslaklık süresi (saat) ve rüzgar
hızı (m/s) gibi iklimsel parametreler ile mücadelede farklı ilaçlama metodu ve ekim yöntemlerinin
hastalık şiddeti ve verim üzerine etkileri de araştırılmıştır. Edirne ve Osmancık-97 çeşitleri üzerinde
artan sıcaklık ve yaprak ıslaklık süresinin hastalık şiddetini arttırdığı ve en yüksek hastalık şiddeti (%)
değerlerinin sırasıyla 12,3 ve 4,0 ile 28°C sıcaklık ve 30 saat yaprak ıslaklık süresinde oluştuğu
saptanmıştır. Etmenin optimum 28°C sıcaklıkta hastalık oluşumu için 4 saatlik yaprak ıslaklık süresi
yeterli bulunmuştur. Yaprak ıslaklık süresindeki artışa ilave olarak kesikli ıslaklık süresindeki azalışın
hastalığın şiddetini (%) artırdığı belirlenmiştir. Farklı ışık yoğunluklarının ve sürelerinin P.oryzae’nin
koloni gelişimi üzerine etkisi görülmez iken, 12 saat ışıklanma süresi ve 2000 lüx ışık yoğunluğunda 38
spor x 103/cm2 spor yoğunluğu ile en yüksek değere ulaşmıştır. İki yıllık arazi çalışmalarında;
hastalığın oluşumu için yaprak ıslaklık süresinin, spor oluşumu ve yayılması için ise nispi nem
değerinin önemli olduğu gözlemlenmiştir. İlaçlı tohum ekimi ve fide dikimi hastalık şiddetini
düşürmüştür. En düşük hastalık şiddetinin %6,1-9,3 ile ilaçlı tohum şeklinde fide dikimi yapılan
parselde olduğu belirlenmiştir. İlaçlı tohum şeklinde fide dikimi yapılan parselde yeşil aksam ilaçlaması
sonucunda da hastalık şiddeti %6,6-4,6 ile en düşük bulunmuştur. Farklı ilaçlama metodu ve ekim
yöntemlerinin ise verim üzerine etkisi gözlenmemiştir.
Anahtar Kelimeler: Çeltik, Pyricularia oryzae, epidemiyoloji, tahmin ve erken uyarı
59
4.
Proje No
Proje Başlığı
Karaburun İlçesinde Nergis ve Sümbül Yetiştiriciliğinde Karşılaşılan
Sorunlar ve Bu Sorunlara Çözüm Önerileri
Proje Alt Başlığı
The problems in growing narcissus and hyacinth in Karaburun
Projenin İngilizce Başlığı
and some recomends
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu - İZMİR
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Mülga İzmir İl Özel İdaresi
Dr. Bilge MISIRLIOĞLU
Proje Yürütücüsü
Fatma IŞIK, Ceren KARAGÖZ, Dr. Koray KAÇAN, Murat
Yardımcı Araştırmacılar
APAYDIN, Görkem ÖZTÜRK COŞAR, Dr. Enbiye ULUTAŞ,
Hülya DEMİRBAŞ, Seher TANYOLAÇ, Güliz TEPEDELEN, Dr.
Yıldız SOKAT, Dr. Öncül K. CANER, Önder V. BAYRAKTAR
(Bornova ZMAİ)
Dr. Gülden HASPOLAT (Ege TAE), Birsen KESGİN (Mülga İzmir
İl Özel İdaresi), Meral ÖZÇEKİCİ (İzmir Gıda Tarım ve Hayv. İl
Md.)
Ferit FIRAT (Karaburun Gıda Tarım ve Hayv. İlçe Md.)
Doç. Dr. Galip KAŞKAVALCI (Danışman, E.Ü. Zir. Fak.)
Yard. Doç. Dr. Nedim ÇETİNKAYA (Danışman, E.Ü. Zir. Fak.)
01.07.2013 – 31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
42.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje kapsamında, İzmir ili Karaburun ilçesine bağlı köylerde bulunan üreticilerin en
önemli gelir kaynağı olan nergis ve sümbül bitkilerinde son yıllarda karşılaşılan bitki koruma ve
yetiştiricilikle ilgili sorunlara çözüm getirmek amacıyla eğitim çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda,
nergis ve sümbülde bulunan ekonomik anlamda zarara neden olan etmenlerin tanımı, zarar şekilleri,
mücadeleleri ve yetiştirme teknikleri konularında bölge üreticilerine teorik ve uygulamalı eğitimler
verilmiştir. Zararlıların mücadelesi ve yetiştirme teknikleri üzerine demonstrasyon çalışmaları yapılmış,
zararlılara karşı sıcak su uygulamasının %100 etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca vejetasyon süresince,
üretim alanlarında arazi çalışmaları yapılmış, nergis ve sümbülde zararlı Soğan sak nematodu
(Ditylenchus dipsaci), Soğansinekleri (Merodon eques-Eumerus narcissi) ve bölgede sümbüllerde
sorun oluşturan pas hastalığı (Uromyces muscari) ile kurşuni küf hastalığının (Botrytis sp.) yaygınlık
durumları ile yabancı ot sorunları ve çözüm önerileri ortaya konmaya çalışılmıştır. Hazırlanan anket
formları ile üreticilerin bilgi birikimleri değerlendirilmiştir. Proje kapsamında son olarak, çiçek soğanı
üreticileri için önemli bir başvuru kaynağı oluşturacağı düşünülen, “Nergis-Sümbül Yetiştiriciliği ile
Hastalıkları, Zararlıları ve Yabancı otlar” konularında çiftçi broşürleri hazırlanmaktadır.
Proje çalışmaları, Mülga İzmir İl Özel İdaresi, İl Genel Meclisinin katkıları ve Bornova Zirai Mücadele
Araştırma İstasyonu liderliğinde, E.Ü. Ziraat Fak. Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyelerinin
danışmanlığında, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir İl ve Karaburun İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlükleri ile işbirliği yapılarak yürütülmüştür.
Soğan sak nematodu, Nergis soğansinekleri, Sümbül pas hastalığı, kurşuni
Anahtar Kelimeler
küf hastalığı, yabancı otlar, nergis sümbül yetiştiriciliği
60
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
-DOKTORA
Balıkesir ve Çanakkale İllerinde Çeltik Kök Çürüklüğüne
Neden Olan Fusarium Türlerinin Saptanması, Yaygınlığının
Belirlenmesi ve Mücadelesine Yönelik Araştırmalar
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Yeşim EĞERCİ
Prof. Dr. Pervin KINAY TEKSÜR
01.01.2016/31.12.2018
2016: 39.000TL
2017: 26.000TL
2018: 26.000TL
Proje Özeti:Çeltik, dünyada en çok yetiştirilen tarımsal ürünlerin başında gelmektedir. Türkiye'de çeltik
ekimi son yıllarda artarak devam etmektedir. Hastalık, zararlı ve yabancı otların neden olduğu
zararlanmalar nedeniyle, çeltik üretiminde kayıplar meydana gelmektedir. Ancak, özellikle fungal
hastalık etmenleri çeltik veriminde önemli kayıplara neden olmaktadır. Çeltiğin en önemli fungal
hastalıklarından biri çeltik kök çürüklüğüdür. Çeltik kök çürüklüğü, Fusarium türleri tarafından
oluşturulan, tohum kaynaklı, kompleks bir hastalıktır. Ülkemizdeki çeltik üreticileri yetiştirdiği ürünün
bir kısmını tohumluk olarak ayırarak, bir sonraki yılın üretimini gerçekleştirmektedir. Bunun yanısıra,
tohumluk mahsullerin bölgeler arasında taşınmasından dolayı, tohumla taşınan hastalıkların yayılma
riski artmaktadır. Türkiye'de çeltik üretimi yapılan bölgelerde üretim ve verimi etkileyen bu hastalık
aynı zamanda insan sağlığına zararlı mikotoksinler de üretmektedir. Bu kayıpları engellemek için bitki
koruma çalışmalarına önem vermek gerekmektedir. Bu amaçla ele alınan çalışmada, Balıkesir ve
Çanakkale illeri çeltik ekiliş alanlarında çeltik kök çürüklüğüne neden olan Fusarium türlerini saptamak
ve yaygınlık oranını belirlemek amacıyla survey yapılacaktır. Surveylerden alınan örneklerin
laboratuvar çalışmaları tamamlandıktan sonra, virülensi yüksek ve yaygın olarak tespit edilen Fusarium
türüne karşı bazı çeltik çeşitlerinin reaksiyonu belirlenecektir. Olgunlaşma döneminde alınan tohum
örneklerinden mikotoksin analizleri yapılarak, Türkiye'de bu türlerin hangi mikotoksini oluşturduğu
saptanacaktır. Hastalığın mücadelesine yönelik planlanan çalışmalarda ise; ilk aşamada in vitro
koşullarda fungisitlerin etmenlere olan etkililikleri ve duyarlılık düzeyleri belirlenecektir. Daha sonra in
vivo koşullardaki etkililikleri değerlendirilecektir. Ayrıca, tohum ilaçlaması ile sıcak su uygulamalarının
etkinliği de tarla koşullarında denenecektir. Yapılacak bu proje; Türkiye’de özellikle Balıkesir ve
Çanakkale illerinde sorun olan çeltik kök çürüklüğü hastalığı hakkında detaylı verilerin elde edileceği
ilk çalışma niteliğinde olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çeltik, kök çürüklüğü, Fusarium spp., mikotoksin, çeşit reaksiyonu, sıcak su
uygulaması, kimyasal mücadele
Proje Yürütücüsü
Proje Danışmanı
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
61
2.
Proje No
Proje Başlığı
Antalya İli Enginar Yetiştiriciliğinde Sorun Olan Fungal
Hastalıkların ve Mücadele İmkânlarının Araştırılması
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Mehmet AYDOĞDU
Proje Yürütücüsü
İlker KURBETLİ, Hüseyin NAMAL
Yardımcı Araştırmacılar
01.03.2016- 30.12.2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2016: 18.000 TL
2018: 13. 000 TL 2017: 14.000 TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Anavatanı Akdeniz havzası olan enginar, Antalya ekolojisinde yetiştirilmeye son derece
uygun, çok çeşitli kullanım alanlarına sahip, besinsel değeri yüksek, çok yıllık bir bitkidir. Türkiye’de
enginar üretimi genellikle vejetatif olarak yapılmaktadır. Toprakaltında yumru gözlerinin yeni sürgünler
oluşturmasıyla çoğalan enginar bitkisi, toprak altında uzun yıllar kalmakta ve böylece gerek toprak
kökenli ve gerekse vejetasyon dönemlerinde hava kaynaklı fungal patojenlere maruz kalabilmektedir.
Bu bağlamda, fungal hastalıklar enginar bitkilerinin kök, yumru, kök boğazı, yaprak, sap ve baş
kısmında zarar oluşturarak hem verim kayıplarına hem de ürünün kalitesinin düşmesine neden
olabilmektedirler.
Enginar yetiştiriciliğinde sorun olan fungal hastalıkların belirlenmesi ve gereken mücadele
tedbirlerinin alınması birim alandan daha fazla verim ve pazar değeri yüksek kaliteli ürünün alınması
bakımından önemlidir. Bu amaçla, araştırma 2016-2018 yılları arasında Antalya İli enginar
yetiştiriciliği yapılan lokasyonlarda yürütülecektir. Çalışmada, sürveyler ile hastalık belirtileri gösteren
bitkilerden numuneler alınarak izolasyonlar yapılacaktır. Saf kültürleri elde edilen funguslar morfolojik
özelliklerine göre teşhis edilecek ve patojenisiteleri sera şartlarında test edilecektir. Testlemeler
sonucunda patojen olarak saptanan ve izolatlar arasında yaygın olan funguslara karşı sera koşullarında
bazı fungisitler kullanılarak etkinlikleri belirlenecektir.
Türkiye’de enginar yetiştiriciliğinde özellikle fungal hastalıklar konusunda çalışma bulunmaması
ciddi bir eksiklik oluşturmaktadır. Araştırma ile enginar üretiminde sorun olan fungal hastalıkların
belirlenmesi, böylece bu alandaki eksikliğin giderilmesi ve enginar yetiştiriciliği yapan çiftçiler için
uygun mücadele kılavuzunun oluşturulması hedeflenmektedir.
Enginar, Fungal Hastalıklar, Mücadele
Anahtar Kelimeler
62
3.
Proje No
Proje Başlığı
Bazı Süs Bitkilerinde INSV (Impatiens necrotic spot virus)
ve TSWV (Tomato spotted wilt virus)’nin Multipleks
Real-Time RT-PCR (Reverse-Transcriptase) Yöntemiyle
Belirlenmesi
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Aytül KİTAPCI
Proje Yürütücüsü
Nejla ÇELİK, Dr. İlknur POLAT, Bengi TOPKAYA
Yardımcı Araştırmacılar
KÜTÜK, Görkem SÜLÜ (Antalya BATEM)
Gözde ERKIŞ GÜNGÖR
Danışman: Prof. Dr. Bayram ÇEVİK
01.01.2016 31.12.2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2016: 100.000 TL
2017: 20.000 TL 2018:
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
10.000 TL
Proje Özeti: Bu çalışma ile süs bitkilerinde sorun olan, ithale engel teşkil eden ve ekonomik kayıplara
neden olan Impatiens necrotic spot virus (INSV) ve Tomato spotted wilt virus (TSWV) hastalık
etmenlerinin multipleks real-time RT-PCR ile eş zamanlı tanılanması amaçlanmıştır. Bu amaçla,
Fleurantalya A.Ş. tarafından sağlanacak olan süs bitkilerine (Begonya, Aslanağzı, Kasımpatı,
Camgüzeli, Yıldızçiçeği) mekanik inokülasyon yöntemi ile TSWV ve INSV virüsleri bulaştırılacaktır.
İnokülasyondan sonra ELISA ile virüs tespiti yapılan enfekteli bitki örneklerinden total RNA izolasyonu
yapılacaktır. Elde edilen RNA’lardan multipleks real-time RT-PCR yöntemi ile spesifik olarak
tasarlanan primerler ve problar kullanılarak hedeflenen gen bölgeleri çoğaltılacaktır. Çalışmada
geliştirilecek olan multipleks PCR’da (mPCR) cDNA eldesi ve hedef gen bölgelerinin çoğaltılması tek
aşamada gerçekleştirilecektir. Real-time PCR’ da oluşan ürün miktarı reaksiyon boyunca oluşan ürün
miktarıyla orantılı olarak artan floresan boya ve probların verdiği sinyalin izlenmesiyle eş zamanlı
olarak sonuç alınacaktır. Böylece sonuçların görüntülenmesi için ek bir yöntem kullanımına gerek
duyulmayacaktır. Tekrarlanan reaksiyonlar sonucunda mPCR optimize edilerek rutin analizlerde sürekli
kullanılacak bir metot geliştirilmiş olunacaktır. Geliştirilen bu metot Türkiye’ deki Zirai Karantina
Müdürlüklerinde rutin olarak kullanılacaktır. Bu çalışma, hem iki virüs türünün aynı anda çalışılması
hem de sonuçların ek bir işleme gerek duyulmadan eşzamanlı görüntülenmesi göz önüne alındığında,
işgücü, zaman ve ekonomik açıdan yarar sağladığı için önem arz etmektedir. Elde edilen sonuçların,
rutin uygulamaya aktarılmasıyla da önemi bir kat daha artmaktadır.
Süs bitkisi, multipleks PCR, real time PCR, TSWV, INSV,
Anahtar Kelimeler
ELISA.
63
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM-BS-14/ 09-03/02-06
Aydın İli Tarla Domatesi Yetiştiriciliğinde Domates Mildiyösü
[Phytophthora infestans (Mont.) de Bary] Hastalığına Karşı En Uygun
Tahmin Uyarı Modelinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova
TAGEM
Dr. Tijen TAŞKIN
Gülcan YIKILMAZSOY, Nurgül KONAK, YaseminÖZKULKAVAK
01.01.2015-31.12.2017
2015-10 000TL, 2016-10 000TL, 2017-10 000TLİşbirliği Yapılan
Kuruluş Tarafından Verilecek Bütçe-17500TL
Proje Özeti: Proje, 2014 yılında Bitki Sağlığı Araştırmaları Araştırma Tavsiye Komitesinde (ATK)
değerlendirilmiş ve 30 000 TL bütçe verilerek kabul edilmiştir. Proje çalışmaları 2015 yılında
başlayacaktır.
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
2.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-14/01-06/02-07
Bitkilerde Patojen Bakteri, Fungus ve Virüslerin Koleksiyonlarının
Oluşturulması ve Kataloğunun Hazırlanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara ZMMAE
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM
Proje Yürütücüsü
Dr. Aynur KARAHAN
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Şenol ALTUNDAĞ, Ali Osman KILINÇ, Emel ÇAKIR, Orhan
BÜYÜK, Dr. Sirel OZAN, Dr. Kemal DEĞİRMENCİ, Dr. Filiz
ÜNAL, Süreyya ÖZBEN, Senem TÜLEK, Dr. E. Burcu TURGAY,
Ülkem TANIKER, Tülin SARIGÜL ERTEK, Bengü ESMER
01.01.2015 – 31.12.2018
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 20.000TL 2016: 10.000TL 2017: 10.000TL 2018: 10.000TL
Proje Özeti: Fitopatoloji Bölümü Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü bünyesinde 1934 yılında
bu yana faaliyet göstermektedir. Fitopatoloji Bölümünde bitkilerde hastalık oluşturan bakteri, fungus ve
virüslerle ilgili çok sayıda proje yürütülmüştür. Bu projelerde izole edilen birçok kültür bu bölümde
muhafaza edilmektedir. Bilindiği üzere izole edilen kültürlerin genetik stabilitesini kaybetmeden
muhafaza edilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması zorunludur. Fitopatoloji Bölümünde mevcut
kültürler enstitümüzün sınırlı olanaklarıyla korunmaya çalışılmaktadır.
Fitopatoloji bölümünde var olan izolatlar ve bundan sonraki çalışmalardan elde edilecek yeni izolatların
devamlılığını sağlayabilmek için enstitümüz bünyesinde bir kültür koleksiyonu kurulması amaçlanmıştır.
Bu proje kapsamında mevcut izolatların uygun besi yerleri kullanılarak canlandırılması, morfolojik,
fizyolojik, serolojik ve biyolojik özelliklerinden faydalanılarak teşhislerinin yapılması, tam teşhisi
yapılmış belirli sayıdaki izolatın gen dizilişlerinin uluslararası veri tabanlarına girilmesi ve bu izolatların
uygun muhafaza koşulları altında saklanması hedeflenmektedir. Ayrıca bu çalışma ile izolatlara ait tüm
bilgiler veri tabanına girilecek ve mikroorganizma kültürleri ile ilgili bir katalog hazırlanacaktır. Bu
çalışma Fitopatoloji Bölümü laboratuarlarında 2015-2018 yılları arasında yürütülecektir.
64
3.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-14/09-02/02-08
Orta Anadolu Bölgesi Domates, Biber, Marul Ekiliş
Alanlarında Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (Tomato
Spotted Wilt Virus, TSWV)’nin Tespiti, Yaygınlığı,
Moleküler Karakterizasyonu ve Bazı Domates Gen
Kaynaklarının
TSWV’ye
Karşı
Dayanıklıklarının
Moleküler İşaretleyiciler ile Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. Kemal DEĞİRMENCİ
Prof. Dr. Filiz ERTUNÇ, Prof. Dr. İrfan TUNÇ, Dr.
İbrahim Sönmez
01.01.2015/31.12.2017
35.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Ülkemiz, 10745600 ton domates üretimi ile dünyada Çin ve ABD’ den sonra 3. sırada yer almaktadır
(Anonymous, 2009). Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgelerinde yoğun olarak yapılmakta olan domates
üretiminin son yıllarda Orta Anadolu Bölgesinde, özellikle de Konya, Ankara, Eskişehir, Zonguldak ve
Bartın illerinde arttığı gözlenmiştir. 2009 verilerine göre Konya’da 136.276 ton, Ankara’da 145.362
ton, Eskişehir’de 34.558 ton, Zonguldak’ta 3.852 ton ve Bartın’da 11.636 ton üretim yapılmaktadır
(Anonymous, 2011).
Bu proje ile Ankara ve Eskişehir illeri domates alanlarında sorun olan Domates lekeli solgunluk virüsü
[Tomato spotted wilt virus (TSWV)]’nün varlığı ve yaygınlık oranı araştırılacak ve serolojik ve
moleküler teşhisleri yapılacaktır. Ayrıca ülkemize özel domates genetik kaynaklarında TSWV’e
dayanıklılığı sağlayan genin bulunup bulunmadığı mevcut moleküler markerlar ile taranacaktır.
Bu amaçla Ankara, Eskişehir, Zonguldak, Bartın ve Konya illerindeki domates ekiliş alanlarından
tesadüfi örnekleme yöntemine göre örnekler alınacak ve TSWV’nin serolojik ve moleküler olarak
tanılanması yapılacaktır. Virüsün serolojik olarak tanılanmasında ELISA yöntemi kullanılacaktır.
Ancak virüs ana konukçuda düşük konsantrasyonda olduğunda veya enfeksiyonun erken evrelerinde
negatif sonuç verebilir. ELISA sonuçlarını konfirme etmek ve moleküler konfirügasyonunu ortaya
koymak için örneklere RT-PCR testi uygulanacaktır. Ayrıca domates alanlarından Thrips örnekleri de
toplanarak teşhis edilecek ve RT-PCR ile vektör olup olmadıkları tespit edilecektir.
Birimde yürütülen diğer projeler kapsamında yapılmış olan arazi çalışmalarında domateslerde virüs
simptomları görülmüş ve çiftçilerden ve il müdürlüklerinden de bu konuda yoğun şikayet gelmiştir.
Domatesin en önemli virüs hastalıklarından biri olan ve iç karantina listemizde de yer alan TSWV’ün
Orta Anadolu’nun domates yetiştiriciliği yapılan önemli illerinden olan Ankara, Eskişehir, Zonguldak,
Bartın ve Konya’daki durumu hakkında bilgi yoktur. Proje, bu açığı kapatmak ve virüsün bölgemizdeki
durumunu belirlemek amacı ile ele alınmıştır.
65
4.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-14/09-07/02-09
Orta Anadolu Bölgesi Havuçta Kök ve Kök Çürüklüğüne
Sebep Olan Alternaria spp’nin Morfolojik ve Moleküler
Karakterizasyonu, Toksinleri ve Mücadele Olanaklarının
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Senem TÜLEK
Dr. Sirel OZAN, Dr. Pelin AKSU, Hasan Engin GÜDÜCÜ
01.01.2015/31.12.2017
2013: 15.000 2014: 12.000 2015: 10.000TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Havuç yetiştiriciliğinde, yürütülmüş olan çalışmalarda çok sayıda zararlı organizma yanında fungal
hastalıklar ile ilgili sorunlar da ortaya konulmuş ve bunlardan bazılarına ilişkin mücadele önerileri
verilmiştir. Ancak, havuç alanlarında önemli verim kayıplarına neden olabilen fungal etmenlerin
ülkemiz havuç alanlarında ve depolardaki durumu konusunda yeterince çalışma mevcut değildir. Bu
proje ile havuçlarda sorun olan Alternaria türleri belirlenerek bu etmene en yaygın kullanılan havuç
çeşitleri ile yapılacak reaksiyon testi ile dayanıklı çeşitler belirlenmiş olacaktır. Etmenin en uygun
geliştiği sıcaklık, farklı sıcaklık testleri ile belirlenmeye çalışılacaktır. Bu amaçla, Ankara İlini temsil
edebilecek ve ağırlıklı olarak havuç üretimi yapılan ilçe ve köylerdeki tarlalarda hasat zamanı ve
depolarda yapılacak örneklerle elde edilen hastalıklı bitki parçaları laboratuara getirilerek hastalık
etmenleri izole edilecek, Alternaria türlerinin morfolojik, ve moleküler karakterizasyonu temel alınarak
tanı ve taksonomi çalışması yapılacaktır. Ayrıca havuç üretim alanlarında önemli kayıplara neden olan
A. radicina’nın ürettiği toksinler araştırılacak ve fitotoksite testleri yapılacaktır.
66
5.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-14/03-01/02-10
Yoncada
Virüslerden
Ari
Polycross
Parselinin
Oluşturulması Üzerine Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. Kemal DEĞİRMENCİ
Dr. Cuma KARAOĞLU, Ziya MUTLU, Hümeyra
YAMAN
01/01/2015-31/12/2018
25.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışmada yonca bitkisinde doku kültürü ve termoterapi uygulamaları ile virüsden ari in vitro bitki
elde edilmesi ve In vitroda elde edilecek virüsten ari klonlardan Bilensoy 80 çeşidine ait polycross
parselinin oluşturulması amaçlanmıştır. Tohumla taşınan Alfalfa mosaic virus (AMV)’ ün termoterapi
ve kemoterapi uygulamaları ile enfekteli yonca tohumlarından elemine edilmesi de bu çalışmanın
amaçları arasındadır. Bu amaç doğrultusunda öncelikli olarak Bilensoy 80 çeşidinin 8 hattına ait klonlar
ve bu klonların tohumları AMV enfeksiyonuna karşı DAS-ELISA ve RT-PCR metotları ile test
edilecektir. AMV ile enfekteli bulunan klonlara termoterapi uygulandıktan sonra, bu klonlardan in
vitroda meristem uç kültürü yoluyla virüsten ari bitkiler üretilmeye çalışılacaktır. Üretilen bu bitkiler
AMV’ den ari olup olmadıklarını tespit için DAS-ELISA, RT-PCR ve biyolojik indeksleme metotları
ile yeniden test edilecektir. Virüsten ari bu klonlarla Bilensoy 80 çeşidinin polycross parseli
oluşturulacaktır. Virüs ile enfekteli yonca tohumlarına farklı derecelerde kuru sıcaklık ve farklı
dozlarda antiviral kimyasal uygulanacaktır. Uygulamalardan sonra tohumlar AMV’ den arınıp
arınmadıklarını belirlemek için DAS-ELISA, RT-PCR ve biyolojik indeksleme testleri ile test
edilecektir. Uygulamalardan sonra tohumların çimlenme hızı ve çimlenme gücü test edilecektir. Bu
proje TUBİTAK 1001 destek programına sunulacaktır.
67
6.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-14/09-02/02-11
Bazı Patlıcan Genotiplerinde Fusarium Solgunluğu
(Fusarium oxysporum f. sp. melongenae), Patates çizgi
virüsü (Potato Y potyvirus) ve Kök-ur Nematodu
(Meloidogyne incognita)’na Dayanıklılığın Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ
Dr. Hakan FİDAN, Dr. Adem ÖZARSLANDAN, Atilla
ATA
01/01/2014-01/01/2015
2015:15.000
2016: 10.000
2017: 10.000
Proje Özeti:
Birçok önemli bitki türünde olduğu gibi patlıcan ıslahında da hastalıklara dayanıklılıkta klasik
yöntemlerle birlikte moleküler yöntemler yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla özellikle dominant
ve tek genle kontrol edilen birçok biyotik streslere dayanıklılık için moleküler markırlar geliştirilmiş
durumdadır. Bu çalışmada patlıcan üretimini sınırlayan Fusarium solgunluğu (Fusarium oxysporum f.
sp. melongenae), Patates çizgi virüsü (Potato Y potyvirus) ve kör-ur nematodu (Meloidogyne
incognita)’na karşı dayanıklılığı moleküler işaretleyici yardımlı seleksiyon ve klasik testleme ile
belirlenecektir.
TAGEM-BS-14/09-03/02-12
Karaisalı Biber Hatlarında Bazı Viral Etmenlerin
Saptanması ve Tobacco Etch Virüs (TEV)’ne Dayanıklılık
Geninin Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Çukurova Üniversitesi
Pelin KELEŞ ÖZTÜRK
Proje Yürütücüsü
Dr. Hakan FİDAN, Dr. Elen İNCE
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Davut KELEŞ, Prof. Dr. Saadettin BALOĞLU
01/01/2015, 31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015: 12.500
2016: 7500 2017: 5000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada; Bölge için geliştirilmekte olan ve tescil aşamasındaki hibrit adayı saf biber
hatlarında tohumla taşınan virüs hastalıklarından Alfalfa mosaic virus (AMV), Cucumber mosaic virus
(CMV), Tobacco mosaic virus (TMV), Tomato mosaic virus (ToMV) ve Pepper mild mottle virus
(PMMoV) DAS-ELISA, RT-PCR ve mekanik inokulasyon yöntemleri ile saptanacaktır. Ayrıca söz
konusu biber hatlarında, Bölgemizde son yıllarda biber ekim alanlarında erken dönem enfeksiyonu
yaygın olarak bulunan, önemli düzeyde verim ve kalite kayıplarına neden olan Tobacco etch virus
(TEV) için dayanıklılık geninin varlığı Markör Destekli Seçim (Marker Assisted Selection-MAS)
yöntemi ile belirlenecektir
7.
Proje No
Proje Başlığı
68
8.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-13/09-08/02-07
Isparta İlinde Yağ Gülünde Gül Pası Hastalığı
(Phragmidium spp.)’na Karşı Tahmin ve Erken Uyarı
Modelinin Modifikasyonu
Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Hamza ŞENYURT
Şeyma Reyhan ERDOĞAN, Yusuf ÖZTÜRK, Rafet
SARIBAŞ, Hasan ASLANCAN, Mehmet AKSU, Prof. Dr.
Cafer EKEN, Dr. Mesut İŞCİ, Alamettin BAYAV
01/01/2014
31/12/2016
2014 18.000 2015 10.000 2016 10.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Isparta'da yağ güllerinde pas hastalığına neden olan Phragmidium spp. türlerini belirlemek amacıyla
bulaşık yaprak örnekleri toplanmıştır. Bunun için, Isparta’daki yağ gülü yetiştiriciliğinin yaklaşık %
83’ünün gerçekleştirildiği Isparta Merkez, Keçiborlu, Gönen ve Atabey İlçelerindeki 19 yerleşim
yerinden bölümlü örnekleme yöntemiyle 204 yaprak örneği toplanmıştır ve teliosporların morfolojik
ölçümleri devam etmektedir. Patojenisite testlerinin yapılması amacıyla, 100 saksıda yağ gülü fidanları
dikilmiş ve tel serada yetiştirilmeye devam edilmektedir.
Tahmin ve erken uyarı modelinin modifikasyonu amacıyla, Keçiborlu İlçesi Yeşilyurt Köyünde ve
Gönen İlçesi Güneykent Kasabasında birer yağ gülü bahçesi belirlenmiş ve tahmin ve erken uyarı
modelinin modifikasyonu için çalışmalar bu bahçelerde yürütülmektedir. Metos firmasından temin
edilen 2 adet Metos elektronik iklim istasyonu, belirlenen bahçelere yerleştirilerek aktif olarak
kullanılmaya başlanmıştır. Aynı bahçelerde, fenoloji başlangıcından hasat sonuna kadar fenolojik
gözlemler yapılmıştır. Belirlenen bahçelerdeki gül pasına karşı fungisit ilaçlamaları tahmin modeline ve
teknik talimata göre belirtilen zamanlarda yapılmıştır ve son ilaçlamadan 15-20 gün sonra hastalık
sayımları yapılmıştır.
TAGEM/BS-13/09-02/02-08
Domates ve Patates Tohum Örneklerinde Pospiviroidlerin
Moleküler Yöntemlerle Tanılanması
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Pakize GÖK GÜLER
Proje Yürütücüsü
Şefika YAVUZ
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2014 – 31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 10.000
2015: 7.000 2016: 7.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Projenin amacı; 2014-2016 yılları arasında Adana Biyolojik Mücadele Araştırma
İstasyonu Laboratuvarlarına testleme amacıyla gelen domates ve patates tohumluklarında testlemeler
yapılarak moleküler yöntemlerin oturtulmasıdır.
Bu amaçla 2014 yılında istasyonumuza gelen 200 adet patates yumrusu ve 15 adet domates tohumu
universal primerlerle taranmış ve pospiviroidler açısından temiz bulunmuştur.
9.
Proje No
Proje Başlığı
69
10.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Domates Üretim Alanlarında
Bakteriyel Hastalık Etmenlerinin Klasik ve Moleküler
Yöntemlerle Tespiti ve Yaygınlıklarının Belirlenmesi
Classical and Molecular Identification and Prevalence
Determination of Bacterial Disease Agents on Tomato
Production Areas in Southeast Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Mustafa ölmez
Ender ÖĞÜT
01/01/2014 -31/12/2015
40 500 TL
Proje Özeti: Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde gerçekleştirilen sulama yatırımları ile birlikte son
yıllarda sulanan tarım alanların miktarı artmış ve bu artışa paralel olarak sebze alanları da önemli oranda
artış göstermiştir. Kullanım alanlarının çeşitliliği ve birim alandan elde edilen gelirin yüksek olması gibi
nedenlerle bölgedeki sebze üretiminde domates ilk sırayı almaktadır.
Domates üretiminin arttığı alanlarda abiyotik problemler dışında viral, fungal ve bakteriyel
etmenlerin neden olduğu kayıplar da büyük önem taşımaktadır. Bununla birlikte, Güneydoğu Anadolu
Bölgesi domates alanlarında sorun olan bakteriyel hastalık etmenleri ile ilgili yapılan en son çalışma 30
yıl öncesine ait olup mevcut durum bilinmemektedir. Bu durum Bölgemiz sebze alanlarında entegre
mücadele yaklaşımlarının uygulanmasında eksikliklere neden olmaktadır.
2014-2015 yıllarında gerçekleştirilecek bu çalışma çerçevesinde, Güneydoğu Anadolu Bölgesi,
Diyarbakır, Şanlıurfa, Adıyaman ve Mardin illerinde domates üretim alanlarında yapılacak sürveylerle
bakteriyel etmenlerin neden olduğu hastalıkların yaygınlığı ortaya konacaktır. Elde edilen izolatlar
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu laboratuarlarında biyokimyasal ve moleküler yöntemler
kullanılarak tanılanacaktır.
Anahtar Kelimeler
70
TAGEM-BS-12/A04-P02/02-14
Susamda Kömür Çürüklüğü Hastalığına Neden Olan
Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid.’in Patojenik ve
Moleküler Karakterizasyonu ile Susam Genotiplerinin Hastalığa
Karşı Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Sesame and Molecular Characterization of Charcoal Rot Caused by
Projenin İngilizce Başlığı
Macrophomina phaseolina (Tassi) Goid pathogenic Determination
of Sesame Genotypes Reactions Against Disease.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Behzat BARAN
Proje Yürütücüsü
Fatih ÖLMEZ, Aysel BARS ORAK, Pınar SAĞIR
Yardımcı Araştırmacılar
Dr.Hale ESEN GÜNAÇTI, Şeymus FURAT
Dr. Hakan HEKİMHAN, Dr.Şemsettin TAN
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
40.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti : Bu proje ile susamda kömür çürüklüğüne neden olan Macrophomina phaseolina ’nın
patojenik ve moleküler karakterizasyonu ile susam genotiplerinin Ege Tarımsal Araştırma Gen
Bankasındaki Susam genotiplerinin bu hastalığa karşı reaksiyonlarının belirlenmesi amacıyla ele
alınmıştır. Proje kapsamındaki Antalya, Mersin, Muğla, Manisa, Uşak, Adana, Balıkesir, Şanlıurfa,
Diyarbakır ve Adıyaman illerinde sürveyler gerçekleştirilmiş ve bu illerden toplanan hastalıklı susam
örneklerinden izolasyonlar yapılmıştır. Toplam 72 izolat elde edilmiştir. Bu izolatların büyük bir
kısmının DNA izolasyonları yapılmış olup, Çukurova Bölgesinden elde edilen örneklerin patojenisite
çalışmaları ve DNA izolasyonları devam etmektedir.
Susam, Macrophomina phaseolina, patotip, özükuru hastalığı,
Anahtar Kelimeler
karakterizasyon
11.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/A09-P02/02-09
Erzincan ilinde Domateste Erken Yaprak Yanıklığı Alternaria
solani Hastalığına Karşı Tahmin Uyarı Modellerinden
Yararlanma İmkanları Üzerine Araştırmalar
ERZİNCAN BKAİ
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Halil Reşat AKBAŞ
Proje Yürütücüsü
Serdar TUNCER İbrahim ULUKAN Yılmaz KARABIÇAK
Yardımcı Araştırmacılar
2013:7000TL 2014:6000TL 2015:5000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Erken uyarı modelleri en uygun ve en doğru zamanda ilaçlama yapma imkanı
sağladığından yanlış ilaçlamaların önüne geçilmesi ve daha az sayıda ilaçlama ile sonuç alınabilmesi
nedeniyle önem kazanmaktadır.
Çalışmanın başlangıcında bölgemizde bulunan sebze üretim alanlarında önemli bir yer tutan domates
bitkisinin önemli hastalıklarından biri olan Erken yaprak yanıklığı A. solani etmenine karşı
TOMCAST, FAST ve P-DAY modeli herhangi bir modifikasyon yapılmadan izlenmiş ve kuruluş
arazisi içinde kurulan deneme parsellerinde karşılaştırması yapılmıştır.
Proje çalışmalarının ilk yılında TOMCAST ve FAST modellerinden herhangi bir uyarı alınmamış
ikinci yılında ise ilk lezyonların görüldüğü tarihten çok önce uyarı vermiştir. P-DAY proje
çalışmalarının ilk iki yılında hastalık başlangıcını doğru tahmin etmiştir. Meteorolojik tahminlere bağlı
olarak P-DAY modelinin ilaçlama aralıklarının belirlenmesi çalışmaları devam etmektedir.
12.
Proje No
Proje Başlığı
71
TAGEM-BS-12/12-05/02-15
Orta Anadolu Bölgesinde Arpa Ekiliş Alanlarında Arpa
Yaprak Leke Hastalığı Rhynchosporium secalis [Oudem
(J.J. Davis)]’in Patotiplerinin Belirlenmesi ve Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Dr. Aydan ARAZ
Proje Yürütücüsü
Dr. E. Burcu TURGAY, O. BÜYÜK, Dr. Zafer MERT, Dr.
Yardımcı Araştırıcılar
Kadir AKAN
01/01/2013- 31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
26.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Projenin birinci ve ikinci yılında Orta Anadolu bölgesine ait Ankara, Eskişehir, Konya ve
Çorum illerinin merkez ve bazı ilçelerinin arpa ekiliş alanlarından hastalıklı yaprak örnekleri toplanmış
ve Rhynchosporium secalis’in izolasyonu ile ilgili laboratuvar çalışmaları yürütülmüştür. Sera
koşullarında 3 tekerrürlü olarak saksılarda bazı arpa çeşitlerinin tohumlarına (Quantum, Çumra 2001,
İnce 04, Aydan hanım, Çetin 2000, Beyşehir, Karatay 94, Bülbül 89, Vamık hoca 98, Tokak 157/37,
Tarm-92), toz formülasyondaki Trichoderma harzianum KUEN 1585 (Sim Derma)’in biopreparatı ile
tohumlara kaplama yapılarak etkinlik denemeleri yürütülmüştür.
Biopreparat uygulamasıyla; bitkilerde çimlenmenin güçlendiği, bitki çıkışlarının kontrol bitkilere
göre daha erken olduğu görülmüştür fakat, R. secalis’in oluşturduğu enfeksiyonlara karşı Sim Derma’nın
herhangi bir koruyucu etkisi görülmemiştir. Tohumlarına kaplama yapılan bitkilerin, kontrol bitkilerle
hemen hemen aynı oranda hastalığa yakalandığı belirlenmiştir. Hastalık etmenine karşı Sera koşullarında
Patotip ayrımı için kullanılacak Uluslar arası arpa ayırıcı set’i temin edilmiştir. 2015 yılında; illerden
alınan hastalıklı yaprak örneklerinden fungusun izolasyonuna ve Sera’da kontrollu koşullarda,
Uluslararası arpa ayırıcı çeşitleri ile (Atlas, Atlas 45, Turk, La Mesita, Osiris) ve bu çeşitlerin yanı sıra 6
sıralı, “Çetin 2000” ve hassas kontrol çeşit olan “Aydan hanım” adlı arpa çeşitleri üzerinde hastalık
etmeninin Patotiplerini belirleme amacıyla yürütülecek reaksiyon çalışmalarına devam edilecektir.
Anahtar Kelimeler: Arpa, Orta Anadolu bölgesi, Rhynchosporium secalis, Enfeksiyon, Trichoderma
harzianum (Sim Derma), İzolasyon
13.
Proje No
Proje Başlığı
72
TAGEM–BS–11 / 10-04 / 02-05
Çukurova’da Karpuz Bakteriyel Meyve Lekesi Hastalığı
(Acidovorax citrulli)’nın Yaygınlığı, Epidemiyolojisi ve Kimyasal
Mücadele Olanaklarının Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Raziye ÇETİNKAYA YILDIZ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Ali KARATAŞ
01/01/2012 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2012: 8.000
2013: 6.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada hedefimiz hastalığın görüldüğü Adana, Mersin ve Osmaniye illerinde survey
yaparak hastalığın yaygınlığını ve şiddetini ortaya koymaktır. Elde edilecek izolatların biyokimyasal
yöntemler ve moleküler bir yöntem olan PCR ile tanılanması hedeflenmektedir. Ülkemiz ve bölgemiz
koşularında epidemiyolojisi hakkında bir çalışma olmayan etmenin tohum, toprak, yabancı ot ve zamansız
kendi gelişen karpuz bitkilerindeki yaşamı bu çalışma ile ortaya konacaktır. Üreticilerimizin hastalığa karşı
yoğun olarak bakır uyguladıkları dikkate alınarak elde edilecek izolatların bakıra dayanıklılık geliştirip
geliştirmediği saptanacaktır. Ayrıca kimyasal mücadelesinde ruhsatlı bir preperatın olmadığı bu etmene
karşı, farklı bakır formulasyonlarının etkinliği bu araştırma çerçevesinde araştırılacaktır. Hazırlanacak
broşür ve düzenlenecek seminerler ile üreticilerin ve teknik personelin etmen konusunda bilgilendirilmesi
sağlanacaktır.
Bu çalışma döneminde hastalığın tohum ve topraktaki yaşam süresinin belirlenmesi çalışmalarının ikinci
yılı tamamlanmıştır. Farklı bitki koruma ürünlerinin tarla koşullarında hastalığı engelleme yeteneklerinin
belirlenmesi çalışmasının ikinci yılı tamamlanmıştır.
14.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/A04-P06/(01-02)-15
Denizli ve Manisa İllerinde Kekik (Origanum spp.) Alanlarında
Görülen Zararlı, Hastalık ve Yabancı otların Belirlenmesi, Önemli
Olanların Mücadelesine Yönelik Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/ Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Fatma IŞIK
Proje Yürütücüsü
Dr.YıldızSOKAT, Seher TANYOLAÇ, Güliz TEPEDELEN, Ceren
Yardımcı Araştırmacılar
KARAGÖZ, Çiğdem ŞAHİN, Dr. Koray KAÇAN
01/01/2014 ile 31/12/2014 arası
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013:20.000TL.2014:20.000TL.201515.000TL.
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Çalışma 2014 yılında, bir önceki yıl yapılan survey çalışması sonucuna göre belirlenen ana
zararlı, yararlı, hastalık ve yabancıotların en yoğun görüldüğü ilçelerde popülasyon değişimi ve survey
çalışmaları yapılmıştır. Kekik alanlarında yeni zararlı türler kaydedilmiş, ergin öncesi dönemde olan bireyler
kültüre alınarak erginleri elde edilmiş ve teşhise gönderilmiştir. Hastalıklar konusunda; yapılan arazi
çalışmaları sonucunda elde edilen izolatların patojenisite testleri ve tanı çalışmaları tamamlanmış olup,
Macrophomina phaseolina ve Rhizoctonia solani etmenleri patojen olarak bulunmuştur. Tarla bazında
hastalık oranları ve ilçe düzeyinde hastalıkların yaygınlık oranları saptanmış ve projede survey çalışmaları
tamamlanmıştır. Yabancıotlar konusunda; kekik alanlarında bulunan yabancı ot türlerini, yoğunluklarını ve
rastlanma sıklıklarını belirlemek amacıyla yürütülen sürvey çalışmaları sonucunda; 31 familyaya ait 127
farklı yabancı ot türü saptanmıştır. Söz konusu türler içerisinde iki endemik tür (Alyssum fluvescens var.
stellatocarpum ve İberis carica L.), iki parazit (Cuscuta campestris L. ve Orabanche gracilissm.) tür
belirlenmiştir. Belirlenen yabancı otların 14 türü dar yapraklı, diğerleri geniş yapraklı yabancı otlardandır.
2015 yılında; ana zararlının zarar şekli, bulaşma oranı ve zararlı-faydalı arasındaki ilişki ortaya konulacak,
hastalık ve yabancıot konularında mücadele çalışmaları yapılacaktır.
15.
Proje No
Proje Başlığı
73
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12/ 09 - 03 / 02 – 06
Karadeniz Bölgesinde Önemli Fasulye Üretim Alanlarında
Hale Yanıklığı (Pseudomonas syringae pv. phaseolicola) ve
Adi Yaprak Yanıklığı (Xanthomonas axonopodis pv.
phaseoli) Etmenlerinin Belirlenmesi ve Bazı Fasulye Islah
Hatlarının Bu Etmenlere Karşı Dayanıklılık Durumlarının
Araştırılması
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Demet ÇELİK ERTEKİN
Yardımcı Araştırmacılar
Yrd. Doç. Dr. Özer ÇALIŞ, Prof. Dr. Yusuf YANAR
Başlama- Bitiş Tarihleri
2013-2015
16.
Proje No
Proje Başlığı
2013: 25000 TL 2014: 15000 TL 2015: 5000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti:
Projenin 2014 yılı çalışmalarında ilk olarak Samsun, Tokat, Amasya il/ilçelerinde önemli fasulye üretim
alanlarında sürveyler yapılmıştır. Sürveyler sonucunda izole edilen Xanthomonas axonopodis pv.
phaseoli (Xap) ve Pseudomonas syringae pv. phaseolicola (Psp) bakteriyel etmenleri biyokimyasal ve
moleküler yöntemlerle teşhisi yapılmıştır. İzole edilen ve teşhisi yapılan izolatlardan en en virülent olanı
patojenisite testi sonucu seçilmiştir. Çalışmanın diğer kısmında Karadeniz Tarımsal Araştırma
Ensititüsü bünyesinde geliştirilen taze ve kuru fasulye ıslah hatlarının bu iki bakteriyel etmene karşı
dayanıklılığı hem morfolojik hem de moleküler çalışmalarla incelenmiştir. Moleküler çalışmalar
spesifik markör kullanılarak PCR çalışmaları yürütülmüştür. Yapılan hem patojen inokulasyonu hem de
moleküler çalışmalar sonucunda Psp’ye Ç7-1 taze fasulye ıslah hattı ile FÇ290 ve Weighing kuru
fasulye ıslah hatları dayanıklı, Xap’ye ise T23 ve TK50-3 taze fasulye ıslah hatlarının yüksek derecede
dayanıklı, kuru fasulye ıslah hatlarının birçoğunun ise orta derece de dayanıklı olduğu tespit edilmiştir.
2015 yılında ise taze ve kuru fasulye ıslah hatlarının Psp ve Xap’ ye karşı dayanıklılık durumunun
belirlenmesi hem patojen inokulasyonu hem de moleküler çalışmalarla devam edecektir.
74
17.
Proje No
Proje Başlığı
TÜBİTAK 1002
Ülkemiz Çeltik Alanlarındaki Çeltik Yanıklığı Hastalığı
Etmeni (Magnaporthe grisea)’nin Patojenik ve Moleküler
Karakterizasyonu
TAGEM
Fatih ÖLMEZ (Ankara TBMAE)
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti Yürütücülüğünü yapmış olduğum “Ülkemiz Çeltik Alanlarındaki Çeltik Yanıklığı
Hastalığı Etmeni (Magnaporthe grisea (Hebert))’nin Patojenik ve Moleküler Karakterizasyonu”
isimli TÜBİTAK 1002 Hızlı destek projesi 2013 yılında sonuç raporunun kabul edilmesi ile TÜBİTAK
tarafından sonlandırılmıştır.
2014 yılında Antalya’da yapılan Bitki Sağlığı Program Değerlendirme Toplantıları’nda proje ile ilgili
olarak “eksik görülen bazı çalışmaların tamamlanması için gerekli çalışmaların Tarla Bitkileri Merkez
Araştırma Enstitüsü’nde devam edilmesi” yönünde karar verilmiştir. Proje kapsamında elde edilen
M.grisea kültür koleksiyonu ve bu koleksiyondan elde edilen DNA örnekleri, söz konusu TÜBİTAK
hızlı destek projesinin konusu dışında olmak üzere, başka projelerde değerlendirilmek üzere muhafaza
edilmektedir. Yine proje kapsamında Filipinlerden getirtilen patotip ayrım setine ait hatlar, ıslah
çalışmalarında yararlanılmak üzere Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü’ndeki proje paydaşlarına
teslim edilmiştir.
KBBE.2011.1.2-05
F 7 AB PROJESİ
Bahçe Bitkilerinde Abiyotik Stres Etkilerini En Aza
İndirmek İçin Kök-Hedefli Stratejilerin Güçlendirilmesi
Empowering root-targeted strategies to minimize abiotic
Projenin İngilizce İsmi
stress impacts on horticultural crops
Çukurova Üniversitesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Prof Dr. Sevilay Topçu
Proje Yürütücüsü
Dr. Hakan Fidan, Prof. Dr. Nebahat Sarı, Prof. Dr. Selim
Yardımcı Araştırmacılar
Eker, Prof. Dr. İbrahim Ortaş, Doç. Dr. Mustafa Ünlü
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
234. 000 Euro
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: ROOTOPOWER projesi; tarımda sürdürülebilirliğin sağlanması amacıyla tuzluluk, su
stresi, toprak sıkışması ve düşük gübre (N, P, K) girdisi gibi çoklu ve kombine abiyotik stres altındaki
dikotiledon bitkilerin kök sistemlerinin araştırılmasını ve bu amaçla bir dizi yeni yöntem ve
yaklaşımların geliştirilmesini hedeflemektedir. Ayrıca TYLCV ve Fusairum Gibi Biotik Faktörlere
Karşı Genetik Haritalama ve Dayanıklılık stratejilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Araştırmada, domates bitkisi yaygın ticari yöntemlerle kolaylıkla aşılanabilmesi nedeniyle model tür
olarak seçilmiştir. Ancak kavun-karpuzda da sembolik bazı çalışmalar tekrarlanacaktır.
Bu amaçla Abiotik ve Biotik sterslerin aranacağı domates hatlarının İspanyadan getirilmesi için
yurtdışından ithalat yapma yetkisi için adana Tarım il Müdürlüğünden izinler alınması ile ilgili
işlemler mart ayında başlatılmıştır. Haziran ayında yurtdışından fide getirmek için gerekli izinler
alınmıştır. Çukurova üniversitesi Araştırma uygulama alanında bulunan üç adet cam seranın tadilatı
yapılmış 15 Temmuz 2014' de Metam sodyum uygulaması ile solarizasyon yapılmış örtüler 20
ağustosta açılmıştır 4 Eylülde Domates fideleri uçak kargo ile seralara ulaştırılmış ve 6 Eylülde
fidelerin dikimi yapılmıştır. Beyazsinekler için sarı yapışkan tuzaklar thrips için mavi yapışkan
tuzaklar ve Tuta absuluta için feromon tuzakları asılmıştır. Biyotik streslere bakmak için aralık Ayı
içinde domates bitkilerinin genç yapraklarından 1 gr örnek alınmış ve labratuvara getirilmiştir. DNA
ları çıkarılıp dayanıklılık durumlarına bakılması için çalışmalar devam etmektedir.
18.
Proje No
Proje Başlığı
75
19.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Karantina ve
Sertifikasyon Esaslarına Yönelik Hastalık, Zararlı ve Yabancı
Otların Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Dr.Hakan FİDAN,
Bahar GÖKHAN, Nazife A. ADAK, Emine KOCADAL,
Ayşe KARAMANLI, Ayda KONUKSAL ,Cem KARACA
Dr. Reşat DEĞIRMENCI,Yeşim R. DİKKAYA,Gonçe
BAYDAN, Adnan H. KÜÇÜK, Hüseyin KARANFİLOĞLU,
Bora AKGÜN
01/01/2014 - 31/12/2014
382.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Sürvey Çalışmaları: Sürvey amaçlı 3 değişik fenolojik dönemde gidilerek yapılan sürvey çalışmasında
36 noktada karşılıklı 2 tarlada olmak üzere toplam 72 tarlada inceleme yapılarak hastalıklı bitki
örnekleri toplanmış, makroskobik ve mikroskobik olarak teşhis çalışmalarına başlanmıştır. Sebze
alanlarındada aynı işlemler tamamlanırken Meyve Bağ alanlarında görevlendirilmeler olmadığı için
yapılamamıştır
Hastalık Etmenleri: Toplanan örneklerde yapılan inceleme, izolasyon ve teşhis çalışmaları neticesinde
saptanan hastalık etmenleri tespit edilmiştir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tahıl (arpa, buğday,
çavdar) alanlarında 2015 yılında yapılan sürvey çalışmaları ile özellikle arpa ve buğday ekili
alanlardaki zararlı böcekler, doğal düşmanlar, nematotlar, fungal ve viral hastalıklar ve bu hastalıkların
etmenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, tahıl alanlarında yıl içerisinde üç farklı fenolojik
dönemde, atrap, emgi şişesi, elle toplama ve gözle kontrol yöntemlerinden faydalanılarak örnekler
toplanmıştır. Toplanan örneklerin teşhis ve laboratuvar çalışmaları Türkiye’de (Biyolojik Mücadele
Araştırma İstasyonu-Adana ve Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu-Diyarbakır) yapılmıştır. Teşhis
sonuçları gelen Hemiptera, Coleoptera, Lepidoptera, Diptera, Hymenoptera, Thysanoptera,
Neuroptera, Araneida takımlarına bağlı, 26 familyaya bağlı 29 böcek cins ve türü ile Araneida takımına
bağlı 7 familya ve bu familyalara ait 15 örümcek türü belirlenmiştir. Teşhis çalışmaları devam
etmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti meyve-bağ ve minör sebze alanlarında 2015 yılında sürveylerin
yapılması planlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: KKTC, hastalık, Karantina, sertifikasyon, zararlı böcek, yayılış
76
20.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce başlığı
A.B ARIMNET SWIPE
ERA-NET Grant Agreement
No: KBBE 219262
Değişen Çevre Koşullarında Beyazsinek Salgınlarının
Tahmini Bemicia Tabaci
Biyotiplerinde Genetik
Farklılığın Etkisi
Predicting whitefly population outbreaks in changing
environments
TAGEM
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Doç Dr Birol AKBAŞ
Dr. Hakan FİDAN,
01/01/2014 - 31/12/2014
100. 000 Euro
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Çalışma Bölgesi Hatay ilinin Samandağ ilçesi Çevlik Mevkiindeki 200 m2 Plastik sera ve 4 dekarlık
sebze alanından örnekler alınmıştır Sera içerisinde Domates ve Biber bitişik açık alanda Patlıcan
Maydanoz Hıyar ve Narenciye alanı ile çevrili bir bölgeden örnekler alınmıştır.
Toplanan örnekler İlaç atılmamaış polikültür tarımın yapıldığı alandan toplanmış resimde görüldüğü
gibi kapaklı tüplerde tabloda belirtilen miktarlarda ilgili yerlere ulaştırılmıştır.
Bu bölgeden toplana S.nigrum tohumları labratuvarda yetiştirilmiş ve bunlar üzerinden bölgeden
toplanan Beyazsineklerin biyolojileri çalışılmıştır.
Biyolojisi çalışması tamamlanan beyazsinekler ve araziden toplanıp paydaşlara gönderilen örneklerden
kendimize ayırdığımız örneklerin biyotip çalışması virüs vektör ilişkisi ve simbiontları çalışılmıştır.
Toplanan Örneklerden DNA izolasyonu benim doktoramda kullandığım protokolle (Fidan 2010
Dellaporta) manuel yapılmıştır. Tek birey: 4 nanogram ve bir miktar RNA içermekte hacim 20 µl
5 birey : 18 nanogram ve bir miktar RNA içermekte hacim 20 µl
Bu metodla yapılan PCR işlemleri çok başarılı olmamıştır. Daha sonra elimizde olan Thermo Plant
genomic DNA izolasyon kiti kullanılmıştır.
Tek bireyde 12- 18 nanogram DNA 20 µl hacimde elde edilmiş ve bu yöntemle devam edilmiştir.
İşlemler EPENDORF MARKA Gradient PCR ve Rotor GENE Q QIAGEN marka realtime PCR ile
Simbiont çalışmaları yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler; Beyazsinek, virüs, simbiont, direnç
77
ARİMNET
Değişen Çevre Koşullarında Beyazsinek Popülasyon
Salgınlarının Tahmin Edilmesi
Beyaz Sinekler (Bemisia tabaci) ile Taşınan Viruslerin
Proje Alt Başlığı
Irklarının, Vektör Beyaz Sinek Biyotiplerinin Belirlenmesi
ve Taşınma Stratejilerinin Tespit Edilmesi
ZMMAE, Ankara
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Kemal DEĞİRMENCİ
Proje Yürütücüsü
Dr. Cem ERDOĞAN, Yard. Doç. Dr. Nurper GÜZ
Yardımcı Araştırıcılar
01.01.2015/31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015 Yılı: 6.000TL; 2016 Yılı: 6.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje ile ülkemizde farklı konukçularda Tomato yellow leaf curl bigeminivirus
(TYLCV) virüsünün ırklarının belirlenmesi, beyaz sinek biyotiplerinin tespiti ve beyaz sineklerde
bulunan simbiyotik bakterilerin varlığının tespiti amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Adana,
Mersin, Hatay, Antalya, İzmir ve Muğla illerinden örnekler toplanacak ve projenin bütün iş
paketlerinde aynı örnekler kullanılacaktır. Örnekler açık alan ve örtü altında farklı konukçulardan
(Domates, Patlıcan, Süs bitkisi, Yabancı ot vs.) toplanacaktır. Bu illerden Hatay ve Muğla ana
lokasyonu oluşturacaktır. Bu iki lokasyondan toplanan örnekler projenin bütün iş paketlerinde
kullanılacak ve yurt dışı ortakları ile paylaşılacaktır.
21.
Proje No
Proje Başlığı
22.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-11/10-04/02-04 DOKTORA
Karpuz Bakteriyel Meyve Lekesi Hastalığı Etmeninin
(Acidovorax avenae subsp. citrulli (Schaad et al.) Willems
et al.) Tohumda Yaşam Yeri, Ticari Tohumlardan
Tespitinde Uygun Yöntemin Saptanması ve Mücadelesinde
Farklı Tohum Uygulamalarının Etkisi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü–
ADANA
TAGEM
Ali KARATAŞ
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
2012-2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2012: 12.000 2013: 8.000 2014: 4.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışmada, Adana ve Osmaniye illerindeki karpuz üretim alanlarında sorun olan ve tohumla taşınan
karpuz bakteriyel meyve lekesi (Acidovorax avenae subsp. citrulli) hastalığının tohumla taşınma
mekanizması araştırılacaktır. Bu çalışma sonucunda elde edilecek bulgular ile karantina listesinde yer
alan, karpuz ve kavun üretim alanlarında ciddi bir tehdit oluşturan ve tohumdan analizinde standart bir
protokolü olmayan karpuz bakteriyel meyve lekesi hastalığı etmeninin tohumdan teşhisinde yaşanan
sorunların giderilmesine katkıda bulunulacak ve bulgular Bakanlığımızın analiz yapan laboratuarlarında
uygulamaya sunulacaktır.
Çalışmanın bu döneminde uygun tohum ekstraksiyon yönteminin saptanmasına yönelik çalışmalara
devam edilmiş, ticari karpuz ve kavun tohumları testlenmiş ve etmenin tohuma yerleştiği yerin tespitine
yönelik çalışmalar yapılmıştır.
78
23.
Proje No
Proje Başlığı
Domates (S. Lycopersicum) ve Karpuzda (C. Lanatus)
Tohum Kaynaklı Bazı Bakteriyel Hastalık Etmenlerine
Karşı Uygun Tohum Film Kaplama Tekniğinin
Belirlenmesi
BATEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Meral YILMAZ
Proje Yürütücüsü
Doç.Dr. Süleyman KAVAK, Dr. Abdullah ÜNLÜ,
Yardımcı Araştırmacılar
Zir.Veysel ARAS
01.01.2010-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2010:14800 TL 2011: 10000 TL 2012: 10000 TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2013: 10000 TL 2014: 5 000 TL 2015: 2500 TL 2016:
2500 TL
Proje Özeti: Domates (Solanum lycopersicum L.) ve karpuz (Citrullus lanatus L.) ülkemizde en fazla
yetiştirilen sebze türlerindendir. Her iki sebzenin de hazır fide üretiminde ve yetiştiriciliğinde tohumla
taşınan Clavibacter michiganensis subsp. Michiganensis (Cmm) ve Acidovorax citrulli (Aac) gibi
bakteriyel hastalık etmenleri büyük verim ve kalite kayıplarına neden olmaktadır. Her iki etmen içinde,
dayanıklı çeşit olmayışı ve dayanıklılığın aktarımında sorunlar, tohuma karşı uygulanabilecek bir
preparatın olmaması ve tohumda özellikle embiryoda taşınımları mücadeleyi güçleştirmektedir. Bulaşık
tohumlardan gelişen Cmm ve Aac kısa sürede bütün fideliği bulaştırabilmektedir. Bu proje ile her iki
etmene karşı tohuma uygulanabilecek ve tohum gücünü azaltmayacak bir preparatın belirlenmesi ve
bunun film kaplama ile tohuma uygulandığında tohumun bütün ara dönemlerde korunması
araştırılmıştır. Geliştirilecek olan film kaplama ile domates ve karpuz tohumların tohumdan tohuma
veya tohumdan fideye geçecek bulaşıklığın engellenmesi hedeflenmiştir. Bu projede domateste Cmm ve
karpuzda Aac’a karşı Yılmaz ve Baysal’ın daha önceki çalışmalarında en etkili buldukları iki farklı
uçucu yağ, bir antibiyotik, ticari tohum ilacı (Thiram), Bakır hidroksid (%54),Üzüm sirkesi, Peroksi
asetik asit, Tsunami 100 ve bu uygulamaların bazı kombinasyonlarının tohumlara film kaplama tekniği
ile uygulanması, uygulamaların bu patojenlere karşı, in vitro, in vivo (fide üretimi ve yetiştiricilik
koşullarında) ve 1 yıllık depolama (hermetik koşullarda ve ticari paket koşullarında) sonrası, tohumu ve
yetiştirme ortamını koruma potansiyelleri, tohum ve fide sağlığı, tohum ve fide kalitesine etkisi
araştırılmaktadır. Bu amaçla ilk kez yapılan film kaplamanın her iki etmene karşı etkinliği
araştırılmaktadır. Proje başlangıç tarihinden bu yana proje metninde yer alan uygulamaların Cmm, Aac,
tohum kalitesi ve fide üzerine etkileri belirlenmiştir. Etkili bulunan uygulamalar (Kekik ve lavanta
uçucu yağları, bakır sülfat, bakır dozları) ve dozlar film kaplama ile bulaşık tohumlara yüklenmiştir.
Daha sonra hermetik koşullarda yapılan depolama sonrası her 6 aylık dönemde yapılan film kaplamanın
Cmm, Aac, tohum kalitesi ve fide kalitesine yönelik testler tekrarlanmaktadır. Bugüne kadar yapılan ve
2014 yılında gerçekleştirilen testler sonucunda, depolama sonrasında uygulamaların Cmm, Aac, tohum
ve fide kalitesi üzerine etkisinin istatiksel olarak önemli bir değişiklik göstermediği tespit edilmiştir.
Ancak özellikle tohum kalitesine yönelik etkinin 4 yıl ve üzerinde görüleceğinden 2015 ve 2016
yıllarında depolama sonrası testlere devam edilecektir. Yapılan araştırmanın başarı ile sonuçlandırılması
durumunda, domates ve karpuz tohumu ve hazır fide üretimi yapan firmalarda proje çıktıları
uygulamaya aktarılacaktır. Bu çalışma aynı zamanda, sonuçların olumlu çıkması durumunda
genişletilerek diğer hastalık etmenlerine karşıda uygulanabilecek bir model olacaktır.
Domates, Karpuz, Clavibacter Michiganensis Subsp. Michiganensis, Acidovorax citrulli,
Anahtar
Tohum kalitesi, Fide kalitesi, Film kaplama. Uçucu yağlar, Tohum ilaçları, Üzüm sirkesi,
Kelimeler
Peroksi asetik asit, Bakır hidroksit (%54)
79
24.
Proje No
Proje Başlığı
TÜBİTAK TOVAG 113 O 133
Kuru Fasulye Yerli Gen Kaynakları ve Islah Hatlarının Bean common
mosaic virus (BCMV) ve Bean common mosaic necrosis virus
(BCMNV)'a Dayanıklılık Açısından Genetik Karakterizasyonu
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
TÜBİTAK
Dr. İlyas DELİGÖZ
Doç.Dr.Miray SÖKMEN, Dr. Mücella TEKEOĞLU
2013-2015
2013: 85000 TL 2014: 29000 TL 2015: 15000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti:
Projenin bu döneminde ilk olarak Samsun Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (KTAE), Erzurum
Doğu Anadolu Tarımsal Araştırma Enstitüsü (DTAE), Eskişehir Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
Enstitüsü (GTAE), Kahramanmaraş Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu (DGTAE),
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu (BKAİ) ve Sakarya Mısır Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
(MAİ)’ne ait 151 ıslah hattı BCMV’nin NL-4 ırkı, T-180 izolatı ve BCMNV’nin NL-3 ırkına karşı test
edilmiştir. Ayrıca ıslah hatlarında dominant I genine spesifik SW-13 markörü ve resesif bc-12 genine
spesifik SBD-5 markörü kullanılarak PCR çalışmaları yapılmıştır.
Çalışmalar sonucunda test edilen ıslah hatlarının büyük bir bölümünün BCMV’nin NL-4 ırkı ve T-180
izolatına karşı dayanıklı oldukları belirlenmiştir. Moleküler çalışmalar sonucunda ise ıslah hatlarının
çoğunluğunun dominant I genine sahip oldukları ortaya konulmuştur.
2015 yılında ıslah hatlarının test edilmesi ve moleküler yöntemlerle dayanıklılık genlerinin araştırılması ile
ilgili çalışmalara devam edilecektir.
80
25.
Proje No
Proje Başlığı
Biberde (Capsicum annum L.) Moleküler Markörler
Kullanılarak Bazı Hastalık ve Zararlılara Dayanıklı Hat
Geliştirilmesi
Bahçe Kültürleri A. İ. M.Alata
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Hasan PINAR
Proje Yürütücüsü
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ, Pelin Keleş ÖZTÜRK, Dr.
Yardımcı Araştırmacılar
Adem ÖZARSLANDAN, Atilla ATA, Nihal DENLİ,
Mustafa ÜNLÜ, Ceren EKŞİ, Halil GÜR, Doç. Dr.
Nedim MUTLU, Prof.Dr. Saadet BÜYÜKALACA
01/01/2014-01/01/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014:32.000
2015: 23.500
Projenin Toplam Bütçesi
2016: 4.500
Proje Özeti: Birçok önemli bitki türünde olduğu gibi biber ıslahında da klasik yöntemlerle birlikte
moleküler yöntemlerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla özellikle dominant ve tek genle
kontrol edilen birçok biyotik streslere dayanıklılık için moleküler belirteç geliştirilmiş durumdadır. Bu
çalışmada biber üretimini sınırlayan Kök Ur Nematodu (M. incognita,M.arenaria, M.javanica),
Domates Lekeli Solgunluk Virüsü (TSWV), Kök Boğazı Yanıklığı (Phytophthora capsici) gibi bazı
hastalık ve zararlılara dayanınıklığa bağlı olarak geliştirilmiş moleküler belirteçler yardımıyla verim ve
bazı kalite özellikleri bakımından üstün ve söz konusu hastalık ve zararlılara dayanıklı biber hatlarının
geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
26.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
MAS
(Moleküler
Markır
Yardımlı
Seleksiyon)
Kullanılarak Domateste Bazı Hastalık ve Zararlılara
Dayanıklı/Tölerant Hat Geliştirilmesi
Bahçe Kültürleri A. İ. M.Alata
TAGEM
Dr. Hasan PINAR
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ, Dr. Hakan FİDAN, Dr.
Adem ÖZARSLANDAN, Atilla ATA, Nihal DENLİ,
Musatafa ÜNLÜ, Ceren EKŞİ, Halil GÜR, Doç. Dr.
Nedim MUTLU
01/01/2014-01/01/2015
2014:32.000
2015: 23.500
2016: 4.500
Proje Özeti:
Diğer bitki türlerinde olduğu gibi domates ıslahında da klasik yöntemlerle birlikte moleküler
yöntemlerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu amaçla özellikle dominant ve tek genle kontrol edilen
birçok biyotik streslere dayanıklılık için moleküler markır geliştirilmiş durumdadır. Bu çalışmada
domates üretimini sınırlayan Domates Sarı Yaprak Kıvırcıklığı Virüsü (TYLCV), Domates Lekeli
Solgunluk Virüsü (TSWV), Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici, Verticillium dahliae ve Nematod)
gibi bazı hastalık ve zararlılara dayanınıklığa bağlı olarak geliştirilmiş moleküler markırlar yardımıyla
verim ve bazı kalite özellikleri bakımından üstün ve söz konusu hastalık ve zararlılara dayanıklı
domates hatlarının geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
81
27.
Proje No
Proje Başlığı
Alata Sarımsağının (Allium sativum L.) Meristem Kültürü
ile Arındırılması ve Çoğaltılması
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Ceren EKŞİ
Proje Yürütücüsü
Dr.Hakan FİDAN, Nihal DENLİ, Dr. Hasan PINAR. Dr.
Yardımcı Araştırmacılar
Davut KELEŞ
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
40.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İst. Müd.nun kendisine ait tescilli ALATA sarımsağı nın
virüsten arındırılması ve çoğaltılması amacıyla yürütülen bu çalışmada Sarımsakta meristem kültürü ile
virüsten ari tohumluk üretiminde ilk aşamada virüs testlemeleri
1-Başlangıç Materyalinin testlenmesi (ELISA, RT PCR)
2-Generation testlemeleri (G) (ELISA, RT PCR) Bu projede izlenen basamaklar
• Termoterapi
• 37°C’ve 52°C 10 dakika
• Meristem Kültürü
• Virüs Testlemesi
• Kardeşlendirme
• Köklendirme
• Dış Ortam Koşullarına Hazırlama
266 Adet diş ile çalışmalara başlanmıştır. Ayrıca 11 örnek DAS ELISA testlemeleri sonucunda Onion
Yellow Dwarf Potyvirus ( OYDV) ile bulaşık bulunmuştur.Yapılan testlemeler sonucunda tüm örnekler
Leek yellow stripe Potyvirus LYSV ile bulaşık bulunurken diğer virüsler açısından temiz bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Virus, garlic meristem, dokukültürü, DAS ELISA, PCR
Projeyi Yürüten Kuruluş
TÜBİTAK 113 O 105
Fasulyede Bakteriyel Hastalıklara (Bakteriyel Yağ Lekesi
Ve Adi Yaprak Yanıklığı) Karşı Moleküler Markırların
Etkinliğinin Araştırılması
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TÜBİTAK
Doç. Dr. Çiğdem KÜÇÜK
Yardımcı Araştırmacılar
Demet ÇELİK ERTEKİN
Başlama- Bitiş Tarihleri
2014-2016
28.
Proje No
Proje Başlığı
2014: 2000 TL 2015: 3000 TL 2016: 4000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti Projenin 2014 yılı çalışmalarında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü bünyesinde
geliştirilen kuru fasulye ıslah hatlarından seçilmiş olan 14 ıslah hattının Pseudomonas syringae pv.
phaseolicola (Psp) ve Xanthomonas avonopodis pv. phaseoli (Xap) bakteriyel etmenlerine karşı
dayanıklılık durumları hem patojen inokulasyonu hem de moleküler analizler ile tespit edilmeye
çalışılmıştır. Moleküler analizlerde spesifik markörler kullanılarak PCR çalışmaları yapılmıştır. Yapılan
patojen inokulasyonu ve moleküler analizler sonucunda Xap’ye TB117, TB137, TB156, TB199, FÇ290,
FÇ153, FÇ264, FÇ250 ve Zülbiye ıslah hatlarının orta derecede dayanıklı, Psp’ya ise Zülbiye ile TB155
ıslah hatlarının tolerant ve FÇ290 ile Weighing ıslah hatlarının dayanıklı olduğu tespit edilmiştir.
2015 yılında ise seçilen kuru fasulye ıslah hatlarının Psp ve Xap’ye karşı dayanıklılık durumunun
belirlenmesi hem patojen inokulasyonu hem de moleküler çalışmalarla devam edecektir.
82
29.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
AR1245 (TÜBİTAK 1007)
Türkiye F1 Hibrid Sebze Çeşit ve Nitelikli Hat Geliştirme
Projesi
Yazlık Kabaklarda Kabak Sarı Mozayik Virüsü (ZYMV)’ne
Tolerant Nitelikli Hatların Geliştirilmesi
BATEM
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Dr.Hakan FİDAN
Dr. Çetin NACAR, Veysel ARAS, Nihal Denli
Haziran 2010-Haziran 1014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
7.1 Yazlık Kabaklarda Kabak Sarı Mozayik Virüsü (ZYMV)’ne Tolerant Nitelikli Hatların
Geliştirilmesi
Nitelikli hatların geliştirilmesi için ‘Geriye Melezleme Yöntemi’ kullanılmaktadır. Başlangıç
materyalinin oluşturulması aşamasında fide yetiştirmek amacı ile kabak tohumları 2:1 oranında
karıştırılmış ticari torf ve perlit ortamına ekilmişlerdir. Ekim, viyoller içerisine, ana hattan 20’şer adet,
baba olarak kullanılacak genitörden ise 5 adet tohum olacak şekilde yapılmıştır. Elde edilecek fidelerin
plastik seraya dikimleri yapılmıştır. Ana olarak kullanılan üstün özellikli hatlar ZYMV’ye dayanıklı
genitörlerle melezlenmiş ve F 1 ler elde edilmiştir. Elde edilen F 1 tohumları her bir melez 3 tekerrürlü
ve her tekerrürde 100 adet saksı (her saksıda 1 adet bitki) kullanılmıştır. Tohum ekiminden sonra
bitkiler ilk gerçek yaprak aşamaya geldiğinde bitkilere ZYMV virüsü inokule edilmiştir. İnokulasyon
sonrası 1 ay süreyle bitkiler gözleme tabi tutulmuşlardır. Bir ay sonunda tolerant gösteren genotipler
ana ebeveynler ile geriye melezlemeleri yapılmıştır. Bu proje boyunca aynı şekillde 3 defa geriye
melezleme yapılmıştır. 3 geriye melezleme döneminden sonra 4 defa testleme ve kendileme çalışmaları
yapılmış ve GM 3 BC 4 tolerant genotipler elde edilmiştir. Yapılan ıslah çalışması sonuçları Tablo 46’de
belirtilmiştir. Sonuç olarak ZYMV’ye tolerant on hat seçilmiştir (Z-1-O-2-1; Z-1-O-2-2; Z-1-O-3; Z1- -5-2, Z-1-O-5; Z-2-O-5-4; Z-50-O-5-3; Z-50-O-8-4; Z-50-O-9-5; Z-6-O-3-2).
83
213O101 TÜBİTAK-1001
Doğu Akdeniz Bölgesinde Yetiştirilen Biberlerde Virüs
Hastalıklarının Saptanması ve Farklı Biber Populasyonlarında
Önemli Virüslere Karşı Reaksiyonlar ile Bazı Dayanıklılık
Genlerinin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Çukurova Üniversitesi
Adana BMAİ ve Alata BKAİ
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Prof. Dr. Saadettin BALOĞLU
Proje Yürütücüsü
Pelin KELEŞ ÖZTÜRK ve Duygu ALTUNÖZ
Yardımcı Araştırmacılar
2014-2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
193.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Bu çalışma, 2014-2017 yılları arasında Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye
illerinde açık alanda yetiştirilen sivri biber, dolmalık biber ve salçalık biber çeşitleri ile virüs hastalık
belirtisi gösteren diğer biber çeşitlerinde, mevcut virüs hastalıklarının saptanması, bulunan virüs
izolatlarının karakterizasyonu (biyolojik, serolojik ve moleküler olarak filogenetik sınıflandırma şeklinde)
ve salçalık biber olarak bölgede son derece önemli olan Karaisalı biber populasyonunu ile Kahramanmaraş
kırmızı biberinde, çalışmada saptanacak en çok kalite ve verim kaybına neden olan virüs/virüslere karşı
reaksiyonların belirlenmesi; ayrıca Karaisalı populasyonun saf hatlarında bazı virüs hastalıklarına karşı
dayanıklılık genlerinin varlığının araştırılması amacıyla yürütülecektir.
30.
Proje No
Proje Başlığı
31.
Proje No
Proje No
Proje Başlığı
AR1245
Hıyarda Hıyar Mozaik Virüsü (CMV) İle Bitki Besin Elementi
İlişkilerinin Araştırılması
Projenin İngilizce Başlığı
Ordu Üniversitesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd.
Yrd. Doç.Dr. Ercan EKBİÇ
Proje Yürütücüsü
Haziran 2012-Haziran 2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
20.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma bitki bünyesindeki besin elementi miktarı ile biyotik stres koşulları arasındaki
ilişkileri değerlendirmek amacı ile yürütülmüştür. Bu amaca yönelik olarak Cemre ve Melen Hıyar çeşitleri
su kültüründe yetiştirilmiş ve bitkiler ilk gerçek yapraklı aşamaya geldiğinde Hıyar Mozaik Virüsü (CMV)
inokulasyonu yapılmıştır. Bitkilerin besin elementi içerikleri (P, K, Ca, Mg, S, Zn, Fe, Cu, Mn, B) ile taze
ve kuru ağırlık değerleri incelenmiştir. Hıyar mozaik virüsü Cemre çeşidinde yeşil aksam taze (virüslü bitki:
28.75 g, virüssüz bitki 30.73 g) ve kuru ağırlık değerleri (virüslü bitki: 2.39 g, virüssüz bitki 2.46 g) üzerine
etkili çıkmazken Melen çeşidinde virüs bitki taze ağırlıkları (virüslü bitki: 31.49 g, virüssüz bitki 34.02 g)
üzerine etkili olarak bulunmuştur. Kök taze ve kuru ağırlık değerleri incelendiğinde her iki çeşitte de virüslü
ve virüssüz bitkiler arasında önemli farklılık çıkmamıştır.
Bitki köklerinde yapılan iyon analizleri sonucunda Melen çeşidinde sadece Fe miktarı virüslü (1301.9 ppm)
ve virüssüz bitkiler (1167.5 ppm) arasında önemli çıkmış, incelenen diğer besin elementleri yönünden
istatistiksel anlamda önemli farklılıklar bulunamamıştır. Cemre çeşidinde ise Fe ve B değerleri sırası ile
virüslü bitkilerde 2018.9 ppm ve 21.60 ppm virüssüz bitkilerde 1664.6 ppm ve 26.72 ppm olarak bulunmuş
ve aradaki bu farklılıklar istatistiksel anlamda önemli çıkmıştır.
Bitki yeşil aksamında yapılan iyon analizleri sonucunda Cemre çeşidinde Mn ve S değerleri arasındaki
farklılıklar istatistiksel olarak önemli çıkmış CMV diğer besin elementleri üzerinde önemli çıkmamıştır.
Cemre çeşidinin virüslü bitkilerinde Mn ve S değerleri sırasıyla 54.98 ppm ve %0.65, virüssüz
bitkilerindeki değerleri ise 58.94 ppm ve %0.69 olarak belirlenmiştir. Melen çeşidinde ise sadece B
elementi virüslü bitkilerde 43.06 ppm ve virüssüz bitkilerde 45.49 ppm olarak belirlenmiş ve farklılık
istatistiksel olarak önemli çıkmıştır.
Anahtar Kelimeler: Virüs, hıyar, dayanıklılık, tolerant, meknik inokulasyon
84
TAGEM/TSKAD/14/A13/P02/06
Doğu Akdeniz İklim Koşullarında Damla Yöntemiyle
Sulanan Yerfıstığında Optimum Sulama Programının
Oluşturulması Ve Kısıntılı Sulama Stratejilerinin Verim Ve
Kalite Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Tarsus Toprak
Projeyi Yürüten Kuruluş
ve Su Kaynakları Lokasyonu
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Doç.Dr. S. Metin SEZEN
Proje Yürütücüsü
A.Yazar, Y.B.Çolak, O.Kara, C.,Kurt, D.Konuşkan
Yardımcı Araştırmacılar
Doç.Dr. Seral Yücel, S.Tekin, V.Alaç, S. Subaşı
2014- 2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
87.800 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje ÖzetiBu proje ile Çukurova bölgesinde tam, geleneksel ve kısmi kök kuruluğu kısıntılı sulama
stratejileri altında yefıstığında su-verim ilişkilerinin belirlenmesi, birim sulama suyu ile daha fazla
kaliteli ürünü verebilecek sulama programlarının saptanması amaçlanmıştır. Diğer bir deyişle Class A
Pan buharlaşmasına göre en uygun sulama programlaması oluşturmaktır. Proje sonuçlarının, özellikle
yerfıstığı yetiştiriciliğinde Çukurova Bölgesi çiftçilerine, yerfıstığını işleyen fabrikalara yararlı olacağı
ve bu alanda bilimsel birikime önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Deneme alanında bulunan yerfıstığı bitkilerinin köklerinde görülen kararma belirtilerinden yapılan
izolasyon sonucu yer fıstığında kök boğazı çürüklüğü hastalığı etmeni Aspergillus niger fungusu, hasat
döneminde yapraklarda geç yaprak leke hastalığı (Cercosporidium personatum) , toprakaltı
zararlılardan tel kurdu (Agriotes spp.), Duponchelia fovealis Zeller pupası, yapraklarda yeniklere yol
açan pamuk çizgili yaprak kurdu (Spodoptera exiqua) zararlıları belirlenmiş, gerekli mücadele
çalışmaları yapılmıştır.
32.
Proje No
Proje Başlığı
85
B. MEYVE-BAĞ HASTALIKLARI ALT ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ELMA ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Ayşe ÖZDEM (Ankara ZMMAE)
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Türkiye’deki Elma Üretim Alanlarında Görülen Elma Kara
Lekesi Hastalığı Etmeni Venturia ineaqualis’in Bazı Fungisit
Gruplarına
Karşı
Dayanıklılık
Seviyesinin
Belirlenmesi.(Doktora)
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enst. Müd.
Projeyi Yürüten Kuruluş
YALOVA
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Zühtü POLAT
Danışman: Doç. Dr. Harun BAYRAKTAR Ankara Ünv. Ziraat
Yardımcı Araştırmacılar
Fak.
01.01.2016 - 31.12.2018
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin yıllara Göre
Bütçesi
2016: 40.000TL 2017: 30.000TL 2018: 30.000TL
Proje Özeti:
Bu çalışmada elma üretim alanlarında yaygın olarak görülen kara leke hastalığı etmeni
Venturia ineaqualis’e karşı yoğun olarak kullanılan ve yüksek seviyede dayanıklılık riski olan
bazı fungisit gruplarının risk durumları klasik yöntemler ve moleküler markörler kullanılarak
değerlendirilecektir. Proje kapsamına giren elma bahçelerinden elma karaleke hastalığı
belirtileri gösteren bitki örnekleri alınarak laboratuvara getirilecektir. Ülkemiz elma üretiminin
önemli bir kısmını sağlayan Bursa, Çanakkale, Isparta, Karaman, Niğde, Denizli illerindeki
elma bahçelerinde sürveyler yapılacaktır. Alınan enfekteli bitki dokularından etmenin
izolasyonu yapılacak ve her izolat tek spor izolasyonu yöntemi ile saflaştırılacaktır. Elde edilen
izolatların dayanıklılık seviyeleri moleküler markörler ve klasik yöntemlerle belirlenecektir. Bu
çalışmadan elde edilecek sonuçlar gereksiz fungusit kullanımı ve ekonomik kayıpları
engelleyerek bu hastalık yönetimi için elma üreticilerine faydalı bilgiler sağlayacak hem de
dayanıklılık riskini azaltacak fungusit yönetim stratejilerinin geliştirilmesine katkıda
bulunacaktır. Ayrıca fungusit gruplarına göre farklı üretim alanlarındaki Venturia ineaqualis
populasyonlarının dayanıklılık risk haritası oluşturulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Venturia ineaqualis, Elma (Malus domestica), fungisit, dayanıklılık, PCR
86
2.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KİRAZ ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER (Bornova ZMAİ)
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Proje Danışmanı
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
İzmir ve Manisa İllerinde Kirazlarda Hasat Sonrasında
Meyve Çürüklüklerine Neden olan Fungal Etmenlerin
Saptanması, Yaygınlıklarının Belirlenmesi ve Mücadele
Olanaklarının Araştırılması(Doktora Projesi)
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Uzm.Ayşe UYSAL
Prof.Dr. Pervin KINAY TEKSÜR
01.01.2016-31.12.2018
2016-35.500TL
2018-29.500TL
2017-29.500TL
Proje Özeti
Ege bölgesi Türkiye’de kiraz yetiştiriciliği açısından ekonomik öneme sahiptir ve ihracatın
da büyük bir kısmını sağlamaktadır. Kirazda bazı fungal hastalıklar; hasat öncesinde bahçede
başlayıp, hasat sonrasında işleme, paketleme, taşınma ve market aşamasına kadar devam
etmektedir. Hasat sonrasında kirazda meyve çürüklüklerine neden olan; Monilinia spp.,
Botrytis cinerea, Rhizopus stolonifer, Penicillium spp., Cladosporium spp. ve Alternaria spp.
fungal etmenleri kiraz meyvelerinde ciddi ürün kayıpları oluşturmaktadır. Bu kayıpların en aza
indirilmesi için hasat öncesi dönemden başlayarak önlemler alınması gerekmektedir. Bu
nedenle ele alınan çalışmada, İzmir ve Manisa illerinde kirazlarda hasat sonrasında meyve
çürüklüklerine neden olan etmenlerin saptanması, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve en
yaygın saptanan etmenlere karşı mücadele olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır.
Bahçelerde bitkinin farklı fenolojik dönemlerinde (çiçek ve meyve), hasat sonrasında depolarda
survey çalışmaları yapılarak, kiraz meyvelerinde etmenler ve oranları belirlenecektir.
Mücadeleye yönelik olarak; in vitro koşullarda fungisitlerin etmenlere olan etkinliği ve
duyarlılık düzeyleri belirlenecek, daha sonra in vivo koşullarda etkinliği değerlendirilecektir.
Latent enfeksiyonlar dikkate alınarak çiçeklenme döneminden itibaren in vitro ve in vivo da
etkili bulunan aktif maddelerle hasat dönemine kadar ilaçlama programları oluşturulacaktır.
Ayrıca, bir biyolojik mücadele ajanının (Metschnıkowıa pulcherrima maya izolatı) da hasat
sonrasında kirazda meyve çürüklüklerine olan etkinliği değerlendirilecektir. İlaçlama programı
yapılan bahçelerden hasat edilen sağlıklı görünümlü kiraz meyvelerine hasat sonrası
uygulamalar yapılarak soğuk hava depolarında muhafaza edilecek ve bu uygulamaların kirazda
meyve çürüklüklerine olan etkileri ortaya konulacaktır. Bu proje çalışmasıyla, Türkiye
ekonomisi için çok önemli olan kiraz meyvelerindeki çürüme sorununa çözüm
amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Kiraz, hasat sonrası fungal hastalıklar, hastalık yönetimi
87
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Isparta, Konya, Afyonkarahisar İllerinde Kiraz Ağaçlarındaki
Bakteriyel Kanser ve Zamklanma Hastalığının Yaygınlığının
Belirlenmesi, Etmenlerin Klasik, Moleküler Yöntemlerle
Tanısı ve Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü -Eğirdir
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Şeyma Reyhan ERDOĞAN
Yardımcı Araştırmacılar
Hamza ŞENYURT, Yusuf ÖZTÜRK, Dr. Mesut İŞÇİ, Dr.
Hasan Cumhur SARISU, Fatih ERDOĞAN,
Dr. Raziye ÇETİNKAYA YILDIZ (Adana BMAİM)
01.01.2016 -31.12.2019
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin yıllara Göre
Bütçesi
2016: 35.000 TL -2017: 45.000 TL- 2018: 45.000 TL-2019:
15.000 TL
Proje Özeti:
Kiraz ülkemiz meyve yetiştiriciliğinde önemli yeri olan meyve türlerindendir. Fakat kiraz
üretimini, verimini ve kalitesini azaltan birçok hastalık bulunmaktadır. Bunlardan biri de
bakteriyel kanser ve zamklanma hastalığıdır. Pseudomonas syringae pv. syringae ve P.
syringae pv. morsprunorum etmenlerinin neden olduğu bakteriyel kanser hastalığı Dünyada
meyve üretimi yapılan hemen her yerde yaygın olarak görülmektedir. Hastalık mücadelesinin
zor olması ve özellikle kimyasal mücadelenin sınırlı olmasından dolayı her yıl önemli kayıplara
neden olmaktadır. Ülkemizde bu hastalıkların teşhisi konusunda bazı çalışmalar bulunmasına
rağmen, bölgemizdeki yaygınlık oranı ve çeşitlerin bu etmene karşı reaksiyonu ile ilgili
çalışmalar yetersizdir. Bu çalışmayla bölgemizde önemli kiraz yetiştiriciliği yapılan yerlerde
hastalığın yaygınlığı belirlenecektir. Bakteriyel etmenin görüldüğü ağaçlardan toplanan
örneklerden elde edilecek olan izolatların morfolojik, biyokimyasal testlerle ve moleküler
yöntemlerle tanısı yapılacaktır. Tanısı yapılacak olan izolatların patojenite testleri ile
virulensliği belirlenecek ve ticari öneme sahip bazı kiraz çeşitlerin bu etmenlere karşı
reaksiyonları belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Bakteriyel kanser ve zamklanma, kiraz, Pseudomonas syringae pv.
syringae, Pseudomonas syringae pv. morsprunorum, yaygınlık
88
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
TAGEM-BS-12/A08-P01/02-17
Proje Başlığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Kiraz ve Badem Ağaçlarında
Fitoplazma Etmenlerinin Tanılanması
-
Proje Alt Başlığı
Diyarbakır Zirai Mücadele Merkez Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Osman ÇİFTÇİ
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
01.01.2013- 31.12.2015
40.000
Proje Özeti: Araştırmanın amacını, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerinde badem ve kiraz
bahçelerinden alınan sürgün örneklerinin moleküler yöntemlerle test edilerek fitoplazmalar
yönünden sağlık durumlarının ortaya konması oluşturmuştur. Arazi çalışmaları sonucu
toplanan sürgün örnekleri moleküler yöntemlerden nested-PCR (polimeraz zincir reaksiyonu)
ve kesilmiş fragmentlerin uzunluğundaki farklılık (RFLP; restiriction fragment length
polymorphisim) yöntemleri ile test edilmiştir.
2013 proje rapor döneminde kiraz ve badem ağaçlarının fitoplazma hastalıkları yönünden
belirlenmesi amacıyla eylül-kasım ayları arasında Diyarbakır’dan 19 ve Şanlıurfa’dan 56
sürgün örneği olmak üzere toplan 75 örnek toplanmış yapılan moleküler çalışmalar
neticesinde örneklerde fitoplazma etmenine rastlanılmamıştır.
Proje rapor dönemine ait olan çalışma takvimine uygun olarak Mardin il ve ilçelerinde
yer alan kiraz ve badem ağaçlarının fitoplazma hastalıkları yönünden belirlenmesi amacıyla
eylül-kasım ayları arasında kiraz ve badem alanlarında sürveyler yapılmış ve alınan örnekler
moleküler analizlere tabi tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kiraz, Badem, Fitoplazma, Nested-Polimeraz Zincir Reaksiyonu, RFLP
89
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM–BS–12/ 08 - 01 / 02 - 18
Orta Anadolu Bölgesinde Kiraz Ağaçlarında Kurumalara
Neden Olan Cytospora spp’nin Tespiti, Yaygınlığı ve
Hipovirülent Irklarının Varlığının Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TAGEM
Ülkem TANIKER
Süreyya ÖZBEN
Servet UZUNOK
Tülin SARIGÜL ERTEK
01.01.2013/31.12.2016
2013 Yılı: 10.000TL, 2014 Yılı: 8.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu projede, kiraz (Prunus avium L.) ağaçlarında kuruma ve geriye ölüm problemine neden
olan Sitospora kanserinin teşhisi, bölgemizdeki yaygınlığı ve biyolojik mücadelesinde
kullanmak amacıyla hipovirülens izolatlarının belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Proje amaçları doğrultusunda 2013 yılı Nisan, Mayıs, Haziran ve Kasım aylarında yürütülen
arazi çalışmalarında Afyon, Konya ve Isparta illerine ait 5 ilçe ve 33 bahçeden toplam 182
adet bitki örneği alınmıştır. Numuneler laboratuara getirilerek analize tabi tutulmuştur. Alınan
örneklerden 182 adet Cytospora spp. izolatı elde edilmiştir. Eğik agar ortamına alınan tüm
kültürler buzdolabında +4 °C’de saklanmıştır.
2014 yılı Temmuz ve Ekim aylarında yürütülen arazi çalışmalarında Ankara, Afyon, Konya ve
Isparta illerine ait 7 ilçe ve 46 bahçeden toplam 122 adet bitki örneği alınmıştır. Numuneler
laboratuara getirilerek analize tabi tutulmuştur. Alınan örneklerden 122 adet Cytospora spp.
izolatı elde edilmiştir. Eğik agar ortamına alınan tüm kültürler buzdolabında +4 °C’de
saklanmıştır.
Proje kapsamındaki illerin ilçe ve köylerdeki hastalık yaygınlık oranları tartılı ortalama esas
alınarak hesaplanmıştır (Bora ve Karaca 1970).
90
3.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
TURUNÇGİL BAHÇELERİNDE ENTEGRE MÜCADELE
ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Ali ÖZTOP (Antalya BATEM)
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Öneren Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Şerbetçiotu ve Turunçgillerde Hastalık Etmeni
Viroidlerin Varlığı, Biyolojik ve Moleküler
Karakterizasyonu ile Gen Bankası Oluşturulmasına
Yönelik Çalışmalar
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü
TAGEM
Uzm. Pakize GÖK GÜLER
01.01.2016 / 31.12.2018
2016:
2017:
2018:
2019:
Proje Özeti: Ülkemizde şerbetçiotu (Humulus lupulus L.) üretimi Bilecik ilinde sınırlı bir
alanda gerçekleştirilmektedir. Şerbetçi otu bitkisinde ükemizde viroidler ile ilgili bir çalışma
yapılmamıştır. Bu çalışma ile şerbetçi otu bitkilerinde dünyada varlığı bildirilen üç farklı
viroid türünün Hop stunt viroid (HpSVd), Hop latent viroid (HLVd) ve Apple fruit crincle
viroid (AFCVd) ülkemizde var olup olmadığı, dağılımı, biyolojik ve moleküler özellikleri
araştırılacaktır. Yürütülecek çalışmada ikinci bitki grubu olan turunçgillerde günümüze kadar
bildirilen 12 farklı turunçgil viroidi yeniden yapılan adlandırmalar ile oluşturdukları hastalık
belirtilerine göre 7 farklı viroid (Citrus Exocortis Viroid (CEVd) (Turunçgil Cüceleşme
hastalığı), Citrus Bent Leaf Viroid (CBLVd: CVd-I), Citrus Cachexia Viroid (CCaVd) (CVdII: HpSVd) (Turunçgil Gözenekleşme Hastalığı), Citrus Dwarfing Viroid (CDVd: CVd-III),
Citrus Bark Cracking Viroid (CBCVd:
CVd-IV), CVd-V ve CVd-OS) olarak
isimlendirilmiştir. Bu çalışmada turunçgil çeşitlerinde bildirilen viroidlerin varlığı
taranacaktır. Genellikle karışım halinde bulunan turunçgil viroidleri saf viroid izolatları olarak
birbirinden ayrılarak nükleotid dizilimleri belirlenecektir. Dizilimleri belirlenen viroidlerin
biyolojik karakterlerinin belirlenmesi amacıyla etmenler, Etrog citron (Citrus medica L.)
bitkileri üzerine aktarılacak ve oluşturduğu simptomlar gözlenecektir. Biyolojik
karakterlerinin belirlenmesi amacıyla portakal (Citrus sinensis L.), lif kabağı (Luffa
aegyptiaca L.), mor yaprak (Gynura aurantiaca L.) bitkileri de çalışmada kullanılacaktır.
Viroidler CTAB yöntemi kullanılarak bitki yapraklarından total nukleik asit analizi
gerçekleştirilerek PCR yöntemi ile belirlenmeye çalışılacaktır. Ayrıca viroidler şerbetçi otu ve
turunçgil bitkilerinden viroid purifikasyonu (SPAGE) gerçekleştirilerek belirlenmeye
çalışılacaktır. Elde edilen viroidlerdeki nükleotid farklılıkları Single Strand Conformation
Polymorphism (SSCP) analizi ile belilenecektir. Viroidlerin saf izolatlar olarak elde edilmesi
poliakrilamid jel üzerinden gerçekleştirilecektir. Yapılacak çalışmada elde edilen verilerle
ülkemizde ilk defa şerbetçi otu ve turunçgil viroidleri için gen bankası oluşturulmaya
çalışılacak ve veriler hazırlanan web sayfasında paylaşılacaktır. Oluşturulması planlanan
patojen gen bankası ülkemiz için bir ilk olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Şerbetçiotu, Turunçgil, Viroid hastalıkları, Pospiviroidae, Pospiviroid,
HpSVd
91
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
TAGEM-BS-14/08-02/02-13
Proje Başlığı
Turunçgil Meyvelerinde Ekşi Çürüklük (Geotrichum citriaurantii) Hastalığının Mücadelesinde Potasyum Sorbat
(C 6 H 7 KO2 ) ve Sodyum Bicarbonat’ın (NaHCO3) Etkilerinin
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MERSİN
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Halil GÜR
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Bülent ALTAN, Seyfeddin FARUK, Osman UYSAL ve Prof.
Dr. Şener KURT
Başlama ve Bitiş Tarihi
01.01.2015- 01.01.2017
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
2015: 5.000 TL.- 2016: 5.000 TL.
Proje Özeti
Ülkemizde Akdeniz Bölgesi, Türkiye’deki toplam turunçgil üretiminin %70’ini
karşılamaktadır. 2012 yılı TÜİK verilerine göre Adana’da 842.921 ton Mersin’de 825.279 ton
ve Hatay’da 602.749 ton toplamda 2.270.949 ton turunçgil üretimi gerçekleşmiştir. Hasattan
sonra meyve ve sebzelerde en büyük kayıplar fungal patojenler tarafından oluşturulan
çürüklerle meydana gelmektedir. Bunlar, turunçgillerde önemli zararlar yapan, kaliteyi düşüren
ve genellikle raf ömrünü bitiren hastalık etmenleridir. Bu kayıpları en aza indirmek için uzun
süreden beri değişik fungisitler yaygın biçimde kullanılmaktadır. Turunçgil yüzeylerinde kalan
kimyasal kalıntılar insan ve çevre sağlığını tehdit etmektedir. Hasat sonrası fizyolojisi
konusundaki bilgi eksikliği ve hasat sonrası depo şartlarının uygun olmaması gibi nedenler
kayıpları arttırmaktadır. Gelişmekte olan ülkelerde hasat sonrası ürün kayıpları turunçgillerde
%23-33 arasında değişmekte olup önemli bir yer tutmaktadır (Coursey,1981).
Turunçgillerde hasat (derim) sonrası meyvelerdeki bozulmaların ana nedeni olarak görülen
çürümeler, esas olarak Penicillium digitatum, P. italicum ve Geotrichum citri-aurantii
fungusları tarafından oluşturulmaktadır.
Sonuç olarak, turunçgillerde ekşi çürüklüğe neden olan Geotrichum citri-aurantii ‘nin
Potasyum Sorbat (C 6 H 7 KO 2 ) ve Sodyum bicarbonat (NaHCO3) kimyasalının değişik dozları
uygulanarak kontrolü sağlanacak ve hasat sonrası ekonomik kayıpların azaltılmasına
çalışılacaktır. Hasat sonrası hastalıklara uygulanan ruhsatlı kimyasalların az sayıda bulunması;
çalışmanın bu alanda önemli bir boşluğu da doldurmasını sağlayacaktır.
92
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–12/ 08 - 02 / 02 - 19
Citrus Yellow Vein Clearing Virus’un Adana, Hatay ve
Mersin Limon Alanlarında ve Fidanlıklardaki Durumu ile
Ticari Limon Çeşitlerindeki Reaksiyonlar ve Virüs Vektör
İlişkisinin Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüAdana
TAGEM
Dr. Melike YURTMEN
Prof. Dr. N. ÖNELGE, Uzm. P. GÜLER, Uzm. M.
KARACAOĞLU
2013-2015
2013: 7.000 TL. 2014: 5.000TL.
2015: 3.000TL.
Proje Özeti:
Virüs ve virüs benzeri hastalık etmenlerinin herhangi bir tedavi yönteminin olmaması, diğer
etmenlerden farklı olarak karşılaşılan problemin boyutunu artırmaktadır. Özellikle vektör ile
taşınabilen bir etmen söz konusu olduğunda epidemi söz konusudur. Son yıllarda Adana’da
turunçgil sarı damar açılması (Citrus yellow vein clearing virüs: CYVCV) olarak adlandırılan
yeni bir virüs hastalığının varlığı belirlenmiştir. Bu hastalık, vektör yaprak bitleri ile de
taşındığından limon yetiştiriciliği için büyük bir tehlike arz etmektedir. Hastalık, dünyada
sadece Pakistan ve Hindistan’da rapor edilmiş olup gerek ülkemiz ve gerekse dünya için
yenidir. Bu nedenle yapılacak çalışmada; Adana, Mersin ve Hatay illeri limon alanlarında,
fidanlıklarda ve turunçlarda CYVCV’ün yayılış alanları belirlenecek ve kütdiken, interdonato,
yediveren, meyer, ve Kıbrıs limon çeşitlerindeki reaksiyonları incelenecektir. Bununla
birlikte, CYVCV ile ilgili iç ve dış karantina listelerindeki durumuna karar vermede
kullanılacak zararlı risk analizi çalışmalarına veri toplanacak, hastalıkla ilgili bölge üreticileri,
sivil toplum kuruluşları ve teknik personel eğitimi; seminer, broşür, afiş, kitapçık vb gibi
etkinlikler çerçevesinde gerçekleştirilecek ve vektörü yaprakbitlerine karşı mücadele
yapılması sağlanacaktır.
93
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-12/08-02/02-20
Turunçgillerde Sorun Olan Bazı Virüs ve Viroid Hastalık
Etmenlerinin Multipleks RT-PCR ile Tanılanması
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Bengi TOPKAYA KÜTÜK
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Doç. Dr. Bayram ÇEVİK
Nejla ÇELİK, Dr. İlknur POLAT, Şenay KURT
Ertuğrul TURGUTOĞLU
01.03.2013 – 30.03.2016
Projenin Toplam Bütçesi:
2013: 15.000 TL 2014: 8.000 TL 2015: 8.000 TL
Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti
Bu çalışma ile turunçgillerde sorun olan, ekonomik kayıplara neden olan ve sertifikasyon
programlarında arındırılmaya çalışılan Citrus tristeza virus (CTV), Citrus tatter leaf virus
(CTLV), Citrus psorosis virus (CPsV), Citrus exocortis viroid (CEVd) ve Citrus cachexia
viroid (CCaVd) hastalık etmenlerin multipleks RT-PCR ile eş zamanlı tanılanması
amaçlanmıştır.
Projenin ikinci yılı olan 2014 yılında, çalışılan virüs ırkları ile bulaşık olan fidanlardan
alınan yaprak ve sürgün örneklerinden yapılan total RNA izolasyonları tekrarlanmıştır.
Etmenlere ait Ters Transkripsiyon PCR (RT-PCR) optimizasyonları devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Turunçgil, Multipleks PCR, Virüs ve viroid hastalık etmenleri
94
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Bilgi
Mutasyon Islahı Yolu ile Minneola Tangeloda Turunçgil
Kahverengi Leke Hastalığı (Alternaria alternata f. sp.
citri)’na Tolerant Tiplerin Belirlenmesi
ALATA Bahçe Kül. Araşt. İst. Md.’lüğü
TAGEM
Dr. Güçer KAFA
Dr. Ercan CANIHOŞ
(Biy. Müc. Ar. İs. Md., Adana)
Dr. Serap T. DEMİRAY (Biy. Müc. Ar. İs. Md., Adana)
2012 - 2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Toplam bütçe: 70.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Minneola tangelo aşı gözlerine akut gamma ışını uygulaması yaparak, mutasyon ıslahı yolu
ile Minneola tangeloda Turunçgil kahverengi leke hastalığı (Alternaria alternata f. sp.
citri)’na tolerant tiplerin elde edilmesidir.
Rapor döneminde yürütülen çalışmaların materyalini, M1V1 bitkilerinden alınan aşı gözleri,
Yerli turunç (Citrus aurantium L.) anaçları ve arazi malzemeleri oluşturmuştur.
13 yılında elde edilmiş olan M1V3 mutant bitkilerinin kontrollü serada rutin bakım ve
yetiştirme koşullarında gelişmeleri devam etmektedir. Mutant bitkilerin gelişme ve sürgün
verme güçleri farklılık gösterdiğinden, aynı koşullarda toleranslık testlerinin yapılabilmesi
için hızlı sürgün gelişimi gösteren bireyler budanmıştır. Benzer sürgün gelişimi sağlandığında
testler yapılacaktır.
95
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TÜBİTAK-TOVAG-111O657 / 1001
Klasik ve Somatik Melezleme Yöntemleri Kullanılarak
Turunca Alternatif Yeni Turunçgil Anaçların Geliştirilmesi
Çukurova Üniversitesi
TÜBİTAK
Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU
Dr. Melike YURTMEN, Dr. Ercan CANIHOŞ
2012-2015
357.970 TL.
Proje Özeti: Biyotik ve abiyotik faktörler bakımından önemli özelliklere sahip genotipler
arasında demir klorozuna (alkali topraklara adapte olabilecek) ve Tristeza virüs hastalığı ile
Phytophthora citrophthora’ nın neden olduğu kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalığına
tolerant yeni anaçların geliştirilmesi için somatik ve klasik melezleme çalışmalarından
yararlanılması amaçlanmaktadır. Melezlemelerde kullanılacak ebeveyn bireyler ve bunlardan
elde edilecek hatlar Tristeza ve in başlangıç materyalini oluşturması itibariyle Tristeza ve
Phytophthora citrophthora yönünden analiz edilerek, elde edilecek bireylerde bu etmenler
yönünden toleranslık durumları değerlendirilecektir.
96
Proje No
TÜBİTAK-1001 Proje No: 113O454
Proje Başlığı
Adana, Mersin ve Hatay İllerinde Turunçgil Bahçelerinde
Pseudomonas syringae pv.syringae (Turunçgil Bakteriyel Dal
Yanıklıgı
Hastalığı
Etmeni)
nin
Yaygınlığı
ve
Karakterizasyonu ile Bazı Turunçgil ve Sert Çekirdekli
Meyve Ağacı Çesitlerinin Hastalığa Reaksiyonlarının
Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TÜBİTAK
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Yeşim AYSAN
Dr. Raziye ÇETİNKAYA YILDIZ
Ali KARATAŞ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013-2016
Projenin Toplam Bütçesi
98.000 TL
Proje Özeti:
Bu proje çerçevesinde patojenin turunçgil üretiminin yoğun olarak yapıldığı Adana, Mersin ve
Hatay illerinde yaygınlığı ve yoğunluğunun ortaya konması hedeflenmektedir. Hasta
bitkilerden elde edilecek izolatlar, hem biyokimyasal metodlarla hemde moleküler bir yöntem
olan PCR tanılanacak ve izolatlar arasındaki genotipik akrabalık (Rep-, Box-, Eric-PCR ile)
ortaya konacaktır. Ayrıca virülensliği yüksek bir bölge izolatı kullanarak Adana, Mersin ve
Hatay illerinde ekonomik olarak üretimi yapılan ve daha önce etmene karşı duyarlılığı
belirlenmemiş portakal, mandarin, limon greyfurt, şeftali, nektarin, kaysı ve erik çeşitlerinin
hastalığa duyarlılığı bu çalışma çerçevesinde ortaya koyulacaktır. Ayrıca çalışma sonunda
elde edilecek bulgular yapılacak yayınlar ve ikili görüşmelerle ilgili kişilerle paylaşılacaktır.
97
Proje No
Proje Başlığı
Alt Proje Adı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TÜBİTAK-KAMAG- 112G025 / 1007
Turunçgillerde sektörel gelişim ve ihracat şansını
artıracak çeşit ve anaç geliştirme
Mutasyon yoluyla uçkurutana tolerant yeni limon
çeşitlerinin geliştirilmesi
Çukurova Üniversitesi
TÜBİTAK
Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU
Dr. Melike YURTMEN, Dr. Ercan CANIHOŞ, Dr. Serap
T. DEMİRAY
2013 - 2017
3.500.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Türkiye limon ihracatının lokomotifi konumunda olup Uçkurutan hastalığına duyarlı olan
Kütdiken limon çeşidinin Uçkurutan hastalığına dayanıklı hale getirilmesi bir zorunluluktur.
Uçkurutan hastalığı sebebiyle Türkiye limon üretim alanlarında çok sayıda ağaç kaybı ve
verim düşüklüğü söz konusudur. Kültürel önlemlerle bir noktaya kadar kontrol edilebilen
Uçkurutan hastalığı ile mücadelede en kesin yol dayanıklı çeşitlerle üretim yapmaktır. Bu alt
iş paketinde Kütdiken çeşidi kalitesinde ve Uçkurutan hastalığına dayanıklı yeni limon
çeşitlerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
98
Proje No
Proje Başlığı
Alt Proje Adı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TÜBİTAK-KAMAG- 112G025 / 1007
Turunçgillerde sektörel gelişim ve ihracat şansını artıracak
çeşit ve anaç geliştirme
Klasik Ve Somatik Melezleme Yöntemleriyle Alkali
Topraklara Adapte Olabilen, Tristeza Virüs Hastalığı ve
Phytopthora citropthora Etmeninin Neden Olduğu Kök ve
Kök Boğazı Çürüklüğü Hastalığına Tolerant Yeni
Turunçgil Anaçları Geliştirilmesi
Çukurova Üniversitesi
TÜBİTAK
Prof. Dr. Turgut YEŞİLOĞLU
Dr. Melike YURTMEN, Dr. Ercan CANIHOŞ, Dr. Serap
T. DEMİRAY
2013 - 2017
3.500.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu alt iş paketinde biyotik ve abiyotik özellikler bakımından önemli özelliklere sahip
genotipler arasında klasik ve somatik melezleme çalışmaları yapılarak Tristeza virüs hastalığı
ile Phytopthora citropthora’ nın neden olduğu kök ve kök boğazı mantar hastalığına tolerant
ve alkali topraklara adapte olabilecek yeni anaçların geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
99
Proje No
Proje Başlığı
Alt Proje Adı
Projeyi Yürüten Kuruluş
KKTC’de Turunçgillerde Virüslerden Arındırma ve Çeşit
Geliştirme Projesi
KKTC Gıda, Tarım ve Enerji Bakanlığı, Tarımsal
Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Konce BAYDAR
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Tüm bitki türlerinde olduğu gibi narenciyede de etkin bir mücadele yöntemi olmayan virüs ve
virüs benzeri hastalıklar, üretim alanlarında önemli sorunlara yol acmakta ve ilerleyen
evrelerde ağaç ölümlerine varan zararlar oluşmaktadır. Böylelikle üretim alanlarında ciddi bir
azalma gözlemlenmekte ve ekonomik kayıplar ortaya çıkmaktadır.
Bu nedenle proje kapsamında; iklim koşulları bakımından turunçgil yetiştiriciliğine
oldukça elverişli olan ülkemizde, yetiştiriciliği yapılan turunçgil çeşit envanterinin
oluşturulması ardından virüs ve virüs benzeri hastalıkların neden olduğu problemlerin çözümü
için arındırma ve indeksleme çalışmalarının başlatılarak üreticilere ve fidancılık kuruluşlarına
virüs hastalıklarından temiz turunçgil üretim materyali sağlanmış olacaktır. Aynı zamanda
turunçgillerde ıslah ve adaptasyon çalışmaları ile KKTC turunçgil sektörünün dünyada
meydana gelen talep değişikliklerine uygun çeşitlerle üretim yapabilmesi için dinamik bir yapı
kazandırılmış olacaktır.
100
4.
Ülkesel Proje Adı
ZEYTİN ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Koordinatörü
Tevfik TURANLI (Bornova ZMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-09/04-04/02-09
Bazı Zeytin Çeşitlerinin Zeytin Dal Kanseri Hastalığı Etmeni
Pseudomonas savastanoi pv. savastanoi’ye Karşı Duyarlılık
Düzeylerinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüBornova/İzmir
TAGEM
Dr. Nursen ÜSTÜN
Dr. Nursen ÜSTÜN (2010-2014), Uzm. Nurengin METE
(2010-2014), Erhan İlhan BOZKURT (2010-2011),
Uzm. Neziha ARSLAN (2011-2014), Uzm. Ali KARATAŞ
(2010-2014), Prof. Dr.Hatice ÖZAKTAN (2010-2014),
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ (2012-2014)
1.01.2010-31.12.2014
18550 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Anavatanı Türkiye olan zeytin bitkisi tüm Akdeniz ülkelerinin önemli bir bitki türüdür.
Çeşit zenginliğine sahip olan ülkemizde Zeytin dal kanseri hastalığı (Pseudomonas savastanoi
pv. savastanoi) zeytinin önemli hastalıklarından biridir. Ülkemizde zeytin yetiştiriciliği yapılan
farklı bölgelerinde sorun yaratan hastalığın mücadelesi oldukça güçtür. Dayanıklı çeşit en
önemli mücadele alternatiflerinden biri olarak görülmektedir. Dünyada bugüne kadar hastalığa
karşı tam dayanıklı çeşit bulunamamış sadece daha az duyarlı (veya tolerant) çeşitler
saptanmıştır. Ülkemizde yaygın yetiştirilen yerli zeytin çeşitlerinin hastalığa karşı duyarlılık
düzeyini belirlemek amacıyla bu çalışma ele alınmıştır.
Çalışma kapsamında 2010-2011 yuıllarında Ege (Manisa ve İzmir), Akdeniz (Hatay) ve
Marmara (Çanakkale ve Balıkesir) bölgelerinden 66 farklı bahçeye ait 78 zeytin dal kanseri
örneği toplanmıştır. İzolasyon çalışmaları sonucunda toplam 87 adet izolat elde edilmiştir.
İzolatlar biyokimyasal ve moleküler (PCR) testler kullanılarak tanılanmıştır. İzolatların Indol
Asetik Asit (IAA) üretme yetenekleri belirlenmiştir. Virulenslik belirleme denemeleri klima
odasında saksılarda yetiştirilen ‘’Manzanilla’’ çeşidi zeytin fidanları üzerinde
gerçekleştirilmiştir. En virulent bulunan 2 izolat duyarlılık düzeyi belirleme çalışmalarında
kullanılmıştır. Yaygın yetiştirilen zeytin çeşitlerinin hastalığa karşı duyarlılık düzeyleri klima
odasında saksılarda yetiştirilen zeytin fidanları üzerinde yapay inokulasyon koşullarında 2 en
virulent izolatla yapılan 2 farklı denemede belirlenmiştir. Birinci denemede Manzanilla,
Memecik, Memeli, Ayvalık, Domat, Gemlik ve Sarı Ulak, ikinci denemede ise Manzanilla,
Edremit, Saurani, Kilis ve Uslu çeşitleri test edilmiştir.
Denemelerin sonunda hiçbir çeşit dayanıklı bulunmamış, ancak çeşitler arasında
duyarlılık farkı belirlenmiştir. Birinci denemede Memecik ve Ayvalık çeşitleri, ikinci
denemede ise Uslu çeşidi test edilen çeşitler arasında hastalığa karşı en az duyarlı bulunmuştur.
Bazı çeşitler izolatlara göre farklı duyarlılık göstermiştir.
Bu çalışma ile ilk defa Türkiye’de zeytin çeşitlerinin Zeytin dal kanseri hastalığına karşı
duyarlılık düzeyleri saptanmıştır.
ANAHTAR KELİMELER: Zeytin dal kanseri, tanılama, IAA, PCR, virulenslik, çeşit,
duyarlılık
101
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-13/08-05/02-10
Manisa İlinde Zeytin Halkalı Leke Hastalığının (Spilocaea
oleaginea (Cast.)) Mücadelesinde Farklı İlaçlama Zamanlarının
Etkililiğinin ve Erken Uyarı Modelinin Kullanım Olanağının
Araştırılması
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
TAGEM
Dr. Barbaros ÇETİNEL
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER, Dr. Dilek POYRAZ,
Uzm. Ayşe UYSAL
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2014 - 31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi 2014:13.000TL -2016:10.00TL
2015:10.00TL
Proje Özeti
Manisa ili Akhisar ilçesi Zeytinliova beldesinde bir önceki yıl hastalığın görüldüğü, iki
üretici bahçesi seçilerek tesadüf blokları deneme desenine göre etiketleme işlemleri yapılmış
olup parselasyon tamamlanmıştır. İmetos Pro 200 tahmin ve erken uyarı sistemi alınarak
deneme bahçesine kurulmuştur. Sistemin çalıştırılmasına yönelik proje teklifinde önceden
belirtilen konidiospor olgunlaşması ve doğal yayılımının izlenmesine yönelik çalışmalar
başlatılmıştır ve devam etmektedir. Ayrıca sonbahar döneminde birinci ilaçlamayla başlayan
program 2 (Marmara bölgesinde uygulanmakta olan) ve program 3 (Akdeniz bölgesinden
modifiye edilen) için 2.10.2014 tarihinde ilaçlama yapılmıştır.
102
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–11/04-04/02-07
Batı Anadolu’da Zeytinlerde Görülen Meyve Çürüklük
Etmenlerinin Saptanması ve Çürüklüklerin Bazı Kalite
Özelliklerine Etkisi Üzerinde Araştırmalar (Doktora)
Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
TAGEM
Nuray Körükmez AYDOĞAN
01/03/12-31/03/14
17.000 TL
Proje Özeti
Zeytin ülkemiz ve bölgemiz çiftçisi için ekonomik önemi yüksek bir meyvedir. Son yıllarda
zeytin ağaç dikimi Dünya’da olduğu gibi ülkemizde de artmıştır. Zeytin ağacının dikimindeki
bu hızlı artış nedeniyle daha önce görülmeyen hastalıklar problem olmaya başlamıştır. Bu
hastalıklar ekonomik olarak hem üründe hem de kalitede verime yansımaktadır.
Bu çalışmada, Batı Anadolu Bölgesi’nde bulunan Aydın (Bozdoğan, Merkez,, Çine,
Sultanhisar, Germencik, Söke, Karacasu, Kuyucak, Koçarlı), Balıkesir (Ayvalık, Burhaniye,
Bandırma, Edremit, Erdek,Gömeç), Manisa (Akhisar, Kırkağaç, Saruhanlı, Salihli, Soma),
İzmir (Bayındır, Torbalı, Bergama, Urla, Kemalpaşa, Selçuk, Tire, Dikili), illerinde yetiştirilen
zeytininler de meyve çürüklüğüne neden olan fungal hastalık etmenleri belirlenecek ve önemli
bulunan etmenlerin moleküler yöntemlerle teşhisi yapılacaktır. Bu illerden zeytin erken olum
ve geç olum dönemlerinde çürüklüğe neden olan fungal etmenleri belirlemek amacı ile ağaç
üzerinden lezyonlu ve sağlam meyveler alınacaktır. Alınan meyvelerdeki mevcut fungal
hastalıklar ile bu hastalıkların semptomatik özellikleri ortaya konulacaktır. Hastalık etmeninin
meyve kriterlerini etkileyip etkilemediği araştırılacaktır. Patojen bulunan hastalık etmenleri
mikroskopik ve moleküler olarak da tanımlanacaktır. Bu çalışma Ülkemizde ilk defa
yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Zeytin meyve çürüklüğü, Colletotrichum acutatum, C. gleosporioides,
Botryosphaeria dothidea, Neofusicoccum luteum
103
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ANTEPFISTIĞI ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Serpil KARADAĞ (Gaziantep AFAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/10-01/02-11
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yeni Tesis Antepfıstığı
Bahçelerinde Kurumalara Neden Olan Fungal Etmenlerin
Belirlenmesi ve Mücadelesine Yönelik Çalışmalar
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr. Kamil SARPKAYA
Proje Yürütücüsü
Başlama- Bitiş Tarihleri
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
Serpil KARADAĞ
Yasemin Bengü YILMAZ
Hakan USANMAZ
Mehmet UZUN
Prof. Dr. Canan CAN
Prof. Dr. Şener KURT
2014-2015
Projenin Toplam Bütçesi:
2014: 16.460 TL
Yardımcı Araştırmacılar
2015: 8.000 TL
Proje Özeti: Antepfıstığı ülkemiz için önemli bir stratejik üründür. Tüm bitkisel üretimlerde
olduğu gibi antepfıstığında da yetiştiriciliği sınırlayan bazı bitki koruma sorunları
bulunmaktadır. Özellikle bahçe tesis aşamasında ve bitkilerin yeni yerlerinde gelişim
dönemlerinde bitki hastalıkları, bunlar içerisinde de fungal hastalıklar, önemli zarar veren
grubu oluşturur. Hastalık-sağlık dengesinde bazı yetiştiricilik pratiklerinin düzgün
uygulanmayışı gibi faktörler bitkilerde hastalığı arttıran nedenler olarak ortaya çıkabilir.
Antepfıstığı üretiminin %94’ü Güneydoğu Anadolu Bölgesinde gerçekleştirilmektedir.
TÜİK verilerine göre toplam ağaç sayısı bakımından son 5 yıl içerisinde %12 lik bir artış söz
konusudur. Yani yeni bahçe tesisine yönelim artmıştır. Bununla birlikte GAP projesi
çerçevesinde antepfıstığı alanlarında sulama yaygınlaşmaya başlamıştır. Bölgenin değişen
yetiştiricilik koşulları ile yeni tesis antepfıstığı alanlarında solgunluk ve kurumaların da artış
