bölüm 7

7.İÇME SUYU ŞEBEKESİ
Şekil 7.1 İçme suyu şebekesi
İsale hattı ile haznelere getirilen suları sarfiyat yerlerine dağıtan boru sistemine içme suyu şebekesi
adı verilir.İçme suyu şebekesi her binada yeteri kadar basınçlı suyu bulunduracak şekilde
belirlenir.Şebeke boruları devamlı su ile dolu ve basınç altında bulunmalıdır.Aksi halde kirlenme
olasılığı artar.Şebeke boruları ev ihtiyaçları ile birlikte sanayi,yangın ,bahçe sulaması ve diğer genel
ihtiyaçları da temin edecek kapasitede olmalıdır
Şehir şebekelerinde 80 mm den küçük boru kullanılmamalıdır.Üzerinde yangın musluğu bulunan
borular ise en az 100 mm çapında seçilmelidir.Şebeke borularında su hızı 0.50 m/s den az
olmamalıdır.En çok kullanılan değerler 1 m/s civarındadır.1.5 m/s lik hızların üzerine çıkılmaması
tavsiye edilir.Şebekeden beslenen binaların en yüksek kotu musluğunda 5 m lik bir basınç arzu
edilir.İşletme basıncının ise 40-50 m yi geçmemesi tavsiye edilir.Aksi halde boru bağlantılarının ve
ev tesisatının sık sık tamiri gerekebilir.
Yangın musluklarının yerleri bölgedeki itfaiye teşkilatlarının gücüne göre değişir.Ülkemizde
kullanılan yangın hortumunun uzunluğu 50-75 m arsında değiştiğinden yangın muslukları arsındaki
mesafe 100-150 m den fazla seçilemez.Şebeke planında yangın muslukları merkez olmak üzere 75
m yarıçaplı daireler çizilir.Yangın muslukları mümkün mertebe köşelere yerleştirilir.Yangın
musluklarının minimum çapları 80 mm olarak verilmekte ise de 100 mm nin altına düşülmemesi
sağlanır.Yaya kaldırımlarının altında gömülü olarak veya kaldırımın üzerinde sütun şeklinde tesis
edilebilir.
Tevkif vanaları
içme suyu şebekelerinde tamir ve bakım için borularda zaman zaman suyun
kesilmesi gerekir.Bunun için boru üzerine kapatma vanaları konur.Nüfusu 10000 den büyük olan
yerleşim merkezlerinde her boruyu şebekede tecrit edecek şekilde vanalar teşkil edilir.Boru
boylarını uzun olması halinde her 300-500 m de bir vana konulur.
Şebekenin alçak kotlu noktalarına ve boru sonlarına zaman zaman biriken çökeltileri temizlemek ve
gerektiğinde boruları boşaltmak için tahliye vanaları konulur.
Bu bölümde şebeke hesapları ölü noktalar metoduna göre çözülecek. Ölü noktalar metodunda her
kapalı göz için uygun yer için bir adet ölü nokta belirlenecek ve hesaplar buna göre
yapılacaktır.İller Bankası şartnamesine göre nüfusu 50001-10000 arasında ise ana boruda 20 L/s,
esas boruda 10 L/s yangın için debi bulunmalıdır.Buna göre şebeke ile hazne arasında yangın debisi
20 L/s şebeke içerisindeki yangın debisi 10 L/s alınacaktır.
Şebeke hesaplarında kullanılacak debi 2039 yılı için hesaplanan maksimum saatlik debidir.Yani;
max Qst  382.97 L/s dir.Bu debinin %40’ı şebekeye girecek %15’i şebekeden çıkacak ve şebekede
debinin %25’i dağılacaktır.
Giren debi: Qg  382,97  0.40  153,20 L/s
Çıkan debi: Qç  382,97  0.15  57,45 L/s
Dağılan debi: Qd  382,97  0.25  95,75 L/s
Li = k×L
Li=1,5×220+2×275+1×300+1,5×250+1,5×250+1×300+2×225+2×275+3×250+2,5×265+2×450
Li = 5542,5m
Birim boy debisi qi =
Qd
95,75

