Ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ àðäûúûë òÿäáèðëÿð ýþðöëöð Àçÿðáàéúàí-Ðóñèéà ìöíàñèáÿòëÿðè äèíàìèê èíêèøàô åäèð Ìÿëóì îëäóüó êèìè, ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê äþâëÿòèí, úÿìèééÿòèí âÿ øÿõñèééÿòèí ùÿðáè, èãòèñàäè, ñîñèàë, ñèéàñè, åêîëîæè, ìÿíÿâè-ïñèõîëîæè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ òÿùëöêÿñèçëèê ìÿñÿëÿëÿðèíè ÿùàòÿ åäèð. Åðìÿíèñòàí ñèëàùëû ãöââÿëÿðèíèí úÿáùÿ õÿòòèíäÿ èéóë àéûíûí ñîíëàðûíäàí áàøëàéàí âÿ àâãóñòóí èëê ýöíëÿðèíäÿ äÿ äàâàì åäÿí òÿõðèáàòëàðû íÿòèúÿñèíäÿ éàðàíàí ýÿðýèíëèê, ïàðàëåë îëàðàã Àçÿðáàéúàí èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà éàëàí ìÿëóìàòëàðûí, äåçèíôîðìàñèéàíûí éàéûëìàñû, áèð ñûðà ùàëëàðäà þçöíäÿ ùÿðáè ñèðð äàøûéàí èíôîðìàñèéàëàðûí þòöðöëìÿñè... Õÿáÿð âåðèëäèéè êèìè, Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ áó ýöíëÿðäÿ þëêÿìèçäÿ ñÿôÿðäÿ îëàí Ìîñêâà øÿùÿðèíèí ìåðè Ñåðýåé Ñîáéàíèíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèí äèíàìèê øÿêèëäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéèíè áèëäèðèá. Þëêÿëÿðèìèçèí ùÿì éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ, ùÿì äÿ ìöâàôèã ñòðóêòóðëàð âÿ íàçèðëèêëÿð ñÿâèééÿñèíäÿ ôÿàë ÿìÿêäàøëûã åòäèéèíè äåéÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ... Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû Àçÿðáàéúàíû ìöñòÿãèëëèê éîëóíäà èíêèøàô åòäèðìÿéÿ ãàäèð áèð ïàðòèéàäûð Áàõ ñÿh. 2 Áàõ ñÿh. 12 Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéè Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìèëëè ñÿðâÿòèäèð Ãÿçåò 1993-úö èëèí àïðåë àéûíäàí íÿøð îëóíóð. 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335). Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí îðãàíû. Ãèéìÿòè 40 ãÿïèê Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ Ðóñèéà Ëèáåðàë-Äåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí ñÿäðè, Äþâëÿò Øóðàñûíûí öçâö, Äþâëÿò Äóìàñûíûí äåïóòàòû Âëàäèìèð Æèðèíîâñêèíè ãÿáóë åäèá Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ: ÀÒßÒ ìÿêàíûíäàêû ìöíàãèøÿëÿð Àâðîïàäà ñöëùÿ âÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ ÿñàñ òÿùäèääèð Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ ÁÌÒ Áàø Ìÿúëèñèíèí 69-úó ñåññèéàñûíäà èøòèðàêû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñåíòéàáðûí 26-äà ÀÒßÒ-èí “Àâðîïàíûí òÿùëöêÿñèçëèê áþùðàíûíûí úàâàáëàíäûðûëìàñû: Ýÿëÿúÿéÿ áàõûø âÿ ÀÒßÒ-èí ðîëó” ìþâçóñóíäà êå÷èðèëÿí íàçèðëÿð èúëàñûíäà ÷ûõûø åäèá. Íàçèð äåéèá êè, áèç ÀÒßÒ ìÿêàíûíäà òÿøêèëàòûí þç ìàíäàòûíà óéüóí ñÿìÿðÿëè ôÿàëèééÿò íöìàéèø åòäèðìÿñèíè ÿíýÿëëÿéÿí âÿ öçâ äþâëÿòëÿðèí òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ... Áàõ ñÿh. 3 Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç õàòèðÿñèíÿ ùÿñð åäèëìèø èêèúèëäëèéèí òÿãäèìàòû îëóá