gösterdiği üretici şikâyetlerinden anlaşılmaktadır.
Bu proje ile yeni tesis edilen bahçelerde ve fidanlıklarda kurumalara neden olan fungal
hastalık etmenleri araştırılmakta, değişmeye başlayan üretim koşulları ve yetiştiricilik
hatalarının hastalık etmenleri ile ilişkisi incelenmekte ve bölgelere göre kurumaların yaygınlığı
belirlenmeye çalışılmaktadır.
Projenin 2014 yılı çalışmaları Gaziantep ilinde yürütülmüş ve bölgede kurumaların
yaygınlığının %8,96 olduğu belirlenmiştir. Diğer taraftan bitki yaşı, dikim şekli ve ara tarım
uygulamaları kurumalar ile ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Kurumalara neden olabileceği
düşünülen fungus türleri belirlenmiş ve en sık karşılaşılan türlerin Fusarium türleri ve
Paecilomyces variotti olduğu belirlenmiştir.
104
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TÜBİTAK-EVRENA-112O554
Türkiye’de Antepfıstığı (Pistacia vera) ve diğer Pistacia
Türlerinde Alternaria Yanıklık Hastalığına Neden Olan
Alternaria spp.’nin Moleküler ve Patojenik Karakterizasyonları
ve Hastalık Epidemiyolojisinin Araştırılması
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Projeyi Destekleyen Kuruluş TÜBİTAK
Yrd. Doç. Dr. Hilal ÖZKILINÇ
Proje Yürütücüsü
Başlama- Bitiş Tarihleri
Prof. Dr. Canan CAN
Dr. Kamil SARPKAYA
Prof. Dr. Şener KURT
Dr. Fatma KONUKOĞLU
Doç. Dr. Tobin PEEVER
2013-2015
Projenin Toplam Bütçesi:
289.000 TL
Yardımcı Araştırmacılar
Proje Özeti: Türkiye, Antepfıstığı (Pistacia vera L.) üretiminde Dünya’da üçüncü sırada yer
almaktadır ve Alternaria yanıklığı bu önemli ürün bitkisi için en ciddi fungal hastalıklardan
biridir. İklim ve çevre şartlarının hastalığı destekleyici olduğu dönemlerde hastalık ciddi
zararlara yol açabilmektedir ve Türkiye’de son yıllarda epidemi yapmaya başlamıştır.
Hastalığın etkin kontrolü için bilinmesi gereken patojenin moleküler ve patojenik çeşitliliği,
patojen popülasyon yapıları ve hastalık epidemiyolojisi hakkında çok az veri bulunmaktadır.
Alternaria spp., kültür şartlarına bağlı olarak morfolojik karakterlerinde yüksek plastisite
göstermektedir ve bu durum geleneksel taksonomik yaklaşımlarla patojen tayini yapmayı
zorlaştırmaktadır. Fungal taksonomide kullanılan geleneksel morfolojik kriterlere ek olarak,
moleküler markörlerin yardımı ile tür tayinleri ve sınırları daha kesin bir şekilde belirlenebilir.
Önerilen araştırma projesinde amaçlar:
(i) Antepfıstığında Alternaria yanıklığı ile ilgili patojen tür/türlerin morfolojik ve
moleküler kriterler ile belirlenmesi, tür içi farklı filogenetik hatların araştırılması ve
hangi türlerin Antepfıstığı meyve ve yaprak hastalıklarıyla ilişkili olduğunun
değerlendirilmesi;
(ii) Farklı konukçu (yabani ve kültür türleri) ve farklı lokasyonlarda örneklenmiş patojen
popülasyonlarda genetik yapının ve eşey tipi genlerinin dağılımlarının belirlenmesi,
gen/genotip göçünün tahmin edilmesi;
(iii) Fungisit uygulamaları yapılan (Antepfıstığı bahçeleri) ve fungisit uygulanmayan
(Antepfıstığı bahçeleri ve yabani Antepfıstığı konukçuları) ağaçlardan örneklenen
izolatlarda in vitro fungisit testlemeleri ile fungisit duyarlı/dirençli fenotiplerinin
belirlenmesi
(iv) Hastalık epidemiyolojisi ile ilgili çeşitli parametlerin (başlangıç inokulum dağılımları,
spor dağılımları ve bunun çeşitli iklim faktörleri ile ilişkisi, infeksiyon ve epidemilerin
takibi, yaprak ve meyve ıslaklık sureleri) araştırılması.
105
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde Antep
fıstığında Salkım ve Sürgün Yanıklık Hastalığı
(Botryosphaeria dothidea (Moug.:Fr.) Ces & De Not.)’nın
Durumu ve Mücadelesine Yönelik Çalışmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,
Adana
TAGEM
Dr. Serap TOKER DEMİRAY
Dr. Ercan CANIHOŞ, Uzm. Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
01.01.2015 - 31.12.2017
2015:15.000
2016: 10.000
2017: 10.000
Proje Özeti:
Bu çalışmada, Doğu Akdeniz (Gaziantep, Kilis ve Mersin) ve Güneydoğu Anadolu
(Mardin) bölgelerinde bulunan illerde antep fıstığı salkım ve sürgün yanıklık hastalığı
(Botryosphaeria dothidea)’nın yaygınlığı ile şiddetinin belirlenmesi ve uygun bir ilaçlama
programının oluşturulması amaçlanmıştır. Çalışmanın materyalini antep fıstığı (Pistacia vera
L.) ile kurulmuş bahçeler, salkım ve sürgün yanıklık hastalığı etmeni Botryosphaeria
dothidea (Moug.:Fr.) Ces & De Not., ilaçlama aletleri, fungisitler ile arazi ve laboratuvar
malzemeleri oluşturacaktır.
Gaziantep, Kilis, Mersin ve Mardin illerinde planlanan sürvey çalışmaları yapılarak, hastalığın
bölgedeki yaygınlığı ve şiddeti ortaya konulacaktır. Etkili bir ilaçlama programı
oluşturabilmek için, yurtdışında aynı konuda yapılmış farklı çalışmalardan yararlanarak iki
farklı program denenecektir. Bu denemelerde, farklı gruplardan ve yurtdışı çalışmalarda
hastalığın mücadelesinde etkili bulunmuş 6 fungusit kullanılacaktır. Böylece bölgemiz
koşullarında en uygun ilaçlama programının tespit edilmesinin yanı sıra, uygulanan
fungusitlerin bizim ekolojimizdeki performansları da değerlendirilmiş olacaktır. Çalışmalar
sırasında üreticiler için düzenlenecek eğitimlerle de antep fıstığı yetiştiricilerinin bitki koruma
sorunları konusunda yetkinleştirilmesi ve hazırlanacak el broşürü ile de sonuçlarımızın yaygın
olarak uygulanması hedeflenmektedir.
106
6.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
FINDIK ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Kibar AK (Samsun KTAE)
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Külleme Hastalığının Fındıkta Verim, Kalite ve Bitki
Gelişimine Olan Etkisinin Belirlenmesi ve Hastalığa
Karşı Mücadele Olanaklarının Araştırılması
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Arzu SEZER
Yusuf BİLGEN, Ahmet GÖĞÜS, Ömür DUYAR, Ümit
ESER, Ercan ER, Çiğdem BULAM KÖSE
01. 01.2016 – 31.12.2018
2016: 30.000
2017: 19.000 2018: 9.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Ptojenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti
Fındık ülkemizin en önemli tarım ürünlerinden biri olup, ülkemiz üretim ve ihracatta dünya
lideri durumundadır. Ancak Türkiye’de birim alandan elde edilen ürün miktarı diğer önemli
fındık üretici ülkelerin çok gerisindedir. Çeşitli fındık hastalık ve zararlılarının bunda rolü
olduğu bir gerçektir. Fındıkta külleme hastalığı [Phyllactinia guttata, Erysiphe (sect.
Microsphaera) sp.] çok yaygın olarak gözlenmekte, fındık verimini, kalitesini ve bitki
gelişimini olumsuz yönde etkileyebileceği bilinmektedir. Ancak üreticiler tarafından
mücadelesi genellikle ihmal edilmekte ve hastalığa karşı ruhsatlı bir bitki koruma ürünü de
bulunmamaktadır. Proje ile hastalığın neden olduğu zararın net bir şekilde belirlenmesi ve
etkin mücadele programının ve hastalığa karşı etkili bitki koruma ürünlerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Bu kapsamda bazı meyve, sebze ve bağlarda görülen külleme hastalıklarına karşı ülkemizde
ruhsatlı olan ve etkili olduğu bilinen beş adet aktif madde iki farklı ilaçlama programında
fındıkta külleme hastalığına karşı denenecektir. Hastalığa karşı İlaçların etkinlikleri
belirlenirken, etkin mücadele sağlanan uygulamalar ile ilaçsız kontrol uygulamasındaki verim,
bazı kalite kriterleri (meyve ve iç ağırlıkları, sağlam iç oranı vb.) ve bitki gelişimine ait bazı
kriterler (sürgün gelişimi gibi) karşılaştırılacak, hastalığın etkisi belirlenecektir.
Çalışma, 2016-2018 yıllarında iki farklı lokasyonda (Giresun ve Samsun illerinde), tombul
fındık çeşidinin hakim olduğu fındık bahçelerinde yürütülecektir.
Anahtar Kelimeler: Fındık, külleme, mücadele, verim, kalite
107
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-12/10-03/02-21
Fındıkta Botrytis cinerea’nın Neden Olduğu Çotanak
Yanıklığı
Hastalığının
Mücadele
Olanaklarının
Araştırılması
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Arzu SEZER
Çiğdem BULAM KÖSE, Ahmet GÖĞÜS, Ebru GÜMÜŞ,
Sedef AYTAN
01. 01.2013 – 31.12.2015
2013: 15.000 2014: 14.000 2015: 8.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Ptojenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Fındık ülkemizin en önemli tarım ürünlerinden biri olup, ülkemiz üretim ve ihracatta dünya
lideri durumundadır. Ancak Türkiye’de birim alandan elde edilen ürün miktarı diğer önemli
fındık üretici ülkelerin çok gerisindedir. Çeşitli fındık hastalık ve zararlılarının bunda rolü
olduğu bir gerçektir. Bunlardan Botrytis cinerea’nın neden olduğu çotanak yanıklığı fındıkta
doğrudan ürün miktarını etkileyen önemli bir hastalıktır. Günümüze kadar hastalığa karşı bir
mücadele programı oluşturulmamıştır ve bununla ilgili zirai mücadele teknik talimatı
bulunmamaktadır.
Proje ile hastalığa karşı mücadele olanakları araştırılarak uygun bir metodun belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Çalışmanın birinci yılında (2013) Fenhexamid 500g/l, Cyprodinil+Fludioxonil %37,5+%25,
Pyraclostrobin+Boscalid %6,7+%26,7, Pyrimethanil 300g/l, Iprodione %50, İmazalil 500g/l
etkili madde içeren kimyasal fungisitler; Bacillus subtilis 1,34 g/l QST 713 ırkı ve Bacillus
subtilis Y1336 içerikli biyolojik fungisitler in vitro’da Botrytis cinerea’nın iki izolatına karşı
hem miselial gelişime hem de konidi çimlenmesine etkileri bakımından değerlendirilmişlerdir.
Sonuçlara göre seçilen Cyprodinil+Fludioxonil %37,5+%25 ve Pyraclostrobin+Boscalid
%6,7+%26,7 etkili maddeli kimyasal fungisitler, Bacillus subtilis 1,34 g/l QST 713 ırkı içeren
biyolojik fungisit ile bir bitki aktivatörü (Lactobacillus acidophilus fermentasyon ürünü
855,81 g/I SL) arazide dört farklı ilaçlama programı kapsamında denenmişlerdir. Hastalığın
kontrolünde kültürel bir yöntem olarak budama uygulaması da arazi denemesinde ayrı bir
karakter olarak ele alınmıştır. İlaçlama programları ve budama çalışmaları planlandığı şekilde
yürütülmüş ancak sayım zamanında deneme alanında hastalık gözlenmediğinden
uygulamaların etkisi değerlendirilememiştir.
2014 yılında arazide mücadele programı aynı şekilde yürütülmüş ancak yine hastalık çıkışı
olmamış ve değerlendirme yapılamamıştır.
Her iki yılda da hastalık çıkışının olmamasında bölgede Haziran ve Temmuz aylarında
yaşanan kuraklığın etkisi olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Fındık, Botrytis cinerea, mücadele, ilaçlama programı
108
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Bilgi (Karadeniz İhracatçı Birlikleri)
Fındıkta İlkbahar Donlarından Korunmak için Yaprak
Tomurcuklarının Açımını Geciktirici Bazı Uygulamalar
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Karadeniz İhracatçı Birlikleri
Dr. Arzu SEZER
Çiğdem BULAM KÖSE, Ahmet GÖĞÜS, Ebru GÜMÜŞ,
Yusuf BİLGEN
01. 01.2015 – 31.12.2016
2014: 13.000 2015: 7.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Ptojenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Fındık ülkemizin en önemli tarım ürünlerinden biri olup, ülkemiz üretim ve ihracatta dünya
lideri durumundadır.
Ülkemizin en önemli ihracat ürünlerinden biri olan fındık için ilkbahar donları önemli bir
problemdir ve bazı yıllarda bölgelere göre değişmekle birlikte zarar % 100’lere ulaşmaktadır.
Genel olarak tüm meyvelerde tomurcuk patlama döneminin geciktirilmesi ilkbahar
donlarından korunma açısından önemli bir husustur. Kaolin, bitkisel yağlar, beyaz latex boya
gibi ürünler ve bazı hormonlar bu amaçla çeşitli bitkilerde denenmiş ve olumlu sonuçlar
vermiştir. Üreticiler arasında Bordo bulamacı uygulamalarının da tomurcuk açımını
geciktirdiği yönünde bilgiler mevcuttur. Ancak bu konuyla ilgili bir literatüre rastlanmamıştır.
Bu çalışmada esas olarak kaolin (% 6), soya yağı (%10), ayçiçek yağı (%10), beyaz latex boya
(1/1 oranında suyla karıştırılarak) ve bordo bulamacı (% 1’lik) uygulamalarının fındıkta
tomurcuk patlamasının geciktirilmesine etkileri araştırılacaktır.
Kaolin ve beyaz latex boya uygulamaları fındıkta tozlanma dönemi bittikten sonra 3 hafta
arayla 2 kez, Bordo Bulamacı uygulaması ise diğer uygulamaların ikincisinin yapıldığı
zamanda (tomurcuklar patlamadan önce) bir kez yapılacaktır. Hiçbir uygulamanın yapılmadığı
ve 2 kez su uygulaması yapılan iki kontrol uygulaması da çalışmaya dahil edilecektir.
Uygulamaların tomurcuk patlamasına etkilerini belirlemek için şubat ayı sonundan itibaren
tomurcuk patlamaları takip edilecek ve kaydedilecektir. Uygulamaların fındığın hasat
olgunluğuna gelme zamanına ve bazı kalite özelliklerine etkileri de belirlenecektir. Deneme
Giresun’da tombul çeşidi ile kurulu bir bahçede 2 yıl üst üste yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fındık, don zararı, kaolin, bitkisel yağ, beyaz latex boya, bordo bulamacı
109
7. Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BAĞDA ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ (Bornova ZMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–11 / 04-01 / 02-08
Ege Bölgesi Bağlarında Yaprak Kıvrılması Hastalığı ile İlgili
Virüslerin Tanılanması ve Karakterizasyonu (Doktora Tez
Projesi)
Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Uzman Serkan ÖNDER
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2011 – 31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi:
2012: 25.000 TL
2013: 15.000 TL
Proje Özeti
GLRaV ile ilişkili virüslerden GLRaV-2, GLRaV-8, GLRaV-Pr ve GLRaV-De
virüslerini içeren izolatların otsu indikatörlere inokule edilmesi amacıyla Nicotiana occidentalis,
Nicotiana benthamiana, Nicotiana clevelandii, Chenopodium quinoa ve Chenopodium
amaranticolor otsu indikatörlerinin yetiştirilmesi ve seçilen 13 izolatın bu indikatörlere mekanik
inokulasyon yöntemiyle inokule edilmesiyle ilgili çalışmalar bu dönem içerisinde
gerçekleştirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda GLRaV-8 ve GLRaV-De virüslerini
içeren U5 numaralı izolatın inokule edildiği N. benthamiana indikatörlerinde kenarları nekrotik
halkayla çevrili doku nekrozları gözlemlenmiştir. İndikatör bitkinin kaynak olarak kullanıldığı
RT-PCR çalışmalarında sözkonusu indikatör bitkide GLRaV-8 virüsü tespit edilirken GLRaVDe virüsü tespit edilememiştir. Ayrıca bu dönem içerisinde kısmi genom dizileme hizmeti
alınan 29 izolatın NCBI Gen Bankasına kayıt işlemleri gerçekleştirilmiş ve erişim numaraları
alınmıştır. 2013 yılı içerisinde gerçekleştirilen filogenetik analizlerde yerel izolatların NCBI
Gen Bankası’ndan karşılaştırması için kullanılan referans izolat sayısı GLRaV-2, GLRaV-3,
GLRaV-4, GLRaV-5, GLRaV-Pr ve GLRaV-De etmenlerinde arttırılarak nükleotid düzeyinde
dendogramlar ve % benzerlik oranlarını analizleri tekrarlanmıştır. Hedef genom dizilerinin
protein kodlamalarından dolayı nükleotid dizilerinin aminoasit çevrimleri yapılarak aminoasit
düzeyinde dendogramları ve % benzerlik oranlarının analizleri de bu dönem içerisinde
gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bağ, Yaprak Kıvrılması hastalığı, tanılanması
110
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-09/04-01/02-13
Bağda Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Proj esi
Ege Bölgesi Bağlarında Bağ Kanseri Hastalığı Etmeninin
(Agrobacterium vitis) Karakterizasyonu, Bazı Önemli Asma
Anaç ve Çeşitlerinin Duyarlılıkları Üzerine Araştırmalar
Research on Susceptibility of Some Grapevine Rootstocks and
Scions and Characterization of the Crown Gall Disease Agent
(Agrobacterium vitis) in Aegean Region Grapevines
Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Davut Soner AKGÜL
Serkan ÖNDER, Prof. Dr. Kemal BENLİOĞLU, Dr. Ümit
ÖZYILMAZ, Şermin ÇELİK, Oğuzhan SOLTEKİN
01/01/2010 – 31/12/2014
24.300 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu projede Ege Bölgesi bağ alanlarından toplanan bağ kanseri etmeninin (Agrobacterium vitis)
moleküler karakterizasyonu yapılarak, ekonomik yönden önemli olan 10 farklı asma anacı ve 32
farklı asma çeşidinin patojene olan duyarlılıkları belirlenmiştir. Bu amaçla Aydın, Denizli, İzmir
ve Manisa’dan toplanmış taze urlardan bakteri izolasyonu yapılmış ve 16 adet A. vitis izolatı elde
edilmiştir. Bu türe ve farklı opin tiplerine özgü primerle yapılan PCR ve jel elektroforez
testleriyle tüm izolatların octopin türü opin ürettikleri saptanmış ve bu testin doğruluğu tüm opin
türlerine özgü referans kültürlerle doğrulanmıştır. Ayçiçeği, domates ve datura bitkilerine
yapılan inokulasyonlarla en büyük ur oluşturan izolat (AV6/1) patojen olarak kabul edilmiş ve
çeşit duyarlılığı çalışmalarında kullanılmıştır. Asma anaçları ve çeşitlere ait kalemler, torf, çam
kabuğu, talaş ve perlit karışımında köklendirilerek serada fidan üretilmiş ve yeşil sürgünler 2025 cm boya eriştiğinde patojen inokulasyonu yapılmıştır. Her bir yeşil sürgün 1 mm çapında
delinerek 10 µl bakteri süspansiyonu (107 hücre/ml) inokule edilmiş ve fidanlar iklim odası
koşullarında (18C sıcaklık, %70 nem ve 16 saat aydınlık / 8 saat karanlık) 3 ay süreyle
geliştirilmişlerdir. Sonra yeşil sürgünler üzerinde oluşan urların çapı ölçülüp ağırlıkları
tartılmıştır.
2 yıllık çeşit duyarlılığı çalışmaları sonunda, Ramsey ve 1613C asma anaçlarının en tolerant,
420A ve 41B’nin ise en duyarlı olduğu tespit edilmiştir. Üzüm çeşitlerinden ise Bornova
Misketi, Fantasy Seedless ve Cabernet Sauvignon en tolerant, Sultani Çekirdeksiz grubundan S1,
S4 tipleri ve Sultan 7 çeşidi ve çekirdekli sofralık üzüm çeşidi Mevlana’nın en duyarlı oldukları
öngörülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Asma, Agrobacterium vitis, çeşit duyarlılığı, opin tipleri
111
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No
Ülkesel Proje Başlığı
Alt Proje Başlığı
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Dr. Nurdan GÜNGÖR SAVAŞ
Dr. Nurdan GÜNGÖR SAVAŞ
Serkan ÖNDER, Esra ALBAZ
1.01.2015-31.12.2015
2015: 240.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Koordinatörü
Alt Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Ülkesel Projenin Genel
Bütçesi:
2015: 30.000 TL
Alt Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
Proje Özeti:
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da
bulunmaktadır. Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer
enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlamadan önce
enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege bölgesinde bağ küllemesinde yaprak
enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki salkım taslakları hastalıkla
enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir. Teklif edilen bu proje ile
kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla değişik ilaçlama programları
denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi kapsayan sekiz ilde yürütülecektir
ve farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu uygulamalardan en başarılı olanın
belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.),
kimyasal mücadele.
112
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.)
Karşı Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüAnkara
TAGEM
Servet UZUNOK
Süreyya ÖZBEN, Ülkem Tanıker
01/01/2015-31/12/2015
2015 yılı: 30000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje özeti
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da
bulunmaktadır. Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer
enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlama ile ikinci
ilaçlama arasında enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, İç Anadolu Bölgesinde
bağ küllemesinde yaprak enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki
salkım taslakları hastalıkla enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir.
Teklif edilen bu proje ile kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla
değişik ilaçlama programları denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi
kapsayan sekiz ilde yürütülecektir ve farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu
uygulamalardan en başarılı olanın belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.),
kimyasal mücadele
113
Proje No
Proje Başlığı
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/ADANA
TAGEM
Dr. Ercan CANIHOŞ
Dr. Serap T. DEMİRAY
01.01.2014 – 31.12.2014
2014: 30.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti:
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da
bulunmaktadır. Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer
enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlama ile ikinci
ilaçlama arasında enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege bölgesinde bağ
küllemesinde yaprak enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki
salkım taslakları hastalıkla enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir.
Teklif edilen bu proje ile kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla
değişik ilaçlama programları denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi
kapsayan sekiz ilde yürütülecektir ve farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu
uygulamalardan en başarılı olanın belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), Bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.),
kimyasal mücadele.
114
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu- Bornova/İzmir
TAGEM
Dr.Dilek POYRAZ
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER
Dr. Barbaros ÇETİNEL
Uzm. Ayşe UYSAL
01.01.2015-31.12.2015
2015: 30000 TL
Proje Özeti
Türkiye’de bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelerde 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı bulunmaktadır.
Ayrıca, bazı bölgelerde yapılan çalışmalara göre bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk
ilaçlama zamanı, primer enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk
ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasında enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege
bölgesinde bağ küllemesinde yaprak enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün
üzerindeki salkım taslakları hastalıkla enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları
görülmektedir. Teklif edilen bu proje ile kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti
amacıyla değişik ilaçlama programları denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi
bölgeyi kapsayan sekiz ilde yürütülecek ve farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu
uygulamalardan en başarılı olanın belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), kimyasal
mücadele.
115
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Ümit ESER
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Sevilay SAYGI
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2015-31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti
2015: 30.000 TL
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da
bulunmaktadır. Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer
enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlama ile ikinci
ilaçlama arasında enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Teklif edilen bu proje ile kimyasal
mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla farklı ilaçlama programları denenecektir.
Projede bu uygulamalardan en başarılı olanın belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), kimyasal
mücadele.
116
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Duygu MERMER DOĞU
Yardımcı Araştırmacılar
Zir.Müh. Erhan SOLAK, Zir. Yük. Müh. Damla ZOBAR
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2015-31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi:
2015: 30.000 TL
Proje Özeti
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai Mücadele
Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye ulaştığı
dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme dönemi
girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da bulunmaktadır.
Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer enfeksiyon
kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasında
enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege bölgesinde bağ küllemesinde yaprak
enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki salkım taslakları hastalıkla
enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir. Teklif edilen bu proje ile
kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla değişik ilaçlama programları
denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi kapsayan sekiz ilde yürütülecektir ve
farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu uygulamalardan en başarılı olanın
belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), kimyasal
mücadele
117
Proje No
Proje Başlığı
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Proje Alt Başlığı
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
Proje Yürütücüsü
Osman ÇİFTÇİ Behzat GÜLER
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2015- 31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
30000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai Mücadele
Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye ulaştığı
dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme dönemi
girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da bulunmaktadır.
Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer enfeksiyon
kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasında
enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege bölgesinde bağ küllemesinde yaprak
enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki salkım taslakları hastalıkla
enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir. Teklif edilen bu proje ile
kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla değişik ilaçlama programları
denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi kapsayan sekiz ilde yürütülecektir
ve farklı ilaçlama programları denenecektir. Projede bu uygulamalardan en başarılı olanın
belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), kimyasal
mücadele.
118
Proje No:
Bağda Külleme Hastalığına (Erysiphe necator Schw.) Karşı
Farklı İlaçlama Programlarının Etkinliğinin Belirlenmesi
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Erzincan
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Selahattin Albayrak
Birol Karadoğan,
Yılmaz Karabıçak,
İsmail Alaserhat,
Yardımcı Araştırmacılar
Serdar Tuncer, N. Nazan Kalkan
01/01/2015-31/12/2015
Başlama- Bitiş Tarihleri
Proje Başlığı
Projenin yıllara Göre
30.000 TL
Bütçesi
Proje Özeti
Ülkemizde bağ küllemesi ile mücadele fenolojiye dayalı olarak yürütülmektedir. Zirai
Mücadele Teknik Talimatına göre ilk ilaçlama çiçeklenmeden önce, sürgünlerin 25-30 cm’ye
ulaştığı dönemde gerçekleştirilmektedir. İlk ilaçlama ile ikinci ilaçlama arasına çiçeklenme
dönemi girdiği için farklı bölgelere göre 30-40 güne kadar uzayan zaman aralığı da
bulunmaktadır. Ayrıca, bağ küllemesi hastalığının mücadelesinde ilk ilaçlama zamanı primer
enfeksiyon kaynaklarının dağılımından sonra gerçekleştirilmekte ve ilk ilaçlamadan önce
enfeksiyonlar görülmeye başlanmaktadır. Örneğin, Ege bölgesinde bağ küllemesinde yaprak
enfeksiyonları önemli bir seviyeye ulaşmamakta, sürgün üzerindeki salkım taslakları hastalıkla
enfekte olmakta ve ilk olarak salkım enfeksiyonları görülmektedir.
Teklif edilen bu proje ile kimyasal mücadeleye başlamada uygun zamanın tespiti amacıyla
değişik ilaçlama programları denenecektir. Çalışma, 2015 yılında 7 farklı coğrafi bölgeyi
kapsayan sekiz ilde yürütülecektir ve farklı ilaçlama programları denenecektir.
Bu çalışma ile hastalıkla mücadelede en başarılı olacak ilaçlama programının
belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), kimyasal
mücadele.
119
Proje No:
Bazı Üzüm Çeşitlerinin Bağ Mildiyösü (Plasmopara viticola)
Hastalığına Karşı Reaksiyonunun ve Patojendeki Fenotipik
Proje Başlığı
Çeşitliliğin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Duygu MERMER DOĞU
Prof. Dr. Nuray ÖZER, Doç. Dr. Harun BAYRAKTAR, Zir.
Yardımcı Araştırmacılar
Müh. Erhan SOLAK, Zir. Yük. Müh. Koray DOĞU
01.01.2015-31.12.2016
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin yıllara Göre
2015: 47.000 TL
2016: 31.000 TL
Bütçesi
Proje Özeti
Ülkemizde önemli bir yeri olan bağcılığın sorunlarından birisi Plasmopara viticola
etmeninin neden olduğu mildiyö hastalığıdır. Bu çalışma ile, 2015-2016 yıllarında Tekirdağ
Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü bünyesinde, doğal ve kontrollü koşullarda bazı asma
çeşitlerinin hastalığa karşı reaksiyonu belirlenecektir. Doğal koşullarda yetiştirilen asma
çeşitlerinde mildiyö hastalığının gözlemleri gerçekleştirilecek olup, ayrıca saksı ve yaprak diski
denemelerinde ile yapay inokulasyonla dayanıklılık reaksiyonlarına bakılıp asma çeşitleri
arasındaki farklar tespit edilecektir. Çalışma kapsamımızda saksı denemelerimizde yapay
inokulasyon sonucu asma çeşitlerinde bazı parametreler ölçülerek çeşitlerin hastalıkla
enfeksiyon sonucu fizyolojik olarak değişimleri belirlenecektir. Yine asma çeşitlerinde yaprak
stoma özellikleri incelenerek hastalıkla ilişkilendirilecektir. Çalışma kapsamında sorveyler
sonucu elde edilecek mildiyö hastalık etmeni Plasmopara viticola izolatları ile farklı asma
çeşitlerinde yapılacak denemelerle fenotipik çeşitlilik belirlenecek ayrıca yapılacak olan
moleküler çalışmalarla da etmenin asma çeşitleri bazında populasyon genetiğindeki varyasyonlar
saptanmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Plasmopara viticola, asma çeşit, dayanıklılık, biotik stres, genetik
karakterizasyon
120
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
Proje Özeti:
TAGEM-BS-13/08-05/02-12
Manisa İlinde Bağ Küllemesi Hastalığının (Erysiphe necator
Schw.) Mücadelesinde Tahmin ve Erken Uyarı Modeli Kullanım
Olanaklarının Araştırılması
Manisa Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Dr. Nurdan GÜNGÖR SAVAŞ
Dr. D. Soner AKGÜL, Yüksel SAVAŞ, Serkan ÖNDER, Prof.
Dr. Ersin ONOĞUR
2014-2016
2014: 18.000TL
2015: 10.000TL
2016: 10.000 TL
Projede, Manisa İli bağlarında külleme hastalığına(Erysiphe necator Schw.) karşı
mücadelede tahmin-uyarı modellinden yararlanma olanaklarını araştırılması amaçlanmıştır.
Proje çalışmalarına 2014 yılında başlanmıştır. Araştırmada kullanılacak meteoroloji istasyonu
temin edilmiş ve Sultani çekirdeksiz üzüm çeşidi parseline kurulmuştur. Çalışmanın yapıldığı
araştırma parselinde, vejetasyon periyodu boyunca fenolojik gözlem ve kayıtlar tutulmuştur.
Tomurcuk patlamasından itibaren Thomas-Gubler Tahmin ve Uyarı modeli uygulamalarından,
askospor enfeksiyon tahmini için günlük ortalama sıcaklık ve yaprak ıslaklık süreleri takipe
edilerek kaydedilmiştir. Ayrıca, askospor çıkış zamanlarının belirlenebilmesi amacıyla
sürgünler 10-15 cm uzunluğunda iken tuzak lamlar asılmış ve 3-4 gün aralıklarla değiştirilerek
mikroskopta incelenmiştir. Modelde yer alan konidial enfeksiyonlar-risk tayini için günlük
sıcaklıklar takip edilerek indeks değerleri hesaplanmıştır. Yapılan bu gözlem ve
değerlendirmeler sonucunda, hastalığın baskısı ve enfeksiyon periyotları belirlenerek ilaçlama
programları oluşturulmuştur. Bağ vejetasyonu içerisinde ben düşme dönemi ile birlikte
uygulamalarda sayım ve değerlendirmeler gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Asma (Vitis vinifera L.), bağ küllemesi (Erysiphe necator Schw.), tahmin
ve uyarı
121
Proje No:
Proje Başlığı
Bağlarda Petri Hastalığı (Phaeoacremonium oleophilum,
Phaeomoniella chlamydospora)'nın Mücadelesi Üzerine
Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu- Bornova/İzmir
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr.Dilek POYRAZ
Proje Yürütücüsü
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Barbaros ÇETİNEL
Uzm. Ayşe UYSAL
01.01.2014- 31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
31000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Türkiye ekonomisinde önemli bir tarım ürünü olan üzümün yetiştiricilik aşamasında ortaya
çıkan sorunların başında hastalık ve zararlılar gelmektedir. Ege Bölgesinde yapılan
çalışmalarda bu hastalıklardan birisinin de Petri Hastalığı olduğu bildirilmiştir. Petri hastalığına
Phaeoacremonium ve Phaeomoniella fungal etmenleri neden olmaktadır. Bağlarda bu hastalık
hem fidanlıklarda, hem de genç ve yaşlı bağlarda gelişme geriliği ve geriye doğru ölüm şeklinde
kendini göstermektedir. Ege Bölgesinde bu hastalık gittikçe artmaktadır, hemen hemen her
bağda varlığı söz konusu olmaktadır. Asma fidanlıklarında bu etmenlerin varlığı, bu
fidanlıklardan temin edilen üretim materyalinin Petri hastalığının yayılmasından sorumlu
olduğunu göstermektedir. Bununla birlikte hastalık genç ve yaşlı bağlarda budama yaralarından
hastalık etmenlerinin sporlarının girişiyle yayılmaktadır. Türkiye’de bu hastalığın mücadelesi
yoktur. Bu konuda çalışmalar da bulunmamaktadır. Bu nedenlerle bu proje planlanmıştır.
Projede, fidanlıklarda üretim materyallerine sıcak su uygulaması ile birlikte biyopreparat
kombinasyonları ve fungisit uygulamalarıyla temiz üretim materyali elde etmek ve böylece
üretim materyaliyle hastalığın yayılımını azaltmak, budama yaralarının da bazı biyopreparat ve
fungisitlerle korunarak hastalığın girişini engellemek, böylece genç ve yaşlı bağlarda hastalığın
yayılmasını azaltmak amaçlanmıştır. Bu proje kapsamında 2014 yılında Manisa il ve
ilçelerindeki asma fidanlıklarından, genç ve yaşlı bağlardan örnekler alınarak izolasyonlar
yapılmıştır. Elde edilen Phaeoacremonium oleophilum ve Phaeomoniella chlamydospora
izolatlarının virülenslik düzeyleri belirlenmiştir. Virülensliği yüksek olarak seçilen izolatlar ile
fungisitlere karşı duyarlılıklarının belirlenmesi çalışmaları başlamıştır. 2015 yılında söz konusu
çalışmalar devam edecektir.
Anahtar Kelimeler: Asma, Petri Hastalığı, Phaeoacremonium spp., Phaeomoniella spp.,
fidanlık, budama yaraları, mücadele.
122
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12/08-05/02-22
Bazı Bitki Aktivatörlerinin Tekirdağ Çekirdeksizi Üzüm
Çeşidinde Bağ Küllemesi (Erysiphe necator (Schw.) Burr.)
Hastalığına Karşı Etkilerinin Araştırılması
Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Erhan SOLAK
Yardımcı Ar aştır macılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Yrd. Doç. Dr. Arzu COŞKUNTUNA
Gürkan Güvenç AVCI
Serkan CANDAR
Zeliha ORHAN ÖZALP
2013-2014
Projenin Toplam Bütçesi:
2013: 6.750 TL
Proje No:
Proje Başlığı
2014: 6.000TL
Proje Özeti
Bağ alanlarında görülen külleme (Erysiphe necator (Schw.) Burr.) çok tahripkar ve büyük
ürün kayıplarına yol açan fungal bir hastalıktır.
Bu hastalıkla mücadelede çok fazla sayıda ve miktarda fungisit tüketilmektedir. Özellikle,
fungisitlerin bilinçsiz ve kontrolsüz uygulanmaları sonucunda çevre kirliliği ve kalıntı sorunları
da artmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada Tekirdağ Çekirdeksizi üzüm çeşidinde, önemli bir
sorun olan külleme hastalığı ile mücadelede, ilaçlama sayısını azaltmayı ve kalıntı miktarını en
aza indirmeyi hedefleyen, doğa ile dost bir mücadele yöntemini pratiğe aktarmak amaçlanmıştır.
Araştırmada, farklı etki mekanizmasına sahip bitki aktivatörlerinin ve bitki aktivatörü +
fungisit kombinasyonlarının külleme hastalığına etkileri incelenmektedir.
2014 yılında meydana gelen olumsuz iklim koşulları, yağış, rutubet ve dolu olayları çiçek
mildiyösü ile birlikte tane tutumunu da olumsuz etkileyerek salkım oluşumunu büyük oranda
engellemiştir. Bu oran, Tekirdağ Çekirdeksizinde %100’e kadar çıkmış ve ürün elde
edilememiştir. Bu nedenle salkımlarda hastalık sayımları yapılamamıştır.
Yapraklarda yapılan kontroller sonucunda ise külleme belirtileri görülmemiş olup, tüm
yapraklar temiz bulunmuş ve değerlendirmeye tabi tutulmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Aktivatör, Külleme (Erysiphe necator), Tekirdağ Çekirdeksizi
123
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/A08-P04/02-23
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Bağ Alanlarında
Önemli Virüs ve Viroid Kökenli Hastalık Etmenlerinin
Belirlenmesi
Proje Alt Başlığı
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Behzat GÜLER
Proje Yürütücüsü
Osman ÇİFTÇİ
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2013-31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
30.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışma ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yer alan Adıyaman, Batman,
Diyarbakır, Elazığ, Malatya, Mardin ve Şanlıurfa illerindeki bağlardan alınan, virüs ve
viroid kökenli hastalıklarla ilgili belirti gösteren asma örneklerinin serolojik ve moleküler
tekniklerle incelenmesi, bu hastalıklar açısından mevcut durumun ortaya konulması
amaçlanmıştır.
2013 yılında ilkbahar döneminde toplanan toplam 151 örneğin %20.53’i (31örnek),
sonbahar döneminde ise toplanan 116 örneğin %11.21’i (13 örnek) bir veya birden fazla
virüs ile enfekteli bulunmuştur. İlkbahar döneminde GFLV, GFkV ve GFLV+ GFkV karışık
enfeksiyonu, sonbahar döneminde ise GLRaV 1+3, GLRaV 4-9 ve GLRaV 1+3, GLRaV 49 karışık enfeksiyonları tespit edilmiştir.
2014 yılında ilkbahar döneminde toplanan toplam 210 örneğin %19,05’i (40 örnek) bir
veya birden fazla virüs ile enfekteli bulunmuştur. Toplanan örneklerde GFLV, GFkV, GVA
ve GFLV+GFkV karışık enfeksiyonu tespit edilmiştir. Sonbahar döneminde ise toplanan
123 örneğin %14,63 (18 örnek) virüsle enfekteli bulunmuştur. Toplanan örneklerde GLRaV
1+3 ve GLRaV 4-9 enfeksiyonu tespit edilmiştir. En yaygın virüs %13.81 oranıyla GFLV
olmuş, onu %11,38 ile GLRaV 4-9 takip etmiştir. İncelenen örneklerde RpRSV, SLRSV,
TBRV, ArMV ve GLRaV-2 virüslerine rastlanmamıştır. Çalışmalara 2015 yılında devam
edilecektir.
Bağ, Virüs, Viroid, ELİSA, RT-PCR
Anahtar Kelimeler
124
TAGEM–BS–11 / 04–01 / 02–09
Erzincan İli Bağlarında Botritis Salkım Çürüklüğü (Botrytis
cinerea Pers.) Hastalığının Mücadelesinde Tahmin-Erken Uyarı
Modeli ve Standart Bir Programdan Yararlanma Olanağı
Üzerinde Araştırmalar
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - ERZİNCAN
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Selahattin ALBAYRAK
Yardımcı Araştırmacılar
Yılmaz Karabıçak, Birol Karadoğan, N. Nalan Kalkan
Proje No:
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
01.01.2012-31.12.2015
2012: 8000 TL 2013:5000 TL 2014: 4000 TL 2015: 2000
TL
Proje Özeti:
Bu proje ile Botritis salkım çürüklüğü (Botrytis cinerea) hastalığının mücadelesinde, tahminerken uyarı modeli ve standart bir programdan yararlanma olanağı araştırılmaktadır.
Çalışma, Üzümlü ilçesinde belirlenen hastalıkla bulaşık 5 da’lık bir çiftçi bağında, 2012–2015
yıllarında yürütülecektir. Çalışmada, yaprak ıslaklık süresi ve sıcaklık üzerine kurulmuş olan
Botritis tahmin-erken uyarı modeline, Avrupa’da standart metot olarak bilinen 4 uygulamalı bir
programa ve Zirai Mücadele Teknik Talimatı’na göre uygulamalar yapılmaktadır. Yapılacak bu
uygulamaların hastalığın mücadelesindeki etkileri istatistiki olarak değerlendirilecektir. Çalışma,
tesadüf blokları deneme deseninde, 4 karakter (Botritis modeline göre uygulamalar, standart
programa göre uygulamalar, Zirai Mücadele Teknik Talimatına göre uygulamalar ve Şahit) ve 4
tekerrürlü olarak yürütülmektedir.
Bu çalışma sonucunda Botritis salkım çürüklüğü (B. cinerea) hastalığının mücadelesinde
uygun ilaçlama metodu belirlenecektir.
Projenin 2012 yılı çalışmaları, bağ sahibinin yaptığı uygulamalar (çalışmadaki uygulamalara
yönelik yapılacak sayım ve değerlendirmeleri etkileyecek ilaçlamalar) nedeniyle
tamamlanamamıştır. Çalışmalara 2013 yılında belirlenen başka bir alanda yapılan planlamalar ile
yeniden başlanılmış ve proje faaliyet takviminde 2013 yılı için planlanan çalışmalar yapılmıştır.
İlgili rapor döneminde 2014 yılı için proje faaliyet takviminde planlanan çalışmalar yapılmıştır.
125
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bilgi
Melezleme Yolu ile Külleme (Erysiphe necator) ve
Mildiyö(Plasmapora viticola) Hastalıklarına Toleranslı Yeni
Üzüm Çeşitlerinin Elde Edilmesi
Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bitki koruma Bölümü
Erhan SOLAK
Yardımcı Ar aştır macılar
Dr. Cengiz ÖZER, Ümit ESER, Lerzan ÖZTÜRK, Prof.Dr.
Nuray ÖZER
2009-2013
Proje No:
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
2009: 28000 TL 2010: 32500 TL
32500 TL 2013: 39000TL
2011: 32500 TL 2012:
Proje Özeti
Bu projede melezleme ıslahıyla külleme ve mildiyö hastalıklarına toleranslı, aynı zamanda
kalite özellikleri iyi olan yeni üzüm çeşitlerinin elde edilmesi amaçlanmış ve bu nedenle
melezleme programlarında standart üzüm çeşitleri ile Karadeniz Bölgesi’nde hastalıklardan
etkilenmeden yetiştirilebilen çeşitler kullanılmıştır.
Mildiyö sayımları tane tutum döneminde, külleme sayımları ben düşme ve olgunluk
dönemlerinde yapılmış ve sonuçlar tablo halinde raporda sunulmuştur. Ayrıca külleme
hastalığının kontrollü koşullarda testleme işlemi gerçekleştirilmiş olup, hassas ve toleranslı bazı
çeşitlerde etmenin gelişimi takip edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Islah, Külleme (Erysiphe necator), Mildiyö (Plasmopara viticola),
126
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TÜBİTAK-COST 213O107
Orta Anadolu Bölgesi Bağ Alanlarında Görülen Odun Dokusu
Fungal Hastalıkları ile Yaygınlık Oranlarının Belirlenmesi ve
Phaeoacremonium spp. ile Cylindrocarpon spp.’den Ari Bitki
Elde Edilmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TÜBİTAK-COST
Süreyya ÖZBEN
Dr. Suat KAYMAK, Dr. Kemal DEĞİRMENCİ, Dr. Simin
ULAŞ, Ülkem TANIKER, Servet UZUNOK, Tülin
SARIGÜL ERTEK
01.04.2014/01.04.2017
2014: 129.200TL, 2015: 65300TL, 2016: 31500TL
Proje Özeti
Proje ile bölgemizde önemli bağ alanı ve üretim miktarına sahip Konya, Karaman, Kayseri ve
Nevşehir illeri bağ alanlarında görülen odun dokusu fungal hastalıkların tespiti ile yaygınlık
durumlarının belirlenmesi ve direkt odun dokusundan PCR ve sekans analizi yoluyla söz
konusu patojenlerin teşhislerinin gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca çalışmada
enfekteli bitkilerden termoterapi ve meristem uç kültürü uygulamaları ile in vitro da kav ve
Petri hastalıklarına sebep olan etmenlerden Phaeoacremonium spp. (W. Gams, Crous and M. J.
Wingfield) ve black foot hastalığına sebep olan Cylindrocarpon spp. (Wollenw)’den ari üretim
materyali elde edilip edilemeyeceği araştırılacak ve bu metodun esasları belirlenmeye
çalışılacaktır.
Proje çalışmaları doğrultusunda 2014 yılı Ağustos ve Kasım ayları arasında Konya ve Karaman
ili bağ alanlarında gerçekleştirilen survey çalışmalarında toplam 3431 dekar alanda kurulmuş
olan 86 adet bağ alanı incelenmiş ve bitki örnekleri alınmıştır.
127
8.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KAYISI
ENTEGRE
MÜCADELE
ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ (Diyarbakır ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12/ 08 - 05/ 02 -28(4)
Malatya ve Elazığ İllerinde Kayısı Ağaçlarında Kurumalara
Neden Olan Fungal Etmenlerin, Yaygınlıklarının ve Mücadele
Olanaklarının Belirlenmesi
Diyarbakır Zirai Mücadele Merkez Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2014- 31.12.2016
45000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışmada, 2014-2016 yılları arasında Malatya, Elazığ illerinde kayısı ağaçlarında
kurumalara neden olan fungal hastalık etmenlerinin yaygınlığı, türlerin belirlenmesi ve mücadele
olanaklarının araştırılması amaçlanmıştır.
Bölge halkı için vazgeçilmez bir gelir kaynağı olan kayısı yetiştiriciliğinin ciddi bitki
koruma sorunları bulunmaktadır. Bu sorunlar genel olarak sert çekirdekliler için ortak olup,
bunların başında ağaçlarda gelişme geriliği ve kurumalar şeklinde meydana gelmektedir. Son
yıllarda Malatya ve Elazığ İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüklerinden kayısı ağaçlarında
meydana gelen kuruma şikâyetleri artış göstermiştir.
Bu proje ile Malatya, Elazığ illerinde arazi çalışmaları yapılarak, hastalık belirtisi gösteren
kayısı ağaçlarından örnekler alınacak ve hastalığa neden olan fungal etmenler ve bu etmenlerin
yaygınlık durumu ortaya konulacaktır.
Çalışmalar sırasında üreticiler için düzenlenecek eğitimlerle de kayısı yetiştiricilerinin bitki
koruma sorunları konusunda yetkinleştirilmesi ve hazırlanacak el broşürü ile de sonuçların
yaygın olarak uygulanması hedeflenmektedir. Proje sonuçlarından elde edilecek veriler
doğrultusunda kayısı ağaçlarında kurumalara neden olan yaygın olarak bulunan fungal etmenler
ile kimyasal mücadelelerine yönelik çalışmalara alt yapı oluşturacaktır.
Anahtar Kelimeler; kayısı, hastalık, kuruma, fungal
128
9.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
NAR ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr.Naim ÖZTÜRK (Adana BMAİ)
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
Antalya ve Muğla İllerinde Nar Ağaçlarında Kök ve
Kökboğazı Çürüklüğüne Neden Olan Phytophthora Türleri ile
Bazı Nar Çeşitlerinin Hastalığa Karşı Duyarlılıklarının
Belirlenmesi
BATEM
TAGEM
İlker KURBETLİ
Emine GÜMRÜKÇÜ
Alparslan ŞAHİN
Prof. Dr. Gürsel KARACA
01.01.2016 – 31.12.2019
2016: 17.000 TL
2018: 6.500 TL
2017: 22.000 TL
2019: 6.500 TL
Proje Özeti: Bu proje ile ülkemiz nar üretiminin yaklaşık yarısının yapıldığı Antalya ve Muğla
illerinde nar ağaçlarında kurumalara neden olan Phytophthora türlerinin ve bazı nar çeşitlerinin
hastalığa karşı duyarlılık düzeylerinin belirlenmesi hedeflenmektedir.
Son yıllarda ülkemizin nar üretiminde büyük bir artış yaşanmıştır. Bununla birlikte öteden beri
nar ağaçlarında kuruma problemleri meydana gelmekte ve üreticilerden bu yönde şikayetler
alınmaktadır. Ancak bu problemlerin tespiti ve çözümü konusunda ülkemizde ve dünyada yeterli
çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışma ile bu alandaki eksiklik önemli ölçüde giderilmiş
olacaktır.
Bu proje kapsamında nar üretim alanlarında sürveyler yapılacak ve hastalıklı bitki ve toprak
örnekleri toplanacaktır. Bu örneklerden Phytophthora türleri izole edilecek ve patojenisite
testleriyle türler arasındaki virülenslik farklılıkları ortaya konulacaktır. Tür teşhisleri etmenin
morfolojik özelliklerine ve DNA dizilerine dayanılarak yapılacaktır. Hastalığın farklı nar
çeşitleri üzerindeki reaksiyonları patojenisite testleriyle ortaya konulacaktır.
Bu çalışma sonunda nar ağaçlarında görülen kuruma problemlerine hangi Phytophthora
türlerinin neden olduğu belirlenerek henüz dünyada da bilinmeyen narın konukçusu olduğu
Phytophthora türleri belirlenerek bilime sunulmuş olacaktır. Ayrıca kök patojenleriyle
mücadelede en etkili yöntem olan dayanıklı anaç ve çeşitlerin kullanılmasına yönelik önemli
veriler elde edilmiş olacaktır.
Bu çalışma, Süleyman Demirel Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü öğretim
üyelerinden Prof. Dr. Gürsel KARACA danışmanlığında, doktora tez projesi olarak
yürütülecektir.
Anahtar Kelimeler
Nar, Punica granatum, Phytophthora, kök ve kökboğazı
çürüklüğü, çeşit reaksiyonu
129
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Proje Danışmanı
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Nar (Punica granatum L.)’da Hasat Sonrası Meyve
Çürüklüklerine Neden Olan Alternaria Türlerinin Moleküler
Karakterizasyonu ve Etiolojisi (Doktora)
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü
TAGEM
Ramazan GENCER
Pervin KINAY TEKSÜR
01.01.2016-31.12.2018
Toplam Bütçe: 121.150 TL
2016:71.050TL 2017:27.550TL 2018:22.550TL
Proje Özeti:
Son yıllarda artış gösteren nar yetiştiriciliği beraberinde sorunları da getirmiştir. Özellikle hasat
sonrası depolama aşamasında meydana gelen kayıplar epeyce önem kazanmıştır. Nar
meyvelerinde çürüklük yapan hastalık etmenlerinin başında, Alternaria spp., Botrytis cinerea,
Coniella granati, Aspergillus niger, Colletotrichum gloeosporioides, Penicillium spp.
gelmektedir. Alternaria spp. narlarda iki farklı tip belirti oluşturmaktadır. Yaprak ve meyve
yüzeyinde kahverengi lekeler yaparken, çiçek dönemindeki infeksiyonlar sonucu meyve içinde
de siyah çürüklüğe neden olmaktadır. Kahverengi leke hastalığında meyve üzerinde siyah nokta
şeklinde belirtiler oluşmaktadır. Meyvelerde görülen siyah çürüklükte ise meyve yüzeyinde
herhangi bir belirti görülmediği halde meyve içi tamamen çürümektedir. Bu projede narlarda
meyve çürüklüklerine neden olan Alternaria türleri moleküler yöntemlerle belirlenecektir. Bu
amaçla bölgemizde en fazla nar yetiştiriciliği yapılan Muğla, Denizli ve İzmir illeri nar
alanlarından çiçekten hasada kadar olan dönemde örneklemeler yapılacaktır. Toplanan
örneklerden laboratuvar şartlarında etmenlerin izolasyonu gerçekleştirilecektir. Etmenin
kışlaması, enfeksiyon kaynakları, sıcaklık ve nem istekleri gibi biyolojisi üzerinde çalışmalar
yürütülecektir. Ayrıca meyve ve yaprak lekesi yapan türlerle olan akrabalık ilişkileri de ortaya
konacaktır. Etmenlerin fungisitlere karşı in vitro ve in-vivo koşullarda duyarlılık düzeyleri ve
fungisitlerin etkililikleri belirlenecektir. Etkili bulunan fungisitlerle arazi koşullarında en uygun
ilaçlama zamanlarının belirlenmesine yönelik çalışmalar da yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler:Nar (Punica granatumL.), Alternaria spp., Siyah çürüklük, Fungisit
130
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM BS-12/08-09/02-25
Antalya İlinde Nar Ağaçlarında Görülen Bakteriyel
Etmenlerin Tespiti ve Mücadele Olanaklarının Belirlenmesi
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar
Genel Müdürlüğü (TAGEM)
Zir. Yük. Müh. Serap Melike Sülü
Dr. Abdullah Ünlü
Dr. İlknur Polat
Dr. Meral Yılmaz
Biyolog Görkem Sülü
01.05.2013-01.05.2016
2013: 15.000 TL
2014: 10.000 TL
2015: 5.000 TL
Proje Özeti
Projede, Antalya ve çevresinde nar üretim alanlarındaki bakteriyel etmen/etmenlerin tespiti
ve mücadele olanakları araştırılmaktadır. İkinci yıl çalışmaları kapsamında, Serik, Manavgat,
Kumluca, Aksu, Korkuteli, Kaş, merkez Muratpaşa, Konyaaltı, Kepez, Döşemealtı ve Yeniköy
ilçelerinde bulunan nar üretim alanlarında survey çalışmaları yapılmış, 63 adet nar bahçesinde
çalışılmıştır. Bu bahçelerin 21’inde, bakteriyel hastalık belirtileri gözlemlenmiştir.
Şüphelenilen nar ağaçlarından örnekler alınmış ve laboratuarda yapılan izolasyonlar
sonucu 21 adet bakteriyel izolat elde edilmiştir. Bu izolatlar, biyokimyasal ve moleküler testler
(REP PCR) ile tanılanmıştır. Ayrıca izolatların patojenisitesi de belirlenmiştir. 3 adet izolat
üzerinde yapılan sekans çalışmasının sonucunda, 1 adet izolatın (Batem Serik 4) Xanthomonas
axonopodis pv. punicae (Xap) olduğu tespit edilmiştir. Xap’nin Türkiye’de Antalya ili ve
çevresinde nar plantasyonlarında bakteriyel hastalık oluşturduğuna dair bulgular 2014 yılında
first report olarak yayınlanmıştır. Proje çerçevesinde, Xap’nin survey talimatı da hazırlanmıştır.
Etmenin mücadelesine yönelik in vitro koşullarda ön çalışmalar yapılmıştır.
Gelecek dönemde, etmenin mücadelesine yönelik yapılan in vitro ve in vivo denemelere
devam edilecektir. Xap’nin tespiti ve tanımlanmasına yönelik yayın faaliyetleri tamamlanacaktır.
İlerleyen dönemlerde, patojen (Xap) hakkında nar üreticileri bilgilendirilecektir. Nar
plantasyonlarında görülen bu hastalık etmeni ile ilgili mücadeleye yönelik teknik talimatlar
hazırlanacaktır.
131
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–10/04–08 / 02-17
Antalya İli Nar Üretim Alanlarında Solgunluğa Neden Olan
Fungal Etmenlerin Tespiti ve Mücadele Olanaklarının
Araştırılması
BATEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Emine GÜMRÜKCÜ
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Abdullah ÜNLÜ, Ali ÖZTOP, Muzaffer ALİCAN
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2011- 31.12.2013
Projenin Toplam Bütçesi:
2011: 20.000 TL
2013: 7.000 TL
Proje No:
Proje Başlığı
2012: 8. 000 TL
Proje Özeti
Nar tropik ve subtropik iklim meyvesi olarak, üretimi yapılan kültür tarihi en eski olan
meyve türlerinden biridir. Kökünden meyve çekirdeğine kadar her yönüyle değerlendirilebilen
önemli endüstri bitkisidir. Türkiye’ de nar üretimi hızla artarken bunun paralelinde bazı sorunları
da beraberinde getirmektedir. Özellikle son zamanlarda nar üreticileri üretim alanlarında
solgunluk ve kuruma belirtilerinin olduğuna dair sorunlarının giderek arttığı gözlemlenmiştir.
Üreticilerimizin sorunlarına bir çözüm olması açısından bu proje ile Antalya ili nar üretim
alanlarında solgunluğa neden olan toprak kökenli fungal hastalık etmenlerinin belirlenmesi ve en
yaygın olan hastalık etmenine karşı mücadele olanaklarının araştırılması hedeflenmiştir.
Projenin bu yıl ki çalışmasında; Fusarium solani izolatı için in vivo koşullarında MetalaxylM+Fludioxonil 10+25 g/l FS (2000 ml/100 lt suya), Hymexazol 360 g/l SC (1500 ml/100 lt
suya), Tolclophos methyl+Thiram % 30+ 30 WP (800 gr /100 lt suya), Prochloroz 450 g/l EC
(200 ml/100 lt suya), Bakır oksiklorid % 50 WP (800 gr /100 lt suya) ve Trichoderma
harzianum Rifai KRL-AG2 % 1.15 WP (120 gr /100 lt suya) etkili maddesine sahip ilaçların in
vivo koşullarda etkinlik denemesi yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Nar, Punica granatum, solgunluk, fungus
132
10. Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÇİLEK ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Fatma ÖZSEMERCİ (Bornova ZMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
110 R 009 (TÜBİTAK 1001)
Çilekte Entegre Mücadele Geliştirme Projesi
ADÜ Ziraat Fakültesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Doç.Dr. Ayhan YILDIZ
S.Benlioğlu, K. Benlioğlu, Ö. Boz, İ. Çakmak,
S. Yücel, E. Aksoy, Ü. Özyılmaz
2011- 2015
402.490
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu projede öncelikle Aydın ili çilek üretim alanlarında kullanılacak olan çilek fidelerinde
bulunan fungal etmenlerin varlığının saptanması, bulunma oranlarının belirlenmesi ve
etmenlerin tanılanması hedeflenmiştir. Adana’da çilek fide üretim alanında toprak
dezenfeksiyonu amacıyla alternatif fumigantların (metam sodium, metam potasium, methyl
iodide ve chloropicrin), Aydın ilinde solarizasyon uygulamaları ile birlikte toprağa organik
madde (karasu, solucan gübresi, çeltik kavuzu, brokoli) ilavesinin toprak kaynaklı fungal
etmenlere, yabancı otlara, fide kalitesine ve çilek verimine karşı etkileri araştırılacaktır. Ayrıca
Aydın ve Adana’da yürütülen çalışmalar da toprak dezenfeksiyon uygulamalarının topraktaki
mikrobiyal populasyona etkileri, kullanılan fidelerde fungal patojenlerin varlığı Real Time PCR
ile kantitatif olarak saptanacaktır. Çileklerde B. cinerea’a karşı Bombus arılarının yardımı ile,
T. cinnabarinus’a karşı da Phytoseiulus persimilis yardımıyla ülkemizde ilk defa uygulanacak
olan yüksek sera sisteminde biyolojik mücadele olanakları araştırılacaktır.
Çilek fidelik alanında Mart ayında yapılan toprak fumigasyonunun 2 yıllık sonuçları geç fide
dikiminin fide sayısı ve kalitesine olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Bu sonuçlara gore 3. yıl
fumigasyon uygulaması 3.12.2013 tarihinde yapılarak 18 Mart 2014 tarihinde çilek fideleri,
önceki yıllara gore 5 hafta erken dikilmiştir. Ocak 2015’de fideler sökülerek değerlendirme
yapılacaktır.
133
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-12/08-10/02-26
Orta Anadolu Bölgesinde Çilek Ekiliş Alanlarında Görülen
Fungal Hastalıklar İle Bitki Paraziti Nematodların Tespiti,
Yaygınlık Oranları Çeşit Reaksiyonlarının Belirlenmesi.
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TAGEM
Tülin SARIGÜL ERTEK
Dr. F. Dolunay ERDOĞUŞ, İlker KURBETLİ, Süreyya
ÖZBEN, Ülkem TANIKER, Servet UZUNOK, Doç. Dr.
İlker KEPENEKÇİ
01.05.2014/31.05.2016
2014: 33.000TL, 2015: 23.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Çalışmanın mikoloji kısmında; bölgemizde çilek üretim alanlarında sorun olan fungal
hastalıkların tespiti, bu hastalıkların yaygınlık durumlarının belirlenmesi ve yaygın olan
patojene karşı mücadele olanaklarının araştırılması hedeflenmektedir. Bu amaçla en virülens
izolatla ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen çilek çeşitleri üzerinde çeşit reaksiyon
denemelerinin yapılması amaçlanmıştır. Projenin birinci yılında Konya iline bağlı Hüyük ve
Akşehir ilçeleri ile Kayseri iline bağlı Merkez ve Tomarza ilçelerinde gerçekleştirilen survey
çalışmalarında toplam 491,5 dekar alanda kurulmuş olan 33 adet bahçe incelenmiş ve toplam
273 adet bitki örneği alınmıştır. İzolasyon çalışmaları tamamlanmış olup eğik agar ortamına
alınan tüm kültürler buzdolabında +4 °C’de saklanmıştır. İzolatların cins düzeyinde teşhis
çalışmaları tamamlanmıştır. Proje çalışmaları doğrultusunda 2014 yılında Bartın ili ve
Zonguldak iline bağlı Çaycuma ve Ereğli ilçelerinde gerçekleştirilen survey çalışmalarında
toplam 24 dekar alanda kurulmuş olan 14 adet bahçe incelenmiş ve toplam 110 adet bitki örneği
alınmıştır. İzolasyonları tamamlanmış olan fungusların çeşitli teşhis anahtarlarından
yararlanılarak yapılan tanımlama çalışmaları devam etmektedir. Eğik agar ortamına alınan tüm
kültürler buzdolabında +4 °C’de saklanmıştır. Bu etmenlerin patojenisite çalışmaları devam
etmektedir.
Çalışmanın nematoloji kısmında; bölgemizde çilek üretim alanlarında sorun olan bitki paraziti
nematodların klasik yöntemlerle tanımlanması hedeflenmektedir. Proje kapsamında ayrıca
alınacak örneklerden elde edilecek Kök-ur nematodu (Meloidogyne spp.) popülasyonlarının
ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen çilek çeşitleri üzerinde reaksiyon çalışmalarının yapılması
amaçlanmaktadır. 2013 yılında yürütülen arazi çalışmaları kapsamında Düzce, Kayseri ve
Zonguldak İllerinden 13 adet bitki ve 13 adet toprak örneği alınmıştır. Toprak örneklerinin
fiksasyon ve preparasyon çalışmaları tamamlanmıştır. Yapılan teşhis çalışmaları sonucunda 8
adet bitki paraziti nematod türü saptanmıştır. Diğer örneklere ait teşhis çalışmaları devam
etmektedir. 2014 yılı yürütülen arazi çalışmalarında Konya ve Bartın İllerinden 26 adet bitki ve
26 adet toprak örneği alınmıştır. Alınan bitki örneklerinin analizi tamamlanmıştır. Toprak
örneklerinin fiksasyon çalışmaları tamamlanmış preparasyon ve teşhis çalışmaları devam
etmektedir. Ayrıca alınan 31 adet toprak örneği kist nematodları yönü incelenmiş herhangi bir
kist nematoduna rastlanmamıştır.
134
11. Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL KİVİ ENTEGRE MÜCADELE PROJESİ
Cemil HANTAŞ (Yalova ABKMAE)
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Projenin Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-13/08-09/01-22 (1)
Marmara Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı ve
Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Cemil HANTAŞ
Onur DURA,Pınar HEPHIZLI, Zühtü POLAT, Nesrin
TUNALI, Nesrin UZUNOĞULLARI, Mine RUŞEN,Mustafa
BIYIKLI, Kemal A. KAHRAMAN
2014-2016
26.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Marmara Bölgesi kivi üretim alanlarında hastalık, zararlı böcek ve akar türlerinin belirlenme
amacıyla kivi (Actinidia spp), yetiştiriciliğinin önemli olduğu bölgemiz illerinden;
Yalova (Merkez, Altınova ve Çınarcık), Bursa (Orhangazi, İznik), Kocaeli (Karamürsel,
Gölcük) ve Sakarya (Sapanca)’da 2014 yılında çalışmalara başlanmıştır. Kivi üretim
alanlarında 2014 yılında önemli zararlılar olarak; Dut kabuklubiti (Peudaulacaspis
pentagona) (Diaspididae) hastalık olarak köklerinde çürüklük etmeni
(Armillaria mellea) ve Phytophthora sp saptanmıştır.
135
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–13/08-09/01-22 (2)
Orta Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı ve
Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr. Kibar AK
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Dr. İlyas DELİGÖZ,
Sevilay SAYGI,
ERTEKİN, Nagehan TURGUT, Ümit ESER
01.01.2014-31.12.2016
Demet ÇELİK
2014: 10.000 TL 2015: 7.000 TL 2016: 7.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti
2014 yılında Orta Karadeniz Bölgesi’nde Ordu, Sinop, Samsun ve Kastamonu illerinde 61
kivi bahçesinde yürütülen bu çalışma ile toplam 469 da alan incelenmiştir. Yapılan sürvey
sonucunda Entomoloji çalışmalarında Samsun ve Ordu illeri kivi bahçelerinde önemli zarara
neden olan Xyleborus dispar (Fabricius, 1792), Xylosandrus germanus (Blandford, 1894),
Peudaulacaspis pentagona (Targioni-Tozzetti) ve Metcalfa pruinosa (Say, 1830) türleri tespit
edilmiştir. Herboloji çalışmalarında; 1 tohumsuz, 2 monocotiledon, 23 dikotiledon olmak üzere
49 familyaya ait 72 yabancı ot türü saptanmıştır. Mikoloji çalışmaları sonucunda Alternaria
alternata, Botrytis cinerea, Phomopsis sp., Fusarium spp., Rhizoctonia solani ve Armillaria
mellea etmenleri tespit edilmiştir. Viroloji ve bakteriyoloji çalışmalarında şüpheli örneklerde
yapılan morfolojik ve serolojik testler sonucunda herhangi bir hastalık etmeni saptanmamıştır.
2015 yılında arazi sürveyi ve hastalık, zararlı ve yabancı otların belirlenmesi ile ilgili çalışmalara
devam edilecektir.
136
TAGEM-BS-13/08-09/01-22 (4)
Batı Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı ve
Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr. Aynur KARAHAN
Proje Yürütücüsü
Dr. Ayşe ÖZDEM, Vildan BOZKURT, Dr. Ünal ASAV
Yardımcı Araştırmacılar
Süreyya ÖZBEN, Dr. Emre EVLİCE, Ali Osman KILINÇ, Dr.
Kemal DEĞİRMENCİ, Ülkem TANIKER, Heval DİLER
Dr. Diğdem OKSAL, Doç. Dr. İlker KEPENEKÇİ
01.01.2014 – 31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 10.000TL
2015: 7000TL
2016: 7000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışma ile ülkemizde kivi üretimini tehdit eden, verim ve kaliteyi düşüren hastalık, zararlı
ve yabancı otların saptanması yaygınlık ve yoğunluklarının tespit edilmesi ile doğal
düşmanların belirlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca kivi bahçelerinde tespit edilen önemli
zararlı türün mücadelesine esas biyolojik kriterleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Bunların yanı
sıra hastalık, zararlı ve yabancı otlar belirlendikten sonra önemli olanların mücadelesine yönelik
çalışmalar yürütülecektir.
Bartın, Düzce ve Zonguldak illerinde kivi bahçelerinde 2014 yılında hastalık, zararlı ve
yabancıotlar yönüyle sürveyler yürütülmüştür. Entomolojik çalışmalarda; Düzce ve Bartın
illerinde % 2-3 oranında Dut kabuklubiti (Pseudaulacaspis pentagona) olduğu ancak
tamamının ölü olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bazı ağaçların sürgün uçlarında ve yaprak
altlarında beyaz pamuksu ve mumumsu yapı oluşturan nimfler toplanmış, kültüre alınmış,
ancak ergin elde edilememiştir. Düzce ilinde Chrysoperla carnea (Stephens),(Neuroptera:
Chrysopidae)’nın bir ergin ve iki yumurtasına rastlanmıştır. Akarlar yönünden yapılan
çalışmalarda Phytoseiidae, Tetranychidae ve Winterschmidtiidae familyalarından akarlar elde
edilmiştir. Bakteriyolojik çalışmalarda; yapraklarda kahverengi, nekrotik, çevresi sarı haleli
lekelerden yapılan izolasyonlar sonucu King B besiyerinde fluoresan koloniler ve NSA’da
levan tipte koloniler gelişmiştir. Bu kolonilerden saflaştırmalar yapılmış ve saflaştırılan izolatlar
biyokimyasal ve moleküler testlerde kullanılmak üzere -20 °C’de muhafaza altına alınmıştır.
Mikolojik yönden belirtili 72 adet bitki örneği alınmıştır. Kültürlerde Colletotrichum spp.,
Phaeoacremonium spp., Cylindrocarpon spp., Phomopsis spp., Pestalotiopsis spp. ayrıca
Armillaria sp. tespit edilmiştir. Virolojik yönden; 20 adet bitki örneği alınmıştır. Toplanan
örneklerde DAS-ELISA testleri sonucunda herhangi bir virüs enfeksiyonu tespit edilmemiştir.
Nematolojik çalışmalarda; kivi bahçelerinden toprak ve bitki kök örnekleri alınmıştır. Toprak
örneklerinden elde edilen bitki paraziti nematodların fiksasyonları tamamlanmış olup
preperasyonları devam etmektedir. Yabancı ot çalışmalarında; Batı Karadeniz kivi bahçelerinde
18 farklı familyaya ait 27 yabancı ot türü tespit edilmiştir. Rastlanma sıklığı olarak en fazla
bulunan yabancı otlar Echinochloa crus-galli, Convolvulus arvensis, Amaranthus albus,
Plantago major ve Solanum nigrum olmuştur. Genel kaplama alanı bakımından ise en fazla
görülen yabancı otlar Echinochloa crus-galli, Convolvulus arvensis, Abutilon theophrastii,
Amaranthus albus, Portulaca oleracea ve Trifolium repens olduğu belirlenmiştir.
Proje No
Proje Başlığı
137
12. Ülkesel Proje Adı BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA PROJELERİ
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM/ BS/ 09/ 15-01/ 02-14
Kestane Kanserinin Biyolojik Mücadelesinde Kullanılan
Hipovirulent Cryphonectria parasitica Irklarının Doğal
Yayılımı Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr.N.Mükerrem ÇELİKER (BZMAİ)
Dr. Dilek POYRAZ (BZMAİ), Dr. Barbaros ÇETİNEL
(BZMAİ), Dr.Cevdet KAPLAN (BZMAİ), Uzm. Ayşe
UYSAL (BZMAİ), Prof. Dr.Ersin ONOĞUR (EÜZF Bitki
Kor. Böl.)
2010-2013
34.000TL.
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu araştırma projesi; 2003-2005 yıllarında kestane kanserinin hipovirulent izolatla doğal
koşullarda biyolojik mücadelesi çalışmasının yapıldığı Manisa-Hacıisalar’daki aynı alanda
gerçekleştirilmiştir. Ancak bir önceki çalışma kapsamında hipovirülensin doğal yayılımı
saptanmamıştır. Söz konusu çalışma alanı 2007-2009 yıllarında kontrol edildiğinde, bazı
ağaçların gövdelerinde yeni yüzeysel (iyileşen/iyileşmiş) kanserlerin meydana geldiği
görülmüştür. Bu nedenle, çalışma alanında hipovirulensin doğal yayılımının olabileceği
düşünülmüş ve bu alanda 2010-2013 yıllarında bir proje yürütülmüştür. Çalışmanın amacı;
deneme alanındaki ağaçlar üzerinde meydana gelen iyileşmiş kanserlerin nedenini, hipovirulens
ya da virulensin düşmesi olarak laboratuar testleriyle saptamak, doğal yayılımda vektörlerin ve
çevre faktörlerinin (sıcaklık, nem) etkisini araştırmaktır.
Deneme alanındaki iyileşen kanserlerin oluşma nedenini belirlemek için, 47 kestane ağacı
üzerindeki 104 adet iyileşen kanserden kabuk örnekleri alınmıştır. Elde edilen Cryphonectria
parasitica izolatları arasında, küçük, beyazımsı, zayıf gelişim gösteren ve piknidium oluşumu az
olan 388 izolat olası hipovirulent izolatlar olarak kabul edilmiştir. dsRNA izolasyonuna dayalı
Rigling (1999) metodu modifiye edilerek moleküler testler yapılmıştır. İzolatların 104 adedi
testlenmiş ve 59’unun dsRNA taşıdığı belirlenmiştir. Deneme alanındaki inokule edilmemiş
ağaçlar üzerinde oluşan iyileşmiş/iyileşen kanserlerden dsRNA taşıyan C.parasitica izolatlarının
elde edilmiş olması, kanserlerdeki iyileşmelerin hipovirülenslik nedeniyle olduğunu göstermiştir.
Deneme alanında, iyileşen kanserlerden toplanan böceklerden 67 adet C.parasitica izolatı
elde edilmiştir. Bu izolatlardan, Formicidae ve Gastropoda familyasına ait 31 tanesinin dsRNA
taşıma durumu moleküler olarak testlenmiş ve 19 tanesinin (15 adet Formicidae ve 4 adet
Gastropoda) dsRNA taşıdığı belirlenmiştir. Bu sonuç, hipovirülensin doğal yayılımında karınca
ve salyangozların rol oynayabileceğini göstermiştir.
Arazinin topografik yapısı nedeniyle 3 farklı yükseltiden aylık sıcaklık ve orantılı nem
verileri alınmıştır. Ancak veriler arasında belirgin bir fark saptanmamıştır. Deneme alanında
hipovirulensin doğal yayılımının; 2003 yılında hipovirulent izolatla inokule edilmiş olan
ağaçların yakın çevresinde, gölge olan doğu ve güney doğu yamaçta meydana geldiği
belirlenmiştir.
Türkiye'de ilk defa hipovirulensin doğal yayılımı ve vektörler konusunda bir çalışma
yürütülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Kestane kanseri, Cryphonectria parasitica, biyolojik kontrol,
hipovirulent izolat, iyileşmiş kanser, doğal yayılım, vektörler, çevre faktörleri
138
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/08-03/02-15
Elma Çoklu Sürgün Fitoplazma Hastalığı (Candidatus
Phytoplasma
mali)’nın
Biyolojik
Mücadelesinde
EndofitikFungusların Etkinliğinin Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
TAGEM
Uzm. Şefika YAVUZ
01.08.2013–31.07.2016
2014: 15.000
2015: 10.000
2016: 8.000
Proje Özeti:
Çıkılan arazilerde 148 örnek toplanmıştır. Toplanan örneklerin fitoplazma için DNA
izolasyonları yapılmış, izolasyonların ardından örnekler 2 aşamalı Nested-PCR analizine tabi
tutulmuş ve sonuçlar değerlendirilmiştir. Ayrıca toplanan örneklerden endofit fungus elde
edilmesi için ekimler yapılmış, petrilerdeki gelişimler sonucu morfolojik olarak endofit fungus
olduğu düşünülen örnekler alt kültürlere alınarak sonuçlar değerlendirilmiştir. Denemenin ilk
yılı için altyapı oluşturulmuştur.
139
13. Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL
BAĞ
ALANLARINDA
HASTALIKLARI PROJESİ
Şenol ALTUNDAĞ (Ankara ZMMAE)
FİTOPLAZMA
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–12/ 08 - 05/ 02 -28 (1)
Orta Anadolu Bölgesi Bağ Alanlarında Fitoplazma Hastalıkları
ve Olası Vektör Böcek Türlerinin Tespiti İle Alınacak
Önlemlerin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Şenol ALTUNDAĞ
Aynur Karahan, Ayşe Özdem, Işıl Özdemir, Ali Osman Kılınç,
Emine Demir
01.01.2013 - 31.12.2016
2013- 20.000 TL, 2014- 10.000 TL, 2015- 10.000 TL,
2016- 8.000 TL
Proje Özeti:
Bu çalışma ile Ankara, Karaman, Kayseri, Konya ve Nevşehir illerindeki bağların fitoplazma
hastalıkları yönünden durumlarının belirlenmesi, çalışma sonunda hazırlanacak standart test
protokolü ve alınacak önlemlerin Bakanlığa sunulması hedeflenmiştir. Ayrıca, olası vektör
böcek türlerinin tespit edilmesi ve söz konusu hastalık etmenini bünyesinde bulundurup
bulundurmadığının belirlenmesi de proje hedefleri arasında yer almaktadır.
Proje kapsamında 2013 yılında Ankara’da 50, Karaman’da 37 olmak üzere toplam 87 bağda
sürveyler yapılmış ve hastalık şüphesiyle 12 adet örnek alınmıştır. Ayrıca Erzincan ilinden 12
adet ve Yalova ilinden 57 örnek olmak üzere toplam 69 adet örnek analiz edilmek üzere Enstitü
Müdürlüğümüze gönderilmiştir. Laboratuvara gelen bütün örneklerin yaprak damarları
çıkarılarak küçük parçalara ayrılmıştır. Her biri 500 mg olacak şekilde 2 tekerrür halinde DNA
ekstraksiyonu yapılmak üzere -200C de saklanmıştır.
2014 yılında Konya ve Nevşehir illerinin bağ yetiştirilen alanlarında sürveyler
yapılmıştır.Konya’nın 7 ilçesinde 64, Nevşehir’in 6 ilçe ve 6 beldesinde 120 olmak üzere
toplam 184 bağ incelenmiştir.Ankara ve Karaman’dan toplanan 12 adet örnek ile Erzincan ve
Yalova’dan gönderilen 69 adet örneğin DNeasyPlant Mini Kit ile DNA izolasyonları
yapılmıştır. DNA izolasyonu tamamlanan örneklere Nested PCR uygulanmıştır.6 örnekte
Nested PCR sonucu DNA bandı görülmüştür. DNA bandı görülen bu örnekler Sekans analizi
yapılmak üzere gönderilmiştir. Sekans sonuçları alındığında kesin sonuca gidilebilecektir.
2015 yılında Kayseri ve Ankara ilinde sürvey çalışmalarına devam edilecek olup, ayrıca
entomolojik çalışmalara da başlanacaktır.
140
TAGEM-BS-12/A08-P05/02-28(2)
Ege Bölgesi Bağ Alanlarında Fitoplazma Hastalıklarının ve
Vektörlerinin Tespiti İle Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova/İzmir
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr. Aydan KAYA
Proje Yürütücüsü
Dr. Nursen ÜSTÜN
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Serpil ERİLMEZ
Uzm. Neziha ARSLAN
Dr. Özlem ALTINDİŞLİ
Dr. Fatma ÖZSEMERCİ
01.01.2013-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
41.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti
Bu çalışma ile Denizli, Manisa, İzmir ve Çanakkale illerindeki bağların fitoplazma
hastalıkları yönünden durumları belirlenecektir. Bu amaçla eylül-kasım aylarında bağ
alanlarında sürveyler yapılacaktır. Fitoplazma hastalığı belirtisine benzeyen asmalardan örnekler
alınacak ve bu asmaların yerleri GPS yardımıyla belirlenecektir. Fitoplazma şüpheli örnekler,
moleküler metotlar kullanılarak analiz edilecektir.
Fitoplazmaların karantina etmeni olmaları nedeniyle hastalık tespit edilmesi durumunda
Bakanlığa bildirilecektir. Ayrıca çalışma sonunda standart test protokolü hazırlanarak karantina
analizlerinde ve bu konuda test yapan kuruluşlarda metot birlikteliğinin sağlanması amacıyla
Bakanlığa sunulacaktır.
Entomolojik çalışmalarda, hastalık etmenlerinin saptandığı bitkilerde görülen böcekler
(Cicadellidae, Cixiidae: Hemiptera) mayıs- ekim aylarında toplanacak, tür teşhisleri yapılarak
söz konusu hastalıkların vektörü olup olmadığı moleküler metotlar kullanılarak belirlenecektir.
Bu proje kapsamında, 2014 yılında Denizli (Bekilli), İzmir (Buca, Efem çukuru,
Kemalpaşa, Menderes, Urla) ve Manisa (Akhisar) illerinde bağlarda fitoplazma şüpheli
simptomlar gösteren asma bitkilerinden örnekler alınmıştır. Alınan örnekler fitoplazma
etmenleri (Flavescence dorée–FD ve Bois noir-BN) yönünden moleküler yöntemler kullanılarak
analiz edilmiştir. 2015 yılında, çalışma kapsamında yer alan Çanakkale ilinde survey çalışmaları
yapılacaktır. 2014 yılında alınan ve 2015 yılı survey sonucu toplanan asma örneklerinin, FD ve
BN fitoplazmalar yönünden analizleri devam edecektir.
141
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten
Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM-BS-12/08-05/02-28 (3)
Erzincan İlindeki Bağ Fitoplazma Hastalıkları ve Olası Vektör
Böcek Türlerinin Tespiti İle Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-ERZİNCAN
TAGEM
Yılmaz KARABIÇAK
İsmail ALASERHAT
Yardımcı
Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri 2013-2016
Projenin Toplam
Bütçesi:
2013: 8000 TL 2014: 6 000 TL
TL
2015: 4 000 TL 2016: 3 000
Proje Özeti
Bu çalışma ile Erzincan ilindeki bağların fitoplazma hastalıkları yönünden durumları
belirlenmektedir. Bu amaçla örnek alınan her bir omcanın ayrı ayrı koordinatları alınmakta,,
hastalık tespit edilmesi halinde bu koordinatlar bakanlığımıza bildirilmektedir. Hastalıkla
bulaşıklığın söz konusu olduğu durumda ise; bu omcaların hiçbir şekilde üretimde
kullanılmaması, aşı gözü ve aşı kalemi alınmaması, vektörleri ile mücadele edilmesi ve
gerekirse bu omcaların sökülerek imha edilmesi yönünde bakanlıkla ortak hareket edilmektedir.
Bu çalışma 2013-2016 yılları arasında yürütülmektedir.
Projede 2013 yılında yapılan çalışmalarda; 54 bağda toplam 279 da alanda sürvey
çalışmaları yapılmış, hastalık şüphesiyle alınan 12 örnekten 1 tanesi pozitif reaksiyon vermiştir.
Çalışmanın 2014 yılında ise 49 bağda toplam 274 da alanda sürvey çalışmaları yapılmıştır.
Yapılan sürvey çalışmaları ile 2014 yılında şüpheli bulunan omcalara ait 5 adet yaprak örneği
alınarak Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsüne teşhis için gönderilmiştir.
142
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12/ 08 - 05/ 02 -28(4)
Doğu Ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki Bağ Alanlarında
Fitoplazma Hastalıkları ve Olası Vektör Böcek Türlerinin
Tespiti İle Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi
Diyarbakır Zirai Mücadele Merkez Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
Proje Yürütücüsü
Osman ÇİFTÇİ Behzat GÜLER Mehmet KAPLAN Çetin
Yardımcı Araştırmacılar
MUTLU
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.201- 31.12.2016
163.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Ülkemiz bağlarında fitoplazma hastalıklarının tespit edilmesinin ardından Gıda Kontrol
Genel Müdürlüğü tarafından yapılan Bölge İlleri Proğram Değerlendirme Toplantısında alınan
“ Fitoplazma hastalıklarının durumunun belirlenmesi ve bu konuda Zirai Mücadele Merkez
Araştırma Enstitüsü tarafından bir proje hazırlanması” kararı neticesinde hazırlanan projenin,
2012 yılı program değerlendirme toplantıları Meyve-Bağ hastalıkları alt çalışma grubunda
ülkesel projeye dönüştürülmesi kararı alınarak İstasyonumuz sorumluluk alanına giren illeri
kapsayan bu proje hazırlanmıştır. Bu çalışma ile Diyarbakır, Elazığ, Adıyaman, Mardin,
Şanlıurfa, Batman ve Malatya illerindeki bağların fitoplazma hastalıkları yönünden durumları
belirlenecektir. Bu amaçla eylül-kasım aylarında bağ alanlarında sürveyler yapılacaktır.
Fitoplazma hastalığı belirtisine benzeyen omcalardan örnekler alınacak ve bu omcaların yerleri
GPS yardımıyla belirlenecektir. Örnekler moleküler metotlar kullanılarak analiz edilecektir.
Fitoplazmaların karantina etmeni olmaları nedeniyle hastalık tespit edilmesi halinde bulaşık
bulunan omca ve bağlarda alınması gereken önlemler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu
kapsamda hastalıkla bulaşık omcaların omcaların sökülerek imha edilmesi ve vektörleri ile
mücadele edilmesi yönünde bakanlığımıza görüş sunulacaktır. Ayrıca çalışma sonunda
hazırlanan standart test protokolü Bakanlığa sunulacaktır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu
Bölgelerindeki fitoplazma hastalıkları ve olası vektör böcek türlerini tespit etmek amacıyla
2013-2016 yıllarında düzenli olarak yapılacak sürveylerde enfekteli yaprak, bitki ve vektör
böcek örnekleri toplanacaktır. Vektör böceklerin teşhisleri yapılacak ve söz konusu hastalık
etmenini bünyesinde bulundurup bulundurmadığı moleküler metotlar kullanılarak
belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler
Fitoplazma hastalıkları, bağ, survey, moleküler metotlar,
Hemiptera
143
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
TAGEM–BS–12/08-05/02-28(5)
Antalya İli Bağ Alanlarında Fitoplazma Hastalıkları ve
Olası Vektör Böcek Türlerinin Tespiti İle Alınacak
Önlemlerin Belirlenmesi
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-BATEM
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel MüdürlüğüTAGEM
Uzm.Nejla ÇELİK
Uzm. Bengi TOPKAYA KÜTÜK
Uzm. Serap Melike İÇÖZ
Uzm. İlyas TEKŞAM
Uzm. Selda ÇALIŞKAN
Uzm. Ali ÖZTOP
Uzm. Serkan AYDIN
Doç. Dr. Emine DEMİR
01.01.2013 - 31.12.2016
2013: 15.000.TL
2014:10.000 TL
2015: 8.000
TL 2016: 8.000 TL
Proje Özeti
Çalışma, Antalya ili bağ alanlarının fitoplazma hastalıkları yönünden durumlarının
belirlenmesi amacıyla başlatılmıştır. Bu amaçla projenin ikinci yılı olan 2014 yılında,
bağcılığın yoğun olarak yapıldığı Elmalı ve Akseki ilçeleri bağ alanlarında eylül - kasım
aylarında sürveyler yapılmıştır. Sürveylerde yaklaşık 254 da’lık bağ alanı taranarak fitoplazma
açısından şüpheli görülen omcalardan toplam 39 adet yaprak örneği alınmıştır. Örnekler buz
kutusu içerisinde laboratuara getirilerek -20 ºC derin dondurucuya konulmuştur. Laboratuarda
moleküler analizler devam etmektedir.
2015 yılında da moleküler çalışmalara devam edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Fitoplazma, bağ, survey, moleküler analiz
144
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
TAGEM–BS–12/ 08-05/02-28(6)
Trakya Bağ Alanlarında Fitoplazma Hastalıkları ve Olası
Vektör Böcek Türlerinin Tespiti ile Alınacak Önlemlerin
Belirlenmesi (Ülkesel Bağ Alanlarında Fitoplazma
Hastalıkları (Ülkesel Proje))
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel MüdürlüğüTAGEM
Duygu MERMER DOĞU
Gürkan Güvenç AVCI, Damla ZOBAR, Erhan SOLAK,
Lerzan ÖZTÜRK
01/01/2014 ile 31/12/2014 arası
Proje Özeti Asmalarda hastalığa neden olan fitoplazmalar, floemde yaşayan, bakterilere
benzeyen ancak daha küçük olup hücre duvarı olmayan obligat parazitlerdir.
Fitoplazmalar çok sayıda bitkiyi enfekte edebilmektedir ve çoğunlukla böcek vektörleri yoluyla
bir bitkiden diğerine taşınarak, ilkbaharda bitkinin üst aksamına doğru ve sonbaharda köklere
doğru göç ederler. Bağda fitoplazma hastalığının vektörleri ile ilgili ülkemizde detaylı bir
çalışma yapılmamıştır. Bu çalışma ile Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerindeki bağların
fitoplazma hastalıkları yönünden durumlarını belirlemek amaçlanmıştır. Ayrıca bu hastalığın
taşıyıcısı olan bazı vektörler bu çalışma ile ortaya konabilecektir.
2014 Yılı Dönem içerisinde Tekirdağ, Kırklareli ve Edirne illerini kapsayan sorveyler
yapılmıştır. Toplam 803,5 da bağ alanı taranarak 182 bahçe gezilmiştir. Şüpheli görünen
asmalardan örnekleme yapılarak toplam 45 örnek alınmıştır. Moleküler tanı çalışmalarından
sonra fitoplazma etmenleri tespit edilirse bu alanlarda 2015 yılında entomoloji çalışmaları
uygulanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Fitoplazma hastalıkları, bağ, sürvey, moleküler metotlar, Hemiptera
145
Proje No
TAGEM–BS–12/08-05/02-28(7)
Proje Başlığı
Doğu Akdeniz bağ alanlarında fitoplazma hastalıkları ve
olası vektör böcek türlerinin tespiti ile alınacak önlemlerin
belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,
Adana
TAGEM
Dr. Elen İnce
Uzm. Pelin Keleş Öztürk, Dr. Adalet Hazır, Prof. Dr.
Nüket Önelge
01.01.2013 - 31.12.2016
2013:10.000
2014: 10.000
2014: 10.000
201.: 15.000
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışma ile Adana, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep ve Kilis
illerindeki bağların fitoplazma hastalıkları yönünden durumları belirlenecektir. Bu amaçla
eylül-kasım aylarında bağ alanlarında sürveyler yapılacaktır. Fitoplazma hastalığı belirtisine
benzeyen omcalardan örnekler alınacak ve bu omcaların yerleri GPS yardımıyla
belirlenecektir. Örnekler moleküler metotlar kullanılarak analiz edilecektir.
Fitoplazmaların karantina etmeni olmaları nedeniyle hastalık tespit edilmesi halinde bulaşık
bulunan omca ve bağlarda alınması gereken önlemler ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu
kapsamda hastalıkla bulaşık omcaların sökülerek imha edilmesi ve vektörleri ile mücadele
edilmesi yönünde bakanlığımıza görüş sunulacaktır. Ayrıca çalışma sonunda hazırlanan
standart test protokolü Bakanlığa sunulacaktır.
Doğu Akdeniz bağ alanlarında fitoplazma hastalıkları ve olası vektör böcek türlerini tespit
etmek amacıyla 2013-2016 yıllarında düzenli olarak yapılacak sürveylerde enfekteli yaprak,
bitki ve vektör böcek örnekleri toplanacaktır. Vektör böceklerin teşhisleri yapılacak ve söz
konusu hastalık etmenini bünyesinde bulundurup bulundurmadığı moleküler metotlar
kullanılarak belirlenecektir.
146
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-12/ 08 - 05/ 02 -28(8)
Karadeniz Bölgesi Bağ Fitoplazma Hastalıkları ve Olası
Vektör Böcek Türlerinin Tespiti İle Alınacak Önlemlerin
Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Demet ÇELİK ERTEKİN
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Dr. Kibar AK, Nagehan ÇİL TURGUT, Ümit ESER, Doç. Dr.
Emine DEMİR
2014-2016
2013: 8000 TL 2014: 8000 TL 2015: 5000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti
Projenin 2014 yılı çalışmalarında bağ üretiminin yoğun olarak yapıldığı Samsun, Tokat,
Amasya ve Kastamonu il/ilçelerinde yürütülmüştür. Sürvey çalışmalarında asmalarda önemli
zararlara neden olan Bois Noir (BN) ve Flavescence Doree (FD) fitoplazma etmenleri taranmış
ve gezilen bahçeler GPS ile kaydedilmiştir. Arazi incelemeleri sonucunda asmalarda herhangi
bir hastalık belirtisi tespit edilmemiştir. Ayrıca it üzümü ve tarla sarmaşığı gibi yabancı otlar bu
iki hastalık etmenine ve bu hastalık etmenlerinin vektörlerine konukçuluk etmenleri yönünden
önem arz etmektedir. Yabancı otlarda bu iki hastalık etmeni ve vektörleri açısından incelenmiş
ve hastalığa ait herhangi bir belirtiye ve vektör böceğin varlığına rastlanılmamıştır.
2015 yılında ise yine aynı bölgelerde seçilen bağ alanlarında sürvey çalışmalarına devam
edilecektir. Hastalığa ait herhangi bir belirtiye rastlanılması durumunda araziye tuzak asılarak
vektör böceklerin tespitine yönelik çalışmalar yapılacaktır.
147
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM–BS–12/08-05/02-28 (9)
Güney
Marmara
Bağ
Alanlarında
Fitoplazma
Hastalıklarının ve Olası Vektör Böcek Türlerinin Tespiti
İle Alınacak Önlemlerin Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
TAGEM
Nesrin TUNALI
Burcu KADIOĞLU Pınar GÖKSEL Cemil HANTAŞ Dr.
Arif ATAK
01/01/2013-31/12/2016
21.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışma ile Bursa, Bilecik, Kocaeli, Düzce, Sakarya ve Yalova İllerindeki bağların
fitoplazma hastalıkları yönünden durumlarının belirlenmesi, çalışma sonunda hazırlanacak
standart test protokolünün Bakanlığa sunulması hedeflenmiştir. Ayrıca, olası vektör böcek
türlerinin tespit edilmesi ve söz konusu hastalık etmenini vektör böceklerin bünyesinde
bulundurup bulundurmadığının belirlenmesi de proje hedefleri arasında yer almaktadır
148
14. MÜNFERİT PROJELER
YENİ TEKLİF PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Muz Tepe (Takoz) Çürüklüğü Hastalığına karşı Bor
Ürünlerinin Antifungal Etkileri
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Seyfeddin FARUK
Yardımcı Araştırmacılar
Halil Gür
Bülent Altan
Prof.Dr. Soner SOYLU (Danışman )
Başlama- Bitiş Tarihleri
01/01/2016- 01/01/2018
Yıllara Göre Talep Edilen Bütçe 2016 : 14,000.00
2017 : 11,000.00
(TL)
Proje Özeti
Yapılması planlanan bu çalışmadaki amacımız, ülkemiz muz üretiminde hasat sonrası
kayıplarının önlenmesi için en önemli hasat sonrası hastalıklarından olan tepe çürüklüğü
hastalığına ve hastalığı meydana getiren fungal etmenlere karşı alternatif mücadele geliştirmek
için bor ürünlerini test etmektir. Bu çalışma ile ürün kayıplarının önlenmesi yanı sıra gelecek
nesillerin sağlıklı gelişmesi, temiz ve sağlıklı çevrelere (su, hava, toprak) sahip olması
amaçlanmaktadır.
Bu çalışma, in vitro ve in vivo olmak üzere iki aşamalı olarak planlanmıştır. Birinci aşamada,
Tepe çürüklüğü etmenlerine karşı etkili bor ürünü dozu belirlenecektir. İkinci aşamada meyve
uygulaması ile etkililik ortaya konacaktır.
Bu çalışmada kullanmayı planladığımız bor ürünleri şunlardır: Borik asit, Boraks(sodyum
tetraborat), Boraks dekahidrat, Disodyum oktaborat tetrahidrat, Sodyum metaborat, Sodyum
pentaborat , Potasyum tetraborat.
Anahtar Kelimeler: Muz, Tepe çürüklüğü, Bor ürünleri,Antifungal etki
149
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM –BS-14/10-07/02-15
Bazı İncir Çeşitlerinde Virüsten Ari Ön Temel Üretim
Materyalinin Elde Edilmesi ve Sertifikalı Fidan Üretimine
Yönelik Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Dr. Serpil ERİLMEZ
Proje Yürütücüsü
Dr. Aydan KAYA, Zir. Müh. Sabriye ÖZDEMİR, Uzm. Tevfik
Yardımcı Araştırmacılar
TURANLI, Dr. Cevdet KAPLAN, Uzm. Birgül ERTAN, Uzm.
Arzu GÖÇMEZ, Zir. Müh.Pınar GÖRÜCÜOĞLU, Zir. Müh.
Eşref TUTMUŞ, Prof. Dr. Gonca GÜNVER DALKILIÇ
01/01/2015-31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
40 000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti
Dünya incir üretiminin %26’sı, kuru incir üretiminin %59’u Türkiye tarafından
karşılanmaktadır. Türkiye, Dünya’nın en önemli incir üreticisi olmanın verdiği avantajla kuru
incir üretiminde ve ihracatında da lider ülke konumundadır. Dünyanın en kaliteli siyah inciri
olan ‘’Bursa Siyahı’’ sahip olduğu sert meyve yapısı, uzun raf ömrü ve olağanüstü tadı ile
Avrupa ülkelerinde her yıl artan miktarlarda talep edilmektedir. Türkiye incir üretiminin %
90’ından fazlasını oluşturan Sarılop çeşidi özel mikroklima koşulları nedeniyle Ege Bölgesi’nin
Aydın yöresinde yetiştirilmektedir. Bu derece de önemli bir ürünün yetiştiriciliğini etkileyen
‘’İncir mozaik hastalığı’’ incir yetiştirilen tüm bölgelerde görülmektedir. İncir üretim tesisleri
ismine doğru ve sağlıklı üretim materyali ile kurulmadığından, ürünün kantite ve kalitesi
olumsuz yönde etkilenmektedir. Bu sorunun aşılabilmesi için yapılması gereken, bir an önce
sertifikalı fidan üretimine geçilmesidir. Bu gereklilik Avrupa Birliği üyeliği aşamasında olan
ülkemiz için ayrı bir önem taşımaktadır. Sertifikalı fidan üretiminin gerçekleştirilmesi amacı ile
bu türler için baz materyalin üretilmesi ve korunması gerekmektedir. Bu projede; bölgemiz için
önemli olan incir türlerine ait tescilli çeşitlerden damızlık materyalin üretilmesi, korunması ve
mevcut damızlıklardan sertifikasyona hazır fidan üretiminin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır.
Bu hedefin gerçekleştirilmesi için Erbeyli İncir Araştırma İstasyonu bahçesinde bulunan ismine
doğruluğu belirlenmiş çeşitler virüs hastalıkları açısından moleküler yöntemlerden RT-PCR
yöntemi ile testlenecektir. Viral hastalık etmenleri açısından temiz olarak tespit edilen
ağaçlardan kalemler alınarak tel seralarda muhafaza edilecektir. Termoterapi ile birlikte
meristem kültürü uygulaması, bir çok bitkiden viral patojenlerin eliminasyonunda büyük ve
ekonomik önem taşımaktadır. Enfekteli olarak tespit edilen ağaçlardan alınacak sürgünler
meristem kültürü ve termoterapi ile virüslerden arındırma işlemi yapılacaktır. İn vitro koşullarda
çoğaltılan bitkilerin virüs analizleri yapılacak olup elde edilen temiz üretim materyali tel
seralarda korumaya alınacaktır. Ayrıca incirde enfeksiyon oluşturan viral etmenlerin
yayılımında etkin rol oynayan vektörlerin belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılacaktır. Bu
çalışmaların yapılması hususunda T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal
Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’nden gönderilen 21278028-604.01/2864 sayı ve
19/04/2013 tarihli yazı ile incir mozaik hastalığından ari baz materyal oluşturulmasına temel
oluşturacak bir araştırma projesinin gerekliliği kurumumuza bildirilmiştir.
Çalışmalar 2015 yılında başlayacaktır.
150
Proje No
Proje Başlığı
(DIMO-EUPHRESCO)
Avrupa Monilinia Türlerinin Tespiti Ve Teşhisi İçin
Moleküler Yöntemlerin Doğrulanması ve Geliştirilmesi
(Development and validation of molecular tools for
detection and identification of European Monilinia species)
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM-AB 7. Çerçeve
Süreyya ÖZBEN
Dr. Suat KAYMAK, Dr. Kemal DEĞİRMENCİ, İlker
KURBETLİ, Ülkem TANIKER, Servet UZUNOK, Tülin
SARIGÜL ERTEK
01.05.2014/31.05.2016
2014: 33.000TL, 2015: 23.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Proje ile sert ve yumuşak çekirdekli meyve ağaçlarında ekonomik öneme sahip Monilinia
türlerinin hızlı ve güvenilir tespiti için kullanılmakta olan mevcut moleküler teşhis
yöntemlerinin gözden geçirilerek doğrulanması, bitki örneklerinden türlerin doğrudan teşhisleri
için en uygun moleküler teşhis metoduna yönelik çalışılması ile Halka test yapılarak tespit
yöntemlerinin farklı laboratuvarlarda karşılaştırılması ve değerlendirilmesi hedeflenmektedir.
Ayrıca enfekteli bitki materyali toplamak amacıyla Monilinia türlerinin konukçusu olan
meyvelerin yoğun olarak üretiminin yapıldığı alanlarda yapılacak surveyler ile ülkemizde
mevcut olabilecek diğer Monilinia türlerinin tespit edilebilmesi amaçlanmaktadır.
Proje çalışmaları doğrultusunda 2014 yılı Mayıs ve Eylül ayları arasında Konya, Ankara,
Afyon, Isparta, Karaman, Sıvas, Malatya, Bursa ve Çanakkale illeri sert ve yumuşak çekirdekli
meyve bahçelerinde gerçekleştirilen survey çalışmalarında elma, kiraz, kayısı, vişne, erik,
şeftali ve nektarin bahçelerinden sürgün ve meyve örnekleri alınmıştır.
151
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-14/08-01/02-16
Erik ve Kayısı Genotiplerinde Şarka Virus (Plumpox Virüs)
Hastalığına Karşı Dayanıklılık Kaynaklarının Araştırılması ve
PPV İzolat Koleksiyonunun Oluşturulması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Dr. Kemal DEĞİRMENCİ
Dr. Suat KAYMAK, Yrd. Doç. Dr. Kahraman GÜRCAN
Yusuf ÖZTÜRK, Ö. Faruk KARAMÜRSEL, Hakkı KOÇAL,
Talip YİĞİT, Dr. Mehmet BAŞ, Nesrin UZUNOĞULLARI
01//01/2015-31/12/2018
40.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Şarka virüs hastalığı (Plum pox potyvirus) dünyada ve ülkemizde sert çekirdekli meyve
ağaçlarında zarar yapan en önemli hastalıktır. Bu hastalıkla mücadelede virüsten ari üretim
materyali kullanılması, vektörlerle mücadele ve enfekteli ağaçların eradikasyonunun yanında
dayanıklı çeşitlerin kullanımı önemli bir mücadele yöntemidir. Dayanıklılık çalışmalarının
temeli dayanıklılık kaynaklarına ulaşabileceğiniz genetik kaynak populasyonunun
oluşturulmasıdır. Ayrıca dayanıklılık çalışmalarında kullanacağınız patojen strainlerininde
sürekli elinizde bulunması gerekmektedir. Önerilen bu projede ülkemizde yabani erik tiplerinin,
kayısı melez, çeşit ve tiplerinin Şarka virüs hastalığına karşı dayanıklılıkları yapay bulaştırma
ve moleküler markerlar yardımıyla belirlenecektir. Bunun yanında projede Plum pox potyvirüs
(PPV) e dayanıklı kayısı gen kaynaklarının kayısının anavatanı olan ülkelerden toplanarak
muhafaza altına alınması ve ülkemizin farklı bölgelerinden alınan farklı PPV izolatlarının
muhafaza edildiği bir koleksiyon oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda
Eğirdir Meyvecilik Araştırma İstasyonunda bulunan 50 adet yabani erik tipi, Malatya Kayısı
Araştırma İstasyonunda bulunan kayısı tip ve çeşitleri ve Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez
Araştırma Enstitüsünde bulunan 50 adet melez kayısı tipi materyal olarak kullanılacaktır. Bu
tiplere PPV aşılama yolu ile bulaştırılacak ve simptomatolojik olarak takibi yapılacaktır. Ayrıca
bu tiplerin moleküler markerlar kullanılarak dayanıklılık durumları tespit edilecektir. Ayrıca
kayısının anavatanı olan ülkeler dolaşılarak genetik materyal toplanacaktır. Genetik
materyallerden sera şartlarında çöğürler elde edilecektir. Çöğürlerden DNA ekstraksiyonu
yapılarak mevcut moleküler markerlar ile dayanıklılık lokuslarının olup olmadığına
bakılacaktır. Bu çöğürlere göz aşısı ile PPV bulaştırılarak simptomatolojik gözlem yapılacaktır.
Bu çalışmaların sonucunda PPV’ ye dayanıklılık konusunda ümitvar görülen genetik
materyaller iki farklı lokasyonda muhafaza altına alınacaktır. Ayrıca bu çalışmada ülkemizin
farklı bölgelerinde tespit edilen PPV-M, PPV-D ve PPV-T ırklarına ait genetik farklılığa sahip
izolatlar belirlenecektir Bu izolatlar böcek geçirmez tül seralarda uygun anaçlar üzerine
aşılanarak muhafaza edilecektir. Bu çalışmanın sonucunda elde edilecek kayısı genetik kaynak
popülasyonu ve PPV ırk koleksiyonu kayısı ve PPV ile ilgili yürütülecek bütün çalışmalarda
kullanılabilecektir.
152
Proje No:
Proje Başlığı
EUPHRESCO AB 7. Çerçeve Programı-ERA-NET
Asma Flavescence Doree (GFD) Fitoplazmasının Konukçu
Bitkileri ve Potansiyel Vektörleri Üzerinde Epidemiyolojik
Çalışmalar ve FD Için Farklı Teşhis Prosedürlerinin
Değerlendirilmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova/İzmir
TAGEM
Dr. Nursen ÜSTÜN
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Aydan KAYA
Uzm. Neziha ARSLAN
Dr. Serpil ERİLMEZ
01.01.2013-31.12.2016
43 300 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Avrupa Birliği 7. Çerçeve programı kapsamında yürütülen EUPHRESCO projesinin bir alt
projesi olarak yürütülen bu çalışmanın ana amaçları FD hastalığının epidemiyolojisi konusunda
bilgi birikimini arttırmak ve Avrupa Birliği ülkeleri arasında tespit ve teşhis prosedürlerini
uyumlaştırmaktır.
Kurumumuz bu projenin Tespit prosedürlerinin değerlendirilmesi ve İzleme
sistemlerinin oluşturulması iş paketlerinde yer almıştır.
Farklı ülkelerden laboratuarların (10 ülkeden 15 farklı laboratuar) katılımıyla
gerçekleştirilen Tespit prosedürlerinin değerlendirilmesi iş paketi kapsamında 3 adet nested
klasik PCR (16 Sr V grup spesifik nested PCR; FD spesifik nested PCR/RFLP; multiplex nested
PCR ve 4 adet real-time PCR (ikisi simplex real-time PCR, ikisi de triplex real-time PCR) olmak
üzere yedi farklı protokol test edilmiştir. Kurumumuzda sadece iki klasik PCR (direkt universal
(P1 ve P7 primerler) +FD grup spesifik nested PCR ve multiplex nested PCR) protokolleri
uygulanmış ve test edilen protokoller FD(16 Sr V) ve BN (16 Sr XII) asma fitoplazmaların
bulunduğu grupları tespitinde başarılı bulunmuştur.
İzleme sistemlerinin oluşturulması iş paketi çalışmaları kapsamında söz konusu
fitoplazma etmenleri için izleme şemaları oluşturulmuştur. Bu şemalarda ne zaman ve nasıl
örnekleme yapılacağı, hangi teşhis protokolünün kullanılacağı, fitoplazma ve vektör için izleme
çalışmalarının nasıl yapılacağı verilmiştir.
153
Proje No
TAGEM-BS-13/08-03/02-16
Proje Başlığı
Ülkemizde Elma ve Armut Yetiştiriciliğinin Yoğun Olarak
Yapıldığı Bazı Bölgelerde Bulunan ‘Candidatus Phytoplasma
mali’ ve ‘Ca. P. pyri’ İzolatlarının Moleküler Karakterizasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Proje Yürütücüsü
Yusuf ÖZTÜRK
Yardımcı Araştırmacılar
Şeyma Reyhan ERDOĞAN, Hamza ŞENYURT, Mesut İŞCİ,
Dr.Gökhan ÖZTÜRK, Mehmet AKSU, Melih AYDINLI, Şerif
ÖZONGUN, Bülent ALTAN, Dr.Suat KAYMAK, Demet
ÇELİK ERTEKİN, Nesrin TUNALI, Doç.Dr. Mona GAZEL,
Prof. Dr. Çiğdem ULUBAŞ SERÇE, Prof.Dr.Kadriye
ÇAĞLAYAN
01/01/2014
31/12/2016
Başlama ve Bitiş Tarihi
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
2014
2015
15.000
15.000
2016
8.000
Proje Özeti
Candidatus Phytoplasma pyri (Armut geriye doğru ölüm fitoplazması-Pear decline=PD) ve
Ca. Phytoplasma mali (Elma çoklu sürgün fitoplazması-Apple Proliferation=AP) meyve
ağaçlarında ekonomik anlamda zarar yapan, fitoplazma hastalıklarıdır. Bu çalışmayla önemli
armut ve elma yetiştiriciliği yapılan bölgelerden toplanan elma ve armut izolatlarının moleküler
yöntemlerle karakterizasyonu yapılarak dayanıklılık ıslahı çalışmalarında kullanılacak temel
verilerin elde edilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, elde edilen AP ve PD izolatlarının birbirleriyle ve
dünyanın diğer bölgelerindeki izolatlarla karşılaştırılması yapılarak ülkemizdeki fitoplazma
hastalıklarının kaynağının ve genetik ilişkisinin ortaya konulması hedeflenmektedir.
Projenin ilk gelişme yılında ülkemizde elma ve armut yetiştiriciliğinin yapıldığı 10 ilinde
PD ve AP varlığını saptamak amacıyla sürveyler yapılmıştır. Eylül-Kasım aylarında çıkılan
sürveylerde toplam 79 bahçe gezilmiş, fitoplazma belirtileri gösteren elma ve armut ağaçların 4
yönünden sürgünler kesilerek polietilen poşetlere konulmuştur. Toplamda 924 elma, 850 armut
örneği toplanmıştır. Örnekler DNA ekstraksiyonu yapılıncaya kadar -80 ve -20 de muhafaza
edilmiştir. Tüm örnekler sıvı azot gazında ezildikten sonra CTAB yöntemi kullanılarak DNA
izolasyonu yapılmıştır.
154
Proje No
TAGEM-BS-13/08-01/02-17
Proje Başlığı
Ülkemizde Bazı Candidatus Phytoplasma Prunorum İzolatlarının
Moleküler Karekterizasyonu ve 16SrX grubundan Ca. P. Mali, Ca.
P. Piyri ve Ca. P. Prunorum izolatlarının virülenslik düzeylerinin
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / MERSİN
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihi
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
TAGEM
Bülent ALTAN
Seyfettin FARUK, Halil GÜR, Mustafa BİRCAN, Hasan PINAR,
Mustafa ÜNLÜ, Elen İNCE, Osman ÇÜFTÇi, Nesrin TUNALI,
Aydan KAYA, Demet ÇELİK, Doç.Dr. Mona GAZEL, Prof. Dr.
Çiğdem ULUBAŞ SERÇE, Prof.Dr. Kadriye ÇAĞLAYAN
01/01/2014
31/12/2016
2014
2015
20.000
15.000
2016
15.000
Proje Özeti
Apple proliferation (16SrX) grubu fitoplazmalar ülkemizde birçok bölgede tespit edilmiş
ve yaygın olarak yetiştiriciliği yapılan çeşitlerimizin bu izolatlara karşı reaksiyonları hakkında
sınırlı bilgi bulunmaktadır. Çeşitler üzerinde reaksiyon çalışması yapılabilmesi için izolatların
genetik farklılığı ve virülentlikleri ortaya konulmalıdır. Bu eksikliği gidermek için planlanan bu
çalışma ile ülkemizde yoğun olarak yetiştiriciliği yapılan bölgelerde kayısı, şeftali, nektarın ve
japon eriklerinden elde edilen ESFY izolatlarının genetik farklılığı belirlenerek farklı izolatların
ve ayrıca bu gruba giren AP ve PD izolatlarının virülentlik düzeyleri ortaya konulacaktır.
Planlanan bu projenin sonuçlarında, elde edilen bilgiler doğrultusunda ESFY, AP ve PD
konusunda ıslah çalışmaları için uygun yol ve yöntem belirlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca
izolatların virülentlik düzeyleri belirlenerek değişik meyve türlerinde potansiyel tehlikelere karşı
önlem alma şansı doğacaktır. Diğer taraftan, belirlenen izolatlatların virülentlik düzeyleri
çeşitlerin ıslahı için önemli bir kaynak oluşturarak gelecekteki bilimsel çalışmalara temel teşkil
edecektir.
Projenin ilk gelişme yılında ülkemizde sert çekirdekli meyve yetiştiriciliğinin yapıldığı 12
ilinde ESFY varlığını saptamak amacıyla sürveyler yapılmıştır. Haziran-Temuz-Ağustos-Eylül
aylarında çıkılan sürveylerde toplam 65 bahçe gezilmiş, fitoplazma belirtileri gösteren Kayısı,
Şeftali, Nektarin, Kiraz, Vişne ağaçların 4 yönünden sürgünler kesilerek polietilen poşetlere
konulmuştur. Toplamda 1200 örnek toplanmıştır. Örnekler DNA ekstraksiyonu yapılıncaya
kadar -80 ve -20 de muhafaza edilmiştir. Tüm örneklerde, sürgünlerin floem kısmı neşter
yardımı ile sıyrıldıktan sonra roll’ de ezilerek (Doyle ve Doyle, 1990) DNA izolasyonu
yapılmıştır. DNA lar -20 de bekletilmektedir.
155
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
EUPHRESCO AB 7. Çerçeve Programı-ERA-NET
Erwinia amylovora için Bitki Sağlığına Yönelik Teşhis,
Yerinde Tespit Ve Epidemiyoloji Araçları
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova/İzmir
TAGEM
Dr. Nursen ÜSTÜN
Yardımcı Araştırmacılar
Uzm. Neziha ARSLAN (Zirai Mücadele Araştırma İstasyonuBornova)
Prof. Dr.Hatice ÖZAKTAN (E.Ü.Bitki Koruma Bölümü)
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
01.01.2013-31.12.2016
46 800 TL
Proje Özeti
Avrupa Birliğinin 7. Çerçeve programı kapsamında yürütülen EUPHRESCO projesinin
bir alt projesi olarak yürütülecek bu çalışmada E. amylovora’nın yayılması ve bulunduğu
çevrede gelişmesi üzerine veri elde edilmesi, son yayınlanan tespit yöntemlerinin
değerlendirilmesi ve yeni yöntemlerin geliştirilmesi, etmen populasyonunun çiçek, vektör ve
belirtisiz bitkisel materyalde izlenmesi (monitoring) ve patojenin genotiplerinin belirlenmesi için
metot geliştirilmesi amaçlanmıştır.
19 farklı kurumun katılımıyla gerçekleştirilen projede çalışmalar 6 iş paketinde
toplanmıştır. Kurumumuzun yer aldığı iş paketlerinde (IP 2 ve IP 3) E.amylovora ve benzer
belirtiler oluşturan genetik olarak yakın ilişkili E. piriflorinigrans, E.usensis, ve E.pyrifoliae
türlerinin tespitinde kullanılan yöntemler halka test yapılarak değerlendirilmiş ve çiçeklerde
E.amylovora etmeninin popülasyonu (monitoring) farklı tespit yöntemleri ile izlenmiştir.
Halka testi İş paketindende E. amylovora için 2 real-time PCR, E.pyrifolae için 1 real- time
PCR ve 1 klasik PCR, E.pyriflorinigrans için 1 kasik PCR ve 1 real- time PCR ve E. uzenensis
için 1 real- time PCR protokolü olmak üzere toplam 7 protokol test edilmiştir. Kurumumuzda
ise 4 (E. amylovora için 1 real time PCR, E.pyrifolae için 1 klasik PCR, E.pyriflorinigrans için 1
klasik PCR, E. uzenensis için 1 real time PCR) farklı protokol uygulanmıştır. Uygulan yöntemler
adı geçen etmenlerin tespitinde başarılı bulunmuştur.
Çiçeklerde E.amylovora etmeninin popülasyonu (monitoring) çiçeklenme döneminde
hastalığın bulunduğu bahçede belirtisiz çiçekler ve de yapay olarak inokule edilen çiçekler
üzerinde real-time PCR yöntemiyle tespit edilebilmiş ve bu yöntemin çiçeklerde inokulumun
varlığının belirlenebilmesinde kullanılabileceği ortaya çıkmıştır.
156
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Kuruluş sorumlusu
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Kestane (Castanea sativa Mill.) Genetik Kaynaklarının
Toplanması, Muhafazası, Karakterizasyonu ve Değerlendirmesi
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü (1)
Bornova Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü(2)
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Uzm. Celal ŞAFAK (Ege TAE)
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER (Bornova ZMAİ)