=0,017275597
Li 5542,5
1. ölü noktanın kontrolü
(hk)12 + (hk)2-M1 – ( hk)14 - (hk)4-M1 = 1,11+0,60-0,89-0,604 = 0,22<1
2. ölü noktanın kontrolü
( hk)14 + (hk)45 +(hk)5-M2- (hk)12 - (hk)2-M2 =0,89+0,41+0,53-1,11-0,53 = 0,19 <1
3. ölü noktanın kontrolü
(hk)14+ (hk)45+ (hk)56+ (hk)6-M3- (hk)12 - (hk)23 - ( hk)3-M3
= 0,89+0,41+0,37+0,58-1,11-0,54-0,35=0,26<1
4. ölü noktanın kontrolü
( hk)45+ (hk)56+ (hk)68+(hk)8-M4-(hk)47 - (hk)7-M4 = = 0,19<1
Yük kayıpları 1’den küçük çıktığından ölü noktaların yerleri doğrudur.
Qhesap=C+Qy
Qyangın
C =Quç+Qi
Qbaş=Quç+Qd
Quç
Quç=0 ise
Qi=0,577×Qd
Quç≠0 ise
Qi=0,55×Qd
Qd=Li×qi
L İTİBARİ
K kesafet
katsayısı
L GERÇEK
BORU NO
BORU
ÇAPI
DEBİLER
BORU
EĞİM
YÜK
KAYBI
HIZ
İŞLETME
BASINCI
KOTLAR
ZEMİN KOTU PİYEZOMETRİ
KOTU
D
S
SL
V
S
B
S
B
BORU
EKSEN
KOTU
B
S
-
m
-
m
l/s
l/s
l/s
l/s
l/s
l/s
l/s
l/s
mm
-
m
m/s
m
m
m
m
m
m
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
1-2
220
1,5
330
5,70
3,13
14,46
20,15
17,59
10
27,59
200
5,03
1,11
0,931
633,00 630,00 664,65 663,54 31,65 33,54
2-M1
150
1,0
150
2,59
0
2,59
1,49
10
11,49
150
4,00
0,60
0,611
630,00 626,50 663,54 662,94 33,54 36,44
1-4
275
2,0
550
9,49
123,48 132,98 128,70 10 138,70
400
3,23
0,89
1,109
633,00 623,00 664,65 663,76 31,65 40,76
4-M1
150
1,0
150
2,59
1,49
0
2,59
1,49
10
11,49
150
4,00
0,60
0,611
623,00 626,50 663,76 663,16 40,76 36,66
2-M2
125
1,5
187,5 3,24
1,87
0
3,24
1,87
10
11,87
150
4,27
0,53
0,622
630,00 627,50 663,54 663,01 33,54 35,51
5-M2
125
1,5
187,5 3,24
1,87
0
3,24
1,87
10
11,87
150
4,27
0,53
0,622
625,00 627,50 663,35 662,81 38,35 35,31
4-5
250
1,5
375
6,47
3,56
87,66
94,13
91,22
10 101,22
400
1,66
0,41
0,809
623,00 625,00 663,76 663,35 40,76 38,35
2-3
300
1,0
300
5,18
2,85
3,45
8,63
6,30
10
16,30
200
1,80
0,54
0,573
630,00 629,00 663,54 663,00 33,54 34,00
3-M3
100
2,0
200
3,45
1,99
0
3,45
1,99
10
11,99
150
3,45
0,35
0,625
629,00 628,11 663,00 662,66 34,00 34,55
5,48
74,93
84,42
80,41
10
90,41
400
1,36
0,37
0,723
625,00 627,00 663,35 662,97 38,35 35,97
0
4,32
2,37
10
12,37
150
4,61
0,58
0,636
627,00 628,11 662,97 662,40 35,97 34,29
13,81
26,76
20,93
10
30,93
250
1,98
0,49
0,628
623,00 620,00 663,76 663,27 40,76 43,27
0
13,81
7,97
10
17,97
200
2,16
0,86
0,693
620,00 624,44 663,27 662,40 43,27 37,96
1,73
13,16
8,02
10
18,02
200
2,17
0,58
0,697
627,00 625,00 662,97 662,40 35,97 37,40
0
1,73
1,00
10
11,00
150
3,66
0,18
0,598
625,00 624,44 662,40 662,21 37,40 37,77
153,2
500
9,44
0,16
0,786
665,00 663,00 665,00 664,65
1,49
5,22
5-6
275
2,0
550
9,49
6-M3
125
2,0
250
4,32
4-7
250
3,0
750
12,95 7,12
7-M4
400
2,0
800
13,81
6-8
265
2,5
8-M4
50
2,0
H-1
2,37
7,97
662,5 11,44 6,29
100
1,73
1,00
0,00
1,65
Hazne Şebeke Arası Yük Kaybı
Pürüzlülük katsayısı (f)
D=500 mm için
ks 0,05

 1,00  104
D 500
Moddy diyagramından
Re=
V D


0,786 0,500
= 3,22x105
1,22  106
f =0,015 bulundu.
Yük kayıpları
S=
f V2

D 2 g
S=
0,015 0,7862
=0,000944

0,500 2  9,81
Hazne şebeke arası mesafe L=190m
Hk=SxL=0,000944x190=0,16m

Download Report