2014-2018 (II.Dilim)
327.000 (Ege TAE)
29.700TL (Bornova ZMAE)
Proje Özeti
Bu çalışma ile kestane genetik kaynaklarının toplanması, arazi gen bankalarında muhafaza
altına alınması, karakterizasyonu, değerlendirme çalışmalarının yapılması ve bu türün genetik
çeşitliliğinin korunması amaçlanmaktadır.
Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünün liderliğinde yürütülen bu projede Kuruluşumuzun
görevi; gen bankasında muhafaza etmek amacıyla toplanan aşı kalemlerinde ya da toplama
alanlarında, arazi gen bankasını riske atacak, başta Kestane kanseri (Cryphonectria parasitica)
olmak üzere, diğer kestane hastalıkları ve zararlıları yönünden şüpheli bulunan örneklerin
makraskobik ya da laboratuvar testleriyle tanılanması ve mücadelelerine yönelik öneride
bulunmak, “Arazi Gen Bankası”nın tesisi aşamalarında hastalıklar yönünden değerlendirme
yapmaktır.
Çalışmanın 1. Dilimi 2007-2012 yıllarında gerçekleştirilmiştir.
2014-2018 yılları arasında yürütülecek olan 2. Diliminde; 2014 yılında Ege Tarımsal
Araştırma Enstitüsü tarafından Sinop ve Kastamonu illerine survey programı gerçekleştirilmiş,
arazi gen bankasında muhafaza edilmesi için aşı kalemi toplanmak üzere 23 örnek belirlenmiştir.
Bu örneklerin bulunduğu alanlar ve örneklerin ağaç özelliklerine ilişkin bilgiler belirlenmiştir.
Ayrıca, örnekleme yapılan alanlarda, belirlenen örneklerin harita üzerinde konumları
belirtilmiştir. Bozdağ İstasyonu’ndaki parselde bakım işlemleri yapılmıştır.
Bu proje kapsamında 2014 yılında; örnek toplama işleri yapıldığı ve bu ağaçların
özelliklerini belirleme çalışmaları yapıldığı için, Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
tarafından herhangi bir çalışma yapılmamıştır.
157
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12/10-02/02-24
Doğu Akdeniz Bölgesinde Badem ve Ceviz Ağaçlarında
Görülen Virüs Hastalıklarının Saptanması, Karakterizasonu ve
Bazı Çeşit Davranışlarının Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu- ADANA
TAGEM
Uzm. Mahmut YEGÜL
2012-2015
2013: 10.000
2015: 4.000
2014: 10.000
Proje Özeti:
2014 yılının İlkbahar döneminden itibaren çıkılan surveylerde toplam 95 badem örneği alınmış
cevizde de 5 örnekten 5 tanesinde de CLRV tesbit edilmiştir. PDV pozitif bulduğumuz badem
ağacından belirli aralıklarla yaprak örneği alınmış ve ELISA testi sonuçlarına göre absorbans
değerlerindeki değişiklik incelenmiştir. Mekanik inokulasyon yapılan Chenopodium quinoa,
Chenopodium amaranticolor bitkilerinde nekrotik nokta şeklinde belirtiler görülmüştür. GF305 fidanları Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden getirilerek saksılara ve tüplere
şaşırtılmış gerekli bakım işlemlerinin yapılarak aşılama kalınlığına gelmesi sağlanmıştır.
Moleküler Çalışmalarda PNRSV ve ACLSV’den bant elde edilmiştir. PCR için en uygun RNA
miktarı ve kalitesinin hesaplanması çalışmaları yapılmıştır. Çeşit reaksiyon çalışmalarında
yetiştiriciliği yaygın olarak yapılan 4 badem ve 4 ceviz çeşidi kullanılmıştır. Badem fidanlarına
yapılan aşılar başarılı olmuş ve aşılanan izolatlar sürmüştür. Ancak cevize yapılan aşılar
tutmadığı için ceviz denemesinin iptal edilerek sadece bademde çeşit reaksiyonlarına bakılarak
denemenin yürütülmesi amaçlanmıştır.
158
Proje No:
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Bilgi
Beydağ İlçesinde Kestane Hastalık ve Zararlılarıyla Mücadele
Dr.N.Mükerrem ÇELİKER (BZMAİ)
İzmir İl Özel İdaresi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova
Dr.Cevdet KAPLAN (BZMAİ), Dr. Dilek POYRAZ (BZMAİ),
Dr. Barbaros ÇETİNEL (BZMAİ),
Uzm. Tevfik TURANLI (BZMAİ), Uzm. Ayşe UYSAL
(BZMAİ), Uzm.Görkem ÖZTÜRK ÇOŞAR (BZMAİ)
Prof. Dr.Ersin ONOĞUR EÜZF Bitki Kor. Böl. Dr. Erol
KÜÇÜK Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Menemen
Uzm Andaç ÇAVDAR Ege TAE
Zir. Müh. Arzu KESKİNKAYA SÖZER İzmir GTHİM
Dr. Mecal Necibe ÖZKAN İzmir GTHİM
Zir. Müh. Ayşegül ÇAKIR YILDIZ Beydağ GTHİM
Zir. Yük. Müh. Asuman MAZMAN Orman İzmir OGM
Orm. Müh. Hacer CAN İzmir OGM
01.09.2012-31.12.2014
109.020TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Kestane (Castanea sativa), meyvesi ve kerestesi yönüyle ekonomik olarak önemli bir ağaçtır.
Bu değerli ağacın halen en önemli sorunu kestane kanseri (Cryphonectria parasitica)’dir.
Türkiye’de bu hastalığa karşı karantina uygulamaları ve kültürel önlemler uygulanmakta, ancak
bu önlemler hastalığın mücadelesinde ve yayılmasının önlenmesinde yetersiz kalmaktadır.
Kestane üretimi Beydağ ilçesi köylerinin en önemli gelir kaynağıdır. Ancak başta kestane
kanseri olmak üzere, hastalık ve zararlılar ciddi ürün kayıplarına neden olmaktadır. Bu nedenle
Beydağ’da kestane kanserinin önlenmesi konusunda 2011 yılında İzmir İl Genel Meclisine
önerge verilmiş ve buna dayalı olarak İzmir İl Genel Meclisi, Beydağ ilçesindeki kestane kanseri
ve diğer kuruma sorunlarının çözülmesi için Kuruluşumuza proje hazırlamamız konusunda
teklifte bulunmuştur.
Bu proje Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonunun liderliğinde yürütülmüştür.
Aşağıdaki çalışmalar yapılmıştır:
Üreticilerin eğitim öncesi ve sonrasında bilgi düzeylerini ölçmek için anket yapılmıştır.
Hastalık ve zararlıların kontrolü ve kestane yetiştirme teknikleri konularında üreticilere pratik ve
uygulamalı eğitim verilmiştir.
Kestane üreticilerinin katılmasıyla kestaneliklerde kültürel önlemlerle ilgili demonstrasyon
çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Beydağ ilçesinde kestane alanlarında bulunan hastalık ve zararlıların savaşımı ve yetiştirme
teknikleri konusunda el kitabı hazırlanmıştır.
İlçede önemli hastalık ve zararlıların yaygınlık ve yoğunlukları belirlenmiştir. Önemli
türlerin mücadelesine yönelik kritik dönemler saptanmıştır.
Bu çalışma, Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, Ege
Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarım İl Müdürlüğü, İzmir İl Özel İdaresi, İzmir Orman Bölge
Müdürlüğü ve üreticilerle işbirliği yapılarak 2012-2014 yıllarında İzmir’in Beydağ ilçesinde
yürütülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Kestane, hastalıklar, zararlılar, kültürel önlemler
159
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12/ 08 - 09/ 02 -27
Mersin ilinde Muz Meyvelerinde Hasat Sonrasında Görülen
Fungal Hastalıkların Belirlenmesi (Yüksek Lisans)
Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Seyfeddin FARUK
Danışman
Prof.Dr. Soner SOYLU
Başlama- Bitiş Tarihleri
01/01/2013- 31/12/2014
12,000.00
Projenin Toplam
Bütçesi (TL):
Proje Özeti
Bu projeyle, muz meyvelerinde hasat sonrasında görülen fungal hastalık etmenlerinin
tanılanması amaçlanmıştı. Bu amaçla, bazı dönemlerde paketleme evlerinden örnekler
toplandı. Toplanan örnekler sarartıldıktan sonra iklimlendirme odasında raf ömrü süresi
kadar bekletildi. Burada gözlenen belirtiler kayıt edildi. Daha sonra örneklerden bir bölümü
kesin teşhis yapılmak üzere Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma
Bölümündeki laboratuvarda incelendi. Fungal hastalık etmenleri, tipik hastalık belirtilerinin
gözlendiği meyvelerden çeşitli besi ortamlarına ekilerek izole edildi. Bu petriler daha sonra
inkübasyona bırakıldı. Gelişen çeşitli fungus kolonileri teşhis edildikten sonra saflaştırıldı
ve elde edilen saf kültürler eğik agar ortamında +4 °C’de muhafaza edildi. Fungal izolatların
patojeniteleri sağıklı muz meyveleri üzerinde yapıldı.
Bu çalışmalar sonucunda şu etmenler tespit edilmiştir: Fusarium verticillioides , F.
proliferatum , F. oxysporum , F. Culmorum, Deightoniella torulosa , Musicillium theobromae ve
Thielaviopsis paradoxa
Anahtar Kelimeler
Muz, Hasat Sonrası Hastalıklar, Fungal Etmenler.
160
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TUBİTAK-COST
Plum pox Virüs Bulaşıcı cDNA klon vektörlerinin
geliştirilmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
TUBİTAK
Yrd. Doç. Dr. Kahraman GÜRCAN
Doç. Dr. Mikail Akbulut, Doç. Dr Çiğdem Ulubaş Serçe,
Doç. Dr Birol Akbaş, Dr. Kemal Değirmenci, Dr. Suat
KAYMAK
31/04/2012-01/04/2014
240.000TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Önerilen bu projede de sert çekirdekli meyve gurubunda çok önemli zararlar veren, şarka
hastalığı etmeni olan Plum pox virüs (PPV) sünün bulaşıcı cDNA vektörleri geliştirilecektir. Bu
vektörlerin birçok kullanım alanı mevcut isede COST-FA0806 projesinde üzerinde durulan
vektörlerin virüs kontrolünde kullanılmasıdır. Çalışmada öncelikli olarak bazı şehirlerden PPV
ile hastalıklı bitkilerden örnekler toplanıp PPV izolatlarının genomları sekanslanacaktır. Daha
sonra Türkiyede yaygın olan PPV-M (Marcus) ve PPV-D (Dideron) ırkları ve de şimdiye kadar
sadece Türkiyede bulunan PPV-T (Türkiye) ırkının bulaşıcı cDNA vektörleri geliştirilecektir.
Genom analizleme yeni nesil sekanslama sistemlerinden Roch 454 teknolojisi kullanılarak
yapılacaktır. Bulaşıcı vektörlerin geliştirilmesi için önce birer strateji oluşturulmuş ve bu
stratejiye uygun primerler geliştirilmiştir. Primerler kullanılarak reverse transkriptaz PCR (RTPCR) yaklaşımı ile cDNA fragmanlar üretilecek bu fragmanlar pGEM-T kolay vektörlerinde
çoğaltılacak ve muhafaza edilecektir. Daha sonra her bir ırk için ayrı bir strateji ile bulaşıcı
cDNA vektörleri geliştirilecektir. cDNA vektörlerinin aktifliği Nicotiana bentamiana indikatör
bitkisi bulaştırılarak test edilecektir. Bu proje AB COST-FA0806 çerçeve programından
desteklenmek üzere TUBİTA a sunulacaktır.
161
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM- BS-11/04-05/02-11
Temiz İlek Elde Edilmesinde İncir İç Çürüklüğü
Hastalığına (Fusarium spp,) Karşı Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
TAGEM
Dr. Özlem DOĞAN
Birgül ERTAN, Hilmi KOCATAŞ, Mehmet GÜLCE, Eşref
TUTMUŞ, Doç. Dr. Soner SOYLU, Prof. Dr. Tülin AKŞİT
2012-2014
7.000 TL.
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
İncir İç Çürüklüğü Hastalığı, Fusarium cinsine ait bazı türlerin meydana getirdiği, kahverengi
çürüklük olarak da adlandırılan, incir yetiştiriciliği yapılan ülkelerde önemli kalite kayıplarına
neden olan önemli bir hastalıktır. Bu proje kapsamında, incir yetiştiriciliğinde hastalığın
önlenmesi açısından önemli olan sağlıklı ilek elde edilmesi gerekliliğinin, yasal
düzenlemelerinin hazırlığına temel oluşturabilecek yöntem ve etkili materyallerin
önerilebileceği çıktıları almak hedeflenmiştir.
Çalışmada, kimyasal iki preparatın (prochloraz ve peroksit) yanısıra origanum uçucu yağı
etken maddesi “carvacrol”, biyolojik mücadele ajanı “Bacillus amyloliguifaciens (FZB-42)”
ve sanitasyon gibi alternatif mücadele olanaklarının etkinliğinin araştırılması planlanmıştır.
2011 yılında, in vitro’da yapılan ön denemeler, 2012 ve 2013 yılında yapılan in vitro ve in vivo
denemeler sonucunda elde ediilen verilere istinaden 2012 ve 2013 yıllarında arazi denemeleri;
prochloraz için 100 ml/100l dozu, FZB-42 için 1,6 ml/500 ml dozu, Carvacrol için 87,5 µl/100
ml, Peroksit için %12 dozu baz alınarak yürütülmüştür. Yapılan uygulamalar sonrasında elde
edilen ilek meyvelerinde iç çürüklüğü ile bulaşıklılığın engellenme oranları tespit edilmiştir.
Buna göre her iki yılda da tüm uygulamalar sonrasında, Kontrol uygulamasına göre daha düşük
bulaşıklık elde edilmiştir. En düşük bulaşıklılık, 2013 yılında prochloraz uygulamasından; 2014
yılında ise prochloraz, sanitasyon ve FZB-42 uygulamalarından elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İncir, iç çürüklüğü, Fusarium spp, boğa, ilek, fungisit, uçucu yağ, biyolojik
kontrol
162
Proje No
Proje Başlığı
111O652 (TÜBİTAK)
Ceviz (Juglans regia L.)‘de Entegre Mücadeleye Esas
Oluşturacak Bazı Çalışmalar ile Önemli Hastalık ve
Zararlıların
Mücadelesinde
Alternatif
Yöntemlerin
Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Md.’lüğü
TÜBİTAK
Dr. Ercan CANIHOŞ
Dr. Naim Öztürk, Dr. Serap T. Demiray, Dr. Adalet Hazır
2012 - 2015
172.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Projenin amacı;
-Cevizin bilinen en önemli hastalığı olan Ceviz antraknozu etmeni Gnomonia leptostyla’ya
karşı 42 ceviz genotipinin toleranslık düzeylerinin ortaya konulması,
-Ceviz antraknozuna karşı ülkemizde ruhsatlı olan zirai mücadele ilacına alternatif olabilecek
farklı fungusitlerin etkinliklerinin araştırılması,
-Cevizin ana zararlıları Elma içkurdu Cydia pomonella ve Ağaç sarıkurdu Zeuzera pyrina’nın
mücadelesi için biyoteknik mücadele yöntemlerinin (Gün-derece modelinin uyarlanması,
Çiftleşmeyi engelleme, Kitlesel yakalama) etkinliğinin araştırılması ve elde edilecek verilerle
cevizde entegre mücadele çalışmalarına bir temel oluşturulması,
-Teknik eleman ve üretici eğitimleri ile önemli ceviz hastalık ve zararlıları konusunda broşür
basılmasıdır.
163
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre
Bütçesi
AB Projesi ERANET
Avrupa Ormanlarının ve Toplumunun İstilacı Patojenlere
Tepkisi
BATEM
TAGEM
İlker KURBETLİ
Prof. Dr. Gürsel KARACA
Doç. Dr. H. Tuğba DOĞMUŞ LEHTIJARVI
Doç. Dr. Asko LEHTIJARVI
Kemal DEĞİRMENCİ
Süreyya ÖZBEN
Öğr. Gör. Ayşe Gülden KAYA ADAY
Araş. Gör. Funda OSKAY
Özgür Durmuş KAYA
01.01.2015 – 31.12.2017
2015: 77.000 TL
2017: 47.000 TL
2016: 77.000 TL
Proje Özeti:
Bu proje ile ülkemiz ormanlarının önemli türleri olan karaağaç, dişbudak, kızılağaç ve meşe
türlerinde kurumalara neden olan bazı istilacı patojenlerin mevcut durumları araştırılacaktır. Bu
amaçla önceden belirlenmiş olan lokasyonlarda sürveyler yapılacak ve hastalık belirtisi gösteren
ağaçlardan bitki ve toprak örnekleri alınacaktır. Yapılacak izolasyon ve teşhis çalışmaları
sonucunda, karaağaçlarda Ophiostoma novo-ulmi, dişbudaklarda Chalara fraxinea,
kızılağaçlarda Phytophthora alni ve meşelerde Phytophthora cinnamomi ile Erysiphe
alphitoides’in varlığı araştırılacaktır. Belirlenen etmenlerin tür teşhisleri morfolojik özelliklerine
ve DNA dizilerine dayanılarak yapılacaktır. Hastalık etmenlerinin farklı konukçu türleri
üzerindeki hastalandırma dereceleri patojenisite testleriyle ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Karaağaç, dişbudak, kızılağaç, meşe, Ophiostoma novoulmi, Chalara fraxinea, Phytophthora alni, Phytophthora
cinnamomi, Erysiphe alphitoides
164
BİTKİ SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI
BİTKİ ZARARLILARI ARAŞTIRMALARI
PROJE ÖZETLERİ
(2-6 Mart 2015 ANTALYA)
A. HUBUBAT, ENDÜSTRİ, SEBZE VE BAKLAGİL ZARARLILARI ALT ÇALIŞMA
GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1. Buğday Entegre Mücadele, Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2. Mısır Entegre Mücadele, Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3. Patates Entegre Mücadele, Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4. Mercimek Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5. Pamuk Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6. Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7. Biyolojik Mücadele Araştırma Projeleri
8. Ülkesel Domates Güvesi [Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae) ] Projesi
9. Biyolojik Çeşitlilik Projeleri
10. Organik Tarım Projeleri
11. Ülkesel Yaprağı Yenen Sebze Araştırma Projeleri
12. Münferit Projeler
B. MEYVE - BAĞ ZARARLILARI ALT ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1. Elma Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2. Kiraz Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3. Şeftali Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4. Kayısı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5. Turunçgil Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6. Zeytin Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7. Antepfıstığı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
8. Bağda Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
9. Biyolojik Mücadele Araştırma Projeleri
10. Ülkesel Kivi Entegre Mücadele Projesi
11. Uzakdoğu Ülkelerine Yaş Meyve İhracatında Sorun Olan Zararlılara Karşı Uygulanacak
Farklı Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması
12. Biyolojik Çeşitlilik Projeleri
13. Antepfıstığı Psillidi ile Mücadele Olanaklarının Araştırılması
14. Münferit Projeler
A. HUBUBAT, ENDÜSTRİ, SEBZE VE BAKLAGİL ZARARLILARI ALT ÇALIŞMA
GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BUĞDAY
ENTEGRE
MÜCADELE,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Selçuk BAŞARAN (Ankara ZMMAE)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM-BS-12 / 12-01 / 01-01 (Doktora)
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Süne (Eurygaster integriceps
put., hem.:scutelleridae)’nin Hasat Sonrasındaki Göç
Davranışları, Ergin Parazitoitlerinin Bazı Biyo-ekolojik
Özellikleri ve Moleküler Karakterizasyonu
Post Harvest Behavıor of Sunn Pest (eurygaster integriceps put.,
Projenin İngilizce Başlığı
hem.: scutelleridae) ın South East Anatolıa, Bıo-Ecologıcal
Characterıstıcs and Molecular Identıfıcatıon of Its Adult
Parasıtoıds
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
Mehmet DUMAN
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2012-31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
28.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Süne buğdayın en önemli zararlısıdır. Yapılan araştırmalarda, süne popülasyonları
üzerinde yumurta parazitoidi Trissolcus türleri ile ergin parazitoitlerinin önemli bir baskı unsuru
olduğu vurgulanmaktadır. Ülkemizde süne yumurta parazitoitlerinin etkinliği, salım ve üretim
çalışmaları, ara konukçuları ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. Ergin parazitoitleri ile ilgili olarak da,
ovada ve kışlak alanlarındaki parazitlenme oranları ve türler araştırılmış ancak çalışmalar bununla
sınırlı kalmıştır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 2004 yılından beri süne ile mücadelede
üreticiler, uçak yerine yer aletleri ile mücadele yapmakta ve 2009 yılından bugüne kadar “Entegre
Kontrollü Ürün Yönetimi” uygulanmaktadır. Bu üretim şeklinin ergin ve yumurta parazitoitlerine
etkisi bilinmemektedir. Süne epidemileri ve bunların bulunduğu ekosistemlerdeki biyoçeşitliliğin
yetersiz olması ile Trissolcus türlerinin dar alanlarda etkili olması süne ergin parazitoitlerinin
önemini arttırmaktadır. Lodos (1961)’un Karacadağ’da 1950 yılında yaptığı sayımlarda bazı
yerlerde % 25 oranında parazitlenmenin olduğunu bildirmektedir.
Sünenin kışlağa göç hareketinde etkili olan gıda, ısı ve nisbi nem ile birlikte hasat edilen
alan ve süne yoğunluğu ilişkisine bakılmıştır. Ergin parazitoitlerinin erkek ve dişi süneleri tercihi,
parazitli olan ve olmayan sünelerin yumurta verimi de belirlenmiştir. Parazitoitlerin morfolojik ve
moleküler teşhisleri yapılmış, beslendiği alternatif konukçu bitkiler ve bu bitkilerdeki dağılımı
belirlenmiş, flora kompozisyonu ortaya konulmuş, parazitoitin kışlak, ova, yeni nesil ergin ve göç
dönemlerindeki mevsimsel seyri, parazitlenme oranları, dağılımı, türlerin tespiti ve doğal
parazitlenmenin en yüksek olduğu dönem belirlenmiştir.
Süne, Buğday, Göç, Biyoekoloji, Parazitlenme oranları, Ergin
Anahtar Kelimeler
parazitoitleri
1.
Proje No
Proje Başlığı
2
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-14/12-01/01-01
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Zararlı Ekin
Sap Arısı Türleri (Hymenoptera:Cephidae), Parazitoitleri
ve Sebep Oldukları Ürün Kayıpları ile Mücadelesine Esas
Biyo-ekolojik Kriterlerinin Belirlenmesi
Determination of the Species Wheat Stem Sawfly
(Hymenoptera:Cephidae) Harmful on Wheat, its Parasitoids,
Crop Losses by Wheat Stem Sawflies and Main Bioecological
Criteria to Control in Southeastern Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Çetin MUTLU
Vedat KARACA,
Mehmet DUMAN
Yrd. Doç.Dr. Nurper GÜZ
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2015-31.12.2017
35.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Ülkemiz insanlarının temel gıdası tahıl ürünleri, özellikle buğday ekmeğidir.
Günlük beslenmemizde önemli bir yer tutan buğday, gıda sanayiinde stratejik bir hammadde
olmasının yanında, hayvan yemi olarakta kullanılmaktadır. Önemli bir tahıl üretim merkezi
olan Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ana zararlı durumunda olan süne dışında, buğdayda
verim ve kalite kaybına neden olduğu düşünülen zararlılardan biride ekin sap arılarıdır. Ekin
sap arıları ile son zamanlarda çiftçilerden alınan şikayetler ve zararlı ile ilgili çalışmaların bölge
illerinde çok yetersiz olması gibi nedenlerle bu çalışma ele alınmıştır.
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Çalışmalar 2015-2016 yılları arasında Adıyaman, Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illeri
hububat alanlarında yürütülecek ve ekin sap arılarının bölgedeki durumu ortaya çıkarılacaktır.
Bu kapsamda, hububat alanlarındaki ekin sap arısı türleri, bulaşıklılık oranı, popülasyon
yoğunlukları, parazitoitleri ve bazı buğday çeşitlerinde meydana getirdiği ürün kayıpları
belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmalara, zararlı erginlerinin doğaya ilk çıktığı nisan ayı başında
başlanacak ve haftalık periyotlar içerinde hasat dönemine kadar, parazitoitleri ile ilgili
çalışmalar ise laboratuvar şartlarında hasattan sonrada devam edecektir.
Çalışma sonucunda ekin sap arısı türleri ile hububat alanlarındaki yoğunlukları ve zarar
durumu ortaya çıkarıldıktan sonra entegre mücadele ilkeleri içerisinde mücadelesine yönelik
veriler elde edilecek ve kullanıma sunulacaktır. Ayrıca elde edilecek bulgular zirai mücadele ve
entegre teknik talimatlarında yer alarak yayın, çiftçi ve teknik eleman eğitimleri ile
paylaşılacaktır.
Ekin sap arısı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Buğday,
Anahtar Kelimeler
Moleküler teşhis
3
TAGEM-BS-14 / 12-01 / 01 - 02
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Buğdayda Zararlı Ekin
Kamburböceği [Zabrus spp.(Coleoptera: Carabidae)]
Türleri ve Mücadelesine Esas Biyo-ekoljik Kriterlerinin
Belirlenmesi
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Mehmet DUMAN
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri 2015-2017
32.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Buğday dünyada en yaygın olarak yetiştirilen kültür bitkisi olup, sahip olduğu
adaptasyon yeteneği sayesinde her türlü iklim ve yörede yetiştirilebilme yeteneğine sahiptir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, hububat ekiliş alanı ve üretimi bakımından Türkiye’nin önemli
bölgelerinden biridir. Bölgede hububat üretimini etkileyen zararlıların başında süne, ekin kambur
böceği, hububat hortumlu böceği ve sap arıları gelmektedir.
2. Proje No
Proje Başlığı
Ülkemizin değişik bölgelerinde bu zararlı ile ilgili çok sayıda çalışma olmasına rağmen
bölgemizde ayrıntılı bir çalışma yapılmamış olması ve zararlı ile ilgili olarak son zamanlarda çok
sayıda şikâyet alınması nedeniyle bu çalışma ele alınmıştır. Çalışmalar Adıyaman, Batman,
Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa ve Siirt illeri hububat alanlarında 2015-2017 yılları arasında
yürütülecek ve ekin kamburböceğinin bölgedeki durumu ortaya çıkarılacaktır.
Bu kapsamda zararlının bölgedeki türleri, yayılış alanları, yoğunluğu ve biyoekolojisi
belirlenecektir. Çalışmalara erken ilkbaharda başlanarak erginlerin yazlamaya gireceği hasada
kadar haftalık olarak devam edilecek, sonbaharda ise ekim-kasım aylarında zararlının kışlamaya
gireceği döneme kadar devam edilecektir. Klasik ve moleküler teşhisler ise laboratuvarda
hasattan sonra yapılacaktır.
Çalışma sonucunda zararlı ile ilgili olarak veriler elde edilecek ve bu veriler uygulamada
kullanılacaktır. Ayrıca elde edilecek bulgular “zirai mücadele ve entegre mücadele teknik
talimatlarında” yer alarak yayın, çiftçi ve teknik eleman eğitimleri ile paylaşılacaktır.
Anahtar Kelimeler
4
3. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-13 / 12-01 / 01 – 01
Yerli Diatom Topraklarının
Zararlıları Üzerinde Etkinliği
Depolanmış
Buğday
Investigations on the efficacy of different local diatomaceous
earths against insect pests of stored wheat
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Ayhan ÖGRETEN
Proje Yürütücüsü
Sedat EREN
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01/01/2014…31/12/2016
25000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti : Bu proje ile depolanmış buğdayda zararlı olan Tribolium confusum Jaquelin du
Val (Coleoptera: Tenebrionidae), Sitophilus granarius (L.) (Coleoptera: Curculionidae) ve
Rhyzopertha dominica (F.) (Coleoptera: Bostrichidae) ile mücadelede, depolanmış buğdaya
ülkemizin farklı bölgelerinden temin edilen diatom toprakları ve bir yabancı muadili farklı
dozlarda, farklı sıcaklık ve orantılı nem koşullarında uygulanarak, yerli diatom topraklarının
bu zararlılara karşı etkinliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak Proje
kapsamında öncelikle gerekli alt yapı oluşturulmuştur.
Diyarbakır, Mardin ve Şanlıurfa illerinde bulunan depolara gidilerek çalışmada kullanılacak
türler temin edilmiştir. Elde edilen popülasyonlar uygun koşullarda kültüre alınarak
denemelerde kullanılmak üzere yeterli sayıya ulaşmaları sağlanmıştır. Ayrıca Ankara ve
Aydın illerine ait diatom toprakları ile denemelere başlanmıştır. Elde edilen ilk verilere göre
her iki diyatom toprağının zararlıları etkilediği, Sitophilus granarius türünün diatom toprağına
son derece duyarlı olduğu, bunu sırasıyla Rhyzopertha dominica ve Tribolium confusum’un
izlediği görülmüştür.
Çalışmalar proje takvimine uygun olarak devam etmektedir. Çalışmalara 2015 yılında devam
edilerek her üç diatom çeşidinin etkinlik denemeleri tamamlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
Diatom, etkinlik, depolanmış buğday,
5
TAGEM-BS- 12 / 12-01 / 01-02
Aydın, Muğla ve Denizli illerinde Süne (Eurygaster spp.
Lap. Hem.: Scutelleridae) Popülasyon Yoğunluğunu
Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ekrem KAYA
Proje Yürütücüsü
Erkan YILMAZ
Yardımcı Araştırmacılar
Hülya DEMİRBAŞ
2013-2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013 : 15.000 TL 2014 : 10.000 TL,
Projenin Toplam Bütçesi
2015 : 8.000 TL 2016 : 8.000 TL Toplam: 41.000 TL
Proje Özeti: Ege bölgesi, Aydın Muğla ve Denizli illerinde, Süne (Eurygaster spp.)
popülasyonun ve zarar oranı artışının nedenlerinin araştırılması, süne türlerinin bulunma
oranlarının yeniden saptanması ve zararlıya karşı etkin bir mücadele yapılması açısından
biyolojisinin tüm yıl boyunca takip edilerek kışlama alanlarının belirlenmesi amacıyla,
çalışmalar 2013 yılında başlamıştır.
4. Proje No:
Proje Başlığı
Sünenin daha önceki yıllarda epidemi yaptığı ve zaman zaman ilaçlı mücadele gerektiren
Muğla ili Milas ilçesi, Denizli ili (Merkez, Tavas, Çivril, Baklan, Çal, Babadağ ve
Sarayköy ilçeleri) ve Aydın ili Söke, Didim, Bozdoğan, Germencik, Köşk, Yenipazar,
Nazilli ve Kuyucak ilçeleri) buğday ekim alanlarını etkileyebilecek kışlak alanlarının
belirlenmesi amacıyla çalışmalar 2014 yılında da yürütülmüş ancak yapılan sayımlarda ölü
ya da canlı ergin süne bulunamamıştır. Süne biyolojik evreleri ile buğday fenolojisi
arasındaki ilişkinin tespiti çalışmaları Muğla ili; Milas ilçesinde 4 tarlada, Yatağan ilçesinde
2 tarlada, Denizli ili; Merkezefendi , Pamukkale Sarayköy ilçelerinde birer , Baklan
ilçesinde 2 tarlada, Aydın ili; Merkez Efeler, Söke Nazilli ve Yenipazar ilçelerinde ikişer
tarlada olmak üzere toplamda 19 tarlada yürütülmüştür.
Bu çalışmalarda 2014 yılında Süne biyolojik evreleri, buğday fenolojisi ve ekolojik
faktörlerle arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır. Süne yumurta parazitoitlerinin
etkinliği kapsamında yapılan çalışmalarda, Denizli ili genelinde mevcut süne yumurtalarında
parazitlenme oranı %90-95 olarak tespit edilmiştir.
Muğla ili, Milas ilçesinde % 66-77 ; Yatağan ilçesinde ise %53-55 olarak tespit edilmiştir.
Aydın ili genelinde ise süne yumurtalarındaki parazitlenme oranı ortalama %70 olmuştur.
Bölgede, kışlak belirlenmesine ve belirlenen kışlaklarda zararlı yoğunluğun
ve
hareketlerinin tespitine yönelik çalışmalara 2015 yılında da devam edilecektir.
6
TAGEM-BS-12/12-01/01-03
Orta Anadolu Bölgesi’nde Avrupa Sünesi [(Eurygaster
maura L.) Hemiptera: Scutelleridae] Mücadelesinde
Tahmin Uyarı Modelinin Geliştirilmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi yürüten Kuruluş
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Numan E. BABAROĞLU
Proje Yürütücüsü
Dr. Mümtaz ÖZKAN
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Meral PEŞKİRCİOĞLU
Kadir A. ÖZAYDIN
Dr. Hakan YILDIZ
Yrd. Doç. Dr. Selim TEMİZER.
01.01.2013 - 31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013- 50.000 TL, 2014- 25.000 TL, 2015- 25.000 TL,
Projenin Toplam Bütçesi
2016- 25.000 TL, 2017- 25.000 TL
Proje Özeti: Bu proje kapsamında; entegre zararlı yönetiminde önemli bir yer tutan tahminuyarı çalışmalarının süne mücadelesinde uygulanabilirliğinin araştırılması ve geliştirilmesi
hedeflenmiştir.
Bu amaç doğrultusunda 2013 yılında hem kışlaklara (Kırşehir TV kulesi, Aksaray-Ekecik)
hem de tarlada yapılan çalışmaların yürütüldüğü alanlara (Kırşehir-Malya ve Aksaray–Koçaş
Tarım İşletmeleri) meteoroloji istasyonları kurulmuştur. Kışlaklarda ilkbahar ve sonbaharda
yapılan sürveylerle kışlaklardaki süne yoğunlukları, cinsiyetler oranı ve yaş ağırlıkları
belirlenmiştir. Kışlaklarda süne inişlerinin tamamlanmasıyla birlikte tarlada sünenin
popülasyon takibi çalışmalarına başlanılmış, hasatla birlikte sonuçlandırılmıştır. Ayrıca
Kırşehir ilinin geçmiş yıllarına (2003-2012) ait iklim değerleri, kışlak, kıymetlendirme,
parazitoit ve nimf sürvey sonuçları temin edilmiş, elde edilen iklim verileri kullanılarak
enterpolasyon verileri iklim verisi bulunmayan istasyonlar için hesaplamalar yapılmıştır.
5. Proje No
Proje Başlığı
2014 yıl çalışmalarına meteoroloji istasyonlarının kurulu olduğu kışlaklarda süne
yoğunluklarını belirlemek amacıyla 11.04.2014 tarihinde yapılan sürveylerle başlanılmış,
ayrıca söz konusu kışlaklarda yazlamanın başlangıcında henüz ovadan kışlağa çekildiği
dönemde ve yazlamadan kışlamaya geçtiği dönemde olmak üzere 3 kez, kışlaklardaki süne
yoğunlukları, cinsiyetler oranı ve yaş ağırlıkları belirlenmiştir. Kışlaktan ovaya göç yaklaşık
25 gün sürmüş, süne inişlerinin tamamlanmasıyla birlikte (05.05.2014) tarlada sünenin
popülasyon takibi çalışmalarına başlanılmıştır.
Sünenin tarladaki popülasyon takibi 18.07.2014 tarihinde yapılan hasatla birlikte
sonuçlandırılmıştır. Tarla koşullarında yapılan sayımlar sonucunda zararlının biyolojik
dönemlerinin ilk görülme tarihleri ve yoğunlukları, parazitlenme oranları ile çalışmaların
yürütüldüğü buğday tarlalarına ait fenolojik veriler ile başak sayısı, başaktaki tane sayısı ve
süne emgi oranları belirlenmiştir.
Ayrıca Kırşehir ilinin geçmiş yıllarına (2003-2012) ait iklim değerleri, kışlak,
kıymetlendirme, parazitoit ve nimf sürvey sonuçları temin edilmiş, elde edilen iklim verileri
ve IDW metodu kullanılarak iklim verisi bulunmayan istasyonlar için hesaplamalar
yapılmıştır.
Çalışmalara 2015 yılında da, Çalışma planı ve Yönetim düzeninde belirtildiği şekilde devam
edilecektir.
7
6. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-11 / 07-01 / 01-19
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Buğdayda Zararlı
Haplothrips
tritici
Kurdj.
(Thysanoptera:Phlaeothripidae)’nin Mücadelesine Esas
Biyolojik
Kriterlerinin
ve
Zarar
Durumunun
Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar
Determination on Damage and Main Struggle for Biological
Criteria of Haplothrips tritici Kurdj. (Thysanoptera:
Phlaeothripidae) on Wheat in Southeast Anatolia
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Vedat KARACA
Proje Yürütücüsü
Mehmet DUMAN
Yardımcı Araştırmacılar
Yrd. Doç. Dr. Celalettin GÖZÜAÇIK
(Iğdır Üniversitesi Ziraat Fak)
Başlama ve Bitiş Tarihleri 2012-2014
11.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje çalışmalarına 2012 yılında başlanmıştır. Ergin dişilerin buğdayın
başaklanma döneminden süt olum dönemi başlangıcına kadar, yumurtalarını kavuz aralarına
bıraktığı, ergin bireylerin süt olum dönemine kadar sayılarının azaldığı bunun yanında
larvaların hamur olum-sarı olum dönemlerinde en yüksek sayıya ulaştığı ve sert olum
döneminde ise başaklarda bulunmadığı görülmüştür. H. tritici erginlerinin buğday
başağındaki çiçek sapı ve ilk dönem larvalarla birlikte yeni oluşmaya başlayan danelerle
beslendikleri ve bu tanelerin gelişmedikleri dolayısıyla dane kayıplarına neden oldukları
belirlenmiştir. Ayrıca, buğdayın süt olum-hamur olum dönemlerinde bir başakta ortalama
23,8±4,29 H. tritici’nin ortalama 0,06±0,02gr, dane ağırlık kaybına neden olduğu ve bu
ağırlık kaybının önemsiz olduğu anlaşılmıştır.
Projenin 2013 yılı çalışmaları, Mardin ilinde (Merkez-İncekuyu ve Kızıltepe-Göllü köyleri)
yürütülmüştür. H. tritici’nin buğdayın çiçek oluşumu – süt olum dönemi arasında başaktaki
larva-ergin yoğunlukları incelenmiş, Mardin ili Merkez-İncekuyu köyünde, ortalama 1,35
larva-ergin; Kızıltepe-Göllü köyünde ise ortalama 0,79 larva-ergin sayılmıştır. Çalışmanın
yürütüldüğü her iki deneme tarlasında başaktaki ortalama böcek sayıları dikkate alındığında
H. tritici’nin zarar oluşturacak yoğunluğa ulaşamadığı görülmüştür.
2014 yılı çalışmaları Mardin ilinde 2 (Merkez-Ortaköy ve Kızıltepe-Kılduman köyleri)
buğday tarlasında yürütülmüştür. Deneme alanlarında haftalık örnekler alınmış ancak her iki
deneme alanında da yağıştan kaynaklanan böcek popülasyon yoğunluğunun ( 2,2 ve 2,6
birey/başak) ve verimin (72,54 ve 151,05 kg/da), düşük olması nedeniyle herhangi bir
değerlendirme yapılamamıştır.
Anahtar Kelimeler: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Buğday, Haplothrips tritici, Zarar
durumu, Biyolojik kriterler
8
TÜBİTAK TOVAG 1001 - 114 R 019
Süne (Eurygaster integriceps, Hemiptera; Scutelleridae)’ye
Dayanıklı Yerel ve Uluslararası Buğday Genotiplerinin
Belirlenmesi ve Dayanıklılık Genlerinin Hassas Çeşitlerimize
Aktarılması
(Ege Üniversitesi , Tarla Bitkileri . Bölümü)
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Bornova-İzmir
Projeyi Destekleyen Kuruluş TÜBİTAK TOVAG 1001
Prof. Dr. Muzaffer TOSUN (E.Ü. Tarla Bitkileri Bölümü)
Proje Yürütücüsü
Doç.
Dr. Fatma AYKUT TONK (E.Ü. Tarla Bit. Böl.)
Yardımcı Araştırıcılar
Ekrem KAYA (Bornova Zir. Müc. Arş. İst. Md)
Erkan YILMAZ (Bornova Zir. Müc. Arş. İst. Md)
01 / 01 / 2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
31 /12 / 2017
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje, 2014 yılı Mart ayında sunulmuş olup, 28 Ağustos 2014 tarihinde TÜBİTAK
tarafından kabul edilmiştir. Toplam proje bütçesi 263.000 TL olup, kurumumuz bütçesi 25.000 TL
olarak kabul edilmiştir. Proje çalışmaları 2015 yılında başlayacaktır.
7. Proje No
Proje Başlığı
9
2.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
MISIR
ENTEGRE
MÜCADELE,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Doç. Dr. Sevcan ÖZTEMİZ (Adana BMAİ)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM-BS-11/ 10-01 / 01-01
Çukurova’da Çizgili yaprakkurdu, Spodoptera exigua
Hübner (Lep.: Noctuidae)’nun Mısırda Zarar
Durumunun Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu - ADANA
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Vahdettin AKMEŞE
Proje Yürütücüsü
Ali Duran KANAT,
Yardımcı Araştırmacılar
Mehmet Ali TÜRKAY
2012-2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2012: 8.000TL
2013: 7.500TL
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 6.050TL
Proje Özeti: Spodoptera exigua polifag bir zararlıdır. Bir ve ikinci larva döneminde yaprak
epidemisiyle beslenirken, ileriki dönemlerde yaprağın tüm aksamıyla beslenmektedir
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin amacı Çukurova’da ikinci ürün mısırda zararlı S. exigua’ nın bitki başına değişik
sayıdaki larva sayısının oluşturduğu zarar durumu ve oluşturduğu zararın verime olan etkisini
belirlemektir.
Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü deneme alınan 04.0.72014 tarihinde 2x2x3 m
ebatlarında kurulan kafeslere, zararlının laboratuvarda üretilen ikinci dönem larvaları
bulaştırılmıştır. Deneme, bitki başına 1, 2, 3, 4 ve 5 larva ve bir kontrol olmak üzere toplam 6
karakter ve 4 tekerrür olarak, , tesadüf blokları deneme desenine göre kurulmuştur. Deneme
iki günde bir kontrol edilerek eksilen larvaların yerine yenileri bulaştırılmıştır. Hasat
olgunluğuna gelen bitkiler 12.11.2014 tarihinde koçanları kavuzlarından ayırarak torbalara
konulmuştur. Parsel ağırlığı (Koçanlı dane ağırlığı), sömek ağırlığı ve %nem oranları verim
hesaplama formolünde değerlendirilerek dekara ürün miktarları belirlenmiştir.
Elde edilen verim değerleri ise larva sayılarıyla birlikte varyans analizine tabi tutulmuştur.
Kontrol parseline göre değerlendirildiğinde bitki başına bir larva karakteri %7.46, iki larva
%14.19, üç larva %23.27, dört larva %37.24 ve beş larvanın ise %55.05 oranında ürün
kaybına sebep olduğu belirlenmiştir.
10
TAGEM-BS-10 / 07-01 / 01-03
Ege Bölgesinde İkinci Ürün Mısır Alanlarında
Bulunan Zyginidia pullula (Boherman, 1845)
(Homoptera: Cicadellidae)’nın Neden Olduğu Ürün
Kayıpları ve Ekonomik Zarar Eşiğinin Belirlenmesi
Üzerinde Araştırmalar
Proje Alt Başlığı
Investigations on determination of Cicadellidae effects on
Projenin İngilizce Başlığı
maize yield and damage ratio of Zyginidia pullula
(Boheman, 1845) (Homoptera: Cicadellidae) in İzmir
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu - İZMİR
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Erkan YILMAZ
Proje Yürütücüsü
Ekrem KAYA (2011-2014)
Yardımcı Araştırmacılar
Prof.Dr. Ferit TURANLI (2011-2014)
Doç.Dr. Emre İlker (2011-2014)
Dr. Firdevs Ersin DOĞAN (2011-2014)
01.01.2010 – 31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
50.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Son yıllarda yürütülen çalışmalarda, Ege Bölgesi mısır alanlarında Zyginidia
pullula (Boheman, 1845) ve Asymmetrasca decedens (Paoli, 1932) (Homoptera:
Cicadellidae) türleri oldukça yoğun bulunmuştur. Özellikle Z. pullula’nın dünyada mısır
yetiştirilen birçok alanda potansiyel zararlı konumunda olduğu, büyük miktarda zarara neden
olduğu bildirilmiştir. Bu türün Ege Bölgesi’nde oluşturduğu ürün kaybı ve ekonomik zarar
eşiğini saptanmak amacıyla çalışma planlanmış ve yürütülmüştür.
Bu çalışma 2011-2014 yıllarında Aydın, İzmir ve Manisa illerinde yürütülmüştür. Çalışma
iki aşamalı olarak planlanmıştır. İlk aşamada Zyginidia pullula’nın mısır bitkisinde ekonomik
zarar eşiği belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için 2011-2013 yıllarında nisan ayında doğadan
toplanan Z. pullula bireyleri inkübatör ve serada, akdarı bitkileri üzerinde çoğaltılmıştır. Ege
Üniversitesi tarlalarında tesadüf blokları deneme desenine göre dört tekrarlı, bitki başına 10 –
30 – 100 adet Z. pullula bireyi ve bir de kontrol olmak üzere 4 seviyeli bir deneme
kurulmuştur. Kafeslerden elde edilen tane verim değerleri ortalamasına regresyon analizi
uygulanmış ve EZE= 35/0,6.4,6052= 13 Z. pullula /bitki bulunmuştur.
2. Proje No
Proje Başlığı
İkinci aşamada ise Aydın (Merkez, Çine, Koçarlı, Söke), İzmir (bergama, Menemen) ve
Manisa (Merkez, Akhisar, Salihli, Saruhanlı)’da mısırın 2-4 yapraklı döneminde tarlalardan
Z. pullula bireyleri D-VAC aleti ile örneklenmiştir. Her bir tarlada D-Vac aleti ile 10 farklı
noktada ve her noktada 5 bitki örneklenmiştir. Örnekleme sonucunda çoğu mısır tarlasında Z.
pullula’nın ekonomik zarar seviyesini aştığı ortaya koyulmuştur.
Bu çalışma ile Ege Bölgesi’nde ikinci ürün mısır alanlarında Z. pullula’nın ekonomik zarar
eşiği ortaya konulmuştur. Bununla birlikte yürütülen çalışmada bölge mısır tarlalarının
birçoğunda zararlı seviyesinin yüksek olduğu belirlenmiştir. Z. pullula türünün bölgenin
tamamında potansiyel bir zararlı olduğu, dönem dönem epidemi yapma ihtimali bulunduğu
saptanmıştır. Ayrıca kanyaş başta olmak üzere yabani graminae türlerinin zararlı
yoğunluğunu arttırdığı görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Cicadellidae, Mısır, Zyginidia pullula, Ekonomik Zarar Eşiği, Zarar
Durumu
11
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Sakarya İlinde Mısır (Zea mays L.)’da Zararlı
Lepidoptera
(Insecta)
Türleri,
Yayılışları,
Yoğunlukları, Ergin Popülasyon Gelişmeleri ve Doğal
Düşmanları Üzerinde Araştırmalar
Mısır Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Mısır Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Özge HELVACIOĞLU
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Vesile URİN
Yavuz AĞI
01.01.2016-31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2016: 100350 TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2017: 36700 TL
Projenin Özeti: Türkiye tahıl üretiminde, buğday ve arpadan sonra üçüncü sırada yer alan
mısır bitkisi, Zea mays L., Doğu Marmara Bölgesi’ndeki özellikle de Sakarya ilinde en
önemli kültür bitkilerinden biridir. Çok sayıda kullanım alanına sahip olan mısır bitkisinin
Sakarya ilindeki üst üste ekilişler nedeniyle, bitki koruma alanında özellikle de mısır
zararlıları ile ilgili sorunlarda artış görülmeye başlanmıştır.
Yardımcı Araştırmacılar
Mısır bitkisinin primer ve potansiyel zararlılarının büyük bir çoğunluğunu Lepidoptera türleri
oluşturmaktadır. Bölgemiz için önemli bir kültür bitkisi olan mısırdaki entomolojik sorunlara
ışık tutmak amacıyla ele alınan bu çalışma, Sakarya ilinin Adapazarı, Akyazı, Arifiye,
Erenler, Ferizli, Hendek, Karasu, Kaynarca, Serdivan ve Söğütlü ilçelerindeki köylerde, dane
ve silajlık mısır ekim alanlarında yürütülecektir. Çalışmalar, mısırın toprak yüzeyine çıkışını
takiben, 2-4 yapraklı dönemden başlayarak, helezon dönemleri, tepe-koçan püskülü dönemi,
süt olum, sarı olum ve sert olum dönemlerinde yürütülecektir.
Çalışmada gözle kontrol, elle toplama ve ışık tuzakları yöntemlerinden yararlanılacaktır.
Vejetasyon boyunca mısır bitkisinin kök kısımları hariç tüm toprak üstü kısımları (gövde,
yaprak, koçan ve püsküller) incelenecektir. Çalışma sonucunda, mısırda zararlı lepidopter
türler, bu türlerin il bazında yayılış alanları, yoğunlukları, major ve minor statüleri,
popülasyon gelişmeleri ile doğal düşmanları, ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Mısır, Lepidoptera, doğal düşman, Sakarya
12
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/12-03/01-02 (Yüksek Lisans)
Doğu Akdeniz Bölgesi Mısır Alanlarında Zararlı
Yaprakpiresi
(Hemiptera)
Türlerinin
ve
Parazitoidlerinin Belirlenmesi ile Önemli Türlerin
Popülasyon Gelişmeleri
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu - ADANA
TAGEM
Vahdettin AKMEŞE
2013-2015
2013: 5.250 TL
2014: 5.050 TL
Proje Özeti:
Projenin amacı, Doğu Akdeniz Bölgesinde I. ve II. ürün mısır ekim alanlarında bulunan yaprak
piresi türleri ile yumurta parazitoitlerini belirlemektir. Ayrıca önemli bulunan yaprak piresi
türlerin populasyon gelişmeleri, hangi feneoljik dönemde hangi türlerin ortaya çıktığı, türler
içerisinde hangilerinin mevsim boyunca yüksek populasyon oluşturduklarını belirlemektir.
Doğu Akdeniz Bölgesinde bulunan Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerinde birinci ve
ikinci ürün mısırda yaprak piresi türlerini belirlemek için 24.04.2014 tarihinde sürveylere
başlanmış ve 02.10.2014 tarihinde sonlandırılmıştır. Bölge illerinin tamamında bitkinin farklı
fenolojik dönemlerinde yaprak örnekleri alınarak yaprak pirelerinin yumurta parazitoitleri elde
edilmiştir.
Ayrıca Adana ve Osmaniye illerinde toplam dört tarlada pupülasyon gelişmelerini belirlemek
için sarı yapışkan tuzaklar asılmış ve vakumlu böcek toplama aleti kullanılarak önemli bulunan
türlerin yoğunlukları belirlenmiştir. Toplanan örneklerin teşhiş çalışması devam etmektedir.
13
3.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
PATATES
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Pervin ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM–BS–09 / 05–03 / 01-03 (Doktora)
Niğde İli Patates Ekiliş Alanlarındaki Meloidogyne
chitwoodi Golden, O’Bannon, Santos & Finley
(Nemata: Tylenchida) Irklarının Tespiti ve Yaygın
Olarak Üretilen Bazı Çeşitlerin Bu Irklara
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Determination of Meloidogyne chitwoodi Golden,
Projenin İngilizce Başlığı
O’Bannon, Santos & Finley (Nemata: Tylenchida) Races
in Potato Production Areas of Niğde and Determination of
Reactions at Widely Produced Some Commercial Potato
Varieties Against These Races
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Emre EVLİCE
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01. 08. 2009/01.08.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
30.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma ile ülkemiz patates üretiminin % 17.2’sini karşılayan Niğde ili
patates ekiliş alanlarındaki Meloidogyne chitwoodi’nin mevcut ırkları belirlenmiş ve bu
ırklara karşı ülkemizde yaygın olarak kullanılan bazı ticari patates çeşitlerinin bu ırklara karşı
reaksiyonları tespit edilmiştir.
1. Proje No
Proje Başlığı
Bu amaçla Niğde ili patates ekiliş alanlarından toplanan patates yumrusu örneklerinden elde
edilecek kök-ur nematodu popülasyonları morfolojik, morfometrik, konukçu testi (ırkları
tanımlamada) ve moleküler olarak (PCR) tanımlanacaktır. Tanımlanan popülasyonlar
Ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen patates çeşitlerindeki reaksiyonları belirlenmiştir.
Bu çalışma Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü öğretim üyelerinden
Doç. Dr. Şerife BAYRAM danışmanlığında Doktora Tez Projesi olarak yürütülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Çeşit reaksiyonu, ırk tespiti, Meloidogyne chitwoodi, patates, PCR
14
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM BS-13/04-04/01-03
Patates Yetiştiriciliğinde Ürün Kayıplarına Neden Olan
Patates Güvesi [Phthorimae operculella (Zeller) (Lep.:
Gelechiidea)]’ne Karşı Uygun İlaçlama Zamanının
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Dr. Pervin ERDOĞAN
Yardımcı Araştırmacılar
Pof. Dr. Oktay GÜRKAN
Dr. Mustafa ALKAN
01/01/2013-31/12/2015
2. Proje No:
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
2013: 12.00 TL
2014: 8.000TL
2015: 5.000 TL
Proje Özeti: Bu çalışmada Patates yetiştiriciliğinde ürün kayıplarına neden olan Patates
güvesi[Phthorimae operculella (Zeller) (Lep.: Gelechiidea)]’ne karşı yeşil aksam döneminde
uygun ilaçlama zamanının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje çalışmaları 1. Yıl denemeleri Sandıklı-Afyonkarahisar ilinde yapılmıştır. Çalışma sonucunda
uygun ilaçlama zamanı belirlenememiştir.
Patates güvesi’ne karşı uygun ilaçlama zamanının belirlenmesi amacı ile Aksaray ili Ortaköy
ilçesine bağlı Karaboğaz köyünde denemeler yapılmıştır. Söz konusu ilaçlar aşağıda belirtilen
zamanlarda uygulanmış ve kontrol parseline hiçbir uygulama yapılmamıştır.
Bitki fenolojisine bağlı olarak ve feromon tuzak kullanılarak 4 farklı zamanda uygulama
yapılmıştır. Uygulamalarda iki farklı preparat (Radiant 120 SC ve Carogen 20 SC) kullanılmıştır.
Elde edilen sonuçlara göre, uygulanan iki farklı ilaç arasında etki bakımından istatistiki olarak bir
fark belirlenmemiştir.
Patates güvesi’ne karşı farklı uygulama zamanlarında yapılan denemelerden elde edilen verilere
göre elde edilen etkinin yeterli olduğu kanısına varılmıştır. Bütün uygulama zamanları arasında en
yüksek etkinin belirlendiği uygulama 4’ün (Birinci ilaçlama, Eşeysel çekici feromon tuzağında ilk
ergin yakalandığında, İkinci ilaçlama, birinci ilaçlamadan bir ay sonra, üçüncü ilaçlama, hasattan
15 gün önce) Patates güvesi’ne karşı yeşil aksam döneminde yapılacak en uygun ilaçlama
zamanının olduğu görüşüne varılmıştır. Yapılan araştırmalara göre, çalışma sonuçlarımızla paralel
olan çalışmalar bulunmaktadır. Sanino ve ark. (2012), tarafından yapılan çalışmada Patates
güvesi’ne karşı tarla döneminde yapılacak kimyasal uygulamalarda en iyi sonucun uygulama 4’te
yer alan (Birinci ilaçlama, Eşeysel çekici feromon tuzağında ilk ergin yakalandığında, İkinci
ilaçlama, birinci ilaçlamadan bir ay sonra üçüncü ilaçlama, hasattan 15 gün önce) metotta
belirlendiği kaydedilmektedir.
15
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
İzmir İli Patates Üretim Alanlarında Globodera spp.
(Patates kist nematodları) ve Meloidogyne chitwoodi
Golden, O’Bannon, Santos&Finley (Kolombiya kök-ur
nematodu) Yoğunluğunun ve Irklarının Tespiti, Çeşit
Reaksiyonları ile Dayanıklılık Genlerinin Moleküler
İşaretleyicilerle Saptanması (DOKTORA)
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Bornova/İZMİR
Hülya Demirbaş
Doç. Dr.Galip KAŞKAVALCI (Doktora Tez Danışmanı)
Yrd. Doç. Dr.Halil TOKTAY (Doktora 2. Tez Danışmanı)
Proje Özeti: Globodera spp. (Patates kist nematodları) ve Meloidogyne chitwoodi Golden,
O’Bannon, Santos&Finley (Kolombiya kök-ur nematodu), patateste ekonomik kayıplara
neden olan en önemli bitki paraziti nematodlardır. Bu nematodlarla mücadelede nematisit
kullanımı, biyolojik mücadele ve ekim nöbeti uygulamaları yapılmakla birlikte dayanıklı
çeşitlerin kullanılması en iyi mücadele yöntemlerinden birisidir.
Dayanıklılık kaynaklarından faydalanabilmek için, patates çeşitlerine karşı nematod
popülasyonlarının reaksiyonlarının bilinmesi ve buna bağlı olarak söz konusu nematodların
kesin tür teşhisleri ile birlikte ırklarının da tespit edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla, 2016
yılında İzmir ili patates üretim alanlarında sürvey yapılarak toprak, yumru ve bitki kök
örnekleri alınacaktır. Bu örneklerden elde edilecek Globodera spp. ile M. chitwoodi
popülasyonlarının morfolojik, morfometrik ve moleküler yöntemlerle tür tanımları yapılarak
yayılma ve yoğunluk durumları saptanacaktır.
2017-2018 yıllarında, tanımlanan popülasyonlara ait ırklar "Uluslararası Konukçu Ayrım
Hatları" kullanılarak belirlenecek ve bölgede yaygın olarak yetiştirilen patates çeşitlerine
karşı bu ırkların reaksiyonları araştırılacaktır. Çeşit reaksiyonları sonucunda dayanıklı çeşit
bulunduğu takdirde patates çeşitlerinde söz konusu nematodlara karşı dayanıklılığı sağlayan
genler moleküler işaretleyiciler kullanılarak belirlenecektir. Böylece İzmir ili patates üretim
alanlarında bu nematodlardan en az etkilenecek çeşitlerin belirlenmesiyle üreticiye çeşit
önerisi yapılabilecek ve mücadelelerine yönelik daha etkin çözüm önerileri getirilebilecektir.
Anahtar Kelimeler: İzmir, patates, sürvey, Globodera spp., Meloidogyne chitwoodi, çeşit
reaksiyonu, ırk tespiti, PCR
16
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Proje İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-12 / 04-04 / 01- 04 (Doktora)
Bazı
Bitki
Ekstraktlarının
Patates
Böceği
(Leptinotarsa
decemlineata
SAY
(Col:
Chrysomelidae)) üzerindeki Kontakt ve Davranışsal
Etkileri
Behaviouraland Toxic Effects of Some Plant Extracts
to Colorado Potato Beetle [Leptinotarsa decemlineata
(Say) (Coleoptera, Chrysomelidae)]
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Mustafa ALKAN
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Ayhan GÖKÇE
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Kenan KARA
2013-2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
12000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada altı farklı bitkiden (Acanthusdios coridis L., Achilleamille
folium L., Bifora radians M. Bieb., Heracleum platytaenium Boiss, Humulus lupulus L.,
Phlomoides tuberosa (L.) Moench) elde edilen bitki ekstraktlarının etkinliği patates
böceği [Leptinotarsa decemlineata (Coleoptera: Chrysomelidae)] üzerinde denenmiştir.
Bu amaçla bitki ekstraktlarınınkontakt, mide zehiri, yumurta açılımı, yumurta bırakmayı
engelleyici, uzaklaştırıcı, beslenmeyi engelleyicisi ve larval gelişme üzerine olan etkileri
araştırılmıştır.
Ayrıca bitki ekstraktlarının bileşenleri GC/MS cihazı ile analiz edilmiştir.Üçüncü dönem
larvalar için en yüksek kontakt toksisite H. platytaenium bitki ekstraktında görülmüş ve
bunu H. lupulus ekstraktı takip etmiştir. Kontakt toksisite çalışmalarının ikinci kısmında
ümitvar sonuçlar veren bitki ekstraktları ile doz-ölüm çalışmaları yapılmıştır. Mide zehir
etkisi denemelerinde en yüksek aktivite kontakt etki denemelrinde olduğu gibi H.
platytaenium ekstraktında saptanmıştır. Ovisidal etki denemelerinde en yüksek etki H.
platytaenium ekstraktında saptanmış, bu bitki ekstraktının etkinliğini A. millefolium
ekstraktının etkinliği takip etmiştir.
Yumurta bırakma denemelerinde H. platytaenium ve H. lupulus ekstraktları kontrole göre
farklı etkilere sahip olmuştur. Denemeye alınan bitki ekstraktlarının larval gelişmeyi
etkilediği ve bu etkilerin konsantrasyon ile paralel olarak arttığı sonucuna varılmıştır. Altı
bitki ekstraktının uzaklaştırıcı etkileri seçenek testi ile incelendiğinde tüm ekstraktların
değişen oranlarda repellent etkiye sahip olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Bitki ekstraktı, patates böceği, beslenmeyi engelleyici, mide zehiri,
yumurta açılımı, yumurta bırakma engelleyici, kontakt etki
17
AB EUPHRESCO
Meloidogyne chitwoodi ve M. fallax’ın Popülasyon
Dinamikleri
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel MüdürlüğüAB 7. Çerçeve
Emre EVLİCE
Proje Yürütücüsü
Dr. Dolunay ERDOĞUŞ
Yardımcı Araştırıcılar
Prof. Dr. İlker KEPENEKCİ
Yrd. Doç. Dr. Halil TOKTAY
01/01/2014 - 31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
25.650TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.) (KUN) bitki paraziti nematodlar
içinde en zararlı tür olarak kabul edilmektedirler. Sub-trapikal ülkelerde bitki paraziti
nematodlar içerisinde sadece kök-ur nematodlarından kaynaklanan verim kaybı %15
civarındadır. Bunun yanı sıra sebzelerde kök-ur nematodlarından kaynaklanan verim kaybı
% 50-80’dir. M. chitwoodi ve M. fallax A.B. ve EPPO ülkelerinde karantina listelerinde
bulunan etmenlerdir. Ayrıca M. enterolobii ve M. ethiopica da EPPO karantina ve alarm
listesinde yer almaktadır. Bunlara ek olarak “tropikal” KUN grubuna ait birçok KUN türü
(M. incognita, M. arenaria, M. javanica, M. enterolobii, M. ethiopica, M. hispanica, M.
paranaensis vd.) Avrupa’nın sıcak bölgelerinde başta sebze üretiminde olmak üzere
tarımsal üretimde önemli ekonomik kayıplara neden olmaktadırlar.
2. Proje No
Proje Başlığı
M. chitwoodi ve M. fallax’ın geniş konukçu dağılımı, yüksek üreme kapasitesi ve önemli
konukçu bitkilerdeki zarar potansiyeline ilişkin fazlaca bilgi sahibi olmamıza rağmen farklı
popülasyonların konukçu bitki üzerindeki reaksiyonlarının farklılığı hakkında detaylı
bilgimiz bulunmamakta, popülasyonların yıllar içinde farklı çevresel şartlar altındaki
değişimiyle ilgili olarak ise çok kısıtlı bilgimiz bulunmaktadır. M. chitwoodi ve M. fallax
popülasyonlarının farklı konukçu bitkiler, dayanıklı çeşitler ve koşullar altında
davranışlarında değişim olup olmayacağını belirlemek son derece önemlidir. M. chitwoodi
ve M. fallax’ın kontrolü veya eradikasyonu amacıyla bu nematodlar hakkında yeni bilgiler
toplamak ve mevcut bilgilerle birleştirmek bu projenin asıl amacıdır.
Hollanda’dan Bitki Koruma Servisi’nin liderliğinde Belçika, Fransa, Slovenya, İskoçya,
Amerika, İngiltere, Almanya, İsveç, Danimarka, Norveç ve Türkiye’den katılım sağlayan
araştırıcılar tarafından M. chitwoodi ve M. fallax’ın ırk ve patotip durumu ile popülasyon
seviyesinin farklı konukçular, farklı dayanıklı çeşitler ve farklı çevresel koşullar altında
değişip değişmediği belirlenecektir. Arazi çalışmaları 2014-2017 yılları arasında Niğde ve
Nevşehir illerinde yürütülecektir. Ülkemizde yürütülecek çalışmalarda ülkemizde M.
fallax’ın bulunmaması nedeniyle sadece M. chitwoodi ile ilgili çalışmalar yapılacaktır.
18
MERCİMEK
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Ender ÖĞÜT (Diyarbakır ZMAİ)
Koordinatörü
SONUÇLANAN PROJELER
4. Ülkesel Proje Adı
1.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
ARAŞTIRMA,
TAGEM-BS-10/12-02/01-02-05
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mercimekte Tebeşirleşmeye
Neden Olan Etmen/Etmenler ve Mücadele Olanaklarının
Belirlenmesi
Determination of factor/factors causing Chalky-Spot Syndrome on
Lentil and their control possibilities in Southeast Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Istasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Vedat KARACA
Proje Yürütücüsü
Çetin MUTLU, Sedat EREN Uzm. Mehmet DUMAN
Yardımcı Araştırmacılar
Yrd. Doç. Dr. Celalettin GÖZÜAÇIK (Iğdır Üniv. .Zir.Fak.)
Yrd. Doç. Dr. Musa BÜYÜK (Dicle Ün. Meslek Yük.Ok.)
Yrd. Doç. Dr. Halil BOLU (Dicle Ün. Ziraat Fak.)
Ender ÖĞÜT, Şahimerdan TÜRKÖLMEZ
Yrd. Doç. Dr. Cumali ÖZASLAN (Dicle Ün. Ziraat Fak.)
2011-2013
Başlama ve Bitiş Tarihleri
60.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Mercimekte tebeşirleşmeye neden olan etmen/etmenlerin belirlenmesi için 2010 yılında
Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde açık alan ve kafes çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kafes
çalışmalarında Piezedorus lituratus (F.)’un bırakıldığı kafeslerde ortalama % 13 tebeşirleşmiş tane,
Dolycorus baccarum L.’un bırakıldığı kafeslerde ise ortalama % 4,86 tebeşirleşmiş tane tespit
edilmiştir. Açık alan çalışmalarında, ilaçlama yapılan yığınlarda yığın başına ortalama 6,1 birey
(D.baccarum ve P.lituratus) ve % 1,4 tebeşirleşmiş tane, ilaçlama yapılmayan yığınlarda ise yığın
başına ortalama 24,7 birey ve % 6,0 tebeşirleşmiş tane tespit edilmiştir. Fitopatoloji çalışmaları
çerçevesinde, besi ortamlarından fungal ve bakteriyel etmenler elde edilmiştir. Yapılan patojenisite
denemeleri sonucunda inokulasyonu yapılan fungal ve bakteriyel etmenlerin mercimeklerde
tebeşirleşmeye neden olmadığı belirlenmiştir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde 2011 yılında yapılan
kafes çalışmalarında; P. lituratus’un bulunduğu kafeslerde % 7,75 tebeşirleşmiş tane, D.
baccarum’un bulunduğu kafeslerde ise % 2,0 tebeşirleşmiş tane tespit edilmiştir. Açık alan
çalışmalarında, ilaçlama yapılan yığınlarda yığın başına ortalama 1,1 birey (D.baccarum ve
P.lituratus) ve % 0,7 tebeşirleşmiş tane, ilaçlama yapılmayan yığınlarda ise yığın başına ortalama
4,4 birey ve % 3,2 tebeşirleşmiş tane tespit edilmiştir. Ayrıca, P. lituratus ve D. baccarum’un
mercimeğin farklı fenolojik dönemlerinde zarara neden oldukları, hasat döneminde bu zararın arttığı
hasattan sonra yapılan yığınların altında zararlıların toplanmaya başlamasıyla birlikte zararlı
yoğunluğu ve beslenme süresine bağlı olarak zararın yoğunlaştığı belirlenmiştir. Herboloji
konusunda Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde kafes ve açık alan çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kafes
çalışmalarında; yabancı otlu ve yabancı otsuz kafeslerde zararlı yoğunluğu ve tebeşirleşmiş tane
oranları açısından istatistiki olarak aralarında fark önemsiz bulunmuştur. Açık alan çalışmalarında
ise; mercimek alanlarında belirlenen yabancı ot tür ve yoğunlukları ile P. lituratus ve D. baccarum
yoğunlukları arasında bir ilşki olmadığı belirlenmiştir. Projenin 2012 yılı çalışmalarında; P. lituratus
ve D.baccarum’un bölge mercimek ekiliş alanlarının genelinde yayılış gösterdiği, populasyon
yoğunluklarının illere göre değiştiği belirlenmiştir. Ayrıca, Mercimek hasadından 5-7 gün once
alınan örneklerde tebeşirleşmiş tane oranının az olduğu, biçme bıçağı ile hasat yapılan alanlarda
biçerdöver ile hasad yapılan alanlara gore daha fazla tebeşirleşmiş tane oranının ortaya çıktığı tespit
edilmiştir. Projenin 2014 yılı çalışmalarında P. lituratus ve D.baccarum’un kimyasal mücadelesine
yönelik ilaç denemeleri Diyarbakır (Yukarı Kuyulu köyü) ilinde iki lokasyonda gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler Kırmızı mercimek, tebeşirleşme, zararlı, hastalık, yabancı ot, sürvey, mücadele olanakları
19
DEVAM EDEN PROJELER
TÜBİTAK
Toleranslı
Mercimek
Genotiplerinin
Tebeşirleşmeye
Belirlenmesi
Determination of Chalky Spot Syndrome Tolerant Lentil Genotypes
Projenin İngilizce Başlığı
GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş TÜBİTAK
Murat KOÇ
Proje Yürütücüsü
Doç.Dr. B.Tuba Biçer (Dicle Üniv.Ziraat Fak.)
Yardımcı Araştırmacılar
1.
Proje No
Proje Başlığı
Dr.İrfan ERDEMCİ (GAPUTAEM Müdürlüğü)
Ziraat Yük. Müh. Medeni YAŞAR (GAPUTAEM Müdürlüğü)
Ziraat Yük. Müh. Vedat KARACA (Diyarbakır ZMAİ)
Dr. Çetin MUTLU (Diyarbakır ZMAİ)
2015-2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
185.817 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Mercimek (Lens culinaris Medik.) Türkiye’de önemli bir yemeklik tane baklagil
ürünüdür. Ülkemiz dünya mercimek üreticisi ülkeler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Ülkemizde
281.178 ha alanda mercimek üretimi yapılmakta ve bunun büyük bir bölümünü (260.500 ha) kırmızı
mercimek oluşturmaktadır. Ülkemiz kırmızı mercimek üretiminin %98’i Güneydoğu Anadolu
Bölgesinde gerçekleştirilmektedir. Mercimek tanelerinde görülen buruşma, krater oluşumu ve
büzülme gibi fiziksel görüntü bozukluğuna neden olan, tanenin kalite ve kantitesine olumsuz
etkilerde bulunan ve tebeşirleşme diye adlandırılan unsulaşma problemi büyük sorun haline
gelmiştir.Problemin tespitine yönelik Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü tarafından
yapılan çalışmalar sonucunda Dolycoris baccarum L. (dut kımılı) ve Piezodorus lituratus F. böcek
türlerinin tebeşirleşme zararına kesin olarak neden olduğu bildirilmiştir.
Güneydoğu Anadolu bölgesi dünyada kırmızı mercimek tarımının en yoğun yapıldığı bölgedir.
Üretimin büyük bir kısmı ihracata yöneliktir. Ancak son yıllarda tebeşirleşme problemi üretimi ve
ihracatı olumsuz yönde etkilemektedir. Mercimekte tebeşirleşmenin görülmesiyle ve zararın önemli
boyutlara ulaşması neticesinde üreticiler mercimek yetiştirmekten vazgeçmeye başlamışlardır.
Üreticilerin endişelerinin giderilmesi durumunda ekim alanının ve üretimin tekrar artacağı,
üreticilere ve ülke ekonomisine önemli katkılar sağlanacağı kuşkusuzdur.
Tebeşirleşme zararının önlenmesi veya azaltılması için toleranslı çeşitlerin kullanılmasının uygun bir
çözüm olacağı düşünülmektedir. Ancak şimdiye kadar ülkemizde tebeşirleşmeye toleranslı
mercimek genotipleri belirlenmemiştir. Projenin ilk yılında 110 genotipin herbiri 2 sıra 4m ve 2
tekerrür olacak şekilde ekilecektir. Üstü ve etrafı herhangi bir etmenin dışarıdan girişini engellemek
için tül ile kaplanarak kafes oluşturulacaktır. Kafes altında m2 ye 2 dişi birey ve 4 erkek birey olacak
şekilde kışlamış erginlerin salınmasıyla tebeşirleşmeye tolerans durumları belirlenecektir. Tolerans
durumlarına göre etkilenmeyen veya en az etkilenen 20-25 genotip seçilecek ve ikinci yılın
materyalini oluşturacaktır.İkinci yıl seçilen 20-25 genotip Diyarbakır’da kafes altında ve açık alanda,
Şanlıurfa ilinde açık alanda olacak şekilde 3 aynı deneme kurulacaktır. Denemeler tesadüf blokları
deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulacaktır. Diyarbakır’da kafes çalışması yapılacak olan
denemeye ait parsellerin herbiri 2 eşit bölüme ayrılacak, üstü ve etrafı tül ile kaplanarak 2 şer adet
kafes kurulacaktır. Bu kafeslerden birincisine m2 ye 2 dişi birey ve 4 erkek birey olacak şekilde
kışlamış erginler salınacaktır. İkinci kafes ise kontrol olarak değerlendirileceğinden böcek salımı
yapılmayacaktır. Proje sonucunda çalışmada kullanılan çeşit ve hatların tebeşirleşmeye karşı
durumları test edilmiş olacaktır. Toleranslı bulunan hatlar tescile sunulacak ve tebeşirleşmeye
toleranslı yeni çeşit/çeşitler geliştirilmiş olacaktır. Tescilli çeşitlerden toleranslı bulunanlar ve
toleranslı olarak belirlenen hatlardan geliştirilen yeni çeşitlerin üretimde kullanılmasıyla önemli
oranda katma değer sağlanmış olacaktır. Ayrıca belirlenen toleranslı çeşit ve hatlar bundan sonra
yürütülecek mercimek ıslah programlarında ebeveyn olarak kullanılabilecektir.
Mercimek, Kırmızı Mercimek, Lens culinaris Medik., Tebeşirleşme
Anahtar Kelimeler
20
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
PAMUK
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Okan ÖZGÜR (Adana BMAİ)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-14 / 04-02 / 01-03 (Doktora)
Bazı Pamuk Çeşitlerinde Emici Böceklerin Popülasyon
Değişimleri ile Verim ve Kaliteye Etkilerinin Belirlenmesi.
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü- Bornova/İZMİR
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Seher TANYOLAÇ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2015 - 31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
22.000TL.
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Yapılması planlanan bu çalışmada 2014 yılı için bölgemizde yaygın olarak
yetiştirilen 4 erkenci (Gloria, Carizma, Flash, Özbek 105), ve 4 geçci (PG2018, Claudia, Carmen,
GSN12) geçci pamuk çeşidinin emici böcekler ( Aphis gossypii Glov. (Hemiptera: Aphididae),
Thrips tabaci Lind. (Thysanoptera: Thripidae), Asymmetrasca decedens (Paoli), Empoasca
decipiens Paoli. (Hemiptera: Cicadellidae) Bemicia tabaci Genn. (Hemiptera: Aleyrodidae),
Frankliniella intonsa Tryb., F. occidentalis Perg. (Thysanoptera: Thripidae), bitki tahtakuruları
(Exolygus gemellatus H.-S., E. pratensis L., Creontiades pallidus Rumb. (Hemiptera: Miridae))
açısından durumları değerlendirilmiştir.
2014 yılı içerisinde proje önerisinde planlandığı gibi Nazilli Pamuk Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü’ne ait deneme alanında, 20 Mayıs - 2014 tarihinde pamuk çeşitlerinin ekimi
yapılmıştır. Deneme her bir karakter için ilaçsız, popülasyon değişiminin izlendiği parseller ve aynı
tarlada emici böceklerin verim ve kaliteye etkilerinin değerlendirildiği ilaçlı parseller olarak
kurulmuştur. Deneme süresince popülasyon değişiminin izlendiği parsellerde sezon boyunca
kimyasal mücadele programı uygulanmamış, verim tespitinin yapıldığı ilaçlı parsellerde ise sadece
emici böcekleri hedef alan kimyasal mücadele uygulamaları gerçekleştirilmiştir.
Populasyon değişiminin izlendiği parsellerde, her parselin kenar sıraları dışındaki kısımlardan
tesadüfi olarak seçilen bitkilerden; 10 bitkinin üst ve orta bölümü arasından bir yaprak, orta ve alt
bölümü arasından bir yaprak olmak üzere her bitkiden iki yaprak, tüm parselde toplam 20 yaprak
hafifçe çevrilerek, yaprak başına yaprakbiti, thrips, yaprakpireleri, ve beyazsinek ergin ve nimfleri
birlikte kaydedilmiştir.
F. intonsa ve F. occidentalis için sayımlar pamuk bitkisinin çiçeklenme döneminde beyaz bir
kağıt üzerine çiçekler silkelenerek büyüteç yardımıyla gerçekleştirilmiştir.
E. gemellatus, E.pratensis ve C.pallidus için sayımlar, taraklanma başlangıcından itibaren
yapılmıştır.
Verim ve kaliteye emici böceklerin etkilerini belirlemek amacıyla, ilaçlı ve ilaçsız deneme
parselleri 4 sıra ve 12 m uzunluğundaki sıralardan elle toplanarak etiketlenmiştir. Hasat edilen
kütlü pamuklar tartılarak parsel başına verim kg/m² hesaplanmıştır.
21
TAGEM-BS-14/04-02/01-04
Büyük Menderes Havzasında Farklı Tarım Sistemiyle
Üretilen Pamuk Ekim Alanlarında Bulunan Zararlı ve
Proje Başlığı
Yararlı Türler ile Önemli Türlerin Popülasyon
Gelişimi
Pamuk Araştırma İstasyonu Müdürlüğü– Nazilli/AYDIN
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Sergül ÇOPUL
Proje Lideri
Halil DÜNDAR
Yardımcı Araştırmacılar
Fatih KÜÇÜKTABAN.
01/01/2015 – 31/12/2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015: 10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2016: 7.000 TL
Proje Özeti: Bu çalışma, Büyük Menderes Havzasında farklı tarım sistemleriyle
(konvasiyonel tarım, iyi tarım, organik tarım) üretilen pamuk ekim alanlarındaki zararlı ve
yararlı türlerin ve onların popülasyon gelişiminin belirlenmesi amacıyla bölgede pamuk
ekiminin yoğun olarak yapıldığı Aydın (Nazilli, Söke) ve Denizli (Sarayköy) il ve ilçelerinin
pamuk ekim alanlarını temsil edecek şekilde seçilecek pamuk tarlalarında yürütülecektir.
2. Proje No
Çalışmada Büyük Menderes Havzası’nın farklı lokasyonlardaki pamuk ekim
alanlarında görülen zararlılar, doğal düşmanlar ve yararlı türler belirlenecek ve periyodik
olarak yapılacak gözlemlerle popülasyon değişimleri ortaya konmaya çalışılacaktır. Farklı
ekim sistemlerinin, zararlı ve yararlı türler üzerindeki etkisi karşılaştırılacaktır.
Çalışma ve çalışma bütçesi 2014 yılında kabul edilmiş olup, çalışmaya 2015 yılında
başlanacaktır.
22
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/04-02/01-04 (Doktora)
Çukurova’da Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Zararlı
Miridae ve Lygaeidae (Hemiptera) Türlerinin
Popülâsyon Değişimleri ve Zarar Durumlarının
Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Okan ÖZGÜR
01/01/2014 - 31/12/2016
2014: 10.000 TL 2015: 8.000 TL
2016: 8.000 TL
Proje Özeti: Bir endüstri bitkisi olan pamuk, lifi ile tekstil, çiğidi ile yağ sanayine hammade
olması, küspesi ile de hayvancılıkta kullanılması ve tarımda istihdam yaratması bakımından
önemli bir kültür bitkisidir.
Dünya’nın farklı yerlerinde ve ülkemizde genellikle “Lygus” olarak bilinen Miridae
türleri ve Lygaeidae familyasından Oxycarenus hyalinipennis (Costa)’in, pamuk bitkisinde
zararlı olduğu bilinmekte, fakat verdikleri zarar tam olarak bilinmemektedir. Miridae
familyasından böcek türleri pamukta bitkinin çeşitli organlarında emgi yaparak zarar
vermektedir. Bu familyadan Exolygus gamellatus H.S., Creontiades pallidus (Rambur),
Lygus oblineatus (Say), Lygus elisus Van Duzee, Lygus hesperus (Knight), Lygus lineolaris
(Palisot de Beauvois) türleri bölgemiz pamuk tarlalarında var olduğu bilinen türlerdir.
Lygaeidae familyasına bağlı Oxycarenus hyalinipennis (Costa) pamukta yeni açılmakta olan
kozalarda elyaf ve çiğidi emerek zararlı olmaktadır (Özgür, 1987). Ayrıca bu familyalardan
zararlılar üreticiler tarafından da çok iyi tanınmamaktadır.
Çalışmanın 2014 yılında tamamlanan kısmı ile Çukurova yöresi pamuk tarlalarında bu
familyalara bağlı zararlı türlerin tespit için sürveyler yapılmıştır.
Zararlı türlerin populasyon değişimleri saptanması için denemeler bölgedeki 2 lokasyonda
yürütülmüştür. Doğrudan gözle sayım ve atrapla sayım yöntemleri kullanılarak popülasyon
takipleri yapılmıştır. Kurulan deneme alanlarında meyve organlarında yaptıkları zarar
durumları belirlenmiştir.
23
4. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12 / 04-02 / 01-05
Ege Bölgesinde İkinci Ürün Olarak Ekilen Bazı
Pamuk Çeşitlerinde Zararlı ve Faydalıların Durumu
Üzerine Araştırmalar
Pamuk Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-NAZİLLİ
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Halil DÜNDAR
Proje Yürütücüsü
Sergül ÇOPUL
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
6 000- TL
Projenin Toplam Bütcesi
Proje Özeti: Pamuk, ülkemizde tarımı yapılan en önemli endüstri bitkilerindendir.
Türkiye’de pamuk üretimi Güneydoğu Anadolu, Ege, Çukurova ve Antalya olmak üzere 4
ana bölgede yaklaşık 420,000 hektar alanda yapılmakta ve bu alanın yaklaşık 76,241000
hektarı Ege Bölgesinde bulunmaktadır. Ege Bölgesi içinde de üretimin yoğun olarak
yapıldığı yer ise Aydın’dır (Anonim, 2013).
Son yıllarda pamuk ekim alanları önemli derecede azalmıştır. Bunun nedenleri
arasında pamuk üretim maliyetlerinin artması ve kütlü pamuk fiyatlarının düşük olması
gelmektedir. Geliştirilen yeni ve erkenci pamuk çeşitleri, hububat hasadından sonra, ikinci
ürün olarak, pamuk tarımı yapmaya ve ekonomik olarak kazanç elde etmeye imkân
tanımaktadır.
İkinci ürün pamuk üretiminde, hububat hasadından sonra haziran ayında ekim
yapılmakta, ekim ayının ikinci yarısından sonrada hasat mümkün olabilmektedir. İkinci ürün
pamuk yetiştirme periyodu dikkate alındığında sorun olan zararlıların ve faydalıların
belirlenmesi gerekmektedir.
Denemede gerek kamu kuruluşlarınca tescil edilen gerekse özel sektör tarafından
ticari olarak satılan, Özbek 100,çeşit adayı NCCH 10(Özbek 105), Çun S-2, Flash, BA-320,
Naz 07 ve Gloria pamuk çeşitleri kullanılmıştır. Deneme tesadüf blokları deneme deseninde
ve 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. parsel büyüklüğü 8 sıra x 0,70m x 12 m = 67,20 m²
alınmış, bloklar arasında ise 2 m mesafe bırakılmıştır. Pamuk ekim ve diğer tüm kültürel
işlemler tekniğine uygun olarak yapılmıştır. Deneme ekimi 2013 yılında 11 haziran, 2014
yılında ise 17 haziran tarihinde gerçekleştirilmiştir.
Çalışmada, Ege Bölgesi’nde ekim alanları artan ikinci ürün pamuk alanlarında sorun
olabilecek zararlı türlerin popülasyon gelişmeleri ve faydalıların durumu belirlenerek farklı
pamuk çeşitlerindeki zararlı ve faydalı böceklerin durumu belirlenmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: İkinci ürün pamuk, zararlı türler, faydalılar, pamuk çeşitleri
24
ÖRTÜALTI SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ENTEGRE
Ülkesel Proje Adı MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE EĞİTİM
PROJESİ
Doç. Dr. Seral YÜCEL (Adana BMAİ)
Koordinatörü
YENİ TEKLİF PROJELER
6.
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Ege Bölgesi Örtüaltı Domates Yetiştiriciliğinde Lasioptera sp.
(Diptera:Cecidomyiidae)’nın Yayılışı, Popülasyon Değişimi ve
Mücadelesine Yönelik Kritik Biyolojik Dönemlerin Belirlenmesi
Distribution and population fluctuation, determination of its
critical biological periods for control of Lasioptera sp. (Diptera:
Cecidomyiidae) in greenhouses tomato in Aegean Region
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/Bornova
Dr. Tülin KILIÇ
Uzm. Duygu UYSAL
Yrd. Doç Dr. Hakan ALTUNLU (Muğla Sıtkı Koçman
Üniversitesi, Ortaca Meslek Yüksek Okulu)
2016-2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2017 yılı 19650 TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi 2016 yılı: 21250 TL
2018 yılı 19650 TL
Proje Özeti: Dünyanın önde gelen domates (Lycopersicon esculentum Mill.) üreticisi ülkelerinden
olan Türkiye domates üretiminde Çin, Amerika ve Hindistan’dan sonra 4. sırada yer almaktadır.
Domates Türkiye’de ihracatı yapılan yaş meyve ve sebzeler içinde gerek miktar, gerekse değer olarak
ilk sırada yer almaktadır. Örtüaltı domates yetiştiriciliğinde üretimi kısıtlayan hastalık ve zararlı sayısı
oldukça fazladır. Lasioptera sp. (Diptera:Cecidomyiidae) yeni bir zararlı olarak Ege Bölgesi’nde 2012
yılı sonunda Muğla İlinin Fethiye İlçesi Kumluova beldesinde örtüaltında yetiştirilen domateslerde
saptanmıştır. Zararlı yaprak ve koltuk alınan yerlerdeki yaralardan içeriye girip gövdede doku içinde
beslenmekte, bitkinin besin ve su alımının durmasına bitkinin zayıflamasına neden olmaktadır. Yoğun
zararlanmada gövdenin kırılmasına da sebep olarak üretimin azalmasına yol açmaktadır. Muğla ili
Ortaca ilçesinde ise serada domatesin gövdesindeki zararın yanı sıra meyvesinde de saptanan
Lasioptera sp.’nın mücadelesinde sorunlar yaşanmış ve Entegre Mücadele programları sekteye
uğramıştır. Daha önce Yunanistan’da sonrasında Türkiye, Romanya ve Japonya’da da saptanan
zararlıyla ilgili herhangi bir kayıt bulunmamaktadır. Tür bazında tanısı yapılamayan Lasioptera sp.’nın
domates için yeni bir etmen olduğu düşünülmektedir. Domatesin meyvesinde de beslendiği için ayrı
bir önem taşıyan, ülkemizin domates ihracatını sekteye uğratma potansiyeli olan zararlı ile ilgili temel
bilgilerin edinilmesine gereksinim duyulmuştur. 2013 yılı Bitki Sağlığı Program Değerlendirme
Toplantısında Ege Bölgesi’nde konunun çalışılması kararı alınmış ve kurumumuz görevlendirilmiştir.
Yürütülecek bu çalışmada yeni bir zararlı olan Lasioptera sp.’nın Ege Bölgesi’nde örtüaltı domates
yetiştiriciliğindeki yayılışı ve zarar durumu, doğal düşmanlarının belirlenmesi ve mücadelesine yönelik
kritik biyolojik dönemlerinin saptanmasının yanı sıra zararlıya karşı farklı renkte yapışkan tuzakların
etkinliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışmanın birinci yılında Aydın, Denizli, İzmir,
Kütahya ve Muğla illerinde sürvey yapılarak, yaygınlığı, zarar durumu ve doğal düşmanları
belirlenecek, tür tanısı için de Cecidomyiidae örnekleri toplanacaktır. İzleyen iki yıl süresince de
Muğla İli Fethiye ve Ortaca ilçelerinde ilkbahar ve sonbahar örtüaltı domates yetiştiriciliği döneminde
populasyon yoğunluğu izlenerek mücadelesine yönelik kritik biyolojik dönemler saptanacaktır.
Alternatif mücadele yöntemi olarak erginlere karşı farklı renkteki görsel yapışkan tuzaklar denenerek
tuzakların etkinliği belirlenecektir. Ayrıca bu çalışma ile Ülkemiz için yeni olan zararlının karantina
açısından durumu belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Domates, Cecidomyiidae, Lasioptera sp., Ege Bölgesi, Örtüaltı, Populasyon
değişimi, yapışkan tuzak
25
(Doktora)
Bazı Bitki Koruma Ürünlerinin Sera Koşullarında
Parazitoit ve Predatörlere Karşı Yan Etkilerinin
Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Mustafa PORTAKALDALI
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Serdar SATAR (Danışman)
Yardımcı Araştırmacılar
01/09/2015-01/09/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015: 25.000TL
2016:25.000 TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
201.: ………..
201.: ………..
Proje Özeti: Tarımsal üretimde kimyasal savaş, insan ve hayvan sağlığı veya çevre üzerine
olumsuz etkileri de olsa en fazla kullanılan yöntemlerden birisidir. Buna alternatif bir yöntem
olan biyolojik savaşım ve bu savaşımda kullanılabilecek doğal düşmanlara zarar vermeyen
veya en az zarar veren kimyasal mücadele preparatlarına öncelik verilmesi de entegre
mücadele çalışmalarının temel prensipleridir.
2. Proje No
Proje Başlığı
Bu projedeki amaç bu konuda ülkemizde ilk çalışmaları yaparak örtüaltında yaygın olarak
kullanılan bazı parazitoit ve predatörlere sıklıkla kullanılan bazı pestisitlerin sera koşullarında
yan etkilerinin belirlenmesidir.
Ülkemizde bugün için sadece turunçgil alanlarında kullanılacak pestisitlerin
ruhsatlandırılmasında, yan etki çalışmalarının yapılması şartı bulunmaktadır. Aynı zamanda
doktora çalışması olarak yürütülecek bu çalışma ile örtüaltında ileride yapılabilecek yan etki
çalışmalarına temel veriler sağlanmış olacaktır.
Çalışmada Aphidius colemani Viereck (Hymenoptera: Braconidae), Orius laevigatus (Fieber)
(Hemiptera: Anthocoridae) ve Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae)
olmak üzere toplam 3 farklı doğal düşman kullanılacaktır. Bu kapsamda IOBC standartlarına
göre sera şartlarında yürütülecek çalışmada spinosad, emamectin benzoate, kresoximmethyl+boscalid, cymoxanil+propineb ve dimethoate olmak üzere toplam 5 bitki koruma
ürününün bu 3 farklı doğal düşmana karşı yan etkileri araştırılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Aphidius colemani, Orius laevigatus, Amblyseius swirskii, yan etki,
örtüaltı
26
3. Proje No
Proje Başlığı
(Doktora)
Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanlarındaki Unlu Bit
Phenacoccus
madeirensis
Green
(Hemiptera:
Pseudococcidae)’in Mevcut Durumu, Biyolojisi, Parazit
veya Predatörleri ile En Yaygın Doğal Düşmanı
Üzerinde Araştırmalar
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Mustafa Gökhan BİLGİN
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2016 - 31.12.2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Sebze üretimi ülkemizde tarım sektörünün önemli gelir kaynaklarından biridir.
Son yıllarda ülkemiz için yeni bir zararlı tür olan Phenacoccus madeirensis (Green)
(Hemiptera: Pseudoccocidae) ilk defa 2012 yılında Adana, Antalya ve Çanakkale illerinde
tespit edilmiştir (Kaydan ve ark., 2012). Zararlı istilacı bir tür olmasının yanı sıra, polifag ve
kozmopolit bir zararlıdır. Başta süs bitkileri olmak üzere, kültür bitkilerini de içerisinde
barındıran Solanaceae familyasında, sera alanlarındaki çeşitli bitkiler üzerinde ve bazı
yabancı otlar üzerinde varlığı bildirilmektedir. P. madeirensis’in oldukça geniş konukçu
dizinine sahip olduğu ve toplamda kırk yedi familya üzerinde zarar oluşturduğu rapor
edilmiştir (Anonymous 2011, CABI 2000, Muniappan 2011a, Kaydan ve ark. 2012, ScaleNet
2012).
Bölgemiz için yeni bir zararlı olması, istilacı ve polifag bir tür olmasından dolayı sebze
alanlarında potansiyel bir tehdit oluşturmaktadır (Kaydan ve ark. 2012). Bu nedenle 20162018 yılları arasında yürütülmesi düşünülen bu çalışmada; Doğu Akdeniz Bölgesine ait
Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay illerinde bulunan açık ve kapalı sebze alanlarındaki,
kültür ve yabani bitkiler üzerinde zararlının yayılma durumu ve biyolojisi incelenecek, aynı
zamanda parazitoit ve predatörlerinin tespiti yapılacaktır. P. madeirensis’in dört farklı sebze
türü üzerinde laboratuvar koşullarında biyolojisi belirlenecektir.
Teşhisi yapılacak doğal düşman türler içinde en yaygın olanı üzerinde doğal düşmanının
zararlı ile ilişkileri de çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Sebze, Phenacoccus madeirensis, predatör, parazitoit
27
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS–14/09–01/01–05 ( Yüksek Lisans)
İzmir ve Manisa İllerinde Domates Alanlarında Zararlı
Tuta absoluta (Meyrick,1917) (Lep.: Gelechiidae)’nın
Yumurta Parazitoiti Trichogramma euproctidis (Girault,
1911) (Hym.: Trichogrammatidae)’in Yayılışı, Doğal
Etkinliği ve Bazı Pestisitlerin Laboratuvar Koşullarında
Bu Türe Yan Etkilerinin Araştırılması
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş TAGEM
Birol MIHCI
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Zeynep YOLDAŞ (E.Ü.Ziraat Fakültesi Bitki
Koruma Bölümü-Danışman)
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2015-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015-10.000 TL.
Projenin Toplam Bütçesi
2016-7.000 TL.
Proje Özeti:
1. Proje No:
Proje Başlığı
Proje 2014 yılında Bitki Sağlığı Araştırmaları Araştırma Tavsiye Komitesinde (ATK)
değerlendirilmiş ve 17.000 TL bütçe verilerek kabul edilmiştir. Proje çalışmalarına 2015
yılında başlanacaktır.
2014 Yılında proje ile ilgili çalışmalara kurumumuzun imkanları ile ön çalışma olarak söz
konusu yumurta parazitoiti Trichogramma euproctidis (Girault, 1911) (Hym.:
Trichogrammatidae) ile muhtemel diğer türlerin belirlenmesi ve kültürlerin oluşturulması
amacıyla 13.05.2014-30.09.2014 tarihleri arasında Çanakkale (Ezine), İzmir (TorbalıMenemen) ve Manisa (Turgutlu-Salihli) illerinde tarla domatesi yetiştiriciliği yapılan
alanlarda örneklemeler yapılmıştır.
28
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-14/09-01/01-06
Domateste Yeni Zararlı Lasioptera sp. (Diptera:
Cecidomyiidae)’ nin Akdeniz Bölgesi’nde Yayılış
Alanları, Zararı ve Mücadelesine Esas Bazı Biyolojik
Özelliklerinin Belirlenmesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
TAGEM
Hasan Deda BÜYÜKÖZTÜRK
Murat ÖLÇÜLÜ, K. Gökhan BİLGİN, Mehmet Keçeci
2015 - 2016
2015: 16.000
2016: 16.000
Proje Özeti: Bu çalışmada, ülkemizde ilk olarak Kocahasanlı beldesi (Erdemli/Mersin)
domates alanlarında saptanan Lasioptera cinsine ait zararlının Akdeniz Bölgesi’nde yayılış
alanları, zararı ve mücadelesine esas biyolojik özellikleri belirlenecektir.
Bu zararlının larvaları bacaksız, sarı renkte ve yaklaşık 3 mm uzunluktadırlar. Son
dönem larvalar, turuncu renge dönmektedirler. Erginlerin, kanat açıklıkları 1-2 mm olup,
üzeri koyu renkli pullarla kaplıdır. Zarar genellikle koparılmış yaprak sapının dip
kısımlarında ya da yaralanmış gövdelerde görülmektedir. Larvalar gövdenin öz kısmında
beslenerek bitki dokusunda bozulma ve oyuklara neden olmaktadır. Gövdenin öz kısmında,
kahverengi ve koyu gri renklenme biçiminde görülen zararlanmalar 5-6 cm ye kadar
uzayabilmektedir. Zararlının bitki dokusu içerisinde beslenmesi nedeniyle mücadelesi zordur.
Zararlı larvalarının bitki dokusu içerisinde yaşaması ve böylece kimyasal ilaçlar ve
biyolojik etmenlere karşı korunaklı durumda olması nedeniyle, mücadelesi oldukça zor
görünmektedir. Yapılan ön çalışmalarda, zararlının ilk tespit edildiği bölgedeki toplam 7,5
da alana sahip 4 adet seranın hiç ürün alınmadan imha edildiği görülmüştür. Bu nedenle
zararlının yayılması durumunda domates ekim alanlarında, açıkta ve serada önemli ölçüde
ekonomik zarara neden olacağı öngörülmektedir.
Zararlının domateste sadece Yunanistan’da zarar yaptığı bilinmekte olup ülkemizde
de yeni bir tespittir. Yunanistan’da herhangi bir mücadele şekli bulunmamaktadır. Ülkemizde
de zararlının bulunduğu bölgede hiçbir şekilde mücadelesi yapılamamaktadır. Bu nedenle
üreticilerin, zararlının görüldüğü domates alanlarının imhasından başka çareleri
bulunmamaktadır. Bu proje ile zararlı ile mücadele yöntemleri de belirlenmeye çalışılacaktır.
29
3. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/09-01/01-05 (Yüksek Lisans)
Doğu Akdeniz Bölgesi Sebze Alanlarında Görülen
Anthomyiidae Familyasına Ait Türler ile Parazitoit
ve Predatörlerin Saptanması
Determınatıon of the Eastern Medıterranean Regıon and
Vegetables ın the Fıeld to be Kınd to the Famıly wıth
Anthomyııdae Parasıtoıd and Predators
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,
Adana
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Pınar ARIDICI KARA
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2013 - 31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 4.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma, 2013-2014 yıllarında Doğu Akdeniz Bölgesinin Adana, Mersin,
Osmaniye ve Hatay illerinde, sebze alanlarında Anthomyiidae (Diptera) familyasına ait türler
ile bu türlerin parazitoit ve predatörlerini tespit etmek amacı ile yürütülmüştür.
Çalışma alanı olarak seçilen İllerde, bulunan zararlının konukçusu olan Crucifera
(Lahanagiller), Cucurbitaceae (Hıyargiller), Alliaceae (Soğangiller), Fabaceae (Baklagiller)
ve Solanoceae ( Patlıcangiller) familyaları başta olmak üzere sebze alanlarından toplam 202
örnekleme yapılmıştır. Örneklemeler zararlı popülasyonun düşük olduğu temmuz –ağustos
aylarında onbeş günde bir, diğer aylarda ise haftada bir olacak şekilde gerçekleştirilmiştir.
Çalışma sonunda sebzelerde Anthomyiidae familyasına ait Adia cinerella (Fallen, 1825),
Anthomyia confusanea (Michelsen, 1985), Anthomyia pluvialis (Linnaeus, 1758), Delia
platura (Meigen, 1826) Pegomya hyoscyami (Panzer, 1809), Phorbia fumigata (Meigen,
1826) türleri olmak üzere toplam 6 tür belirlenmiştir. Bu türlerden Adia cinerella (Fallen,
1825), Anthomyia confusanea (Michelsen, 1985), Phorbia fumigata (Meigen, 1826) Türkiye
için yeni kayıttır. Çalışma süresince Anthomyiidae familyasının parazitoit ve predatörüne
rastlanmamıştır.
Anahtar Kelimeler: Sebze, Anthomyiidae familyası, Doğu Akdeniz Bölgesi
30
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–13/09–01/01–06
Erzincan İlinde Sebzelerde Görülen Aphididae (Hemiptera)
Türleri, Parazitoit ve Predatörleri ile Önemli Türün
Popülasyon Gelişiminin Belirlenmesi
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-ERZİNCAN
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Adnan CANBAY
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
İsmail ALASERHAT, Özkan BOZBEK, Ömer TOHMA, Dr.
Işıl ÖZDEMİR
2014-2016
Projenin Toplam Bütçesi:
2014: 10000 TL
4. Proje No:
Proje Başlığı
2015: 8000 TL
2016: 8000 TL
Proje Özeti: Bu projede, Erzincan ilinde yetiştiriciliği yapılan sebzelerde zararlı olan Aphididae
(Hemiptera) türleri ile bu türlerin popülasyonlarını sınırlayan parazitoit ve predatörlerinin
saptanması ve önemli zararlı türün popülasyon gelişiminin izlenmesi hedeflenmektedir.
Proje çalışmalarına 2014 yılında başlanılmış olup yaprakbiti ve doğal düşman türlerinin
belirlenmesi amacıyla sebze yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Erzincan ili Merkez ilçeden
Aydoğdu, Bahçeliköy, Beşsaray, Binkoç, Kilimli, Türkmenoğlu, Uluköy ve Yamaçlı köyleri ile
Yaylabaşı beldesinde; Üzümlü ilçesinde Karakaya köyü, Altınbaşak beldesi ve Merkez’den
tesadüfen seçilen tarlalarda çalışmalar yürütülmüştür. Arazi çalışmaları fide dikiminin başladığı
mayıs ayında başlayıp bitkilerin söküldüğü kasım ayına kadar devam etmiştir.
Gerek sürveylerden toplanan yaprakbiti ve doğal düşman örneklerinin gerekse de
yaprakbiti kolonilerinin ve doğal düşman örneklerinin kültüre alınmasıyla elde edilen örneklerin
familyalarına göre tasnifi yapılarak ilgili konu uzmanlarına teşhise gönderilmiştir. Teşhis
sonuçları tamamlandıkça proje raporlarında sunulacaktır.
31
5. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-13/09-01/01-07
Örtüaltı
Hıyar
Yetiştiriciliğinde
Kök-ur
Nematodları (Meloidogyne spp. Goeldi)’na Karşı
Brassicaceae Familyasına Bağlı Bazı Bitkilerle
Biofümigasyonun Etkisi
Effects of biofumigation with some Brassicaceae
plants against Root-knot nematodes (Meloidogyne spp.
Goeldi) on cucumber greenhose production
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüProjeyi Yürüten Kuruluş
Bornova
E.Ü.Ziraat Fak.,
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Farmi Tarımsal Endüstriyel Üretim San.Tic.Ltd.Şti.
Dr.Enbiye ULUTAŞ
Proje Yürütücüsü
Dr.Bilge MISIRLIOĞLU (BZMAİ)
Yardımcı Araştırmacılar
Doç. Dr. Galip KAŞKAVALCI
Hülya DEMİRBAŞ
Dr. Fatma ERASLAN (Farmi Tar.End.Ür.San. Tic.
Ltd. Şti.)
01.01.2014-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
22000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Ege Bölgesi, Türkiye’nin örtüaltı sebze üretiminde ekonomik öneme sahip
olup İzmir ili yıllık toplam 194.534 ton hıyar üretimi ile ön sıralarda yer almaktadır.
Örtüaltı üretimin en önemli sorunlarından biri, Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.
Goeldi, 1892)’dır ve hıyar bitkisinde ekonomik anlamda ürün kayıplarına neden olduğu
bilinmektedir.
Bu çalışma ile biyofümigant özelliği olan Kahverengi hardal (Brassica juncea), karnabahar
(Brassica oleracea var. botrytis), ve lahana (Brassica oleracea var. capitata) bitkilerinin
Kök-ur nematodlarına karşı etkileri denenecektir. Bu amaçla 2014-2015 yıllarında, İzmirMenderes’te hıyar üretimi yapılan ve Kök-ur nematodları ile bulaşık bir serada deneme
açılması planlanmaktadır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre, 9 karakter ve 4
tekerrürlü olarak açılacaktır.
Çalışma sonunda İzmir’de örtüaltı hıyar üretiminde Kök-ur nematodları ile mücadelede,
insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri olmayacak, çevre dostu ve üretici açısından
ekonomik olması düşünülen alternatif yöntem olarak bazı Brassicaceae türlerinin etkilerinin
araştırılması amaçlanmıştır. Elde edilecek olumlu sonuçların entegre ürün yönetimi veya
organik tarım gibi tarımsal üretim programları kapsamında kullanılabileceği de
düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Örtüaltı hıyar, Kök-ur nematodu, Meloidogyne, mücadele, kahverengi
hardal , karnabahar, lahana
32
6. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
TAGEM-BS-12/09-01/01-06
Cheilomenes
propinqua
(Mulsant)(Coleoptera:
Coccinellidae)’nın Myzus persicae (Sulz.) ve Aphis
gossypii Glover (Hemiptera: Aphididae) Üzerinde Bazı
Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Sera
Koşullarında Etkinliğinin Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü/Adana
Ferda YARPUZLU
M.KARACAOĞLU
M. TÜFEKLİ
Dr. N.TEMEL
Prof. Dr. N. UYGUN
01/01/2013 - 31/12/2015
20.000 TL
Proje Özeti: Proje 2013 yılında başlamasına rağmen üretim odalarında oluşan elektrik
arızaları sebebiyle bozulmuş, laboratuvar çalışmaları ancak 2014 yılında yapılabilmiştir. Av
olarak kullanılan yaprakbitleri Myzus persicae patlıcan, Aphis gossypii pamuk üzerinde
üretilmişlerdir.
Her iki avdan günlük olarak 5, 10, 20, 40 ve 80 adet son dönem nimfleri predatör böcek
Cheilomenes propinqua’ya av olarak verilmişlerdir. Günlük 5, 10, 20 adet A. gossypii ile
beslenen bireyler ergin öncesi dönemlerini tamamlayamayarak ölmüşlerdir. Bunun yanı sıra
günlük 40 ve 80 adet Aphis gossypii ile beslenen bireyler ergin öncesi dönemlerini
tamamlayarak ergin olmuşlardır. Erginler bir araya getirilerek yine birey başına aynı miktar
av hesaplanıp toplamı olan yaprakbitleri grup olarak bulunan erginlere verilmiştir. Bir arada
tutulan bireylerin prepozisyon, ovipozisyon ve postovipozisyon dönemleri takip edilmiş ve
bıraktıkları yumurtalar günlük sayılıp, ortamdan uzaklaştırılmışlardır.
Laboratuvar denemesi aynı zamanda diğer yaprakbiti M. persicae ile tekrarlanmıştır. Farklı
oranlarda verilen yaprakbitleri ile beslenen tüm larvalar ergin döneme ulaşmışlardır. Yine bu
erginler de beşli gruplar halinde tutularak günlük her biri için belirlenen av miktarları ile
beslenip prepozisyon, ovipozisyon ve postovipozisyon dönemleri takip edilmiş ve bıraktıkları
yumurtalar günlük olarak sayılmıştır.
Denemenin ikinci aşaması sera ortamında salım olacaktır. Bu çalışma için serada kafesler
hazırlanıp, patlıcan fidesi dikilecek ve üzerine M. persicae salınacaktır. Şartlar oluştuğunda
avcı böcek salımı yapılarak tüketim miktarına ve etkinliğine bakılacaktır.
33
TAGEM-BS-12 / 09-01 / 01- 07
Ankara İlinde Bazı Sebze Alanlarında Yaprakbiti
(Hemiptera: Aphididae) Türlerinin Predatör ve
Parazitoidlerin Tespiti ile Etkili Doğal Düşman
Türünün
Konukçu
Üzerindeki
Biyolojisinin
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Filiz ÖNTEPELİ
Proje Yürütücüsü
Dr. Münevver KODAN
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Işıl ÖZDEMİR
01.01.2013-01.31.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013 Yılı: 10.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
2014 Yılı: 6.000TL
Proje Özeti: Bu proje ile Ankara ilinde açık alanlarda yetiştirilen domates, biber ve hıyar
bitkilerinde zararlı olan yaprakbiti türleri ve bu etmenlerin predatör ve parazitoidleri tespit
edilecektir. Laboratuvar çalışmaları sonucunda etkinliği tespit edilen parazitoit veya predatör
türün, biyolojik parametrelerinin belirlenmesi hedeflenmektedir.
7. Proje No
Proje Başlığı
Çalışmada 2013 yılında Ankara’nın ilçelerindeki domates, biber ve hıyar ekiliş
alanlarının kontrolleri sonucu toplanan 39 adet ergin yaprakbiti örneği ve 1088 adet afit
mumyası elde edilmiştir. Bu mumyalardan toplam 959 adet parazitoit çıkmıştır. Predatör
olarakta 11 adet Hemiptera takımına ait örnek, 42 adet Chrysopa yumurtası,183 adet
Coccinellidae bireyi toplanmıştır.
2014 yılında 222 adet parazitli afit toplanmış, bunun 139 adetinden parazitoit
çıkmıştır. Predatörler olarak 66 adet Coccinellidae, 31 adet Syripidae larvası, 25 adet
Chrysopidae yumurtası 2 adet Hemiptera takımına ait örnek kaydedilmiştir. Bu yıl ki
çalışmalarda 9 afit türü belirlenmiştir.
34
8. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
111G055 (TÜBİTAK 1007)
Akdeniz
Bölgesi’nde
Örtüaltı
Sebze
Yetiştiriciliğinde Zararlı Yaprakbitleri (Myzus
persicae, Aphis gossypii) ve Yaprak Galeri Sinekleri
(Liriomyza trifolii) Mücadelesinde Yerel Doğal
Düşmanların Kullanımının Geliştirilmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müd.
TÜBİTAK
Dr. Gülay BEŞİRLİ
Mehmet KARACAOĞLU
2013-2017
2014: 40.000
2015: 40.000
Proje Özeti:
Proje kapsamında Mayıs 2014 - Mayıs 2017 Döneminde projenin takvimine uygun olarak
konukçu bitkiler yetiştirilmiştir. Konukçu bitki üzerinde parazitoitin konukçusu olan
zararlıların kültürü oluşturulmuştur.
35
7.
BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA PROJELERİ
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–10 / 10-01 / 01-07
Antalya İlinde Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde
Tetranychus cinnabarinus ve Bemisia tabaci’ ye Karşı
Kullanılabilecek Entomopatojen Fungusların Tespiti
ve Patojenitelerinin Araştırılması
İnvestigation of entomopathogenic fungi and their
patogenity against T. cinnabarinus an B. tabaci in
Greenhouse vegetable growing in the province of
Antalya
BATEM
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Emine TOPUZ
Doç Dr. Fedai ERLER (Proje danışmanı)
Uzm. Emine GÜMRÜKCÜ
Nalan KARATEKİN
01.01.2011-31.12.2013
Toplam 33.000 TL
Proje Özeti: Kırmızıörümcekler ve beyazsinekler örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde önemli
kayıplara yol açan başlıca zararlılardır. Bununla birlikte bazı önemli virüslerin vektörü
konumunda olan beyazsineklerle mücadele ayrıca önem arz etmektedir. Dolayısıyla
mücadelede yoğun ve bilinçsizce yapılan kimyasal uygulamalar insan ve çevre sağlığını tehdit
eder duruma gelmiştir. Bunun yanı sıra zararlıların kısa hayat dönemi ve yüksek üreme
kapasitesine sahip olmaları kimyasallara karşı dayanıklılık geliştirmelerine ve mücadelenin
başarısızlığına neden olmaktadır. Ayrıca bu kimyasalların ürünlerimizde bıraktığı ilaç
kalıntıları ise pazarlama sorunlarına yol açarak ülke ekonomisini de zarara uğratmaktadır.
Zararlılarla mücadelede kimyasallara alternatif uygulanan yöntemlerden biriside biyolojik
mücadeledir. Doğal düşmanların ve mikrobiyal patojenlerin kullanıldığı bu mücadele
sisteminde entomopatojen funguslar önemli bir yer tutmaktadır. Bilindiği üzere biyolojik
mücadele uygulamalarında yerli doğal düşmanların kullanımı, mücadelede başarının temel
ilkelerindendir.
Bu çalışma ile Akdeniz Bölgesi’nde farklı alanlardan yapılan örneklemelerle özellikle örtüaltı
sebze yetiştiriciliğinde zararlı olan kırmızıörümcek ve beyazsineklere karşı kullanılabilecek
bölge ekolojisi ile uyumlu yerli entomopatojen funguslar araştırılmış ve entomopatojen olanlar
tespit edilerek T. cinnabarinus ve B. tabaci üzerinde patojeniteleri test edilmiştir. Projenin
2013 yılı çalışmaları yürütücünün ücretsiz izinli olmasından dolayı 2014 yılına kaydırılarak
çalışmalar sonuçlandırılmıştır.
Elde edilen bulgulara göre iki entomopatojen ırkında mücadelede kullanılabilecek ümitvar
sonuçlar elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Entomopatojen funguslar, Tetranychus cinnabarinus, Bemisia Tabaci,
Örtüaltı sebze
36
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13/09-01/01-08
Örtü Altı Domates Yetiştiriciliğinde Bemisia tabaci
Genn.
(Hemiptera:Aleyrodidae)’nin
Biyolojik
Savaşında Avcı Böcek Serangium parcesetosum Sicard
(Coleoptera:
Coccinellidae)'un
Kullanılabilme
İmkânlarının Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü/ADANA
Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/Mersin
Mustafa Kemal Üniversitesi, Erdemli Ziraat Odası
Ferda YARPUZLU
Mehmet KARACAOĞLU
Halil KÜTÜK
Bülent ALTAN
HALİL GÜR
Atilla ATA,
Bülent İŞÇİMEN,
Suat YILMAZ,
Seyfettin FARUK,
Abdurrahman YİĞİT
01/01/2014-31/12/2015
TOPLAM : 23.000 TL
2014 yılı : 15.000 TL
2015 yılı : 8.000 TL
Proje Özeti: Deneme, Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’ne ait cam
serada (Bemisia tabaci geçirmeyecek şekilde oluşturulan 3x2.70x2 m boyutlarındaki 16 adet
tül kafeste) tesadüf parselleri deneme desenine göre 4 karakterli, 4 tekerrürlü olarak
kurulmuştur. Deneme yörede yapılan çift ürün yetiştiriciliği dikkate alınarak iki yıl üst üste
ve yılda iki dönem (Şubat-Temmuz ve Ağustos-Aralık) olarak yürütülmektedir.
Şubat-Temmuz Dönemi: Hazırlanan tül kafeslerdeki sera toprağına 2014 Şubat ayında 24
adet Tayfun çeşidi domates fidesi dikilmiştir. Sulama, gübreleme ve koltuk alma gibi
işlemler Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu’nda görevli yardımcı araştırıcılar
tarafından yapılmıştır. Kafes içindeki bitkiler 6 yapraklı olduğu dönemde 18 Mart 2014 günü
yüksek yoğunluğa 100, orta yoğunluğa 50 adet/kafes emgi tüpü ile B. tabaci salınmış, fakat
istenilen yoğunluğa ulaşılamayınca diğer haftalarda ekstra salımlar yapılmıştır.
Ağustos-Aralık Dönemi: Bir önceki dönemde kafeslerde bitkiler sık geliştikleri için giriş
çıkışlarda zorluk yaşanmış, dallarda kırılmalar olmuş, ayrıca mantari hastalıklar görülmüştür.
Bu dönemde kafeslere dikilen fide sayısı 20’e düşürülmüştür. Fidelerin gerekli bakımları
yapılmış 6 yapraklı olduğu dönemde B. tabaci erginleri salınmıştır. Haftalık kontrollerde
kafeslerde rastgele seçilen 5 bitkiden alınan iki yaprak (alt ve orta yaprak) toplam 10
yaprakta 5cm² alanda B. tabaci’ nin yoğunluğuna bakılmıştır. Yüksek ve orta yoğunluğun
oluştuğu 21.11.2104’te S. parcesetosum salımları yapılmıştır. Deneme planlandığı şekilde
yürütülmektedir.
37
2.
Proje No
TAGEM-BS-11 / 07-01 / 01-09 (Doktora)
Proje Başlığı
Orta Anadolu Bölgesi Buğday Tarlalarında Zararlı
Olan Yabancı Otlarda Bulunan Eriophyoid (Acarina:
Eriophyoidea) Akarların Belirlenmesi ve Biyolojik
Mücadele Ajanı Olarak Kullanımlarının Araştırlması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Heval DİLER
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2011-31/12/2013
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013: 5.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 5.000 TL
Proje Özeti : Bu çalışma ile Ankara ve Nevşehir illerinde buğdayda yabancı otlardaki
eriophyoid akar faunasının tespit edilmesi, zararlının yayılışının, bulaşma oranının,
yoğunluğunun ve böylece ilerde yapılacak olan biyolojik mücadele çalışmalarına temel
oluşturacak verilerin elde edilmesi amaçlanmıştır.
Önceki yıllarda Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında Ankara ve Nevşehir illerinde
arazi çalışmaları gerçekleştirilmiş ve buğday tarlalarındaki yabancı otlar toplanmıştır. Bu
yabancı otlardan eriophyoid akar türleri elde edilmiş, populasyon yoğunluğu ve taksonomi
çalışmaları yapılmıştır. 2014 yılında ise populasyon yoğunluğu ve taksonomi çalışmalarına
devam edilmiştir.
38
Proje No
Alt Proje Adı
Koordinatörü
TAGEM-BS-11 / 10-01 / 01- 04
Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae)’nın
Olanaklarının Araştırılması
Doç. Dr. Sevcan ÖZTEMİZ (Adana BMAİ)
Biyolojik
Mücadele
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM-BS-11/10-01/01-04 (3)
1. Proje No
Proje Başlığı
Ege Bölgesinde Tuta absoluta (Meyrick1917) (Lep.:
Gelechiidae)’nın Biyolojik Mücadele Olanaklarının
Araştırılması
Proje Alt Başlığı
Biological Control Research Possibilities on Tuta
Projenin İngilizce Başlığı
absoluta (Lep.: Gelechidae) in Aegean Region of Turkey
Zirai Mücadele Araştırma İstasyon MüdürlüğüProjeyi Yürüten Kuruluş
Bornova/İzmir
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Bilgin GÜVEN
Proje Yürütücüsü
Zir. Müh. Birol MIHCI,
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Tülin KILIÇ,
Uzm. Çiğdem ŞAHİN,
Uzm. Duygu UYSAL
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
17.850
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera:
Gelechiidae)’nın 2009 yılında ülkemize giriş yapmasıyla domates yetiştiriciliğinin yoğun
olduğu illerde ana zararlı konumuna geçmiştir. T. absoluta’ya karşı biyolojik mücadelede
yerli yumurta parazitoiti Trichogramma brassicae Bezdenko (Hym.: Trichogrammatidae)
ve genel predatörlerden Nesidiocoris tenuis (Reuter) (Heteroptera: Miridae)’un T.
absoluta’nın üzerindeki salım etkinliği örtüaltında yürütülen bu çalışma ile 2013-2014
yıllarında belirlenmiştir.
Bu çalışmada, 9m2’lik kafeslerde T. absoluta’ya karşı parazitoit Trichogramma
brassicae, predatör Nesidiocoris tenuis, parazitoit Trichogramma brassicae+predatör
Nesidiocoris tenuis ve kontrol olmak üzere dört farklı uygulama yapılmıştır. 2013 ve 2014
yıllarında kontrole göre zararlının toplam populasyondaki azalma sadece predatör
salımlarının yapıldığı parsellerde sırasıyla %85.53 ile %88.56; parazitoitin salındığı
parsellerde %90.14 ile %86.08 ve predatör ile parazitoit salımlarının birlikte yapıldığı
parsellerde sırasıyla %78.86 ile %84.73 olarak kaydedilmiştir.
2013 yılında bulaşık meyve oranı predatör ve parazitoit salımlarının ayrı olarak ve
birlikte yapıldığı parsellerde sırası ile %7.90, %9.79 ve %13.68 iken, kontrol parselinde
%44.39. 2014 yılında ise sırası ile %12.65, %16.07 ve %17.80 iken, kontrol parselinde
%60.16 olarak belirlenmiştir. Ege Bölgesinde örtüaltında 2013 ve 2014 yılı T. absoluta ile
salım etkinlik denemelerinde istatistik analizlerinde meyvelerde bulaşma oranlarına göre N.
tenuis’in tek başına salımı ile diğer uygulamalara ve kontrole göre en düşük meyve bulaşma
oranı elde edilerek en iyi sonuç alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Örtüaltı, domates, biyolojik mücadele, Tuta absoluta, Nesidiocoris
tenuis, Trichogramma brassicae
39
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
TAGEM-BS-11 / 10-01 / 01-04 (4)
Batı Akdeniz Bölgesinde Tuta absoluta (Lep.:
Gelechiidae)’nın Biyolojik Mücadele Olanaklarının
Araştırılması
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Mehmet KEÇECİ
İlyas TEKŞAM
Ali ÖZTOP
01.01.2011 -31.12.2014
2011: 6000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2012: 8000 TL
2013: 5000 TL
Proje Özeti: Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick, 1917) (Lepidoptera: Gelechiidae)
Türkiye’de 2009 yılında görülmeye başlanmış, domates yetiştiriciliğinin yoğun olduğu illerde
ana zararlı konumuna geçmiştir. Domates güvesi ile mücadele yapılmadığı takdirde zarar
oranı, %80-100’e kadar çıkabilmektedir. Bu projede, domates güvesine karşı, ülkemizde
varlığı bilinen, avcı böcek Nesidiocoris tenuis ve yumurta parazitoidi Trichogramma
evanescens’in tek başına ve birlikte etkinliklerinin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Arazi denemelerinin 1.yıl çalışması tek ekim domates yetiştirme periyodunda
yürütülmüştür. Deneme alanında domates fidelerinin dikimi 21 Eylül 2011 tarihinde
yapılmıştır. Domates güvesi popülasyonu tüm parsellerde başlangıç salımları ile
oluşturulmuştur. Bu amaçla, her kafese stok kültürden alınan bitki başına 2
ergin(1dişi+1erkek) 17 Ekim 2011 tarihinde salınmıştır. Aynı tarihte N. tenuis salımı (2
ergin/m2) da yapılmış ve Ephestia kuehniella yumurtaları ile bitkinin üzerine destek besini
olarak uygulanmıştır. Parazitoid salımları ise, parsellere zararlının bulaştırılması ile başlamış
ve haftada 2 kez olmak üzere toplam 7 kez salım yapılmıştır. 15 Mart 2012 tarihinden itibaren
5 salım daha yapılmıştır. Kontrol parsellerinde ise faydalı böcek salımları yapılmamıştır.
Arazi denemelerinin 2.yıl çalışması da tek ekim domates yetiştirme periyodunda
yürütülmüştür. Domates fidelerinin dikimi 30 Eylül 2013 tarihinde yapılmıştır. İlk
uygulamalarında olduğu gibi, Domates güvesi popülasyonunun oluşturulması (23 Ekim
2013), faydalı N. tenuis ve T. evanescens salımlarında aynı yöntem izlenmiştir.
Her iki yıl çalışmasında da, N. tenuis isimli avcı ise salım yapıldığı tarihten itibaren
parsellere yerleşmiş ve ilave salımlar yapılmasına gerek kalmamıştır. Parazitoid salımı
yapılan parsellerde, her iki yılın mart aylarında parazitlenme saptanamaması nedeniyle ilave
salımlar yapılmış olmasına rağmen, yeterli etki elde edilememiştir. Kontrol parsellerindeki
enfekteli meyve oranına göre N. tenuis ve T. evanescens’in birlikte salındığı parsellerde ilk
yıl ve ikinci yıl çalışmasında sırasıyla sırasıyla, %95,1 ve 94,5 azalma sağlamıştır. Ancak iki
faydalının birlikte salındığı parsellerdeki etki ile N. tenuis’in tek başına salındığı parseller
arasında istatistiksel bir farklılık saptanamamıştır.
40
8.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
Proje No
Alt Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL DOMATES GÜVESİ [Tuta absoluta (Meyrick)
(Lepidoptera:Gelechiidae) ] PROJESİ
Dr. Tülin KILIÇ (Bornova ZMAİ)
TAGEM-BS-11 / 10-01 / 01- 03
Tuta absoluta (Lep.:Gelechiidae)’nın Mücadelesine Esas Biyolojik
Kriterlerinin Belirlenmesi ve Biyoteknik Mücadele Olanaklarının
Araştırılması
Dr. Pervin ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-11 / 10-01 / 01-03 (5)
Batı Akdeniz Bölgesi’nde Tuta absoluta (Meyrick)
(Lep.:Gelechiidae)’nın Mücadelesine Esas Biyolojik
Kriterlerinin Belirlenmesi ve Biyoteknik Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Determination of Biological Criteria and Biotechnical
control possibilities of Tuta absoluta in Mediterranean
region
BATEM
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Emine TOPUZ
Uzm. İlyas TEKŞAM
01.01.2011-31.12.2013
Projenin Toplam Bütçesi
Toplam: 24 000 TL
Proje
Özeti: Domates güvesi, Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera:Gelechiidae)
domatesin başlıca zararlısı olduğu kadar diğer Solanaceae bitkilerinin de zararlısıdır
(OEPP⁄EPPO, 2005). T. absoluta tüm Akdeniz Bölgesi’nde domateslerde ciddi zararlara yol
açmaktadır. Bu zararlı özellikle elverişli olduğu sürece, tüm yıl boyunca görülmektedir.
Larvalar domates bitkisinin tüm kısmına zarar yapmaktadır. Domates güvesi özellikle yoğun
yapılan insektisitlerden dolayı dayanıklılık kazanmıştır. Kuzey Amerika ve pek çok Avrupa
ülkesinde insektisitlere olan dayanıklılıktan dolayı IPM uygulamaları başlatılmıştır. Bunun
yanında, T. absoluta’nın tüm Avrupa’nın domates üretiminde anahtar zararlı olması ve
başarılı bir mücadele yönteminin olmayışından dolayı acil olarak ekonomik ve çevreyle dost
etkili bir IPM yönteminin oluşturulmasına ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışma ile T. absoluta
mücadelesinde en kritik kontrol metotlarından biri olan tuzakların etkinliği araştırılmıştır.
Projenin 2013 yılı çalışmaları, yürütücünün ücretsiz izinde olmasından dolayı 2014 yılında
yürütülerek tamamlanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre feromon tuzakların zararlının
popülasyonunu düşürmede belli bir seviyeye kadar etkili olduğu ancakdomates güvesi
mücadelesinde mutlaka diğer kontrol metodlarıyla (kültürelmücadele, biyolojik mücadele,
biyolojik preparatlar vb.) kombine edilerek kullanılması gerektiği görüşüne varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Domates, Tuta absoluta, Biyoteknik yöntem, Feromon tuzak, Örtüaltı,
Tarla
41
9.
BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK PROJELERİ
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-14/01-05/01-07
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Bazı Kültür Bitkilerinde
Cicadellidae (Hemiptera: Auchenorrhyncha) Türleri,
Yaygınlığı ve Potansiyel Virüs Vektörlerinin Belirlenmesi
Determination of the Cicadellidae Species (Hemiptera:
Auchenorrhyncha), Their Prevalence and Potential Virus
Vectors on Some Cultivated Plants in Southeastern Anatolia
Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Çetin MUTLU
Uzm. Vedat KARACA
Mehmet DUMAN
Prof. Dr. Şaban GÜÇLÜ
Yrd. Doç.Dr. Nurper GÜZ
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2015-31.12.2017
37.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Ülkemizin tarımsal potansiyeli açısından önemli bölgelerinden biri de
Güneydoğu Anadolu Bölgesidir. Mevcut tarım ürünlerinde verim ve kalite düşüklüğüne
neden olan zararlı böcek takımları arasında bulunan Hemiptera takımının bünyesinde yer alan
böceklerin birçoğu, çoğu hastalığın vektörü olmalarının yanı sıra, bitkileri sokup emmek
suretiyle büyük zararlara sebep olurlar. Bu takıma bağlı ve çok geniş bir alt familyaya sahip
olan Cicadelliade familyası türleri ise yüksek üreme kapasiteleri, kısa yaşam döngüsü,
adaptasyon kabiliyetleri ve bitkilerde meydana getirdikleri emgi zararları yanında vektör olma
kapasiteleri de oldukça yüksektir. Bu nedenle birçok virüsün naklinde rol almaktadırlar.
Bu çalışma Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 2015-2016 yıllarında Adıyaman,
Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa illerinde yapılacaktır. Projede, bu illerde çoğunlukla
yetiştiriciliği yapılan bazı tarımsal ürünlerde (Buğday, arpa, mercimek, mısır, ayçiçeği,
susam, kolza, domates, biber, patlıcan) henüz tür tespitleri yapılmamış ve potansiyel virüs ve
benzeri hastalıkların vektörü konumunda olan Cicadellidae familyasına bağlı türlerin
sistematik ve faunistik açıdan incelenmesi planlanmaktadır. Bu amaçla belirlenen tarımsal
ürünlerin çeşidi ve fenolojik durumları göz önüne alınarak atrap veya D-vac kullanılarak
üretim sezonu başından itibaren bitkilerin üç farklı fenolojik döneminde (Vejatatif, Generatif,
Olgunlaşma) örneklemeler yapılarak cicadellid türleri toplanacaktır. Çalışma ile elde edilen
türlerin hem klasik hem de moleküler yöntemlerle teşhisleri yapılacak ve gen dizilimleri daha
önce belirlenmeyen türlerin moleküler yönden teşhisleri yapıldıktan sonra bu dizilimler gen
bankasına aktarılacaktır. Ayrıca Cicadellidae türlerinin yaygınlıkları belirlenecek, bitkilerin
hangi fenolojik dönemlerinde ortaya çıktıkları tespit edilerek belirlenen türler içerisinde
potansiyel vektör olan türler belirlenmiş olacaktır. Çalışmada elde edilen sonuçlar ile
gelecekte virüs vektör ilişkileri kapsamında yapılacak çalışmalar ile Entegre Zararlı Yönetimi
ve Zirai Mücadele Teknik Talimatlarına temel veriler sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: Cicadellidae, Yaprakpireleri, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Moleküler,
Teşhis
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
42
2. Proje No
TAGEM-BS-13/09-01/01-09
Proje Başlığı
Ankara
İli
Sebze
Alanlarında
Alticinae
(Coleoptera:Chrysomelidae) Altfamilyası Türlerinin
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Didem CORAL ŞAHİN
Yardımcı Araştırıcılar
Doç. Dr. Hüseyin ÖZDİKMEN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2014-31/12/2016
Projenin Toplam Bütçesi
2014 Yılı: 10.000 TL
2015 Yılı: 8.000 TL
2016 Yılı: 8.000 TL
Proje Özeti: Bu proje ile Ankara ilinde sebzelerde zararlı Alticinae altfamilyasına ait
türlerin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Ankara ilinin sebze
alanlarından toplanan Alticinae’ye ait örneklere ilişkin teşhis çalışmalarının yürütülmesi
hedeflenmiştir. Teşhis edilen türlerin ergin ve genital morfolojilerini içeren fotoğraflar
çalışmada yer alacaktır.
2014 yılı Nisan-Ekim ayları arasında yürütülen arazi çalışmalarında Ankara iline ait
ilçelerde 57 sebze alanı ziyaret edilmiştir. Bu alanlardan 41’inde, toplamda 14 farklı
sebzeden Alticinae altfamilyasına ait böcek toplanmıştır. Toplamda 53 adet örnekleme
yapılmıştır ve örneklerin teşhis sonucunda 6 adet tür seviyesinde ve 1 adet cins seviyesinde
teşhis yapılmıştır.
43
10.
ORGANİK TARIM PROJELERİ
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
TAGEM-BS-12 / 09-06 / 01- 08
Bazı Bitki Ekstraktlarının Formulasyonlarının Hazırlanması
ve Sebzelerde Zararlı Tetranycus urticae Koch.(Arachnida:
Tetranychidae)
ile
Myzus
persicae
Sulz.
(Hemiptera:Aphididae)’e Karşı Etkisinin Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Anakara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Pervin ERDOĞAN
Dr. Pelin AKSU
Dr. E. Numan BABAROĞLU
Dr. Mustafa ALKAN
Gamze E. KILINÇ
01/01/2013-31/12/2015
2013: 25.000 TL
2014: 15.000 TL
2015: 15.000 TL
Proje Özeti: Bu araştırmada, civan perçemi (Achillea wilhelmsii C.), domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.), banotu (Hyoscyamus niger L.), gümüşdüğme (Tanacetum parthenium L.), tesbih
ağacı (Melia azedarach L), sarmısak (Allium sativum L.), ve acı biber (Capsicum annum L.)
bitkilerinden elde edilecek ekstraktların formülasyonlarının yapılması ve bu formülasyonların,
örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde görülen, İki noktalı kırmızı örümcek [Tetranycus urticae
Koch.(Arachnida: Tetranychidae)]’e ve Yeşil şeftali yaprakbiti [Myzus persicae Sulz.
(Hemiptera:Aphididae)] karşı biyolojik etkinliğinin laboratuvar ve örtüaltı koşullarında
belirlenmesi hedeflenmiştir.
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje 1. Yıl çalışmalarında acı biber, sarımsak ve teşbih ağacı bitki ekstraktları hazırlanmış ve acı
biber ekstraktının formülasyonu yapılmıştır. Formülasyonu yapılan acı biber ekstraktının
laboratuvar koşullarında İki noktalı kırmızı örümcek üzerine etkili dozu belirlenmiştir.
Proje, 2. Yıl çalışmalarında, civanperçemi (Eskişehir) ve gümüş düğme bitkileri çiçekli oldukları
dönemde (Çankırı) bütün toprak üstü kısmını kapsayacak şekilde ve domuz pıtrağı meyveleri
olgun dönemde (Ankara) toplanmıştır
Toplanan bitkilerin ekstraktları hazırlama işlemlerine başlanmıştır. Daha önce toplanan tesbih
ağacı ve sarımsak bitki ekstraktlarının formülasyonları hazırlanmış ve laboratuar koşullarında
etkinliği belirlenmiştir. Denemeye alınan dozlar arasında her iki preparatta da en yüksek etki 10
ml/l dozunda belirlenmiştir. Laboratuvar Etkinliği belirlenen preparatların örtüaltı koşullarında
çalışmalarına devam edilecektir.
44
11.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL YAPRAĞI YENEN SEBZE ARAŞTIRMA PROJEL
Dr. Tijen TAŞKIN (Bornova ZMAİ)
1. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Ege Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen
Hastalık, Zararlı, Yabancı Otların Belirlenmesi ve
Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-Bornova
TAGEM
Dr. Tijen TAŞKIN
Dr. Tülin KILIÇ
Dr. Koray KAÇAN
Uzm. Önder Volkan BAYRAKTAR
Dr. Nursen ÜSTÜN
Sabriye ÖZDEMİR
Dr. Bilge MISIRLIOĞLU
Uzm. Gülcan YIKILMAZSOY
Uzm. Duygu UYSAL
Dr. Yıldız SOKAT
Uzm. Görkem ÖZTÜRK COŞAR
Uzm. Neziha ARSLAN
Dr. Serpil ERİLMEZ
Dr. Enbiye ULUTAŞ
Uzm. Hülya DEMİRBAŞ
01.01.2016-31.12.2018
2016: 59 200TL 2017: 15 200TL
2018: 15 200TL
Proje Özeti: Yaprağı yenen sebzeler, çok çeşitlilik gösteren bir kültür bitkisi grubunu
oluşturmaktadır. Mineral ve vitamin açısından zengin olan bu bitkilerin, son yıllarda artan
talep üzerine üretimi yaygın olarak yapılmaktadır. Yaprağı yenen sebzelerin üretimini
sınırlayan en önemli faktörler hastalık, zararlı ve yabancı otlardır. Bu sebzelerde yapılan
çalışmaların oldukça az olmasından dolayı bitki koruma sorunlarının çoğu ile ilgili çözüm
bulunamamaktadır.
Üreticilerin bilinçsiz olarak yaptıkları ilaçlamalarda kullandıkları preparatlar, yaprağı yenen
sebzelerin vejetasyon döneminin kısa olması nedeniyle kalıntıya neden olabilmektedir. Bu
çalışmada Ege Bölgesi’nde yaprağı yenen sebzelerden marul, maydanoz, dereotu, roka, tere,
nane ve semizotunda görülen hastalıkların oranı ve yaygınlığı, zararlı türler ve yaygınlığı,
yabancı otların yoğunluk ve rastlanma sıklıkları saptanacaktır. Bu amaçla, survey ve anket
çalışmaları 2016 yılında Balıkesir, Denizli, İzmir, Manisa ve Muğla illerinde yürütülecektir
Saptanan hastalık etmenleri, zararlılar ve yabancı otlardan ekonomik önemde zarar
oluşturanlar için 2017-2018 yıllarında mücadele yöntemlerinin belirlenmesine yönelik
çalışmalar yapılacaktır. Mücadele çalışmalarında çevre dostu yöntemler tercih edilerek
bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilmesi, güvenilir ve sağlıklı ürünlerin tüketiciye sunulması
mümkün olabilecektir.
Anahtar Kelimeler: Marul, maydanoz, dereotu, roka, tere, nane, semizotu, hastalık, zararlı,
yabancı ot, Ege Bölgesi
45
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Marmara Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Bazı Minör
Sebzelerde Görülen Hastalık, Zararlı ve Yabancı
Otların Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Nesrin UZUNOĞULLARI
Cemil HANTAŞ
Onur DURA
Mine RUŞEN
Nesrin TUNALI
Zühtü POLAT
2016-2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi
makro ve mikro besinler açısından insan beslenmesi için önemlidir. Hastalık, zararlı ve
yabancı otlar sebze üretiminde ekonomik kayıplara yol açmaktadırlar. Bunu engellemek
için bitki koruma çalışmalarına önem verilmelidir.
Bu çalışmada marul, kıvırcık, semizotu, maydanoz, roka ve tere üretimini kısıtlayan
faktörlerin başında gelen hastalık, zararlı, yabancı otların belirlenmesi ve mücadelesi
amaçlanmıştır. Marmara Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu
yaprağı yenen sebzelerde görülen etmenler saptanarak ve yaygınlık oranı belirlenecektir.
Sürvey çalışmaları Bursa, Bilecik, Sakarya ve Kocaeli İlleri’nde 2016-2018 yıllarında
yürütülecektir.
Saptanan hastalık, zararlı ve yabancı otlar tanılanacak ve ekonomik önemde zarar
oluşturanlar için mücadele programları oluşturulacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı
sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların oluşturduğu sorunların boyutu ortaya
konulacaktır. Önemli bulunan etmenlerin mücadelesine yönelik çalışmalar ile bilinçsiz
ilaçlamaların önüne geçilecektir.
Anahtar Kelimeler: Hastalıklar, zararlı, yabancı ot, maydanoz, marul, kıvırcık, roka, tere,
semizotu
46
3. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Antalya İlinde Bazı Minör Sebze Türlerinde Görülen
Önemli Hastalık, Zararlı ve Yabancıotların Tespiti,
Yaygınlık Durumu ve Mücadelesine Yönelik
Çalışmalar
Studies on determination of prevalence and management
of important pests encountered on some minor vegetable
species in Antalya province
BATEM
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Emine GÜMRÜKCÜ (Fitopatoloji)
Dr. Emine TOPUZ
Serap Melike SÜLÜ
Nejla ÇELİK
Dr. Ayşe YAZLIK
Dr. Mehmet AYDOĞDU
Dr. Mehmet KEÇECİ
Dr. Meral YILMAZ
Bengi TOPKAYA KÜTÜK
01/01/2016-31/12/2018
Toplam 66.000 TL
Proje Özeti: Yeşil yapraklı sebzeler, su, lifli maddeler, mineral maddeler, vitaminler ve
antioksidan maddeler açısından zengin kaynaklardır. Yapılan araştırmalar yeşil veya renkli
yapraklı sebzelerin insan sağlığı için gerekli olduklarını ve hatta çağımızın hastalıkları olan
kanser, kalp damar rahatsızlıklarının da tedavi amaçlı kullanılabileceklerini ortaya koymuştur.
Son yıllarda sebze yetiştiriciliğinde pestisitlerin aşırı kullanımı yüzünden, canlıların sağlığı ve
çevre tehdit altına girmiştir. Bu nedenle özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar kendi sebzelerini
kendileri yetiştirme çabası içine girmiştir. Salata grubu sebze türlerinin yetiştiriciliğini yapan
firmalar da farklı türleri bir araya getirerek paketleyip tüketicinin hizmetine sunma yoluna
gitmektedir. Fakat üretim yaparken bazı hastalık, zararlı ve yabancıot gibi sorunlarla
karşılaşıldığı için üretimde büyük ekonomik kayıplar görülebilmektedir, bu kayıpları
engellemek için bitki koruma çalışmalarına önem verilmelidir. Bu çalışma ile marul, maydanoz
ve tere üretimini kısıtlayan faktörlerin başında gelen fungal, bakteriyel, viral hastalıkların,
zararlıların ve yabancıotların tespiti, yaygınlık oranlarının belirlenmesi ve mücadelesine
yönelik çalışmalar amaçlanmıştır.
Survey çalışmaları, Antalya ilinde marul, maydanoz ve tere üretim alanlarında 20162017 yıllarında yürütülecektir. Saptanan hastalık-zararlı ve yabancıotlar teşhis edilerek, zarar
ve yaygınlık oranına göre önemli etmenler için mücadele programları oluşturulacaktır. Bu
sebzelerde ülkemizde ruhsatlı preparat bulunmaması nedeni ile yurt dışında etkili bulunan
biyolojik pestisitler öncelikli olmak üzere 2017-2018 yıllarında biyolojik etki denemeleri
yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve
yabancıot sorunun boyutu ortaya konulacaktır. Önemli bulunan etmenlerin mücadelesine
yönelik çalışmalar ile bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilmiş olacaktır.
Anahtar Kelimeler:
Hastalık, zararlı, yabancıot, marul, maydanoz, roka, tere, nane, pestisit
47
4. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde
Hastalık, Zararlı, Yabancı Otların Belirlenmesi ve
Mücadelesine Yönelik Araştırmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Ayşegül ÇOLAK ATEŞ
Dr. Hakan FİDAN
Deda BÜYÜKÖZTÜRK
Dilek DİNÇER
Hilmi TORUN
Dr. Eda G. YÜZBAŞIOĞLU
Emre GÖRÜR
01/01/2015-01/01/2017
2015: 18.600
2016: 17.600
2017:15.600
Proje Özeti:
Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi makro ve mikro
besinler açısından insan beslenmesi için önemlidir. Bitki hastalıkları, zararlıları ve yabancı
otlar Yaprağı yenen sebzelerin üretiminde büyük ekonomik kayıplara yol açabilmektedir, bu
kayıpları engellemek için bitki koruma çalışmalarına önem verilmelidir.
Bu çalışmada marul, maydanoz ve nane üretimini kısıtlayan fungal, bakteriyal, zararlı, viral,
yabancı otlar ve nematodların belirlenmesi ve mücadelesi amaçlanmıştır. Doğu Akdeniz
Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen sebzelerde
görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların yaygınlık oranı belirlenecektir. Survey çalışmaları
Adana, Mersin, Hatay, Kahramanmaraş ve Osmaniye 2015- 2017 yılında yürütülecektir.
Saptanan hastalıklar, zararlılar ve yabancı otlar tanılanacak ve ekonomik önemde zarar
oluşturanlar için mücadele programları oluşturulacaktır. Bu sebzelerde hastalıklar ve zararlar
için Türkiye’de ruhsatlı preparat bulunmaması nedeni ile yurt dışında etkili bulunan biyolojik
preperatların öncelikli olmak üzere 2016-2017 yıllarında biyolojik etki denemeleri
yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen hastalıklar, zararlılar,
yabancı otlar ve sorunun boyutu ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Bitki hastalıkları, zararlı, yabancı ot, marul, maydanoz, nane
48
5. Proje No
Proje Başlığı
Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen Hastalık Ve
Zararlıların Belirlenmesi ve Mücadeleleri Üzerinde
Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Sirel OZAN
Proje Yürütücüsü
Yrd. Arş. Dr. Pervin ERDOĞAN
Uzm. Senem TÜLEK,
Yardımcı Araştırıcılar
Uzm. Kamil DUMAN,
Uzm. Ali Osman KILINÇ
01.03.2016/01.03.2019
Başlama ve Bitiş Tarihleri
1.yıl: 15.000,
Projenin Toplam Bütçesi
2.yıl: 15.000,
3.yıl: 15.000,
Toplam: 45.000
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi
makro ve mikro besinler açısından insan beslenmesi için önemlidir. Fungal ve bakteriyel
hastalıklar sebze üretiminde büyük ekonomik kayıplara yol açabilmektedir, bu kayıpları
engellemek için bitki koruma çalışmaları büyük önem arz etmektedir.
Bu çalışmada nane, maydanoz, dereotu, roka, brokoli ve tere üretimini kısıtlayan faktörlerin
başında gelen fungal ve bakteriyel hastalıklar ile zararlıların belirlenmesi ve mücadelesi
amaçlanmıştır. Ankara ili yaprağı yenen bu sebzelerin toplam ekiliş alanı olarak İç Anadolu
Bölgesi illeri arasında birinci sırada yer almaktadır.
İç Anadolu Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen
sebzelerde görülen fungal ve bakteriyel hastalıkların yaygınlık oranı ile zararlılar
belirlenecektir. Survey çalışmaları yürütülecek, saptanan fungal ve bakteriyel hastalıkların
etmenleri tanılanacak ve ekonomik önemde zarar oluşturan hastalıklar ve zararlılar için
mücadele programları oluşturulacaktır.
Bu sebzelerde hastalıklar ve zararlılar için Türkiye’de ruhsatlı preparat bulunmaması nedeni
ile yurt dışında etkili bulunan biyolojik fungisitler öncelikli olmak üzere 2017-2018
yıllarında biyolojik etkinlik denemeleri yapılacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı
sebzelerde görülen fungal ve bakteriyel hastalıklar ile zararlılar belirlenecek ve sorunun
boyutu ortaya konulacaktır. Önemli bulunan hastalık ve zararlıların mücadelesine yönelik
çalışmalar ile bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilecektir.
Anahtar Kelimeler
Fungal ve bakteriyel hastalıklar, zararlılar, nane, brokoli,
maydanoz, dereotu, roka, tere, fungusit
49
6. Proje No
Proje Başlığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yaprağı Yenen Sebzelerde
Görülen Bitki Koruma Sorunları Üzerine Araştırmalar
The Studies of Plant Protection Problems on Vegetables Leaves
Projenin İngilizce Başlığı
Eaten in Southeastern Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Pınar SAĞIR
Proje Yürütücüsü
İslam Emrah SÜER
Yardımcı Araştırmacılar
Aydın PEÇEN
Mustafa ÖLMEZ
Burcu YAMAN
Erdal ATEŞ
Zekiye Ceren AKTAN
01/01/2016 - 31/12-2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
67.500
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller açısından insan
beslenmesi için önemlidir.
Hastalık, zararlı ve yabancı otların sebze üretiminde büyük ekonomik kayıplara yol açabilmeleri, bu
kayıpları engellemek için uygulanacak bitki koruma çalışmalarının önemini arttırmaktadır. Bu
çalışmada bölgemizde maydanoz, roka, tere, nane ve marul üretimini kısıtlayan bitki koruma
sorunlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen
sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların yaygınlık, yoğunluk ve zarar durumu oranı
belirlenecektir.
Çalışma Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin İllerinde 2016-2017 yılları arasında yürütülecektir. Yaprağı
yenen sebzelerin hasat sürelerinin kısa oluşu nedeniyle yapılacak bilinçsiz kimyasal uygulamaların hem
çevreye hem insan sağlığına olumsuz etkileri de göz önüne alındığında bu çalışma sonucunda söz
konusu sorunların mücadelesine yönelik temel veriler ortaya konulacak ve Entegre Mücadele Teknik
Talimatına altyapı sağlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
Maydanoz, roka, tere, nane, marul, hastalık, zararlı ve yabancı ot
50
11.
MÜNFERİT PROJELER
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM-BS-11 / 10-11 / 01-08 (Doktora)
Kök-ur Nematodları İle Mücadelede Çevresel
Yaklaşımlar: Lahanagiller ve Biyopreparatların Etki
Potansiyelleri
Ecological Approaches for Control of Root-Knot
Projenin İngilizce Başlığı
Nematodes: Cabbages and Effect and Potentials of
Biopreparats
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Tuba KATI ÇEKENGİL
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2011-31/12/2012
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2011 Yılı: 18.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2012 Yılı: 18.000 TL
Proje Özeti : Bu çalışma ile kültür bitkilerinde zararlı olan kök-ur nematodlarının
(Meloidogyne spp. Goeldi, 1892) mücadelesinde ekolojik yöntemler olarak, lahana
çeşitlerinin biyofumigant etkilerinin araştırılması, kök-ur nematodları üzerinde
biyopreparatlarının etkinliğinin belirlenmesi ve yaprak gübrelerinin kök-ur nematodu
zararına uğramış bitkiler üzerinde bitki gelişimine olan etkilerinin araştırılması
amaçlanmıştır.
Çalışmada, kültür bitkilerinde zararlı kök-ur nematodları ile mücadelede, çevresel en
az zararı olabilecek alternatifler araştırılmıştır. Çalışma üç aşamadan oluşmuştur.
Biyofumigasyon, biyopreparatlar ve gübrelerin etkileridir.
Kök-ur nematodlarına karşı biyofumigasyon çalışmalarının ilk aşamasında, sekiz
lahana çeşidi zayıf konukçu ve konukçu durumunda olmayan çeşitler olarak belirlenmiştir.
Biyofumigasyon çalışmalarının ikinci aşamaları sekiz lahana çeşidi üzerinden yürütülmüş ve
dört farklı lahana çeşidi biyofumigant materyal olarak kök-ur nematodları üzerinde etkili
sonuçlar vermiştir. Kök-ur nematodları ile mücadelede biyopreparatların etkilerinin
araştırılması amacıyla yapılan çalışmada, üç farklı biyopreparat kök-ur nematodu
populasyonları üzerinde biyolojik mücadele etmeni olarak önemli bir etki göstermiştir. Kökur nematodu zararına uğramış domates bitkileri üzerinde yaprak gübrelerinin bitki gelişimine
olan etkisinin araştırıldığı çalışmada ise, etkili sonuçlar elde edilmiştir ve bu gübrelerin
önemli ölçüde bitki büyümesini arttırdığı belirlenmiştir.
1. Proje No
Proje Başlığı
Anahtar Kelimeler: Kök-ur nematodları, lahana, biofumigasyon, biopreparat, biyolojik
mücadele
51
2. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
(İzmir İl Özel İdaresi)
Karaburun
İlçesinde
Nergis
ve
Sümbül
Yetiştiriciliğinde Karşılaşılan Sorunlar ve Bu
Sorunlara Çözüm Önerileri
The problems in growing narcissus and hyacinth in
Karaburun and some recomends
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu - İZMİR
Mülga İzmir İl Özel İdaresi
Dr. Bilge MISIRLIOĞLU
Uzm. Fatma IŞIK (Bornova ZMAİ)
Uzm. Ceren KARAGÖZ (Bornova ZMAİ)
Dr. Koray KAÇAN (Bornova ZMAİ)
Uzm. Murat APAYDIN (Bornova ZMAİ)
Uzm. Görkem ÖZTÜRK COŞAR (Bornova ZMAİ)
Dr. Enbiye ULUTAŞ (Bornova ZMAİ)
Uzm. Hülya DEMİRBAŞ (Bornova ZMAİ)
Uzm. Seher TANYOLAÇ (Bornova ZMAİ)
Uzm. Güliz TEPEDELEN (Bornova ZMAİ)
Dr. Yıldız SOKAT (Bornova ZMAİ)
Dr. Öncül K. CANER (Bornova ZMAİ)
Uzm. Önder V. BAYRAKTAR (Bornova ZMAİ)
Dr. Gülden HASPOLAT (Ege TAE)
Birsen KESGİN (Mülga İzmir İl Özel İdaresi)
Meral ÖZÇEKİCİ (İzmir Gıda Tarım ve Hayv. İl Md.)
Ferit FIRAT (Karaburun Gıda Tarım ve Hayv. İlçe Md.)
Doç. Dr. Galip KAŞKAVALCI (Danışman, E.Ü. Zir. Fak.)
Yard. Doç. Dr. Nedim ÇETİNKAYA (Danışman, E.Ü. Zir. Fak.)
01.07.2013 – 31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
42.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje kapsamında, İzmir ili Karaburun ilçesine bağlı köylerde bulunan
üreticilerin en önemli gelir kaynağı olan nergis ve sümbül bitkilerinde son yıllarda
karşılaşılan bitki koruma ve yetiştiricilikle ilgili sorunlara çözüm getirmek amacıyla eğitim
çalışmaları yapılmıştır. Bu kapsamda, nergis ve sümbülde bulunan ekonomik anlamda
zarara neden olan etmenlerin tanımı, zarar şekilleri, mücadeleleri ve yetiştirme teknikleri
konularında bölge üreticilerine teorik ve uygulamalı eğitimler verilmiştir. Zararlıların
mücadelesi ve yetiştirme teknikleri üzerine demonstrasyon çalışmaları yapılmış, zararlılara
karşı sıcak su uygulamasının %100 etkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca vejetasyon
süresince, üretim alanlarında arazi çalışmaları yapılmış, nergis ve sümbülde zararlı Soğan
sak nematodu (Ditylenchus dipsaci), Soğansinekleri (Merodon eques-Eumerus narcissi) ve
bölgede sümbüllerde sorun oluşturan pas hastalığı (Uromyces muscari) ile kurşuni küf
hastalığının (Botrytis sp.) yaygınlık durumları ile yabancı ot sorunları ve çözüm önerileri
ortaya konmaya çalışılmıştır. Hazırlanan anket formları ile üreticilerin bilgi birikimleri
değerlendirilmiştir. Proje kapsamında son olarak, çiçek soğanı üreticileri için önemli bir
başvuru kaynağı oluşturacağı düşünülen, “Nergis-Sümbül Yetiştiriciliği ile Hastalıkları,
Zararlıları ve Yabancı otlar” konularında çiftçi broşürleri hazırlanmaktadır.
Proje çalışmaları, Mülga İzmir İl Özel İdaresi, İl Genel Meclisinin katkıları ve Bornova
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu liderliğinde, E.Ü. Ziraat Fak. Bitki Koruma Bölümü
Öğretim Üyelerinin danışmanlığında, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü, İzmir İl ve Karaburun
İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlükleri ile işbirliği yapılarak yürütülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Soğan sak nematodu, Nergis soğansinekleri, Sümbül pas hastalığı,
kurşuni küf hastalığı, yabancı otlar, nergis sümbül yetiştiriciliği
52
TAGEM-BS-12 / 12-04 / 01- 11 (Doktora)
Farklı
Diyatom
Toprağı
Formülasyonlarının
Depolanmış Çeltikte Zararlı Böceklere Etkinliği
Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Sait ERTÜRK
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2013 / 31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013 yılı: 8.000
Projenin Toplam Bütçesi
2014 yılı: 6.000
Proje Özeti: Çeltiğin depolanması esnasında meydana gelebilecek kalite ve ağırlık
kayıplarının önlenmesinde, ürün kaybına yol açan ve kaliteyi etkileyen parametrelerin en
önemlilerinden birisi böcek zararıdır. Toplumda çevre bilincinin artması, bazı fumigant
maddelerin zararlı mücadelesinde yasaklanması, araştırıcıları mevcut pestisitlere alternatif
olabilecek maddeler ve çevreyle uyumlu yöntemler bulmaya zorlamıştır. Bu çalışmada
depolanmış çeltikte zararlı olan Tribolium castaneum(Un biti)(Herbst) (Coleoptera:
Tenebrionidae), Rhyzopertha dominica (Ekin kambur biti)(F.) (Coleoptera: Bostrichidae)ve
Sitophilus oryzae (Pirinç biti) (L.) (Coleoptera: Curculionidae) ile mücadelede, depolanmış
çeltiğe farklı Diyatom toprağı formülasyonları değişik konsantrasyonlarda, değişik sıcaklık
ve orantılı nem koşullarında uygulanarak, Diyatom toprağı formülasyonlarınınT. castaneum,
R. dominica ve S. oryzae’ ye karşı koruyucu etkisi belirlenecektir. Bu proje Ankara
Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mevlüt
EMEKCİ danışmanlığında doktora tezi olarak yürütülecektir.
3. Proje No
Proje Başlığı
2012 yılındaR. dominica ve S. oryzae için; 25 ve 300C sıcaklıklarda %60 ve %75 orantılı
nem koşullarında Protector, Pyrisec ve DEA-P isimli diyatom toprağı formülasyonlarının
denemeleri yapılmıştır.
2013 yılındaT. castaneumiçin 25 ve 300C sıcaklıklarda %60 ve %75 orantılı nem
koşullarında Protector, Pyrisec ve DEA-P isimli diyatom toprağı formülasyonları
denenmiştir. Çalışmalar sonucu elde edilen canlı ve ölü birey sayımlarına ait verilerin
değerlendirilmesi devam etmektedir.
2014 yılında her üç böcek türü için elde edilen veriler değerlendirilmiş ve Doktora tez yazımı
başlamıştır.
53
4.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TÜBİTAK- 1007 (109G029)
Türkiye F1 Hibrit Sebze Çeşit ve Nitelikli Hat
Geliştirme Projesi
1Domateste Moleküler
İşaretleyiciler Kullanılarak Nematoda Dayanıklı Hatların
Belirlenmesi ve F1 Çeşitlerin
Geliştirilmesi
2Nitelikli
Biberde
Nematoda Tolerant
Hatların Geliştirilmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
BATEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Dr. Abdullah ÜNLÜ
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Adem Özarslandan, Dr. Davut Keleş, Dr. Hasan Pınar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2010-2014
Projenin Toplam Bütçesi
2.800.000 TL
Proje Özeti: Sebze alanlarında Kök ur nematodlarından Meloidogyne incognita, M. javanica
ve M. arenaria zarar yapmaktadır. Kök ur nematodlarına karşı domatesde Mi23 SCAR
primer kullanılarak çeşit ve hat geliştirilmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre 350
domates hattından 40 adetinin dayanıklılığı taşıdığı belirlenmiştir. Bu bulgular ışığında söz
konusu domates popülasyonlarında bu markörlerin Nematod’a dayanıklı standart veya hibrit
çeşit geliştirilmesinde kullanılabileceği kanısına varılmıştır.
Dünya sebze merkezinden kök ur enmatoduna dayanıklı biber hatları alınmıştır. Bu
hatlar ile verimli hassas hatlar ile melezleme çalışmaları yapılarak dayanıklılık aktarılmaya
çalışılmıştır. Biber bitkilerinde M. incognita’ya karşı klasik testleme yapılarak dayanıklılık
araştırılmıştır. 0-5 skalası kullanılmıştır. 0-2 arası gallenme dayanıklı, 3-5 skala değerine
giren hatlar ise hassas olarak değerlendirilmiştir. 27 hat kök ur nematodlarına karşı dayanıklı
tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: domates,biber, dayanıklılık, kök ur nematodu
54
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Doğu Akdeniz Bölgesi Bazı Endüstri Bitkilerinde,
Pamuk Unlubiti [Phenacoccus solenopsis Tinsley
(Hemiptera: Pseudococcidae)]’nin Yayılışı, Doğal
Düşmanları
ve
Kimyasal
Mücadelesinin
Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Mahmut BADEMCİ
Okan ÖZGÜR
01.01.2016-31.12.2018
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma Doğu Akdeniz Bölgesinde Adana, Mersin, Hatay, Osmaniye ve
Kahramanmaraş’ ta endüstri bitkileri yetiştirilen alanlarda Pamuk unlubiti, Phenacoccus
solenopsis Tinsley (Hemipetara:Pseudococcidae)’nin yayılışını, doğal düşmanlarını ve
mücadelesinde bazı kimyasalların etkilerinin belirlenmesi amacı ile ele alınmıştır. Çalışma,
2016 - 2018 yıllarında yürütülecektir.
Phenacoccus solenopsis Türkiye’de ilk olarak 2012 yılında Adana şehir merkezindeki süs
bitkilerinde, Horozibiğinde, biber, domates ve patlıcanda tespit edilmiştir. Zararlının
konukçuları arasında pamuk, ayçiçeği, susam, tütün, süs bitkileri yanı sıra biber, patlıcan,
patates, domates, hıyar, kavun, balkabağı ve bamya konukçuları arasında bulunmaktadır
Erginleri ve nimfleri bitkilerin kök, yaprak, dal, gövde, ve meyvelerinde beslenerek zarar
oluştururlar. Beslenme sonucunda bitkilerde gelişme geriliği, meyve şeklinde anormallikler,
erken yaşlanma ve geriye doğru ölüm görülür.
Çalışma alanı olarak seçilen Doğu Akdeniz Bölgesi, bulunan zararlının konukçusu olan pamuk,
ayçiçeği, susam ve tütün olmak üzere endüstri bitkileri yetiştirilen alanlarında örnekleme
yapılacaktır. Mart ayından ekim ayının sonuna kadar haftada bir olacak şekilde sürvey
yapılacaktır. Sürvey sırasında gözle kontrol örnekleme yöntemi kullanılacaktır. Zararlının
herhangi bir biyolojik evresi ile bulaşık bitkiler laboratuvara getirilecektir. Laboratuvarda doğal
düşmanların elde edilmesi için getirilen materyaller kültüre alınacaktır
Çalışma sonunda Doğu Akdeniz Bölgesindeki endüstri bitkilerinden pamuk, ayçiçeği, susam ve
tütün bitkilerinde zararlı P. solenopsis in yayılışı ile doğal düşmanları belirlenecektir. Zararlıya
karşı bazı kimyasalların etkisi araştırılacaktır. Ülkemizde P. solenopsis ile ilgili yapılan çalışma
yok denecek kadar azdır. Bu çalışma sonucunda zararlının yayılışı, tespit edilecek doğal
düşmanlar ve mücadelesine yönelik kimyasallar, bundan sonra yapılacak çalışmalara ışık
tutması açısından önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler: Pamuk unlubiti, Phenacoccus solenopsis, doğal düşmanlar, endüstri
bitkileri, kimyasal mücadele
55
2. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
( Doktora)
İzmir İli Kesme Çiçek Seralarında, Frankliniella
occidentalis (Pergande), Thrips tabaci Lindeman,
(Thysanoptera: Thripidae)'in Bulaşma Oranı ve
Popülasyon Değişiminin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Bornova
Uzm. Fatma IŞIK
01.01.2016-31.12.2018
2016: 14.000 TL.
2017: 10.000 TL.
2018: 9.000
Proje Özeti: Türkiye iklim ve toprak özellikleri bakımından süs bitkileri yetiştiriciliğine uygun
ve birçok süs bitkisinin gen kaynağı konumundadır. Türkiye'den 52 ülkeye süs bitkileri ihracatı
yapılmakta ve bitkisel ürünler içinde yıllık en büyük ihracat artışını süsbitkileri oluşturmaktadır.
Akdeniz Bölgesi’nden sonra en fazla kesme çiçek üretim alanına sahip bölge Ege Bölgesi’dir.
Bölge’de İzmir ili 3662.74 da alan ile ilk sırada yer almaktadır. İzmir ilin de 1975 yılından
itibaren kesme çiçek üretimi yapılmaya başlanmış olup, mevcut süs bitkileri üretim alanlarının
yaklaşık % 49’u seralarda yetiştirilmektedir.
Seralarda zararlıların gelişmesi için uygun ortamın oluşması nedenleriyle, Thysanoptera
takımına bağlı zararlılar ile ilgili sorunlar yaşanmaktadır. Bu zararlılardan en önemlileri
Frankliniella occidentalis (Pergande) ve Thrips tabaci Lindeman‘dir. F. occidentalis karantina
zararlılarından olup, ihracata gönderilen süsbitkilerinde de sorun oluşturmaktadır.
Yapılacak olan bu çalışma ile örtüaltı kesme çiçek üretim alanlarındaki F. occidentalis ve
T. tabaci türlerinin, farklı örtüaltı kesme çiçeklerindeki popülasyon değişimleri ve bulaşma
oranlarını ortaya koymak amacıyla İzmir ili Balçova, Güzelbahçe, Menderes, Narlıdere,
Seferihisar ve Urla ilçelerinde 2016 yılında her ilçeden en az 5 sera olmak üzere toplam 30
seraya gidilerek survey çalışmaları yapılacak ve kesme çiçek türlerine göre zararlı yoğunlukları
belirlenecektir. 2017-2018 yıllarında ise popülasyon değişimi ve bulaşıklık oranına yönelik
örnekleme çalışmaları yürütülecektir. Söz konusu zararlıların yoğun olduğu, en az 4 ilçede, en
az 4 farklı kesme çiçek türünde ve ilçenin farklı yöneylerinden en az 4 serada, her hafta sayım
ve örnekleme yapılarak popülasyon değişimi, dikim sonrası, çiçeklenme öncesi, çiçeklenme ve
hasat öncesi dönemleri olmak üzere toplam 4 farklı dönemde ise bulaşma oranı belirlenecektir.
Söz konusu zararlıların bitkide bulunduğu dönem ve yoğunluğunun saptanmasıyla, uygun
fenolojik dönemde mücadeleye karar verilebilmesi için veri sağlanacaktır. Böylece, seralarda F.
occidentalis ve T. tabaci türlerine karşı yapılan gereksiz ilaçlamaların önüne geçilecek, daha
sağlıklı ürünler elde edilebilecektir.
Anahtar Kelimeler: Frankliniella occidentalis, Thrips tabaci, kesme çiçek, sera
56
3. Proje No:
Proje Başlığı:
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Proje Yürütücüsü:
Yardımcı Araştırıcılar:
Bazı Aspir Çeşit ve Hatlarının Aspir Sineği
Acanthiophilus
helianthi
Rossi
(Diptera:
Tephritidae)’
ye
Karşı
Reaksiyonlarının
Belirlenmesi
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Tuğba Hilal ÇİFTÇİGİL
Dr. Adnan TÜLEK
Dr. Metin BABAOĞLU
01.03.2016-01.03.2019
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
Projenin Yıllara Göre Bütçesi:
Proje Özeti: Ülkemizde geleneksel olarak çok eski yıllardan beri tarımı yapılan ve TÜİK
verilerine göre, 2010 yılında 135.000 dekar olan aspir bitkisinin ekim alanı 2013 yılında
292.920 dekara çıkmıştır. Aspir, hububat tarımının yapıldığı her türlü iklim ve toprak
koşullarında yetişebilmektedir. Ülkemizde üretim miktarı giderek artmakta olan aspir
bitkisinden biyodizel ve yemeklik yağ elde edilmekte, ayrıca tıbbi bitki olarak da
değerlendirilmektedir.
Ülkesel aspir ıslah çalışmalarının koordinatörlüğü Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü
(T.T.A.E) tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmada aspir bitkisinin en önemli zararlılarından
aspir sineğine karşı (Acanthiophilus helianthi Rossi) bazı çeşit ve hatların reaksiyonu
incelenecektir. Zararlının beslendiği tohumlar çimlenme ve kalite özelliğini tamamen
yitirmektedir. Ülkemizde ortalama aspir verimi 2010 yılında 193 kg/da iken 2013 yılında 154
kg/da’ a düşmüştür. Üretim artışına rağmen verimdeki düşüş göz önüne alındığında olumsuz
iklim şartlarının yanı sıra, hastalık ve zararlılarla mücadelenin önemi de akla gelmektedir.
Aspir sineğinin Pakistan, İran gibi yoğun şekilde tarımı yapılan ülkelerde bitkinin ana
zararlısı olduğu belirtilmektedir. Avrupa’da da tarımı yapılan aspir bitkisinin, geçmiş yıllarda
Fransa’ da zararlının populasyonundaki artış ve ekonomik kayıplara neden olması nedeniyle
ekiminin durdurulduğu bildirilmiştir.
Yapılan ön çalışmalarda bölgemizde de tarımı yapılan aspir bitkisinde yoğun bir zarar
oluşturduğu ve ekonomik kayıplara yol açabilecek nitelikte olduğu görülmektedir. Bu
çalışma ile enstitümüzde ıslah çalışmalarında kullanılan hat ve çeşitler test edilecek,
dayanıklı ya da tolerant olduğu tespit edilenler ıslah programında kullanılacaktır.
Anahtar kelimeler: Aspir, Acanthiophilus helianthi Rossi, Aspir Sineği, Dayanıklılık,
Tolerans
57
DEVAM EDEN PROJELER
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM BS-14/09-02/01-08
Bazı Sanayi Domates Genotiplerinin Kök-ur Nematodları
(Meloidogyne spp.)’na Dayanıklılıklarının Klasik ve
Moleküler Yöntemlerle Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM
Onur DURA
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Gürsel ÇETİN
Dr. Arif ATAK
Yeşim DOYĞACI
Dr. İbrahim SÖNMEZ
01.01.2015.- 31.12.2017
Projenin Toplam Bütçesi:
33.000 TL.
1. Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti: Türkiye’de domates üretimini verim ve kalite bakımından olumsuz yönde etkileyen
önemli zararlılardan biri de kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.)’dır. Bu nematodların
mücadelesinde dayanıklı çeşit kullanımı etkili yöntemlerden biridir.
Bu proje ile Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü gen havuzunda bulunan sanayi
domatesi genotiplerinin kök-ur nematodlarına dayanıklı olup olmadıkları belirlenecektir. Bunun
için ilk aşamada Mİ23 markırı kullanılarak domates genotipleri PCR ile moleküler olarak
taranacak ve Mi-geni içeren genotipler tespit edilecektir.
Moleküler olarak tespit edilen Mi-geni içeren dayanıklı genotipler ikinci aşamada klasik yönteme
göre test edilecektir. Proje bütçesi 2015 yılında yürürlüğe gireceğinden çalışmaya 2015 yılında
başlanılacaktır.
58
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-13/09-01/01-10
Diyarbakır ve Mardin İllerinde Sebze Alanlarında
Bulunan Akar Türleri ve Önemli Türlerin Popülasyon
Gelişiminin Belirlenmesi
In Diyarbakir, Mardin mites found in vegetable field
Determination of Types and Key Species Population Growth
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Burcu YAMAN
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2014-31/12/2016
Projenin Toplam Bütçesi
20000
Proje Özeti: Bu proje Diyarbakır (Bismil, Ergani, Silvan, Merkez, Kulp, Lice, Çermik ve
Çınar) ve Mardin (Kızıltepe, Nusaybin, Merkez, Midyat, Derik ve Ömerli) illerinde sebze
üretim alanlarının (domates, biber, patlıcan) yoğun olarak bulunduğu alanlarda sorun olan akar
türlerini tespit etmek ve önemli türlerin popülasyon gelişimlerini belirlemek amacıyla ele
alınmıştır.
Bu amaçla 2013 yılında kurum imkanlarıyla başlanmış olup söz konusu illeri temsil edecek
ilçelerde, projenin ilk yılında sürveyler yapılmıştır.
Sebze alanlarından yaprak örnekleri, sebze fidelerinin dikiminden itibaren hasat sonuna kadar
tesadüfi örnekleme metodu ile haftalık aralıklarla alınmıştır.
Popülâsyon takibi, Diyarbakır ili sınırları içerisinde yer alan Bismil ve Ergani ilçelerinde
ilaçlama yapılmayan alanlarda belirlenerek 2 lokasyonda yürütülmüştür. Elde edilecek bulgular
ışığında ikinci ve üçüncü yıllarda önemli zararlı ve faydalı akar türlerinin popülasyon gelişimi
izlenecektir.
Anahtar Kelimeler
Mardin, Diyarbakır, sebze, akar, popülasyon gelişimi
59
3.
Proje No
Proje Başlığı
A.B ARIMNET SWIPE
ERA-NET Grant
Agreement No: KBBE 219262
Değişen Çevre Koşullarında Beyazsinek Populasyon
Salgınlarının
Tahmini
Bemicia
Tabaci
Biyotiplerinde Genetik Farklılığın Etkisi
Predicting whitefly population outbreaks in changing
environments
TAGEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Doç. Dr. Birol AKBAŞ
Proje Yürütücüsü
Dr. Hakan FİDAN,
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
100. 000 Euro
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Çalışma Bölgesi HATAY’ ilinin Samandağ ilçesi Çevlik Mevkiindeki 200 m2
Plastik sera ve 4 dekarlık sebze alanından örnekler alınmıştır Sera içerisinde Domates ve
Biber bitişik açık alanda Patlıcan Maydanoz Hıyar ve Narenciye alanı ile çevrili bir bölgeden
örnekler alınmıştır.
Toplanan örnekler İlaç atılmamaış polikültür tarımın yapıldığı alandan toplanmış resimde
görüldüğü gibi kapaklı tüplerde tabloda belirtilen miktarlarda ilgili yerlere ulaştırılmıştır.
Bu bölgeden toplana S.nigrum tohumları labratuvarda yetiştirilmiş ve bunlar üzerinden
bölgeden toplanan Beyazsineklerin biyolojileri çalışılmıştır.
Biyolojisi çalışması tamamlanan beyazsinekler ve araziden toplanıp paydaşlara gönderilen
örneklerden kendimize ayırdığımız örneklerin biyotip çalışması virüs vektör ilişkisi ve
simbiontları çalışılmıştır.
Toplanan Örneklerden DNA izolasyonu benim doktoramda kullandığım protokolle (Fidan
2010 Dellaporta) manuel yapılmıştır.
Tek birey: 4 nanogram ve bir miktar RNA içermekte hacim 20 µl
5 birey : 18 nanogram ve bir miktar RNA içermekte hacim 20 µl
Bu metodla yapılan PCR işlemleri çok başarılı olmamıştır. Daha sonra elimizde olan Thermo
Plant genomic DNA izolasyon kiti kullanılmıştır.
Tek bireyde 12- 18 nanogram DNA 20 µl hacimde elde edilmiş ve bu yöntemle devam
edilmiştir.
İşlemler EPENDORF MARKA Gradient PCR ve Rotor GENE Q QIAGEN marka realtime
PCR ile Simbiont çalışmaları yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Beyazsinek, virüs, simbiont, direnç
60
BİLGİ
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Karantina
ve Sertifikasyon Esaslarına Yönelik Hastalık,
Zararlı ve Yabancı Otların Belirlenmesi
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Müd
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr.Hakan FİDAN,
Proje Yürütücüsü
Bahar
Gökhan,
Yardımcı Araştırmacılar
Nazife A. ADAK
Emine Kocadal,
Ayşe Karamanlı
Ayda KONUKSAL
Cem KARACA
Dr. Reşat Değirmenci
Yeşim R. DİKKAYA
Gonçe BAYDAN
Adnan H. KÜÇÜK
Hüseyin KARANFİLOĞLU
Bora AKGÜN
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
382.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Sürvey Çalışmaları: Sürvey amaçlı 3 değişik fenolojik dönemde gidilerek
yapılan sürvey çalışmasında 36 noktada karşılıklı 2 tarlada olmak üzere toplam 72 tarlada
inceleme yapılarak hastalıklı bitki örnekleri toplanmış, makroskobik ve mikroskobik olarak
teşhis çalışmalarına başlanmıştır. Sebze alanlarındada aynı işlemler tamamlanırken Meyve
Bağ alanlarında görevlendirilmeler olmadığı için yapılamamıştır
4. Proje No
Proje Başlığı
Hastalık Etmenleri: Toplanan örneklerde yapılan inceleme, izolasyon ve teşhis çalışmaları
neticesinde saptanan hastalık etmenleri tespit edilmiştir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tahıl (arpa, buğday, çavdar) alanlarında 2015 yılında yapılan
sürvey çalışmaları ile özellikle arpa ve buğday ekili alanlardaki zararlı böcekler, doğal
düşmanlar, nematotlar, fungal ve viral hastalıklar ve bu hastalıkların etmenlerinin
belirlenmesi amaçlanmıştır.
Bu amaçla, tahıl alanlarında yıl içerisinde üç farklı fenolojik dönemde, atrap, emgi şişesi,
elle toplama ve gözle kontrol yöntemlerinden faydalanılarak örnekler toplanmıştır. Toplanan
örneklerin teşhis ve laboratuvar çalışmaları Türkiye’de (Biyolojik Mücadele Araştırma
İstasyonu-Adana ve Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu-Diyarbakır) yapılmıştır. Teşhis
sonuçları gelen Hemiptera, Coleoptera, Lepidoptera, Diptera, Hymenoptera, Thysanoptera,
Neuroptera, Araneida takımlarına bağlı, 26 familyaya bağlı 29 böcek cins ve türü ile
Araneida takımına bağlı 7 familya ve bu familyalara ait 15 örümcek türü belirlenmiştir.
Teşhis çalışmaları devam etmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti meyve-bağ ve minör sebze alanlarında 2015 yılında
sürveylerin yapılması planlanmaktadır
Anahtar Kelimeler: KKTC, hastalık, Karantina, sertifikasyon, zararlı böcek, yayılış
61
TAGEM-BS-13/09-01/01-11
Bazı Biber Hat ve Çeşitlerinin Kontrollü Şartlar Altında
Meloidogyne incognita (Kofoid& White, 1919) Chitwood, 1949 ve
Meloidogyne javanica (Treub, 1885) Chitwood, 1949’ya Karşı
Reaksiyonlarının Araştırılması
Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş:
Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Betül ÇAKMAK
Proje Yürütücüsü:
Kerim KARATAŞ
Yardımcı Araştırmacılar:
Zekeriya KANTARCI
01/01/2014 - 31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
2014: 10000
Projenin Toplam Bütçesi:
2015: 3700
Toplam: 13700
Proje Özeti: Bu çalışmada, Kök-ur nematodu Meloidogyne incognita ve Meloidogyne javanica’ya karşı
bazı biber hat ve çeşitlerinin kontrollü şartlar altında reaksiyonu araştırılmıştır. Poliagrilamid jel
elektroforez (PAGE) ve morfolojik karakterlerden biri olan anal kesit yöntemi ile araziden alınan
nematodların tür teşhisi yapılmıştır.
5. Proje No:
Proje Başlığı:
Çalışma, iklim odası koşullarında saksı denemesi olarak yürütülmüştür. Saksı denemesi, tesadüf parselleri
deneme desenine göre 4 tekerrürlü olacak şekilde yapılmış olup 1 dayanıklı, 1 hassas bitki ile toplam 16
hat ve 2 çeşit kullanılmıştır. Kontrol olarak dayanıklı CM334 ve hassas Charliston kullanılmıştır.
Saksılarda yetiştirilen hat ve çeşitlerin, ur skalası ve yumurta kümesi sayısına göre bu nematoda karşı
reaksiyonlarına bakılmıştır. Kahramanmaraş bölgesinde yaygın olarak bulunan M. incognita türünün ırkını
belirlemek için Kuzey Karolina Konukçu Testi uygulanmıştır.
2014 çalışmalarında; Kök-ur nematodunun türü, PAGE ve anal kesit yöntemi sonucuna göre M. incognita
bulunmuştur.
Kuzey Karolina Konukçu Testi sonucuna göre ise M. incognita’nın ırkı, ırk-1 bulunmuştur.
Tesadüf parselleri deneme desenine göre yapılan saksı denemesinin bir yıllık sonuçlarına göre hatlardan 2
tanesi M. incognita’ya karşı Dayanıklı bulunmuşken, diğerleri Hassas; M. javanica’ya karşı ise tüm hat ve
çeşitler Dayanıklı bulunmuştur.
2015 yılında ise, hat ve çeşitlerin kontrollü şartlar altında ikinci kez denemesi kurularak M. incognita ve
M. javanica’ya karşı reaksiyonları araştırılacaktır.
62
6.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/12-01/01-12
Projeyi Yürüten Kuruluş
Konya İlinin Çumra ve Karapınar İlçelerinde Buğday
Alanlarındaki Yaprak Biti (Hemiptera: Aphididae)
Türleri ile Parazitoid ve Predatörlerinin Belirlenmesi ve
Populasyon Gelişimleri
Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Murat Nadi TAŞ
Prof. Dr. Meryem UYSAL,
Osman ÇAĞIRGAN,
Ahmet Şahbaz,
Dr. Fatih Özdemir,
İlker TOPAL,
Birol Ercan,
Dr. Gül (İMRİZ) ÜLKE,
Dr. Mustafa KAN
01/04/2014-31/12/2017
27000
Başlama-Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: 2014 yılında Karapınar ve Çumra ilçelerine bağlı köylerde yürütülen çalışmalar
sonucunda buğday yaprakbiti türleri Rhopalosiphum padi (L.), Sitobion avenae, Diuraphis
noxia ve Rhopalosiphum maidis zararlı olarak saptanmıştır. S. avenea en çok başaklar ve
nadiren yapraklar ve sap üzerinde, R. padi buğday yapraklarında özellikle yaprakların sapla
birleştiği yerlerde ve sap kısmında , R. maidis buğday yapraklarında özellikle R. padi ile
birlikte karışık koloni halinde, D. noxia’nın ise daha çok yaprakları kıvırarak koloni halinde
bulunduğu tespit edilmiştir. Sitobion avenae özellikle sapa kalkma döneminin başladığı mayıs
ayından itibaren görülmeye başlanmış olup hasada 2-3 hafta kalıncaya kadar yani sarı olum ve
sert dane olum dönemlerine kadar bitkide zarar verdiği belirlenmiştir.
İçeri Çumra, Güvercinlik ve Türkmen Camili örnekleme alanları birlikte
değerlendirildiğinde Çumra’da yürütülen denemelerde Sitobion avenae populasyon
yoğunluğu bakımından en yaygın tür olarak belirlenmiştir. İçeri Çumra lokasyonunda
11.06.2014 tarihinde S. avenea 15 afit /bitki değeri ile tepe noktası meydana getirmiştir.
Güvercinlik lokasyonunda ise 13.05.2014 tarihinde R. padi 2.1 afit/ bitki değeri ile yine
Türkmen camili lokasyonunda S. avenea 24. 04. 2014 tarihinde 1.5 afit/bitki değeri ile
ulaşarak popülasyon en yüksek seviyesine ulaşmıştır.
Karapınar Merkez, Rakka ve Akçayazı örnekleme alanları birlikte değerlendirildiğinde
Karapınar’da R. padi populasyon yoğunluğu bakımından en yaygın tür olarak belirlenmiştir.
Karapınar’da yürütülen çalışmalarda D. noxia’nın Karapınar Merkez’de 18.06.2014 tarihinde
1.3 afit/bitki değeri ile en yüksek seviyeye ulaştığı tespit edilmiştir. Rakka ve Akyazı
lokasyonlarında sırası ile 11.06.2014 tarihinde 3 afit/bitki, 5.06.2011 tarihinde 1.1 afit /bitki
ile S. avenea’nın en yüksek populasyon sevilerine ulaştığı belirlenmiştir
Anahtar Kelimeler: Afit, Populasyon Yoğunluğu, Predatör, Parazitoid
63
TAGEM-BS-12/04-01/01-09 (Doktora)
Ankara İli Ayçiçeği Ekiliş Alanlarında Zararlı Avrupa
Ayçiçeği Güvesi [Homoeosoma nebulellum (Den. &
Schiff) (Lepidoptera: Pyralidae)]’nin Biyolojisi ile
Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi ve Mücadele
Olanakları Üzerine Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Cenk YÜCEL
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2013 – 31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013:10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 8.000 TL
2015: 8.000 TL
Proje Özeti: Çalışmanın amacı Ankara ilinde Ayçiçeğinde zararlı olan Avrupa Ayçiçeği
Güvesi [(HomoeosomanebulellumDen.&Schiff) (Lepidoptera: Pyralidae)]‘nin biyolojisini,
doğal düşmanlarını belirlemek ve zararlının mücadelesine yönelik çalışmalar yürütmektir.
Bu çalışma ile zararlının Ankara ilinde ayçiçeği yetiştirilen alanlarda, biyolojisi ortaya
konarak mücadelesi için en uygun zamanı belirlenecektir. Zararlılarla mücadelede,
kullanılan kimyasalların insan sağlığına ve çevreye verdiği zararlar nedeniyle ilaçlı
mücadele yöntemlerine alternatif çözüm yollarının geliştirilmesi gereklidir. Bu alternatif
yöntemler içerisinde biyolojik mücadele çalışmaları önemli bir yere sahiptir. Zararlının
doğal düşman türleri ve yoğunlukları tespit edilerek, ileride yapılacak çalışmalar için temel
oluşturulacaktır. Böylece, zararlının doğal düşmanlarının doğada korunması ve
desteklenmesine yönelik önlemlerin alınmasına katkıda bulunulacaktır.
7. Proje No
Proje Başlığı
Doğrudan doğruya zararını tohumlarda yapması nedeniyle ayçiçeği ekim alanlarında
yoğunluğunun artması durumunda önemli sorunlar yaratabilecek olan bu zararlının
mücadelesinde, insan sağlığı ve doğayı koruyan, doğal düşmanları destekleyen biyoteknik
savaşım yöntemleri arasında olan feromon-tuzak ve cezbedici-tuzaklar tespit edilerek
üreticinin doğrudan kullanımına yönelik çalışmalar yapılacaktır. Çalışma sonucunda elde
edilen bulgular uygulamaya verilerek ürün kaybının önlenmesi, kaliteli ürün elde edilmesi
ve ülke ekonomisine katkıda bulunulması hedeflenmiştir.
2013 yılında, Kalecik ilçesinde feromon tuzakları ile ergin uçuşları takip edilerek,
zararlının yıl içerisindeki ergin uçuş aktivitesi belirlenmiştir. Cezbedici tuzakların mücadele
amacıyla kullanımının belirlenmesine yönelik, besin tuzaklarının etkinliklerini tespit etmek
için tarla denemeleri Kalecik ilçesinde yapılmıştır. Doğal düşman belirleme çalışmaları
Ayaş, Bala, Beypazarı ve Kalecik ilçelerinin ayçiçeği tarlalarında yapılmıştır.
64
8. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12 / 04-06 / 01- 10
Orta Anadolu Bölgesi Kimyon (Cuminum cyminum
L.) Ekiliş Alanlarındaki Bitki Paraziti Nematod
Türlerinin Belirlenmesi ve Kök-Ur Nematodları
(Meloidogyne
spp.
Goeldi,
1892)’na
Karşı
Mücadelede Bitki Ekstraktlarının Kullanılma
Olanaklarının Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Tuba KATI ÇEKENGİL
Dolunay ERDOĞUŞ
Emre EVLİCE
İlker KEPENEKÇİ
01/01/2013-31/12/2015
10.000 TL
8.000 TL
7.000 TL
Proje Özeti :
Bu çalışma ile Orta Anadolu Bölgesi kimyon ekim (Cuminum cyminum L.) alanlarında ürün
kayıplarına neden olan ve kimyon kalitesini düşüren bitki paraziti nematotların tespiti ile
bitki paraziti nematodlar içerisinde önemli bir yere sahip olan kök-ur nematodları
(Meloidogyne spp. Goeldi, 1892)’nın mücadelesine yönelik çalışmalar olarak farklı bitki
ekstraktlarının laboratuar ve sera koşullarında denenerek kök-ur nematodunun yumurta
açılımına ve üremesi üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Proje liderinin sağlık sebeplerinden dolayı, proje çalışmalarına başlanamamıştır. Proje 2015
yılında planlandığı şekliyle yürütülecektir.
65
TAGEM-BS-12/03-02/01-12
Yoncada Zararlı 24 Noktalı Gelin Böceği [Subcoccinella
vigintiquatuorpunctata (Linnaeus 1758) (Coleoptera:
Coccinellidae)]’nin Ankara, Konya, Zonguldak ve
Bartın İllerinde Yayılışı, Popülasyon Takibi ve
Biyolojisi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Aydemir BARIŞ
Proje Yürütücüsü
Cenk YÜCEL
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Pervin ERDOĞAN
01.01.2013 – 31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013: 8.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 6.000 TL
2015: 5.000 TL
2016: 5.000 TL
Proje Özeti: Bu proje kapsamında; yonca (Medicagosativa) (Fabales: Fabaceae)
yetiştiriciliğinde hem ergin hemde larvaların yapraklarda beslenmesi neticesinde ürün
kayıplarına neden olan 24 noktalı gelinböceği [Subcoccinellavigintiquatuorpunctata
[(Linnaeus 1758) (Coleoptera: Coccinellidae)]’nin biyolojik parametrelerine ilişkin veriler
elde edilecektir. Zararlının yumurta, larva, pupa, ergin dönemlerine ait veriler ile verdiği döl
sayısı araştırılacaktır. Sürvey çalışmaları ile zararlının yayılışı, bulaşma oranı, parazitoit ve
predatörleri tespit edilecektir. Yapılacak bu çalışma ile zararlının ilkbaharda ergin çıkışı ve
vejetasyon boyunca popülasyon seyri ile ülkemizde zararlının mücadelesine yönelik veriler
elde edilecektir. Çalışmalar yonca yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı, Ankara, Konya,
Zonguldak ve Bartın illerinde yürütülecektir.
9. Proje No
Proje Başlığı
2013 yılında Zonguldak ve Bartın illerinde sürveyler yapılarak zararlının tüm
dönemleri (yumurta, larva, pupa ve ergin) ve bulaşma oranları tespit edilmiştir. Her iki ilde
de zararlının Nisan ayı ile Ağustos ayları arasında görüldüğü belirlenmiştir. Bartın ilinde
Nisan ayında %2 ile başlayan bulaşma oranı Haziran ayında %38’lere kadar çıktığı, Temmuz
ayında ise azaldığı belirlenmiştir. Zonguldak ilinde ise Nisan ayında %2 ile başlayan bulaşma
oranının Haziran ayında %44’lere kadar çıktığı, temmuz ayında azaldığı tespit edilmiştir.
2014 yılı çalışmaları Ankara ilinde yürütülmüştür. Yonca tarlalarında yapılan
sürveylerde zararlının zarar durumu ve bulaşma oranları tespit edilmeye çalışılmıştır.
66
10. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12 / 09-07 / 01- 13
Ankara ve Konya İlleri Havuç (Daucus carota L.) Ekiliş
Alanlarında Bulunan Bitki Paraziti Nematod Türlerinin
Belirlenmesi ve Kök-ur Nematodlarının (Meloidogyne
spp. Goeldi, 1892) Moleküler Teşhisi ile Çeşit Reaksiyon
Çalışmaları
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. F.Dolunay ERDOĞUŞ
Prof. Dr. İlker KEPENEKCİ
Dr. Emre EVLİCE
Tuba Katı ÇEKENGİL
01/01/2013-31/12/2015
25.000
Proje Özeti : Ülkemizdeki sebzeler içerisinde önemli bir yere sahip olan havuç (Daucus
carota L.) bitkisinin verimini olumsuz yönde etkileyebilecek birçok zararlı organizma
mevcuttur. Bu zararlı organizmalardan birisi de bitki paraziti nematodlardır. Ancak
ülkemizde, havuç ekiliş alanlarında bugüne kadar yürütülmüş herhangi bir nematolojik
çalışma bulunmamaktadır. Ankara ve Konya İlleri havuç ekiliş alanlarında yürütülmesi
planlanan bu çalışma faunistik, taksonomik ve reaksiyon olmak üzere 3 ana bölümde ele
alınacaktır. Çalışma kapsamına giren alanlardan alınacak toprak ve bitki örneklerinden elde
edilecek bitki paraziti nematod türlerinin örneklerde bulunma oranları, sistematikteki yerleri,
morfometrik ve morfolojik karakterleri, fotoğrafları ve ülkemiz için yeni kayıt niteliğinde
olan türlerin çizimleri ile her türün çalışma kapsamına giren alanlardaki yayılışı, literatürde
kayıtlı yayılışı ve habitatları çalışma sonucunda verilecektir.
Alınacak örneklerden elde edilecek Kök-ur nematodu (Meloidogyne spp.) popülasyonları
morfolojik, morfometrik ve moleküler olarak tanımlanacaktır. Tanımlanan popülasyonların
ülkemizde yaygın olarak yetiştirilen havuç çeşitleri üzerinde reaksiyon çalışmaları
yapılacaktır. Çalışmada bitki paraziti nematodlar içerisinde kök-ur nematodlarının
bulunamaması durumunda, ZMMAE serasında yetiştirilen kök-ur nematodu türleri
kullanılacaktır.
Kök-ur nematodları (Meloidogyne spp.) gerek ülkemizde gerek ise dünyada kültür
bitkilerinde ekonomik derecede ürün kayıplarına neden olmaktadırlar. Ülkemizde bu
konukçuda tespit edildiğine dair bir kayda rastlanmamakla birlikte ZMMAE Nematoloji
laboratuarına gelen havuç örneklerinde tespit edilmesinden dolayı projede bu nematod grubu
üzerinde durulmuştur.
67
TAGEM-BS-12 / 09-06 / 01- 08
Ankara ve Kastamonu İli Soğan ve Sarımsak Ekiliş
Alanlarındaki Hastalık, Zararlı ve Faydalı Türlerin
Tespiti ile Önemli Böcek Türünün Popülasyon Gelişimi
Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Pervin ERDOĞAN
Proje Yürütücüsü
Narin GÖK
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
36.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje kapsamında; Ankara ve Kastamonu illerinde soğan [Allium cepa (L.)]
ve sarımsak [A. sativum (L.)] ekiliş alanlarında zararlı ve hastalıkların belirlenmesi ve zararlı
açısından ekonomik öneme sahip olan türler ile ilgili popülasyon takibi yapılması
hedeflenmiştir. 2013 yılında Ankara ili soğan alanlarındaki fitopatolojik ve nematolojik
çalışmalar tamamlanmıştır.
11. Proje No
Proje Başlığı
Entomolojik Çalışmalar
Sürvey çalışmaları, sarımsak için Kastamonu-Taşköprü, soğan alanları için Ankara-Polatlı ve
Beypazarı ilçelerinde yürütülmüştür. Sarımsak alanlarında yapılan çalışmalarda, sarımsak
alanlarının Delia ssp. ile bulaşık olduğu belirlenmiştir. Zararlının bitki dikiminden hemen
sonra mart ayı sonlarında görüldüğü ve sarımsaklarda önemli zarara neden olduğu ortaya
konulmuştur. Soğan alanlarında ise bitki çıkışından itibaren görüldüğü ve bitki vejetasyon
dönemi süresince devamlı olarak görüldüğü belirlenmiştir.
Fitopatolojik Çalışmalar
Çalışmaların yürütüldüğü kışlık soğan yetiştirme alanlarında kök hastalıkları yaygın
görünürken, çok sınırlı oranda yaprak hastalığı gözlemlenmiştir. Bu alanlardan alınan
hastalıklı bitkilerin kök kısımlarından yapılan izolasyonlarda Dip Çürüklüğü etmenlerinden
Fusarium oxysporum, Fusarium solani ve Rhizoctonia solani tespit edilmiştir. Yeşil aksamda
ise sadece Mor leke hastalığı etmeni Alternaria porri ve Stemphylium yaprak yanıklığı
etmeni Stemphylium vesicarium izole edilmiştir.
Nematolojik Çalışmalar
Sürvey yapılan soğan alanlarında, Boleodorus thylactus (Thorne, 1941), Ditylenchus dipsaci
Kuhn, 1857), Filenchus filiformis (Butschli, 1873) Helicotylenchus digonicus (Perry, 1959),
Filenchus filiformis (Butschli, 1873) Merlinius brevidens (Allen, 1955) Siddiqi, (1970),
Merlinius brevidens (Allen, 1955) Siddiqi, (1970) nematod türleri belirlenmiştir.
Virolojik Çalışmalar
Virolojik çalışmalarda DAS-ELISA testi sonucunda 2013 yılında toplanan örneklerden Ayaş
ilçesinden 1 adet örnek LYSV + GCLV virüsleri ile pozitif bulunurken, Polatlı’dan ise 1 adet
örnek LYSV ve 1 adet örnek LYSV + GCLV virüsleri ile pozitif bulunmuştur. 2014 yılında
toplanan örneklerden Ayaş ilçesinden 1 adet örnek IYSV ve Beypazarı’ndan 5 örnek IYSV
virüsleri ile pozitif bulunmuştur.
68
TAGEM-BS-12 / 04-06/ (01-02)-15
Denizli ve Manisa İllerinde Kekik (Origanum spp.)
Alanlarında Görülen Zararlı, Hastalık ve Yabancı
Otların Belirlenmesi, Önemli Olanların Mücadelesine
Yönelik Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü/ Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Uzm. Fatma IŞIK
Proje Yürütücüsü
Dr. Yıldız SOKAT
Yardımcı Araştırmacılar
Uzm. Seher TANYOLAÇ
Uzm. Güliz TEPEDELEN
Uzm. Ceren KARAGÖZ
Uzm. Çiğdem ŞAHİN
Dr. Koray KAÇAN
01/01/2014 - 31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013 : 20.000TL.
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 20.000 TL.
2015 : 15.000TL.
12. Proje No:
Proje Başlığı
Toplam: 55.000 TL.
Proje Özeti: Çalışma 2014 yılında, bir önceki yıl yapılan survey çalışması sonucuna göre
belirlenen ana zararlı, yararlı, hastalık ve yabancıotların en yoğun görüldüğü ilçelerde
popülasyon değişimi ve survey çalışmaları yapılmıştır. Kekik alanlarında yeni zararlı türler
kaydedilmiş, ergin öncesi dönemde olan bireyler kültüre alınarak erginleri elde edilmiş ve
teşhise gönderilmiştir.
Hastalıklar konusunda; yapılan arazi çalışmaları sonucunda elde edilen izolatların
patojenisite testleri ve tanı çalışmaları tamamlanmış olup, Macrophomina phaseolina ve
Rhizoctonia solani etmenleri patojen olarak bulunmuştur. Tarla bazında hastalık oranları ve
ilçe düzeyinde hastalıkların yaygınlık oranları saptanmış ve projede survey çalışmaları
tamamlanmıştır.
Yabancıotlar konusunda; kekik alanlarında bulunan yabancı ot türlerini, yoğunluklarını ve
rastlanma sıklıklarını belirlemek amacıyla yürütülen sürvey çalışmaları sonucunda; 31
familyaya ait 127 farklı yabancı ot türü saptanmıştır. Söz konusu türler içerisinde iki
endemik tür (Alyssum fluvescens var. stellatocarpum ve İberis carica L.), iki parazit
(Cuscuta campestris L. ve Orabanche gracilissm.) tür belirlenmiştir.
Belirlenen yabancı otların 14 türü dar yapraklı, diğerleri geniş yapraklı yabancı otlardandır.
2015 yılında; ana zararlının zarar şekli, bulaşma oranı ve zararlı-faydalı arasındaki ilişki
ortaya konulacak, hastalık ve yabancıot konularında mücadele çalışmaları yapılacaktır.
69
13. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-11 / 07-01 / 01- 07
Ankara İli Buğday Depolarında Bulunan Zararlı
Böcek Türlerinin Tespiti ve Mücadelede Trans
Anethole+CO 2 ’nin Kullanım Olanakları Üzerinde
Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Sait ERTÜRK
Abdullah YILMAZ
01.01.2012 - 31.12.2014
2012 yılı: 10.000 TL
2013 yılı: 4.100 TL
2014 yılı: 3.850 TL
Proje Özeti
Bu çalışmada Ankara ili Buğday depolarında yoğun olarak bulunan zararlı türler
belirlenerek, bu türlerin mücadelesinde Anethole+CO 2 ’nin fumigant olarak kullanım
olanakları araştırılacaktır. Bu amaçla Ankara ilindeki buğday depolarından örnekler alınıp,
bulunan zararlılar teşhis edilerek, laboratuar koşullarında çoğaltılacaktır. Yapılacak
örnekleme sonucunda tespit edilen türlerin, biyolojik dönemlerine karşı fumigant etkisi
belirlenmiş Anasondan elde edilen Anethole uçucu yağ bileşeni, CO 2 ile değişik oranlarda
ve farklı maruz kalma sürelerinde zararlılara karşı uygulanarak, Anethole+ CO 2 karışımının
fumigant etkisi araştırılacaktır.
2012 yılında Ankara ilindeki buğday depolarından örnekler alınmıştır. Alınan bu örnekler
iklim dolaplarında türlerin bilinen gelişme süreleri kadar bekletilmiş ve bulunan zararlıların
teşhisi sonucunda 9 tür tespit edilmiştir. Tespit edilen türlerin 2013 yılında, ergin
dönemlerine karşı anasondan elde edilen Anethole uçucu yağ bileşeni, farklı
konsantrasyonlarda zararlılara karşı uygulanmış ve Sitophilus spp. ve R. dominica’ya karşı
fümigant etkisi belirlenmiştir. 2014 yılında yapılan çalışmalarda anetholün S. oryzae, S.
granarius ve R. dominica erginlerinde %100 ölüm meydana getiren fümigant dozu
belirlenmiştir. S. granarius ile yapılan denemelerde 5 ml/l dozda bile ölüm oranının az
olması nedeniyle denemlerden çıkartılmıştır. S.oryzae ile yapılan doz ölüm denemeleri
sonucunda. LC 50 değerinin 1,414 ml/l, LC 99 değerinin ise 2,533 ml/l olduğu belirlenmiştir.
R. dominica ile yapılan çalışmalarda ise LC 50 değerinin 1,272ml/l, LC 99 değerinin ise
2,291ml/l olduğu belirlenmiştir.
70
TÜBİTAK-TOVAG-1001 111O225
Çeltik Ekim Alanlarında Sorun Olan Çeltik Beyaz Uç
Nematodu (Aphelenchoides
besseyi)’na karşı Çeltik
Genotiplerinin Dayanıklılıklarının Belirlenmesi, Çeltik Beyaz
Uç Nematodundan Kaynaklanan Ürün Kayıplarının Tespit
Edilmesi ve Tohum Uygulamalarında Bazı Fumigantların
Etkinliğinin Araştırılması
Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü, EDİRNE
Projeyi Yürüten Kuruluş:
TÜBİTAK
Projeyi Destekleyen Kuruluş:
Dr. Adnan TÜLEK
Proje Yürütücüsü:
Zir. Yük. Müh. Tuğba Hilal ÇİFÇİGİL, Zir. Müh. Kemal
Yardımcı Araştırmacılar
AKIN, Dr. Halil SÜREK, Zir. Müh. Recep KAYA, Prof. Dr.
Mevlüt EMEKÇİ, Prof. Dr. Ahmet Güray FERİZLİ
15.04.2012-15.04.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri:
85.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi:
Proje Özeti:3. Yıl çalışmaları projede planlandığı üzere Nisan ayı içerisinde başlatılmıştır. Proje
kapsamında yapay inokulasyon çalışmalarında inokulum olarak bir önceki yetiştirme sezonunda
üretilen yoğun enfekteli Halilbey çeşidinden izole edilen A. besseyi bireyleri ile Havuç disk
metodunda çoğaltılan nematodlar kullanılmıştır. Üçüncü yıl çeşit reaksiyon çalışmalarında 45 adet
çeşit ve hat kullanılmıştır. Kontrol olarak kullanmak üzere bugün dünyada dayanıklı olarak bilinen
A.B.D. orjinli Bluebonnet (IRGC-Acc. No. 1799), İtalya orijinli Rinaldo Bersani (IRGC-Acc. No.
9468), ve Japonya orijinli Asahi (IRGC-Acc. No. 33983) çeşitleri Uluslararası Çeltik Araştırma
Enstitüsü (IRRI, Filipinler), Çeltik Gen Bankası (IRGC)’ndan temin edilmiş ve çeşit reaksiyon
denemelerinde kullanılmıştır. Denemede kullanılan çeşitlerde A.besseyi’nin verim komponentlerine
etkisi incelendiğinde enfekteli blokta beyaz uç belirtisi olan bitkilerde fertil tane (ad./salkım) %23.1,
salkım ağırlığı (gr) %25.9 azalma meydana gelmiş, Enfekteli blokta beyaz uç belirtisi olmayan
salkımlarda fertil tane (ad./salkım) %13, salkım ağırlığı (gr) %12.7 azalma meydana gelmiştir. Çeşit
reaksiyon çalışmalarında çeşit ve hatlardaki tüylülük durumu ile beyaz uç oluşumu arasındaki ilişki
incelenmiştir. Çeşitlerin tüylülük durumu ekim öncesi ya da hasat sonrası olarak planlanmış olup
burada hasat sonrası mevcut tohumların stereo mikroskopta (Leica-MZ16) 7.1x büyütmede
incelenmesiyle yapılmıştır. Çalışmalarda Minolta marka SPAD ya da klorofil metre kullanılarak
çeşitlerdeki klorofil içeriği belirlenmiştir. Bu amaçla her çeşitte bayrak yaprağının tam olduğu
dönemde 5 bitkide bayrak yaprağının dip, orta ve uca yakın kısımlarında 3 noktada olmak üzere
toplam 15 ölçüm yapılmıştır. Çeşitlerdeki beyaz uç oranı ile elde edilen klorofil değerleri arasındaki
ilişki korelasyon analizi ile incelenmiştir. Sonuçlar incelendiğinde çeşitler arasında ortalama klorofil
içeriği (Spad) ile ortalama beyaz uç oranı (%) arasında 0.01 düzeyinde önemli pozitif korelasyon
(n=45) r = 0.51** hesaplanmıştır. Buna göre klorofil içeriği artarken beyaz uç oranı da artmaktadır.
Çeltik beyaz uç nematodu ile enfekteli çeltik tohumlarının fumigasyonunda Metil Bromit, Sülfüril
Florit ve Alüminyum fosfin kullanılmıştır. Araştırmalar metil bromit gazında 1 ve 7 günlük uygulama
sürelerinde 100 gram/m3, 200 gram/m3, 300 gram/m3 400 gram/m3 dozda yürütülmüştür. Fumigasyon
çalışmalarında denemeler 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Metil Bromit uygulamasında 1 gün ile 7
gün sürenin aynı grup içerisinde olduğu, dozlarda ise kontrol dışındaki bütün uygulamaların aynı
grupta yer aldığı görülmektedir. Sonuçlar incelendiğinde Metil bromit uygulamasının %96.91 ile
%98.09 arasında nematod ölümleri üzerine etkisi olduğu görülmektedir. Metil Bromit uygulamasının
bütün dozlarında tohumlar çimlenme kabiliyetlerini kaybetmişlerdir. Sülfüril Florit uygulamasında 1
gün ile 7 gün sürenin farklı grup içerisinde olduğu, dozlarda ise kontrol dışındaki uygulamaların
farklı gruplarda yer aldığı görülmektedir. Sonuçlar incelendiğinde Sülfüril Florit uygulamasının
%59.2 ile %87.8 arasında nematod ölümleri üzerine etkisi olduğu görülmektedir. Sülfüril Florit
uygulamasının 7 günlük sürelerde tohumlar çimlenme kabiliyetlerini kaybetmişlerdir. Alüminyum
fosfin uygulamasında 1 gün ile 7 gün sürenin farklı grup içerisinde olduğu, dozlarda ise kontrol
dışındaki uygulamaların farklı gruplarda yer aldığı görülmektedir. Sonuçlar incelendiğinde
Alüminyum fosfin uygulamasının %51.5 ile %.100 arasında nematod ölümleri üzerine etkisi olduğu
görülmektedir. Alüminyum fosfin uygulamasında farklı süreler dikkate alındığında uygulamalar
(süreler) arasında çimlenme (%) açısından 0.01 düzeyinde istatistiki olarak farklılık bulunmuştur.
14. Proje No:
Proje Başlığı:
71
B. MEYVE - BAĞ ZARARLILARI ALT ÇALIŞMA GRUBU PROJE ÖZETLERİ
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ELMA
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Ayşe ÖZDEM (Ankara ZMMAE)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-12 / 08-03 / 01- 16
Orta Anadolu Bölgesi Elma Bahçelerinde Zararlı
Elma Pas Akarı [Aculus schlechtendali Nalepa, 1892
(Acarina: Eriophyidae)]’nın Yayılışı, Biyolojisi ve
Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Heval DİLER
Proje Yürütücüsü
Burcu İNAL
Yardımcı Araştırıcılar
01/01/2013-31/12/2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
12.000 TL
10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
10.000 TL
2.000 TL
Proje Özeti : Bu çalışma ile, Ankara, Karaman ve Isparta illerine ait elma bahçelerinde
zararlı olan Elma Pas Akarı [Aculus schlechtendali (Nalepa) (Acarina: Eriophyidae)]’nın
populasyonunun, mücadelesine esas biyolojik kriterlerin ve doğal düşmanlarının
belirlenerek, yaşam çizelgesinin tespit edilmesi hedeflenmiştir.
1. Proje Numarası:
Proje Başlığı
2013 yılı içerisinde Nisan-Eylül ayları arasında Ankara iline ait 10 ilçede toplam 61 elma
bahçesinde arazi çalışmaları gerçekleştirilmiş ve bitki örnekleri alınmıştır. Bu örneklerden
elma pas akarı bireyleri ve predatör akarlar elde edilmiş, populasyon yoğunluğu ve
taksonomi çalışmaları yapılmıştır.
2014 yılında ise Ağustos ayında Isparta iline ait 4 ilçeden 27 elma bahçesinde ve Karaman
iline ait 4 ilçeden ise 10 elma bahçesinde arazi çalışmaları gerçekleştirilmiş ve bitki
örnekleri alınmıştır. Bu örneklerden elma pas akarı bireyleri ve predatör akarlar elde
edilmiş, populasyon yoğunluğu ve taksonomi çalışmaları yapılmıştır.
72
2.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KİRAZ
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER (Bornova ZMAİ)
ARAŞTIRMA,
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
.
Erzincan İlinde Yetiştirilen Kiraz ve Vişnelerde Zararlı Kiraz
Sineği Rhagoletis cerasi L. (Diptera: Tephritidae)’nin Yayılışı,
Popülasyon Yoğunluğu, Doğal Düşmanları ile Mücadelesine
Esas Kriterlerinin Belirlenmesi
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
İsmail ALASERHAT
Adnan CANBAY
Serdar TUNCER,
Selahattin ALBAYRAK,
Özkan BOZBEK,
Harun ALICI
01.01.2016-31.12.2018
2016: 15.500 TL
Projenin yıllara Göre Bütçesi 2017: 19.500 TL
2018: 24.000 TL
Proje Özeti : Bu projede, Erzincan ilinde yetiştirilen kiraz ve vişnelerde zararlı Kiraz sineği
Rhagoletis cerasi L. (Diptera: Tephritidae)’nin yayılış alanları, ergin sineklerin popülasyon
yoğunluğu belirlenerek Erzincan ilinde nerelerin zararlı ile bulaşık olduğu, bulaşıklık oranının ne
seviyelerde olduğu belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca zararlının doğal düşmanları ile
mücadelesine esas kriterleri belirlenerek zararlının mücadelesinde önemli olan biyolojik
parametreler ortaya çıkarılması amaçlanmaktadır. Proje çalışmaları, kiraz ve vişne üretiminin
yapıldığı Erzincan ili; Merkez ve Üzümlü ilçeleri ile bu ilçelere bağlı belde ve köylerde, 2016-2018
yıllarında yürütülecektir. Zararlının yayılış alanlarını ve popülasyon yoğunluğunu belirlemeye
yönelik çalışmalarda, feromon ve rebel tuzaklar kullanılacak olup tuzaklar haftalık olarak kontrol
edilecek ve tuzağa gelen ergin sinekler kayıt altına alınacaktır. Doğal düşmanları belirlenmesi
amacıyla doğadan alınan larva ve pupa örnekleri kültüre alınarak R. cerasi L.’nin parazitoit türleri,
larvalarının meyveden çıktığı ve toprak içerisine düştüğü dönemde meyve ağacının taç izdüşümüne
denk gelen kısımlarda bulunan olgun larvalardan (pupa olamadan önce) toprak içerisinde bulunan
predatör türler ve çalışmalar esnasında enfekteli olabileceği düşünülen R. cerasi L.’nin larva ve
pupalarından ise entomopatojen fungusları tespit edilecektir. Ayrıca çalışma sonucunda doğada ilk
ergin çıkışı, popülasyon seyri ve erginlerin doğada bulunma süreleri, ilk yumurta bırakma tarihi,
yumurtaların bulunma süreleri, ilk larva ve larvaların doğada bulunma süreleri, ilk pupa tarihi, pupa
süresi ve ilk erginlerin kışlamadan çıkış tarihi gibi mücadelesine esas kriterler belirlenecektir.
Çalışma sonucunda; Erzincan ilinde yetiştiriciliği yapılan kiraz ve vişne ağaçlarında, zararlı Kiraz
sineği R. cerasi’nin yayılışı, popülasyon yoğunluğu, doğal düşmanları ile mücadelesine esas
kriterleri belirlenecek olup, belirlenecek bu doğal düşmanlardan hangilerinin biyolojik mücadelede
kullanılma potansiyeline sahip olduğu da saptanacaktır.
Anahtar Kelimeler: Kiraz, Vişne, Rhagoletis cerasi L., Kiraz Sineği, Doğal düşman, parazitoit,
predatör, Erzincan
73
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-14/08-01/01-10
Sultandağı Havzası Kiraz Bahçelerinde Yaprak
Galerigüvesi Türlerinin(Lepidoptera: Graccillaridae
ve Lyonetiidae) ve Doğal Düşmanlarının Tespiti,
Önemli Zararlı Türün Biyolojisi ve Biyoteknik
Mücadelesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Erdoğan AYAN
Proje Yürütücüsü
Dr. Ayşe ÖZDEM,
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Mustafa ÖZDEMİR
Burcu İNAL
01.01.2015/31.01.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2015 yılı: 20.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
2016 yılı: 14.000 TL
2017 yılı: 6.000 TL
Proje Özeti: Bu proje ile 2015-2017 yıllarında Afyonkarahisar ve Konya illerindeki kiraz
bahçelerinde survey çalışması yapılarak Sultandağı Havzası kiraz bahçelerinde zararlı olan
Yaprak galerigüvelerinin tür ve yoğunlukları tespit edilecek, biyoteknik yöntemlerle
mücadelesine yönelik çalışmalar yapılacaktır.
1. Proje Numarası
Proje Başlığı
Çalışmada etkili bulunan besi tuzağı ile kitle halinde tuzakla yakalama çalışmaları
yapılacaktır. Ayrıca çalışma periyodu süresince Yaprak galerigüvesi türlerinin biyolojisi ve
doğal düşmanları belirlenmeye çalışılacaktır.
74
TAGEM-BS-12 / 08-01/ 01-17 (Doktora)
Kiraz Siyah Yaprakbiti [Myzus cerasi (Fabricus, 1775)
(Hemiptera: Aphididae)]’ nin Mücadelesine Esas
Biyolojik Kriterler İle Doğal Düşmanlarının
Belirlenmesi
ve
Farklı
Popülasyonlarındaki
Varyasyonun Moleküler Filogenetik Analizi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Burcu İNAL
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
39.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti : Bu çalışma ile Myzus cerasi’ nin mücadelesine esas biyolojik kriterler ile
doğal düşmanları belirlenerek zararlının mücadelesine yönelik temel çalışmaların
oluşturulması ve farklı coğrafi popülasyonları üzerinde genetik varyasyon analizi yapılarak
popülasyonların genetik yapısının değerlendirilmesi ve popülasyonlar arasındaki filogenetik
ilişkilerin belirlenmesi amaçlanmıştır.
2. Proje Numarası
Proje Başlığı
2013 yılında arazi çalışmaları kiraz yetiştiriciliğinin yaygın olarak yapıldığı farklı
bölgeler dikkate alınarak Nisan-Eylül aylarında yürütülmüştür. Örneklemeler Ankara
(Ayaş/Oltan, Çubuk, Beypazarı, Nallıhan), Isparta (Senirkent), Amasya/Merkez,
Afyonkarahisar (Sultandağı, Çay)’ da periyodik aralıklarla yürütülmüştür. Yaprakbiti
örneklerinin preparasyonu ve teşhisleri yapılmış, biyolojik kriterler ile doğal düşmanların
belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır.
2014 yılında ise arazi çalışmaları Mart-Ekim aylarında, Ankara (Ayaş/Oltan,
Kalecik), Isparta (Eğirdir) ve Afyonkarahisar (Sultandağı)’ da yürütülmüştür. Yaprakbiti
örneklerinin preparasyonu ve teşhisleri yapılmış, biyolojik kriterler ile doğal düşmanların
belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca genetik varyasyon analizine yönelik
olarak moleküler çalışmalar yapılmıştır.
75
3. Proje Numarası
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
TAGEM-BS-14 / 08-01 / 01 - 09
Mardin ve Elazığ İllerinde Kiraz Bahçelerinde Zararlı
Tortricidae (Lepidoptera) Türleri ile Parazitoit ve
Predatörlerin Belirlenmesi ve Önemli Türlerin
Mücadelesi Üzerine Araştırmalar
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Gökhan YATKIN
3 YIL
35.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Projenin Özeti: Son yıllarda bölgede Tortricidae familyasına ait zararlı türlerin kiraz
bahçelerinde önemli oranda zarara sebep olması nedeniyle pesitisit kullanımının giderek
arttığı belirlenmiştir. Tortricidae familyasına ait zararlı türler kiraz ağaçlarında % 90’a varan
oranda zarara neden olabilmekte ve salgın yaptığı yıllarda ürünlerin tamamının kaybına veya
bitkinin zayıf düşmesine neden olabilmektedir.
Bu çalışma kapsamında Mardin (Merkez, Midyat, Ömerli, Savur ve Yeşilli) ve Elazığ
(Merkez, Baskil, Sivrice ve Kovancılar) illerinde kiraz bahçelerinde bulunan Tortricidae
familyasına ait zararlı türlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bunlar feromon tuzakları
kullanılarak takip edilecek ve zararlı olduğu tespit edilen önemli türün mücadelesine esas
biyolojik kriterlerin belirlenmesi çalışmalarında; zararlının ergin dönemi, yumurta dönemi,
larva dönemi ve pupa dönemi ile döl sayısı belirlenecektir.
Mücadeleye yönelik çalışmalarda zararlıya karşı kullanılabilecek %1 ile %10 oranları
arasında besin tuzakları 3 tekerrürlü olarak denenecek ve hangi besin konsantrasyon oranının
zararlıyı daha çok çektiği belirlenecektir. Ayrıca bu çalışmada Tortricidae familyasının
yumurta, larva, pupa parazitoitleri ve predatörleri belirlenecektir.
76
3.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ŞEFTALİ
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Cemil HANTAŞ (Yalova ABKMAE)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-12/08-01/01-18
Adana İli Şeftali ve Erik Bahçelerinde Bulunan Önemli
Yaprak Bitlerinin (Hemiptera: Aphididae) Popülasyon
Değişimi ve Parazit ile Predatörlerinin Doğal
Etkinliklerinin Belirlenmesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Ç.Ü. Bahçe Bitkileri Bölümü
Ç.Ü. Pozantı Araş. İstasyonu
Serpil NAS
Proje Yürütücüsü
Dr. Ayla ÜNAL
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013 / 31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013: 10.000
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 8.000
2014: 12.000
Proje Özeti: Bu çalışma 2014 yılında, Adana illinde bulunan üç farklı lokasyonda birer
şeftali ve erik bahçesinde olmak üzere toplam 6 bahçede yapılmıştır. Şeftali bahçeleri Balcalı
15 yaşında Spring belle, Ceyhan 8 yaşında Spring crest ve Pozantı 17 yaşında Venüs
çeşitlerinden oluşmuştur. Erik bahçeleri ise Balcalı 15 yaşında Black Amber, Ceyhan 8
yaşında Black Amber ve Pozantı 17 yaşında Stanley çeşitlerinden oluşmuştur. Şeftali
bahçelerinde tam çiçeklenme Ceyhan’daki bahçede 26.02.2014, Balcalı’daki bahçede
09.03.2014 ve Pozantı’daki bahçede ise 23.03.2014 tarihlerinde gözlenmiştir. Erik
bahçelerinde ise tam çiçeklenme Ceyhan’da 13.03.2014, Balcalı’da 16.03.2014 ve Pozantı’da
28.03.2014 tarihlerinde olmuştur. Şeftali ağaçlarında ilk filizler ise Ceyhan’da 11.03.2014,
Balcalı’da 14.03.2014 ve Pozantı’da 27.04.2014 tarihlerinde gözlenirken, erik bahçelerinde
ise Ceyhan’da 17.03.2014, Balcalı’da 16.03.2014 ve 16.04.2014 tarihlerinde görülmüştür.
Ceyhan, Balcalı ve Pozantı’da bulunan bahçelere 15 x 15 cm ebatlarında sarı yapışkan
tuzaklar, her bahçede 5’er adet olmak üzere asılmıştır.
1. Proje Numarası
Proje Başlığı
Tuzaklarda, ilk kanatlı yaprakbiti (Hemiptera: Aphididae)’ne ait ergin bireylerin yakalanması
ile birlikte haftada bir kez yapılan kontroller ile yaprak biti erginleri ve predatörlerin
popülasyon takibi yapılmıştır. Belirlenen bahçelerde bulunan yaprakbiti türlerinden örnekler
alınarak teşhise hazır hale getirilmiştir. Ergin birey sayıları bahçelere asılan 5’er adet tuzağın
ortalamaları alınarak hesaplanmıştır.
77
TAGEM-BS-11 / 04-02 / 01-11
Nektarin Bahçelerinde
Thrips Türleri ile
Mücadelede Kitlesel
Yakalama
Yönteminin
Uygulanabilirliği Üzerine Araştırmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu/Adana
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr.Adalet HAZIR
Proje Yürütücüsü
Dr.Naim ÖZTÜRK, Murat ÖLÇÜLÜ
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2012 - 31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2012 yılı: 5.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2013 yılı: 5.000 TL
2014 yılı: 5.000 TL
Proje Özeti: Bu proje kapsamında nektarinde thripsler ile mücadelede kitle halinde tuzakla
yakalamanın etkinliği iki farklı cezbedici kullanılarak araştırılmıştır. Bu amaçla, denemenin
3. yılı olan 2014 yılında nektarin ağaçlarının çiçeklenme başlangıcı döneminde (31 Ocak
2014), her ağaca bir adet yapışkan tuzak ve 1 adet cezbedici asılarak deneme kurulmuştur.
Denemenin karakterlerini Kayromon cezbedici+yapışkan tuzak, Feromon cezbedici+
yapışkan tuzak ve Kontrol (sadece yapışkan tuzak) oluşturmuştur. Tuzaklara yakalanan
thripsler binoküler altında sayılarak kaydedilmiştir. Sayım sonuçlarına varyans analizi
uygulanmıştır. Meyvede zarar oranının belirlenmesi amacıyla, her parselde, hasat öncesinde
her sayım ağacında 100 tane (toplam 500) meyvede zarar tespiti yapılmıştır. Uygulamalar
birbiri ile kıyaslandığında, en yüksek zarar oranı kontrol parselinde görülmüştür. Bunu
feromon parseli izlerken en düşük zarar kayromon parselinde tespit edilmiştir.
2. Proje No
Proje Başlığı
78
4.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KAYISI
ENTEGRE
MÜCADELE
ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Şahimerdan TÜRKÖLMEZ (Diyarbakır ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-14 / 08-01 / 01-11
Malatya İli Kayısılarında Zararlı Büyük Ağaç
Pentatomidi [Apodiphus amygdali (Heteroptera:
Pentatomidae)]’nin Yayılış Alanları, Parazitoit ve
Predatörleri ile Meyvedeki Zarar Oranının
Belirlenmesi
Malatya Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tuğba ÇEVİK
Proje Yürütücüsü
Talip YİĞİT
Yardımcı Araştırmacılar
Tahir MACİT
01.01.2015 - 31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
18.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti : Büyük ağaç pentatomidi olarak bilinen ve polifag bir tür olan Apodiphus
amygdali (Germ.)’nin ergin ve nimfleri ağaçların dal, sürgün ve meyvelerinde emgi yapmak
suretiyle beslenmektedir. Genellikle ekonomik anlamda zararsız ve polifag olduğu bilinen bu
tür, yüksek popülasyon yoğunluklarında kayısı meyvelerinde emgi yaparak zarar
vermektedir.
1. Proje Numarası
Proje Başlığı
Kayısı meyvelerinde taze tüketimde sorun olmamakta, ancak meyvelerinin kurutma
öncesinde kükürtle işlenmesi (islimleme) sonucunda meyve üzerinde ölü doku şeklinde
beyazımsı lekeler (akçil) oluşturmakta ve ürünün kalitesini doğrudan etkileyerek pazar
değerinin önemli ölçüde düşmesine neden olmaktadır.
Çalışma 2015-2017 yıllarında Malatya ili ve ilçelerinde yürütülecektir. Sürveyler, Grigorov
metoduna göre yapılarak A. amygdali (Germ.)’nin Malatya ili kayısı bahçelerindeki yayılış
alanları, parazitoit ve predatörleri belirlenecek, sergen yerlerinden alınan örneklerin
incelenmesiyle meyvedeki zarar oranı tespit edilecektir.
Projenin sonuçlarından öncelikle zararlı hakkında bilgi eksikliği olan, bölgedeki kayısı
üreticileri ve bu zararlı grubu üzerinde çalışan araştırıcılar faydalanacaktır. Sonuçların, bu
konuda yapılacak araştırmalara ve zararlıya karşı mücadele metotları oluşturmak için
basamak olacağı düşünülmektedir.
79
2. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-12/08-01/01-19
Malatya İli Kayısı Alanlarında Zararlı Olan Forficula
auricularia
Lin.
(Dermaptera:Forficulidae)’nın
Mücadelesine Esas Biyolojik Kriterlerinin Belirlenmesi
ve Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması
Determination of Biological Principles of and Criteria for the
Struggle Biotechnical Control Method Against Harmful
Forficula auricularia Lin. (Dermaptera:Forficulidae) in
Malatya Apricots Field
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Uzm. Mehmet KAPLAN
Proje Yürütücüsü
Uzm. Gökhan YATKIN
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2013-31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
38.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Malatya ili kayısı alanlarında son yıllarda Forficula auricularia L.’nin
populasyon yoğunluğunda artış gözlenmiş ve beraberinde hasada yakın zamanlarda
kayısılarda önemli zarar oluşturmaktadır. Bu amaçla Malatya ili Kaysı alanlarında zararlı olan
F. auricularia mücadelesine esas biyolojik kriterlerinin belirlenmesi ve biyoteknik mücadele
yöntemleri araştırmak, zararlıya karşı doğru ve etkin bir mücadele yöntemini ortaya koymak
amacıyla 2014 yılında itibaren çalışmalara başlanılmıştır.
Kayısı bahçelerinde F. auricularia’nın erginleri Nisan ayının ilk haftasında itibaren doğada
görülürken, nimflerine ise nisan ayının üçüncü haftasında rastlanılmıştır. Mayıs ile Haziran
ayları arasında ağaç kabukları altında, tuzak mukavvalarda ve çeşitli korunaklı yerlerde yoğun
popülasyon oluşturduğu saptanmıştır.
Zararlıya Haziranın üçüncü haftası ile Temmuz ayının İkinci haftası arasında doğada
rastlanılmamıştır. Zararlıya Temmuz ayının son haftalarında tekrar görülmüş ve en son Ekim
ayının son haftasında bahçelerde belirlenmiş olup, bu tarihten sonra zararlı kışlağa çekilmiştir.
Ayrıca Kayısı bahçelerinin dondan zarar görmesi nedeniyle zararlının meyvedeki zararı ve
biyoteknik mücadele yöntemleri belirlenememiştir.
Anahtar Kelimeler
Malatya, Kayısı, Forficula auricularia Lin., Zarar,
Biyoteknik,
80
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-12/08-01/01-20
Erzincan ve Iğdır İllerinde Kayısılarda Zarar Yapan
Eurytoma
(Hymenoptera:
Eurytomidae)
Türlerinin
Parazitoidleri ve Yayılış Alanları ile Mücadeleye Esas
Kritik Biyolojik Dönemlerinin Araştırılması
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Özkan BOZBEK
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Şaban GÜÇLÜ
Adnan CANBAY
Yaşar KÜTÜK
İ. Fatih ÇAKIRBAY
2013-2015
3. Proje Numarası
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
2013:10 000TL
2014:10 000TL
2015:8 000TL
Proje Özeti: Bu çalışma sonucunda elde edilen veriler ışığında ileride yapılacak Eurytoma spp.
zararlısının mücadele çalışmalarına katkı sağlanmış olacaktır. Böylece sürdürülebilir kayısı
üretimine, hem çiftçi hem de ülke ekonomisine katkıda bulunulacaktır.
Proje çalışmaları 2013–2015 yıllarında Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi içerisinde kayısı
yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Erzincan ve Iğdır illerinin İlçe belde ve köylerinde; kayısı
ağaçlarında görülen Eurytoma spp.’nin tespiti, yayılış alanlarının, parazitoitlerinin ve mücadeleye
esas biyolojik döneminin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Projenin başladığı 2013 yılında Grigorov metoduna göre incelenen ağaçlardan toplanan
örnekler laboratuvarda ve arazi şartlarında kültür kutularına konularak biyolojik dönemleri
araştırılmıştır, 2014 yılında kışı larva döneminde geçirdiği, pupa olma tarihleri ve ergin
çıkışlarının zamanı belirlenmiştir. Larvaların tamamının aynı yıl çıkış yapmadığı çekirdek
içerisinde bir sonraki yıla kaldığı gözlenmiştir.
81
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
TURUNÇGİL ENTEGRE MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Ali ÖZTOP (Antalya BATEM)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–09 / 04–03 / 01-05 (Doktora)
Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde
Thysanoptera Türleri ile Doğal Düşmanlarının
Popülasyon Değişimleri ve Pezothrips kellyanus
(Bagnall) (Thysanoptera:Thripidae)’un Biyo-ekolojisi
Üzerine Araştırmalar
Determination of Population Fluctuation of Thysanoptera
Species and Natural Enemies and Bio-ecology of
Pezothrips kellyanus (Bagnall) (Thysanoptera:Thripidae)
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Murat ÖLÇÜLÜ
01.01.2010-31.12.2014
2010: 10.000
2011: 10.000
2012: 7.500
Proje Özeti: Bu çalışmada; Pezothrips kellyanus’un 22 ve 27 oC sıcaklık koşullarında ergin
öncesi dönemlerinin toplam süreleri sırasıyla, 20.38 ve 10.95 gün, dişi bireylerin ergin
ömürleri ise sırasıyla 28.35 ve 21.45 gün olarak hesaplanmıştır. Ergin dişiler ömürleri
boyunca 22 oC’de 22.10, 27 oC’de ise 19.50 adet yumurta bırakmışlar ve bu değerler arasında
istatistiki olarak bir farklılık bulunmamıştır.
Tüm örnekleme yöreleri ve bitki grupları birlikte değerlendirildiğinde çiçek örneklerinde 12
thrips türü bulunurken, tuzak örneklerinde ise 14 tür ve 6 cinse ait bireyler tespit edilmiştir.
Çiçeklerde en fazla rastlanan tür Frankliniella occidentalis (toplam 452 adet) olurken,
tuzaklarda ise en çok Thrips major bireyleri (toplam 1860 adet) yakalanmıştır. Pezothrips
kellyanus, en fazla Arsuz’daki limon bahçesinde yakalanırken, Yenice’de F. occidentalis,
Kozan’da ise T. major türleri en fazla sayıda yakalanan türler olmuşlardır.
Sarı yapışkan tuzaklarla yapılan doğal düşman takibinde, yoğun olarak Hymenoptera
takımından türler yakalanmış, ancak thrips parazitoitlerine rastlanmamıştır. Thripslerin
meyvelerde neden olduğu lekelenmeler en çok Arsuz’daki limon bahçesinde (2009, 2010 ve
2011 yıllarında sırasıyla % 6.9, 4.1 ve 2.8), bunu Mandarin bahçesi takip etmiştir. Çalışmada
8 familyadan toplam 9 bitki türü üzerinde P. kellyanus ergin bireyleri saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Doğu Akdeniz, Turunçgil, Thrips, zarar, Pezothrips kellyanus, biyoekoloji
82
TAGEM-BS-12 /08-02/ 01- 22
Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Turunçgil Beyaz
Kabuklubiti,
Parlatoria
pergandii
Comstock
(Hemiptera: Diaspididae)’nin Konukçuları, Yayılışı,
Parazitoit ve Predatörleri ile Mücadeleye Esas
Biyolojik Kriterlerin Belirlenmesi
Determination of Hosts, Distribution, Parasitoid and
Projenin İngilizce Başlığı
Predators and Biological Criterias for the Control of
Parlatoria
pergandii
Comstock
(Hemiptera:
Diaspididae) in Citrus Orchards in Eastern
Mediterranean Region
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Naime Z. ELEKÇİOĞLU
Proje Yürütücüsü
Murat ÖLÇÜLÜ
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2012 - 31/12/2013
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2012: 12.500 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 12.500 TL
Proje Özeti: Bu çalışma, Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgil alanlarında zararlı Turunçgil
Beyaz Kabuklubiti (Parlatoria pergandii Comstock (Hemiptera: Diaspididae))’nin yaygınlık
durumunu, konukçularını, parazitoit ve predatörleri ile popülasyon değişimini araştırmak,
mücadelesine esas bazı kriterlerini belirlemek amacıyla 2012-2013 yıllarında yürütülmüştür.
2. Proje No
Proje Başlığı
Bu amaçla 2012-2013 yıllarında yapılan çalışmalarda Doğu Akdeniz Bölgesi’nde survey
yapılan bahçelerin sırasıyla ortalama %59.26 ve %59.13’ünün P. pergandii ile bulasık
olduğu saptanmıştır. Bölgede P. pergandii’nin turunçgil türleri başta olmak üzere toplam 15
adet konukçusu olduğu tespit edilmiştir. Chilocorus bipustulatus (L.) (Coleoptera:
Coccinellidae) ve Aphytis spp. (Hymenoptera: Aphelinidae)’nin zararlının birincil avcı ve
parazitoiti olduğu saptanmıştır. Çalışmanın yürütüldüğü yıllarda zararlının Doğu Akdeniz
Bölgesi’nde toplam 3 döl verdiği ve kışı ağaç üzerinde gövde ve kalın dallarda çoğunlukla
ergin dişi döneminde geçirdiği belirlenmiştir. Zararlı ile mücadelede temmuz ayının ilk
yarısına karşılık gelen birinci dölün mücadele için esas alınması gerektiği belirlenmiştir.
Temmuz ayında mücadelenin doğru yapılmaması halinde meyveye geçen kabuklubit meyve
üzerinde etrafı yeşil hareli lekeler oluşturarak meyvenin pazar değerini tamamen
kaybetmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle zararlının mücadelesinde birinci dölün
zamanının doğru belirlenmesi ve mücadelenin buna göre yapılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler: Turunçgil, Parlatoria pergandii, konukçu, Chilocorus bipustulatus,
Aphytis spp.
83
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
BS -13/ 08 - 02/ 01 – 13 (Doktora)
Akdeniz ve Ege Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde
Unlubit Türlerinin Belirlenmesi ve Turunçgil Unlubiti
(Planococcus
citri
Risso)
(Hemiptera:
Pseudococcidae)’nin Biyo-ekolojisi ve Moleküler
Tanısı Üzerine Araştırmalar
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyon Müdürlüğü/Adana
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Mehmet KARACAOĞLU
2014-2016
2014: 12.000
2015: 17.000
2016: 18.000 TL
Proje Özeti: Ege Bölgesi’nde tamamında ve Akdeniz Bölgesi’nde ise Antalya ilinde,
Unlubitin (P. citri)’nin yaygınlık durumunu saptamak ve zarar durumu ile bazı biyolojik
özelliklerinin belirlenmesi amacıyla sürveyler yapılmıştır.
Ayrıca, bahçe içinde ve kenarında bulunan değişik meyve, yabancıot, süsbitkileri ve bahçe
kenarlarınaki çit bitkileride kontrol edilmiştir. Kontrollerin yapıldığı bitki ve bahçelerden
toplanan unlubit örnekleri laboratuarda -20 derecede muhafaza edilmiştir.
Turunçgil unlubiti’nin Doğu Akdeniz Bölgesi’deki turunçgil bahçelerindeki popülasyon
gelişimini incelemek amacıyla, çalışmanın birinci yılında (2013) [Adana; Yüreğir, Sarıçam
ve Kozan], Mersin; Erdemli ilçesinde bir bahçede takip edilmiştir. Laboratuvarda turunçgil
unlubiti’nin biyolojisi 15, 20, 25 ve 30 °C deki sıcaklık ile % 65 bağıl nemde çalışmalar
tamamlandı.
84
6.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ZEYTİN
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Tevfik TURANLI (Bornova ZMAİ)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Başlığının İngilizcesi
TAGEM-BS-14/08-06/01-12
Balıkesir, İzmir ve Manisa İllerinde Zeytinde Zarar
Yapan Akar Türleri, Predatörlerinin Belirlenmesi ve
Önemli Türlerin Populasyon Değişimi
The Determination of Phytophagous Mites, Their
Predators and Population Dynamics of Important Species
on Olives in Balıkesir, İzmir and Manisa Provinces
Dr. Halil TOPUZ
Halil KÖKTÜRK
Dr. Bülent GÜMÜŞAY
Yardımcı Araştırıcılar
Serkan KAPTAN
Dr. Latife ERTEN
Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Proje Yürütücüsü Kuruluş
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Yüzüncüyıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma
Bölümü
01/01/15-31/12/17
Başlama Bitiş Tarihleri
45.000 TL
Proje Bütçesi:
Proje Özeti: Ülkemizde son yıllarda zeytin alanlarındaki artış, sulama ve gübreleme gibi
kültürel işlemlerin yapıldığı entansif zeytin yetiştiriciliğinin artması ve bilinçsiz olarak
yapılan ilaçlamalar sonucu doğal dengenin bozulması ile bazı sekonder zararlıların hızla
yayıldığı gözlenmiştir.
Proje Yürütücüleri
Akdeniz zeytinliklerinde farklı familyalara ait birçok akar türünün zarar yaptığı ve daha
önceleri sekonder zararlı olarak görülen akarların son 20 yıldır bazı zeytin bölgelerinde
önemli zarara sebep olduğu bilinmektedir. Yapılan çalışmalarda, zeytinde akarların yaprak
ve meyvelerde oluşturduğu deformasyon nedeni ile % 20’ye varan ekonomik kayba sebep
olduğu bildirilmektedir. Bölgemizde son yıllarda bu zararlılardan kaynaklanan sorunların
artması ile birlikte, üretici ve teknik elemanlardan gelen şikayetler arazi kontrolleri ile
desteklenmiş, konuyla ilgili uzmanlar ile de görüşülmüş ve üzerinde çalışılması gerektiği
ortaya çıkmıştır.
Türkiye’deki zeytin ağaç sayısının yaklaşık olarak 1/3’üne sahip olan Balıkesir, İzmir ve
Manisa İlleri zeytin bahçelerinde, 2015-2017 yılları arasında yapılan sürvey çalışması ile
akar türleri ile doğal düşmanları belirlenecektir. 2015 yılında yapılan sürvey çalışması
sonucunda belirlenen önemli türlerin 2016-2017 yıllarında populasyon takibi yapılacak ve
meyvelerde şekil bozukluğu oluşturarak zeytinyağı kalitesini bozan ve özellikle sofralık
zeytin üretimi yapan üreticiler için büyük bir problem olan akar türleri ile ilgili temel bilgiler
oluşturulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Zeytin, akar fauna, zarar, doğal düşman, önemli türler
85
TAGEM-BS-14 / 08-06 / 01 - 13 (Yüksek Lisans)
İzmir ve Aydın İllerinde Zararlı Zeytin Pamuklubiti
Türleri [Euphyllura spp. (Hemiptera: Psyllidae)] ’nin
Proje Başlığı
Tespiti, Öne Çıkan Türün Popülasyon Değişimi ile
Parazitoit ve Predatörlerinin Belirlenmesi
Determination of parasitoids and predators with the
population fluctuations of dominant species and Harmful
Proje Başlığının İngilizcesi
Olive psyllid [Euphyllura spp. (Hemiptera, Psyllidae )]
species in Aydın and İzmir provinces
Serkan KAPTAN
Proje Yürütücüleri
Prof Dr. Tülin AKŞİT
Yardımcı Araştırıcılar
Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Proje Yürütücüsü Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki
Koruma Bölümü
01/01/15-31/12/17
Başlama Bitiş Tarihleri
35.000 TL
Proje Bütçesi:
Proje Özeti: İzmir ve Aydın İllerinde Zararlı Zeytin Pamuklubiti Türleri [Euphyllura spp.
(Hemiptera: Psyllidae)]’nin Tespiti, Öne Çıkan Türün Popülasyon Değişimi ile Parazitoit ve
Predatörlerinin Belirlenmesi
Çalışmada, 2015-2017 yılları arasında Aydın ve İzmir’de bulunan Zeytin pamuklubiti
(Euphyllura spp.) türleri ile parazitoit ve predatörlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu
amaçla Ege Bölgesi’ndeki en önemli zeytin üreticisi iller olan Aydın ve İzmir’de sürvey
yapılacaktır. Ayrıca, hakim Euphyllura sp.’nin popülasyon değişimi 2016-2017 yıllarında
İzmir’de iki zeytin bahçesinde izlenecektir.
2.
Proje No
Kesilen bulaşık sürgünler plastik torbalar içerisinde buz kutusunda laboratuara
getirilecektir. Sonra bu sürgünler üzerindeki Euphyllura sp.’nin yumurta, nimf ve erginleri
Stereo-binoküler mikroskop altında sayılarak kaydedilecektir. Çalışmada Euphyllura sp.’nin
bazı biyolojik özellikleri, yayılışı, bulaşma oranı belirlenecektir. Zararlının iklim ve zeytinin
fenolojisi ile ilişkisi değerlendirilecektir.
Anahtar Kelimeler: Euphyllura spp., Psyllidae, Zeytin pamuklubiti, popülasyon değişimi,
parazitoit ve predatörler, zeytin
86
3.
Proje No
TAGEM-BS-13/08-06-/01-14
Proje Başlığı
Zeytin fidantırtılı, Palpita unionalis (Hübn.)
(Lepidoptera: Pyralidae)’in Moleküler Tanısı ve
Mücadelesinde Kitle Halinde Tuzakla Yakalama
Olanaklarının Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu/Adana
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr.Adalet HAZIR
Yardımcı Araştırmacılar
Pakize Gök GÜLER
Dr.Adalet HAZIR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.04.2014 - 31.12.2018
Projenin Toplam Bütçesi
50.000 TL
Proje Özeti: Bu proje 2014-2018 yılları arasında Adana, Hatay, Mersin ve Osmaniye ili
zeytin bahçelerinde yürütülecektir. Palpita unionalis’in mücadelesine yönelik olarak,
feromon, DAP, ballı-su, pekmezli besi, feromonlu+pekmez besi, feromonlu+DAP ve
feromon+ballı besinlerle tuzak etkinlik çalışmaları yapılacaktır.
Çalışmanın ilk yılı sonuçlarına göre etkili bulunan tuzak veya tuzaklar, ikinci yıl parametre
denemelerine alınacaktır. Tuzak parametre çalışması sonucu uygun bulunan tuzakparametrede iki yıl süre ile bir bahçede kitle halinde tuzakla yakalama çalışmaları
yürütülecektir. Projede ayrıca, yoğun olarak zeytin yetiştiriciliği yapılan dört ilin ilçelerinden
toplanan P. unionalis’in farklı biyolojik dönemlerine ait örneklerin moleküler tanısı
yapılarak, türe özgü teşhis modeli oluşturulacak ve böceklerin morfolojik karakter
bakımından farklılık gösteren yerel popülasyonları (alt türler) ortaya çıkarılabilecektir.
Böylece, zararlının hem daha hızlı ve doğru tanısı yapılacak hem de bölgesel ve ülkesel
genetik yapısı ortaya çıkarılacaktır. Bu proje, P. unionalis’in kimyasal mücadelesine
alternatif olarak kullanılabilecek uygun bir biyoteknik mücadele metodu geliştirilmesi ve
moleküler teşhisi konusunda ilk çalışma olma özelliğindedir.
87
4.
Proje No
TAGEM-BS-13/08-06/01-15
Proje Başlığı
Hatay ili Zeytin Bahçelerinde Ağaç Sarıkurdu,
Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae)’nin
Mücadelesinde Çiftleşmeyi Engelleme Tekniği
Etkinliğinin Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Murat ÖLÇÜLÜ
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Adalet Hazır,
Pınar Arıdıcı KARA
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 10.000 TL
2015: 6.000 TL
2016: 6.000 TL
Proje Özeti: Bu proje 2014-2016 yılları arasında Hatay ili zeytin bahçelerinde üç yıl süreyle
yürütülecektir. Ağaç sarıkurdu, Zeuzera pyrina L. (Lepidoptera: Cossidae) Hatay, Gaziantep
ve Kilis ili zeytin bahçelerinde önemli oranda zarara neden olmaktadır. Z. pyrina larvaları,
ince ve kalın dallar ile gövde de galeriler açarak iletim demetlerine zarar verirler ve zarar
görmüş ağaçlar zamanla ölürler. Z. pyrina’nın mücadelesinde dünya’da birçok çalışma
yapılmasına karşın, yeterli başarı elde edilememiştir
Bu çalışmada; Z. pyrina’nın mücadelesinde çiftleşmeyi engelleme tekniği
kullanılacaktır. Bu çalışma ile ülkemizde çiftleşmeyi engelleme tekniği zeytin bahçelerinde
Z. pyrina’ya karşı ilk kez uygulanacaktır.
88
TAGEM-BS-12/08-06/01-23
Zeytin Entegre Mücadele Araştırma Uygulama ve
Proje Başlığı
Eğitim projesi
Ege Bölgesi Zeytin Ağaçlarında Dal ve Gövdede
Doku İçerisinde Zararlı Böceklerin Yayılışı ve
Proje Alt Başlığı
Bulaşıklık Oranı ile Önemli Türün Mücadelesinde
Kitle Halinde Yakalama Yönteminin Etkinliğinin
Belirlenmesi
Determination of the spreading and the infestation rate
of some xylophagous pest species in the shoot and
trunk of olive tree in Aegean Region and the researches
on the effectiveness of mass-trapping in the control of
the most important pest species.
Serkan KAPTAN
Proje Yürütücüleri
Dr.Halil TOPUZ,
Halil KÖKTÜRK,
Dr. Bülent GÜMÜŞAY
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Latife ERTEN,
Prof. Dr. Enver DURMUŞOĞLU
Zeytincilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Proje Yürütücüsü Kuruluş
Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Bölümü
01/03/13-01/03/16
Başlama Bitiş Tarihleri
24.000 TL
Proje Bütçesi:
Proje Özeti: Zeytin ağacında ürün kaybına sebep olan birçok zararlı bulunmaktadır. Bu
zararlılardan bazıları doğrudan doğruya zeytinin meyvesine, elde edilen zeytinyağının kalite
ve miktarına etkili olabildikleri gibi, bazıları da sürgün, yaprak, dal ve gövdelerde yaptıkları
zararlarla ağacın zayıf düşmesine ve zamanla kuruyup ölmesine, dolayısıyla ürünün
azalmasına neden olurlar.
Ülkemizde son yıllarda zeytin alanlarındaki artış ve bilinçsiz olarak yapılan
ilaçlamalar sonucu doğal dengenin bozulması, ayrıca zeytin ağaçlarında kültürel işlemlerin
eksikliğinden dolayı ağaçların zayıf düşmesi ile bazı sekonder zararlıların hızla yayıldığı ve
zeytin ağaçlarının kurumalarına sebep olduğu gözlenmiştir. Yapılan arazi kontrollerinde bu
zararlıların sadece zayıf düşmüş bakımsız ağaçlarda değil, sağlıklı ağaçlarda ve yeni tesis
edilmiş zeytinliklerde de kurumalara ve bulaşık olduğu bahçelerde önemli kayıplara
sebebiyet verdiği gözlemlenmiştir. Ayrıca, kurumalara sebep olan Verticillium solgunluğu
(Verticillium dahliae Kleb.) hastalığının son yıllarda artış göstermesi nedeniyle odun
dokusunda zarar yapan böceklerin zararıyla karıştırıldığı ve odun dokusu zararlılarından
meydana gelen kurumaların da Verticillium solgunluğu olarak değerlendirildiği görülmüştür.
Bu çalışma ile Ege Bölgesi zeytin alanlarında (İzmir, Manisa, Aydın, Muğla),
ağaçların dal, sürgün ve gövdelerinde, doku içerisinde zarar yapan böceklerin yayılış alanları
ile bulaşıklık oranı tespit edilecektir. Ayrıca bazı önemli türlerin mücadelesinde kitlesel
tuzaklama yöntemi ile mücadelenin etkinliği araştırılacaktır.
5.
Proje No
Anahtar Kelimeler: Zeytin zararlıları, Gövde kurtları, Kitlesel tuzak
89
ARIMNET
Akdeniz Havzasında Toprak Kökenli Parazitlerin
Mücadelesi İçin Zeytin Gelişim Aşamalarının
Katkısı
Contribution of Olive History for the Management of
Projenin Başlığının İngilizcesi
Soil-Borne Parasites in the Mediterranean Basin
Dr. Thierry MATEILLE
Proje Yürütücüsü
INSTITUT DE RECHERCHE POUR LE
Projenin Yürütüldüğü Kurum
DEVELOPPEMENT-FRANCE
Atilla ÖCAL
Yardımcı Araştırmacı
01.10.2012/01.10.2015
Başlama –Bitiş Tarihi
AB FP 7 ARIMNET
Projeyi Destekleyen Kurum
575.400 €
Bütçe
BATEM’in
Proje
Bütçesinden 40.000 €
Aldığı Pay
Proje Özeti: Bu çalışmada Mersin, Hatay ve Kilis illeri yabani zeytin ağaçları alanlarında
bulunan bitki paraziti nematod türleri ile dağılış alanlarının belirlenmesi ve alınan toprak
örneklerinin besin elementleri değerlerinin tespiti amaçlanmıştır. Yapılan bu çalışmada toprak
örneklerinden elde edilen bitki paraziti nematodların daimi preparatları hazırlanarak teşhise
hazır hale getirilmiştir.
6. Proje No
Proje Adı
Çalışma kapsamına giren alanlarda tespit edilen bitki paraziti nematod türleri, Aphelenchus
spp., Ditylenchus spp., Helicotylenchus spp., Rotylenchulus spp. ve Tylenchorhynchus spp.,
olarak saptanmıştır. Ayrıca alınan toprak örneklerinin toprak ve bitki besleme laboratuvarında
makro ve mikro elementler açısından analizleri tamamlanmıştır.
90
7.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ANTEPFISTIĞI ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Serpil KARADAĞ (Antepfıstığı Aİ)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–10 / 15-02 / 01-12
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Antepfıstığı Siyah İçkurdu
(Eurytoma plotnikovi Nik. (Hymenoptera: Eurytomidae)’nun
Yayılış Alanı, Biyolojisi, Konukçuları ve Parazitoit Türlerinin
Belirlenmesi
Determination Of Some Bıologıcal Characterıstıcs Of Pistachio
Seed Wasp (Eurytoma Plotnikovi Nik. (Hymenoptera:
Eurytomidae) For Its springless area, Parasitods and predatörs In
Southeast Anatolia
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Serpil KARADAĞ
Kamil SARPKAYA
Yasemin Bengü ŞAHAN
Hakan USANMAZ
Miktat DOĞANLAR
2011-2013
Başlama- Bitiş Tarihleri
76 000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti :Bu proje 2011-2013 yılları arasında Gaziantep, Şanlıurfa, Kahramanmaraş ve
Adıyaman illerinde yürütülmüştür. Antepfıstığı meyvelerinde zararlı olan Antepfıstığı Siyah iç kurdu
(Eurytoma plotnikovi Nik.)’nun mücadelesine esas bazı biyolojik özellikleri, yayılış alanları ve doğal
düşmanlarını belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Zararlının bazı morfolojik özellikleri, kışlama
durumu, mücadelesine esas olacak bazı biyolojik özellikleri, zarar durumu ortaya konmuştur. Ergin,
larva ve pupalarda ölçümler yapılmıştır. Gaziantep, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa
illerinde en fazla bulaşıklık Şehitkamil İlçesi (%72) olarak belirlenir iken, Şanlıurfa İli Bozaova
İlçesinde ise bulaşık bahçeye rastlanmamıştır.
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Zararlının kışı, meyve içerisinde geçirdiği tespit edilmiştir. Zararlının ilk erginleri
antepfıstığı meyveleri tam iriliğini alıp iç doldurmaya başladığında (mayıs ayının ilk haftası)
görülmektedir. Zararlının bir bölümü ertesi yıl ergin olurken bir kısmı da 2. yılın mayıs ayında ergin
olmuştur.. Çoğu fert yılda 1 döl verir iken 2-3 yılda bir döl veren bireylerde vardır. Diyapoz süresi
bazı bireylerde 2 yıla kadar çıkmaktadır
Gaziantep ili için çıkış süresi ortalama 32.5 gün, Şanlıurfa ili için 27 gün olarak
belirlenmiştir. Her iki yörede nem düşmeye başlayınca pupa olgunlaşması artmış ve erginler
çıkmaya başlamıştır. Bu durum gösteriyor ki ergin çıkışı ile sıcaklık ve nem doğrudan ilişkilidir.
Zararlının ergin çıkışı genellikle 2 hafta içinde tamamlanmıştır. Zararlının doğadaki ilk pupalarına
nisan ayının 2. haftasında rastlanmaktadır. Pupa ile ergin çıkışı arasında iki hafta kadar süre
olmaktadır. E.plotnikovi’nin parazitoidi olarak Gugolzia karadage (Hym.:Pteromalidae)
belirlenmiştir.Ayrıca konukçuları Pistacia vera L. P. khinjuk, ve P.terebinthus dur.
Anahtar Kelimeler: Eurytoma plotnikovi Nik., Hymenoptera, Eurytomidae antepfıstığı, doğa
düşmanlar
91
DEVAM EDEN PROJELER
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-14/08-09/01-14 (DOKTORA)
Antepfıstığı Dalgüvesi Kermania pistaciella Amsel (Lep:
Tineidae) 'nın Tahmin Erken Uyarı Çalışmalarına Esas
Bazı Biyolojik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Alternatif
Mücadelesinin Geliştirilmesi’
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Kahramanmaraş Sütçü İmama Üniversitesi
Yasemin Bengü ŞAHAN
Yardımcı Araştırmacılar
Prof Dr. Hasan TUNAZ (Danışman)
Başlama- Bitiş Tarihleri
2015-2017
Projenin Toplam Bütçesi:
40 000
1. Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti :Antepfıstığı dalgüvesi [Kermania pistacella Ams. (Lep: Tineidae)] ekonomik
anlamda zarar yapan türler arasında olup, antepfıstığı yetiştirilen bütün alanlarda bulunmaktadır.
Zararlı kışı bir yıllık sürgünler içerisinde geçirerek meyve gözlerinin dökülmesine sebep olarak
ürün kaybına neden olmakta, beslenmesi sırasında zarar gören sürgünde meyve gözleri ve
yapraklar dökülmekte, sürgünler kısa kalmaktadır. İkinci zararını ise cumba denilen meyve
salkımlarına vermektedir. Salkımların uç kısmından içeri giren larva salkım saplarında zarara
sebep olmakta ve meyveler gelişememekte veya dökülmektedir. Konu ile ilgili sahada çalışan
teknik elemanlardan ve çiftçilerden dalgüvesi ile ilgili gelen şikayetler üzerine bu projenin
çalışılması uygun görülmüştür.
Bu çalışma ile zararlının mücadelesine esas bazı biyolojik özellikleri gün-derece modeli ile
belirlenerek fenoloji ile ilişkilendirilecek ve zararlının mücadelesine yönelik kimyasal ve
biyoteknik yöntemlerin etkinliği belirlenecektir. Böylece antepfıstığı alanlarında sorun olan K.
pistaciella ile mücadelede doğru zamanda etkili yöntem kullanılarak insan ve çevre sağlığı
korunacak, doğal düşmanların çıkış zamanı belirlenerek varlıkları desteklenecek ve ilaç
uygulamalarında meydana gelecek azalma ile mücadelenin doğru yapılması sonucunda hem
üreticiler hem ülke ekonomisine önemli katkı sağlanmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Antepfıstığı, Kermania pistaciella, etkili sıcaklıklar toplamı, gün-derece
modeli, mücadele zamanı
92
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–12 / 08–09/01–24
Antepfıstığı Psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and Laut.
Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Antepfıstığı “Uzun” Çeşidinde
Ekonomik Zarar Düzeyinin Belirlenmesi
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Serpil KARADAĞ
Yardımcı Araştırmacılar
Kamil SARPKAYA
Doç. Dr. İzzet AÇAR
Mustafa ÇALIŞKAN
Ajlan YILMAZ
Yasemin Bengü ŞAHAN
Hakan USANMAZ
Selçuk ÖZCAN
2013-2015
2. Proje No:
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
2013:8 000..TL
2014:8 000..TL
2015:8 000..TL
2016:…… .TL
24 000
Proje Özeti : Proje; Antepfıstığı psillidinin, uzun çeşidi antepfıstığında ekonomik zarar seviyesini
belirlemek ve ekonomik zarar eşiği için öneride bulunmak amacı ile yürütülmektedir. Çalışmanın
ana materyalini, Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğüne ait Fıstıklık İşletmesinde bulunan,
Uzun çeşidi antepfıstığı bahçesi oluşturmaktadır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre
4 tekerrürlü olarak kurulmuştur.
Ön deneme çalışmaları Kurum imkanları ile 2012 yılında yapılmıştır. Farklı popülasyon
yoğunluğunu belirlemek için nimflerin % 85 ine yakınını öldüren lambda-cyhalothrin, % 60’ına
yakının öldüren Kükürt, % 40’ına yakını öldüren Deltamethrin ve % 30 unu öldüren Dimethoate
etkili maddeli ilaçların kullanılması planlanmıştır. Ancak 2013 yılı bahar döneminin uzun ve
yağışlı geçmesi zararlının çıkışını engellemiş aynı yıl içerisinde hem deneme alında hem de
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde sorun olmamıştır.
Çalışmalara 2014 yılında başlanmış deneme alnında ağaçlar işaretlenmiş 2014 yılında psillid
popülâsyonu hasat dönemine yakın meydana gelmiştir. Çalışmalara 2015 yılında devam
edilecektir.
93
8.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BAĞDA
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ (Bornova ZMAİ)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Lideri
TAGEM-BS-13 / 08-04 / 01- 16
Bazı Asma Anaçlarının Xiphinema İndex’e
Reaksiyonlarının Belirlenmesi
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Lerzan ÖZTÜRK
Başlama- Bitiş Tarihleri
Gürkan Güvenç AVCI
Zeliha ORHAN ÖZALP
01.01.2014-31.12.2016 (36 Ay)
Projenin Toplam Bütçesi
25.000
Proje Yürütücüleri
Karşı
Proje Özeti: Nematodlar asma köklerine zarar veren önemli zararlı türlerindendir.
Xiphinemaindexnematodu, bağcılık yapılan ülkelerde bağ alanlarında en önemli nematod
türlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
2014-2016 yılları arasında serada her çeşit ve anaçtan 1 fidan ve 4 tekerrürlü olarak
tesadüf blokları deneme desenine göre yürütülecek saksı denemelerinde 18 anacın (Kober 5BB,
1103 Paulsen, 110R, 99R, 41B, 8B, 140 Ruggeri, SO4, 420A, Fercal, Rupestris du Lot,
DogRidge, Ramsey, Harmony, 1616C)Xiphinema index nematoduna karşı reaksiyonları
belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmalariki üzüm çeşidinde (Cabernet Sauvignon veAlphonse
Lavallée) yürütülecek ve sonuçlar arasında karşılaştırmalar yapılacaktır.
Projenin bu seneki faaliyetleri kapsamında ilk olarak kurumumuzdadenemelerin
yürütüleceği profil gövde üzerine polikarbon kaplı sera imal edilmiştir. Manisa Bağcılık
Araştırma İstasyonu Müdürlüğü ve Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğünden
denemeye alınacak çeşitlerin ve anaçların fidanları temin edilmiş ve proje metodunda belirtilen
şekilde PVC borulardan yapılan saksılara dikimleri gerçekleştirilmiş ve uygun koşullarda
yetiştirilmektedir.
Projede denemeye alınacak Xiphinemaindexnematodunun virüsten ari bireyleri ise incir
bitkisinde çoğaltılmaktadır. Nematodpopülasyon arttırma çalışmaları 89 bitkide devam
etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Anaç, Xiphinemaindex, Vitisvinifera L.
94
2. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-12 / 08-04 / 01- 25 (Doktora)
Mardin İli Bağ Alanlarında Bulunan Thrips
(Thysanoptera) Türleri, Popülasyon Değişimi, Zarar
Oranı, Öncelikli Türün Biyolojisi ve Doğal
Düşmanlarının Belirlenmesi
The Determination of Thysanoptera Species, Distribution,
Damage Rates, Natural Enemies, Bioecology of
Significant Species, Population Changes and Alternative
Struggle Opportunities of Vineyard Areas in Mardın
Province
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Mehmet KAPLAN
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2012-31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
27.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti :Bu çalışmada, Mardin ili bağ alanlarındaki Thysanoptera türleri, yayılışları,
zarar oranları, doğal düşmanları, önemli türün biyoekolojisi ve popülasyon değişimleri ile
alternatif mücadele olanakları araştırılmıştır. Bu çalışma sonucunda Thysanoptera takımına
bağlı 3 familyaya ait 19 adet thrips türlerinin yanı sıra sürvey yapılan bağ alanlarında 8
takıma bağlı 12 familyaya ait 51 tür faydalı böcek türleri belirlenmiştir.
Çalışmanın yürütüldüğü tüm bağ alanlarında yaygınlık ve yoğunluk açısından
Haplothrips globiceps (Bagnall) önemli tür olarak tespit edilmiştir. Bu zararlı thrips türünün
mart ve nisan aylarında ilk olarak doğada görüldüğü, mayıs ve haziran aylarında bağ fenolojik
olarak çiçeklenme ve tomurcuklanma döneminde iken en yüksek yoğunluk ve zararını
oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışma süresince thrips türlerinin bağ yaprak, sürgün ve
üzüm tanelerinde meydana getirdiği zarar oranları da belirlenmiştir.
Bağlarda zararlı olan thripslere karşı alternatif mücadele olanaklarının belirlenmesi
amacıyla arazi ve laboratuvar koşullarında ilaç denemesi yapılmıştır. Yapılan denemelerde
bağlarda Thripse karşı Spinosad’ın ( 20 ml’lik dozu) % 77.22 iken Neem Azalın (500 ml’lik
dozu) ise % 73.5 ‘lik en yüksek etkiye, en yüksek etkinin ise 7. gün sonunda olduğu sonraki
günlerde ilaç doz etkinliğinin düştüğü ve en düşük etkinliğin ise 15. günün sonunda ortaya
çıktığı saptanmıştır. Zararlı thrips türlerinin görsel mavi ve sarı yapışkan renk tuzaklarına
yönelimi ve yakalanmalarını belirlemek amacıyla denemeler yapılmıştır. Yapılan
denemelerde bağ alanlarına asılan mavi ve sarı renklerdeki yapışkan tuzaklarda thrips
türlerinin yakalanma durumu karşılaştırıldığında, mavi renkli yapışkan tuzaklarda yakalanan
birey sayısının sarı renkli yapışkan tuzağa göre kıyaslanmayacak oranda yüksek olduğu tespit
edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Haplothrips globiceps, Yayılışları, Zarar Oranları,
Doğal Düşman Türleri ve Bağ
95
3.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Yürütücüsü Kuruluş
TAGEM-BS-12 / 08-04 / 01- 27
Trakya Bağlarında Virüs Vektörü Nematod Türlerinin
Belirlenmesi ve Önemli Türün Virüs-Vektör İlişkilerinin
Saptanması
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Raporun İlgili Olduğu Dönem
Lerzan ÖZTÜRK
Gürkan Güvenç AVCI,
Erhan SOLAK,
Onur ERGÖNÜL,
Zeliha ORHAN ÖZALP
01.01.2014-31.12.2014
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2013-31.12.2015 (36 Ay)
Projenin Toplam Bütçesi
29.000
Proje lideri
Yardımcı Araştırmacılar
Proje Özeti: Proje çalışmasının ilk yılında Edirne (Keşan, İpsala, Enez, Uzunköprü, Meriç),
Kırklareli (Merkez), Tekirdağ (Şarköy, Malkara, Süleymanpaşa) illerinde bağ
alanlarındannematod türlerinin tespiti için 249 adet toprak örneği ve bu bağlarda virüslerin tespiti
için yaprak ve sürgün örnekleri alınmıştır. Alınan toprak örneklerinde Xiphinemapachtaicum,
Xiphinemaindex ve Xiphinemaitalienematod türleri tespit edilmiştir.
Proje faaliyet takvimine göre bu yıl daalınan materyal örneklerinde virüslerin tespiti için
DAS-ELİSA yöntemiyle çalışılmış ve 90 örnekte GFLV, 59 örnekte GfKV, 10 örnekte GLRaV-1,
15 örnekte GLRaV-3 virüsü tespit edilmiştir.Virüs tespit edilen örneklerden daha önce fideleri
yetiştirilmiş Cucumissativus, Cucurbitapepo ve Phaseolusvulgaris bitkilerine bulaştırma yapılmış
ve belirtiler takip edilerek DAS-ELİSA yöntemiyle bulaşıklıkları tespit edilmiştir.
Virüs
çalışmaları
sonrasında bölgede
tespit
edilen Xiphinemaindex ve
Xiphinemaitaliaenematodları ile taşınan GFLV virüsünün biyolojik karakterizasyonu
çalışmalarına başlanmıştır. Sörvey alanlarında bu virüsün bulaşık soysuzlaşma, sarı mozaik ve
damar bantlaşması olmak üzere üç ırkı tespit edilmiştir. Nepovirüsün biyolojik karakterizasyon
çalışmaları, 17farklı indikatör bitkide devam etmektedir
.
Proje kapsamında ilk yıl tespit edilen virüs vektörü nematod türlerinin virüsten ari
bireylerinin üretilmesi için serada yetiştirilen 1 yaşlı incir bitkilerine 200 er adet birey
bulaştırılmıştır. Bitkiler serada kontrollü koşullarda yetiştirilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Virüs, Xiphinemaspp, Vitisvinifera L.
96
TAGEM-BS-11/04-09/01-13
İhracata Yönelik Sofralık Üzüm ve Çilekte Sorun
Olan
Frankliniella
occidentalis
Pergande
(Thysanoptera: Thripidae)’in Depo Koşullarındaki
Mücadelesi
Control of Frankliniella occidentalis Pergande
Projenin İngilizce Başlığı
(Thysanoptera: Thripidae) in cold storage conditions on
exported table grape and strawberry.
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bornova-İzmir
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Fatma ÖZSEMERCİ
Proje Yürütücüsü
Doç. Dr. Fatih ŞEN
Yardımcı Araştırmacılar
F. Özlem ALTINDİŞLİ
Prof. Dr. Ahmet ALTINDİŞLİ
Fatma IŞIK
Seher TANYOLAÇ
Gonca ÖZALP
01 / 01 / 2012 - 31 / 12 /2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
45.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Dış karantina zararlısı olan Frankliniella occidentalis Pergande
(Thysanoptera: Thripidae)’in bulaşıklığı nedeniyle özellikle Rusya Federasyonuna
gönderilen üzüm ve çilekte sorunlar yaşanmaktadır. Zararlının polifag olması ve sık döl
vermesi nedeniyle doğa koşullarında mücadelesi güçtür. Bu amaçla çalışmalar depo
koşullarında 0±0,5 ve 2±0,5 °C’de tutulan kontrollü soğuk odalarda Yuvarlak Çekirdeksiz
üzüm ve Camarosa çilek çeşitinde 2012-2014 yıllarında yürütülmüştür.
4. Proje No
Proje Başlığı
Denemeler Yuvarlak Çekirdeksiz üzümde yumurta, larva, pupa ve erginlere karşı 1-%
45 CO 2 + % 6,5 O 2 + %48,5 N 2 ; 2- % 45 CO 2 + % 11,5 O 2 + % 43,5 N 2 ; 3- % 45 CO 2 + %
16,5 O 2 + % 38,5 N 2 ; 4- % 45 CO 2 + % 21 O 2 + % 34 N 2 ve 5- Kontrol (Hava), sıcaklığı
0±0,5 ve 2±0,5 °C’de tutulan kontrollü soğuk odada 2, 4, 5, 6, 7 ve 8 gün süreyle
uygulanmıştır. Çilekteki çalışmalarda ise; 1-% 90 CO 2 + % 2 O 2 + % 8 N 2 ; 2-% 90 CO 2 +
% 4 O 2 + % 6 N 2 ve Kontrol (Hava), 0±0,5 ve 2±0,5 °C’de 2 ve 3 gün süreyle
uygulanmıştır. Ayrıca % 2 Fosfin (PH 3 )+% 98 CO 2 uygulaması, 0±0,5 ve 2±0,5 °C’ 1, 2,
3 gün süreyle 50- 2250 ppm dozlarında uygulanmıştır.
Denemelerde, kontrollü atmosfer koşullarında 2±0,5 °C’de uygulanan CO 2 , O 2 ve N 2
gaz kombinasyonları zararlının tüm biyolojik dönemlerinde %100 ölüm meydana
getirmemiştir. Ancak, Fosfin (PH3) gazının, üzümde 1000 ppm dozda 3 gün, 1500 ppm
dozda 2 gün ve 2000 ppm dozda 1 gün süresince, çilekte ise 300 ppm dozda 1 gün, 2±0,5
°C’de kontrollü soğuk odada uygulanması sonucunda zararlının tüm biyolojik
dönemlerinde %100 ölüm meydana getirdiği belirlenmiştir. Uygulanan fosfin gazının
ürünlerin kalitesinde olumsuz bir etki göstermediği ve üründe kalıntı bırakmadığı
saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Frankliniella occidentalis, yuvarlak çekirdeksiz
üzüm, çilek, karantina uygulamaları, hasat sonrası
uygulama, kontrollü atmosfer, soğuk uygulama, fosfin.
97
9.
BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA PROJELERİ
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Çukurova Kalkınma Ajansı (TR62/14/ÜRÇEP/0013)
Proje Başlığı
Çevresel Sürdürülebilirlikte Biyolojik Mücadelenin
Yeri ve Önemi Konusunda Hedef Kitlenin
Bilinçlendirilmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Adana Biyolojik
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Çukurova Kalkınma Ajansı
Proje Yürütücüsü
Dr. Nazife TEMEL
Yardımcı Araştırmacılar
Ferda YARPUZLU
Mücadele
Araştırma
İstasyonu
Mustafa TÜFEKLİ
Mustafa PORTAKALDALI
Şebnem KARUT
Mehmet KARACAOĞLU
Başlama ve Bitiş Tarihleri
11.06.2014 – 11.06.2015
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2014-2015: 132.032,66 TL
Proje Özeti: Bu proje; bölgemizde yetiştiriciliği yapılan turunçgil ve örtüaltı sebze
alanlarında sorun olan zararlılar ile bunların doğal düşmanlarını hedef kitleye tanıtmak,
sürdürülebilir tarım ilkeleri çerçevesinde biyolojik mücadelenin yeri ve önemini anlatmak,
doğal dengenin yeniden oluşmasını sağlamak amacı ile tasarlanmıştır.
Çalışma için Adana ve Mersin illerinde pilot olarak iki ilçe (Kozan-Karaisalı ve ErdemliTarsus) seçilmiştir. Çevre kirliliği ve doğal denge konusunda farkındalık yaratabilmek için
ilköğretim öğrencileri ile üreticiler hedef kitle olarak belirlenmiştir. Bu amaç doğrultusunda
belirlenen ilçelerde üreticiler ve öğrenciler için öncelikle bilgilendirme toplantıları yapılması,
daha sonra doğal ortamda (bahçe-tarla) faydalı böceklerin gözlenmesi, bazı faydalı
böceklerin yaşam döngülerinin öğrenciler tarafından laboratuvar şartlarında izlenmesi
faaliyetleri planlanmıştır.
Eğitim çalışması tamamlandıktan sonra projede hedeflenen seviyeye ulaşılıp ulaşılmadığını
belirlemek için tekrar bir anket yapılıp sonuçlar değerlendirmeye alınacaktır. İlerleyen
zamanlarda Adana ve çevre illerinde yapılacak tarım fuarlarında faydalı böceklerin tanıtımı
için stantlar açılacak ve böylece toplumun doğal denge - biyolojik mücadele konularına
dikkatleri çekilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Çevre kirliliği, doğal denge, Biyolojik Mücadele, Turunçgil, Örtüaltı
98
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Yürütücüsü Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje lideri
TAGEM-BS-14 / 08-04 / 01 - 15
Trakya Bağ Alanlarında Bitki Paraziti Nematod Türlerinde
Pasteuria spp.’nin Belirlenmesi, Patojenisiteleri ve Biyolojik
Mücadelede Kullanılma Olanaklarının Araştırılması
Tekirdağ Bağcılık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Lerzan ÖZTÜRK
Yardımcı Araştırmacılar
Gürkan Güvenç AVCI
Zeliha ORHAN ÖZALP
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2015-31.12.2017 (36 Ay)
Projenin Toplam Bütçesi
27.000
Proje Özeti : Nematodlarla biyolojik mücadelede bakteriyel doğal düşmanlar içerisinden
Pasteuriaspp.türleri; kurak topraklarda canlılığını yitirmeden uzun yıllar kalabilmeleri, sıcaktan
etkilenmemeleri, kimyasal uygulamalarından etkilenmemeleri, bulaştırıldıkları ortama çok kolay
adapte olmaları, çok hızlı çoğalmaları, nematodun üreme sistemini bozmaları nedeniyle çok
kullanılan etmenlerdendir. (Zareen ve ark., 2002).
Bu çalışmada Tekirdağ, Edirne, Kırklareli ve Çanakkale İllerinde bağ alanlarındaki önemli
bitki paraziti nematod türlerinde Pasteuriaspp.’nin varlığı belirlenmeye çalışılacaktır. Çalışmada
bakteriyel bir parazit olan Pasteuriaspp. tür bazında tanımlanmaya çalışılacak, önemli nematod
türlerine karşı patojenisitesi araştırılacak, konukçu bitki – nematod - patojen bakteri popülasyonu
arasındaki ilişki saptanmaya çalışılacaktır.
Proje 2015 yılında başlayacaktır. Bu nedenle herhangi bir çalışma yapılmamış ve program
değerlendirme toplantılarında görüşülmeyecektir.
Anahtar Kelimeler: Pasteuriaspp.,Vitisvinifera L., Nematod
99
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13 / 10-03 / 01 - 17
Fındık Bahçelerinde Sorun Olan Mayıs Böceğine
(Melolontha spp.) (Coleoptera: Scarabediae) Karşı
Bazı
Biyolojik
Preparatlarla
Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Fındık Araştırma İstasyonu
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ebru GÜMÜŞ
Çiğdem BULAM KÖSE,
Arzu SEZER
Ömür DUYAR
01.01.2014- 31.12.2016
2014: 15.000 TL
2015: 10.000 TL
2016: 10.000 TL Toplam Bütçe: 35.000 TL
Proje Özeti: Türkiye, dünyada fındık üretiminde birinci sırada yer almasına rağmen, hemen
hemen her üründe olduğu gibi zararlı, hastalık ve yabancı otlar gibi sorunlardan dolayı birim
alandan alınan verim düşük kalmaktadır. Fındığın ana zararlıları dışında, fındık kökleriyle
beslenen Mayıs Böceği [(Melolontha spp.) (Coleoptera: Scarabaeidae)], son yıllarda büyük
sorun oluşturmaktadır. Zararlının 2. ve 3. dönem larvalarının fındık kökleriyle oburca
beslenmesi sonucu önemli ekonomik kayıplar oluşmakta ve genç bahçelerde kurumalara
neden olmaktadır.
Zararlıya karşı Fındık Entegre Mücadele Teknik Talimatlarında chlorpyrifos-ethyl etkili
maddeli ilaçlarla toprak ilaçlaması önerilmektedir. Ancak kimyasal pestisitlerin çevre ve
insan sağlığı, doğal düşmanlar, polinatörler gibi hedef dışı organizmalara olumsuz etkileri
bilinmektedir. Bu nedenle son yıllarda çevreyle dost üretim sistemleri ve kimyasal
mücadeleye alternatif yöntemlerin belirlenmesi önem kazanmıştır. Karadeniz Bölgesi’nin
kendine has iklim özellikleri nedeniyle, entegre mücadele programlarında kullanılan
entomopatojen mikroorganizmaların yaşaması açısından uygun bir ekosistem oluşturduğu
bilinmektedir. Ülkemizde fındık üretim alanlarından izole edilen entomopatojen fungus ve
bakteriler laboratuvar koşullarında M. melolontha’ya karşı yüksek öldürücü etki göstermiş,
ancak doğa koşullarında etkinliklerinin belirlenmesi konusunda herhangi bir çalışma
bulunmadığı görülmüştür.
Bu proje kapsamında; 2014 yılında Fındık Araştırma İstasyonu serasında saksı denemeleri
gerçekleştirilmiştir. 2015 ve 2016 yıllarında arazi denemeleri gerçekleştirilerek
biopestisitlerin etkinlik oranları ve biyolojik mücadelede kullanım olanakları belirlenecektir.
100
3.
Proje No
TAGEM–BS–10 / 04–02 / 01-11
Proje Başlığı
Çankırı ili Kiraz Bahçelerinde Zarar Yapan Archips
(Lep.: Tortricidae) Türleri ile Mücadelede Yumurta
Parazitoidi
Trichogramma
türünün
(Hym.:
Trichogrammatidae)
Kullanım
Olanaklarının
Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Münevver KODAN
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Ayşe ÖZDEM
Vildan BOZKURT
Filiz ÖNTEPELİ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2011
Projenin Toplam Bütçesi
2011 yılı: 13.000TL
2012 yılı: 12.000TL
2013 yılı: 10.000TL
2014 yılı:1300TL
Proje Özeti: Çankırı ili Eldivan ilçesinde 2011 yılında kiraz ağaçlarından toplam 133
Archips sp. yumurta paketi toplanmış ve bu yumurtaların hepsinden larva çıkmıştır. Projenin
2012 yılı çalışmalarında Çankırı’nın Eldivan ilçesindeki meyve bahçelerindeki kiraz, elma,
armut ve kayısı ağaçlarından toplam 415 Archips sp. yumurta paketi toplanmıştır. Bu
yumurtalardan 3 adet parazitoit çıkışı gerçekleşmiş ve teşhis sonuçları bu türlerin
Trichogramma turkestanica olduğu belirlenmiştir. Trichogramma sp.’nün yaprakbükenlerde
salım dozunu belirlemek amacı ile 2012 yılında kiraz bahçesinde şifon kafes denemeleri 1
Haziranda kurulmuş ve 4 Haziran’da da parazitoit salımı gerçekleştirilmiştir. Bu yumurta
paketlerinden parazitoit çıkışı sadece 60 adet parazitoit salınan yumurta paketlerinde 1 adet
olarak belirlenmiştir.
Çalışmada 2013 yılında kiraz elma, armut, ayva ve kayısı meyve ağaçlarıdan toplam
205 adet Archips yumurta paketi toplanmıştır. Bu yumurtaların parazitli olanlarından elde
edilen türler Trichogramma dendrolimi ve T. euproctidis olarak kaydedilmiştir. Eldivan’daki
meyve bahçelerinde Archip yumurtalarında parazitlenme oranı %3,92 ile %35,71 arasında
değişmiştir. 2014 yılında toplam 364 adet, Archips spp. yumurta paketi toplanmış, bu
yumurtalardan çıkan parazitoit türlerin teşhis çalışmaları devam etmektedir. Çankırı’nı
Eldivan ilçesinde 2014 yılında meyve ağaçlarında doğal parazitlenme oranı %18,55 ile 32,45
arasında değişmiştir. 2014 yılında parazitoit salım denemesi 2 kiraz bahçesinde
yürütülmüştür.
101
TAGEM-BS-12 / 08-01 / 01- 21
Malatya İli Kayısı Bahçelerinde Zararlı Capnodis
tenebrionis L. (Coleoptera: Buprestidae)’e Karşı
Yerli
Entomopatojenlerin
Etkinliğinin
Araştırılması
Kayısı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-Malatya
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Talip Yiğit
Proje Yürütücüsü
Tuğba Çevik
Yardımcı Araştırmacılar
Saniye Ulubaba
Hatice Şahiner
Prof. Dr. Selçuk Hazır
Doç Dr. M. Kubilay Er
01.01.2013-31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
16.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Projenin Özeti: Capnodis tenebrionis L. sert çekirdekli meyve ağaçlarında kurumalara
neden olan önemli bir zararlıdır. Malatya ili dünyadaki en geniş kayısı plantasyonuna
sahiptir. Söz konusu zararlı özellikle larva zararı nedeniyle bu geniş plantasyonun önünde
önemli bir tehdit olarak durmaktadır. C. tenebrionis L.’in larva zararına karşı kimyasal
mücadele arazi şartlarında çok pratik ve etkili olmamaktadır.
4. Proje No
Proje Başlığı
Çalışma 2013-2015 yılları arasında iki aşamalı olarak yürütülmektedir. Türkiye
topraklarından izole edilen iki entomopatojen fungus ve bir entomopatojen nematot türünün
C. tenebrionis’nin larva dönemine karşı etkileri izlenmektedir. Birinci aşama, kontrollü
koşullarda ve saksılardaki kayısı fidanları üzerinde uygulanmış olup entomopatojenlerin
farklı süspansiyonları kullanılmıştır. İkinci aşamada ise birinci aşamada elde edilen en uygun
metotlar arazi şartlarında denemeye alınmıştır.
Çalışmanın başarı ile sonuçlanması durumunda; Malatya ilinde kayısıların çok önemli bir
zararlısı olan ve etkili bir kimyasal mücadelesi bulunmayan C. tenebrionis’in larva dönemine
karşı biyolojik mücadele yöntemleri belirlenecektir
102
5.
Proje No
TAGEM–BS–12 /08-04 /01-26
Proje Başlığı
Doğu Akdeniz Bölgesi Bağ Alanlarındaki Parazitoit ve
Predatörlerin Tespiti, Salkım güvesi [(Lobesia botrana
Den. Schiff. (Lepidoptera: Tortricidae)]’nin Biyolojik
Mücadelesinde Trichogramma evanescens Westwood
(Hym.,
Trichogrammatidae)’in
Etkinliğinin
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyon Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Mustafa TÜFEKLİ
Yardımcı Araştırmacılar
Ferda YARPUZLU
Dr. Nazife TEMEL
Doç. Dr. Serpil TANGOLAR
Prof.Dr. M.Rifat ULUSOY
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2013
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 12.000
31/12/2015
2015: 8.000
2014: 10.000
Proje Özeti: 2014 yılında Adana ili Pozantı ilçesi Alpu köyünde bulunan 10 da. bağ alanında
Salkım Güvesi’ne [(Lobesia botrana Den. Schiff. (Lepidoptera: Tortricidae)] karşı yumurta
parazitoiti olan Trichogramma evanescens Westwood (Hym., Trichogrammatidae)’in salımı
yapılmıştır. ilk yumurta bıraktığı tarihte ilk salım ve çiçeklenme dönemi başlangıcında ikinci
salım ve diğer dört salım ise ikinci salımı izleyen iki hafta ara ile yapılmıştır. Son salımdan
dört hafta sonra yapılan sayımlarda her iki parselin dört farklı yerinden 4’er omca alınmıştır.
Omcaların her birinin iç alt kısmında dört yönden 1'er salkım olmak üzere toplam 16
salkımda bulaşık tane sayılarak, her 4 omcadaki 16 salkımda bulunan toplam bulaşık tane
sayısı saptanmıştır.
Ayrıca bulaşıklılık oranını hesaplamak için 100 salkımdaki bulaşık tane sayıları tespit edilip
yüzde bulaşıklılık oranı hesaplanmıştır. 2013 yılında Mersin/Tarsus İlçesi Sarıveli köyünde
popülasyon takibi yaptığımız bağ alanının sökülmesi nedeniyle, Tarsus ilçesi İbrişim
köyünde yeniden bir bağ alanı tespit edilip popülasyon takibi Pherocon tipi feromon tuzağı
kullanılarak yapılmıştır. Populasyon takibi yapılan bu bağda 2015 yılında Trichogramma
evanescens salımı yapılacaktır. 2013 yılında çalışmalar sonucunda elde ettiğimiz parazitoit
ve predatörler teşhisleri için konu uzmalarına gönderilmiştir.
103
6.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-11 / 04-03 / 01-14
Antalya İli Nar Alanlarında Zararlı Turunçgil
Unlubiti
Planococcus
citri
Risso
(Hem.,
Pseudococcocidae)’ye Karşı Predatör Cryptolaemus
montrouzieri (Muls.) (Col., Coccinellidae) ve
Parazitoit Leptomastix dactylopii (How.) (Hym.,
Encyrtidae)’
nin
Kullanılma
Olanaklarının
Araştırılması
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM)ANTALYA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Ali ÖZTOP
Yardımcı Araştırmacılar
İlyas TEKŞAM
Dr. Mehmet KEÇECİ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2011: 5000TL
2012: 5000TL
2013: 5000TL
Proje Özeti: Deneme bahçesi olarak Antalya ili Kepez İlçesi Başköy Köyünde 11 yaşlı
hicaz nar çeşidi ile kurulu 18 dekarlık bir bahçe seçilmiştir. Mayıs sonu itibari ile deneme
bahçesinde sayım ve gözlemler yapılmaya başlanmıştır. Deneme açma eşiği 2013 yılı grup
kararları doğrultusunda göz ardı edilerek Haziran ayı İlk yarısında, ilk zararlı bireyler
görülünce 10.06.2014 tarihinde deneme kurulmuştur. Deneme Tesadüf Blokları Deneme
Desenine göre kurulmuştur.
Karakter sayısı 5 predatör +10 parazitoid / ağaç, 10 predatör + 20 parazitoid / ağaç ve
kontrol) olmak üzere 3, tekerrür sayısı ise 4 olarak ayarlanmıştır. Denemede 66 ağaç bir
parsel olarak kurulmuş, sayım ve değerlendirmeler parsel ortasındaki 9 ağaçta hasat için
toplanan tüm meyveler ürerinde yapılmıştır. Parseller arası emniyet şeridi olarak 15 m (3 sıra)
bırakılmıştır.
Faydalı Salımları: 20x20x20 cm ebatlarında karton kutular kullanılmıştır. Her parsele
3 predatör ve 3 parazitoid içeren toplam altı adet kutu yerleştirildi. Herbir kutu içerisine 3 adet
planococcus citri ile enfekteli 4-5 cm çaplı patatesler bırakıldı. Dekardaki ağaç sayısı ile
orantılı olarak her bir predatör kutusuna 110 ve 220 adet olmak üzere predatörler yerleştirildi.
İçerisinde unlunitli patates ve prazit veya pradatör olan kutular parsellere eşit olarak dağıtıldı
ve ağaç tacı altında bir dala asıldı.
Uygulama öncesi ve hasattaki bulaşık meyve sayıları üzerinden Henderson Tilton
formülüne göre uygulamaların başarısı hesaplanmıştır. Uygulama başarısının % 86,41 ve %
88,48 olarak hesaplanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Nar,
biyolojik
mücadele,
planococcus
citri,
cryptolaemus montrouzieri, leptomastix dactylopii
104
10.
TAGEM-BS-13 / 08-09 / 01 - 22
Proje No
Ülkesel Proje Adı ÜLKESEL KİVİ ENTEGRE MÜCADELE PROJESİ
Cemil HANTAŞ (Yalova ABKMAE)
Koordinatörü
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje Numarası
Projenin Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-13/08-09/01-22 (1)
Marmara Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı ve
Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Cemil HANTAŞ
Onur DURA
Pınar HEPHIZLI
Zühtü POLAT
Nesrin TUNALI
Nesrin UZUNOĞULLARI
Mine RUŞEN
Mustafa BIYIKLI
Kemal A. KAHRAMAN
2014-2016
26.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti :
Marmara Bölgesi kivi üretim alanlarında hastalık, zararlı böcek ve akar türlerinin belirlenmesi
amacıyla kivi (Actinidia spp), yetiştiriciliğinin önemli olduğu bölgemiz illerinden; Yalova
(Merkez, Altınova ve Çınarcık), Bursa (Orhangazi, İznik), Kocaeli (Karamürsel, Gölcük) ve
Sakarya (Sapanca)’da 2014 yılında çalışmalara başlanmıştır. Kivi üretim alanlarında 2014 yılında
önemli zararlılar olarak; Dut kabuklubiti (Peudaulacaspis pentagona) (Diaspididae) hastalık olarak
köklerinde çürüklük etmeni (Armillaria mellea)ve Phytophthora sp saptanmıştır.
105
2.
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–13/08-09/01-22 (2)
Orta Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı
ve Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların
Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Kibar AK
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. İlyas DELİGÖZ
Sevilay SAYGI
Demet ÇELİK ERTEKİN
Nagehan TURGUT
Ümit ESER
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2016
2014: 10.000 TL
2015: 7.000 TL
2016: 7.000 TL
Proje Özeti : 2014 yılında Orta Karadeniz Bölgesi’nde Ordu, Sinop, Samsun ve Kastamonu
illerinde 61 kivi bahçesinde yürütülen bu çalışma ile toplam 469 da alan incelenmiştir. Yapılan
sürvey sonucunda Entomoloji çalışmalarında Samsun ve Ordu illeri kivi bahçelerinde önemli
zarara neden olan Xyleborus dispar (Fabricius, 1792), Xylosandrus germanus (Blandford, 1894),
Peudaulacaspis pentagona (Targioni-Tozzetti) ve Metcalfa pruinosa (Say, 1830) türleri tespit
edilmiştir.
Projenin Toplam Bütçesi:
Herboloji çalışmalarında; 1 tohumsuz, 2 monocotiledon, 23 dikotiledon olmak üzere 49
familyaya ait 72 yabancı ot türü saptanmıştır. Mikoloji çalışmaları sonucunda Alternaria
alternata, Botrytis cinerea, Phomopsis sp., Fusarium spp., Rhizoctonia solani ve Armillaria
mellea etmenleri tespit edilmiştir. Viroloji ve bakteriyoloji çalışmalarında şüpheli örneklerde
yapılan morfolojik ve serolojik testler sonucunda herhangi bir hastalık etmeni saptanmamıştır.
2015 yılında arazi sürveyi ve hastalık, zararlı ve yabancı otların belirlenmesi ile ilgili çalışmalara
devam edilecektir.
106
Proje No
3.
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/08-09/01-22(3)
Doğu Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık Zararlı
ve Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların
Belirlenmesi
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Çiğdem KÖSE
Proje Yürütücüsü
Dr. Arzu SEZER
Yardımcı Araştırmacılar
Ebru GÜMÜŞ
Özlem BOZTEPE
Bahar TÜRKELİ
İlyas DELİGÖZ
Demet ÇELİK
Nagehan ÇİL
01.01.2014-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 7.000 TL
2016: 7.000 TL Toplam Bütçe: 24.000 TL
Proje Özeti: : Anavatanı Çin olan kivi (Actinidia deliciosa), ticari olarak ilk kez 1940’lı yıllarda Yeni
Zelanda’da üretilmiştir. 1970’li yıllardan itibaren diğer ülkelerde de yetiştirilmeye başlanmış ve hızla
yayılmıştır (Anonim, 2010). Dünya kivi üretimi yaklaşık 1.462.000 ton civarında gerçekleşmekte ve
bu üretimde en büyük pay, İtalya, Yeni Zelanda, Şili ve Yunanistan’a aittir (Anonymous, 2011).
Ülkemizde kivi ilk defa 1988 yılında Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ile
Giresun Fındık Araştırma Enstitüsü’nde denemeye alınmış ve deneme sonucunda kivi yetiştiriciliğine,
iklim ve toprak yapısı bakımından Marmara ve Karadeniz Bölgelerinin uygun olduğu tespit edilmiştir.
İthal etmek için milyonlarca dolar ödemek zorunda kaldığımız kivinin ülkemizde de yaygınlaşması
için farklı illerde kivi bahçeleri tesis edilmeye başlanmış ve kivi yetiştiriciliği özellikle Doğu
Karadeniz Bölgesinde yoğunlaşmıştır.
Ülkemizde en fazla kivi üretilen illerin başında Yalova, Ordu ve Rize gelmektedir. Son yıllarda başta
hastalık ve zararlılardan kaynaklanan sorunlarla ilgili olarak kivi üreticilerinden yayımcı kuruluşlara
ve araştırma enstitülerine başvurularda artış olmuştur. Bu nedenle kivide hastalık, zararlı ve yabancı
otlardan kaynaklanan sorunların tespiti, çözüm yollarının araştırılması ve mücadele programlarının
hazırlanması bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu amaç için hazırlanan bu proje, Ülkesel Kivi Entegre
Mücadele Projesi’nin bir alt projesi olarak; Giresun(Merkez, Güce, Tirebolu ve Yağlıdere ilçelerinde),
Trabzon(Akçaabat, Arsin ve Of ilçelerinde), Rize(Ardeşen, Çayeli ve Fındıklı ilçelerinde) ve
Artvin(Arhavi ilçesinde) illerinde 2014-2016 yılları arasında yürütülmektedir.Bu çalışma ile
ülkemizde kivi üretimini tehdit eden, verim ve kaliteyi düşüren hastalık, zararlı ve yabancı otların
tespiti ve yaygınlıklarının belirlenmesi hedeflenmektedir. 2014 yılı gelişme sezonu başında görülen
don olayı, survey alanımızdaki kivi üretim alanlarını etkilemiş, bazı bahçelerde vejetatif gelişim olsa
bile meyve gelişimi olmamıştır.
Bu da özellikle meyvede hastalık ve zararlıların yoğunluklarını etkilemiştir.Çalışmanın ilk yılında;
Doğu Karadeniz Bölgesinde ki 4 ilde(Giresun, Trabzon Rize, Artvin), 53 bahçe ve 132,5 dekar alanda
survey çalışmalarımızı tamamlayıp, bulunan örnekler takım, familya, tür düzeyinde teşhis edilmiş,
teşhis edilemeyenler ilgili yerlere gönderilmiştir. 2015 yılında planlanan çalışma takvimi
gerçekleştirilecektir. Hastalıklarla ilgili olarak ise belirti gösteren bitki kısımlarından örnekler alınmış,
özellikle yaprak leke ve yanıklık hastalıklarına bazı fungal etmenlerin neden olduğu tespit edilmiş,
survey çalışmalarında bakteri ve virüs hastalıkları tespit edilmemiştir. Kök ve sürgün hastalık
etmenleriyle ilgili patojenisite ve teşhis çalışmaları devam etmektedir. Alınan yabancı ot örneklerinin
teşhis çalışmaları da devam etmektedir.
107
BS-04/06-09-185
UZAKDOĞU ÜLKELERİNE YAŞ MEYVE İHRACATINDA
Ülkesel Proje Adı SORUN OLAN ZARARLILARA KARŞI UYGULANACAK
FARKLI MÜCADELE YÖNTEMLERİNİN ARAŞTIRILMASI
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ (Bornova ZMAİ)
Koordinatörü
DEVAM EDEN PROJELER
BS-04/06-09-185 (1) (DTM)
1. Proje No:
Proje Başlığı
Akdeniz Meyvesineği (Ceratitis capitata Wied.)
(Diptera: Tephritidae)’nin Kiraz Meyvelerine Yapay
Bulaştırılması Sonrası Uygulanacak Farklı Mücadele
Yöntemlerinin Etkinliğinin Araştırılması
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş T. C. Ekonomi Bakanlığı,
İhracat Genel Müdürlüğü
Akdeniz İhracatçılar Birliği,
Antalya İhracatçılar Birliği,
Ege İhracatçılar Birliği,
Uludağ İhracatçılar Birliği
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Tevfik TURANLI,
M. Fatih TOLGA,
11.
Proje No
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
İlkay ÇAKANDİKİCİ
Prof. Dr. Ahmet G. FERİZLİ (AÜZF Bitki K. B.)
Prof. Dr. Mevlut EMEKÇİ (AÜZF Bitki K. B.)
Dr. Arzu ŞEN ASLIM (ABKMAE)
20042005: 11.050 TL; 2006: 12.500 TL; 2007: 4.100 TL;
2008: 3.800 TL; 2009: 4.200 TL; 2010: 7.800 TL;
2011: 9.150 TL; 2012: 23.100 TL; 2013: 31.850 TL;
2014: 83.810 TL
Proje Özeti: Önemli bir kiraz ithalatçısı olan Uzakdoğu ülkelerine, Türkiye’nin Akdeniz
meyve sineği ve Elma içkurdu ile bulaşık olması nedeniyle ihracat yapılamamaktadır.
Uzakdoğu Ülkeleri bu zararlıların herhangi bir yolla ülkelerine bulaşmasını kesinlikle
istemediklerini belirterek, ithalattan önce zararlıları %100 öldüren karantina önlemleri ile
ilgili bilimsel çalışmalar istemektedirler. Uzakdoğu’ya Yaş Meyve İhracatını Geliştirme
Komitesi’nin kararıyla çalışmalar 2004 yılında başlamış, ancak limon ve greyfurta öncelik
tanınması nedeniyle denemelere ara verilmiştir. Kiraz çalışma planı Japonya Tarım
Bakanlığı tarafından 2014 yılı başında onaylanmıştır.
2014 yılında Akdeniz meyvesineği’nin metil bromit’e en dayanıklı dönemini saptamak
amacıyla haziran, temmuz ve ağustos 2014 döneminde kiraz meyvelerine zararlının
yumurtaları, genç ve olgun larvaları ayrı ayrı bulaştırıldıktan sonra karayolu ile Ankara Ü.
Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü’ne nakledilmiştir. Denemede yer alan tüm biyolojik
dönemlere 20-100 g/m3 arasında yer alan farklı dozlarda metil bromit 2-3 saat ve 22 °C’de
uygulanmıştır. Daha sonra iklim odalarında belirli süre bekletilen bu meyvelerde canlı ve
ölü sayımları yapılmıştır.Ayrıca 10-23 Ağustos 2014 tarihleri arasında projenin Japon
Danışmanı Dr. Fusao Kawakami dönüşümlü olarak Kurumumuzda, Ankara ZMMAE’de ve
A. Ü. Z. F. Bitki Koruma Bölümü’nde yapılan çalışmalara nezaret etmiştir.Proje desteğinin
devam etmesi halinde 2015 yılında denemelere aynı plan doğrultusunda devam edilecektir.
108
BS-04/06-09-185 (2) (DTM)
Elma İçkurdu [(Cydia pomonella L.) (Lepidoptera:
Tortricidae)]’nun Kiraz Meyvelerine Yapay
Bulaştırılması Sonrası Uygulanacak Farklı
Mücadele
Yöntemlerinin
Etkinliğinin
Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi yürüten Kuruluş
Müdürlüğü, Ankara
Ekonomi Bakanlığı
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Ayşe ÖZDEM
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Erdoğan AYAN
Prof. Dr. Ahmet Güray FERİZLİ (AÜZF)
Prof. Dr. Mevlüt EMEKÇİ (AÜZF)
Dr. Arzu ŞEN ASLIM (ABKMAE)
01.01.2004 - Devam
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2004 - 2014: 348.897,77 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma ile Japonya’ya kiraz ihracatının önünü açmak amacıyla, bu ülkenin
istediği karantina koşullarından biri olan Elma içkurdu [Cydia pomonella (L.)
(Lepidoptera:Tortricidae)]’nun kiraz meyvelerine bulaştırılmasını sağlamak ve gelişimini
izleyerek kontrolü amacıyla bir seri denemelerin yapılması hedeflenmiştir.
2. Proje No
Proje Başlığı
Proje çalışmalarına 2004 yılında başlanarak öncelikle, soğuk uygulama (0°C) denemeleri
yapılmış ve Elma içkurdu’nun yumurta ve kiraz meyvelerine bulaştırılan larvalarının 0°C’ de
canlı kalma süreleri araştırılmıştır. Deneme sonuçlarına göre soğuk uygulama (0°C)
yönteminin Elma içkurdu’ nun kiraz meyvelerinde istenilen süre içinde öldürülmesinde
uygun bir yöntem olamayacağı sonucuna varılmıştır.
2005 yılından itibaren Metil Bromit uygulamalarına başlanmış olup, bu amaçla hassasiyet
belirleme çalışmalarında Elma içkurdu’nun 1, 3 ve 5 yaştaki yumurtalarına ve (beyaz dönem,
kırmızı halka dönemi ve karabaş dönemi) 5 farklı larva dönemine metil bromitin farklı
dozları ile farklı sıcaklıklarda ve farklı sürelerde fümigasyon denemeleri yapılmaya
başlanmıştır.
İlk yıl yapılan çalışma sonuçlarına göre, Elma içkurdu’nun canlı yumurta ve larvaları ile
bulaşık kiraz meyvelerine Metil bromit uygulandığında, kirazda Elma içkurdu'nun yumurta
ve larvalarının tamamında %100 ölümün gerçekleştiği ve bu yöntemin kiraz ihracatında bir
karantina uygulaması olarak kullanılabileceği kanısına varılmış ve Metil bromit
uygulamasının kiraz meyvelerinin kalitesinde olumsuz etkisi olmadığı belirlenmiştir. 2007
yılına kadar yapılan çalışma sonuçları, Japon Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı’na
gönderilmiştir.
Ayrıca 02-08 Temmuz 2007 tarihlerinde Tokyo’ da yapılan heyetler arası görüşmelerde de
proje sonuçları Japon yetkililerine sunulmuştur. 2008-2009 yıllarında Japonya’ ya kiraz
ihracat yasağının kaldırılması amacına yönelik eksik kalan ilave fümigasyon denemeleri
sürdürülmüş ve 2009 yılında proje çalışma planı Japonya resmi makamlarına onaylanmak
tekrar üzere gönderilmiş, 2011 yılında gelen cevap doğrultusunda proje çalışmalarına devam
edilmiştir. 2012 yılında Japon Tarım, Orman ve Balıkçılık Bakanlığı’na gönderilen proje
planına gelen cevaplar doğrultusunda plan revize edilmiş olup, hassasiyet belirleme
çalışmaları devam etmektedir.
109
BS-04/06-09-185 (3) (DTM)
Akdeniz Meyvesineği Ceratitis capitata (Wied) (Diptera:
Tephritidae)’nin
Turunçgil
Meyvelerine
Yapay
Bulaştırılması
Sonrası
Soğuk
Uygulamalarının
Etkinliğinin Araştırılması
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş T. C. Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü
Akdeniz İhracatçılar Birliği
Antalya İhracatçılar Birliği
Ege İhracatçılar Birliği
Uludağ İhracatçılar Birliği
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Doç. Dr. Fatih ŞEN (EÜZF Bahçe Bitkileri Bölümü)
Uzm. Tevfik TURANLI (BZMAI)
Uzm. M. Fatih TOLGA (BZMAI)
Zir. Müh. İlkay ÇAKANDİKİCİ (BZMAI)
2004Başlama ve Bitiş Tarihleri
2005: 75.650 TL; 2006: 51.600 TL; 2007: 43.600 TL;
Projenin Toplam Bütçesi
2008: 70.000 TL; 2009: 49.900 TL; 2010: 76.300 TL;
2011: 58.300 TL; 2012: 51.700 TL; 2013: 91.735 TL;
2014: 103.615 TL
Proje Özeti: Önemli bir kiraz ithalatçısı olan Uzakdoğu ülkelerine, Türkiye’nin Akdeniz
meyve sineği ve Elma içkurdu ile bulaşık olması nedeniyle ihracat yapılamamaktadır.
Uzakdoğu Ülkeleri bu zararlıların herhangi bir yolla ülkelerine bulaşmasını kesinlikle
istemediklerini belirterek, ithalattan önce zararlıları %100 öldüren karantina önlemleri ile
ilgili bilimsel çalışmalar istemektedirler. Uzakdoğu’ya Yaş Meyve İhracatını Geliştirme
Komitesi’nin kararıyla çalışmalar 2004 yılında başlamış, tüm denemeler ve bürokratik
aşamalar tamamlanarak 2010 yılı sonunda greyfurt için 2014 yılı başında limon için
Türkiye’den Japonya’ya ihracat izni alınmıştır.
2014 yılında MAFF’ın konu uzmanlarının rapor ve çalışmalarının olumlu olması
sonucunda Türkiye’den Japonya’ya limon ihracatındaki engel kaldırılmıştır. Limon ihracatı
için yapılması gereken işlemlerle ilgili prosedürü anlatan broşür hazırlanmış ve Akdeniz
İhracatçılar Birliği’ne iletilmiştir. İlgili birliklerin farklı bir üründe talebi olması durumunda
2015 yılında çalışmalar devam edecektir.
3. Proje No:
Proje Başlığı
110
12.
BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK PROJELERİ
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Ankara İlinde Meyve ve Bağlarda Bulunan Yaprakbiti
(Hemiptera: Aphidoidea) Türlerinin Klasik ve Moleküler
Yöntemlerle Belirlenmesi ile Teşhis Kataloğunun
Hazırlanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüAnkara
Dr. Işıl ÖZDEMİR
Dr. Ayşe ÖZDEM,
Yrd. Doç. Dr. Nurper GÜZ,
Yrd. Doç. Dr. Shalva BARJADZE
01/01/2015-31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Zararlının doğru olarak teşhisi zararlı ile mücadelenin belirlenmesinde büyük
öneme sahiptir. Bunun için tarımsal üretimin gerçekleştirildiği alanlarda hangi zararlıların
bulunduğunun kesin olarak bilinmesi, bu zararlıların hızlı ve kesin bir şekilde tanınabilmesi
için gerekli bilgi, doküman ve metotların oluşturulması önem arz etmektedir. Nitekim bitki
zararlıları içerisinde vektör olabilme özelliği ile de önemli bir gurubu temsil eden
yaprakbitleri (Aphidoidea: Hemiptera) polimorfik türler olup, aynı tür içinde birbirlerinden
belirli şekilde morfolojik olarak farklı birçok form meydana getirirler. İki veya daha fazla
farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunması özelliği ile ekolojik koşullara göre
değişebilen morfoloji ve biyolojileri makroskobik ve mikroskobik tanıda güçlükler
oluşturmaktadır. Çok sayıda türde morfolojik homojenlik vardır ve çok farklı ekolojilerde
bulunsalar bile birbirine çok benzerler. Dolayısıyla da teşhisleri oldukça zordur. Bununla
birlikte tür içi varyasyon da güvenli ve doğru teşhisi engellemektedir.
Planlanan çalışmada moleküler olarak yaprakbiti türlerinin teşhisinin morfolojik yöntemlerle
karşılaştırılmasında daha güvenilir bir yöntem olan içinin boşaltılarak yapılması ve dışının
klasik yöntemlerle preparat yapılarak tek birey üzerinden teşhis edilmesi çalışmalara büyük
katkı sağlayacağı gibi ülkemizde bu konuda yapılacak ilk çalışma niteliğindedir.
Bu çalışma Ankara ili ve ilçelerinde 2015 ve 2017 yılları arasında yaprakbiti
popülasyonunun yoğun olduğu aylarda iki haftada bir, yoğun olmadığı dönemde ise ayda bir
arazi çıkışları yapılarak yürütülecektir. Bu amaçla Ankara’nın farklı bölgelerinden belirli
aralıklarla meyve ve bağlardan yaprakbiti örnekleri toplanarak, zararlı olan türler
saptanacaktır.
Tespit edilen türlerin ilgili ayırt edici morfolojik karakterlerinin fotoğraflandığı teşhis
anahtarı ile bitki üzerindeki zararı ve koloni yapısını gösteren bir katalog hazırlanacaktır.
Ayrıca tespit edilen zararlıların morfofolojik teşhis yöntemlerinin yanında moleküler
yöntemlerle de teşhisinin yapılabilmesi için mevcut protokollerin optimizasyonu
gerçekleştirilecektir. Proje sonucunda hazırlanacak olan kataloğun ekonomik entomolojinin
önemli bir bölümünü kapsayan meyve ve bağlarda zararlı yaprakbiti türlerinin doğru ve hızlı
olarak teşhis edilmesinde kaydadeğer bir kaynak olabileceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Aphidoidea, meyve, bağ, teşhis anahtarı, filogeni, katalog
111
DEVAM EDEN PROJELER
1.
Proje No
TAGEM-BS-14/01-06/01-16
Proje Başlığı
Kayseri İli Kültür Bitkilerinde Yaprakbiti (Aphidoidea:
Hemiptera)Türleri İle Ara Konukçularının Belirlenmesi
Projeyi yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Işıl ÖZDEMİR
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Mustafa ÖZDEMİR, Dr. Yasemin GÜLER, Yrd. Doç. Dr.
Murat MUŞTU
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015 - 31.12.2017
Projenin Toplam Bütçesi
2015 Yılı: 14.500 TL, 2016 Yılı: 10.000 TL, 2017 Yılı: 4.500 TL
Proje Özeti: Bu çalışma Kayseri ili ve ilçelerinde 2015 ve 2017 yılları arasında yaprakbiti
popülasyonunun yoğun olduğu aylarda iki haftada bir, yoğun olmadığı dönemde ise ayda bir arazi
çıkışları yapılarak yürütülecektir. Bu amaçla, Kayseri’nin farklı bölgelerinden seçilen ev bahçesi,
kurulu bahçe, tarla ve yol kenarlarında belirli aralıklarla kültür bitkileri ve yakın çevresindeki
yabancı otlardan yaprakbiti örnekleri toplanarak, bu alanlarda zararlı olan türler saptanacaktır.
Çalışma sonucunda, Ülkemizde Aphidoidea faunasına ait bilinen tür sayısının artacağı, doğal
kaynak envanterinin gelişmesine katkı sağlanacağı ve habitat tercihleri ile ilgili yeni verilere
ulaşılabileceği düşünülmektedir. Hazırlanacak olan sonuç raporu ile kültür bitkileri ve yakın
çevresindeki yabancı otlarda zararlı yaprakbiti türlerinin ana ve ara konukçuları hakkında bilgi
edinme ve aynı zamanda Nazife Tuatay Bitki Koruma Müzesi ve fauna veri tabanlarına katkı
sağlanması hedeflenmektedir.
112
TAGEM-BS-13 / 01-06 / 01 - 18
Bitki Paraziti, Virüs Vektörü ve Entomopatojen
Nematod
Türlerinin
Koleksiyonunun
Oluşturulması ve Kataloğunun Hazırlanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü, ANKARA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Emre EVLİCE
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. İlker KEPENEKCİ
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Dolunay ERDOĞUŞ
Tuba KATI ÇEKENGİL
01/01/2014-31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
25.650TL
Projenin Toplam Bütçesi
Projenin Özeti: Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Nematoloji laboratuvarı
ülkemizin en eski nematoloji laboratuvarlarından biri olup bugüne kadar laboratuvar
bünyesindeki araştırmacılar tarafından taksonomi ağırlıklı 10’a yakın yüksek lisans, doktora
tezi ve pek çok bakanlık projesi yürütülmüş olup teşhisi yapılan türlerle ilgili olarak çeşitli
kongre, sempozyum ve dergilerde 100’e yakın yayın yapılmıştır. Buna karşın bu
çalışmalardan elde edilen preparat koleksiyonlarının büyük kısmı zaman içinde elden çıkmış
ve bazı türlere ait preparatların yenilenmesi ihtiyacı doğmuştur. Buna rağmen Bitki paraziti
nematodlarla ilgili olarak Ülkemizin en kapsamlı preparat koleksiyonlarından biri
laboratuvarımız bünyesinde bulunmaktadır. Bu preparatların düzenlenerek yeniden
kullanıma sunulması son derece önemlidir. Bu çalışma ile pek çok ülkede mevcut olan ve
ülkemizde de ilk olacak nematod koleksiyonunun oluşturulmasının ilk adımı atılacaktır.
2. Proje No
Proje Başlığı
Bu proje ile Enstitümüzde oluşturulması planlanan nematod koleksiyonu ile halihazırda
laboratuvarımız
bünyesinde
bulunan
preparatların
düzenlenmesi,
yenilenmesi
laboratuvarımızda bulunmayan ülkemiz açısından önemli olan entomopatojen ve bitki
paraziti nematod türlerinin preparatlarının hazırlanarak koleksiyona eklenmesi
amaçlanmaktadır.
Ayrıca söz konusu türlerin fotoğrafları, çizimleri, morfolojik ve morfometrik özellikleri,
sinonimleri, görülen varyasyonlar, çalışma kapsamına giren alanlardaki yayılışı, literatürde
kayıtlı yayılışı ve habitatlarının yer aldığı veri tabanı ve tip örneklerin fotoğraflarını da içeren
müze kataloğu yayına hazır hale getirilecektir. Hazırlanacak kataloğun biyolojik çeşitlilik ve
tarımsal fauna envanterinin ortaya çıkarılmasına ve faunistik-taksonomik çalışmalara katkı
sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca bundan sonraki çalışmalarda elde edilen türlerin
teşhisinde araştırmacılara refarans olması hedeflenmektedir.
113
TAGEM-BS-13 / 01-06 / 01 – 19
Nazife Tuatay Bitki Koruma Müzesi Veri
Tabanının
Revizyonu
ve
Kataloğunun
Hazırlanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü, Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Mustafa ÖZDEMİR
Proje Yürütücüsü
Dr. Işıl ÖZDEMİR,
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Yasemin GÜLER
Didem ŞAHİN
Bengü ESMER (Atatürk Bahçe Kültürleri MAEM)
Selda UMAR
Erkan ÖZEL
01.01.2014 - 31.12.2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014 Yılı: 5.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2015 Yılı: 5.000 TL
2016 Yılı: 5.000 TL
2017 Yılı: 5.000 TL
Projenin Özeti: Bu çalışma 2002-2007 yılları arasında yürütülmüş ve sonuçlandırılmış olan
“Türkiye Bitki Koruma Müzesinin böcek koleksiyonu yönüyle zenginleştirilmesi ve veri
tabanının oluşturulması” isimli projenin devamı şeklinde planlanmıştır. Proje ile 2007
yılından sonra koleksiyona katılan örnekler veri tabanına girilecek, müzede koleksiyonunda
bulunan taksonların geçerli isimleri güncellenecek ve toplama bilgileri revize edilecektir.
3. Proje No
Proje Başlığı
Çalışma sonucunda tip örneklerin fotoğraflarını da içeren müze katalogu yayına hazır hale
getirilecektir. Hazırlanacak katalogun biyolojik çeşitlilik ve tarımsal fauna envanterinin
ortaya çıkarılmasına, aynı zamanda faunistik-taksonomik çalışmalara katkı sağlayacağı
düşünülmektedir.
2014 yılında Nazife Tuatay Bitki Koruma müzesinde muhafaza edilen 45 türe ait tip
örnekleri ile Türkiye faunasına kazandırılan 332 yeni kayıt türü içeren bir katalog
hazırlanmıştır. Söz konusu katalogda, her tip örneği için orijinal referans, geçerli ismi,
materyal bilgisi, yayılışı ve fotoğraflarına yer verilmiştir.
114
4.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
COST
Ankara ve Çankırı İlleri Meyve Bahçelerinde Kırmızı
Duvarcı Arısı [Osmia bicornis (L., 1758) (Hym.:
Megachilidae)]’nın Yoğunluğunun Belirlenmesi ve
Yuvalanma Biyolojisi Üzerine Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
(COST)
Dr. Yasemin GÜLER
Prof. Dr. Kadriye SORKUN,
Doç Dr. Ömür GENÇAY ÇELEMLİ,
Pınar GÜZEL
01.01.2013 - 31.12.2016
2013- 20.000 TL
2014- 6.000 TL
2015- 6.000 TL
2016- 2.000 TL
Proje Özeti: Bu proje ile Kırmızı duvarcı arısı [Osmia bicornis (L., 1758) (Hym.:
Megachilidae)]’nın Ankara ve Çankırı illeri meyve bahçelerindeki yoğunluğunu saptamak,
ergin uçuş dönemi, yumurta, larva, prepupa ve pupa dönemlerini izleyerek bölgemiz
koşullarındaki biyolojilerini belirlemek, polen analizi ile tercih ettikleri bitki türlerini tespit
etmek ve yuva yapısı, eşey oranı, yuvadan çıkış oranı ve bu oranı etkileyen faktörler gibi
biyolojik parametreleri de tespit ederek söz konusu arının korunması ve yönetimine olanak
sağlayacak verilere ulaşmak hedeflenmektedir.
Projenin birinci yılında, Ankara ilinin Ayaş, Güdül, Beypazarı, Nallıhan, Çubuk,
Kalecik ve Akyurt ilçeleri ile Çankırı ilinin Eldivan ilçesinde arazi çalışmaları yapılmıştır.
Yapılan arazi çalışmaları sırasında tam çiçeklenme döneminde olan Ayaş, Güdül, Nallıhan ve
Eldivan’da toplam yedi bahçeye Osmia bicornis’in varlığını belirlemek için birer tuzak yuva
bloğu asılmıştır. Yuvaların sonbaharda yapılan diseksiyonu sonucunda, Güdül’de 5,
Nallıhan’da 1 ve Eldivan’da 2 adet O. bicornis pupasına rastlanmıştır.
2014 yılında Ankara ilinin Akyurt, Ayaş, Kalecik, Nallıhan ilçeleri ile Çankırı ilinin
Eldivan ilçesinde toplam 8 bahçede arazi çalışmaları yürütülmüştür. Çalışma sonucunda,
Kırmızı duvarcı arısının sadece Eldivan’daki iki bahçede yuvalandığı tespit edilmiştir.
Bahçelerde bulunan çiçeklenme dönemindeki yabancı otların teşhisi sonucunda ise 14
familyaya ait 35 bitki türü teşhis edilmiştir.
115
5. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12 / 01-06 / 01- 29
Kayseri İlinde Lepidoptera Takımının Parazitoiti
Olan Tachinidae (Diptera) Türlerinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Mustafa ÖZDEMİR
Yrd. Doç. Dr. Turgut ATAY
01.01.2013 - 31.12.2016
2013 Yılı: 10.000 TL
2014 Yılı: 7.000 TL
2015 Yılı: 7.000 TL
2016 Yılı: 1.000 TL
Proje Özeti: Bu projede Kayseri ilinde Lepidoptera türlerinin doğal düşmanı olan
Tachinidae türlerinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonucunda Türkiye’nin
Tachinidaefaunasınaait bilinen tür sayısının artacağı, doğal kaynak envanterinin gelişmesine
katkı sağlanacağı, konukçu parazitoit ilişkileri ve habitat tercihleri ile ilgili yeni verilere
ulaşılabileceği düşünülmektedir.
2013 yılı arazi çalışmalarında toplam 32 istasyondan örnek toplanmıştır. Toplanan
Lepidoptera larva örneklerinin kültüre alınması sonucu 26 türe ait ergin bireyler elde
edilmiştir. Bu kültürlerden toplam 25 Tachinidae örneği elde edilmiştir. Yapılan teşhis
çalışmaları sonucu bu örneklerin 6 türe ait oldukları belirlenmiştir. 2014 yılında arazi
çalışmalarına devam edilmiştir.
116
ANTEPFISTIĞI PSİLLİDİ [(AGONOSCENA PİSTACİAE
13
Ülkesel Proje Adı BURCK. AND LAUT. HEMİPTERA: APHALARİDAE)]’NİN
MÜCADELE OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI
Serpil KARADAĞ (Gaziantep AFAİM)
Koordinatörü
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Antepfıstığı Psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and
Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Mücadelesine
Yönelik Popülasyon Takibi ve Doğal Düşmanlarının
Belirlenmesi
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Serpil KARADAĞ
Proje Yürütücüsü
Hakan USANMAZ
Yardımcı Araştırmacılar
Yasemin Bengü ŞAHAN
Selçuk ÖZCAN
Kamil SARPKAYA
Fatma KONUKOĞLU
Tuba ŞİMŞEK
Ertuğrul İLİKÇİOĞLU
Ahmet ŞAHAN
2016-2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2016: 22500..TL
Projenin Toplam Bütçesi
2017:
21000..TL
2018
20000 TL
Proje Özeti : Antepfıstığı alanlarında verim ve kaliteyi etkileyen faktörler içerisinde hastalık
ve zararlılar önemli bir yer tutmaktadır. Bu güne kadar yapılan çalışmalar incelendiğinde,
ülkemizde Pistacia türleri üzerinde bulunan böcek ve akar türleri saptanmıştır. Üç ayrı
bölgede dört ayrı çalışma yapılmış. 40'ın üzerinde zararlı böcek ve akar türü saptamışlardır.
Bulunan türlerin ancak 20 kadarının ekonomik önemde zarar yaptıkları bilinmektedir.
Antepfıstığı psillidi ekonomik anlamda zarar yapan türler arasında bulunmaktadır. Beslenme
zararı sonucunda yoğun yaprak dökülmelerine neden olduğu için bitkinin gelişimi
yavaşlamakta, aynı yılın verim kaybına neden olduğu gibi gözleri dökerek bir sonraki yılın
da ürününe zarar vermektedir. Antepfıstığı psillidi son yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Antepfıstığı alanlarında ciddi anlamda zarar meydana getirmiştir. Çiftçi ve teknik
elemanlarca çok sayıda şikâyetler gelmiş yapılan kimyasal mücadelenin etkisiz olduğu
bildirilmiştir. Bu nedenle Antepfıstığı psillidi mücadele olanaklarının araştırılması isimli bu
ülkesel proje hazırlanmış bu projenin 1. Alt proje başlığı olarak Antepfıstığı Psillidi
[Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Mücadelesine
Yönelik Popülasyon Takibi ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi isimli proje hazırlanmıştır.
Aşırı ilaçlamaların zararlının özellikle doğal düşmanları üzerinde meydana getirdiği
değişimleri belirlenecek zararlının mücadelesine yönelik popülâsyonu takip edilerek kritik
mücadele zamanları ortaya koymak amacıyla Çalışma Gaziantep, Kahramanmaraş,
Adıyaman ve Şanlıurfa illerinde yürütülecektir.
Adı geçen illerin antepfıstığının yoğun olarak yetiştirildiği ilçelerinde eğitim çalışmaları
düzenlenecektir. Eğitimler zararlı ve faydalı türleri tanıtmaya yönelik olarak, hem teorik hem
de bahçelerde uygulamalı olarak verilecektir. Eğitimler sahada çalışan teknik elemanlar,
Çiftçiler ve Tarım danışmanlarını kapsayacak şekilde düzenlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Agonocene pistaciae, Hemiptera, Aphalaridae, Antepfığı psillidi,.doğal
düşmanlar
117
2. Proje No
Proje Başlığı
Antepfıstığı Psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and
Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Mücadelesinde
Biyoteknik Mücadele Olanaklarının Araştırılması
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Projeyi Yürüten Kuruluş
ŞANLIURFA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Zir. Yük. Müh. Ayçin AKSU ALTUN
Proje Yürütücüsü
Cemil YETKİN
Yardımcı Araştırmacılar
Hakan USANMAZ
Serpil KARADAĞ
Yılmaz IŞIK
Doç. Dr. İnanç ÖZGEN(Danışman)
01/04/2016-31/12/2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Toplam: 85.000
Projenin Toplam Bütçesi
2016: 36.000 TL
2017: 25.000 TL
2018 :24.000 TL
Proje Özeti: Dünyada antepfıstığı üretimi yıllık ortalama 905.950 bin ton civarındadır. İran
son 5 yıllık (2008-2012) 456.827 bin ton/yıl ortalama üretimiyle birinci sırada yer alırken,
bunu 191.259 bin ton/yıl ile A.B.D. izlemektedir. Ülkemizde son beş yıllık (2006-2010)
antepfıstığı ortalama üretimi 118.381 bin tondur. Ülkemizde antepfıstığı üretim alanı
yaklaşık 225 bin hektar olup; üretiminin % 95’i Güneydoğu Anadolu Bölgesinde
gerçekleşmektedir.
Antepfıstığı üretiminde verim ve kaliteyi etkileyen en önemli etkenlerden birisi
hastalık ve zararlılardır. Entegre mücadele çalışmalarında, anahtar zararlı konumunda olan
Antepfıstığı psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde son yıllarda önemli anlamda ürün kayıplarına ve ürünün
kalitesinde düşüşlere sebep olmuştur. Geçmiş yıllarda tek seferde yapılan ilaçlamalar yeterli
olurken son yıllarda ilaçlama sayısı artmış bazı bahçelerde 6-7 ilaçlamaya kadar çıkmıştır.
Bu çalışma ile kimyasal mücadeleye alternatif olarak biyoteknik mücadele olanakları
araştırılacaktır. Çalışmada etkinliği üzerinde önceden çalışılmış sarı yapışkan tuzak
kullanılacaktır. Bu çalışma Şanlıurfa ili antepfıstığı bahçesinde iki yıl yürütüldükten sonra;
etkin bulunan tuzak sayısı ve büyüklüğü Şanlıurfa ve Gaziantep illeri olmak üzere iki ayrı
lokasyonda denenecektir. Zararlının sorun olduğu antepfıstığı bahçesinde farklı nimf
yoğunluğunda ve farklı zamanlarda ve farklı büyüklüklerde asılacak tuzaklarla deneme
tesadüf bloklarında bölünen bölünmüş parseller deneme desenine göre 5 tekerrürlü olarak
kurulacaktır. Böylelikle kimyasal mücadeleye alternatif bir mücadele yöntemi önerilmeye
çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Antepfıstığı, Psillid, Biyoteknik, GAP, Sarı yapışkan
118
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Antepfıstığı Psillidi [Agonoscena pistaciae Burck. and
Laut. Hemiptera: Aphalaridae)] ’nin Biyolojik
Mücadele Olanaklarının Araştırılması
Biyolojik
Mücadele
Araştırma
İstasyonu
Müdürlüğü/ADANA
Ferda YARPUZLU
Emre GÖRÜR
M.KARACAOĞLU
Doç. Dr. Ertan YANIK
Antepfıstığı bahçelerinde zarar yapan psillid Agonoscena pistaciae’nin biyolojik mücadele
olanaklarının araştırılacağı bu çalışmada polifag bir predatör olan Deraeocoris pallens
Reuter (Hemiptera: Miridae)’ in etkinliği, salım zamanı ve salım miktarı belirlenecektir.
Proje güdümlü bir proje olup, bütçesi daha sonra netleşecektir.
Anahtar Kelimeler: Antepfıstığı, Agonoscena pistaciae, Deraeocoris pallens, biyolojik
mücadele
119
4. Proje No
Proje Başlığı
Antepfıstığı
Psillidine
Karşı
Bazı
Bitki
Ekstraktlarının
Kullanım
Olanaklarının
Araştırılması
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Projeyi Yürüten Kuruluş
ŞANLIURFA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Cemil YETKİN
Proje Yürütücüsü
Ayçin AKSU ALTUN
Yardımcı Araştırmacılar
Yılmaz IŞIK
Müslüm ÇOŞKUN
Doç. Dr. İnanç ÖZGEN(Danışman)
Ömer Cem KARAKOÇ (Danışman)
01/01/2016-31/12/2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Toplam: 50.000
Projenin Toplam Bütçesi
2016: 40.000 TL
2017: 10.000 TL
Proje Özeti: Şanlıurfa ve Gaziantep illeri başta olmak üzere ülkemiz antepfıstığı
bahçelerinde önemli sorun oluşturan antepfıstığı psillidi mücadelesinde, yapılan kimyasal
ilaçlamaların yetersiz kalması alternatif mücadele olanaklarını gündeme getirmiştir. Organik
tarım başta olmak üzere birçok zararlı ve hastalığın mücadelesinde kullanılan bitki
ekstraktları bu projede çalışılacaktır.
Bu amaçla 2015-2016 yıllarında Şanlıurfa ilinde laboratuar koşullarında Xantium
strumarium, Achillea wilhelmsii, Artemisia vulgaris (Astreraceae), Capsicum annuum,
Datura stramonium (Solanaceae), Melia azedarach, ve Azadirahta indica (Meliaceae)
bitkilerinin ekstraktları zararlıya karşı denenecektir. Bitkiler Şanlıurfa ve çevre illerden
çiçeklenme döneminde toplanacak, denemede bitki ekstraktlarının, psillide karşı beslenmeyi
engelleyici, uzaklaştırıcı ve toksik etkileri çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Agonoscena pistaciae, Psilla, Antepfıstığı, Bitki ekstrakt, Şanlıurfa
120
14.
MÜNFERİT PROJELER
SONUÇLANAN PROJELER
1.
Proje No
TAGEM–BS–10 / 04–06 / 01-15 (Doktora)
Proje Başlığı
Ankara İli Armut Bahçelerinde Zararlı Cacopsylla
pyri (L.) (Hemiptera: Psyllidae)’nin Alternatif
Mücadele Yöntemlerinin Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM
Proje Yürütücüsü
Vildan BOZKURT
Yardımcı Araştırıcılar
-
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2010/31.01.2015
Projenin Toplam Bütçesi
2010 yılı: 17.500 TL,
2011yılı: 14.500 TL,
2012 yılı: 13.000 TL
Proje Özeti: Ankara ilinde Ankara armudu (Pyrus communis L.) çeşidinden oluşan armut
bahçelerinde yürütülen bu çalışma ile Cacopysilla pyri(L.)´ye karşı kimyasal mücadeleye
alternatif olabilecek bazı yöntemler belirlenmeye çalışılmıştır.
Bu amaçla, armut bahçelerinde C. pyri ile mücadelede kaolin kullanım olanakları ve sarı
yapışkan tuzaklardan yararlanılarak kitle halinde tuzakla yakalama metodunun
uygulanabilirliği araştırılmıştır.
Zararlı ile mücadele amacıyla kaolin kullanılarak, ergin, yumurta ve nimflerinin
populasyon gelişmesi izlenmiş ve zararlının kaolin ile mücadelesine esas oluşturabilecek
bazı biyolojik kriterler belirlenmiştir.
121
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin
Başlığı
TAGEM-BS-11 / 04-02 / 01-18 (Doktora)
Erzincan ve Gümüşhane İllerinde Yetiştirilen Ilıman İklim Meyve
Türlerinde Bulunan Aphididae (Hemiptera) Türleri, Yoğunlukları,
Doğal Düşmanları ve Ara Konukçuları Üzerinde Araştırmalar
The investigation on Aphididae (Hemiptera) species and their population
İngilizce
densities, natural enemies and secondary hosts on some temperate zone
fruit trees in Erzincan and Gümüşhane provinces.
Yürüten
Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi
Kuruluş
Projeyi
Destekleyen Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Kuruluş
Uzm. İsmail ALASERHAT
Proje Yürütücüsü
Yardımcı
Prof. Dr. Şaban GÜÇLÜ
Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2011-31.12.2013
Projenin Toplam Bütçesi 12.000 TL
Proje Özeti: Bu çalışma, 2011-2013 yıllarında Erzincan ve Gümüşhane illerinde yetiştirilen ılıman
iklim meyve türlerinden armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik, kayısı, kızılcık, kiraz, mahlep, şeftali
ve vişne ağaçlarında bulunan Aphididae familyası türleri, bunların popülasyonları ile doğal
düşmanlarının, ara konukçularının ve popülasyon yoğunluklarının tespit edilmesi amacıyla
yapılmıştır.
Bu meyve türlerinde, 24 yaprakbiti türü, 65 predatör tür 11, parazitoit tür belirlenmiş ve 15 fungus
cins ya da türü izole edilmiştir. Ayrıca çalışma sonucunda 13 sekonder konukçu belirlenmiş ve
yaprakbitlerinin en çok güney yönde popülasyon oluşturdukları tespit edilmiştir. Belirlenen bu
yaprakbiti türlerinden Aphis pomi de Geer, Brachycaudus helichrysi (Kaltenbach), Eriosoma
lanigerum (Hausmann), Hyalopterus pruni (Geoffroy), Dysaphis devecta (Walker), Dysaphis
(Pomaphis) pyri (Boyer de Fonscolombe), Myzus cerasi (Fabricius) ve Myzus (Nectarosiphon)
persicae (Sulzer)’nin diğer türlere göre çok daha yaygın ve yüksek popülasyona sahip olduğu
belirlenmiştir. Yaprakbitlerinin doğal düşmanı olarak belirlenen Anthocoris nemoralis (F.), Orius
minutus (L.) (Hemiptera: Anthocoridae), Deraecoris (Knightocapsus) lutescens (Schilling), D.
rutilus (Heriich-Schaeffer), D. (Camptobrochis) serenus (D.&S.) (Hemiptera: Miridae), Chrysoperla
carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae), Adalia bipunctata (L.), Adalia fasciatopunctata
revelierei Mulsant, Coccinella septempunctata (L.), Oenopia (Synharmonia) conglobata (L.),
Psyllobora vigintiduopunctata (L.), Scymnus pallipediformis Günther, Scymnus subvillosus (Goeze),
Stethorus punctillum Weise (Coleoptera: Coccinellidae), Episyrphus balteatus De Geer, Eupeodes
corollae (F.), Sphaerophoria scripta (L.) (Dipetera: Syrphidae) ve Leucopis sp. (Dipetera:
Chamaemyiidae), Aphidius eadyi (Starý,González&Hall), A. ambiguus (Haliday), Trioxys pallidus
(Haliday), Praon dorsale (Haliday) (Braconidae) ve Aphelinus mali (Haldeman) (Aphelinidae)
yörede en yaygın ve yoğun bulunan türler olmuştur.
Anahtar Kelimeler: Erzincan, Gümüşhane, ılıman iklim meyve türleri, yaprakbiti, doğal düşman,
popülasyon, sekonder konukçu
122
3.
Proje No
TAGEM–BS–09 / 04-01 / 01-13
Proje Başlığı
Manisa ve İzmir İllerinde Depolanmış Kuru
Üzümlerde Zarar Yapan Coleoptera ve Lepidoptera
Takımlarına Bağlı Türlerin Yaygınlık ve Yoğunlukları
ile Parazitoit ve Predatör Böcek Türlerinin
Belirlenmesi
Projenin İngilizce Başlığı
The studies on the determination of the pests species
belong to order Lepidoptera and Coleoptera on raisin,
their incidence and densities in Manisa and İzmir
provinces.
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu - İZMİR
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Dilek TURANLI
Yardımcı Araştırmacılar
Prof.Dr. Zeynep YOLDAŞ
Prof.Dr. Ferit TURANLI
Erkan YILMAZ
Uzm. Fatma IŞIK
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2010 – 31.12.2014
Projenin Toplam Bütçesi
68.410 TL
Proje Özeti: Bu çalışma 210-2014 yıllarında İzmir ve Manisa illerinde yürütülmüştür.
2010 ve 2013 yılında İzmir ve Manisa illerinde 7 ilçeye bağlı toplam 39 köyden 292 örnek
alınmıştır. Bu örneklerin 98 tanesi 2010 yılı depolama başlangıcında, 14 tanesi depolama
sonunda konvansiyonel üretim depolarından alınmıştır. 2013 yılında 102 örnek
kovensiyonel üretim alanlarından depolama başlangıcında toplanmıştır. 2010 yılında
organik üretim yapılan ürünlerden 21, 2011 yılında ise 57 adet örnek alınmıştır. Elde edilen
bu örnekler laboratuvara getirilmiş, kültüre alınmış ve çıkan böcek türleri ve sayıları kayıt
edilmiştir. Çalışma sonucunda örnek alınan alanlarda Coleoptera takımından Oryzaephilus
surinamensis (Linnaeus, 1758), Oryzaephilus mercator (Fauvel, 1889), Ahasverus advena
(Waltl, 1832), Carpophilus hemipterus (L.), Lasioderma serricornea (F.); Cryptolestes
ferrugineus (Stephens), Rhizopertha dominica (Fabricius, 1792); Sitophilus granarius (L.),
Sitophilus oryzae (L.), Trogoderma granarium Everts, Tribolium confusum Duv.,
Tribolium castaneum Herb., Zophosis dilatata Deyrolle, Opatroides punctulatus Brulle,
Pseudophonus sp., Anobiidae, Staphilinidae, Elateridae ve Cleridae familyalarına bağlı
türler belirlenmiştir. Bu türlerden O. surinamensis en yaygın ve yoğun tür olarak
saptanmıştır. Aynı örneklerde, Lepidoptera takımına bağlı Plodia interpunctella Hbn.,
Ephestia elutella (Hübner,1796), Cadra cautella (Walker,1863), Cadra figulilella (Gregson,
1871) ve Cadra calidella (Guenee, 1845) türleri saptanmıştır. Bunlardan P. interpunctella en
yaygın tür olarak kaydedilmiştir. Çalışma yürütülen alanlardan alınan örneklerde en yoğun
ve yaygın olarak Braconidae familyasına bağlı Braconinae alt familyasına ait parazitoit
bireyler saptanmıştır.Çalışmanın yürütüldüğü yıllar, depolama dönemleri ve üretim şekline
ait veriler karşılaştırıldığında sonuçların benzerlik gösterdiği dikkat çekmektedir. Çalışma
sonucunda Manisa ve İzmir illerinde kuru üzümlerde zararlı Lepidoptera ve Coleoptera
takımlarına bağlı türler, bu türlerin yaygınlık ve yoğunlukları, organik ve konvansiyonel
olarak üretilmiş ürünler arasında zararlılar bakımından farklılık ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Kuru üzüm, Lepidoptera, Colepotera, depolanmış ürün zararlıları,
organik tarım, konvansiyonel tarım, İzmir, Manisa.
123
4.
Proje No:
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
TAGEM–BS–10 / 04–09 / 01-14
Bursa ve Yalova İllerinde Böğürtlende Zararlı Akar
Acalitus essigi Hassan, (Acarina: Eriophyidae)’nin
Yayılışı, Bulaşma Oranı ve Mücadelesine Yönelik
Bazı Pestisitlerin Etkinliklerinin Araştırılması
İnfestation Ratio and Dispersion Area of Redberry mite,
Acalitus Essigi Hassan, (Acari: Eriophyidae) damaging
on Blackberry in Bursa and Yalova Provinces,
İnvestigations of the Effects of Some Pesticides for Its
Control.
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü Yalova
S.S Cumaalikızık Tarımsal kalkınma kooperatifi- (Ayni
katkı)
Bursa ve Yalova Tarım il müdürlükleri
Gürsel ÇETİN
Başlama- Bitiş Tarihleri
Cemil HANTAŞ
Pınar GÖKSEL
Dr. Burhan ERENOĞLU
01.01.2011-31.12.2013
Projenin Toplam Bütçesi:
16.000 TL
Yardımcı Araştırmacılar
Proje Özeti: Çalışma, böğürtlenin önemli zararlılarından biri olan Böğürtlen akarı, Acalitus
essigi (Hassan) (Acari: Eriophyidae)’nın yayılışını, bulaşma oranını, bazı biyolojik özelliklerini,
doğal düşmanlarını ve mücadelesine yönelik bazı pestisitlerin etkinliklerini belirlemek için
Yalova ve Bursa illerinde 2011 -2013 yıllarında yürütülmüştür. Basit tesadüf örnekleme
sistemine göre yapılan çalışma sonucunda köylerin tamamı zararlı ile bulaşık bulunmuş, bulaşma
oranı ise %1-%45 arasında değişmiştir. Böğürtlen akarının laboratuar koşullarında tomurcuktan
çıkışı 17.04.2011 ve 13.04.2012 tarihlerinde başlamış 24.05.2011 ve 11.05.2012 tarihlerinde
sona ermiştir. Bitki çiçeklerinde zararlının herhangi bir biyolojik dönemine rastlanılmamıştır.
Zararlının nimf erginlerine meyvede yeşil ve olgunlaşma dönemlerinde rastlanılmıştır. Doğal
düşman olarak avcı akar Neoseiulus californicus (Mc Gregor) (Acari: Phytoseiidae) ve
Cecidomyid saptanmıştır. Zararlının mücadelesine yönelik pestisit denemeleri Tesadüf Blokları
Deneme Deseninde 4 tekerrürlü olarak Yalova Atatürk Tarım İşletmesi Müdürlüğü’nün
bahçesinde 2012 ve 2013 yıllarında yapılmıştır. Denemeye mikronize kükürt %80 WG, kireçkükürt ve soya yağının üç farklı konsantrasyonları alınmıştır. Deneme sonucunda mikronize
kükürdün % 0,7 lik konsantrasyonu %97 ve %98.1 etki ile en iyi sonucu vermiştir. Mikronize
kükürdün % 0,6 lık konsantrasyonu sırasıyla %94 ve %95.1’lük bir etki göstermiştir. Kireçkükürt bulamacının % 8 lik konsantrasyonu ile mikronize kükürdün % 0,5 ‘lık konsantrasyonu
istatistiki olarak aynı grupta yer almış sırasıyla %91, %92 ve %92; %90.6 lık bir etki
göstermişlerdir. Soya yağının üç farklı konsantrasyonu içerisinde en iyi sonucu % 2 lik
konsantrasyonu vermiş ve sırasıyla % 48,6 ve %61.2 lık bir etki göstermiştir.
Anahtar Kelimeler: Böğürtlen, Rubus sp, Acalitus essigi, Eriophyidae, Kontrol
124
5.
Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–10 / 04–08 / 01-13
Antalya İli Nar Bahçelerinde Ağaç Sarıkurdu [Zeuzera pyrina
L. (Lepidoptera: Cossidae)]’nun Mücadelesine Esas Biyolojik
Parametrelerin Belirlenmesi ve Alternatif Mücadele
Metotlarının Araştırılması
Investigations on Biological Parameters and Alternative Struggle
Methods Based on Control of Zeuzera Pyrina L.
(Lepidoptera:Cossidae) in Pomegranate Orchards of Antalya
Province
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, (BATEM)
Antalya
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ali ÖZTOP
2011-2013
2011:14.000TL
2012:12.000TL
2013:9.000TL
Proje Özeti: Antalya ili nar plantasyonlarında 2011 ile 2013 yılları arasında yürütülen bu proje
çalışmasında nar bahçelerinde önemli bir zararlı olan Ağaç Sarı Kurdu’nun mücadelesine esas
biyolojik ve morfolojik kriterlerden dişi-erkek oranı, ömür uzunlukları, preovipozisyon, ovipozisyon
ve postovipozisyon süreleri yumurta sayıları, yumurta açılım oranları, larvaların toplu olarak
bulunma süreleri, Kanat açıklığı ve vücut uzunlukları belirlenmiştir. Mücadele çalışmalarına uygun
tuzak tipinin belirlenmesi için, değişik tuzak tipleri etkinlik denemelerine alınmış ve Delta Tip
tuzaklar etkin bulunmuştur.
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Biyolojik preparatlardan (Beauveria bassiana (Balsamo) Vuillemin (ş8Hyphomycetes) ve
Metarhizium anisopliae (Metschn.) Sorokīn (Hypocreales) Ağaç Sarı Kurdu mücadelesinde
kullanılmış ve Beauveria bassiana’ nın daha etkin olduğu tespit edilmiştir. Delta tip tuzaklar,
feremon ve biyolojik preparatlar ile çeşitli kombinasyonlar oluşturulmuştur. Sonuçta Biyolojik
preparat +Feremonlu Tuzak kombinasyonunun %84’ lük bir etki gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışma
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından desteklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Nar, Ağaç Sarı Kurdu, Mücadele, Tuzak
125
6.
Proje No
Proje Başlığı
109- O- 807 (TÜBİTAK)
Türkiye ve Yunanistan’da Yaprakbiti Parazitoitlerinin
(Hymenoptera: Braconidae: Aphidiinae) Moleküler ve
Ekolojik Çeşitliliğinin Ortaya Konulması
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müd
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Serdar SATAR
Yardımcı Araştırmacılar
Mehmet KARACAOĞLU
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2011-2013
Projenin Toplam Bütçesi
2012: 70.000
2013: 110.000 TL
Proje Özeti: Yaprakbitleri tarımsal ekosistemdeki bitkilerin özsuyunu emerek, virüsleri
taşıyarak ve bitki yapraklarında oluşturdukları ballımsı madde nedeni ile bitkilerin
fotosentezine engel olarak ciddi ürün kayıplarına sebep olabilirler. Yaprakbitinin doğal
düşmanları arasında Aphidinae (Hymeenoptera: Braconidae) alt familyasına bağlı yaprakbiti
parazitoitleri önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye ve Yunanistan’da yaprakbiti
parazitoitlerinin (Hymenoptera: Braconidae: Aphidiinae) moleküler ve ekolojik çeşitliliğinin
ortaya konulmasını kapsayan çalışmada Hatay, Adana, Osmaniye, Mersin, Antalya, Muğla ili
ile ilçelerindeki tarım ve tarım dışı alanlarda bulunan yaprakbiti türleri üzerindeki
parazitoitler düzenli olmayan çıkışlar yapılarak toplanmıştır.
Yapılan sürvey çalışmaları sonucunda alınan 2299 örnekten 121 bitki üzerinde 75 adet
yaprakbiti türü ve bu yaprakbiti türleri üzerinde 20 adet parazitoit türü belirlenmiştir.
Toplanıp teşhis edilen parazitoit birey saysısı ise 43475 adet olmuştur. Bölgede en yaygın
rastlanılan parazitoit türleri ise Binodoxys angelicae, Diaeretiella rapae, Aphidius colemani,
Lysiphlebus confusus, ve Lysiphlebus fabarum olmuştur. Bunun yanında, sürvey
çalışmalarında Akdeniz bölgesi yaprakbiti parazitoitleri için rezervuar bitki araştırması
sonucunda, Solanum nigrum, it üzümü, bitkisinin rezervauar bitki olmaya aday bir bitki
olduğu ama üzerinde çalışılması gerektiği kanısına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Aphidius colemani, Braconidae, Aphididae, Parazitoit, Biyolojik
Mücadele
126
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Elazığ ve Batman İlleri Çilek Alanlarındaki Bitki
Paraziti Nematod Türlerinin Tespiti ve Bunlara Karşı
Mikoriza, Leonardit ve Suni Gübrelerin Etkilerinin
Araştırılması
Determination of Plant Parasitic Nematodes in Strawberry
Fields Elazig and Batman Provinces and Investigation of the
Effects of Fertilizers, Leonardit and Mycorrhiza Against to
Them
Projeyi Yürüten Kuruluş
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Uzm. Mehmet KILIÇ
Proje Yürütücüsü
Aydın PEÇEN
Yardımcı Araştırmacılar
Uygar Serkan KARAKAŞ
Aysel BARS ORAK
Şenay SEVİM
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2016 - 31.12.2017
45000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma çilek ekim alanlarında bulunan bitki paraziti nematod türlerinin
belirlenmesi ve inorganik gübre, mikoriza ve leonardit uygulamalarının açık tarla koşullarında
çilek yetiştiriciliğinde verime ve nematod popülasyonuna etkilerini araştırmak amacıyla 20162017 yıllarında Elazığ ve Batman İllerinde yürütülecektir. Bu amaçla çilek alanlarından illeri
temsil edecek yerlerden, yeterli sayıda toprak ve bitki örnekleri alınacaktır. Alınan örnekler
laboratuvara getirilecek ve örneklerden farklı yöntemler kullanılarak bitki paraziti nematodlar
elde edilmeye çalışılacaktır. Elde edilen nematodların preparatları hazırlanarak tür teşhisleri
yapılacak ayrıca kullanılan organik ve inorganik maddelerin nematodlar üzerine etkilerine
bakılarak nematodların popülasyon değişimleri belirlenecektir.
Çalışma sonucunda Elazığ ve Batman İlleri çilek ekim alanlarında nematod türleri ve
yapılan uygulamaların bitki verimine etkisi belirlenecektir. İleride yapılacak kültürel
tedbirlere ve iyi tarım uygulamalarına katkı sağlaması yönünden önem arz etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Elazığ, Batman, Mikoriza, Leonardit, Suni gübre, Çilek,
Nematod
127
3.
Proje No
Proje Başlığı
Karadeniz İhracatçılar Birliği
Projeyi Yürüten Kuruluş
Fındık Kokarcası [(Palomena prasina L.) (Hemiptera:
Pentatomidae)] Mücadelesinde Farklı Mücadele
Yöntemlerinin Etkinliğinin Araştırılması
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Karadeniz İhracatçılar Birliği
Proje Yürütücüsü
Çiğdem KÖSE
Yardımcı Araştırmacılar
Ebru GÜMÜŞ,
Dr. Arzu SEZER
Selda KAYALAK BALIK
Fatih ÖZDEMİR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015-31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 38.000 TL
2016: 33.000 TL
Toplam Bütçe:71.000 TL
Proje Özeti: : Türkiye dünyanın en önemli fındık üretici ülkesi olup, dünya fındık
üretiminin yaklaşık %75’i ülkemiz tarafından gerçekleştirilmektedir. Tarımsal ürün
ihracatımızda yaklaşık % 15- 20’lik payı olan fındığın en önemli özelliklerinden birisi,
ülkemize getirdiği döviz girdisinin tamamını milli kaynaklardan sağlamasıdır. Dünya fındık
üretiminin ortalama % 70’ini gerçekleştiren Türkiye’yi sırasıyla İtalya, ABD, Kafkas
Ülkeleri (Azerbaycan + Gürcistan), İspanya izlemektedir. Türkiye’de yaklaşık 697 bin
hektar alanda fındık üretimi yapılmakta olup, dünya fındık üretim alanlarının % 77’si
ülkemizde bulunmaktadır (Anonymus, 2013). Türkiye, birim alandan elde edilen fındık
üretim miktarı açısından diğer önemli fındık üreticisi ülkelerin çok gerisindedir. Genel olarak
hastalık ve zararlılar verim düşüklüğünde önemli bir rol oynamaktadır. Fındık kokarcası
(Palomena prasina L.) fındıkta ekonomik zarara neden olan zararlılardan biridir ve fındıkta
meydana getirdiği karamuk ve şekilsiz iç zararları direk verimi etkileyerek ürün kaybına,
lekeli iç zararı ise ürünün kalitesini etkileyerek pazar değerini düşürmektedir. Özellikle son
yıllarda üreticilerden gelen şikâyetler yanında fındık ihracatı ile uğraşanlardan da lekeli iç
zararıyla ilgili problemler gündeme gelmektedir. Palomena prasina L.’nin mücadelesinde;
kışlamış erginlerin çıkışına göre nisan ayının ikinci yarısında ilaçlama gerekmektedir. Ancak
bu dönemde fındık kurdu ilaçlaması yapıldığından ve bu fındık kokarcasına da etkili
olduğundan fındık kokarcası için ayrı bir ilaçlama yapılmamaktadır. Ayrıca üreticiler bu
zararlının direk zararını görmedikleri için, teknik talimatta yer almasına rağmen Temmuz
ayında ki nimf ilaçlamasını yapmamaktadırlar.
Buradan yola çıkarak bu proje ile; Palomena prasina L.’nın mücadelesinde zirai mücadele
teknik talimatına uygun yapılacak olan kimyasal mücadele ile böceğin bazı dönemlerini
yabancı otlarda geçirmesi ve daha sonra fındığa geçmesi dikkate alınarak yapılacak olan
yabancı ot mücadele yöntemleri ve Fındık kurdu mücadelesi yapılan dönemde yapılacak
kimyasal mücadele ile farklı yabancı ot mücadele yöntemlerinin birlikte denenerek fındık
kokarcası popülasyonu ve dolayısıyla ortaya çıkardığı zarara etkisinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.Çalışma, 2015–2016 yıllarında Giresun ilinde gerçekleştirilecektir. Deneme
parsellerinde 6 farklı uygulama yapılacak ve bu parsellerde sezon boyunca böcek
popülasyonu takip edilecektir. Bu parsellerden hasat edilecek meyvelerde ise böceğin
oluşturacağı zararlar belirlenmeye çalışılacaktır. Projenin son yılında ise; sonuçların
aktarılması ve çiftçilerin mücadele konusunda bilgilendirilmesi için Giresun, Ordu ve
Trabzon illerini kapsayan çiftçi günleri ve çiftçi eğitimleri gerçekleştirilecektir.
128
4.
Proje No
Proje Başlığı
Ordu Üniversitesi BAP
Projeyi Yürüten Kuruluş
Farklı fındık çeşitlerinin Fındık Galsineği, Mikomya
coryli (Kieffer 1901) (Diptera: Cecidomyiidae) zararına
duyarlılığı üzerine çalışmalar
Fındık Araştırma İstasyonu
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Ordu Üniversitesi BAP
Proje Yürütücüsü
Yrd. Doç. Dr. Ali GÜNCAN
Yardımcı Araştırmacılar
Ziraat Yük. Müh. Ebru GÜMÜŞ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.07.2013- 31.12.2014
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 15.000 TL
Proje Özeti: Türkiye, fındık üretiminde dünyada, %70’lik bir üretim ile birinci sırada yer
almaktadır. Bununla birlikte hastalık, zararlı, yabancı otlar ve yanlış kültürel uygulamalar
nedeniyle her yıl üretimde kayıplar söz konusu olmaktadır. Fındık yetiştirilen alanlarda sorun
olan ana zararlılar arasında yer almamakla birlikte Fındık gal sineği, Mikomya coryli (Kieffer
1901) (Diptera: Cecidomyiidae) oldukça yaygınlık göstermektedir. Fındık gal sineği
yapraklarda galler oluşturarak yaprakların kurumasına neden olurken, zuruflarda oluşturduğu
galler sonucu meyvenin büyümesini engellemektedir. Önemli ihraç ürünlerinden olan
fındıkta birim alandan alınan verimin arttırılması için zararlıya karşı alternatif mücadele
yöntemleri üzerine çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden biride
zararlıya karşı dayanıklı tür ve çeşitlerin belirlenmesi ve yetiştirilmesidir. Bu bağlamda Ordu
Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ofisi tarafından desteklenen bu proje ile 2014
yılında Fındık Araştırma İstasyonu koleksiyon parselinde Fındık gal sineği M. coryli’nin
farklı fındık çeşitlerindeki zarar oranları saptanarak, zararlının tercihi ve çeşitlerin
duyarlılıkları belirlenmeye çalışılmıştır.
Fındık Araştırma İstasyonu koleksiyon parselinin 2013 yılında zararlı ile bulaşık
olduğu tespit edilmiş ve 2014 yılında zararlının ergin çıkışlarının belirlenmesi amacıyla
Şubat ayından itibaren sarı yapışkan tuzaklar asılarak günlük kontrollerle ergin çıkışı
izlenmiştir. İlk ergin çıkışı mart ayının son haftasında gerçekleşmiş ve bu tarihten itibaren
koleksiyon parselinde yer alan 18 fındık çeşidinde haftalık olarak zarar oranlarının
belirlenmesi için her çeşitten 10 ocakta sayımlar yapılmıştır. Sayımlarda her çeşitte 10
ocaktan toplamda 30 adet yaprak (toplamda 540 adet) toplanıp ayrı ayrı kese kağıtlarına
alınarak laboratuvara getirilmiştir. Laboratuvarda ilk olarak alınan yaprak örneklerindeki gal
sayısı kaydedilip ardından stereo binoküler altında gallerin diseksiyonu sonucu içerisindeki
larvaların sayısı kaydedilmiştir. Yaprak gallerinin görülmesinden iki hafta sonra zuruflardaki
gallerin belirlenmesi için her çeşitten 20 (her ocakta 2 adet zuruf) toplamda 360 zurufta gal
olup olmadığına bakılmış ve bulaşık ve bulaşık olmayan zuruf sayıları kayıt edilmiştir.
Verilerin istatistiki analizi ve rapor oluşturma işleri devam etmektedir.
129
5.
Proje No
Proje Başlığı
EUPHRESCO II
Projeyi Yürüten Kuruluş
Önemli Karantina Zararlısı Drosophila suzuki
Matsumura (Diptera: Drosophilidae)’nin Meyve
Bahçelerinde Tespiti ve Sürvey Protokolünün
Hazırlanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Vildan BOZKURT
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Ayşe ÖZDEM
Erdoğan AYAN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015/31.01.2016
Projenin Toplam Bütçesi
2015 Yılı: 50 000TL
2016 Yılı: 40 000TL
Proje Özeti: Avrupa Birliği 7. Çerçeve programı kapsamında yürütülen EUPHRESCO II
projesi “IPM Strategies against Drosophila suzukii (IPMDROS)”nin amacı meyvelerde
ekonomik önemde zarar yapan D. suzuki’nin mücadelesine yönelik olarak Entegre
Mücadele programlarının (IPM) geliştirilmesidir. Alt proje olarak Ülkemizde yürütülecek
olan sürvey çalışmaları ile önemli bir karantina zararlısı olan D. suzuki’nin varlığı
araştırılarak, ülkemizdeki durumunun açıklığa kavuşturulması hedeflenmektedir. Çalışma
sonucunda zararlının ülkemizdeki durumu ortaya konularak, tespit edilmesi halinde ise
zararlının bulunduğu alanlar ve populasyon durumu belirlenmiş olacaktır. Böylece,
zararlının varlığı erken dönemde belirlenmiş olacak ve zararlı organizmanın eradikasyonu
için uygulanması gereken tedbirlerin zamanında alınması sağlanmış olacaktır.
Yumuşak ve sert çekirdekli meyve ağaçlarının bulunduğu bölgelerde yürütülecek olan
sürveylerde cezbedici tuzaklar kullanılacaktır. Ayrıca, Bakanlığımıza bağlı il ve ilçe
müdürlükleri, Zirai karantina Müdürlüklerindeki teknik elemanlar için, zararlının tanınması,
zarar şekli ve sürvey çalışmaları konusunda eğitim çalışmaları yapılacaktır. Ayrıca, konu ile
ilgili üreticiler ve sektöre yönelikbilgilendirme toplantıları düzenlenecektir. Çalışma 2015–
2016 yıllarında önemli meyve yetiştiriciliği yapılan illerde yürütülecektir.
Anahtar Kelimeler:Türkiye, Drosophila suzukii, Sürvey, Karantina,
130
6.
Proje No
Proje Başlığı
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü (Bilgi)
Akdeniz Meyvesineği Ulusal Mücadele Projesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Naime Z. ELEKCİOĞLU
Yardımcı Araştırmacılar
Murat ÖLÇÜLÜ
Adalet HAZIR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015 - 30.12.2019+2
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Poje Özeti: Akdeniz meyvesineği ile toplu mücadeleyi konukçusu olduğu tüm ürünlerde ülke
genelinde yaygınlaştırmak amacıyla 2015-2019+2 çalışılacak olan bu proje 5 aşamada
yürütülecektir.
Bu aşamalar;
1-Eğitim
2-İzleme (Monitoring)
3-Mücadele
4Hasat ve hasat sonrası
kontroller 5-AR-GE
5-1)-Alternatif mücadele yöntemlerinin kullanılması
- Kısır böcek üretiminin faaliyete geçirilmesi ve uygulanması
5-2)- Biyoteknik preparatların geliştirilmesi
- Yerli tuzak üretimi
5-3)- Erken uyarı sistemlerinin çalışılması
Proje Adana, Hatay, Mersin, Osmaniye, Antalya, İzmir, Aydın, Muğla, Ankara, Burdur, Isparta,
Kırşehir, Konya, Yalova Bursa, Bilecik, Kocaeli, Sakarya, Balıkesir, Samsun, Rize’de
yürütülecektir.
Anahtar Kelimeler : Akdeniz meyve sineği, izleme, mücadele, erken uyarı
131
DEVAM EDEN PROJELER
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-14 / 10-02 / 01 - 17 (Doktora)
Gaziantep, Kahramanmaraş ve Adıyaman İllerinde
Bademde Zararlı Böcek Türleri, Önemli Türün
Mücadelesine Yönelik Bazı Biyolojik Özellikleri ile
Parazitoit ve Predatörlerinin Belirlenmesi
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
Hakan USANMAZ
Yardımcı Araştırmacılar
Doç. Dr. M. Murat ASLAN (Danışman)
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2015 - 31.12.2017
1. Proje No:
Proje Başlığı
2015: 5000.TL
2016: 5000 TL
2017: 5000 TL
Proje Özeti : Badem ilk olarak İran, Türkiye, Suriye ve Filistin de yetiştirilmiş, buralardan da
Yunanistan, Kuzey Afrika, İtalya ve İspanya’ya, sonraki dönemlerde ise Kuzey Amerika’ya
götürülmüştür ve bilhassa Kaliforniya’da 1940 yıllarından sonra badem yetiştiriciliğinde önemli
ilerlemeler kaydedilmiştir. Badem ağaçları kuzey yarımkürede 30-44 enlem dereceleri arasında,
güney yarımkürede ise 20-40 enlem dereceleri arasında yetiştirilmektedir. Ayrıca 600-1000 metre
yüksekliklerde badem üretimi rahatlıkla yapılabilmektedir.
Projenin Toplam Bütçesi:
Son yıllarda, özellikle GAP (Güneydoğu Anadolu Bölgesi) bölgesinde badem fidanlıkların
arttığı gözlenmektedir. Devletin sertifikalı fidana destek vermesi ile kapama bahçeler tesis
edilerek yapılan üretim artmıştır (Atlı ve ark., 2011).
Bu artışa bağlı olarak gerek üreticilerden gelen şikayetler gerekse yapılan gözlemler
sonucu zararlıların badem ağaçlarında zararlanmalara sebep olması ile önemli düzeyde ürün
kayıpları yaşanmaktadır. Bu çalışma; Güneydoğu Anadolu bölgesinde badem üretimi açısından
gelişmeye uygun iller olan ve büyük bir potansiyele sahip Gaziantep, Kahramanmaraş ve
Adıyaman illerinde yürütülecektir. Yapılacak bu çalışma ile badem alanlarında zararlı olan böcek
türleri belirlenecek ; önemli türün popülasyon değişimleri, mücadelesine yönelik bazı biyolojik
kriterler ile doğal düşmanları tespit edilecektir.
Böylece badem alanlarında entegre mücadelenin yapılabilmesi için bilinmesi gerekli olan
zararlıların ve doğal düşmanlarının durumu ortaya konacaktır.
132
2.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM–BS–14/ 08 - 05/ 01 - 18
Bingöl İli’nde Bazı Kültür Bitkilerinde Bitki Paraziti
Nematod Türleri ve Yayılışlarının Belirlenmesi
Determination of Plant Parasitic Nematode Species and
Their Prevalences Cultivated Plants in Bingöl Province
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Uygar Serkan KARAKAŞ
Yardımcı Araştırmacılar
Mehmet KILIÇ,
Aydın PEÇEN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015 - 31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
25.000
Proje Özeti
Bitkisel üretimde ekonomik olarak verim kayıplarına neden olan zararlılar içerisinde
nematodlar bitki koruma açısından önemli ve mücadelesi zor zararlı gruplarından birini
teşkil etmektedir.
Bu çalışma Bingöl İli buğday, sebze, elma ve ceviz alanlarında sorun olan önemli bitki
paraziti nematod türlerinin belirlenmesi ve yayılışlarının tespiti amacıyla 2015-2016
yıllarında yürütülecektir. Bu amaçla buğday, sebze ve meyve alanlarından ili temsil edecek
yerlerden, yeterli sayıda toprak ve bitki örnekleri alınacaktır. Örnekler buğday alanlarından
süt olum ve hasat dönemi, sebze ve meyve alanlarından ise hasada yakın dönemde
alınacaktır. Alınan örnekler laboratuvara getirilecek ve örneklerden farklı yöntemler
kullanılarak bitki paraziti nematodlar elde edilmeye çalışılacaktır. Elde edilen nematodların
preparatları hazırlanarak tür teşhisleri ve yayılışları belirlenecektir.
Çalışma Nematoloji konusunda temel çalışma olma özelliğine sahip olup sonucunda Bingöl
İli’nde söz konusu ürünlerde nematod türleri ve yayılışları belirlenecektir. İleride yapılacak
kültürel tedbirlere ve iyi tarım uygulamalarına katkı sağlaması yönünden önem arz
etmektedir.
Anahtar Kelimeler
Bingöl, buğday, sebze, elma, ceviz ve nematod
133
3. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-14 / 08-03 / 01 - 19
Marmara
Bölgesi
Meyve
Bahçelerinde
Akdeniz
Meyvesineği’nin [Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera:
Tephritidae)]’ Biyo-ekolojisi, Zararı, Yayılışı ve Alınacak
Önlemlerin Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
Destekleyen Bilecik, Bursa, Kocaeli ve Sakarya, Gıda Tarım Hayvancılık
Bakanlığı İl ve İlçe Müdürlükleri,
Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracat Birliği,
Gürsel ÇETİN
Proje Yürütücüsü
Projeyi
Kuruluş
Başlama- Bitiş Tarihleri
Cemil HANTAŞ,
Pınar GÖKSEL,
Dr. Mehmet Emin AKÇAY
01.01.2015.- 31.12.2017
Projenin Toplam Bütçesi:
22.000 TL
Yardımcı Araştırmacılar
Proje Özeti: Akdeniz meyvesineği dünyanın en tahripkar zararlılarından biri olarak kabul
edilir. Diğer meyve sineklerine göre serin iklim bölgelerine daha kolay adapte olduğu, daha
hızlı çoğaldığı ve 200 den fazla konukçusunun bulunduğu bilinmektedir. Marmara Bölgesi’nde
ekonomik olarak yetiştirilen meyvelerden erik, şeftali, elma, armut, ayva, incir, Trabzon
hurması, kivi ve üzüm bu zararlının başlıca konukçularındandır. Karantinaya tabi ve ihracatta
toleransı sıfır olan zararlı son yıllarda bölgemiz (Bilecik, Bursa, Kocaeli, Sakarya ve
Yalova)’de bazı konukçu meyve türlerinde görülmektedir. Bu çalışma ile Akdeniz
meyvesineği’nin zarar yaptığı meyve türleri, meyve türlerindeki zarar oranı, yayılışı, bölgede
kışı geçirip geçirmediği, bulaşma yolları, popülasyon değişimi ve döl sayısı saptanacaktır.
Çalışma sonucunda elde edilen bulgulara göre alınması gereken önlemler de belirlenecektir.
Proje bütçesi 2015 yılında yürürlüğe gireceğinden çalışmaya 2015 yılında Marmara
Bölgesinde başlanılacaktır.
134
TAGEM-BS-14 / 09-08 / 01 - 20
Yalova ve Bursa İlleri Ağaç, Ağaççık ve Çalı Grubu Dış
Mekan Süs Bitkilerinde Zararlı Türlerin Tespiti ile Yaygın
Türün Biyolojik Mücadelesine Esas Doğal Düşmanlarının
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
4. Proje No:
Proje Başlığı
Destekleyen Bursa, Sakarya ve Yalova Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı İl ve
İlçe Müdürlükleri,
Dış mekân süs bitkileri üretici ve pazarlama firmaları
Pınar HEPHIZLI GÖKSEL
Proje Yürütücüsü
Projeyi
Kuruluş
Yardımcı Araştırmacılar Gürsel ÇETİN
Cemil HANTAŞ
Dr. Kamil ERKEN
Başlama- Bitiş Tarihleri 01.01.2015- 31.12.2017
Projenin Toplam Bütçesi: 18.000 TL
Proje Özeti: Süs bitkileri ülke ekonomisine katkı sağlayan önemli sektörlerden biri olarak
kabul edilmektedir. Ağaç, ağaççık ve çalı grubu dış mekan süs bitkileri Yalova ve Bursa
illerinin ekonomisinde önemli bir yere sahiptir.
Zararlı böcek ve akarlar süs bitkilerinin görünümünü ve kalitesini bozarak önemli
ekonomik kayıplara yol açmaktadırlar. Kaliteli ve sağlıklı süs bitkileri elde etmek ve ülke
ekonomisine katkı sağlamak amacıyla dış mekan süs bitkilerinde zararlıların belirlenip
mücadele programlarının hazırlanması gerekmektedir. Çalışma bölgemizde dış mekan süs
bitkilerinde geniş kapsamlı yapılacak ilk çalışma olması nedeniyle, uygulayıcı teknik
teşkilatların, araştırmacıların ve üreticilerin bilgi birikimine önemli katkılar sağlayacaktır.
Bu çalışmada ilk 2 yıl dış mekan süs bitkilerindeki zararlı böcek ve akar türleri ile genel
predatörler ve parazitoitler saptanacaktır. Son yıl yapılacak sürveylerde ise yaygın görülen
zararlı türün biyolojik mücadeleye temel oluşturacak, predatör ve parazitoitlerinin yoğunlukları
belirlenecektir.
Proje bütçesi 2015 yılında yürürlüğe gireceğinden çalışmaya 2015 yılında
Marmara Bölgesinde başlanılacaktır.
135
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13 / 08-01 / 01 – 20 (Doktora)
Tekirdağ İli Sert Çekirdekli Meyve Ağaçlarında Bulunan
Buprestidae (Coleoptera) Türleri, Yoğunlukları, Doğal
Düşmanları ve Önemli Capnodis Türünün Mücadelesine
Yönelik Bazı Biyolojik Kriterlerin Belirlenmesi
Tekirdağ Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü
Damla ZOBAR
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Müjgan KIVAN
Serkan CANDAR
A. Semih YAŞASIN
2014-2016
5.
Proje No:
Proje Başlığı
Başlama- Bitiş Tarihleri
2014: 18000 TL
2015: 10000 TL
2016: 5000 TL
Proje Özeti : Çalışma Tekirdağ ilinde sert çekirdekli meyve üretilen Merkez, Şarköy ve Malkara
ilçelerinde 2014 yılı Ocak ayında başlamış olup ilk üç aylık süreçte arazi ve laboratuar
çalışmalarında kullanılacak olan tuzak, yapışkan, Japon şemsiyesi gibi malzemelerin temin ve
satın alma işlemleri gerçekleştirmiştir. Popülasyon takibi ve biyolojik gözlemler amacıyla MartKasım ayları arasında arazide; göz ile inceleme, kültüre alma, tuzakla yakalama ve darbe
yöntemleri kullanılarak çalışmalar gerçekleştirilmiştir.
Projenin Toplam Bütçesi:
Çalışma alanı içerisinde 10 dekar büyüklüğünde her biri farklı anaç ile (MaxMa, Gisela 5 ve
Kuşkirazı) kurulmuş, 3 bahçe seçilerek, bu bahçelere tuzak materyalleri kurulmuştur. Gözlem
bahçeleri ve çalışma alanı içerisinde yer alan kiraz (2894da), erik (172da) ve şeftali (288da)
ağaçları ve bahçelerinin %10'unda örnekleme, gözlem çalışmaları yapılmıştır. Bu alanlardan
toplanan veri ve örnekler kayıt edilmiştir. Toplanan ölü materyaller uygun olarak hazırlanıp, etiket
bilgileri kayıt edilerek koleksiyon oluşturulmuştur. Bu örnekler teşhis için konu uzmanı kişilere
gönderilmiştir. Araziden toplanan Capnodis sp. erginleri yarısı erkek yarısı dişi olmak üzere
10'arlı gruplar halinde 26-27°C, 16:8 fotoperiyot ve %50±5 nem koşullarında, 25x25x35cm
ölçülerinde kafeslere konularak laboratuvar kültürleri oluşturulmuştur.
Çalışmanın ilerleyen kısmında önemli Capnodis sp.’nin doğa koşullarında üç farklı kiraz çeşidi
üzerinde ve laboratuarda sentetik diyet üzerinde biyolojisi çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler : Sert Çekirdekliler, Buprestidae, Capnodis sp., Doğal Düşman,
Tekirdağ
136
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13 / 08-07 / 01 – 21
Aydın İlinde Sarılop ve Bursa Siyahı İncir Çeşitlerinde
Akdeniz Meyve Sineği (Ceratitis capitata (Wiedermann)
(Diptera:Tephritidae)’nin Durumunun Belirlenmesi
İncir Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
ADÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü
Eşref TUTMUŞ
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Prof. Dr. Tülin AKŞİT
Dr. Özlem DOĞAN
01.01.2014 – 31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi:
30.000 TL
6. Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti: Aydın ili polikültür üretimin yapıldığı önemli merkezlerden birisidir. Türkiye’de
yetiştirilen meyve çeşitlerinin hemen tamamı Aydın’da yetiştirilmektedir. Bu meyvelerin birçoğu
Akdeniz meyve sineği (Ceratitis capitata (Wiedemann), Dipt.:Tephritidae)’nin konukçuları
arasındadır. Aydın ilinde yetiştirilen ve ekonomik değeri yüksek olan incir Türkiye’nin önemli
ihraç ürünleri arasındadır. Türkiye’de incir üretiminde Aydın ili ilk sırada yer almaktadır. Aydın
ilinde incir bahçelerinde feromon tuzaklarında C.capitata erginlerinin yakalandığı, fakat
meyvelerdeki bulaşma oranının tam belirlenemediği bilinmektedir. Bu nedenle, ekonomik öneme
sahip Sarılop (Ficus carica cv. Sarılop) ve Bursa siyahı (Ficus carica cv. Bursa siyahı) incir
çeşitlerinde Akdeniz meyve sineğinin ergin popülasyon değişimi, biyolojisi ve incir
meyvelerindeki bulaşma oranını tespit etmek amacıyla bu çalışma ele alınmıştır.
2014 ve 2015 yıllarında yürütülecek arazi denemelerinin 1. Yılında, feromon+cezbedici
tuzaklar, temmuz ayı başında bahçelere asılmış ve her hafta yapılan kontrollerle yakalanan
erginler kaydedilmiştir. Ayrıca, tuzakların asılmasından hasat sonuna kadar her hafta, meyve
örnekleri alınarak bulaşma oranı belirlenmeye çalışılmıştır. Tuzaklar çeşitlerin hasadından sonra
kaldırılmıştır. Ayrıca, zararlının incirdeki (Sarılop ve Bursa siyahı) biyolojisi laboratuvar
koşullarında incelenecektir.
Çalışma sonucunda C.capitata’nın Aydın ilinde Sarılop ve Bursa siyahı incir çeşitlerinde
zararlı olup olmadığı, popülasyon değişimi, incir meyvesindeki biyolojisi hakkında bilgi elde
edilmiş olacaktır.
137
TAGEM-BS-13 / 10-02 / 01 – 23 (Doktora)
Muğla ve Manisa İlleri Badem Ağaçlarında Böcek ve
Akar Türleri, Önemli Zararlı Türlerin Popülasyon
Değişiminin ve Mücadelesine Yönelik Bazı Biyolojik
Özelliklerinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü / Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Uzm. M. Fatih TOLGA
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2014 – 31/12/2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014 Yılı: 27.200 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2015 Yılı: 14.800 TL
2016 Yılı: 12.250 TL
Toplam 54.250 TL
Proje Özeti: Proje çalışmalarına ocak ayından itibaren başlanmıştır. Bu amaçla, Muğla ili,
Fethiye ve Datça ilçeleri ile Manisa ili Akhisar ve Kula ilçelerinde olmak üzere toplam 90
bahçede survey çalışmaları yürütülmüştür. Söz konusu ilçelerden alınan örnekler
laboratuvarda incelenerek zararlı ve yararlı türler kaydedilmiş, larva ve ergin öncesi
dönemde olan bireyler kültüre alınarak erginleri elde edilmiştir.
7. Proje No:
Proje Başlığı
Projenin birinci yılının (2014) sonunda, ana zararlı belirlenmiş, ayrıca Muğla ili Datça
ilçesinde asılan tuzaklar ile zararlı türlerin popülasyon değişimleri takip edilmiştir. Çalışma
süresince incelenen her tarlada bitkinin fenolojik dönemi, mücadele açısından yapılan tüm
uygulamalar ve ilaçlamalar kaydedilmiştir.
138
8.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12 / 08-09 / 01- 30
Projeyi Yürüten Kuruluş
Antalya İli Nar Bahçelerinde Bulunan Bitki Paraziti
Nematod Türlerine Karşı Çeşit Reaksiyonları
BATEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Selda ÇALIŞKAN
Yardımcı Araştırmacılar
Ali ÖZTOP,
Atilla ÖCAL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2013 - 31/12/2015
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 10.000 TL
2014: 5.000 TL
2015: 4.000TL
Proje Özeti: Bu projede Antalya ili nar üretim alanlarında bitki paraziti nematodların tespiti,
tespit edilen nematodların morfolojik olarak belirlenmesi-moleküler teşhisi, bölgelere göre
yaygınlık haritalarının çıkarılması, yaygın Kök-ur nematod türüne karşı nar çeşitlerinin
reaksiyonlarına bakılması amaçlanmıştır. Projede 2014 yılı Nisan- Mayıs ile Eylül - Ekim
ayları arasında nar üretim alanlarında (Alanya, Kaş, Finike Gazipaşa ve Kumluca
ilçelerinden) örneklemeler yapılmış ve GPS verileri kaydedilmiştir. Örnekleme yapılan
alanlarda toplam 43 adet toprak ve bitki kök örneği alınmıştır. Arazi çalışmaları kapsamında
alınan toprak örneklerinden elde edilen bitki paraziti nematodların mikroskopta sayımları
yapılarak daimi preparatları tamamlanarak teşhise hazır hale getirilmiştir.
Nar çeşitlerinden sterilize edilen kumlu toprak (%85 kum, %10 mil ve % 5 toprak)
içeren saksılarda çelik yoluyla dikimi yapılmıştır. Kullandığımız nar çeşitleri; Hicaznar,
Batem Esinnar, Batem Hicrannar, Batem Yılmaznar, Batem Onurnar, Ekşilik (01 N 07),
Katırbaşı’dır.
Bu rapor dönemi için planlanan arazi çalışmaları ve daimi preparatların hazırlanması
tamamlanmıştır. Gelecek dönem survey, elde edilen nematodların morfolojik olarak
belirlenmesi, moleküler teşhis ve çeşit reaksiyonu çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır.
139
9.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12 / 08-09 / 01- 31
Projeyi Yürüten Kuruluş
Portakal Güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill.
(Lepidoptera: Pyralidae)]’nin Nar’da Mücadelesine
Esas Gün-Derece Modelinin Oluşturulması ve
Moleküler Tanısı
Biyolojik Mücadele Araşt. İst. Md., Adana
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Naim ÖZTÜRK
Yardımcı Araştırmacılar
Selçuk ULUSOY
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2013 – 31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 10.000.
2014: 7.000
2015: 7.000
Proje Özeti: Bu çalışmada; ülkemizde özellikle Akdeniz ve Ege Bölgesi narlarının önemli
zararlısı olan Portakal güvesi [Cryptoblabes gnidiella Mill. (Lep.: Pyralidae)]’ne karşı
mücadelede en uygun ilaçlama zamanını önceden tahmin etmek için “gün-derece modeli”nin
oluşturulması ve C. gnidiella’nın moleküler yöntemle tanısı yapılarak türe özgü teşhis modeli
ile farklı bölge ve konukçuya bağlı bireyleri arasındaki akrabalık ilişkilerinin incelenmesi
amaçlanmıştır. Bu rapor döneminde; daha önceden elde edilmiş 2008, 2009, 2010 yılı
verileri ile 2012 ve 2013 elde edilen veriler birlikte değerlendirilmiş ve C. gnidiella’nın
kimyasal mücadelesinin tahmin ve uyarısında kullanılacak olan 5 yıllık ortalama gün-derece
değerleri hesaplanmıştır.
C. gnidiella’nın moleküler tanısına yönelik çalışmalar tamamlanmış olup, tüm
bulgular sonuç raporunda verilecektir.
140
10. Proje No
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM-BS-11 / 04-08 / 01-15 (Doktora)
Denizli İli Nar Üretim Alanlarında Bulunan Zararlı
ve Yararlı Böcek Türleri, Önemli Zararlı Türün
Popülasyon Değişiminin ve Mücadelesine Esas Kritik
Biyolojik Dönemlerinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele araştırma İstasyonu Müdürlüğü/
Bornova
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Tevfik TURANLI
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Zeynep YOLDAŞ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2012-31/12/2014
Projenin Toplam Bütçesi
2012 : 11.600 TL
2013 : 15.600 TL
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
2014 : 8.000 TL,
Toplam: 35.200 TL
Proje Özeti: Çalışmada 2014 yılında survey bahçelerinden alınan örnekler laboratuvarda
incelenmiştir. Bulunan zararlı ve yararlı türler kaydedilmiş, ergin öncesi dönemde olan
bireyler de kültüre alınarak erginleri elde edilmiş ve teşhise gönderilmiştir.
Zararlı türlerin populasyon değişimlerini izlemek amacıyla Denizli ilinin Merkez ve
Buldan ilçelerine asılan tuzaklar ile zararlıların populasyon değişimleri haftalık olarak takip
edilmiştir. Çalışma süresince incelenen her bahçede bitkinin fenolojik dönemi, mücadele
açısından yapılan tüm uygulamalar, ilaçlamalar ve bakım işlemleri kaydedilmiştir.
Ana zararlının olan Harnup güvesi’nin popülasyon takibi, feromonlu tuzaklar ve yumurtalarva sayımlarına göre izlenerek mücadele zamanları belirlenmiştir. Ana zararlı ile birlikte
Nar yaprakbiti ve Nar beyazsineği’nin de mücadeleyi gerektirecek yoğunluğa ulaştığı
saptanmıştır.
141
11. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TÜBİTAK 1001
Ceviz (Juglans regia L.)‘de Entegre Mücadeleye Esas
Oluşturacak Bazı Çalışmalar İle Önemli Hastalık ve
Zararlıların Mücadelesinde Alternatif Yöntemlerin
Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İst. Md.’lüğü
TÜBİTAK
Dr. Ercan CANIHOŞ
Dr. Naim Öztürk
Dr. Serap T. Demiray
Dr. Adalet Hazır
2012 - 2015
172.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Projenin amacı;
-Cevizin bilinen en önemli hastalığı olan Ceviz antraknozu etmeni Gnomonia
leptostyla’ya karşı 42 ceviz genotipinin toleranslık düzeylerinin ortaya konulması,
-Ceviz antraknozuna karşı ülkemizde ruhsatlı olan zirai mücadele ilacına alternatif
olabilecek farklı fungusitlerin etkinliklerinin araştırılması,
-Cevizin ana zararlıları Elma içkurdu Cydia pomonella ve Ağaç sarıkurdu Zeuzera
pyrina’nın mücadelesi için biyoteknik mücadele yöntemlerinin (Gün-derece modelinin
uyarlanması, Çiftleşmeyi engelleme, Kitlesel yakalama) etkinliğinin araştırılması ve elde
edilecek verilerle cevizde entegre mücadele çalışmalarına bir temel oluşturulması,
-Teknik eleman ve üretici eğitimleri ile önemli ceviz hastalık ve zararlıları
konusunda broşür basılmasıdır.
142
12. Proje No
Uluslararası Atom Enerji Ajansı (RER / 5 / 020)
Projenin Başlığı
Balkanlar ve Doğu Akdeniz Ülkelerinde Meyve
Sineklerinden Korunma ve Mücadele Olanakları
Projenin İngilizce Başlığı
Controlling Fruit Flies in the Balkans and the Eastern
Mediterranean
Projeyi Yürüten Kuruluş
Adana Biyolojik
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
IAEA/FAO
Proje Yürütücüsü
Naime Z. ELEKCİOĞLU
Yardımcı Araştırmacılar
Murat ÖLÇÜLÜ
Mücadele
Araştırma
İstasyonu
Adalet HAZIR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje çalışmalarının değerlendirildiği 2013 yılı raporu tarafımızdan
hazırlanarak Türkiye Atom Enerjisi Ajansı’na sunulmuştur. Viyana (Avusturya)’da 25-27
Mart 2014’te proje koordinatörlerinin katıldığı bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda her
ülkenin yaptığı çalışmalar değerlendirilmiştir. Mücadele çalışmaları kapsamında; Akdeniz
meyvesineği popülasyon takibi 4 ilde (Adana, Hatay, Mersin, Antalya) toplam 61 turunçgil
bahçesinde yürütülmüştür. Tuzaklar asıldıktan sonra tüm yıl boyunca haftalık kontroller
yapılarak tuzaklara düşen Akdeniz meyvesineği ergin sayıları kaydedilmiştir. Popülasyon
takibi çalışmalarında Akdeniz meyvesineği bazı bahçelerde kış aylarında saptanmazken bazı
bahçelerde düşük popülsyonlarda da olsa varlığını devam ettirmiştir. Teknik elemanlarla
yapılan görüşmelerde dört ilde yapılan çalışmalarda, tuzaklarda zararlı populasyonuna
rastlanmasına rağmen meyvelerde herhangi bir bulaşıklık saptanmamıştır.
Bununla birlikte Mersin (Tarsus)’de Akdeniz meyvesineğinin konukçularından birer erik,
yenidünya, kayısı, şeftali, nektarin, nar, incir, mandarin, portakal bahçelerinde de zararlı
popülasyonu takip edilmiştir.
143
Proje No
TÜBİTAK-1001 (1130473)
Proje Başlığı
Akdeniz Bölgesi Muz Alanlarında Önemli Bitki
Paraziti
Nematodların
Yaygınlığı,
Popülasyon
Dalgalanması ve Zarar Durumlarının Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Aaştırma İstasyonu Müdürlüğü
Adana
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Dr. Adem ÖZARSLANDAN
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Hasan Pınar
Mustafa Ünlü
Dilek Dinçer
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013-2016
Projenin Toplam Bütçesi
123.000 TL
Proje Özeti: Ülkemiz’de Akdeniz bölgesinde iç tüketime yönelik olarak muz üretimi
yapılmaktadır. Muzda iç tüketimin karşılanması ile önemli düzeyde döviz çıktısının önüne
geçilmiş olacaktır. Muz üretiminde birçok sorun mevcuttur. Dolayısıyla sorunlarla mücadele
girdi fiyatlarını arttırmakta aynı zamanda verim ve kalitede önemli düşüşlere neden
olmaktadır.
Muzda biyotik streslerin en önemlilerinden başında nematod gelmektedir. Nematodlar muz
alanlarında ana zararlılarından biridir. Ülkemiz temel muz üretim alanları Anamur, Bozyazı,
Alanya, Gazipaşa ve kontrollü koşullarda muz yetiştiriciliği yapılan Hatay-İskenderun ve
Mersin-Erdemli’dir. Bu çalışma kapsımında 2013-2016 yıllarında bu alanlarda survey
yapılacaktır. Geliştirilmiş Baermann Huni yöntemi kullanılarak 100 gr yaş kök ve 100 gr
topraktaki nematod sayımları ve yaygınlık oranları belirlenecektir.
Önemli bitki paraziti nematodların yaygınlık durumları belirlenecektir. Kök ur
nematodlarının moleküler teşhisi yapılacaktır. Survey çalışması esnasında belirlenecek üç
farklı serada ilaçlı parseller (Fenamiphos, cadusafos) ve ilaçsız kontrol parsellerinde iki yıl
nematodların popülasyon takibi yapılacaktır. Bu seralarda ilaçlı ve ilaçsız parsellerdeki verim
değerleri alınacak ve nematodların ne kadar verim kaybına neden olduğu belirlenecektir.
Aynı zamanda muz alanlarında ilaçlama sayısı ve yaklaşık ilaçlama zamanı da belirlenmiş
olacaktır.
144
Proje No
Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü (Bilgi)
Proje Başlığı
Adana İli Seyhan İlçesinde Akdeniz Meyvesineği
[Ceratitis capitata Wied. (Diptera: Tephritidae)]
Mücadelesi Pilot Uygulama Projesi
Adana Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Naime Z. ELEKCİOĞLU
Yardımcı Araştırmacılar
Murat ÖLÇÜLÜ
Adalet HAZIR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Akdeniz meyvesineği ile toplu mücadeleyi konukçusu olduğu tüm ürünlerde
ülke genelinde yaygınlaştırmak amacıyla 15/01/2014 tarihinde Gıda Kontrol Genel
Müdürlüğü’nde tüm paydaşların katılımı ile bir proje hazırlığı toplantısı yapılmıştır. Bu
toplantıda projenin ağırlıklı olarak eğitim projesi olmasına karar verilmiştir. Projenin 20152019+2 yıllarında çalışılacağı bildirilmiş, proje liderliği Müdürlüğümüze verilmiştir. Bu
projeye hazırlık olarak 2014 yılı Seyhan (Adana) ilçesi pilot bölge olarak seçilmiştir.
Proje kapsamında eylül-ekim aylarında Adana İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü,
Bitkisel Üretim ve Bitki Sağlığı Şubesi ve Seyhan İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık
Müdürlüğü teknik elemanlarıyla Seyhan ilçesi üreticilerine Akdeniz meyvesineği ve
mücadelesi konusunda eğitimler verilmiştir. Bu kapsamda toplam 121 üreticiye eğitim
verilmiştir.
Bununla birlikte Adana İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Adana Çiftçiler Birliği,
Seyhan Ziraat Odası ve Sula Birlikleri’nde de eğitimler verilmiştir.
145
BİTKİ SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI
İLAÇ, ALET VE TOKSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI
PROJE ÖZETLERİ
(2-4 Mart 2015 / ANTALYA)
I.
ARAŞTIRMA PROJELERİNİN ÖZETLERİ
1.
Buğday Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2.
Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3.
Elma Bahçelerinde Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4.
Kiraz Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5.
Bağ Entegre Mücadele, Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6.
Mısır Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7.
Pamuk Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
8.
Tarımsal Ürünlerde İşlemenin Pestisit Kalıntıları Üzerine Etkisi Projesi
9.
Biyolojik Mücadele Araştırma Projesi
10.
Antepfıstığı Psillidinin Mücadele Olanaklarının Araştırılması
11.
Münferit Projeler
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BUĞDAY
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. M. Selçuk BAŞARAN (Ankara ZMMAE)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-11/07-01/03-02
Buğday Alanlarında Yabancı Ot Mücadelesinde
Sürüklenmeyi Azaltan Memelerin İlaçlama
Karakteristikleri ve Tutunma Etkinliğinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Yasemin SABAHOĞLU
Proje Yürütüciisü
Dr. Arzu AYDAR
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2012-31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
17.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada, buğdayda zarar yapan yabancı ot mücadelesinde standart yelpaze
hüzmeli meme ile sürüklenmeyi azaltan hava girişli meme tiplerinin farklı ilaç normlarında
kalıntı dağılım düzgünlüğüne, kaplama oranına ve sürüklenme kayıplarına etkilerinin
araştırılması amaçlanmıştır.
1. Proje No
Proje Başlığı
2012 yılında iz maddesi ve sürüklenme denemelerinde pülverizatör üzerinde kullanılacak
olan sekiz adet meme tipinin çalışma koşullarına uygun olacak şekilde damla çapı
karakteristikleri belirlenmiştir.
2013 yılında Ankara ili Kalecik ilçesindeki bir üretici tarlasında iz maddesi denemeleri
yürütülmüştür.
2014 yılında iz maddesi denemeleri tekrarlanarak değerlendirilmiş ve buğdayda yabancı ot
mücadelesine karşı biyolojik etkinlik denemeleri yürütülmüştür.
2.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TAGEM-BS-13/12-01/03-01
Güneydoğu Anadolu Bölgesi Hububat Anbarlarında Zararlı
Trogoderma granarium EVEREST. (Col; Dermestidae)
(Khapra)’un Yayılışı ve Bazı İnsektisitlere Duyarlılığının
Belirlenmesi
Distribution of Trogoderma granarium in Southern-east
Anatolian Grain Storages and Determination of
Susceptibility to some İnsecticides.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ayhan ÖGRETEN
Proje Yürütücüsü
Dr. Çetin MUTLU
Yardımcı Araştırmacılar
Cahit KAYA
01/01/2014-31/12/2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
29.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje depolanmış hububatta zararlı Trogoderma granarium’un Güneydoğu
Anadolu bölgesinde buğday ambarlarında yayılış durumu ile delthamethrin ve malathion aktif
maddelerine duyarlılığını belirlemek amacıyla ele alınmıştır. Proje kapsamında Diyarbakır
merkez, Bağlar, Bismil, Çınar, Silvan, Mardin, Şanlıurfa, Siverek, Viranşehir, Ceylanpınar,
Adıyaman lokasyonlarından örneklemeler yapılmıştır. Alınan örneklerden elde edilen 24
farklı popülasyon laboratuar koşullarında kültüre alınarak daha sonra yapılacak olan bioassay
çalışmalarında kullanılmak üzere yetiştirilmeye başlanmıştır. Proje çalışmalarına 2015 yılında
duyarlılık denemeleri ile devam edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Trogoderma granarium, depolanmış buğday, yayılış,
insektisit, duyarlılık
2.
ÖRTÜALTI SEBZE YETİŞTİRİCİLİĞİNDE ENTEGRE
Ülkesel Proje Adı MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE EĞİTİM
PROJESİ
Koordinatörü
Doç. Dr. Seral YÜCEL (Adana BMAİ)
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM-BS-10/10-01/03-01
Örtüaltı Sebze Yetiştiriciliğinde Kullanılmak Üzere
Kendi Yürür Pülverizatör Tasarımı
Proje Alt Başlığı
Design of Self-propelled Sprayer for Use in Greenhouse
Projenin İngilizce Başlığı
Vegetable Production
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü BornovaProjeyi Yürüten Kuruluş
İzmir
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Agrotek Tarım Makinaları A. Ş.
Murat APAYDIN
Proje Yürütücüsü
Dr. Öncül Kaangün CANER
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Hadi AYDIN
Gülcan YIKILMAZSOY
01.01.2011-31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
50.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Örtüaltı üretim yapan çiftçilerimizin büyük bir çoğunluğu gerek tarım
ilaçlarının uygulanma yöntemlerinde ve gerekse kullanılması gereken ilaç miktarlarında
önemli hatalar yapmaktadırlar. Bu proje kapsamında örtü altı tarımında kullanılmak üzere
uzaktan kumanda edilebilen kendi yürür pülverizatörün tasarımı ve imalatı yapılmıştır.
2011 yılında tasarımı ve imalatı büyük ölçüde biten kendi yürür pülverizatörün 2012
yılında uzaktan kumanda sisteminin adaptasyonunu sağlanmıştır. 2012 yılında ManisaSalihli’de bulunan topraksız domates yetiştiriciliği yapılan bir serada iz maddesi denemeleri
gerçekleştirilmiştir. 2013 yılı program değerlendirme toplantısında alınan kararlar
doğrultusunda bitkinin alt, üst ve orta bölümlerinde örnekleme sayısı artırılması karara
bağlanmıştır. Bunun üzerine 2013 yılında Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü bünyesinde bulunan 20x25 m boyutlarında polietilen serada iz maddesi
denemesi yapılmıştır. Aynı yıl Ege bölgesinde sebzelerde yaygın olarak görülen ve önemli
zarara neden olan Kurşuni küf (Botrytis cinerea) hastalığına karşı İzmir ili Menderes
ilçesinde kurulan biyolojik etkinlik denemelerinde deneme yapılan domates serasında
Kurşuni küf hastalığı dışında başka hastalık etmenlerinin epidemi yapması sonucunda
biyolojik etkinlik çalışmaları sonlandırılmıştır.
Proje sonucunda tasarım ve imalatı yapılan kendi yürür pülverizatörle seralardaki ilaçlama
esnasında uygulayıcıdan kaynaklanan hatalar ile çevre kirliliği ve insan sağlığı üzerinde
oluşabilecek olumsuz etkilerin minimize edilmesi sağlanmıştır. Kendi yürür pülverizatör
dağılım düzgünlüğü, iz maddesi birikimi ve yere olan kayıplar yönünden sırt
pülverizatörüne oranla daha başarılı olduğu söylenebilir. Ölçülen kriterler göz önüne
alındığında tasarımı yapılan kendi yürür pülverizatörün serada domates yetiştiriciliğinde
sergilediği performansın yeterli olduğu düşünülmektedir.
1. Proje No
Proje Başlığı
Anahtar Kelimeler
Örtü altı ilaçlama, kendi yürür pülverizatör, dağılım
düzgünlüğü
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
-
Proje Başlığı
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tokat İli Örtü Altı Tarım Alanlarında Toksik Metal Risk
Tespiti
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Esma SÖYLEMEZ
Yardımcı Araştırmacılar
Selma ÖZTEKİN
Projeyi Yürüten Kuruluş
Yalçın KAYA
Gülçin ALTINTAŞ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2016- 31.12.2020
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2016 : 41.500 TL 2017 : 20.000 TL 2018 : 16.000 TL
2019 : 14.700 TL 2020: 13.000 TL
TOPLAM BÜTÇE : 105.200 TL
Proje Özeti: Günümüzde önemli bir çevre sorunu haline gelen ağır metaller, ekosistemlerin
toprak su hava gibi ortamlarında yaygın olarak birikmeye başlamıştır. Tarım alanlarında
kirliliğe neden olan ve gittikçe daha büyük boyutlarda tehlike oluşturan etmenlerin başında
potansiyel toksik elementler ( Ni, Cd, Cr, Pb, Cu, Zn ) gelmektedir. Metaller diğer kimyasal
kirleticiler arasında ayrı bir öneme sahiptir. Bunun nedeni, çok çeşitli kaynaklarda
bulunabilmeleri, yaygın bir kirlenme nedeni oluşturabilmeleri, çevre koşullarına dayanıklı
olmaları, biyolojik sistemlere etki gösterebilmeleri ve kolaylıkla besin zincirine girerek
canlılarda artan yoğunlukta birikebilmeleridir. Örtü altı yetiştiriciliği açıkta yapılan
yetiştiriciliğe göre daha yoğun bir tarım kolu olup buralarda aşırı ve bilinçsizce kullanılan
gübre ve ilaçlar önemli derecede kirliliğe sebep olmaktadır. Bununla birlikte toprak kalitesini
de olumsuz etkilemektedirler. Artan nüfusun gıda gereksinimlerinin karşılanması ve bunun
sonucunda oluşan pazarın ekonomik değerinin büyüklüğü birtakım çevre sorunlarının
oluşmasına neden olmakta ve çevresel duyarlılık görmezlikten gelinmektedir. Tüm bu
sebepler örtü altı tarım alanlarında çalışma yapma gerekliliğini ortaya koymuştur. Bu
bağlamda projedeki amacımız 2016-2020 yılları arasında Tokat’ın örtü altı tarım alanlarında
toksik metal birikimini tespit etmek ve toprakların kalite özelliklerini incelemektir.
Anahtar Kelimeler: Toksik metaller, çevre kirliliği, örtü altı tarım alanları.
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Antalya İli Örtü altı Sebze Yetiştirilen Alanlarda Zararlı
İki Noktalı Kırmızı Örümcek Tetranychus urticae Koch
(Acarina: Tetranychidae) Popülasyonlarının Akarisitlere
Karşı
Direnç
Seviyesi
ve
Mekanizmalarının
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü, Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Yasin Nazım ALPKENT
Abdullah YILMAZ
Duygu DEMİRÖZ, Gamze ERDURMUŞ, Cem
ERDOĞAN
01/01/2016 - 31/12/2018
80.000.TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti:
İki noktalı kırmızı örümcek Tetranychus urticaeKoch (Acarina: Tetranychidae) örtü altı
yetiştiriciliğinde zararlı olan polifag bir akardır. Konukçu olarak seçtiği bitkilerde ürünün
kalite ve kantitesi düşer. Kültür bitkilerine beslenme ile getirdiği zararlarının yanı sıra
Patates Y virüsünün bulaştırıcısıdırlar. Kırmızı örümcekler hızlı üreme kapasitesine sahip
olmaları ve çok sayıda döl vermeleri nedeniyle tarım ilaçlarının en fazla kullanıldığı zararlı
gurubu içindedirler. Kimyasal mücadelenin sık uygulandığı bölgelerdeki kırmızı
örümceklerde kısa sürede direnç gelişimi olmaktadır. Özellikle seralarda pestisit
uygulamalarının yoğun oluşu, kırmızı örümceklerin hassasiyetlerinin azalmasına neden
olmaktadır. Bu proje çerçevesinde Antalya örtü altı sebze yetiştiriciliği yapılan bölgelere
gidilerek zararlı Tetranychus urticae Koch popülasyonlarının farklı guruplardan pestisitlere
(Spirodiclofen, Spiromesifen, Amitraz ve Bifenthrin) karşı direnç durumu bioassay yöntemi
ile araştırılacaktır. Direnç ile ilişkili mekanizmalar biyokimyasal yöntemlerle incelenecek.
Meydana gelen değişiklikler sodyum kanallarında taranarak moleküler karakterizasyonu
belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Tetranychus urticae, esterazlar, glutathion S-transferaz, p450, sodyum
kanalı mutasyonları
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütüciisü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Antalya İli Örtüaltı Sebze Üretim Alanlarında Zarar
Yapan Yeşil Şeftali Yaprakbiti [Myzus persicae [(Sulzer)
(Hemiptera:Aphididae)]] Popülasyonlarının Neonikotinoit
ve Sentetik Piretroit Grubu Insektisitlere Karşı Direnç
Durumlarının ve Mekanizmalarının Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Duygu DEMİRÖZ (Ankara ZMMAE)
Dr. Cem ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
Abdullah YILMAZ (Ankara ZMMAE)
Yasin Nazim ALPKENT (Ankara ZMMAE)
Gamze ERDURMUŞ (Ankara ZMMAE)
2016-2018
2016: 25.000 TL 2017: 25.000 TL
2018: 25.000 TL
Proje Özeti
Örtüaltı sebze yetiştiriciliğinde zarar yapan Myzus persicae (Sulzer) (Hemiptera: Aphididae)
direkt olarak bitki özsuyunu sokup emerek bitkinin zayıflamasına neden olduğu gibi pek çok
bitki virüs hastalığının da vektörüdür. Yeşil şeftali yaprakbitinin örtü altında yıl boyu yaptığı
zararı önlemek için yoğun insektisit kullanılmaktadır. Yoğun insektisit kullanımı zararlılarda
insektisitlere karşı direnç gelişimine neden olmakta ve sonucunda mücadelede başarısızlık,
yüksek dozda ve sık ilaçlama nedeniyle ekonomik kayıp ile çevre kirliliğini beraberinde
getirmektedir. Özellikle son yıllarda Avrupa Birliği ve ülkemizde kullanılan bitki koruma
ürünlerinin (BKÜ) yasaklanması veya kullanımının sınırlandırılması, birden fazla aktif
madde içeren BKÜ formülasyonlarının sayısında artış meydana getirmiştir. Ülkemizde
kullanımı artan bu tip BKÜ’lere karşı yaygın olarak görülen M. persiace’ nin direnç durumu
araştırılacaktır. Bu amaçla yoğun BKÜ kullanımı olduğu bilinen Antalya ilindeki farklı örtü
altı sebze ekiliş alanlarından M. persiace örnekleri toplanacaktır. Toplanan populasyonların
ayrı ayrı hem neonikotinoid hem de sentetik piretroid grubu insektisitler ve bunların karışım
halindeki formulasyonlarına karşı direnç düzeyleri yaprak daldırma biyoassayi ile
belirlenecektir. Direnç mekanizmalarını belirlemek amacıyla karboksilesteraz, glutathion S
transferaz, sitokrom P 450 enzim aktiviteleri incelenecek olup, sodyum kanallarındaki
mutasyonlar moleküler çalışmalar ile araştırılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Örtüaltı sezbe yetiştiriciliği, Myzus persicae, insektisit direnci,
karboksilesteraz, sitokrom P 450, sodyum kanalı mutasyonu
DEVAM EDEN PROJELER
TUBİTAK 111O792
Örtüaltında Sebzelerde Zarar Yapan Bemisia tabaci
(Gennadius) (Hemiptera : Aleyrodidae) Popülasyonlarının
İnsektisitlere Direnci ile Biyokimyasal ve Moleküler
Mekanizmalarının Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş TÜBİTAK
Dr. Cem ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
Proje Yürütüciisü
Prof. Dr. M. Oktay GÜRKAN
Yardımcı Araştırmacılar
Yrd. Doç. Dr. Umut TOPRAK
2012-2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
200.200 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Projenin hedefini örtüaltı sebze ekiliş alanlarından toplanacak Bemisia tabaci
Gennadius) (Hemiptera : Aleyrodidae) popülasyonlarının organikfosforlu, sentetik piretroitli
ve neonikotinoidli insektisitlere karşı direnç durumunun değişik biyoassay yöntemlerle
belirlenmesi ve direnç ile ilişkili mekanizmaların biyokimyasal ve moleküler yöntemlerle
incelenmesi oluşturmaktadır. 2012 yılında Muğla ve İzmir ilinden örneklemeler yapılmış
olup, hassas popülasyon üzerinde biyoassay ve biyokimyasal çalışmalar yürütülmüştür. 2013
yılında Muğla, Eskişehir, Zonguldak ve Bartın illerinden toplanan ve standart B. tabaci
popülasyonları ile deltamethrin, chlorpyrifos-ethyl ve acetamiprid aktif maddelerini içeren
insektisitler ile biyoassay çalışmaları yürütülmüştür. Toplanan bu popülasyonların biyotipleri
belirlenmiştir. Ayrıca bu popülasyonların esteraz ve glutathion-S-transferaz aktiviteleri
üzerinde çalışmalar yapılmıştır. 2014 yılında daha öceden toplanmış olan popülasyonlarla
birlikte Bilecik ilinden toplanan popülasyonlarla proje çalışmalarına devam edilmiştir.
Deltamethrin, chlorpyrifos-ethyl, acetamiprid, imidacloprid ve thiamethoxam ile biyoassay
çalışmaları yürütülmüştür. Aynı zamanda toplanan bu popülasyonların biyotipleri, esteraz ve
glutathion-S-transferaz aktiviteleri belirlenmiştir. Ayrıca tüm popülasyonlar üzerinde
moleküler çalışmalar ile birlikte modifiye asetilkolinesteraz ve sitokrom P450 enzim
aktivitelerini belirlemeye yönelik çalışmalar yürütülmüştür.
1. Proje No
Proje Başlığı
3.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ELMA
BAHÇELERİNDE
ENTEGRE
MÜCADELE
ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Ayşe ÖZDEM (Ankara ZMMAE)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–10/04–06/03-02 (Doktora)
Isparta İlinde Elma Bahçelerinde Zararlı Olan Elma
İçkurdu [Cydia pomonella (L.) Lep.:Tortricidae]’nun
Yaygın Olarak Kullanılan Bazı İnsektisitlere Karşı
Duyarlılık Düzeylerinin Belirlenmesi
Determination of Susceptibility Levels of Some Common
Insecticides against Codling moth (Cydia pomonella (L)
Lep.: Tortricidae ) using in Apple Orchards of Isparta
Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü EğirdirIsparta
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Mesut İŞCİ
-
Başlama ve Bitiş Tarihi
01.11.2011- 31.12.2014
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
45.000
Bu çalışmada Isparta ili ve ilçelerinde elma bahçelerinde zararlı olan Cydia pomonella'nın
thiacloprid, chlorpyrifos ethyl, diflubenzuron, ve chlorantraniliprol'e karşı, duyarlılık ve
detoksifikasyon enzim düzeyleri belirlenmiştir. Bu amaçla Isparta ili ve ilçelerinden toplam
6 adet C. pomonella populasyonu toplanmıştır. C. pomonella populasyonlarında
chlorpyrifos (<1-2.00 kat), diflubenzuron (1.65-4.88 kat) ve chlorantraniliprole karşı önemli
bir duyarlılık kaybı belirlenemezken, thiacloprid’e karşı düşük ve orta düzeyde (5.54 –
16.47) direnç belirlenmiştir. Elma içkurdu populasyonlarında sinerjistlerle yapılan
çalışmalarda, thiacloprid'e orta düzeyde direnç gösteren Gelendost ve Senirkent
populasyonlarında thiacloprid ile PBO ve DEF sinerjistleri güven aralıklarına göre önemli
ölçüde sinerjistik etki göstermiştir. Detoksifikasyon enzimleri [esteraz, glutation –S–
transferaz (GST), sitokrom P450 monooxygenaz (P450) ve asetilkolinesteraz (AChE)]
düzeyleri farklı substratlarla biyokimyasal olarak incelemiştir. Detoksifikasyon enzimlerinin
düzeyleri populasyona göre değişmiştir. Elde edilen sonuçlara göre elma içkurdunda
thiacloprid direncinde P450 ve esteraz enziminin rol oynayabileceği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Cydia pomonella, codling moth, insecticide resistance,
synergist, esterase, cytochrome P 450, acetylcholinesterase
2
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
TÜBİTAK-110O631
Isparta İli Elma Bahçelerinde Zararlı Cydia pomonella,
Panonychus ulmi ve Avcı Akar Neioseilus californicus
‘un Bazı İnsektisit ve Akarisitlere Duyarlılık Düzeyleri
ve Direnç Mekanizmalarının İncelenmesi
Projenin İngilizce Başlığı
Investigation Level of Sensitivity and Resistance
Mechanisms to Some Insecticides and Acaricides in
Codling Mouth Cydia pomonella, European Red Mite
Panonychus ulmi and Predator Mites Neioseilus
californicus from Apple Orchards in Isparta Province
Projeyi Yürüten Kuruluş
Süleyman Demirel Üniversitesi
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Recep AY
Dr. Mesut İŞCİ
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Sibel YORULMAZ SALMAN
Yasemin YAMAN
Başlama ve Bitiş Tarihi
01.04.2011-30.04.2014
Projenin Toplam Bütçesi
226.458 TL
Proje Özeti:
Isparta ili ve ilçelerin de elma bahçelerin de zararlı olan Cydia pomonella'nın thiacloprid,
chlorpyrifos ethyl, diflubenzuron, ve chlorantraniliprol'e karşı, Panonychus ulmi ve avcı akar
Neoseiulus californicus'un etoxazole, spirodiclofen, hexythiazox'a karşı duyarlılık ve
detoksifikasyon enzim düzeyleri belirlenmiştir. Bu amaçla Isparta ili ve ilçelerinden toplam 6
adet C. pomonella 13 adet P. ulmi ve 13 adet N. californicus populasyonu toplanmıştır.
İlaçlar Cydia pomonella'ya topikal aplikasyonla, akarlara ise ilaçlama kulesi-yaprak
biyoassay yöntemi ile uygulanmıştır. C. pomonella populasyonlarında chlorpyrifos,
diflubenzuron ve chlorantraniliprole karşı önemli bir duyarlılık kaybı belirlenemezken,
thiacloprid’e karşı düşük ve orta düzeyde (5.54 – 16.47) direnç belirlenmiştir. Akarlardan
Panonychus ulmi populasyonlarının spirodiclofen’e karşı direnç düzeyi <1- 1.95 kat,
hexythiazox <1-2.36 kat etoxazole <1– 7.30 kat arasında değişmiştir. N. californicus
populasyonlarında ise etoxazole’e karşı hassas populasyona göre 6.59-14.41 kat,
spirodiclofen’e karşı 4.10-7.52 kat ve hexythiazox’a karşı 3.69-9.79 kat arsında direnç oranı
belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Cydia
pomonella,
Panonychus
ulmi,
Neoseiulus
(=Amblyseius) californicus, insektisit, akarisit, direnç, IPM
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-11/04-06/03-03
Orta Anadolu Bölgesinde Elmalarda Zararlı Aphis pomi
de Geer (Hemiptera: Aphididae) Popülasyonlarının
İnsektisitlere Direnci ile Biyokimyasal Mekanizmalarının
Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Cem ERDOĞAN
Dr. Ayşe ÖZDEM
2012-2015
18.000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütüciisü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Projenin hedefi, elma yetiştiriciliğinin yoğun olarak yapıldığı Orta Anadolu Bölgesinden
toplanacak Aphis pomi de Geer (Hemiptera: Aphididae) popülasyonlarının neonikotinoidli,
karbamatlı, sentetik piretroitli ve organikfosforlu insektisitlere karşı direnç düzeylerinin
belirlenmesi ve biyokimyasal yöntemlerle bu insektisitlere karşı direnç mekanizmalarının
araştırılmasıdır. Bu amaçla, 2012 yılında Isparta ilinden Elma yeşil yaprakbiti popülasyonları
toplanmıştır. Elma bahçelerinden toplanan popülasyonla laboratuvarda beta-cyfluthrin,
(sentetik piretroitli), chlorpyrifos-ethyl (organikfosforlu), pirimicarb (karbamatlı) ve
acetamiprid (neonikotinoidli) aktif maddelerini içeren insektisitler ile biyoassay çalışmaları
yapılmıştır. 2013 yılında Isparta ili Eyüpler ve Tepeli’den toplanan A. pomi
popülasyonlarıyla laboratuvarda beta-cyfluthrin, chlorpyrifos-ethyl, pirimicarb ve
acetamiprid aktif maddelerini içeren insektisitler ile biyoassay çalışmalarına devam
edilmiştir. Ayrıca toplanan popülasyonlarla yürütülen biyokimyasal çalışmalar sonucu,
poliakrilamid jel elektroforez (PAGE) ile esteraz bant dizilişleri elde edilmiş ve
fotoğraflanmıştır. Popülasyonların toplam esteraz ve glutathion-S-transferaz aktiviteleri ile
protein miktarları da belirlenmiştir. 2014 yılında yürütülen çalışmalarda Karaman ilinden
toplanan elma yeşil yaprakbiti popülasyonlarının laboratuvarda beta-cyfluthrin, chlorpyrifosethyl, pirimicarb ve acetamiprid aktif maddelerini içeren insektisitlere karşı LC 50 değerleri
ayrı ayrı belirlenmiş olup, toplanan popülasyonların bant dizilişleri poliakrilamid jel
elektroforez (PAGE) yöntemi ile incelenmiştir. Yürütülen biyokimyasal çalışmalar
kapsamında da, bu popülasyonların toplam esteraz, glutathion-S-transferaz aktiviteleri ile
protein miktarları belirlenmiştir.
4.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KİRAZ
ENTEGRE
MÜCADELE
ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. N. Mükerrem ÇELİKER (Bornova ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-09/04-02/03-02(Doktora)
İzmir-Kemalpaşa Yöresinde GLOBALGAP Uygulayan ve
Uygulamayan Kiraz İşletmelerinin Teknik ve Ekonomik
Yönünün Sürdürülebilir Tarım Açısından Değerlendirilmesi
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Önder Volkan BAYRAKTAR
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2009-31.12.2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
15.100 TL
Projenin Toplam Bütçesi
1. Proje No:
Proje Başlığı
Proje Özeti: Bu çalışma ile Kemalpaşa Kiraz Üreticileri Birliği öncülüğünde
GLOBALGAP sertifikası alarak gerekli koşulları yerine getiren ve bu doğrultuda üretim
gerçekleştiren 96 kiraz işletmesinden toplanan veriler ışığında GLOBALGAP
standartlarında kiraz üretiminin teknik ve ekonomik analizi gerçekleştirilmiştir.
Bu çalışma; kiraz üreticilerinin yüksek verim ve kaliteli üretimi sağlayabilmenin bir gereği
olan entansif uygulama tekniklerini uygulamaya açık olduklarını, yenilikleri ve yeni üretim
tekniklerini takip ettiklerini ortaya koymaktadır. Bunun yanında insan sağlığı ve çevreye
duyarlı, sürdürülebilir bir tarımsal üretim tekniklerinin de gerek ürün kalitesi gerekse
sağlıklı ürün yetiştirilmesi konusunda bilinç düzeylerinin yüksek olduğunu göstermektedir.
Bunun yanında, doğru, planlı ve örgütlü şekilde gerekli eğitim ve yayım çalışmaları ile
sadece dış satıma yönelik değil, yerel pazarlar başta olmak üzere, iç satıma yönelik sağlıklı
ve kaliteli ürün yetiştirme tekniklerinin benimsenmesi mümkün olacaktır.
Ayrıca; özellikle bilinçsiz kimyasal kullanımından kaynaklanan aşırı girdi kullanımı
azaltılabilecektir. Bu sayede hem kalıntı sorunu bulunmayan ürün arzı sağlanacak hem de
dışa bağımlılığın önüne geçilmiş olacaktır. Günümüzde dış pazarlardaki tüketicilerin sağlıklı
ürün taleplerini karşılamak amacıyla geliştirdikleri sertifikasyon sistemlerinin ülkemizde de
yaygınlaştırılmasıyla dış satımdaki sağlıklı ürün talebini karşılamanın yanında kendi
tüketicimiz için de denetimli ve sağlıklı ürünlerin yetiştirilmesi sağlanacaktır.
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BAĞ ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. F. Özlem ALTINDİŞLİ (Bornova ZMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-10/04-01/03-03
Yardımcı Hava Akımlı Pülverizatörde Kullanılan Bazı Hava Emişli
Meme Tiplerinin Bağlarda Külleme (Uncinula necator) ve Salkım
Güvesi (Lobesia botrana) Mücadelesinde Etkinliklerinin
Belirlenmesi
Proje Alt Başlığı
Determination of the Efficacy of Air Assisted Sprayer Equipped
Projenin İngilizce Başlığı
with Some Air Injector Nozzles Used to Control Powdery Mildew
(Uncinula Necator) and European Grapevine Moth (Lobesia
Botrana) in the Vineyards.
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Öncül Kaangün Caner
Proje Yürütücüsü
Doç. Dr. Hüseyin Güler (EÜZF Tarım Makinaları Böl.)
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. F. Özlem Altındişli (BZMAİ)
Dr. Fatma Özsemerci (BZMAİ)
Uzm. Murat Apaydın (BZMAİ)
Dr. Erkan Urkan (EÜZF Tarım Makinaları Böl.)
Uzm. Ahmet Uğur Duru (BZMAİ)
Uzm. Hakan Örnek (BZMAİ)
Dr. N. Mükerrem Çeliker (BZMAİ)
Dr. Dilek Poyraz (BZMAİ)
Dr. Barbaros Çetinel (BZMAİ)
01.01.2011-31.12.2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
45.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Ege Bölgesi’nde bağ alanlarının ilaçlanmasında yardımcı hava akımlı hidrolik pülverizatörler
yaygın olarak kullanılmaktadır. Genellikle yerli yapım içi boş konik hüzmeli memelerin kullanıldığı
ilaçlamalarda yüksek basınç (>25 bar) değerleri tercih edilmektedir. Yüksek basınç, üretilen damla çapını
küçültmekte ve sürüklenme açısından riskli hale getirmektedir. Özellikle yaprak yoğunluğunun fazla olduğu
dönemlerde yapılan ilaçlamalarda basınç ve uygulama hacmi değerlerinin yüksek olması, püskürtülen ilacın
hedeften uzaklaşarak havaya ve toprağa olan sürüklenme miktarını artırmaktadır. Bu durum bir taraftan çevre
kirliliğine yol açarken öte yandan ilaçlamadan beklenen başarının sağlanamamasına yol açmaktadır. Bu
çalışmada, geleneksel meme tipinin yanı sıra iki farklı hava emişli meme kullanılarak, asmanın farklı fenolojik
dönemlerinde, geleneksel uygulama hacmi ve bunun yarı değerindeki uygulama hacimlerinde, bitki üzeri
dağılım düzgünlüğü, kaplama oranı ve hedef dışına olan sürüklenme değerleri yönünden etkinliklerinin
belirlenmesi hedeflenmiştir. Ayrıca ortaya konan veriler ışığında optimum değerleri veren hava emişli meme
tipinin seçilerek geleneksel meme tipi ile birlikte Bağ küllemesi ve Salkım güvesi mücadelesinde biyolojik
etkinlik yönünden karşılaştırılması amaçlanmıştır. Manisa ili Alaşehir İlçesi’nde yapılan denemeler, iki
aşamalı olarak planlanmıştır. Birinci aşamada (2011 yılı) ilaç yerine iz maddesi (Tartrazine) kullanılarak
püskürtme karakteristikleri ve sürüklenme değerleri tespit edilmiştir. İkinci aşamada (2012 ve 2013 yılları) ise
ilaç kullanılarak, iz maddesi denemeleri sonucu belirlenen optimum parametrelerle Bağ küllemesi ve Salkım
güvesi’ne karşı biyolojik etkinlik denemeleri yürütülmüştür. İz maddesi denemeleri sonucunda püskürtme
karakteristikleri yönünden optimum sonuçları veren M1, biyolojik etkinlik denemelerinde geleneksel meme
tipi (M3) ile birlikte kullanılmıştır. 2012 yılında yapılan biyolojik etkinlik denemelerinde Bağ küllemesi
parselinde kontrol karakterdeki hastalık oranının %20 değerinin çok altında (%0,83) olması nedeniyle,
kullanılan farklı uygulama sistemlerinin biyolojik etkinliği saptanamamıştır. 2012 ve 2013 yıllarında Salkım
güvesine karşı yapılan mücadelede elde edilen biyolojik etkinlik değerlerine bakıldığında gerek düşük hacimli
gerekse yüksek hacimli uygulamalarda her iki meme tipinde elde edilen biyolojik etkinlik değerlerinin
%71,26-%84,48 arasında değiştiği ve uygulama sistemleri arasında istatistiksel yönden fark olmadığı
belirlenmiştir. Salkım güvesi mücadelesinde M1 ve M3 memeleri ile düşük hacimde çalışılması önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Hava emişli meme, sürüklenme, dağılım düzgünlüğü, kaplama oranı, biyolojik etkinlik.
1. Proje No:
Proje Başlığı
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütüciisü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-11/04-01/03-01
Bağlarda Salkım Güvesi [Lobesia botrana (Denis &
Schiffermuller, 1775) Lep.: Tortricidae] Mücadelesinde
Düşük Hacim Uygulama Olanakları Üzerine Araştırma
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
ANKARA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Arzu AYDAR
Dr. Yasemin SABAHOĞLU
Prof. Dr. İbrahim ÇİLİNGİR
Dr. Ayşe ÖZDEM
Dr. Pelin AKSU
01.01.2012-31.12.2014
17.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışmada, ülkemiz bağlarındaki ilaç uygulamalarında yaygın olarak kullanılan yardımcı
hava akımlı bir bahçe pülverizatörü ve hidrolik hareketli fanlarla ilacın atomizasyonunu
sağlayan Turbofan başlıklı bir pülverizatörün etkinlikleri araştırılacaktır. Turbofan başlıklara
sahip pülverizatör toplam dört başlıklı olarak tasarlanarak adaptasyonu ve imalatı
gerçekleştirilecektir. Bağda Salkım güvesi’ne karşı her iki pülverizatörle farklı ilaç
normlarında sağlanan biyolojik etkinlikler incelenecektir. Biyolojik etkinlik denemelerinde
farklı hacim uygulamalarının etkisi araştırılacaktır. İlaç uygulamalarından sonra üzümde ve
özellikle asma yaprağında oluşan ilaç kalıntılarının pestisit kalıntı limitlerinin üzerinde olup
olmadığı pestisit kalıntı analizleri yapılarak belirlenecektir.
2012 yılında projenin yürütülmesi için gerekli olan makine ve cihaz alımları
tamamlanamadığından proje çalışmalarına başlanamamıştır.
2013 yılında Turbofan başlıklara sahip pülverizatörün adaptasyonu ve imalatı
tamamlanmıştır. Pülverizatörün etkinliğini belirlemek için iz maddesi denemeleri ve
biyolojik etki denemeleri Ankara ili Kalecik ilçesinde Kalecik Karası çeşidi üzüm
yetiştiriciliği yapılan üreticiye ait bir bağda yürütülmüştür.
2013 yılında Ankara ili Kalecik ilçesinde Kalecik Karası çeşidi üzüm yetiştiriciliği yapılan
üreticiye ait bir bağda gerçekleştirilen biyolojik etkinlik denemelerinde yapılan sayımlar
sonucunda kontrol parseli de dahil zarar görmüş tane bulunamamış ve 2014 yılında Nevşehir
ili Ürgüp ilçesinde parmak üzüm çeşidi yetiştiriciliği yapılan üreticiye ait bir bağda iz
maddesi ve biyolojik etkinlik denemeleri tekrarlanmıştır.
6.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
MISIR
ENTEGRE
MÜCADELE,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Sevcan ÖZTEMİZ (Adana BMAİ)
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
TAGEM-BS-12/12-03/03-01
İkinci Ürün Mısır Yetiştiriciliğinde Bazı Yabancı Ot
İlaçlama Yöntemlerinin Mısır Tane Verimi ve Yabancı Ot
Kontrol Düzeylerine Olan Etkilerinin Belirlenmesi
Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Ali BOLAT
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
01/07/2014-31/12/2014
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Özeti: Tarımsal üretimde tarım ilaçlarının bilinçsiz kullanılması çevre sorunlarını
ortaya çıkarmaktadır. Bu durum tüm dünyada çevre konusunda çeşitli endişelere neden
olmaktadır. Özellikle ülkemizde 33.000 ton tarım ilacının kullanılmakta ve bunun %47’sini
herbisit uygulamaları oluşturmaktadır. Ülkemizde kullanılan tarımsal ilaçlar önerilen dozun
üzerinde ve uygun olmayan ekipmanlar ile gerçekleştirilmektedir. Böylece uygulama hatası
ve daha masraflı olan tarımsa ilaç uygulamaları oluşmaktadır. Ülkemizde mısır yetiştiriciliği
geniş üretim alanlarında yapılmakta ve yabancı ot mücadelesinde herbisit uygulamaları
yoğun bir şekilde tercih edilmektedir. Özellikle II. ürün mısır üretimin yoğun olarak
yapıldığı Çukurova’ da yabancı ot mücadelesi yaygın bir şekilde yapılmakta ve yabancı ot
ile ilaç uygulaması yapılmadığı taktirde üründe ciddi verim kayıpları oluşmaktadır.
Özellikle Çukurova’da ikinci ürün mısır bitkisinde karşılaşılan ve mücadelesine gerek
duyulan yabancı ot türlerinden bazıları, Amaranthus albus L.(Horoz ibiği), Chrozophora
tinctoria (, Convolvulus arvensis L. (Tarla sarmaşığı), C. rotundus, Echinochloa colonum
(L.) Link (Benekli darıcan), S. halepense, Xanthium strumarium L. (Domuz pıtrağı)’dur
(Orel, 1996). Bu temel yabancı otlara karşı ilaçlama etkinliğinin bazı yeni uygulama
yöntemleri ile saptanması bu çalışmanın temel amaçlarındandır. Ayrıca üreticiler II. Ürün
Mısır için uygulanması etkin olabilecek uygulama hacmi konusunda yeterli bilgiye sahip
değillerdir. Bu amaçla proje kapsamında kullanılacak olan 5 farklı püskürtme yöntemi ile 3
farklı uygulama hacmi (200-300 ve 400 l/ha) kullanılarak sonuçlar değerlendirilmektedir.
Belirtilen ilaç uygulamaları Foramsulfuron etken maddeli ilaç ile tavsiye edilen etiket
dozunda gerçekleştirilmiştir. Proje kapsamında kullanılan uygulama yöntemleri aşağıda
maddeler halinde belirtilmektedir.
1. Yelpaze hüzmeli memelerle uygulama (Standart),
2. Hava emişli memeler ile uygulama,
3. Düz yelpaze hüzmeli memelerle uygulama,
4. Yaprak altı memeli uygulama,
5. Çoklu meme kiti ile uygulama.
7.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
PAMUK
ENTEGRE
MÜCADELE,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Okan ÖZGÜR (Adana BMAİ)
1. Proje No
Proje Başlığı
ARAŞTIRMA,
TAGEM-BS-12/A04-P02/03-02
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Pamukta Zararlı Thrips
tabaci Lind. (Thys.: Thripidae)’de İnsektisit Direncinin
Araştırılması
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Researches on Insecticide Resistance of Cotton Pest Thrips
tabaci Lind. (Thys.: Thripidae) in Southern East Anatolia
Region of Turkey
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Cahit KAYA
Proje Yürütücüsü
Sedat EREN
Yardımcı Araştırmacılar
Ayhan ÖĞRETEN
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2013-31.12.2015
38.000
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Pamukta zararlı olan Thrips tabaci Lind. ile mücadelede kullanılan
dimethoate, chlorpyrifos ethyl, diafenthiuron ve acetamiprid’e karşı duyarlılıklarının
belirlenmesi amacıyla ele alınan bu çalışmanın 2013-2015 yıllarında Diyarbakır, Şanlıurfa
ve Mardin illerinde yürütülmesi planlanmıştır.
2014 yılı mart ayından itibaren laboratuarda pamuk bitkileri yetiştirilmeye başlanmıştır.
Pamuğa alternatif olması için laboratuarda ayrıca soğan, sarımsak ve fasülye yetiştirilmiştir.
Pamuk çıkışları ile birlikte arazi çalışmaları başlatılmış olup, ilk örnekler 04.05.2014;
06.05.2014 tarihlerinde Diyarbakır (Bismil, Çınar) ve Mardin (Kızıltepe, Nusaybin)
lokasyonlarından toplanıp laboratuvara getirilmiştir. Şanlıurfa lokasyonuna ait örnekler ilk
olarak 27.05.2014 tarihinde Merkez ve Hilvan ilçelerinden toplanarak kültüre alınmıştır.
Zararlı
laboratuarda
deneme
dizileri
kurmaya
yeterli
birey
sayısına
ulaşmadığından çalışmalar yürütülememiştir.
Anahtar Kelimeler
Thrips tabaci, direnç, pamuk, Güneydoğu Anadolu Bölgesi
8.
Ülkesel Proje Adı
TARIMSAL
ÜRÜNLERDE
İŞLEMENİN
KALINTILARI ÜZERİNE ETKİSİ PROJESİ
PESTİSİT
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12/09-10/03-08(1)
İzmir İlinde Yetiştirilen Domates ve Biberde Kullanılan Bazı
Pestisitlerin İşlemeyle Kalıntı Seyrinin Belirlenmesi Üzerine
Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ahmet Uğur Duru
Hakan Örnek
01/01/2013-31/12/2015
24.000TL
Proje Özeti: Bu çalışmada biber ve domateste kullanılan bazı bitki koruma ürünlerinin işleme
ile pestisit kalıntı miktarının arasındaki ilişki ortaya konarak işleme faktörünün belirlenmesi
hedeflenmiştir.
2013 yılında denemeler İzmir Torbalı’da üretici tarlasında domates ve biberde kurulmuştur.
Domates için kurulan deneme alanında ilaçlamalar yapılmış ve son ilaçlamadan sonra ertesi gün
örnek almaya gidildiğinde üreticinin ürününü hasat ettirmesi nedeniyle ürün toplanamamış ve
deneme bozulmuştur. Biber için kurulan denemeden örnekler alınarak işleme işlemleri yapılarak
analize alınmıştır.
2014 yılında denemeler İzmir Torbalı’da üretici tarlasında domates ve biberde kurulmuştur.
Domates ve biber için kurulan denemeden örnekler alınarak işleme işlemleri yapılarak analize
alınmıştır.
TAGEM-BS-12/09-10/03-08(2)
Bağ Alanlarında Kullanılan Bazı Pestisitlerin İşlemeyle
Kalıntı Seyrinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar ve Risk
Değerlendirilmesinin Yapılması
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü - Bornova
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Hakan Örnek
Proje Yürütücüsü
Ahmet Uğur Duru
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
20.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
2. Proje No
Proje Başlığı
Proje Özeti: Ülkemiz ve Ege Bölgesi için çok önemli bir ürün olan, taze, kurutulmuş,
meyve suyu, pekmez, pestil, şarap gibi birçok şekilde tüketilen üzümde bulunması
muhtemel, seçilen pestisitlerin işleme faktörleri oluşturularak Türkiye açısından bir
boşluğun doldurulması planlanmaktadır. Bu projede üç farklı tüketim şeklinde ( yaş,
kurulmuş, meyve suyu haline getirilmiş ) bitki koruma ürünün kalıntı miktarı ve işleme
faktörünün kalıntıya etkisi ortaya konacak, tespit edilen veriler risk değerlendirme
modellerine göre hesaplamalar yapılarak oluşturduğu tehdit ortaya konacaktır.
Ayrıca bu çalışma ile kurutma faktörünün yanında işleme faktörü de hesaplanacak, kurutma
faktörünün işleme faktörü olarak kabul edilip edilmeme durumu da değerlendirilecektir. Bu
proje pilot bir çalışma olarak değerlendirilerek farklı işleme teknikleri ve farklı pestisitlerle
ilerde yapılacak çalışmalara model olabilecektir.
Bu çalışmada bağ alanlarında kullanılan bazı bitki koruma ürünlerinin işleme ile pestisit
kalıntı miktarının arasındaki ilişki ortaya konarak işleme faktörünün belirlenmesi ve farklı
modellemeler kullanılarak risk değerlendirmelerinin yapılması hedeflenmiştir.
2014 yılında Manisa Poyraz damları bağ alanlarında denemeler kurulmuştur. Bağda kurulan
deneme alanlarından örnekler alınarak proje yürütülmüştür.
.
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-12/09-10/03-08 (3)
Maydanoz (Petroselinumcrispum[Mill.]) ve Nane
[MenthapiperitaL.]Bitkilerinde Kurutma İşleminin
Pestisit Kalıntıları Üzerine Etkisinin Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Pelin AKSU
Nuran YİGİT
H. Engin GÜDÜCÜ
01/01/2013-31/12/2016
29.000 TL
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu projede maydanoz ve nanede uygulanan kurutmanın pestisit kalıntısına olan etkisi ile
farklı kurutma yöntemlerinin (geleneksel, hızlandırılmış ve mikrodalga yöntemleri) kalıntı
miktarına etkisinin olup olmadığının ortaya konması hedeflenmiştir. Elde edilen sonuçlar ile
işleme faktörü kurutma faktörü ile karşılaştırılacak ve kurutma faktörünün işleme faktörü
olarak kabul edilip edilememe durumu da değerlendirilecektir.
2013 yılında Gaz Kromatografi cihazı ile seçilen pestisit aktif maddelerinin analiz
edilebilirlikleri üzerine çalışmalar yapılmıştır.
2014 yılında azoxystrobin, diflubenzuron, pyrimethanil aktif maddeleri ile metot çalışmaları
Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (HPLC) cihazı ile tamamlanmıştır. Azoxystrobin
içeren bitki koruma ürünü uygulanmış nane ve maydanoz örneklerinin kurutma işlemi
sonrasında kalıntılarındaki değişimler izlenmiştir. Ayrıca diflubenzuron aktif maddesi ile
hazırlamış yaklaşık 10 ppm konsantrasyonunda sulu çözelti maydanoz ve nane örneklerine
uygulanmış, kurutma işlemine tabi tutularak değişim ortaya konmaya çalışılmıştır.
9.
BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA PROJESİ
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
TÜBİTAK-TOVAG 113O800
Bazı Tarımsal Savaş İlaçlarının Seralardaki Önemli
Predatör ve Parazitoitlere Etkilerinin Araştırılması
The Effects of Some Pesticides on Predator and
Parasitoids which is İmportant in Greenhouses
Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi
TÜBİTAK
Prof Dr. Serdar SATAR
Mustafa PORTAKALDALI
01/11/2013- 22/12/2014
28.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Tarımsal üretimde kimyasal savaş, insan ve hayvan sağlığı veya çevre üzerine olumsuz etkileri de
olsa en fazla kullanılan yöntemlerden birisidir. Buna alternatif bir yöntem olan biyolojik savaşım ve
bu savaşımda kullanılabilecek doğal düşmanlara zarar vermeyen veya en az zarar veren kimyasal
mücadele preparatlarına öncelik verilmesi de entegre mücadele çalışmalarının temel prensipleridir.
Bu projedeki amaç da bu konuda ülkemizde ilk çalışmaları yaparak örtüaltında yaygın olarak
kullanılan bazı predatör ve parazitoitlere sıklıkla kullanılan bazı pestisitlerin yan etkileri belirlenmesi
ile entegre mücadele yapılan seralarda seçilecek pestisitler hakkında temel veriler toplanmış
olmasıdır.
Çalışmada Aphidius colemani Viereck (Hymenoptera: Braconidae), Eretmocerus mundus, Mercet
(Hymenoptera: Aphelinidae), Nesidiocoris tenuis Reuter (Hemiptera: Miridae), Orius laevigatus
(Fieber) (Hemiptera: Anthocoridae) ve Amblyseius swirskii (Athias-Henriot) (Acari: Phytoseiidae)
olmak üzere toplam 5 farklı doğal düşman kullanılmıştır. Bu kapsamda IOBC standartlarına göre
laboratuvar şartlarında yürütülen çalışmada spinosad, pyriproxyfen, abamectin, emamectin benzoate,
bakıroksiklorür, kresoxim-methyl+boscalid, dimethoate ve propineb+cymoxanil olmak üzere toplam
8 bitki koruma ürününün bu beş farklı doğal düşmana karşı yan etkileri araştırılmıştır.
Örtüaltı alanlarda, biyolojik mücadele açısından önem arz eden A. colemani, E. mundus ve A.
swirskii’ye spinosad ve abamectin etkili maddeli pestisitlerin yan etkileri yüksek düzeyde çıkarken,
emamectin benzoate, A. colemani ve E. mundus erginleri, ile A. swirskii, O. laevigatus ve N. tenuis
ergin öncesi dönemlerine %47-78 arasında bir ölüme neden olarak orta düzeyde zararlı olduğu
belirlenmiştir. Benzer şeklide kresoxim-methyl+boscalid etkili maddeli fungusit A. swirskii ve O.
laevigatus ergin öncesi dönemlerine ise orta derecede zararlı olduğu belirlenmiştir.
Cymoxanil+propineb ve bakıroksiklorür etkili maddeli fungusitlerin ise A. colemani, E. mundus, A.
swirskii, N. tenuis ve O. laevigatus’a laboratuvar şartlarında etkisiz olduğu ve entegre mücadele
yapılan seralarda ruhsat dozunda kullanılması durumunda doğal düşmanlara herhangi bir zararının
bulunmadığı tespit edilmiştir. Bir böcek gelişim düzenleyicis (IGR) olan pyriproxyfen’nin etkisi ise
özellikle tam başkalaşım geçiren parazitoitlerin pupa dönemlerinde orta derecede olurken, ergin
dönemlerinde ise etkisi düşük çıkmıştır. Laboratuvar şartlarında yapılan bu denemelerden elde edilen
sonuçların yarı tarla veya tarla denemelerinden elde edilecek sonuçlar ile desteklenmelidir.
Anahtar Kelimeler: Aphidius colemani, Eretmocerus mundus, Nesidiocoris tenuis, Orius laevigatus,
Amblyseius swirskii, yan etki, örtüaltı
10. Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ANTEPFISTIĞI PSİLLİDİNİN MÜCADELE
OLANAKLARININ ARAŞTIRILMASI
Serpil KARADAĞ (Gaziantep AFAİ)
YENİ TEKLİF PROJELER
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ülkesel Proje: Antepfıstığı Psillidi [(Agonoscena pistaciae Burck.
and Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Mücadele Olanaklarının
Araştırılması
Alt proje : Antepfıstığı Psillidi [(Agonoscena pistaciae Burck. and
Laut.
Hemiptera:
Aphalaridae)]'nin
Mücadelesinde
Bazı
İnsektisitlerin Biyolojik Etkinlikleri ile Dayanıklılık Oluşumunun
Moleküler Olarak Belirlenmesi
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Hakan USANMAZ
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Serpil KARADAĞ
Selçuk ÖZCAN
Nergiz ÇOBAN
Kamil SARPKAYA
Yard..Doç. Dr. Adile AKPINAR
01.01.2016- 31.12.2018
Projenin Toplam Bütçesi:
2016: 34.00.TL 2017: 24.000 TL 2018: 20.000 TL
1. Proje No
Proje Başlığı
Proje Özeti : Antepfıstığının anavatanı ve kültür merkezi Türkiye, İran ve Afganistan'dır Antepfıstığı,
dünyada kuzey ve güney yarıkürelerinin 30-45 paralellerinin uygun mikroklimalarında yetişmektedir.
Dünya antepfıstığı üretiminde ülkemiz İran ve A.B.D’den sonra 3. Sırada gelmektedir. Özellikle Güney
Doğu Anadolu bölgesi antepfıstığı yetiştiriciliğinde çok önemli bir yere sahiptir. Ülkemiz üretiminin
yaklaşık %95’i bu bölgede gerçekleşmektedir.
Antepfıstığı alanlarında verim ve kaliteyi etkileyen faktörler içerisinde hastalık ve zararlılar önemli bir
yer tutmaktadır. Bu güne kadar yapılan çalışmalar incelendiğinde, ülkemizde Pistacia türleri üzerinde
bulunan böcek ve akar türleri saptanmıştır. Üç ayrı bölgede dört ayrı çalışma yapılmış. 40'ın üzerinde
zararlı böcek ve akar türü saptamışlardır. Bulunan türlerin ancak 20 kadarının ekonomik önemde zarar
yaptıkları bilinmektedir. Antepfıstığı psillidi ekonomik anlamda zarar yapan türler arasında
bulunmaktadır. Beslenme zararı sonucunda yoğun yaprak dökülmelerine neden olduğu için bitkinin
gelişimi yavaşlamakta, aynı yılın verim kaybına neden olduğu gibi gözleri dökerek bir sonraki yılın da
ürününe zarar vermektedir. Antepfıstığı psillidi son yıllarda Güneydoğu Anadolu Bölgesi Antepfıstığı
alanlarında ciddi anlamda zarar meydana getirmiştir. Antepfıstığı psillidi 2000 li yılların başında tek
ilaçlama ile kontrol altına alınırken son yıllarda ilaçlama sayısında ciddi artışlar (6-8 defa) olmuştur.
Çiftçi ve teknik elemanlarca çok sayıda şikâyetler gelmiş yapılan kimyasal mücadelenin etkisiz olduğu
bildirilmiştir. Bu nedenle Antepfıstığı psillidi mücadele olanaklarının araştırılması isimli bir ülkesel
proje hazırlanması uygun görülmüş ve bu projenin 3. Alt proje başlığı olarak Antepfıstığı Psillidi
[(Agonoscena pistaciae Burck. and Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]'nin Mücadelesinde Bazı
İnsektisitlerin Biyolojik Etkinlikleri ile Dayanıklılık Oluşumunun Moleküler Olarak Belirlenmesi isimli
projenin hazırlanması uygun görülmüştür.
Çalışma Gaziantep, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Şanlıurfa illerinde yürütülecektir. Bu proje ile en
çok kullanılan bazı insektisitlerin biyolojik etkinlikleri ve moleküler yöntemlerle belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Agonoscena pistaciae; insektisit; direnç; moleküler; biyolojik etkinlik
2. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
ÜLKESEL PROJE Antepfıstığı Psillidi [(Agonoscena pistaciae
Burck. and Laut. Hemiptera: Aphalaridae)]’nin Mücadele
Olanaklarının Araştırılması
Alt Proje: Antepfıstığı Psillidi [(Agonoscena pistaciae Burck. and
Laut. Hemiptera:Aphalaridae)]'ne Karşı Üreticilerin Pestisit
Kullanımındaki Tutum ve Davranışlarının Belirlenmesi
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ümran ELDOĞAN
Serpil KARADAĞ
Serkan KÖSETÜRKMEN
Mustafa ÇALIŞKAN
Ertuğrul İLİKÇİOĞLU
Ali TEKİN
Şeyda İPEKÇİOĞLU ,
Doç.Dr. Ahmet ŞAHİN
2016–2017
2016:19.500.TL 2017: 5.500.TL
Projenin yıllara Göre
Bütçesi
Proje Özeti: Güneydoğu Anadolu Bölgesinde antepfıstığı yetiştiriciliği diğer meyve türleriyle
karşılaştırıldığında ekonomik açıdan önemli bir yere sahiptir. Bölgede yaklaşık 200.000 ailenin
geçim kaynağını antepfıstığı yetiştiriciliği oluşturmaktadır. Antepfıstığı üretimi, kurak alanları
değerlendirmesi, yoğun işgücü gereksinimi, depolanabilir olması ve gıda sanayi için hammadde
olması bakımından önem arz etmektedir. Bunların yanı sıra antepfıstığındaki verim ve kalitenin
artırılmasında budama, sulama, aşılama, toprak işleme, hastalık ve zararlılarla mücadele
önemlidir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde antepfıstığının ekonomik anlamda önemli zararlılarından bir
taneside (Agonoscena pistaciae) antepfıstığı psillididir. Bu zararlı 7–8 den fazla döl verdiği için
aşırı ilaçlamalara maruz kalmaktadır. Bu ilaçlamalar karşısında fazla etkilenmediğini savunan
çiftçiler bu zararlıdan dolayı mağduriyet yaşamaktadır.
Bu araştırmada Gaziantep, Şanlıurfa, Kahramanmaraş ve Adıyaman illerinde önemli bir ürün olan
antepfıstığı için üreticilerin pestisit kullanımındaki mevcut bilinç düzeyi ortaya konarak geçmiş ve
günümüzde pestisit uygulamasına karşı davranışlarındaki değişiklikler belirlenecektir.
Kurumumuza ve özellikle bakanlığımıza gelen şikâyetler üzerine bu projenin yapılması uygun
görülmüştür.
Söz konusu çalışmada, 2015–2017 yılları arasında adı geçen il ve ilçelerde antepfıstığı üretimin
yoğun olan bölgelerde toplam işletmelerde 381 üretici ile anket çalışması yapılacaktır. Sonuç
olarak üreticilerin zirai ilaç temini, ilaçların depolanması, uygulamadaki davranışları belirlenerek
bu konuda çalışan üreticilere, sahada çalışan teknik elemanlara ve karar vericilere ışık tutacaktır.
Anahtar Kelimeler: Pestisit, Agonoscena pistaciae, antepfıstığı üreticileri, çiftçi davranışları
11. MÜNFERİT PROJELER
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-11/06-04/03-05
Bitki Koruma Ürünlerinin Bazı Fiziksel Özelliklerine
Seyreltme Suyunun Etkisinin Araştırılması
Investigation of the effect of dilution waters on some
physical properties of plant protection products
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Dr. Murat KAHYAOĞLU
Kazım SEZER (2011)
Mustafa SEZGEN
Gamze Esin KILIÇ
01/01/2011-31/12/2014
12.000 TL
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti.
Bitki Koruma Ürünlerinin (BKÜ) etkinliğini belirleyen önemli faktörler vardır: Bunlar;
uygun BKÜ seçimi, etiket bilgilerine uyum, uygulama ekipmanlarının kalibrasyonu ve
uygulama zamanı vb. faktörlerdir. Uygulayıcılara yapılan önerilerde en önemli uyarı ve
eğitim bilgileri olarak bunlar ön plana çıkartılmaktadır. Fakat bu faktörlerin yanında göz ardı
edilen önemli bir faktör de BKÜ’lerinin seyreltilmesinde kullanılan sular ve onların
kaliteleridir.
Bu çalışma ile BKÜ’lerinin yoğun olarak kullanıldığı, İç Anadolu, Ege, Akdeniz, Güneydoğu
Anadolu ve Marmara Bölgelerinden alınan akarsu, kuyu suyu, şebeke suyu örnekleri
toplanmıştır. Bu sular; pH ve sertlik yönünden analizlere tabi tutulmuştur. Toplanan suların
kalite kontrol parametreleri ile bazı BKÜ’lerinin emülsiyon, solüsyon ve süspansiyon
Kabiliyetlerine olan etkileri belirlenmeye çalışılmıştır.
Çalışma sonunda, bölgelere göre çok az değişmekle birlikte BKÜ’lerinin seyreltilmesinde
kullanılan suların pH aralıklarının 6,25-8,45 ve sertlik derecelerinin ise 4-76 aralığında
olduğu tespit edilmiştir.
Bu sular kullanılarak yapılan kalite kontrol testlerinde denemeye alınan tüm BKÜ’leri
fiziksel yönlerden uygu sonuçlar vermiştir. Fiziksel özellikleri düzeltmek için su sertliği
giderici veya pH düzenleyici gibi herhangi bir kimyasal kullanılmasına gerek
duyulamamıştır.
Seyreltme suyunun fiziki olarak temiz olması, hazırlanan ilaçlı suyun vakit geçmeden
uygulanması BKÜ uygulayıcılarına tavsiye edilmelidir.
Anahtar Kelimeler: pH, su sertliği, seyreltme suyu, bitki koruma ürünü
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Zeytin Sineği [(Bactrocera oleae Rossi, 1790) (Diptera:
Tephritidae)] Mücadelesinde Kullanılmak Üzere Bitki
Koruma Ürünü Geliştirilmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Faruk DOĞAN
Mustafa SEZGEN (ZMMAE)
Tevfik TURANLI (Bornova ZMAİ)
Aysel TAKKABULAN (ZMMAE)
01/01/2016-31/12/2018
2016 Yılı: 29.000 TL, 2017 Yılı:24.000 TL,
2018 Yılı:19.500 TL
Proje Özeti
Bitki koruma ürünleri (BKÜ), tarımda verimin ve kalitenin artırılmasında kullanılan en
önemli girdilerinden biridir. Bu projede, Ülke ekonomisine büyük katkı sağlayan sofralık ve
yağlık zeytin üretiminde, zeytin ana zararlısı olan ve mücadele edilmediği takdirde % 90 lara
varan oranlarda ürün kaybına sebep olan zeytin sineğine (Bactrocera oleae) karşı yeni hazır
yem ve pestisit karışımı içeren formülasyon geliştirmek temel hedef olacaktır. Bu hedef
kapsamında formülasyon geliştirmeye yönelik çalışmalar yürütülecektir.
Proje kapsamında elde edilecek ve ümit var olduğu düşünülen yeni formülasyon, biyolojik
aktivite denemelerine alınacak ve başarılı olması halinde Türk tarımının hizmetine
sunulacaktır. Gerekli formülasyon çalışmaları neticesinde en az riski en fazla verimle
karşılayabilecek ekonomik ve ülke üreticilerinin kullanımına verilecek bir ürün elde
edilmeye çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Aktif madde, insektisit, hazır yem, zeytin sineği (Bactrocera oleae)
2. Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Pestisit Kullanımında
Üreticilerin Bilgi Düzeyinin Belirlenmesi
Studies on Knowledge Level of Farmers About Usage of
Pesticides in Southeastern Anatolian Region.
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Şenay Sevim
Proje Yürütücüsü
Cahit KAYA
Yardımcı Araştırmacılar
Uygar Serkan KARAKAŞ
Murat GÜLMEZ
Dr. Çetin MUTLU
Aysel BARS ORAK .
Başlama ve Bitiş Tarihleri 01.01.2016-31.12.2017
54.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Tarımsal üretimde sorun olan zararlı, hastalık ve yabancı otlar ile mücadele
edebilmek için pestisitlerin kullanılması günümüz modern tarımında kaçınılmaz hale
gelmiştir. Ancak pestisitlerin; insan sağlığına, çevreye, ekonomiye ve organik tarım- iyi tarım
uygulamalarına yaptığı olumsuz etkilerde göz ardı edilmemelidir.
Dünya’da 1960’lı yıllardan sonra çalışılan en önemli konular içinde tarımda kimyasal ilaç
kullanımı ile ilgili yapılan araştırmalar yer almaktadır. Gelişmiş ülkelerde kimyasal ilaç
kullanımında üreticilerin bilgi düzeyi ile ilgili olarak çeşitli çalışmalar yapılmaktadır.
Türkiye’de ise kimyasal ilaç kullanımındaki bilgi düzeyi ile ilgili çalışmalar sınırlı olup, yöre
ve ürün bazında, konu ile ilgili detaylı araştırmaların yapılmasına büyük ölçüde gereksinim
duyulmaktadır.
Bu proje Diyarbakır Şanlıurfa ve Mardin illerinde 2016 ve 2017 yıllarında buğday, pamuk ve
mısır üreticileri ile yapılacak olup üreticilerin pestisit kullanımındaki bilgi düzeyini saptamak
amacıyla yapılacaktır. Bu amaçla söz konusu illeri ve temsil edecek ilçelerde, ekolojik,
sosyo-ekonomik yönden projenin ilk yılında 5’li Likert yöntemi ile hazırlanan anket, basit
tesadüfi örnekleme metodu ile belirlenen üreticilerle doldurulacaktır.
Çalışma sonucunda, pestisit uygulamasındaki bilgi düzeyi ortaya konacak olup elde edilecek
verilerin eğitim ve yayım çalışmalarına ışık tutması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Pestisit, bilgi düzeyi, anket, buğday, pamuk, mısır
3.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten
Kuruluş
Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Araştırmacılar
Bazı Tıbbi ve Aromatik Bitkilerde Pestisit Kalıntılarının
Araştırılması
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü
TAGEM
Dr. Fatih Alpay VURAN
Fırat AYAS, Orçun ÇINAR, Fulya YÜCEOL, Dr. Özlem
DAĞAŞAN, Timur TONGUR, Danışman: Prof. Dr.
Cafer TURGUT
Başlama-Bitiş
01.01.2016-31.12.2017
Tarihleri
51 500 TL
Proje Bütçesi
Projenin Özeti: Dünyada tıbbi ve aromatik bitkilere ilginin gün geçtikçe artması,
hem ticaretinde önemli bir artışa neden olmuş hem de bu bitkilerle ilgili yapılan ArGe faaliyetlerinde bir artışı sağlamıştır. Gerek iç tüketim de kullanılan gerekse dış
satımı yapılan tıbbi ve aromatik bitkilerde kaliteli standart denilince; bitkinin doğru
botanik ismi, kaynak bölgesi, hasat zamanı, duyusal testleri ve kimyasal
özelliklerinin yanı sıra yabancı madde testlerinin en önemlisi olan pestisit
kalıntılarının da araştırılması gerekmektedir.
Pestisit kalıntısı araştırmaları yapılacak olan bitkisel materyallerin belirlenmesinde;
öncelikle çay olarak (bitkisel infüzyon) en çok tüketilen tıbbi ve aromatik bitkiler
yani tüketicinin aktarlardan en sık talep ettiği ürünler rol oynamıştır. Buna göre,
hem kurutulmuş halinde hem de bitkisel infüzyonunda pestisit kalıntısı araştırılacak
olan tıbbi ve aromatik bitkiler, kantaron, adaçayı, ıhlamur, papatya, hibiskus, kekik,
dağçayı, ekinezya, melisa ve altınotudur.10 çeşit tıbbi ve aromatik bitkinin
ekstraksiyonu (kuru madde / bitkisel infüzyon) düşük miktarda yağ içeren örneklere
(yaş ve kuru meyve sebzeler, tahıllar) başarıyla uygulanan Quechers ekstraksiyon
yöntemi ile yapılacaktır (European Standard Method EN 15662). Pestisit
kalıntılarının kromatografik tayinleri üç farklı laboratuvarda yapılacaktır. Batı
Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü’nde bulunan Tıbbi ve Aromatik Bitkiler
Araştırma Laboratuvarı’ndaki LC-MS/MS ile sıvı kromatografiye uygun pestisit
kalıntıları tayin edilecektir. Gaz kromatografiye uygun pestisit kalıntıları tayinlerinin
bir bölümü Akdeniz Üniversitesi Gıda Güvenliği ve Tarımsal Araştırmalar Merkezi
akredite laboratuvarında bulunan GC-MS/MS ile diğer bir bölümünün ise Antalya
Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü akredite kalıntı laboratuvarında bulunan GCMS/MS ile yapılması amaçlanmıştır. Analitik metodun validasyonu, pestisit
kalıntılarının araştırılacağı ürün grubuna uyum sağlayacak şekilde yapılacaktır.
Pestisist kalıntılarına ait metot validasyonu sırasında; Doğrusallık (linearity),
Matriks etkisi, Tayin limiti (LOQ), Doğruluk (Gerçeklik-Kesinlik) parametreleri
kontrol edilecektir.
Anahtar kelimeler: Bitkisel infüzyon, pestisit, Quechers, ekstraksiyon,
kromatografi, validasyon
DEVAM EDEN PROJELER
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TAGEM-BS-12/A13-P06/03-03
Çukurova’da Yüzey Suları ve Lagünlerdeki Pestisit
Kirliliğinin Araştırılması
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu – ADANA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Meryem KAYA
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Ercan CANIHOŞ (BMAİ)
Dr. Özgür GÖLGE (Adana Gıda Kontrol Lab. Md.)
Mustafa ERDOĞAN (Adana Gıda Kontrol Lab. Md
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2013-31/12/2015
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 15000 TL
1. Proje No
Proje Başlığı
2014: 12000 TL
2015: 10000 TL
Proje Özeti: Bu proje ile ülkemizin en büyük deltası olan Çukurova Deltası’nda yer alan
başlıca göl ve lagünler (Yumurtalık, Tuzla, Akyatan, Ağyatan), Seyhan ve Ceyhan nehirleri
ile denize deşarj olan YD1 (1 No’lu ana drenaj kanalı), YD2 (2 No’lu ana drenaj kanalı),
YD3 ( 3 No’lu ana drenaj kanalı), YD4 (4 No’lu ana drenaj kanalı) drenaj kanallarında
pestisit kirliliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Su örnekleri, instrümental cihazlar ve
analizlerde kullanılan kimyasal maddeler çalışmanın materyalini oluşturmuştur. Belirlenen
11 istasyondan yaklaşık 15 gün aralıklarla alınan su örneklerinin Gıda Kontrol
Laboratuvarı’nda kalıntı analizleri yapılmıştır.
2.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/12-04/03-04
Çeltik yanıklığı (Pyricularia oryzae) Hastalığının
Mücadelesinde Farklı İlaç Uygulama Tekniklerinin
Etkinliğinin Belirlenmesi
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü – SAMSUN
Projeyi Yürüten Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Hüseyin DURAN
Proje Yürütücüsü
Sevilay SAYGI
Yardımcı Araştırmacılar
01/01/2013-31/12/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
27.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Proje lideri kurum dışında görevli olduğu için çalışma yapılmamıştır.
3. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-12/13-06/03-05(Yüksek Lisans)
Bitki Koruma Ürünlerinin Yüksek Basınçlı Sıvı
Kromatografisi (HPLC) ile Çoklu Kalite Kontrol
Analizleri İçin Yöntem Geliştirilmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Neslihan GÜDÜCÜ
01/01/2013-31/12/2014
16.000 TL
Proje Özeti : Bu proje ile analizleri Yüksek Basınçlı Sıvı Kromatografisi (HPLC)- Diyot
ArrayDedektor (DAD) cihazı ile yapılan bazı aktif maddelerin rutin kalite kontrol
analizlerinde kullanılabilecek metot geliştirilmeye çalışılacaktır. Bunun için öncelikle hali
hazırda kullanılan metotlar optimize edilerek çoklu aktif madde analizi yapmaya yönelik
HPLC cihazında kromatografik şartlar belirlenecektir. Çalışmada farklı hareketli fazlar, farklı
kolon ve kolon sıcaklıkları denenecek, elde edilen sonuçlar birbirleriyle istatistiki olarak
karşılaştırılacaktır. Böylece birden çok aktif maddenin ve bitki koruma ürününün analizleri
aynı anda yapılmaya çalışılarak zamandan ve ekonomiden tasarruf edilecektir.
4. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
TAGEM-BS-12/13-06/03-06
Metal İçeren Bazı Pestisitlerin Aktif Maddelerinin Atomik
Absorpsiyon Spektrofotometresi (AAS) ile Analizleri
Üzerine Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Hasan Engin GÜDÜCÜ
Faruk DOĞAN
Neslihan GÜDÜCÜ
01/01/2013-31/12/2015
23.000 TL
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu proje ile titrimetrik metotlarla analizleri yapılan ve metal içeren aktif maddelerin Atomik
Absorpsiyon Spektrofotometresi (AAS) ile analiz metodu oluşturulması hedeflenmektedir.
2013 yılında çalışmada kullanılacak Bitki Koruma Ürünleri ile analitik standartlar temin
edilmiş olup materyal ve metot ile ilgili gerek laboratuvar alt yapısı gerekse alt yapı ile ilgili
donanımın hazır olmasına rağmen çalışılacak cihazdaki sorunlar nedeniyle bu dönem
içerisindeki AAS cihazındaki analiz çalışmaları yapılamamıştır. 2014 yılında 8 adet bitki
koruma ürünün analizi titrimetrik ve enstrümental analiz yöntemleriyle gerçekleştirilmiştir.
5.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-12/09-01/03-07
Domateste Erken Yaprak Yanıklığı Etmeni (Alternaria
spp.)’nin Bazı Fungisitlere Karşı Duyarlılıklarının
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Gamze ERDURMUŞ
01/06/2013 - 31/05/2016
30.000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu proje ile domates ekim alanlarında sorun olan erken yaprak yanıklığı (Alternaria spp.)
hastalığının mücadelesinde kullanılan Azoxystrobin, Tebuconazole ve Mancozeb etkili
maddelerinin Alternaria spp.’de oluşturdukları duyarlılık düzeylerinin belirlenmesi
amaçlanmıştır.
Projemiz 2012 yılı Bitki Sağlığı Araştırma Tavsiye Komitesi’nde görüşülerek kabul edilmiş,
2013 yılı Haziran ayı itibariyle örnek toplama çalışmalarına başlanmıştır. Projemizin 1.
çalışma yılı kapsamında Ankara, Bartın ve Zonguldak’tan hastalıklı bitki örnekleri toplanmış
ve bu örneklerdeki patojenlerin kültüre alınma işlemi gerçekleştirilmiştir.
Projemizin 2. çalışma yılı olan 2014’te BATEM tarafından Antalya’dan gönderilen örnekler
kültüre alınmış ve elde edilen Alternaria spp. izolatları ile patojenisite testi yürütülmüştür.
2015 yılında istatistik değerlendirme sonucu patojenliği yüksek olan Alternaria spp. izolatları
ile in vitro koşullarda Azoxystrobin, Tebuconazole ve Mancozeb’e karşı duyarlılık
denemeleri yürütülecektir.
6. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu proje ile farklı
TAGEM-BS-11/06-04/03-04 (Doktora)
Bazı Pestisitlerin Elektrokimyasal Davranışının İncelenmesi ve
Adsorptif Sıyırma Yöntemleri ile Tayini
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Aysel TAKKABULAN
01/01/2012-31/12/2014
35.000 TL
gruba ait pestisitlerin elektrokimyasal davranışlarının çeşitli
voltametrik yöntemlerle (Dönüşümlü ve Kare Dalga Voltametrisi) incelenmesi ve
voltametrik sıyırma yöntemlerinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. Yöntem geliştirildikten sonra
bu yöntemin çeşitli içme sularında, doğal sularda ve ticari formülasyonlarda uygulanabilirliği
ortaya konacaktır.
2012 yılında projede yer alan pestisitlerin elektrokimyasal davranışları; çeşitli elektrotlar
kullanılarak farklı tampon ve çözücü ortamlarında farklı pH’larda incelenmiştir. Her pestisit
için yükseltgenme ve/veya indirgenme pik potansiyeli ve optimum pH değeri belirlenerek,
elektrokimyasal özelliklerini inceleme çalışmalarının bir kısmı tamamlanmıştır.
2013 yılında seçilen pestisitlerin elektrot reaksiyonunun adsorpsiyon ve/veya difüzyon
kontrollü olup olmadığı dönüşümlü voltametri yöntemi kullanılarak belirlenmiştir.
Thiobencarb için yapılan kare dalga adsorptif sıyırma voltametrisi çalışmaları
tamamlanmıştır.
2015 yılında diğer pestisitlerin voltametrik analiz metotları tamamlanacak ve gerçek
numunelere ve ticari formülasyonlara uygulaması yapılmaya çalışılacaktır.
7. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
TAGEM-BS-13/13-06/03-02
Emülsiyon Konsantre (EC) Formülasyonlu Bazı
İnsektisitlerde Kullanılan Farklı Yardımcı Maddelerin
Stabilite ve Biyolojik Aktiviteye Etkileri Üzerine
Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüAnkara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Mustafa SEZGEN
Gamze Esin KILINÇ
Hasan Engin GÜDÜCÜ
Sait ERTÜRK
Tuğba AKDENİZ FIRAT
01.01.2014-31.12.2016
25.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu proje kapsamında malathion (190 g/L) ve deltamethrin (25 g/L) aktif maddeleri ile farklı
solvent ve emülgatör kullanılarak hazırlanacak EC formülasyondaki preparatlar WHO
standartlarında hızlandırılmış stabilite testlerine tabi tutularak, görünüş, özgül ağırlık,
emülsiyon stabilitesi, parlama noktası, pH ve aktif madde analizleri yapılacaktır. Ayrıca bu
preparatlar Sitophilus oryzae (L.) (Coleoptera: Curculionidae)’ye karşı laboratuvar
koşullarında standart ilaç deneme metoduna göre biyolojik etkinlik denemelerine tabi
tutulacaktır.
Araştırma sonucunda farklı dolgu ve yardımcı maddeler kullanılarak hazırlanan BKÜ
formülasyonları açısından stabilite ve biyolojik etkinlik konusunda oluşan belirsizlik
giderilmeye çalışılacaktır.
2014 proje döneminde Deltamethrin aktif maddesi ile 20 adet EC formülasyon hazırlanarak,
kalite kontrol çalışmaları tamamlanmıştır. Aynı aktif madde ile yapılan biyolojik etkinlik
çalışmaları devam etmektedir.
8. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/13-06/03-03
Bazı Pestisitlerin Grafen ile Modifiye Edilmiş
Elektrotlarla Voltametrik Analizi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Ömer ÖZKAYA
01/01/2014-31/12/2015
20.000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışma için seçilen mesosulfuronmethyl, iodosulfuronmethyl aktif maddelerinin herhangi
bir ekstraksiyona gerek kalmadan basit, hızlı ve düşük derişimlere inebilen voltametrik
sıyırma yöntemlerinde kullanılan camsı karbon elektrodunu modifiye ederek, pestisitlerin
voltametrik analizleri hedeflenmiştir.
2014 yılında Mesosulfuron-Methyl ile İodosulfuron-MethylBKÜ’lerinin grafen kaplı elektrot
ile optimum pH, destek elektrolit, akım, gerilim, biriktirme süreleri belirlendikten
sonraKNO 3 , Mg(NO 3 ) 2 , MgSO 4 .7H 2 O, Na 2 SO 4 , NaCl, NaNO 3 varlığında analiz
edilebilirliğini araştırılmıştır.
9. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM –BS- 13/12-06/03-04 (Doktora)
Ekin Kamburbiti [Rhyzopertha dominica (F.) (Coleoptera:
Bostrychidae)] Popülasyonlarının Fosfine Karşı Direnç
Düzeylerinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü
Süleyman Demirel Üniversitesi
Abdullah Yılmaz
01.01.2014-31.12.2016
37.000 TL
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Rhyzopertha dominica (F.) depolanmış hububatın en önemli zararlılarından biridir. Bu
çalışmada Türkiye’nin değişik bölgelerinden toplanan R.dominica populasyonlarının depo
zararlıları mücadelesinde fumigant olarak kullanılan fosfine (PH 3 ) karşı direnç düzeyi ve
mekanizması belirlenecektir. Bu amaçla Türkiye’nin değişik bölgelerindeki depolardan
R.dominica bireyleri toplanarak uygun besi ortamına alınmıştır. Çalışmalarda kullanılacak
fosfin gazı (PH 3 ) gaz üretecinde fosfin tabletlerinden üretilerek, toplanan bazı
populasyonların LC 50 değerleri belirlenmiştir.
TAGEM-BS-13/13-06/03-05
Farklı Toprak Tiplerindeki Bazı Herbisitler Üzerindeki
Adsorpsiyon ve Desorpsiyon Etkisi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara
TAGEM
Projeyi Yürüten Kuruluş
Celal YILDIRIM
Proje Yürütücüsü
Aysel TAKKABULAN
Yardımcı Araştırıcılar
Ömer ÖZKAYA
01/01/2014-31/12/2016
Başlama ve Bitiş tarihleri
23.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışmada, ülkemizde zirai mücadele faaliyetlerinde yoğun olarak
kullanılan pestisitlerden Pendimethalin ve Penoxsulametken maddeli herbisitlerinin
topraklarda meydana getirdiği düşünülen kirliliğin; toprağın yapısında doğal olarak bulunan
hümikasitin adsorpsiyon etkisi kullanılarak giderilip-giderilmeyeceğinin belirlenmesi
hedeflenmiştir.
Çalışmamızda kullanacağımız toprak örnekleri; bitki yoğunluğunun çok olduğu humusça
zengin alanlardaki topraklardan, ayrıca kumlu toprak örnekleri de bitki yoğunluğunun çok
az olduğu alanlardan alınmıştır.
10. Proje No
Proje Başlığı
11. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/08-05/03-06 (Doktora)
Bazı Bitki Ekstraktlarının Kurşuni Küf (Botrytis cinerea
Pers)’ e Karşı Hasat Sonrası Etkinliğinin Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
TAGEM
Gamze Esin KILINÇ
01/01/2014 - 31/12/2016
35.000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu çalışmada, üzüm ve domateste hasat sonrasında hastalığa neden olan Botrytis cinerea’ ya
karşı ülkemizde yetişen farklı bitkilerden elde edilecek olan ekstraktların kullanım olanakları
doktora çalışması kapsamında araştırılacaktır. Çalışmalarda Deve dikeni (Silybum
marianum), Sarımsak (Allium sativum), Lahana (Brassica oleracea), Menengiç (Pistacia
terebinthus), Ceviz (Juglans regia), Zeytin (Olea europaea), Çay (Camellia sinensis), At
kestanesi (Aesculus hippocastanum), Isırgan otu (Urtica dioica), Yapışkan otu (Galium
aparine) bitkileri kullanılacaktır. Bu bitkilerden elde ekstraktların laboratuvar koşullarında B.
cinerea’nın koloni gelişmesine, spor çimlenmesi ve çim tüpü oluşumuna karşı etkilerine
bakılarak; ümitvar bulunan ekstraktların kontrollü koşullarda meyve çürümesine karşı etkileri
araştırılacaktır.
2014 yılında yapılan çalışmalarda öncelikle alkolün patojene karşı olan toksisitesini tespit
etmek veekstraksiyon için uygun alkol oranını belirleyebilmek amacıyla denemeler
yapılmıştır. Daha sonra toplanan bitkilerin ekstraktları hazırlanmıştır. Çalışmalarda projede
mevcut olan bitkilerden üç tanesi ve mevsimsel olarak temin edilen beş bitki olmak üzere
toplam sekiz bitkinin ekstraktları elde edilerek Botrytiscinerea’nınkoloni gelişmesine karşı
etkileri tespit edilmiştir.
AB 7. ÇERÇEVE ARIMNET
12.
Proje Başlığı
Değişen Çevre Koşullarında Beyazsinek Popülasyon
Salgınlarının Tahmin Edilmesi
Ülkesel Proje Koordinatörü: Doç. Dr. Birol AKBAŞ –
Alt Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Beyazsineklerde İnsektisitlere Direnç Durumunun
Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
Ankara
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Cem ERDOĞAN (Ankara ZMMAE)
Prof. Dr. M. Oktay GÜRKAN
2012-2015
100.000 TL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütüciisü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
Bu projenin hedefini, Hatay ve Muğla illerinde farklı konukçulardan toplanacak olan
beyaz sinek popülasyonlarının insektisitlere direnç düzeylerinin belirlenmesi
oluşturmaktadır. Bu amaçla, yürütülecek biyoassay çalışmalar sonucu belirlenecek olan
ayırıcı (diyagnostik) dozlar ile araziden toplanan beyaz sinek popülasyonlarının direnç
durumlarının ortaya konulması hedeflenmiştir.
2012 yılında consortium agreement ile proje işbirliği protokolü imzalanmış ve
projenin başlama toplantısı gerçekleştirilmiştir. 2013 yılında Hatay ve Muğla illerinde farklı
konukçulardan beyaz sinek popülasyonları toplanmış olup, hassas popülasyon üzerinde
deltamethrin ve chlorpyrifos-ethyl aktif maddeleri için ayırıcı dozlar belirlenmiştir. 2014
yılında belirlenen bu ayırıcı dozlar ile araziden toplanan popülasyonlar taranmıştır.
BİTKİ SAĞLIĞI ARAŞTIRMALARI DAİRE BAŞKANLIĞI
YABANCI OT ARAŞTIRMALARI
PROJE ÖZETLERİ
( 2-5 Mart 2015 / ANTALYA)
I. ARAŞTIRMA PROJELERİNİN ÖZETLERİ
1. Buğday Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
2. Mısır Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
3. Mercimek Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
4. Elma Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
5. Bağ ve Kayısı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
6. Antepfıstığı Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
7. Örtüaltı Sebze Entegre Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
8. Biyolojik Mücadele Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
9. Biyolojik Çeşitlilik Araştırma, Uygulama ve Eğitim Projesi
10. Kültür Bitkilerinde Sorun Olan Yabancı Otlarda Dayanıklılık Projesi
11. Ülkesel Kivi Entegre Projesi
12. Ülkesel Yaprağı Yenen Sebze Araştırma Projeleri
13. Münferit Projeler
1
I. ARAŞTIRMA PROJELERİNİN ÖZETLERİ
1.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BUĞDAY
ENTEGRE
MÜCADELE
ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. M. Selçuk BAŞARAN (Ankara ZMMAE)
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-13 /12-01 /04-01
Şanlıurfa İli Buğday, Mısır, Pamuk ve Mercimek
Üretim Alanlarındaki İstilacı Bitkilerin Belirlenmesi
ve Mücadelesi
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü-ŞANLIURFA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Z. Filiz ARSLAN
Zir. Yük. Müh. Ayşin BİLGİLİ
Zir. Yük. Müh. Şeyda İPEKÇİOĞLU
01/01/2014 - 31/12/2016
18.000 TL 2014 : 8.000 TL 2015 : 5.000 TL 2016 :
5.000 TL
Proje Özeti: Kültür bitkilerinde hastalık, zararlı ve yabancı otlar önemli verim kayıplarına
neden olmaktadır ve bu kayıp tek yıllık kültür bitkilerinde genellikle daha fazla olmaktadır.
Bitki koruma etmenlerin neden oldukları zararın ortadan kaldırılmasının ilk adımı ise bu
etmenlerin yaygınlık ve yoğunluklarının araştırılarak önemli olanlarının bilimsel olarak ortaya
çıkarılmasıdır. Bu etmenlere karşı en uygun mücadele yöntemleri konusunda gerekli
araştırmaların yapılabilmesi için öncesinde bu tür çalışmaların yapılması elzemdir. Bugüne
kadar Şanlıurfa İli’nde ve bölgede bu konuda yapılan çalışmalar sınırlı sayıda olup oldukça
geçmiş tarihlere dayanmaktadır.
Bu çalışma Harran Ovası’nda yer alan Şanlıurfa İli’nde 2014 - 2016 yılları arasında
yürütülecektir. Çalışma alanında yetiştirilen en önemli tek yıllık kültür bitkileri olan buğday,
mısır, pamuk ve mercimek ekim alanlarında sorun olan yabancı ot türlerinin ve
yoğunluklarının belirlenmesi amacıyla sürvey çalışması ve bu kültür bitkilerindeki bitki
koruma sorunlarının belirlenmesi amacıyla üreticilerle anket çalışması yapılacaktır.
Çalışmada Şanlıurfa İli’nde tesadüfi olarak girilen buğday, mısır, pamuk ve mercimek
tarlalarında iki yıl üst üste yabancı ot sayımları yapılarak bu üretim alanlarındaki yabancı ot
türlerinin yaygınlık ve yoğunlukları belirlenecektir. Daha sonra elde edilecek sonuçlara bağlı
olarak önemli türlerin istilacı olma durumu ve bu kapsamda değerlendirilebilecek türlerin
mücadele stratejileri araştırılacaktır.
Bu çalışma bölgedeki önemli etmenlerin mücadelesi konusunda daha sonra yapılacak
çalışmalara temel oluşturması nedeniyle önem arz etmektedir ve GAP bölgesi tarla tarımına,
üreticilere ve ülke tarımına katkı sağlayacaktır. Çalışmadan elde edilecek sonuçlar, bölgede
yetiştirilen en önemli kültür bitkilerinde yabancı otlar başta olmak üzere bitki koruma
sorunlarına çözüm oluşturarak en uygun mücadele metodunun seçimine ışık tutacak ve
ileride yapılacak çalışmalara temel oluşturacaktır. Çalışmadan elde edilen bulgularla buğday,
mısır, pamuk ve mercimek verim ve kalitesinde, verilecek eğitimlerle de teknik personel ve
üreticilerin bilinç düzeyinde artış sağlanacaktır.
2
2.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-11/07-01/03-02
Buğday Alanlarında Yabancı Ot Mücadelesinde
Sürüklenmeyi
Azaltan
Memelerin
İlaçlama
Karakteristiklerinin
ve
Tutunma
Etkinliğinin
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütüciisü
Dr. Yasemin SABAHOĞLU
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Arzu AYDAR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2012-31.12.2015
Projenin Toplam Bütçesi
2012: 12000 TL
2013: 4000 TL
2014: 1000 TL
Proje Özeti:
Bu çalışmada, buğdayda zarar yapan yabancı ot mücadelesinde standart yelpaze hüzmeli
meme ile sürüklenmeyi azaltan hava girişli meme tiplerinin farklı ilaç normlarında kalıntı
dağılım düzgünlüğüne, kaplama oranına ve sürüklenme kayıplarına etkilerinin araştırılması
amaçlanmıştır.
2012 yılında iz maddesi ve sürüklenme denemelerinde pülverizatör üzerinde kullanılacak
olan sekiz adet meme tipinin çalışma koşullarına uygun olacak şekilde damla çapı
karakteristikleri belirlenmiştir.
2013 yılında Ankara ili Kalecik ilçesindeki bir üretici tarlasında iz maddesi denemeleri
yürütülmüştür.
2014 yılında iz maddesi denemeleri tekrarlanarak değerlendirilmiş ve buğdayda yabancı ot
mücadelesine karşı biyolojik etkinlik denemeleri yürütülmüştür.
3
2.
Ülkesel
Proje MISIR ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE
Adı
EĞİTİM PROJESİ
Koordinatörü
Doç. Dr. Sevcan ÖZTEMİZ (Adana BMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No:
Proje Başlığı
TAGEM-BS-12/12-03/03-01
İkinci Ürün Mısır Yetiştiriciliğinde Bazı Yabancı Ot
İlaçlama Yöntemlerinin Mısır Tane Verimi ve Yabancı Ot
Kontrol Düzeylerine Olan Etkilerinin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Ali BOLAT
Uzm. Özcan TETİK (Biyolojik Mücadele İstasyonu
Müdürlüğü), Hikmet SARIHAN, Dr. İbrahim CERİT, Hasan
Ali KARAAĞAÇ (Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma
Enstitüsü), Prof. Dr. Ali BAYAT (Çukurova Üniversitesi
Ziraat Fakültesi)
01.01.2013-31.12.2015
2013: 15.000 2014: 10.000 2015: 3.000
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Tarımsal üretimde tarım ilaçlarının bilinçsiz kullanılması çevre sorunlarını ortaya çıkarmaktadır.
Bu durum tüm dünyada çevre konusunda çeşitli endişelere neden olmaktadır. Özellikle
ülkemizde kullanılan 33.000 ton tarım ilacının kullanılmakta ve bunun % 47’sini herbisit
uygulamaları oluşturmaktadır. Kullanılan bu pestisitler genellikle önerilen dozun üzerinde ve
uygun olmayan ekipmanlar ile gerçekleştirilmektedir. Böylece uygulama hataları oluşmakta,
çevre kirliliği ve ekonomik olmayan tarımsal ilaç uygulamaları oluşmaktadır. Ülkemizde mısır
yetiştiricileri ise, geniş üretim alanlarında yetiştiricilik yapmakta ve yabancı ot mücadelesi için
kimyasal ilaç uygulamaları yoğun bir şekilde tercih edilmektedir. Özellikle II. ürün mısır
üretiminin yoğun olarak yapıldığı Çukurova’ da yabancı ot mücadelesi oldukça önemli bir sorun
teşkil etmektedir. II. ürün mısır bitkisinde kimyasal mücadele ile yabancı ot ilaç uygulaması
yapılmadığı takdirde üründe ciddi verim kayıpları oluşmaktadır. Özellikle mücadelesine gerek
duyulan yabancı ot türleri ise, Amaranthus albus L.(Horoz ibiği), Chrozophora tinctoria (,
Convolvulus arvensis L. (Tarla sarmaşığı), C. rotundus, Echinochloa colonum (L.) Link
(Benekli darıcan), S. halepense, Xanthium strumarium L. (Domuz pıtrağı)’dur (Orel, 1996). Bu
çalışma ile bölgemizde yoğun olarak üretilen II. Ürün mısır yetiştiriciliğinde sorun olan yabancı
otlara karşı, 5 farklı yeni nesil püskürtme yöntemleri ile ilaçlama başarısı belirlenmiştir. Bu yeni
uygulama yöntemleri ile üç farklı uygulama hacmi (200, 300 ve 400 l/ha) denenmiş ve böylece,
yöntemlerin her bir uygulama hacminde sağlayacağı ilaçlama başarısına da açıklık getirilmiştir.
Belirtilen ilaç uygulamaları Foramsulfuron etken maddeli ilaç ile tavsiye edilen etiket dozunda
gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, uygulama hacmi arttıkça kaplama oranları da
artış göstermektedir. Proje kapsamında kullanılan uygulama yöntemleri aşağıda belirtilmektedir.
M1. Yelpaze hüzmeli memelerle uygulama (Standart),
M2. Hava emişli memeler ile uygulama,
M3. Düz yelpaze hüzmeli memelerle uygulama,
M4. Yaprak altı memeli uygulama,
M5. Çoklu meme kiti ile uygulama
4
2. Proje No:
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/12-03/04-08
Tokat İli Dane Mısır Ekim Alanlarında Sorun Olan
Domuz Pıtrağı (Xanthium strumarium L.)’nın
Meydana Getirdiği Ürün Kayıpları ve Ekonomik
Zarar Eşiğinin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Bülent BAŞARAN
Yardımcı Araştırmacılar
Yalçın KAYA
Atilla ALTINTAŞ
Duran KILIÇ
Sezai GÖKALP
Oğuzhan AYDIN
Erhan ÖZER
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2014 - 31.12.2016
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2014 : 6.000 TL
2015 : 5.000 TL
2016 : 3.000 TL
Proje Özeti:
Tokat tarımsal faaliyetin yoğun olduğu, nüfusun büyük çoğunluğunun geçim kaynağını tarımın
oluşturduğu ekoloji olarak poli kültür tarımın yapıldığı bir il konumundadır.
Bu çalışma ile bölgemizde mısır ekili alanlarda sıkça görülen domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.) ‘nın ekonomik zarar eşiğini tespit ederek, yabancı ot mücadelesinde mısır ekim
alanlarında domuz pıtrağı için uygulanan herbisit miktarını minimuma indirmek ve gerektiğinde
kullanmayı sağlamak amaçlanmaktadır. Kullanılan herbisitlerin dozunda ve asgari oranda
kullanılması sağlanacağından, ülke bazında herbisit ve döviz tasarrufu gerçekleşecek ve çiftçi
bazında kârlılık oluşacaktır.
Deneme Tokat Kazova’da bulunan Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü arazisinde, tesadüf blokları deneme desenine göre 5 tekerrürlü olarak, 1, 2, 3, 4, 5,
7, 9 adet/m2 domuz pıtrağı ve yabancı otsuz kontrol olmak üzere toplam 40 parsel olarak
kurulmuştur.
Denemenin ilk yılında (2014), mısırda domuz pıtrağı (X. strumarium L.)’ nın ekonomik zarar
eşiği Halosulfuron-methyl %75 (Inpul 75 WG) için 0,9 adet/ m2, Tritosulfuron %25- Dicamba
%50 (Arrat) için ise 0,68 adet/ m2 olarak hesaplanmış olup, mısırda domuz pıtrağı için
mücadeleye başlama eşiği 1 adet/ m2 olarak belirlenmiştir. Yapılan istatistiki analizler
sonucunda domuz pıtrağının mısır verimine ve koçan ağırlığına etkisi önemli bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Mısır, Domuz Pıtrağı, Ekonomik Zarar Eşiği.
5
3.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
MERCİMEK
ENTEGRE
MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Ender ÖĞÜT (Diyarbakır ZMAİ)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
1.
TAGEM-BS-10/12-02/(01-02)-05
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Mercimekte Tebeşirleşmeye
Neden Olan Etmen/Etmenler ve Mücadele Olanaklarının
Belirlenmesi
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Uzm. Vedat KARACA
Proje Yürütücüsü
Uzm. Çetin MUTLU Uzm. Sedat EREN
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri 2011-2013
60.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Mercimekte tebeşirleşmeye neden olan etmen/etmenlerin belirlenmesi için 2010
yılında Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde açık alan ve kafes çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kafes
çalışmalarında Piezedorus lituratus (F.)’un bırakıldığı kafeslerde ortalama % 13 tebeşirleşmiş
tane, Dolycorus baccarum L.’un bırakıldığı kafeslerde ise ortalama % 4,86 tebeşirleşmiş tane
tespit edilmiştir. Açık alan çalışmalarında, ilaçlama yapılan yığınlarda yığın başına ortalama 6,1
birey (D.baccarum ve P.lituratus) ve % 1,4 tebeşirleşmiş tane, ilaçlama yapılmayan yığınlarda
ise yığın başına ortalama 24,7 birey ve % 6,0 tebeşirleşmiş tane tespit edilmiştir. Fitopatoloji
çalışmaları çerçevesinde, besi ortamlarından fungal ve bakteriyel etmenler elde edilmiştir.
Yapılan patojenisite denemeleri sonucunda inokulasyonu yapılan fungal ve bakteriyel etmenlerin
mercimeklerde tebeşirleşmeye neden olmadığı belirlenmiştir.Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde
2011 yılında yapılan kafes çalışmalarında; P. lituratus’un bulunduğu kafeslerde % 7,75
tebeşirleşmiş tane, D. baccarum’un bulunduğu kafeslerde ise % 2,0 tebeşirleşmiş tane tespit
edilmiştir. Açık alan çalışmalarında, ilaçlama yapılan yığınlarda yığın başına ortalama 1,1 birey
(D.baccarum ve P.lituratus) ve % 0,7 tebeşirleşmiş tane, ilaçlama yapılmayan yığınlarda ise
yığın başına ortalama 4,4 birey ve % 3,2 tebeşirleşmiş tane tespit edilmiştir. Ayrıca, P. lituratus
ve D. baccarum’un mercimeğin farklı fenolojik dönemlerinde zarara neden oldukları, hasat
döneminde bu zararın arttığı hasattan sonra yapılan yığınların altında zararlıların toplanmaya
başlamasıyla birlikte zararlı yoğunluğu ve beslenme süresine bağlı olarak zararın yoğunlaştığı
belirlenmiştir. Herboloji konusunda Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde kafes ve açık alan
çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Kafes çalışmalarında; yabancı otlu ve yabancı otsuz kafeslerde
zararlı yoğunluğu ve tebeşirleşmiş tane oranları açısından istatistiki olarak aralarında fark
önemsiz bulunmuştur. Açık alan çalışmalarında ise; mercimek alanlarında belirlenen yabancı ot
tür ve yoğunlukları ile P. lituratus ve D. baccarum yoğunlukları arasında bir ilşki olmadığı
belirlenmiştir. Projenin 2012 yılı çalışmalarında; P. lituratus ve D.baccarum’un bölge mercimek
ekiliş alanlarının genelinde yayılış gösterdiği, populasyon yoğunluklarının illere göre değiştiği
belirlenmiştir. Ayrıca, Mercimek hasadından 5-7 gün once alınan örneklerde tebeşirleşmiş tane
oranının az olduğu, biçme bıçağı ile hasat yapılan alanlarda biçerdöver ile hasad yapılan alanlara
gore daha fazla tebeşirleşmiş tane oranının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Projenin 2014 yılı
çalışmalarında P. lituratus ve D.baccarum’un kimyasal mücadelesine yönelik ilaç denemeleri
Diyarbakır (Yukarı Kuyulu köyü) ilinde iki lokasyonda gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Kırmızı mercimek, tebeşirleşme, zararlı, hastalık, yabancı ot, sürvey,
mücadele olanakları
Proje No:
Proje Başlığı
6
4.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ELMA ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA
VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Ayşe ÖZDEM (Ankara ZMMAE)
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No
TAGEM-BS-10/04-06/04-02
Proje Başlığı
Sık Dikim Elma Bahçelerinde Yabancı Otların Farklı
Biçim Zamanlarının Verim ve Kaliteye Etkisi
Projenin İngilizce Başlığı
Temporal Effects of Groundcover on Yield and Quality in
Intensive Apple Orchards
Projeyi Yürüten Kuruluş
Meyvecilik
Araştırma
Eğirdir/ISPARTA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Ersin ATAY
Yardımcı Araştırıcılar
N. Pınar GÜZEL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2010 – 31.12.2014
Projenin Toplam Bütçesi
14.000TL
İstasyonu
Müdürlüğü
Proje Özeti:
Bu çalışma ile Eğirdir-Isparta koşullarında, sık dikim elma bahçelerinde yabancı otların farklı
biçim zamanlarının verim ve kaliteye etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Projede yabancı
otlarla mücadele maliyetlerinin büyük bir kısmını teşkil eden sıra üzeri yabancı ot kontrolü esas
alınmıştır. Çalışma ile 2, 3, 4 ve 7 ay boyunca sıra üzerinde bulunan yabancı otların
baskılanmasının vegetatif gelişime, verime, meyve kalitesine, toprak organik maddesine, yaprak
ve meyve makro ve mikro elementlerine etkisi incelenerek ekonomik analizler yapılmıştır.
Çalışma sonucunda çiçeklenme başlangıcından itibaren hasat sonuna kadar yabancı ot
kontrolünün yapıldığı uygulama verim ve karlılık bakımından en üstün uygulama olarak
bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler: Elma, verim, meyve kalitesi, zemin yönetimi, yabancı ot, biçme
7
5.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
BAĞ ve KAYISI ENTEGRE MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Dr. Özlem ALTINDİŞLİ (Bornova ZMAİ)
ARAŞTIRMA,
SONUÇLANAN PROJELER
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM-BS-09/04-01/04-03 (Doktora)
Ege Bölgesi Geleneksel ve Organik Bağ Alanlarında Bulunan
Yabancı Otların Belirlenmesi ve Alternatif Mücadele
Yöntemlerinin Araştırılması
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Koray KAÇAN
01.01.2010-31.12.2014
2010-9.500 TL. 2011-7.500 TL.2012-7.500 TL. 2013-5.000 TL.
Proje Özeti: Bu çalışma, 2009-2011 yıllarında Manisa ilinde geleneksel ve organik üzüm üretim yapılan bağlarda
sorun olan yabancı otların saptanması ve bu yabancı otlara karşı mücadele yöntemlerinin belirlenmesi amacıyla
yapılmıştır. Manisa ili geleneksel ve organik üzüm üretimi yapılan bağlarda sorun olan yabancı otların belirlenmesi
amacıyla 48 organik ve 76 geleneksel bağ alanında survey gerçekleştirilmiştir. Survey sonucunda; organik bağ
alanlarında sıra arasında toplamda 54 adet yabancı ot türü belirlenmiştir. Bu türlerden 9'u Asteraceae, 5'i ise
Poaceae familyasına ait türlerdir. Sıra üzerinde ise Poaceae familyasına ait 7 tür, Asteraceae familyasından 6 tür ve
Brassicaceae familyasından 2 tür olmak üzere toplamda 44 tür tespit edilmiştir.Geleneksel bağ alanlarında sıra
arasında Poaceae familyasına ait 6 tür, Asteraceae familyasından 4 tür başta olmak üzere 28 tür, sıra üzerinde ise
Poaceae familyasına ait 5 tür, Asteraceae familyasından 4 tür başta olmak üzere 24 adet yabancı ot
saptanmıştır.Geleneksel ve organik bağ alanında bazı mücadele yöntemlerin etkisini belirlemek amacıyla da
çalışmalar yürütülmüştür. Geleneksel mücadele yöntemlerinden; trifluralin, pendimethalin + fluazifob-p-butyl,
glyphosate, ilkbahar toprak işlemesi + glyphosate ve sonbahar toprak işlemesi + glyphosate uygulamaları yer
almıştır. Organik mücadele yöntemlerinde ise malç tekstili, saman, talaş, yer fıstığı kabuğu, tüylü fiğ, alevle yakma,
zeytin karasuyu, traktör çapası, el çapası, arpa-fiğ karışık ekimi ve lahana artığı uygulamaları yer almıştır.Alevle
yakma uygulamasının bağ alanlarında sorun olan bazı yabancı ot türlerine etkilerinin belirlenmesi amacıyla da
Bornova Zirai Mücadele Araştırma İstasyonunda 2010-2012 yılları arasında denemeler kurulmuştur. Bu denemeler
sonucunda; yabancı otların mücadelesinde alevle yakma işleminin başarısı için uygulamanın çok ve tek yıllık dar
ve geniş yapraklı yabancı otların ilk gerçek yapraklarının çıktığı dönemden dar yapraklı yabancı otlarda
kardeşlenme öncesine kadar, geniş yapraklı yabancı otlarda üçüncü gerçek yaprakların çıktığı döneme kadar
uygulanması gerektiği belirlenmiştir. Yakma uygulamasıyla yabancı otların % 90-95 oranında kontrol altına
alındığı saptanmıştır. Çok yıllık yabancı otlarda ise uygulamanın başarı oranının gelişme dönemi ilerledikçe
düştüğü ve mücadele başarısı için ileriki dönemlerde birden fazla uygulamanın gerektiği belirlenmiştir. Çalışmada
hem geleneksel hem de organik uygulamaların yabancı otlara, verim, kalite kriterleri ve toprağın fiziksel ve
kimyasal özelliklerine etkileri de belirlenmiştir. Geleneksel üretim uygulamalarının toprağa etkileri incelendiğinde;
azot (N) ve fosfor (P) miktarı en yüksek miktarda sonbahar toprak işleme + glyphosate uygulamasında
belirlenmiştir. Glyphosate uygulamasında hem sodyum (Na) hem de demir (Fe) içeriğinin en yüksek düzeyde
olduğu tespit edilmiştir. Organik uygulamaların toprağa etkileri incelendiğinde; en yüksek fosfor (P) zeytin
karasuyu uygulamasından, en yüksek organik madde miktarı arpa + fiğ ve zeytin karasuyu uygulamalarından elde
edilmiştir. Potasyum (K) değerleri incelendiğinde ise en yüksek değerler traktör çapası ve zeytin karasuyu
uygulamalarında belirlenmiştir. Lahana artığı uygulamasında demir (F) ve mangan (Mn) miktarının yüksek
düzeyleri dikkat çekicidir. Maliyet analizi sonucunda kontrole oranla en ekonomik uygulama arpa + fiğ (% 35,5)
olurken, bunu sırasıyla tüylü fiğ (% 26,8), arpa + fiğ (% 25,5), lahana artıkları (% 18,30), malç tekstili (% 14,38),
traktör çapası (% 13,1) ve yer fıstığı kabuğu (% 9,1) uygulamaları izlemiştir. Diğer uygulamalar olan yakma,
saman, talaş ve el çapası uygulamalarının geleneksel herbisit uygulamalarından daha yüksek maliyetli oldukları
belirlenmiştir. Yürütülen bu çalışma sonucunda geleneksel yetiştirme koşullarında sonbahar toprak işlemesi +
glyphosate uygulaması ve organik yetiştirmede malç tekstili uygulamasının yabancı ot mücadelesi için en etkili
uygulamalar olduğu belirlenmiştir. Bu uygulamaların diğer uygulamalardan daha yüksek verim oluşturduğu da
belirlenmiştir. Malç tekstili, arpa + fiğ karışık ekimi ve tüylü fiğ uygulamalarının maliyet bakımından geleneksel
uygulamalardan daha az maliyetli olduğu ve organik yetiştiricilikte yabancı ot kontrolünde tavsiye edilebileceği
belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bağ, Üzüm, Yabancı ot, Malçlama, Örtücü bitki, Herbisit, Fiziksel mücadele, Mekanik
mücadele
8
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
TÜBİTAK 1001 (112O119)
Proje Başlığı
Kayısıda Yeni Bir Kök Paraziti Olan Mavi Çiçekli
Canavar Otunun (Orobanche ramosa (L.)) Kayısıya
Etkisinin ve Mücadelesinin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bitkisel Biyoçeşitlilik ve Geofit Araştırma MerkeziİSTANBUL
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Dr. Eda AKSOY
Yardımcı Araştırmacılar
Uzm. Makbule YANAR (Malatya Kayısı Araştırma İstasyonu)
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Nisan2013-Nisan2016
Projenin Toplam Bütçesi
161565 TL
Proje Özeti:
Dünyada yıllık kayısı üretimi yaklaşık 2.5-3 milyon ton civarında olup Türkiye, 13.490.000 adet
meyve veren ağaç sayısı ve yaklaşık 661.000 ton/yıl üretim ile dünya yaş ve kuru kayısı
yetiştiriciliğinde ilk sırada yer alması nedeniyle kayısı ülkemiz için çok önemli bir kültür
bitkisidir. Malatya ili ülkemiz kayısı üretiminin yaklaşık % 52’lik kısmını karşılaması nedeniyle
ülkemiz kayısı yetiştiriciliğinde en önemli il olmasının yanı sıra, yılda 341.000 ton kayısı
yetiştiriciliğiyle de dünya kayısı üretiminin merkezi durumundadır. Türkiye’de kayısı
yetiştiriciliğinin merkezi olarak kabul edilen Malatya ili kayısı bahçelerinde birçok hastalık
etmeni ile zararlı böcekler dışında yabancı otlar da üretimi kısıtlayan önemli bir faktördür. Bu
yabancı otlar içerisinden de canavar otu ülkemizde pek çok tek yıllık kültür bitkisinde sorun
olduğu bilinmesine rağmen ilk kez kayısı köklerini de parazitlediği 2013 yılında belirlenmiştir.
Ancak canavar otunun kayısıya ne oranda zarar verdiği ve verim ve kaliteyi ne oranda
etkilediğiyle ilgili ülkemizde herhangi bir çalışma olmadığı gibi bunun mücadelesine yönelik de
çalışma yoktur. Bu nedenle kayısı köklerini parazitleyen canavar otun mücadelesine yönelik
araştırmalar ile canavar otunun kayısıda oluşturabileceği zararları tespit etmeye yönelik
çalışmalar bu projede yürütülmektedir. 2014 yılında yürütülen denemeler sonucunda en iyi
sonucun malç tekstili ve siyah naylondan alındığı bunu çapa ve biçme uygulamalarının takip
ettiği görülmüştür. Çalışmalar 2015 yılında da devam edecektir.
9
6.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ANTEPFISTIĞI ENTEGRE MÜCADELE
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Serpil KARADAĞ (Antepfıstığı Aİ )
ARAŞTIRMA,
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No:
TAGEM-BS-13/10-01/04-03 (Doktora)
Proje Başlığı
Antepfıstığı ve Bağ Alanlarında Sorun Olan Yabancı Otlar
ve Alternatif Mücadele Yöntemlerin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Selçuk ÖZCAN
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Hüseyin ÖNEN (Danışman)
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.11.2013-30.11.2016
Projenin Toplam Bütçesi:
2014: 8.000 TL
2015: 6.000 TL
2016: 5.000 TL
Proje Özeti:
Antepfıstığı ve üzüm yetiştiriciliğinde yabancı otlar, özellikle sulamanın mümkün olmadığı veya
kısıtlı olduğu alanlarda su ve besin maddeleri açısından rekabete girerek önemli derecede verim
kayıplarına neden olurlar. Bu sebeple de yabancı otların meydana getirdiği verim kaybını
engelleyebilmek için mutlaka etkili bir mücadele yöntemi uygulamak gerekir. Ancak, sorun olan
yabancı otlarla mücadelede başarı için öncelikle sorun olan yabancı ot türleri ile yaygınlık ve
yoğunluklarının belirlenmesi gerekir.
Proje ile temel olarak, Adıyaman, Şanlıurfa ve Kahramanmaraş illeri antepfıstığı ve bağ
alanlarında sorun olan yabancı ot türleri ile bu türlerin ekolojik faktörlerle ilişkilendirilmesi ve
yabancı otlarla mücadelede ise malçlama, örtücü bitki ve herbisit kullanımı ile geleneksel toprak
işleme-çapa yönteminin karşılaştırılması amaçlanmıştır.
Dönem içerisinde söz konusu illerde yabancı ot sürvey çalışmalarının büyük bir kısmı
tamamlanmış ve sorun olan yabancı otların ekolojik faktörlerle (özellikle toprak yapısı)
ilişkilendirilmesi amacıyla gerekli olan veriler de sürvey esnasında alınmıştır. Mücadele
çalışmaları ise tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü ve her tekerrürde 5 ağaç/omca
olacak şekilde sulu koşullarda Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü'nün Dr. Ahmet
Münir BİLGEN işletmesine tesis edilmiştir. Genel olarak; örtücü bitki, malç, herbisit, geleneksel
toprak işleme-çapa ve kontrol parsellerinde sorun olan yabancı ot türleri ve benzerlik indeksleri
ile bu uygulamaların yabancı ot yoğunluğu, boyu ve kaplama alanı üzerine olan etkileri
belirlenmiştir. Ayrıca, uygulamaların yabancı ot mücadelesinde etkinlikleri ile verim ve kaliteye
etkileri incelenmiş ve ekonomik analizleri de yapılmıştır.
Projede gelecek yıl sürvey çalışmaları tamamlanarak, mücadele çalışmalarına aynen devam
edilecektir.
10
7.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÖRTÜALTI SEBZE ENTEGRE MÜCADELE ARAŞTIRMA,
UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
Doç. Dr. Seral YÜCEL (Adana BMAİ)
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
TAGEM-BS-12/09-01/04-02
Proje Başlığı
Domateste Sorun Olan Canavar Otlarının (Orobanche
ramos L. ve O.aegyptiaca Pers) Kimyasal Mücadelesinde
Kullanılabilecek Herbisitlerin Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü,
ADANA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Serdar EYMİRLİ
Yardımcı Araştırmacılar
Özcan TETİK, Dr. Özgür GÖLGE, Mine ÖZKİL ve Prof. Dr.
F. Nezihi UYGUR
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/03/2013 - 01/03/2016
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 7 000 TL
2014: 6 000 TL
2015: 3 000 TL
Proje Özeti:
Canavar otları (Orobanche ramosa/ aegptiaca) yoğun bulundukları domates tarlalarında
meydana gelen verim kayıplarının ana nedenini oluşturur. Bu yüzden 2013-2016 yıllarında
yürütülecek çalışmada, tarla domatesinde sorun olan canavar otlarına karşı uygulanabilir etkili
ve ekonomik başka bir mücadele yöntemi olmaması nedeniyle kimyasal mücadele denenecektir.
Kimyasal mücadelede dünyada daha önce canavar otlarına karşı denenmiş ve değişik oranlarda
başarılı bulunmuş olan aynı zamanda da 2006-2010 yılları arasında koordinatörlüğünü
kurumumuzun yaptığı “Ülkesel Canavar Otu (Orobanche spp.) Projesi”nde çalışılarak ümitvar
bulunan herbisitler denemeye alınacaktır. Aynı zamanda dünyada daha önce denenmemiş fakat
“Ülkesel Canavar Otu (Orobanche spp.) Projesi’nde çalışılarak ümitvar bulunmuş sülfenilüre
grubundan Mesosulfuron-methyl+Iodosulfuron methyl sodium ile Foramsulfuron da denemeye
dâhil edilecektir. Çalışmada herbisitlerin canavar otlarına karşı etkisinin yanı sıra, domates
bitkilerinin meyvelerinde herbisit kalıntısının olup olmadığı da belirlenecektir. Çalışma
sonunda canavar otlarına karşı etkili, domatese fitotoksik olmayan ve meyvede de kalıntı
bırakmayan bir herbisit bulunduğu takdirde, domates üreticilerinin büyük bir sorununu çözmede
çok önemli bir adım atılmış olacaktır.
11
8.
BİYOLOJİK MÜCADELE ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE EĞİTİM PROJESİ
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM –BS-13/09-01/04-04
Bazı Brassica Türlerinin Domates Üretim Alanlarında
Sorun Olan Yabancı Otlara Karşı Allelopatik Etkilerinin
Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü -Yalova
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Bayer A.Ş.
Mine RUŞEN
Proje Yürütücüsü
Zühtü POLAT, Dr. İbrahim SÖNMEZ, Dr. Barış ALBAYRAK,
Yardımcı Araştırmacılar
Kutay Coşkun YILDIRIM, Prof. Dr. Ahmet ULUDAĞ ( Düzce
Üniversitesi
01/01/2014.- 31/12/2017
Başlama- Bitiş Tarihleri
19.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Bu çalışma Marmara Bölgesi domates tarımında sorun olan yabancı ot
mücadelesinde, allelopatik etkiye sahip Antep turpu(Raphanus sativus L.), siyah turp (Raphanus
Sativus L var.niger) ve Hint hardalının (Brassica juncea (L.) Coss) etkisini araştırmak, ayrıca
Brassica türlerinin sahip olduğu allelopatik etkinin domates bitkisine etkisini belirlemek ve
domates üretim alanlarında problem teşkil eden yabancı otların mücadelesinde alternatif bir
yöntem geliştirilmek amaçlanmıştır.
2. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/04-01/04-05
Ankara İli Ayçiçeği Ekim Alanlarındaki Yabancı Ot
Türlerinin Yaygınlığı ve Yoğunluğu ile Önemli Türler
Üzerindeki Fungal Patojenlerin Biyolojik Mücadelede
Kullanım Olanaklarının Araştırılması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü-Ankara
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Ünal ASAV
N. Pınar GÜZEL-E.Arzu ELİBÜYÜK- Erçin OKSAL- Prof. Dr.
Yusuf YANAR
01.01.2014 – 31.12.2018
Başlama- Bitiş Tarihleri
32.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:Bu çalışma ile Ankara İli ayçiçeği ekim alanlarında sorun olan yabancı otların
tespiti, yaygınlıkları, önemli türler üzerinde biyolojik mücadeleye esas olabilecek fungal
etmenlerin tespiti ve etkinliklerinin araştırılması amaçlanmıştır. Ayçiçeği ekim alanlarında sorun
olan yabancı otlar ve bunların yaygınlık ve yoğunluklarını belirlemek amacıyla sürvey
yapılacaktır. Sürvey çalışmaları Ayçiçeği ekim alanlarında bölgeyi temsil edecek şekilde
istikametler belirlenerek yapılacaktır. Sürvey alanlarında ayçiçeği ekim alanının en az %1’ini
temsil edecek şekilde tesadüfi örnekleme yapılacaktır. Ayrıca sürvey yapılan alanlardaki yabancı
otlar üzerinde bulunan fungal etmenler teşhis edilecek ve biyolojik mücadele çalışmaları için
potansiyel gösteren fungal patojenlerin etkinlikleri belirlenecektir.
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
12
3.
Proje No
TAGEM-BS-11 / 07-01 / 01-09 (Doktora)
Proje Başlığı
Orta Anadolu Bölgesi Buğday Tarlalarında Zararlı Olan
Yabancı Otlarda Bulunan Eriophyoid (Acarina:
Eriophyoidea) Akarların Belirlenmesi ve Biyolojik
Mücadele Ajanı Olarak Kullanımlarının Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Heval DİLER
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2011-31/12/2013
Projenin Toplam Bütçesi
2013: 5.000 TL
2014: 5.000 TL
Proje Özeti:
Bu çalışma ile Ankara ve Nevşehir illerinde buğdayda yabancı otlardaki eriophyoid akar
faunasının tespit edilmesi, zararlının yayılışının, bulaşma oranının, yoğunluğunun ve böylece
ilerde yapılacak olan biyolojik mücadele çalışmalarına temel oluşturacak verilerin elde edilmesi
amaçlanmıştır.
Önceki yıllarda Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında Ankara ve Nevşehir illerinde arazi
çalışmaları gerçekleştirilmiş ve buğday tarlalarındaki yabancı otlar toplanmıştır. Bu yabancı
otlardan eriophyoid akar türleri elde edilmiş, populasyon yoğunluğu ve taksonomi çalışmaları
yapılmıştır. 2014 yılında ise populasyon yoğunluğu ve taksonomi çalışmalarına devam
edilmiştir.
13
4. Proje No:
TAGEM–BS–12/12-01/04-04
Proje Başlığı
Bazı Bitki Ekstraktlarının Buğdayın Önemli
Yabancı Otlarına Karşı Allelopatik Etkisinin
Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez
Müdürlüğü-ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar
Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
N. Pınar GÜZEL
Yardımcı Araştırıcılar
E. Arzu ELİBÜYÜK
Dr. Ünal ASAV
Dr. M. Selçuk BAŞARAN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2013 – 31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
18.000 TL
ve
Araştırma
Politikalar
Enstitüsü
Genel
Proje Özeti:
Son 50 yıl içerisindeki sentetik kimyasalların artarak kullanımı doğal dengeyi bozmuş, insan ve
çevre sağlığını tehdit eden boyutlara ulaşmıştır. Sorunların ortaya çıkısıyla beraber de alternatif
mücadele yöntemleri geliştirilmeye başlanmıştır. Bu konuda önemli alternatiflerden biri de
allelopati çalışmalarıdır. Bu proje ile allelokimyasallar içerdiği bilinen bazı kültür bitkilerinin
buğdayda sorun oluşturan önemli yabancı otlara karşı allelopatik etkisi araştırılacaktır.
Proje petri ve saksı çalışmaları olarak iki aşamada yürütülecektir. Çalışmanın ilk aşamasında
arpa (Hordeum vulgare L.), ayçiçeği (Helianthus annus L.) ve kırmızı turp (Raphanus sativus
L. var. radicula Pers.) bitkilerinin farklı konsantrasyonlardaki sulu ekstraktları hazırlanarak
buğdayın ve buğdayda sorun oluşturan önemli dar ve geniş yapraklı yabancı otların [sarı ot
(Boreava orientalis Jaub. & Spach), kokarot (Bifora radians Bieb.), tilki kuyruğu (Alopecurus
myosuroides Hudson), sakal otu (Aegilops cylindrica Host) ve yabani yulaf (Avena fatua L.)]
tohum çimlenmesine allelopatik etkisi araştırılacaktır. İkinci aşamasında ise geniş yapraklı
yabancı otlar 2-4 yapraklı döneme gelinceye kadar; dar yapraklılılar ise kardeşlenme dönemine
kadar büyütülecek ve hazırlanan bitki ekstraktlarının yabancı otların gelişimine etkisi
belirlenecektir.
Bu çalışmadan elde edilen veriler, buğday üretim alanlarında sentetik kimyasal kullanımına
alternatif olabilecek yeni ürünlerin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.
2013 yılında yabancı ot tohumları toplanmış ve ön çimlendirme çalışmaları tamamlanmıştır.
2014 yılında ayçiçeği ve arpa bitki ekstraktları hazırlanarak test bitkilerinden sakalotu, yabani
yulaf ve buğday tohumlarına %12.5, 25, 50 ve 100 oranlarında uygulanmıştır. Sakalotu
(Aegilops cylindrica) tohumlarının ayçiçeği ve arpa bitki ekstraktlarının farklı
konsantrasyonlarına karşı oldukça hassas oldukları tespit edilmiştir. Yabani yulaf tohumlarının
en düşük çimlenme oranı ayçiçeğinin %100’lük konsantrasyonu uygulandığında olmuştur.
Buğday tohumlarının ise farklı uygulamalarda çimlenme oranları %65-95 arasında değişmiştir.
14
5. Proje No:
TAGEM–BS–11/07-01/04-02
Proje Başlığı
Domuz Pıtrağı (Xanthium strumarium L.)’nın Fungal
Patojenlerle
Biyolojik
Mücadele
Olanaklarının
Araştırılması
Projenin İngilizce Başlığı
Investigation of Biological Control Facilities with fungal
pathogens of Common cocklebur (Xanthium strumarium L.)
Projeyi Yürüten Kuruluş
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
İslam Emrah SÜER
Yardımcı Araştırıcılar
Erdal ATEŞ
Uzm. Behzat BARAN
Prof. Dr. Abuzer SAĞIR
Yrd.Doç.Dr. Cumali ÖZASLAN
01/05/2012 - 31/05/2015
Başlama ve Bitiş Tarihleri
17.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Mardin ve Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanları ile Bitlis ve Muş illerindeki domates
üretim alanlarında yürütülen bu proje ile (Xanthium strumarium L.) domuz pıtrağı bitkisini
hastalandıran fungal patojenlerin tespiti, bu patojenlerin bitkiye özelleşmiş olup olmadığının
belirlenmesi ve konukçuya özel olarak belirlenen patojenlerin mikoherbisit olma
potansiyellerinin ortaya konması amaçlanmıştır.
Projenin 2012 yılı çalışmalarında; Mardin ve Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanlarından
sırasıyla 100 ve 368 adet, Bitlis ve Muş illerindeki domates ekim alanlarında ise sırasıyla; 63 ve
57 adet hastalıklı domuz pıtrağı örnekleri alınmıştır. Bu örneklerden yapılan izolasyonlar
sonucunda toplam 247 izolat elde edilmiş olup, domuz pıtrağı üzerinde tespit edilen Alternaria
spp.’ nin iki farklı izolatı (izolat 1 ve izolat 2) tespit edilmiştir. Projenin 2013 yılı
çalışmalarında ise Mardin ve Şanlıurfa illerindeki pamuk ekim alanlarından sırasıyla 46 ve 165
adet, Bitlis ve Muş illerindeki domates ekim alanlarında ise sırasıyla; 26 ve 17 adet hastalıklı
domuz pıtrağı örnekleri alınmıştır.
2013 yılında alınan domuz pıtrağı örneklerinden yapılan izolasyonlar sonucunda herhangi bir
etmene rastlanmamıştır. Bu dönem çalışmalarında, 2012 yılı çalışmalarında domuz pıtrağı
üzerinde tespit edilen daha önce Alternaria spp. olduğu bildirilen izolat 1 ve izolat 2 teşhis
edilerek iklim odasında patojenisite çalışmaları başlatılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Biyolojik mücadele, Domuz pıtrağı, Fungus, Xanthium strumarium
15
9.
Ülkesel Proje Adı
BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK ARAŞTIRMA, UYGULAMA VE
EĞİTİM PROJESİ
DEVAM EDEN PROJELER
Proje No
TAGEM–BS–14/01-05/04-01
Proje Başlığı
Zirai
Mücadele
Merkez
Araştırma
Enstitüsü
Herbaryumu Veri Tabanının Oluşturulması ve
Kataloğunun Hazırlanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
N. Pınar GÜZEL
E. Arzu ELİBÜYÜK
Dr. Ünal ASAV
Bengü ESMER
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015 – 31.12.2018
Projenin Toplam Bütçesi
68.500TL
Proje Özeti:
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Herbaryumunda, 1938 (Dr. Bremer)’den
günümüze kadar çeşitli yabancı ot ve flora çalışmalarında toplanmış 85 familyaya ait yaklaşık
6000 bitki örneği bulunmaktadır. Herbaryumumuzda 2 yüksek lisans ve 3 doktora tezine ait
örneklerin yanı sıra teşhis için gönderilen çok sayıda örnek de yer almaktadır. Ayrıca “Türkiye
Florası”nın yazımı sırasında ülkemizde çalışmış bazı yabancı botanikçilerin topladığı
bitkilerin eş örnekleri de Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu tarafından hediye
edilmiş ve herbaryumumuzda muhafaza edilmektedir.
Bu çalışmanın amacı; Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Herbaryumuna ait, web
teknolojilerini kullanarak online çalışan bir herbaryum veritabanı oluşturmak, bitki adı,
bilgileri ve taksonomisini bu veritabanında bulundurmak ve bu veritabanı üzerinde detaylı
sorgulama yapılmasına olanak sağlamaktır. Herbaryumumuzda bulunan bitki türlerinin
morfolojik özellikleri, sinonimleri, çalışma kapsamına giren alanlardaki yayılışı, literatürde
kayıtlı yayılışı ve habitatlarının da yer aldığı veri tabanı ve bitki fotoğraflarını da içeren
herbaryum kataloğu yayına hazır hale getirilecektir. Ayrıca teşhissiz örnekler teşhis edilerek
ve diğer herbaryumlarla örnek alışverişi yapılarak koleksiyonumuzun zenginleştirilmesi
amaçlanmaktadır. Hazırlanacak kataloğun biyolojik çeşitlilik, yabancı ot araştırma ve
eğitimlerine ve floristik-taksonomik çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
16
10.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
KÜLTÜR BİTKİLERİNDE SORUN OLAN YABANCI
OTLARDA HERBİSİTLERE DAYANIKLILIĞIN TESPİTİ,
HARİTALANMASI VE YÖNETİMİ
Dr. Ünal ASAV (Ankara ZMMAE)
SONUÇLANAN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürütün Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti
TAGEM–BS–09/07–01 / 04-02 (Doktora)
Ankara, Konya ve Tokat İllerinde Buğday Ekim
Alanlarında Bulunan Yabani Hardal (Sinapis arvensis
L.) ve Yabani Yulaf’ın (Avena fatua L. ve Avena sterilis
L.) ALS ve ACCase İnhibitörü Herbisitlere Karşı
Oluşturduğu Dayanıklılık Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
E. Arzu ELİBÜYÜK
01/01/2009 - 31/12/2015
15.000 TL
Buğday Ankara, Konya ve Tokat illerinin önemli bir kültür bitkisidir. Buğdayın yabancı
otları arasında yabani hardal ve yabani yulaf önemli ve yaygındır. Buğday alanlarında yabani
hardal (Sinapisarvensis L.) ve yabani yulaf (Avenafatua L. ve AvenasterilisL.)
mücadelesinde yoğun olarak sırasıyla acetolactatesynthase (ALS) ve aeteyl-CoAcarboxylase
(ACCase) enzim inhibitörü herbisitlerle kimyasal mücadele yapılmaktadır. Yoğun olarak
kullanılan bu herbisitlere karşı kısa zamanda bu yabancı otlarda dayanıklılık geliştiği
bilinmektedir. Ele alınan bu yörelerde de bu herbisitlere karşı dayanıklılık oluştuğu kuvvetle
muhtemeldir. Bu çalışma ile bu herbisitlere karşı yabani hardal ve yabani yulafta dayanıklılık
oluşup oluşmadığı belirlenecektir. Dayanıklılık tespiti bioassay yöntemleri ile yapılacaktır.
17
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
Proje Başlığı
Isparta İli Elma Bahçelerinde Sorun Olan Pire Otu
(Conyza
canadensis)’nun
Glyphosate’a
Dayanıklılığının Tespiti ve Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. M. Selçuk BAŞARAN
Yardımcı Araştırıcılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Dr. Ahmet Tansel SERİM
Dr. Ünal ASAV
Emine Arzu ELİBÜYÜK
Pınar GÜZEL
01.01.2016 – 31.12.2018
2016: 11.000TL
2017: 8.000TL
2018: 8.000TL
Proje Özeti:
Isparta İli ülkemizin en önemli elma üretim alanlarından biridir. Elma üretimini sınırlayan
etmenlerin başında hastalık, zararlı ve yabancı otlar gelmektedir. Bu etmenlerden yabancı
otlar, ürüne doğrudan zarar vermemekle birlikte, bitkilerle su, besin maddesi ve ışık
rekabetine girdiği için önemli ürün kayıplarına neden olabilir. Bu ürün kayıplarının
engellenmesi için en çok tercih edilen yöntem ise kimyasal yabancı ot kontrolüdür. Kimyasal
yabancı ot kontrolü için kullanılan herbisitler, entegre mücadele ilkeleri ve sürdürülebilir
pestisit kullanımı ilkelerine uygun kullanılmadığında yabancı ot türlerinde dayanıklı bireyler
ve popülasyonlar görülmeye başlanır. Bu çalışmada amaç, Isparta İli Elma Bahçelerindeki
Pire otu (Conyza canadensis) popülasyonlarının Glyphosate’a dayanıklılık durumlarının
belirlenmesi ve dayanıklılığın belirlendiği alanları gösteren bir haritanın oluşturulmasıdır.
Dayanıklılığın tespiti bioassay yöntemi ile yapılacaktır. Elma bahçelerinden toplanan Pire
otu tohumlarından elde edilecek bitkilere ve glyphosate uygulanmamış çayır-meralardan ile
tarım dışı alanlardan toplanacak olan Pire otu tohumlarından elde edilecek bitkilere
Glyphosate’ın tavsiye edilen dozu uygulanarak, Glyphosate’a hassas olup olmadıkları
belirlenecektir. Pire otu tohumlarından çıkacak bitkilere aktif büyüme dönemlerinde
Glyphosate’ın yedi farklı dozu (0, X/4, X/2, X=etiket dozu, 2X, 4X ve 8X) ilaçlama
kabininde uygulanacaktır. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü
olarak kurulacaktır. Dayanıklılık olduğu tespit edilen bireylerin alındığı bahçelerin
koordinatları da Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak haritaya işlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Glyphosate dayanıklılığı, Pire otu, Conyza canadensis, dayanıklılık
haritası, elma
18
2. Proje No
Proje Başlığı
Diyarbakır İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan Yabani
Hardal (Sinapis arvensis L.)’ın ALS İnhibitörü Herbisitlere
Karşı Dayanıklığının Belirlenmesi ve Haritalanması
Projenin İngilizce Başlığı
Identifying and mapping of ALS inhibitor herbicide resistance
against wild mustard which is the problem of wild mustard in
Diyarbakir province wheat field
Projeyi Yürüten Kuruluş
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Erdal ATEŞ
İslam Emrah SÜER
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2016-2018
Projenin Toplam Bütçesi
32.000 TL
Proje Özeti:
Dünyada ve ülkemizde yetiştiriciliği bakımından ilk sırada yer alan buğday tarımında önemli bitki
koruma sorunları bulunmaktadır. Bu sorunlardan hastalık ve zararlıların yanı sıra yabancı otlardan
kaynaklanan önemli verim kayıpları da olmaktadır. Kültür bitkilerine göre değişmekle birlikte
yabancı otların ürüne verdiği zarar oranı % 90’lara kadar ulaşabilmektedir. Yabancı otların
mücadelesinde kullanılan herbisitlerin artışına bağlı olarak uzun yıllar aynı tarlada aynı etki
mekanizmasına sahip herbisitlerin kullanımından dolayı herbisitlere karşı dayanıklılık sorunu
ortaya çıkmaktadır. Bu durum kültür bitkilerinin yabancı otlarla rekabetini düşürmekte dolayısıyla
büyük verim kayıplarına neden olmaktadır.
Buğday ekim alanlarında yabancı otların mücadelesinde kullanılan ALS gurubu herbisitlerden
tribenuron-methyl’e karşı yabani hardal (Sinapis arvensis L.)’ın dayanıklık kazandığına yönelik
üreticilerden ve uygulama kuruluşlarından gelen şikâyetler doğrultusunda bu çalışma
hazırlanmıştır.
Çalışma, 2016-2018 yılları arasında yürütülecek, bu amaçla Diyarbakır İlindeki buğday ekim
alanlarından yabani hardal tohumları toplanacak ve saksı denemeleriyle dayanıklık testine tabi
tutulacaktır.
Yapılacak çalışmalar sonucunda yabani hardalda ALS gurubu herbisitlere karşı dayanıklığın
durumu ortaya konulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Yabani Hardal, Tribenuron-methyl, ALS İnhibitörü, Dayanıklılık,
Diyarbakır
19
3. Proje No
Proje Başlığı
Tokat İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan
Dilkanatan Otu (Galium aparine L.)’nun ALS Grubu
Herbisitlere Karşı Dayanıklılığının Tespiti ve
Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
İstasyonu Müdürlüğü-TOKAT
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yalçın KAYA
Yardımcı Araştırmacılar
Bülent BAŞARAN
Duran KILIÇ
Hüseyin TOPAL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2016- 31.12.2019
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2016: 60.000 TL
2017: 25.000 TL
2018: 16.000 TL
2019: 11.000 TL
TOPLAM BÜTÇE : 112.000 TL
Proje Özeti:
Tokat ilinin önemli bir kültür bitkisi olan buğdayın yabancı otları arasında dilkanatan otu önemli
ve yaygındır. Bölgemizde Acetolactate (ALS) enzim inhibitörü herbisitler buğday alanlarında
dilkanatan otunun kimyasal mücadelesinde yoğun olarak kullanılmakta, kullanılan bu herbisitlere
karşı kısa zamanda dayanıklılık geliştiği bilinmektedir. Bölgemizde de bu herbisitlere karşı
dayanıklılık oluştuğu kuvvetle muhtemeldir.
Deneme Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 yıl boyunca (2016-2019) 4 tekerrürlü olarak
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nde kontrollü iklim
şartlarında kurulacak ve her yıl 2 kez tekrarlanacaktır. Bu çalışma ile ALS enzim inhibitörü
herbisitlere dilkanatan otunda dayanıklılık oluşup oluşmadığı tespit edilecektir. Dayanıklılık
tespiti bioassay yöntemi ile belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Dilkanatan otu, herbisit dayanıklılığı, ALS, buğday
20
4. Proje No
Proje Başlığı
Ankara İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan
Yabancı Otların Herbisitlere Karşı Dayanıklılığın
Yönetimi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Belma ÖZERCAN
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Ahmet Tansel SERİM (ZMMAE)
E.Arzu ELİBÜYÜK (ZMMAE)
Dr. Ünal ASAV (ZMMAE)
N.Pınar GÜZEL (ZMMAE)
Dr. Osman Orkan ÖZER (Adnan Menderes Üniversitesi)
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2016- 31.12.2018
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2016:8000 TL
2017:8000 TL
2018:8000 TL
TOPLAM BÜTÇE : 24.000 TL
Proje Özeti:
Tarım alanlarını genişletmenin zor olduğu günümüz koşullarında, birim alandan elde edilen
ürünün kalite ve miktarını artırmak, bunu yaparken de tarımın sürdürülebilirliğini göz önünde
bulundurmak, artan dünya nüfusunun beslenmesi açısından oldukça önemlidir. Bunun için
yetiştiricilikte uygulamaya konulan yeni tekniklerin yanı sıra kültür bitkilerinde önemli verim
kayıplarına sebep olan hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesinde de önemli adımlar
atılmıştır. Yabancı ot mücadelesinde devrim kabul edilebilecek adım ise 1947 yılında 2,4-D ve
MCPA etkili maddeli herbisitlerin kullanılmaya başlanmasıdır. Ancak zaman içerisinde
herbisitlerin sürekli ve kontrolsüz olarak kullanılması sonucunda herbisitlere karşı dayanıklılık
problemleri ortaya çıkmıştır.
Bu projede, Ankara ili buğday üretiminde sorun olan yabancı otlara karşı herbisit kullanımına
yönelik çiftçi tutum ve davranışların belirlenmesi aynı zamanda da herbisitlere karşı dayanıklılık
konusunda tespitlerde bulunulması amaçlanmaktadır. Ayrıca herbisitlere karşı dayanıklılığın
laboratuvar ortamında tespiti ve haritalanması ile ilgili diğer alt proje verileriyle de
ilişkilendirilerek, elde edilecek sonuçlar doğrultusunda çiftçi eğitim çalışmaları yapılması
planlanmaktadır. Böylece, kısa dönemde, çiftçilerde herbisit kullanımına ve dayanıklılığına
yönelik farkındalık, tutum ve davranış değişikliği yaratılması ve uzun dönemde ise herbisit
kullanımında farkındalık ve bilinçlenme ile birim alandan elde edilen ürünlerde miktar ve
kalitenin artırılması, dayanıklılık gelişiminin geciktirilmesi ile tarımda sürdürülebilirliğe katkı
sağlanması hedeflenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Herbisit dayanıklılığı, buğday
21
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM–BS–12/12-01/04-01
Mardin ve Şanlıurfa İlleri Buğday Ekim Alanlarında
Sorun Olan Yabani Yulaf’ın (Avena spp.) ACCase ve
ALS Herbisitlerine Karşı Dayanıklılığının Tespiti ve
Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
İslam Emrah SÜER
Yardımcı Araştırmacılar
Erdal ATEŞ
Yrd.Doç.Dr. Cumali ÖZASLAN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2013 ve 31/12/2016
Projenin Toplam Bütçesi
13.000 TL
Proje Özeti:
Çalışma ile bölgede önemli üretim alanına sahip olan buğday üretiminde görülen yabani yulaf
bitkisinin mücadelesinde yoğun olarak kullanılan ve ülkemizde ruhsatlı ACCase (Acetyl-CoA
Carboxylase enzimi) ve ALS (Acetolactate enzimi) inhibitörü olan herbisitlere karşı
dayanıklılık oluşup oluşmadığının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Projede 2013 yılında yapılan çalışmalarda; Şanlıurfa (Siverek, Hilvan ve Viranşehir ilçeleri)
ve Mardin (Derik, Kızıltepe ve Nusaybin ilçeleri) illeri buğday ekim alanlarından ve tarım
dışı alanlardan yabani yulaf bitkilerinin tohum örnekleri alınarak arazi çalışmaları
tamamlanmıştır. Arazi çalışmaları sonucunda Mardin İlindeki buğday ekiliş alanlarından 31,
Şanlıurfa ilinden ise 30 yabani yulaf popülasyon örnekleri alınmıştır.
Anahtar Kelimeler: Herbisit, Dayanıklılık, Buğday, Yabani Yulaf (Avena spp.)
22
2.
Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/12-01/04-02 (Doktora)
Osmaniye İli Buğday Ekim Alanlarındaki En
Yaygın Kullanılan Herbisitlere Karşı Dayanıklılık
Kazanmış Kısır Yabani Yulaf (Avena sterilis L.)
Popülasyonlarının Belirlenmesi ve Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Adana Biyolojik
Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Uzm. Hilmi TORUN
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. F.Nezihi UYGUR (Danışman)
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.07.2013 - 31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 10.000 TL
2015: 7.000 TL
2016: 7.000 TL
Mücadele
Araştırma
İstasyonu
Proje Özeti:
Osmaniye İli buğday tarlalarından toplanan Yabani yulaf tohumlarının ACCase ve ALS
inhibitörü herbisitlerine karşı laboratuar ve sera koşullarında dayanıklı olan
popülasyonlarının saptanması ve GPS kayıtlarıyla birlikte etkili maddesine göre bu grupta yer
alan herbisitlere karşı dayanıklılık haritasının oluşturulması maksadıyla amaçlanmıştır.
Monokültür tarım yapılan alanlarda, aynı tarlalarda aynı etki mekanizmasına sahip
herbisitlerin üst üste uzun yıllar kullanılması yabancı otlara karşı dayanıklılık meydana
gelmesine neden olmaktadır. Bu konuda ülkemizde verilebilecek en iyi örneklerden biri
Çukurova Bölgesi’nde Adana da yaşanan durumdur. Bölgede yıllarca ardı ardına buğday
ekilen tarlalarda aynı etki mekanizmasına sahip herbisitlerin uygulanmasıyla buğdayın en
önemli yabancı otlarından biri olan yabani yulafta ALS (Acetolactate Synthase) ve ACCase
(Acetyl-CoA Carboxylase) inhibitörü herbisitlere karşı dayanıklılık ortaya çıkmıştır. Uzun
zamandır monokültür tarım şeklinde buğday ekimi gerçekleştirilen Çukurova Bölgesi’nin
diğer önemli bir ili olan Osmaniye’de bazı ilçelerde buğdayda yabani yulafın kontrol
edilemediğiyle ilgili çiftçi ve ilaç bayii şikayetlerinin artması bu ilde de dayanıklılığın
başladığını düşündürmektedir. Buğdayda ruhsatlı herbisitlerin neredeyse tamamının ALS ve
ACCase inhibitörü herbisitler olması, bu nedenle buğday alanlarında farklı etki
mekanizmasına sahip herbisitlerin kullanılmaması bu kanıyı güçlendirmektedir.
Çalışılması planlanan bu projede öncelikle Osmaniye ili buğday ekim alanlarındaki yabani
yulaf popülasyonlarının ALS ve ACCase inhibitörü herbisitlere karşı dayanıklılık oluşturup
oluşturmadığını belirlemek amacıyla Osmaniye’nin 7 farklı ilçesinden toplanacak yabani
yulaf örnekleri ile hızlı test tekniği kullanılarak laboratuar ve sera denemeleri yürütülecektir.
Bunun için öncelikle 2013-2016 yıllarında düzenli aralıklarla arazi çıkışları yapılarak
dayanıklı olan tarlalar belirlenecektir. Ayrıca örnek alınan alanların GPS kayıtları yardımıyla
da Osmaniye ili dayanıklılık haritası oluşturulacaktır.
23
3.
Proje No:
TAGEM-BS-14/08-02/04-02(1)
Proje Başlığı
Antalya İli Turunçgil Bahçelerinde Sorun Olan Conyza
canadensis’in Glyphosat’e Dayanıklılığının Tespiti ve
Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM) –
ANTALYA
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
01/01/2015 – 31/12/2018
Projenin yıllara Göre
Bütçesi
2015: 20.000 TL
2016: 3800 TL
2017: 3500 TL
Dr. Ayşe YAZLIK
Proje Özeti:
Turunçgiller Antalya İli’nin önemli kültür bitkilerinden biridir. Turunçgil yabancı otları
arasında Conyza spp. önemli ve yaygındır. Turunçgil alanlarında yabancı ot mücadelesinde
kullanılan Glyphosat bitkilerde EPSPS (5-enolpyruvylshikimate-3-phosphate synthase)
sentezini engelleyerek aromatik amino asitlerin oluşumunu engellemekte ve bitkilerin
ölümüne neden olmaktadır. Glyphosat herbisitine karşı kısa zamanda yabancı otlarda
dayanıklılık geliştiği bilinmektedir.
Bu çalışma ile turunçgil bahçelerinde sorun tek yıllık yabancı otlardan biri olan Conyza
canadensis’in Glyphosata karşı dayanıklılık oluşturup oluşturmadığını belirlemek ve il
bazında dayanıklılığın tespit edildiği alanları gösteren bir harita oluşturmak amaçlanmıştır.
Dayanıklılık tespiti bioassay (klasik test) yöntemi ile yapılacaktır.
Proje çalışmalarına, çalışma takvimine uygun olarak, 2015 yılında başlanılacaktır. Ancak
2014 yılı içerisinde de bazı lokasyonlardan Conyza canadensis tohumları toplanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Conyza canadensis, Glyphosat, EPSPS, dayanıklılık, turunçgil
24
4.
Proje No:
Proje Başlığı
TAGEM-BS-14/12-01/04-02(2)
Gaziantep İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan Kısır
Yabani Yulaf (Avena sterilis L.) ve Yabani Hardal (Sinapis
arvensis L.)'ın ALS ve ACCase Grubu Herbisitlere
Dayanıklılıklarının Tespiti ve Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen
Kuruluş
Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Ziraat Fakültesi
Dicle Üniversitesi, Ziraat Fakültesi
Proje Yürütücüsü
Selçuk ÖZCAN
Yardımcı Araştırmacılar
Kürşat Alp ASLAN, Hakan USANMAZ, Nergiz ÇOBAN, Prof.
Dr. Hüseyin ÖNEN, Prof. Dr. Bekir BÜKÜN, Yrd.Doç. Dr.
Cumali ÖZASLAN
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2015-31.12.2018
Projenin Toplam Bütçesi: 2015: 25.000 TL
2016: 7.000 TL
2017: 7.000 TL
2018: 5.000 TL
Proje Özeti:
Buğday birçok ilimizde olduğu gibi hem ekiliş alanı bakımından hem de üretim miktarı
bakımından Gaziantep ili için de önemli bir kültür bitkisidir. Buğday üretimini sınırlayan
yabancı otlar içerisinde Avena sterilis L. (Kısır Yabani Yulaf) ve Sinapis arvensis L. (Yabani
hardal) önemli bir yer tutmaktadır. Bu yabancı otlar buğday alanlarında sorun olmaya devam
etmekte ve mücadeleleri de gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Dolayısıyla, yabancı otların meydana
getirdiği verim kaybını engelleyebilmek için mutlaka etkili bir mücadele yöntemi uygulanması
gerekir.
Kullanım kolaylığı, etkisinin hızlı bir şekilde görülebilmesi ve işgücünden tasarruf gibi
avantajlarından dolayı kimyasal mücadelenin diğer mücadele metotlarına göre yaygınlığı ise
daha fazladır. Ancak, pestisitlerin aşırı ve bilinçsiz kullanımı bazı çevre ve sağlık sorunlarının
ortaya çıkmasına, gıda maddeleri üzerinde kalıntı oluşturmalarına, yeraltı sularına veya
buharlaşarak atmosfere karışmalarına ve en önemlisi dayanıklılık gelişimine neden olmaktadır.
Kısır yabani yulaf ve yabani hardalla da mücadele edilmesine rağmen baş edilemediği ve
muhtemelen uygulanan herbisitlere karşı dayanıklılık geliştirdiği tahmin edilmektedir. Zira, bu
yabancı otların ALS ve ACCase grubu herbisitlere karşı dayanıklılık geliştirdiği ulusal ve
uluslararası alanda daha önce yapılan birçok çalışmayla da ortaya konmuştur.
Bu proje ile temel olarak, Gaziantep ili ve ilçelerinde buğday alanlarında sorun olan Avena
sterilis L. ve Sinapis arvensis L. populasyonlarının ALS ve ACCase grubu bazı herbisitlere
karşı dayanıklılık durumlarının saptanması ve haritalanması amaçlanmaktadır.
Çalışma, 2015-2018 yılları arasında 4 tekerrürlü olarak arazi, laboratuvar ve sera koşullarında
yürütülecektir. Denemede, herbisitler 7 farklı dozda (N/4, N/2, N, 2N, 4N, 8N ve Kontrol)
uygulanacak ve kontrol amaçlı da ilaçsız uygulama yapılarak dayanıklılık oluşumu test
edilecektir.
25
5. Proje No
TAGEM-BS-14/12-01/04-02(3)
Proje Başlığı
Tokat İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan
Kokar Ot (Bifora radians Bieb.)’un ALS Grubu
Herbisitlere Karşı Dayanıklılığının Tespiti ve
Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma
İstasyonu Müdürlüğü-TOKAT
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Bülent BAŞARAN
Yardımcı Araştırmacılar
Yalçın KAYA
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2015 - 31.12.2018
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2015 : 30.000 TL
2016 : 5.000 TL
2017 : 1.000 TL
2018 : 1.000 TL
Proje Özeti:
Buğday Tokat ilinin önemli bir kültür bitkisidir. Buğdayın yabancı otları arasında kokar ot
önemli ve yaygındır. Bölgemizde Acetolactate (ALS) enzim inhibitörü herbisitler buğday
alanlarında kokar otun kimyasal mücadelesinde yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle
yoğun olarak kullanılan bu herbisitlere karşı kısa zamanda dayanıklılık geliştiği bilinmektedir.
Yöremizde de bu herbisitlere karşı dayanıklılık oluştuğu kuvvetle muhtemeldir.
Deneme Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 4 yıl boyunca (2015-2018) 4 tekerrürlü
olarak Orta Karadeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü’nde kurulacak
ve 2 kez tekrarlanacaktır. Bu çalışma ile bu herbisitlere karşı kokar otta dayanıklılık oluşup
oluşmadığı tespit edilecektir. Dayanıklılık tespiti bioassay yöntemi ile belirlenecektir.
Anahtar Kelimeler: Kokar Ot, Herbisit Dayanıklılığı, ALS, Buğday.
26
6. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
TAGEM-BS-14/12-01/04-02(4)
Ankara İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan
Tilki kuyruğu (Alopecurus myosuroides Huds.)'nun
ACCase Grubu Herbisitlere Karşı Dayanıklılığının
Tespiti ve Haritalanması
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
E. Arzu ELİBÜYÜK
N. Pınar GÜZEL, Dr. A. Tansel SERİM, Dr. M.Selçuk
BAŞARAN, Dr. Hakan YILDIZ
01/01/2015 - 31/12/2018
39.000TL
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti:
Buğday birçok ilimizde olduğu gibi hem ekiliş alanı bakımından hem de üretim miktarı
bakımından da Ankara ili için önemli bir kültür bitkisidir. Buğday üretimini sınırlayan yabancı
otlar içerisinde Tilki Kuyruğu (Alopecurus myosuroides Huds.) önemli ve yaygındır. Buğday
alanlarında Tilki Kuyruğu mücadelesinde yoğun olarak aceteyl-CoAcarboxylase (ACCase)
enzim inhibitörü herbisitlerle kimyasal mücadele yapılmaktadır. Yoğun olarak kullanılan grup
herbisitlere karşı kısa zamanda Tilki kuyruğunda dayanıklılık geliştiği bilinmektedir. ACCase
herbisitlere karşı Ankara ilinde de dayanıklılık oluşması kuvvetle muhtemeldir. Bu çalışma ile
Ankara ilinden toplanan Tilki Kuyruğu popülasyonlarında ACCase herbisitlere karşı
dayanıklılık oluşup oluşmadığı belirlenecektir. Herbisitlere dayanıklılık tespiti bioassay
yöntemleri ile yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler:
27
7.
Proje No:
TAGEM-BS-14/12-01/04-02 (5)
Proje Başlığı
Balıkesir ve Çanakkale İlleri Buğday alanlarında
Bulunan Delice (Lolium spp.)’nin ALS (Acetolactate
Sentez) İnhibitörü Herbisitlere Karşı Oluşturduğu
Dayanıklılıkların Tespiti, Haritalanması ve Yönetimi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Bornova/İZMİR
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Koray KAÇAN
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Yıldız SOKAT
Dr. Barbaros ÇETİNEL
Çetin ÖZKUL
Prof. Dr. Ahmet ULUDAĞ
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
38.000 TL
Proje Özeti:
Proje çalışmalarına 2014 yılında Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu imkânlarıyla
başlanmıştır. Çanakkale ve Balıkesir illerinde dayanıklılığından şüphe edilen 38 buğday
tarlasından Lolium spp. tohumları laboratuvara getirilerek muhafaza altına alınmıştır. 2015
yılında da Lolium spp. tohumu toplanmasına devam edilecektir.
Lolium spp. tohumları laboratuvar koşullarında denemeye alınarak mesosulfuron-methyl +
iodosulfuron-methyl sodium, etkili maddeli herbisitlerinin ruhsatlı dozun iki katı
uygulanarak dayanıklı popülasyonlar belirlenmiştir. Dayanıklılığı belirlenmiş yabancı ot
tohumlarının moleküler olarak karşılaştırılmalarının yapılması için çimlendirilmiş bitki
örneklerinden DNA ekstraksiyon yapılmıştır. Moleküler çalışmalara devam edilecektir.
28
8. Proje No
TAGEM-BS-14/08-02/04-02(6)
Proje Başlığı
Adana İli Turunçgil Bahçelerinde Sorun Olan Pire
Otu
(Conyza
canadensis)’nun
Glyphosate’a
Dayanıklılığının Tespiti ve Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüADANA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Serdar EYMİRLİ
Yardımcı Araştırmacılar
Uzm. Özcan TETİK
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2015 - 31/12/2018
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 25 000 TL
2016: 7 000 TL
2017: 3 000 TL
2018: 3 000 TL
Proje Özeti:
Akdeniz Bölgesi’nin önemli kültür bitkilerinden biri olan turunçgiller Adana ilinin de en
önemli ihraç ürünlerinden biridir. Bu nedenlerden dolayı turunçgil yetiştiriciliğinde, birim
alandan daha fazla ve daha kaliteli ürün elde etmek en önemli hedefler arasındadır.
Turunçgiller ile yabancı otlar arasındaki rekabetten kaynaklanan verim ve kalite kayıplarının
en aza indirilmesi bakımından yabancı ot mücadelesi çok önemlidir. Bununla birlikte herbisit
münavebesinin uygulanmaması, dolayısı ile her yıl aynı etki mekanizmalı herbisitlerin
kullanılmaları sonucunda yabancı ot türlerinde dayanıklılık problemi ortaya çıkmaktadır. Bu
çalışmada amaç, Adana İli Turunçgil Bahçelerindeki Pire otu (Conyza canadensis)
popülasyonlarının Glyphosate’a dayanıklılık durumlarının belirlenmesi ve dayanıklılığın
tespit edilmesi durumunda dayanıklılığın belirlendiği alanları gösteren bir haritanın
oluşturulmasıdır. Çalışma, 2015-2018 yılları arasında Adana’da yürütülecektir. Adana ili
turunçgil bahçelerinde Glyphosate’a karşı Pire otunda dayanıklılık oluşumunu belirlemek
amacıyla, Bora ve Karaca (1970)’ya göre arazi çıkışları yapılarak, Adana ili turunçgil
bahçelerinden Pire otu tohumları toplanacaktır. Ayrıca daha önce hiç herbisit uygulanmamış
çayır ve meralarda ve de tarım dışı alanlarda bulunan Pire otlarının Glyphosate’a karşı hassas
olabileceği düşüncesinden hareketle, bu alanlardan da Glyphosate’a karşı hassas olduğu
düşünülen Pire otu tohumları toplanacaktır. Dayanıklılığın tespitinde, klasik test metodu
(Tüm bitki testi: tohumdan elde edilecek bitkiler ilaçlanacaktır) (Moss, 1995) ve tarama testi
kullanılacaktır. Denemeler tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak
kurulacaktır.
29
9. Proje No:
Proje Başlığı
TAGEM –BS-14/12-01/04-02(7)
Tekirdağ İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun Olan
Delice (Lolium sp.)'nin ACCase Grubu Herbisitlere
Karşı Dayanıklılığının Tespiti ve Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü –
YALOVA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü.
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Mine RUŞEN
Gülşah MISIR
Şevket ÜNLÜ
Dr. Oya GÖNEN
Prof. Dr. Ahmet ULUDAĞ
Başlama- Bitiş Tarihleri
01/01/2015.- 31/12/2018
Projenin Top. Bütçesi:
38.000 TL
Proje Özeti:
Buğdayın yabancı otları arasında Lolium sp önemli ve yaygındır (Uludağ 1997). Buğday
alanlarında Lolium sp mücadelesinde yoğun olarak sırasıyla acetolactate synthase (ALS) ve
aeteyl-CoA carboxylase (ACCase) enzim inhibitörü herbisitlerle kimyasal mücadele
yapılmaktadır. Yoğun olarak kullanılan bu herbisitlere karşı kısa zamanda bu yabancı otlarda
dayanıklılık geliştiği bilinmektedir. Bu çalışma ile bu herbisitlere karşı Lolium sp.’de
dayanıklılık, dayanıklılığın oluştuğu bölge tespit edilip haritalanacaktır.
Proje bütçesi 2015 yılında yürürlüğe gireceğinden çalışmaya 2015 yılında Tekirdağ İlinde
başlanılacaktır.
30
10. Proje No:
Proje Başlığı
TAGEM-BS-14/12-01/04-02(8)
Kahramanmaraş İli Buğday Ekim Alanlarında Sorun
Olan Kısır Yabani Yulaf (Avena sterilisL.) ın ACCase
Grubu Herbisitlere Karşı Dayanıklılığın Tespiti ve
Haritalanması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Doğu Akdeniz Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu
Müdürlüğü-KAHRAMANMARAŞ
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Zekeriya KANTARCI
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
Betül ÇAKMAK
Kerim KARATAŞ
C.Hakan YILMAZ
01.01.2015-31.12.2018
2015: 25000TL
2016: 7000TL
2017: 3000TL
2018: 3000TL
Toplam: 38.000TL
Proje Özeti:
Buğday üretiminde verim azalmasına neden olan Bitki koruma sorunlarının başında yabancı
otlar gelmektedir. Yabancı otlar arasında yabani yulaf (Avena spp.)önemli ve yaygındır.
Yabani yulaf’a karşı mekanik, kültürel vs. gibi çeşitli mücadele yöntemleri olmasına rağmen
en çok tercih edileni, hızlı ve etkili olması sebebiyle kimyasal mücadeledir. Bu yöntemde
yoğun olarak sırasıyla acetolactate synthase (ALS) ve acetyl-CoA carboxylase (ACCase)
grubu herbisitlerle kimyasal mücadele yapılmaktadır. Herbisitlerle mücadelenin tercih
edilmesiyle beraber üretimde maliyet artışı, çevre kirliliği ve dayanıklılık gibi sorunlar
karşımıza çıkmaktadır.
Bu çalışma, daha önce yapılan çalışmalar önderliğinde dayanıklılık tespiti yapılan noktalar
dışında kalan ekim alanları çalışmanın çıkış noktası olacaktır. Bu sebeple Kahramanmaraş
Merkez, Pazarcık, Türkoğlu, Afşin, Göksun ve Elbistan ilçelerinden toplam 48 ayrı noktadan
örnekler toplanacak ve dayanıklılık tespit çalışması yapılacaktır. Örnek alınan noktalar GPS
cihazıyla kaydedilecek ve dayanıklılık haritalanmasında kullanılacaktır.
Çalışmalara 2015 yılı Nisan Ayı’nda başlanacaktır.
31
11. Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
TAGEM–BS–14/14-02/04-02(9)
Şanlıurfa İli Mercimek Tarlalarında Sorun Olan
Kısır Yabani Yulaf (Avena sterilis L.)’ın ACCase
Grubu Herbisitlere Dayanıklılığın Tespiti ve
Haritalanması
GAP Tarımsal Araştırma Enstitüsü-ŞANLIURFA
Tarımsal Araştırmalar Ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Z. Filiz ARSLAN
Zir. Yük. Müh. Ayşin BİLGİLİ
Zir. Yük. Müh. Engin YÜCEL (Harran ÜniversitesiŞanlıurfa)
01/01/2015 - 31/12/2018
2015: 25.000 TL
2016: 7.000 TL
2017: 3.000 TL
2018: 3.000 TL
Toplam Bütçe: 38.000 TL
Proje Özeti:
Yabani yulaf (Avena sterilis L.), ülkemizde buğday ve mercimek tarlalarının en önemli
yabancı ot türü olarak görülmektedir. Bu yabancı otun mücadelesinde yoğun olarak AceteylCoA carboxylase (ACCase) enzim inhibitörü herbisitlerle kimyasal mücadele yapılmaktadır.
Bölgemizde mercimekte yoğun olarak kullanılan bu grup herbisitlere karşı yabani yulafta
dayanıklılık geliştiği düşünülmektedir.
Bu çalışma Harran Ovası’nda yer alan Şanlıurfa ilinde 2015 - 2017 yılları arasında
yürütülecektir. Çalışma kapsamında ülkemizde ilk kez, mercimek tarımında sorun olan
yabani yulaf (Avena sterilis L.) türünün ACCase grubu herbisitlere karşı dayanıklılık
durumu belirlenecek ve dayanıklılık oluşmuş alanlar “Ülkesel Dayanıklılık Haritası”nda
kullanılacaktır. Çalışmada öncelikle Şanlıurfa ilinde yabani yulaf’ın tohum bağladığı
dönemde tesadüfi olarak girilen mercimek tarlalarından tohum toplanacaktır. Örnek alınan
tarlalar GPS konum belirleme cihazı ile kayıt altına alınarak dayanıklılık oluşmuş bölgeler
belirlenecektir. Daha sonra dayanıklılığın belirlenmesi için kontrollü koşullarda denemeler
yapılacaktır. Dayanıklılık durumu doza tepki eğrileri ile belirlenecektir. Çalışma sonucunda
elde edilecek veriler, herbisitlere dayanıklılık sorununun ülkesel bazda yönetimi için
kullanılacaktır. Elde edilecek sonuçlar, üreticilere ve ülke tarımına büyük katkılar
sağlayacak, ayrıca ileride bu konuda yapılacak çalışmalara temel oluşturacaktır.
32
12.
Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM–BS–14/12-01/04-02(10)
Orta Karadeniz Bölgesinde Buğday Ekim Alanlarında
Sorun Olan Yabani Hardal (Sinapis arvensis L.)’ ın ALS
Grubu
Herbisitlere
Dayanıklılığının
Tespiti
ve
Haritalanması
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Nagehan ÇİL TURGUT
Yardımcı Araştırmacılar
Prof. Dr. Hüsrev MENNAN, Yrd. Doç. Dr. Emine KAYA
ALTOP
2015-2018
Başlama- Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi:
2015: 25.000 TL
2016: 7000 TL
2017: 3000 TL
2018: 3000 TL
Proje Özeti:
Buğday birçok ilimizde olduğu gibi hem ekiliş alanı bakımından hem de üretim miktarı
bakımından Samsun, Çorum ve Amasya illeri için önemli bir kültür bitkisidir. Buğday
üretimini sınırlayan yabancı otlar içerisinde Sinapis arvensis (Yabani hardal) önemli ve
yaygındır. Buğday ekim alanlarında S. arvensis‘e karşı kimyasal mücadelesinde yoğun olarak
Acetolactate Synthase (ALS) enzim inhibitörü herbisitler kullanılmaktadır. Yoğun olarak
kullanılan herbisitlere karşı kısa zamanda dayanıklılık geliştiği bilinmektedir. ALS grubu
herbisitlere karşı Samsun, Amasya ve Çorum illerinde de dayanıklılık oluşması kuvvetle
muhtemeldir. Bu çalışma ile Samsun, Amasya ve Çorum illerinden toplanan S. arvensis
populasyonlarında ALS grubu herbisitlere karşı dayanıklılık oluşup oluşmadığı belirlenerek
haritalanması yapılacaktır. Dayanıklılık oluşumu varsa bu herbisitlerin tahıl alanlarında
idaresi ile ilgili çok önemli veriler elde edilecektir. Bu verilerle yetiştiricilere herbisitlere daha
etkili olan farklı etki mekanizmasına sahip bir ilaçlama yönetimi önerilebilecek, çevre ve
ekonomik bakımdan da büyük kazanımlar elde edilecektir. Herbisitlere dayanıklılık tespiti
bioassay yöntemleri ile yapılacaktır.
2015 yılında çalışmalara başlanacaktır.
33
11.
TAGEM-BS-13 / 08-09 / 01 - 22
Proje No
Ülkesel Proje Adı ÜLKESEL KİVİ ENTEGRE MÜCADELE PROJESİ
Cemil HANTAŞ (Yalova ABKMAE)
Koordinatörü
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
TAGEM-BS-13/08-09/01-22 (1)
Projenin Başlığı
Marmara Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı ve
Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü –
YALOVA
Proje Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Cemil HANTAŞ
Yardımcı Araştırıcılar
Mine RUŞEN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014-2016
Projenin Toplam Bütçesi
26.000 TL
Proje Özeti:
Marmara Bölgesi kivi üretim alanlarında hastalık, zararlı böcek ve akar türlerinin
belirlenmesi amacıyla kivi (Actinidia spp), yetiştiriciliğinin önemli olduğu bölgemiz
illerinden; Yalova (Merkez, Altınova ve Çınarcık), Bursa (Orhangazi, İznik), Kocaeli
(Karamürsel, Gölcük) ve Sakarya (Sapanca)’da 2014 yılında çalışmalara başlanmıştır. Kivi
üretim alanlarında 2014 yılında önemli zararlılar olarak; Dut kabuklubiti (Peudaulacaspis
pentagona) (Diaspididae) hastalık olarak köklerinde çürüklük etmeni (Armillaria mellea)ve
Phytophthora sp saptanmıştır.
34
2.
Proje No:
TAGEM–BS–13/08-09/01-22 (2)
Proje Başlığı
Orta Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık,
Zararlı ve Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların
Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü-SAMSUN
Projeyi
Destekleyen Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Kuruluş
Dr. Kibar AK
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Nagehan ÇİL TURGUT
Başlama- Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi:
2014: 10.000 TL
2015: 7.000 TL
2016: 7.000 TL
Proje Özeti:
2014 yılında Orta Karadeniz Bölgesi’nde Ordu, Sinop, Samsun ve Kastamonu illerinde 61
kivi bahçesinde yürütülen bu çalışma ile toplam 469 da alan incelenmiştir. Yapılan sürvey
sonucunda Entomoloji çalışmalarında Samsun ve Ordu illeri kivi bahçelerinde önemli zarara
neden olan Xyleborus dispar (Fabricius, 1792), Xylosandrus germanus (Blandford, 1894),
Peudaulacaspis pentagona (Targioni-Tozzetti) ve Metcalfa pruinosa (Say, 1830) türleri tespit
edilmiştir. Herboloji çalışmalarında; 1 tohumsuz, 2 monocotiledon, 23 dikotiledon olmak
üzere 49 familyaya ait 72 yabancı ot türü saptanmıştır. Mikoloji çalışmaları sonucunda
Alternaria alternata, Botrytis cinerea, Phomopsis sp., Fusarium spp., Rhizoctonia solani ve
Armillaria mellea etmenleri tespit edilmiştir. Viroloji ve bakteriyoloji çalışmalarında şüpheli
örneklerde yapılan morfolojik ve serolojik testler sonucunda herhangi bir hastalık etmeni
saptanmamıştır.
2015 yılında arazi sürveyi ve hastalık, zararlı ve yabancı otların belirlenmesi ile ilgili
çalışmalara devam edilecektir.
35
3. Proje No
TAGEM-BS-13/08-09/01-22(3)
Proje Başlığı
Doğu Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık
Zararlı ve Yabancı Otların Tespiti ile Doğal
Düşmanların Belirlenmesi
Fındık Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-GİRESUN
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Çiğdem KÖSE
Proje Yürütücüsü
Dr. Arzu SEZER
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2014-31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 10.000 TL
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 7.000 TL
2016: 7.000 TL
Toplam Bütçe: 24.000 TL
Proje Özeti: : Anavatanı Çin olan kivi (Actinidia deliciosa), ticari olarak ilk kez 1940’lı
yıllarda Yeni Zelanda’da üretilmiştir. 1970’li yıllardan itibaren diğer ülkelerde de
yetiştirilmeye başlanmış ve hızla yayılmıştır (Anonim, 2010). Dünya kivi üretimi yaklaşık
1.462.000 ton civarında gerçekleşmekte ve bu üretimde en büyük pay, İtalya, Yeni Zelanda,
Şili ve Yunanistan’a aittir (Anonymous, 2011). Ülkemizde kivi ilk defa 1988 yılında Yalova
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ile Giresun Fındık Araştırma
Enstitüsü’nde denemeye alınmış ve deneme sonucunda kivi yetiştiriciliğine, iklim ve toprak
yapısı bakımından Marmara ve Karadeniz Bölgelerinin uygun olduğu tespit edilmiştir. İthal
etmek için milyonlarca dolar ödemek zorunda kaldığımız kivinin ülkemizde de
yaygınlaşması için farklı illerde kivi bahçeleri tesis edilmeye başlanmış ve kivi yetiştiriciliği
özellikle Doğu Karadeniz Bölgesinde yoğunlaşmıştır. Ülkemizde en fazla kivi üretilen illerin
başında Yalova, Ordu ve Rize gelmektedir.
Son yıllarda başta hastalık ve zararlılardan kaynaklanan sorunlarla ilgili olarak kivi
üreticilerinden yayımcı kuruluşlara ve araştırma enstitülerine başvurularda artış olmuştur. Bu
nedenle kivide hastalık, zararlı ve yabancı otlardan kaynaklanan sorunların tespiti, çözüm
yollarının araştırılması ve mücadele programlarının hazırlanması bir zorunluluk haline
gelmiştir. Bu amaç için hazırlanan bu proje, Ülkesel Kivi Entegre Mücadele Projesi’nin bir
alt projesi olarak; Giresun(Merkez, Güce, Tirebolu ve Yağlıdere ilçelerinde),
Trabzon(Akçaabat, Arsin ve Of ilçelerinde), Rize(Ardeşen, Çayeli ve Fındıklı ilçelerinde) ve
Artvin(Arhavi ilçesinde) illerinde 2014-2016 yılları arasında yürütülmektedir.Bu çalışma ile
ülkemizde kivi üretimini tehdit eden, verim ve kaliteyi düşüren hastalık, zararlı ve yabancı
otların tespiti ve yaygınlıklarının belirlenmesi hedeflenmektedir.
2014 yılı gelişme sezonu başında görülen don olayı, survey alanımızdaki kivi üretim
alanlarını etkilemiş, bazı bahçelerde vejetatif gelişim olsa bile meyve gelişimi olmamıştır.
Bu da özellikle meyvede hastalık ve zararlıların yoğunluklarını etkilemiştir.
Çalışmanın ilk yılında; Doğu Karadeniz Bölgesinde ki 4 ilde(Giresun, Trabzon Rize, Artvin),
53 bahçe ve 132,5 dekar alanda survey çalışmalarımızı tamamlayıp, bulunan örnekler takım,
familya, tür düzeyinde teşhis edilmiş, teşhis edilemeyenler ilgili yerlere gönderilmiştir. 2015
yılında planlanan çalışma takvimi gerçekleştirilecektir. Hastalıklarla ilgili olarak ise belirti
gösteren bitki kısımlarından örnekler alınmış, özellikle yaprak leke ve yanıklık hastalıklarına
bazı fungal etmenlerin neden olduğu tespit edilmiş, survey çalışmalarında bakteri ve virüs
hastalıkları tespit edilmemiştir. Kök ve sürgün hastalık etmenleriyle ilgili patojenisite ve
teşhis çalışmaları devam etmektedir. Alınan yabancı ot örneklerinin teşhis çalışmaları da
devam etmektedir.
36
TAGEM-BS-13/08-09/01-22 (4)
Batı Karadeniz Bölgesi Kivi Bahçelerinde Hastalık, Zararlı
ve Yabancı Otların Tespiti ile Doğal Düşmanların
Belirlenmesi
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüProjeyi Yürüten Kuruluş
ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Aynur KARAHAN
Proje Yürütücüsü
Dr. Ünal ASAV
Yardımcı Araştırmacılar
01.01.2014 – 31.12.2016
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014: 10.000TL
Projenin Toplam Bütçesi
2015: 7000TL
2016: 7000TL
Proje Özeti:
Bu çalışma ile ülkemizde kivi üretimini tehdit eden, verim ve kaliteyi düşüren hastalık, zararlı ve
yabancı otların saptanması yaygınlık ve yoğunluklarının tespit edilmesi ile doğal düşmanların
belirlenmesi hedeflenmektedir. Ayrıca kivi bahçelerinde tespit edilen önemli zararlı türün
mücadelesine esas biyolojik kriterleri tespit edilmeye çalışılacaktır. Bunların yanı sıra hastalık,
zararlı ve yabancı otlar belirlendikten sonra önemli olanların mücadelesine yönelik çalışmalar
yürütülecektir.Bartın, Düzce ve Zonguldak illerinde kivi bahçelerinde 2014 yılında hastalık,
zararlı ve yabancıotlar yönüyle sürveyler yürütülmüştür.
4. Proje No
Proje Başlığı
Entomolojik çalışmalarda; Düzce ve Bartın illerinde % 2-3 oranında Dut kabuklubiti
(Pseudaulacaspis pentagona) olduğu ancak tamamının ölü olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bazı
ağaçların sürgün uçlarında ve yaprak altlarında beyaz pamuksu ve mumumsu yapı oluşturan
nimfler toplanmış, kültüre alınmış, ancak ergin elde edilememiştir. Düzce ilinde Chrysoperla
carnea (Stephens), (Neuroptera: Chrysopidae)’nın bir ergin ve iki yumurtasına rastlanmıştır.
Akarlar yönünden yapılan çalışmalarda Phytoseiidae, Tetranychidae ve Winterschmidtiidae
familyalarından akarlar elde edilmiştir. Bakteriyolojik çalışmalarda; yapraklarda kahverengi,
nekrotik, çevresi sarı haleli lekelerden yapılan izolasyonlar sonucu King B besiyerinde fluoresan
koloniler ve NSA’da levan tipte koloniler gelişmiştir. Bu kolonilerden saflaştırmalar yapılmış ve
saflaştırılan izolatlar biyokimyasal ve moleküler testlerde kullanılmak üzere -20 °C’de muhafaza
altına alınmıştır. Mikolojik yönden belirtili 72 adet bitki örneği alınmıştır. Kültürlerde
Colletotrichum spp., Phaeoacremonium spp., Cylindrocarpon spp., Phomopsis spp.,
Pestalotiopsis spp. ayrıca Armillaria sp. tespit edilmiştir. Virolojik yönden; 20 adet bitki örneği
alınmıştır. Toplanan örneklerde DAS-ELISA testleri sonucunda herhangi bir virüs enfeksiyonu
tespit edilmemiştir. Nematolojik çalışmalarda; kivi bahçelerinden toprak ve bitki kök örnekleri
alınmıştır. Toprak örneklerinden elde edilen bitki paraziti nematodların fiksasyonları
tamamlanmış olup preperasyonları devam etmektedir.
Yabancı ot çalışmalarında; Batı Karadeniz kivi bahçelerinde 18 farklı familyaya ait 27 yabancı ot
türü tespit edilmiştir. Rastlanma sıklığı olarak en fazla bulunan yabancı otlar Echinochloa crusgalli, Convolvulus arvensis, Amaranthus albus, Plantago major ve Solanum nigrum olmuştur.
Genel kaplama alanı bakımından ise en fazla görülen yabancı otlar Echinochloa crus-galli,
Convolvulus arvensis, Abutilon theophrastii, Amaranthus albus, Portulaca oleracea ve Trifolium
repens olduğu belirlenmiştir.
37
12.
Ülkesel Proje Adı
Koordinatörü
ÜLKESEL YAPRAĞI YENEN SEBZE ARAŞTIRMA
PROJELERİ
Dr. Tijen TAŞKIN (Bornova ZMAİ))
YENİ TEKLİF PROJELER
1. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Ege Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Sebzelerde Görülen
Hastalık, Zararlı ve Yabancı Otların Belirlenmesi ve
Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüBornova/İZMİR
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Dr. Tijen TAŞKIN
Gülcan YIKILMAZSOY
Dr. Nursen ÜSTÜN
Neziha ARSLAN
Sabriye ÖZDEMİR
Dr. Serpil ERİLMEZ
Dr. Tülin KILIÇ
Duygu UYSAL
Dr. Enbiye ULUTAŞ
Hülya DEMİRBAŞ
Dr. Koray KAÇAN
Dr. Yıldız SOKAT
01.01.2016-31.12.2018
20…:…..TL
20….:…TL
20…:…..TL
20….:….TL
Proje Özeti:
Yaprağı yenen sebzeler, çok çeşitlilik gösteren bir kültür bitkisi grubunu oluşturmaktadır.
Mineral ve vitamin açısından zengin olan bu bitkiler, son yıllarda artan üretimi ile ekonomik
önem kazanmaktadır. Bu sebzeler taze olarak tüketildiği için de ayrı bir öneme sahiptir.
Yaprağı yenen sebzelerin üretimini sınırlayan en önemli faktörler hastalık, zararlı ve yabancı
otlardır. Ancak bu konuda yapılan çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bunların zararını önlemek için
uygun mücadele stratejileri oluşturulmalıdır. Ege Bölgesi’nde yapılacak bu çalışmada, yaprağı
yenen sebzelerden marul, maydanoz, dereotu, roka, tere, nane ve semizotunda görülen
hastalıkların yakalanma ve yaygınlık oranı, zararlı türlerin tespit edilmesi ve yaygınlığı,
yabancı otların yoğunluk ve rastlanma sıklıkları belirlenecektir. Survey çalışmaları Balıkesir,
Denizli, İzmir, Manisa ve Muğla illerinde 2016 yılında yürütülecektir. Saptanan hastalık
etmenleri, zararlılar ve yabancı otlardan ekonomik önemde zarar oluşturanlar için 2017-2018
yıllarında mücadele çalışmaları yapılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Marul, maydanoz, dereotu, roka, tere, nane, semizotu, hastalık, zararlı,
yabancı ot
38
2.
Proje No
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırmacılar
Marmara Bölgesi’nde Yaprağı Yenen Bazı Minör
Sebzelerde Görülen Hastalık, Zararlı ve Yabancı
Otların Belirlenmesi
Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü
Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü
Nesrin UZUNOĞULLARI
Cemil HANTAŞ, Onur DURA, Mine RUŞEN, Nesrin
TUNALI, Zühtü POLAT
2016-2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller gibi makro ve mikro
besinler açısından insan beslenmesi için önemlidir. Hastalık, zararlı ve yabancı otlar sebze üretiminde
ekonomik kayıplara yol açmaktadırlar. Bunu engellemek için bitki koruma çalışmalarına önem
verilmelidir.
Bu çalışmada marul, kıvırcık, semizotu, maydanoz, roka ve tere üretimini kısıtlayan faktörlerin başında
gelen hastalık, zararlı, yabancı otların belirlenmesi ve mücadelesi amaçlanmıştır. Marmara Bölgesi’nde
ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen sebzelerde görülen etmenler saptanarak
ve yaygınlık oranı belirlenecektir.
Sürvey çalışmaları Bursa, Bilecik, Sakarya ve Kocaeli İlleri’nde 2016-2018 yıllarında yürütülecektir.
Saptanan hastalık, zararlı ve yabancı otlar tanılanacak ve ekonomik önemde zarar oluşturanlar için
mücadele programları oluşturulacaktır. Bu proje ile söz konusu yaprağı sebzelerde görülen hastalık,
zararlı ve yabancı otların oluşturduğu sorunların boyutu ortaya konulacaktır. Önemli bulunan
etmenlerin mücadelesine yönelik çalışmalar ile bilinçsiz ilaçlamaların önüne geçilecektir.
Anahtar Kelimeler: Hastalıklar, zararlı, yabancı ot, maydanoz, marul, kıvırcık, roka, tere, semizotu
39
3.
Proje No
Proje Başlığı
Proje Alt Başlığı
Projenin İngilizce Başlığı
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Yaprağı Yenen Sebzelerde
Görülen Bitki Koruma Sorunları Üzerine Araştırmalar
The Studies of Plant Protection Problems on Vegetables Leaves
Eaten in Southeastern Anatolia Region
Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Pınar SAĞIR
Proje Yürütücüsü
İslam Emrah SÜER
Yardımcı Araştırmacılar
Aydın PEÇEN
Mustafa ÖLMEZ Burcu YAMAN
Erdal ATEŞ, Zekiye Ceren AKTAN
01/01/2016-31/12-2017
Başlama ve Bitiş Tarihleri
67.500
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti: Sebzeler içerdikleri karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve mineraller açısından insan
beslenmesi için önemlidir. Hastalık, zararlı ve yabancı otların sebze üretiminde büyük ekonomik
kayıplara yol açabilmeleri, bu kayıpları engellemek için uygulanacak bitki koruma çalışmalarının
önemini arttırmaktadır.
Bu çalışmada bölgemizde maydanoz, roka, tere, nane ve marul üretimini kısıtlayan bitki koruma
sorunlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ilk kez yapılacak olan bu çalışmada, söz konusu yaprağı yenen
sebzelerde görülen hastalık, zararlı ve yabancı otların yaygınlık, yoğunluk ve zarar durumu oranı
belirlenecektir.
Çalışma Diyarbakır, Şanlıurfa ve Mardin İllerinde 2016-2017 yılları arasında yürütülecektir. Yaprağı
yenen sebzelerin hasat sürelerinin kısa oluşu nedeniyle yapılacak bilinçsiz kimyasal uygulamaların hem
çevreye hem insan sağlığına olumsuz etkileri de göz önüne alındığında bu çalışma sonucunda söz
konusu sorunların mücadelesine yönelik temel veriler ortaya konulacak ve Entegre Mücadele Teknik
Talimatına altyapı sağlanacaktır.
Anahtar Kelimeler
Maydanoz, roka, tere, nane, marul, hastalık, zararlı ve yabancı ot
40
13.
MÜNFERİT PROJELER
SONUÇLANAN PROJELER
TAGEM - BS- 11/07–03/04–01 (Doktora)
Kanyaş [Sorghum halepense (L.) Pers. ]’ın Marmara
Bölgesindeki Yaygınlığı, Yoğunluğu, Biyolojisi ve
Alternatif Mücadele Olanaklarının Belirlenmesi
Determination of Kanyaş [Sorghum halepense (L.) Pers. ]
Projenin İngilizce Başlığı
Prevalence, Intensity, Biology and Alternative Control
Methods in the Marmara Region
Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (BATEM)
Projeyi Yürüten Kuruluş
Bitki Koruma Bölümü – Antalya
Projeyi Destekleyen Kuruluşlar Tarımsal Araştırmalar Ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Mustafa Kemal Üniversitesi-Hatay (ayni destek)
Delhi Üniversitesi – Hindistan (ayni destek)
Dr. Ayşe YAZLIK
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. İlhan ÜREMİŞ MKÜ Bitki Koruma Bölümü Danışman
HATAY
2011–2014
Başlama- Bitiş Tarihleri
19.000 TL + Delhi Üniversitesi ayni destek
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu proje; dünya’da en tehlikeli bitkiler listesinde altıncı sırada yer alan, farklı çevre şartlarına
(iklim, toprak, sıcaklık vs.) kolay adapte olabilen, yüksek rekabet yeteneğine sahip,
mücadelesinde pek çok kültürde/alanda yoğun herbisit kullanımına sebep olunan, bazı
alanlarda dayanıklı türleri de rapor edilmiş ve bu özelliklerinin de etkisi ile pek çok ülkede
istilacı bitki durumunda olan kanyaş (Sorghum halepense (L.) Pers.) konusunda yapılmıştır.
Proje 2011-2012 yıllarında Marmara bölgesi genelinde ve Delhi Üniversitesi Bozulmuş
Ekosistemler Çevre Yönetimi Merkezi (CEMDE )’inde iki aşamalı olarak yürütülmüştür.
Ayrıca proje TAGEM ve Delhi Üniversitesi tarafından desteklenmiştir.
Ülkemizin yerli bitkisi olan kanyaş ile yapılan çalışmalar sonucunda; (i) Marmara bölgesi
genelinde kanyaş’ın genel durumu ortaya konmuş, (ii) gelecek yıllarda kanyaş’ın bölge
genelinde izlenebilirliği sağlayacak bir harita oluşturulmuştur. Marmara Bölgesindeki genel
survey ve yaygınlığının gösterildiği bölgesel harita ülkemiz için ilk verilerdir. (iii) Biyolojik
çalışma sonuçları ile kanyaş’ın mücadele programının belirlenmesinde anahtar role sahip
veriler elde edilmiştir. (iv) Alternatif mücadele çalışmalarında; kanyaş ototoksitesi ve uçucu
yağ bileşikleri konuları incelenmiştir. Kanyaş ototoksitesi ülkemiz de ilk kez bu proje ile
çalışılmıştır. (v) Sorgoleone düzeyinin belirlenmesi ile kanyaş istilacılığına sebep olan
faktörlerden biri belirlenmiştir. Kanyaş’ın sorgoleone düzeyi, kullanılan biyotipler (Türkiye,
Hindistan ve Sırbistan) esas alınarak, belirlenmiştir. Sonuç olarak bu çalışma ile uygulamaya
ve ilk kez bilime aktarılacak veriler elde edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sorghum halepense, Sorgoleone, Sorgaab, Harita, Alternatif mücadele,
Rekabet
1. Proje No
Proje Başlığı
41
2.
Proje No
110 R 009 (TÜBİTAK 1001)
Proje Başlığı
Çilekte Entegre Mücadele Geliştirme Projesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
ADÜ Ziraat Fakültesi
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Doç. Dr. Ayhan YILDIZ
Yardımcı Araştırmacılar
Eda AKSOY
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2011- 2015
Projenin Toplam Bütçesi
402.490 TL
Proje Özeti:
Bu projede öncelikle Aydın ili çilek üretim alanlarında kullanılacak olan çilek fidelerinde
bulunan fungal etmenlerin varlığının saptanması, bulunma oranlarının belirlenmesi ve
etmenlerin tanılanması hedeflenmiştir. Adana’da çilek fide üretim alanında toprak
dezenfeksiyonu amacıyla alternatif fumigantların (metam sodium, metam potasium, methyl
iodide ve chloropicrin), Aydın ilinde solarizasyon uygulamaları ile birlikte toprağa organik
madde (karasu, solucan gübresi, çeltik kavuzu, brokoli) ilavesinin toprak kaynaklı fungal
etmenlere, yabancı otlara, fide kalitesine ve çilek verimine karşı etkileri araştırılacaktır.
Ayrıca Aydın ve Adana’da yürütülen çalışmalar da toprak dezenfeksiyon uygulamalarının
topraktaki mikrobiyal populasyona etkileri, kullanılan fidelerde fungal patojenlerin varlığı
Real Time PCR ile kantitatif olarak saptanacaktır. Çileklerde B. cinerea’a karşı Bombus
arılarının yardımı ile, T. cinnabarinus’a karşı da Phytoseiulus persimilis yardımıyla
ülkemizde ilk defa uygulanacak olan yüksek sera sisteminde biyolojik mücadele olanakları
araştırılacaktır.
Çilek fidelik alanında Mart ayında yapılan toprak fumigasyonunun 2 yıllık sonuçları geç fide
dikiminin fide sayısı ve kalitesine olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Bu sonuçlara gore 3.
yıl fumigasyon uygulaması 3.12.2013 tarihinde yapılarak 18 Mart 2014 tarihinde çilek
fideleri, önceki yıllara gore 5 hafta erken dikilmiştir. Ocak 2015’de fideler sökülerek
değerlendirme yapılacaktır.
42
YENİ TEKLİF PROJELER
1.
Proje No
BAP-14B0447002
Proje Başlığı
Ticari Domates Çeşitlerinin Metribuzin’e Hassasiyet
Düzeylerinin Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma
Bölümü-ANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Ankara Üniversitesi
Koordinatörlüğü
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. İ. Özer ELİBÜYÜK
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Ahmet Tansel SERİM
E. Arzu ELİBÜYÜK
Başlama ve Bitiş Tarihleri
27.10.2014 – 27.10.2016
Projenin Toplam Bütçesi
10.000 TL
BAP
Koordinasyon
Birimi
Proje Özeti:
Yabancı otlarla mücadelede uygulanan herbisitler, kullanımı takip eden süre içerisinde
toprakta parçalanarak kaybolmaktadır. Bu kaybolma süresi toprak tipine, kullanılan herbisitin
özelliklerine, uygulama dozuna ve iklim koşullarına bağlı olarak değişebilmektedir. Bazı
domates çeşitlerinin herbisit (metribuzin) toleransı oldukça düşük olduğu için bu çeşitlerde
fitotoksisite belirtileri görülebilmektedir. Metribuzin aktif maddeli herbisite domates
çeşitlerinin hassasiyet düzeylerinin belirlenmesi ve farklı hassasiyet düzeylerindeki ticari
domates çeşitlerinin metribuzin uygulanmış topraklardaki verimlerinin belirlenmesi projenin
amaçlarıdır.
Projenin 2014 yılı çalışmaları kapsamında Ankara İli Beypazarı İlçesinden alınan topraklarla
laboratuvar çalışmalarına başlanmıştır. Hazırlanan topraklar kullanılarak metotta belirtilen
yönteme göre bioassay çalışmalarına başlanmış olup çalışmalar 2015 ve 2016 yıllarında da
devam edecektir.
Anahtar Kelimeler: Domates, metribuzin, hassasiyet, fitotoksisite, biyoassay
43
2. Proje No:
Proje Başlığı
Projeyi Yürüten Kuruluş
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Projesi
(0639.STZ.2014)
Mikrodalga Esaslı Yabancı Ot Öldürme Makinası
Prototipinin Tasarımı ve Geliştirilmesi
Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Makinaları
Bölümü
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Prof. Dr. Engin ÇAKIR
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Koray KAÇAN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2014-2016
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
436.993 TL
Proje Özeti:
Türk ekonomisinde önemli bir yer teşkil eden tarımsal ürünlerin üretiminde uluslararası
rekabet açısında en önemli konu maliyetlerin azaltılması ve veriminin arttırılmasıdır.
Özellikle tarımsal ürünlerde, verim ve kalite açısından yabancı ot kontrolü tarımsal üretim
maliyetlerini doğrudan etkilemektedir. Yapılan araştırmalara göre, başlıca endüstriyel
bitkilerimizden olan pamuk ve mısır üretiminde yabancı otların verimi % 21-61 oranında
azalttığı saptanmıştır. Yabancı otlar ile olan mücadelede ilaç kullanımı, hem doğayı tahrip
etmekte hem de maliyetleri arttırmaktadır.
Bu projenin amacı, pamuk ve mısır üretiminde yabancı otla kimyasal ve mekanik mücadele
yöntemleri yerine mikrodalga teknolojisinin kullanıldığı bir prototip imal etmektir. Bu proje,
pamuk-mısır tarlalarında verim kaybı yaşatan yabancı otları görüntü işleme yöntemleri ile
anlık olarak belirleyen ve aynı zamanda mikrodalga teknolojisini kullanarak kimyasal ilaç
kullanımına gerek kalmadan yabancı otları öldüren bir sistem tasarlamaktır.
Yabancı otların yoğunluğuna bağlı olarak farklı mikrodalga enerjilerinde solma durumlarını
belirlemek amacıyla ilk çalışmalar laboratuar ortamında yapılacaktır. Bu amaçla, önemli bir
parametre olan 3 farklı gelişme periyotlarını belirlemek için 3 boyutlu kamera ve görüntü
işleme teknolojisi kullanılacaktır. Bu 3 farklı gelişme periyotlarındaki yabacı otların farklı
mikrodalga enerjilerinde solma noktaları 16 kW mikrodalga gücünde laboratuar prototipinde
yapılacak denemelerle belirlenecektir.
Laboratuvar çalışmalardan elde edilen veriler doğrultusunda, minimum güç tüketimiyle
etkili bir yabancı ot mücadelesini yapan ve hareketini traktörden alan asma tip bir
mikrodalga esaslı yabancı ot öldürme makinası prototipi geliştirilecektir. Bu prototipin
pamuk ve mısır tarlalarında performansları belirlenecektir. Henüz deneme aşamasında
bulunan bu teknoloji ile sadece organik tarımda çevre dostu bir yabacı ot mücadelesi
sağlanacak olmasının yanında, aynı zamanda, sanayinin yeni bir teknoloji ile üretim ve
ihracat potansiyeli arttırılmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Mikrodalga Teknolojisi, yabancı ot kontrolü, pamuk, mısır, görüntü
işleme
44
3. Proje No
Proje Başlığı
İstanbul Ormanlarındaki Sarmaşık Türlerinin
Belirlenmesi ve Adi Orman Sarmaşığının (Hedera
helix L.) Mücadelesinin Araştırılması
Bitkisel Biyoçeşitlilik ve Geofit Araştırma Merkezi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Müdürlüğü / İSTANBUL
Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi
İşbirliği Yapılan Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Dr. Eda AKSOY
Proje Yürütücüsü
Mehmet YILMAZ,
Yardımcı Araştırmacılar
Çağla ÇOLAK,
Fatih KEBELİ
01/01/2016- 31/12/2018
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Yıllara Göre Bütçesi 2016: 28000 TL
2017: 25500 TL
2018 :21500 TL
Proje Özeti: Bu çalışma 2016-2018 yılları arasında İstanbul ilinde yürütülecektir. Adi orman
sarmaşığı olarak bilinen Hedera helix L. Amerika Birleşik Devletlerinin pek çok eyaletinde
istilacı bitki olarak listelenmiştir. Adi orman sarmaşığı, ormandaki toprak yüzeyini kalın bir
halı gibi örttüğünden, altındaki bitkilerin gelişmesine izin vermediği gibi ağaçları da
tamamen sararak gelişmelerini geriletip ölümlerine bile neden olabilmektedir. Ayrıca büyük
habitusu nedeniyle de ağaçlara ilave ağırlık kazandırarak bunların kırılmasına neden olmakta
ve bu ilave ağırlık nedeniyle ağaçlar şiddetli rüzgarlara ve fırtınalara dayanıksız hale
gelmektedir. Kısacası orman içerisindeki biyoçeşitliliğin gelişmesine engel olan sarmaşık
türlerinin İstanbul ormanlarındaki yaygınlık ve yoğunluğu bu çalışma ile belirlenecektir.
Ayrıca H. helix’in mücadelesine yönelik araştırmalar da yapılacaktır. Adi orman
sarmaşığının mücadelesinde; mekanik mücadele ile Glyphosate, 2,4-D amin ve Metsulfuron
etkili maddeli herbisitlerin farklı dozlarını içeren kimyasal mücadele yöntemleri arazi
koşullarında, dört tekerrürlü olarak, tesadüf blokları deneme desenine göre araştırılacaktır.
İstanbul ormanlarındaki sarmaşık türleri bilinmediği gibi bunların yaygınlık ve yoğunluğu
konusunda da herhangi bir bilgi yoktur bu nedenle yapılacak olan bu çalışma ile İstanbul
ormanlarındaki biyoçeşitliliği tehlike altına alabilecek sarmaşık türleri belirleneceği gibi,
ileriki dönemlerde H. helix ile ciddi sorun olarak karşılaşıldığında çözüm önerileri de
hazırlanmış olacaktır. Çalışma sonunda İstanbul ili ormanlarının orman sarmaşığı ile
bulaşıklık haritası, surveyler esnasında alınan GPS kayıtları yardımıyla oluşturulacak olan
harita ile ortaya konulacağı gibi, H. helix’i tanıtıcı broşürler de hazırlanarak özellikle orman
işletmeleri ve tarımsal kurumlar konu hakkında bilgilendirilecektir.
Anahtar Kelimeler İstanbul, Orman, Hedera helix, Adi orman sarmaşığı, Mücadele
45
DEVAM EDEN PROJELER
1. Proje No
Proje Başlığı
TÜBİTAK
İstilacı Yabancı Bitki Türleri İçin Takip ve Bilgi Sisteminin
(İBİL-İstilacıları Bil) Oluşturulması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Dicle Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü
Antepfıstığı Araştırma İstasyonu Müdürlüğü-GAZİANTEP
Projeyi Destekleyen Kuruluş
TÜBİTAK
Proje Yürütücüsü
Yrd. Doç. Dr. Cumali ÖZASLAN(Dicle Üniv.)
Yardımcı Araştırmacılar
Selçuk ÖZCAN (Antepfıstığı Aİ)
Başlama ve Bitiş Tarihleri
2013-2016
Projenin Toplam Bütçesi
353.000,00 TL
Proje Özeti:
Projede bazı istilacı yabancı ot türlerinin mevcut durumlarının ortaya konması, potansiyel
dağılımlarının belirlenmesi ile bazı biyolojik çalışmaların yapılması ve ileride bir bütün olarak
İstilacı Yabancı Türlere (IAS) adapte edilebilecek nitelikte istilacı yabancı bitki türleri için takip ve
bilgi sisteminin “İBİL-İstilacıları Bil” oluşturulması hedeflenmektedir.
Proje arazi çalışmaları kapsamında, Güney/Güney Doğu Anadolu, Karadeniz ve Marmara
bölgelerinde survey çalışmalarının büyük bir kısmı tamamlanmıştır. Sürvey sırasında çalışmaya
konu olan istilacı yabancı ot türlerine rastlanan alanlarda bu bitkilerin ve buna eşlik eden diğer
önemli yabancı otların % kaplama alanları ve metre karedeki yoğunlukları kaydedilmiştir. Bitkilere
rastlanan örnekleme noktalarında bitkiler resimlenmiş, herbaryum örnekleri alınmış ve bitki
materyalleri için bir veri formu oluşturulmuştur. Tohum döneminde rastlanan bitkilerden
laboratuar çalışmalarında kullanılmak üzere ihtiyaç duyulan tohum örnekleri ve toprak özellikleri
ile istilacı yabancı ot popülasyonları arasındaki ilişkilerin araştırılması için de toprak örnekleri
alınmıştır. Sürveyler esnasında projeye konu olan istilacı yabancı ot türleri patojen ve zararlılar
yönüyle taramadan geçirilmiştir.
Laboratuar çalışmalarında istilacı bitki türlerinin bazı biyolojik özelliklerinin belirlenmesine ve
sera çalışmalarında ise bazı stres faktörlerinin yabancı otların gelişimine etkisine yönelik
çalışmalar halen devam etmektedir.
Elde edilen verilere göre bir sonraki dönemde Türkiye geneli için bitkilere ait potansiyel dağılım
haritaları ilgili paket programlarından yararlanılarak oluşturulacaktır. Elde edilen bu haritaların
güncel bilgiler ile sürekli yenilenebilmesi için İBİL-İstilacıları Bil konulu bir web uygulaması da
yapılacak olup bu konuda girişimlere başlanmıştır.
46
Projeyi Yürüten Kuruluş
TAGEM-BS-13/09-10/04-06
İzmir İlinde, Maydanoz, Roka, Dereotu ve Tere Üretim
Alanlarında Bulunan Yabancı Otların Belirlenmesi ve
Mücadelesine Yönelik Araştırmalar
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu Müdürlüğü Bornova/İZMİR
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. Yıldız SOKAT
2. Proje No
Proje Başlığı
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Uzm. Önder Volkan BAYRAKTAR,
Prof.Dr. Yıldız NEMLİ,
Prof.Dr. Dursun EŞİYOK,
Yrd.Doç.Dr. Bülent YAĞMUR,
Dr.Koray KAÇAN
01/01/2014
31/12/2016
24 000 TL
Proje Özeti:
Projemiz, 2013 yılında Araştırma Tavsiye Komitesin’de görüşülerek, 24.00 TL bütçe ile kabul
edilmiş ve 2014 bütçesi ile çalışılmasına karar verilmiştir.
Çalışmamızın amacı; İzmir İlinde (Kemalpaşa, Menemen, Torbalı ilçelerinde), maydanoz, roka,
dereotu, tere üretim alanlarında bulunan yabancı ot türlerinin, yoğunluklarının, rastlanma
sıklıklarının belirlenmesi, yabancı ot mücadelesine yönelik programların oluşturulması, mücadele
programı içerisinde alternatif mücadele yöntemlerinin ortaya konması, yabancı otların ve mücadele
yöntemlerinin verim ve kaliteye olan etkilerinin saptanması, söz konusu üreticilerin mevcut
tarımsal uygulamalarının belirlenmesidir.
2014 yılında, Kemalpaşa, Menemen ve Torbalı ilçelerinde söz konusu alanlarda sürvey çalışmaları
yürütülmüştür. 2015 yılında çalışmamıza yabancı otlarla mücadele yönelik denemelerin
kurulmasıyla devam edilecektir.
47
3. Proje No
TAGEM-BS-13/09-10/04-07
Proje Başlığı
Adana’da Kavun ve Karpuz Alanlarında Sorun Olan
Küsküt Türlerinin, Yoğunluklarının Belirlenmesi ve
Mücadele İmkânlarının Araştırılması
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüADANA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Uzm. Özcan TETİK
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Serdar EYMİRLİ,
Dr. Eda AKSOY
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01.01.2014-31.12.2016
Projenin Toplam Bütçesi
2014: 6.000
2015: 6.000
2016: 5.000
Proje Özeti:
Bu çalışma; 2014-2016 yıllarında Adana ve ilçelerinde kavun-karpuz yetiştiriciliği yapılan
alanlarda yürütülecektir. Küsküt, veremotu, şeytansaçı gibi yöresel isimlerle bilinen Cuscuta
spp., gerek kültür bitkilerinde ve gerekse tarla kenarlarında yoğun olarak bulunan ve kültür
bitkilerinde önemli verim kayıplarına neden olan tam parazit bir yabancı ottur. Tam parazit
bir yabancı ot olmasından dolayı fotosentez yapamamakta ve kendisi için gerekli besin
maddelerini konukçusundan almakta bu ise konukçu kültür bitkisinde ciddi verim kayıplarına
neden olmaktadır. Son yıllarda kavun ve karpuzda artış gösteren küskütün, kavun ve karpuz
da zirai mücadele teknik talimatının bulunmaması, üreticilerin bu yabanı otla mücadele
edememesine ve böylece de şikâyetlerin artmasına neden olmaktadır.
Bu nedenle kültür bitkilerinde ve tarla kenarlarında sorun olan küsküte karşı uygulanabilir
etkili ve ekonomik mücadele imkânları araştırılacaktır. Mücadele çalışmalarına başlamadan
önce Adana ve ilçelerinde bulunan küsküt türleri ile bunların yaygınlık ve yoğunluklarını
belirlemek için survey çalışması yapılacaktır. Survey çalışmaları esnasında küskütle bulaşık
alanların GPS kayıtları alınacaktır. Survey çalışmaları sonucunda küsküt ile en fazla
karşılaşılan ilçede kavun ya da karpuzda mücadele çalışmaları kapsamında denemeler iki yıl
üst üste, üretici tarlasında kurulacaktır. Kurulacak olan denemelerde mekanik mücadele
(şeffaf malç, siyah polietilen malç ve malç tekstili) ve kimyasal mücadele çalışmaları
yürütülecektir.
Çalışma sonunda küsküte karşı etkili bir yöntem bulunduğu takdirde, kavun-karpuz
üreticilerinin büyük bir sorununu çözmede çok önemli bir adım atılmış olacaktır.
48
4. Proje No
TAGEM-BS-13/04-01/04-09
Proje Başlığı
Tokat İli Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus L.)
Yetiştiriciliğinde Yabancı Ot Kontrolü İçin Kritik
Periyodun Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Orta Karadeniz Geçit Kuşağı
İstasyonu Müdürlüğü-TOKAT
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Yalçın KAYA
Yardımcı Araştırmacılar
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Bülent BAŞARAN
Atilla ALTINTAŞ
Duran KILIÇ
Sezai GÖKALP
Kürşat ÖZYURT
Erhan ÖZER
01.01.2014 - 31.12.2015
Projenin Yıllara Göre Bütçesi
2014 : 7.000 TL 2015 : 5.000 TL
Tarımsal
Araştırma
Proje Özeti:
Tokat İlinde, yağlık ayçiçeği ekim alanlarındaki yabancı otlarla en uygun mücadele
zamanının saptanmasında kritik periyodu belirlemek amacıyla, 2014 yılında Orta Karadeniz
Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma İstasyonu Müdürlüğü deneme arazisinde yürütülen bu
çalışmanın ilk yılında, yağlık ayçiçeği ile yabancı ot arasındaki rekabet incelenmiş ve
yabancı ot mücadelesinde esas olan dönem saptanmıştır.
Deneme; projenin ilk yılı olan 2014 yılında, tesadüf blokları deneme desenine göre 3
tekerrürlü olarak kurulmuş, 7, 14, 21, 28, 35, 42, 49, 56, 63, 70 gün yabancı otlu ve otsuz,
sezon boyu otlu ve sezon boyu otsuz olmak üzere toplam 66 parsel oluşturulmuştur.
Uygulamaların dekara verim (kg/da), tabla çapı (cm) ve yabancı ot yaş-kuru ağırlıkları
(kg/m2)’na olan etkileri istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Yağlık ayçiçeğinde yabancı
ot mücadelesi için kritik periyot Logistic ve Gompertz eşitliklerine göre 2. hafta ile 10. Hafta
arası olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yabancı Ot, Yağlık Ayçiçeği, Kritik Periyot.
49
5. Proje No
Proje Başlığı
TAGEM-BS-13/13-06/03-05
Farklı Toprak Tiplerindeki Hümik Asidin Bazı
Herbisitler Üzerindeki Adsorpsiyon ve Desorpsiyon
Etkisi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Celal YILDIRIM
Projeyi Yürüten Kuruluş
Proje Yürütücüsü
Yardımcı Araştırıcılar
Uzm. Aysel TAKKABULAN
Ömer ÖZKAYA
Başlama ve Bitiş tarihleri
01/01/2014-31/12/2016
Projenin Toplam Bütçesi
2014 Yılı:10.000 TL
2015 Yılı:8.000 TL
2016 Yılı:5.000 TL
Proje Özeti:
Bu çalışmada, ülkemizde zirai mücadele faaliyetlerinde yoğun olarak kullanılan
pestisitlerden Pendimethalin ve Penoxsulametken maddeli herbisitlerinin topraklarda
meydana getirdiği düşünülen kirliliğin; toprağın yapısında doğal olarak bulunan hümikasitin
adsorpsiyon etkisi kullanılarak giderilip-giderilmeyeceğinin belirlenmesi hedeflenmiştir.
Çalışmamızda kullanacağımız toprak örnekleri; bitki yoğunluğunun çok olduğu humusça
zengin alanlardaki topraklardan, ayrıca kumlu toprak örnekleri de bitki yoğunluğunun çok az
olduğu alanlardan alınmıştır.
50
6. Proje No
TAGEM–BS–12/09-07/04-03
Proje Başlığı
Ankara İli Beypazarı İlçesi Havuç (Daucus carota L.)
Ekim Alanlarında Sıra Arası Mesafeye Bağlı Olarak
Yabancı Ot Kontrolü İçin Kritik Periyodun
Belirlenmesi
Projeyi Yürütün Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
E. Arzu ELİBÜYÜK
Yardımcı Araştırıcılar
N. Pınar GÜZEL, Dr. Ünal ASAV, Dr. M.Selçuk
BAŞARAN, Prof. Dr. Nihat TURSUN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2013 - 31/12/2015
Projenin Toplam Bütçesi
12.000 TL
Proje Özeti
Kritik periyot çalışmaları, kültür bitkisi ekiminden sonra erken çıkış yapan yabancı otların
verim. kaybına önemli ölçüde neden olmaması için çapalama ve herbisit kullanımının gerekli
olduğu zamanı doğru şekilde belirlemede büyük önem arz etmektedir. Kritik periyodun
belirlenmesiyle önemli ölçüde ürün kayıpları ve lüzumsuz herbisit kullanımı önlenmiş
olacaktır. Kritik periyodu belirlenmemiş veya kritik periyoda uyulmayan mücadelelerde
gereksiz yere ilaç ve ilaçlama masrafı yapılmakta bu da kaynak israfına neden olmaktadır.
Bir başka ifadeyle geç çıkacak yabancı otlarla gereksiz yere savaşım, is gücü ve kimyasal
madde israfı ve sonuçta ekonomik kayıplara neden olunacaktır. Gereksiz herbisit
kullanımının faydası olmadığı gibi birçok yan etkilerine katlanmak zorunda kalınacaktır.
Kritik periyoda uyularak yapılan mücadelede herbisitlerin arzu edilmeyen yan etkileri en aza
indirilmiş olacak özellikle çevre kirlenmesi açısından lüzumsuz herbisit kullanımı ortadan
kalkacaktır. Diğer taraftan kritik periyot çalışmaları ekonomik zarar eşiği çalışmalarını
tamamlar niteliktedir. Nitekim kritik periyot içerisinde yapılacak ekonomik eşik çalışmaları,
yetiştiricilerimize yabancı otlarla mücadelede çok daha mükemmel ışık tutacaktır. Sonuçta
gereksiz mücadele uygulamaları ortadan kalkacaktır. Havuç yetiştiriciliğinde yabancı otlar
verimi sınırlayan önemli faktörlerdendir. Havucun çimlenmesi ve ilk gelişmesi yabancı otlara
göre daha yavaş olduğundan, yabancı otlar başlangıçta çıkışı engelleyerek, daha ileriki
dönemlerde ise havuçla rekabete girerek verimi azaltır ve yumru kalitesinin düşmesine sebep
olur. Havuç yetiştiriciliğinde yabancı ot mücadelesi yapılmadığı takdirde % 39-59 oranında
ürün kaybı meydana gelir. Havuç yetiştiriciliğinde ekilecek tohum miktarına göre sıra arası
mesafesi olarak 20-30-40 cm’lik aralıklar verilir. Verilen bu aralıkların yabancı ot
mücadelesinde uygun sıra arası olup olmadığını da kritik peryot çalışması içerisinde
belirlenmesi hedeflenmektedir. Bu çalışma ile yoğun havuç yetiştiriciliği yapılan Ankara ili
Beypazarı ilçesinde, önemli verim kayıplarına neden olan yabancı otlarla etkin ve ekonomik
mücadele için havuçta sıra arası mesafeye bakılarak yabancı otlarla mücadelede kritik
periyodun belirlenmesi amaçlanmaktadır
51
7. Proje No
TAGEM–BS–12/04-01/04-05
Proje Başlığı
Ankara Ayçiçeği Ekim Alanlarında Sorun Olan
Domuz Pıtrağı (Xanthium strumarium
L.)’nın
Meydana Getirdiği Ürün Kayıpları ve Ekonomik
Zarar Eşiklerinin Belirlenmesi
Projeyi Yürütün Kuruluş
Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü MüdürlüğüANKARA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Dr. M. Selçuk BAŞARAN
Yardımcı Araştırıcılar
Dr. Ünal ASAV
E. Arzu ELİBÜYÜK
Dr. A. Tansel SERİM
N. Pınar GÜZEL
01.01.2013 – 31.12.2017
21.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Bu çalışmada Ankara İli ayçiçeği ekim alanlarında sorun olan Domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.)’nın meydana getirdiği ürün kaybı ve ekonomik zarar eşiğinin belirlenmesi
hedeflenmiştir.
Ayçiçeği ile birlikte çimlenen (ekiminden 1-1.5 ay sonra) Domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.)’nın su, ışık ve besin maddesi yönüyle rekabete girerek (Ayçiçeği gelişimini
engelleyerek verimi düşürmesi) meydana getirdiği ürün kayıpları ve Ekonomik Zarar
Eşiğinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Denemenin 1. ve 2. yıl çalışmalarında, ayçiçeği tarlasında oluşturulan parsellerde X.
strumarium bitkileri sayılmış ve eksik olan bitkiler suni bulaştırma yapılarak m²’de 2, 4, 8,
16 adet bitki olacak şekilde düzenleme yapılmıştır. Denemede sürekli kalacak olan X.
strumarium için renkli rafyalar kullanılmış ve diğer bütün yabancı otlar elle sökülerek
deneme alanından uzaklaştırılmıştır. Sürekli otsuz parsellerinde bulunan tüm yabancı otlar
deneme parsellerinden elle sökülerek parsellerin yabancı otsuz kalmaları sağlanmıştır.
Deneme her 10 günde bir kontrol edilmiş ve gerekli olan yabancı ot alımları yapılmıştır.
Ayçiçeği hasat zamanına geldikten sonra tüm parsellerdeki ayçiçekleri elle hasat edilerek
laboratuara getirilmiştir. İstatistiki analizler arazi çalışmalarının tamamlanmasından sonra
yapılacaktır.
Proje ile Domuz pıtrağının Ekonomik Zarar Eşiği belirlenecek ve bu değerlere göre
yoğunluklarının ekonomik açıdan zarar yapabilecek seviyeye ulaştığında kontrol edilmesi
gerektiği vurgulanacaktır.
52
8. Proje No:
TAGEM-BS-12/04-06/(01-02)-15
Proje Başlığı
Denizli ve Manisa İllerinde Kekik (Origanum spp.)
Alanlarında Görülen Zararlı, Hastalık ve Yabancı
Otların Belirlenmesi, Önemli Olanların Mücadelesine
Yönelik Araştırmalar
Projeyi Yürüten Kuruluş
Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu MüdürlüğüBornova/İZMİR
Projeyi Destekleyen Kuruluş Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü
Proje Yürütücüsü
Uzm. Fatma IŞIK
Yardımcı Araştırmacılar
Dr. Yıldız SOKAT
Seher TANYOLAÇ
Güliz TEPEDELEN
Ceren KARAGÖZ
Çiğdem ŞAHİN
Dr. Koray KAÇAN
01/01/2014 ile 31/12/2014 arası
2013: 20.000TL
2014: 20.000 TL
2015: 15.000TL
Toplam: 55.000 TL
Başlama ve Bitiş Tarihleri
Projenin Toplam Bütçesi
Proje Özeti:
Çalışma 2014 yılında, bir önceki yıl yapılan survey çalışması sonucuna göre belirlenen ana
zararlı, yararlı, hastalık ve yabancıotların en yoğun görüldüğü ilçelerde popülasyon değişimi
ve survey çalışmaları yapılmıştır. Kekik alanlarında yeni zararlı türler kaydedilmiş, ergin
öncesi dönemde olan bireyler kültüre alınarak erginleri elde edilmiş ve teşhise
gönderilmiştir. Hastalıklar konusunda; yapılan arazi çalışmaları sonucunda elde edilen
izolatların patojenisite testleri ve tanı çalışmaları tamamlanmış olup, Macrophomina
phaseolina ve Rhizoctonia solani etmenleri patojen olarak bulunmuştur. Tarla bazında
hastalık oranları ve ilçe düzeyinde hastalıkların yaygınlık oranları saptanmış ve projede
survey çalışmaları tamamlanmıştır. Yabancıotlar konusunda; kekik alanlarında bulunan
yabancı ot türlerini, yoğunluklarını ve rastlanma sıklıklarını belirlemek amacıyla yürütülen
sürvey çalışmaları sonucunda; 31 familyaya ait 127 farklı yabancı ot türü saptanmıştır. Söz
konusu türler içerisinde iki endemik tür (Alyssum fluvescens var. stellatocarpum ve İberis
carica L.), iki parazit (Cuscuta campestris L. ve Orabanche gracilissm.) tür belirlenmiştir.
Belirlenen yabancı otların 14 türü dar yapraklı, diğerleri geniş yapraklı yabancı otlardandır.
2015 yılında; ana zararlının zarar şekli, bulaşma oranı ve zararlı-faydalı arasındaki ilişki
ortaya konulacak, hastalık ve yabancıot konularında mücadele çalışmaları yapılacaktır.
53
9. Proje No
Bilgi
Proje Başlığı
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde Karantina
ve Sertifikasyon Esaslarına Yönelik Hastalık,
Zararlı ve Yabancı Otların Belirlenmesi
Projeyi Yürüten Kuruluş
Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyon MüdürlüğüADANA
Projeyi Destekleyen Kuruluş
Tarımsal Araştırmalar
Müdürlüğü
Proje Koordinatörü
Dr. Hakan FİDAN
Yardımcı Araştırmacılar
Uzm. Bahar Gökhan, Uzm. Nazife A. ADAK
Uzm. Emine Kocadal, Uzm. Ayşe Karamanlı
Uzm. Ayda KONUKSAL, Uzm. Cem KARACA
Dr. Reşat Değirmenci, Uzm. Yeşim R. DİKKAYA
Uzm. Gonçe BAYDAN, Adnan H. KÜÇÜK
Hüseyin KARANFİLOĞLU, Bora AKGÜN
Başlama ve Bitiş Tarihleri
01/01/2014 - 31/12/2014
Projenin Toplam Bütçesi
382.000 TL
ve
Politikalar
Genel
Proje Özeti:
Sürvey Çalışmaları: Sürvey amaçlı 3 değişik fenolojik dönemde gidilerek yapılan sürvey
çalışmasında 36 noktada karşılıklı 2 tarlada olmak üzere toplam 72 tarlada inceleme
yapılarak hastalıklı bitki örnekleri toplanmış, makroskobik ve mikroskobik olarak teşhis
çalışmalarına başlanmıştır. Sebze alanlarındada aynı işlemler tamamlanırken Meyve Bağ
alanlarında görevlendirilmeler olmadığı için yapılamamıştır
Hastalık Etmenleri: Toplanan örneklerde yapılan inceleme, izolasyon ve teşhis çalışmaları
neticesinde saptanan hastalık etmenleri tespit edilmiştir.Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tahıl
(arpa, buğday, çavdar) alanlarında 2015 yılında yapılan sürvey çalışmaları ile özellikle arpa
ve buğday ekili alanlardaki zararlı böcekler, doğal düşmanlar, nematotlar, fungal ve viral
hastalıklar ve bu hastalıkların etmenlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, tahıl
alanlarında yıl içerisinde üç farklı fenolojik dönemde, atrap, emgi şişesi, elle toplama ve
gözle kontrol yöntemlerinden faydalanılarak örnekler toplanmıştır. Toplanan örneklerin
teşhis ve laboratuvar çalışmaları Türkiye’de (Biyolojik Mücadele Araştırma İstasyonu-Adana
ve Zirai Mücadele Araştırma İstasyonu-Diyarbakır) yapılmıştır. Teşhis sonuçları gelen
Hemiptera, Coleoptera, Lepidoptera, Diptera, Hymenoptera, Thysanoptera, Neuroptera,
Araneida takımlarına bağlı, 26 familyaya bağlı 29 böcek cins ve türü ile Araneida takımına
bağlı 7 familya ve bu familyalara ait 15 örümcek türü belirlenmiştir. Teşhis çalışmaları
devam etmektedir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti meyve-bağ ve minör sebze alanlarında 2015 yılında
sürveylerin yapılması planlanmaktadır
Anahtar Kelimeler: KKTC, hastalık, Karantina, sertifikasyon, zararlı böcek, yayılış
54

ERİK- BADEM - TC Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Bitki Zararlıları Zirai Mücadele Teknik Talimatları

Hububat - TC Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

Klinikte Kullanılan Bazı Anti-AnjiojenikAjanlar ve Etki Mekanizmaları

2014 Yılı bitkisagligi_raporlar_formlar

yetiştirme tekniği

Bitki Hastalıkları Araştırmaları_A.Yasin Gökçe

tarla bitkileri merkez araştırma enstitüsü dergisi

Document 5049646

2014-2015 Bahar MidtermSchedule V1.xlsx

nkr-fr-13 analiz ücret listesi formu 01.07.2014

ENTOMOLOJİ SEKSİYONU POSTER SUNULARI EP1 UV Korumalı

bitki_sagligi_uygulamalari_ve_kontrolu_projesi

araştırma tasarımı

"Avrupa komisyonu Başkanı Jose Manuel Barraso ev sahipliğinde

Mikoloji - Hüseyin ÖNEN

Yeşim EĞERCİ

(PDF)... - DergiPark

Nektarinde Çiçek Thripsleri

bitkisel üretim ve bitki sağlığı - Manisa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık

ÖNEMLİ ÇİLEK ZARARLILARI - TC Gıda Tarım ve Hayvancılık

Sarımsak Virüs Hastalıkları