Ñåíòéàáðûí 26-äà Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíäÿ (ÁÄÓ) ýþðêÿìëè éàçû÷û, àëèì âÿ ïåäàãîã, ßìÿêäàð Åëì Õàäèìè, ïðîôåññîð Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø èêèúèëäëèê êèòàáûí òÿãäèìàòû ìÿðàñèìè êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè... Áàõ ñÿh. 4 Àíòè-Àçÿðáàéúàí ãÿòíàìÿíèí ýþðöíìÿéÿí òÿðÿôëÿðè Àíòè-Ðóñèéà ãÿòíàìÿñèíèí ãÿáóëóíäàí úÿìè áèð ýöí ñîíðà Àâðîïà Ïàðëàìåíòè äàùà áèð ãÿòíàìÿ, áó äÿôÿ Àçÿðáàéúàíëà áàüëû ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòäè. Òþâñèéÿ õàðàêòåðëè ñÿíÿäèí ñÿðò òîíó âÿ òåçèñëÿðèí ãîéóëóøóíó þëêÿíèí äàõèëè èøëÿðèíÿ ãàðûøìàã úÿùäè êèìè äÿ ãèéìÿòëÿíäèðìÿê îëàð. Áÿñ ýþðÿñÿí, “Úÿíóá” ãàç äÿùëèçèíèí ÿñàñûíûí ãîéóëìàñûíäàí úÿìè áèð íå÷ÿ ýöí ñîíðà Àçÿðáàéúàíëà Àâðîïà àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí êÿñêèíëÿøìÿñè êèìÿ ëàçûìäûð? Ùàíñû ãöââÿëÿð áóíóí ö÷öí ÷àëûøûð? Ãÿòíàìÿäÿí à÷ûã-àéäûí ýþðöíöð êè, áó ãöââÿëÿð úÿùäëÿðèíè äàâàì åòäèðÿúÿê... Áàõ ñÿh. 4 Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíäà áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíÿ ùàçûðëûã ìÿñÿëÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ ñåíòéàáðûí 26-äà Ðóñèéà Ëèáåðàë-Äåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí ñÿäðè, Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû Äþâëÿò Øóðàñûíûí öçâö, Äþâëÿò Äóìàñûíûí äåïóòàòû Âëàäèìèð Æèðèíîâñêèíè ãÿáóë åäèá. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéè âóðüóëàíûá, ÿëàãÿëÿ- ðèìèçèí ìþùêÿìëÿíìÿñèíäÿ ïàðëàìåíòëÿðàðàñû ÿìÿêäàøëûüûí ðîëó ãåéä åäèëèá, èêè þëêÿíèí àëè ãàíóíâåðèúèëèê îðãàíëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí áóíäàí ñîíðà äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ö÷öí éàõøû èìêàíëàðûí îëäóüó áèëäèðèëèá. Ñþùáÿò çàìàíû èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿð, î úöìëÿäÿí ïàðëàìåíòëÿðàðàñû ÿëàãÿëÿðèí ùàçûðêû âÿçèééÿòè âÿ ïåðñïåêòèâëÿðè ÿòðàôûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Äöíÿí Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí (ÉÀÏ) ìÿðêÿçè ãÿðàðýàùûíäà ïàðòèéàíûí ðàéîí âÿ øÿùÿð òÿøêèëàòëàðû öçðÿ ñå÷êè ãÿðàðýàùû öçâëÿðèíÿ òðåíèíãëÿðèí êå÷èðèëìÿñè èëÿ áàüëû ìöøàâèðÿ êå÷èðèëèá. Ìöøàâèðÿäÿ 2014-úö èëèí äåêàáð àéûíäà... Áàõ ñÿh. 3 Áàêûäà ìÿøùóð ôðàíñûç ðÿññàìû Áåðíàð Áóôôåíèí ôÿðäè ñÿðýèñè à÷ûëûá Ñåíòéàáðûí 26-äà Áàêûäà, Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíäÿ ìÿøùóð ôðàíñûç ðÿññàìû Áåðíàð Áóôôåíèí ôÿðäè ñÿðýèñèíèí à÷ûëûø ìÿðàñèìè îëóá. Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâà âÿ Àðçó ßëèéåâà à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åäèáëÿð. Ìÿðàñèìäÿ ÷ûõûø åäÿí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíèí äèðåêòîðó Àíàð ßëÿêáÿðîâ ñÿðýè ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðÿðÿê äåéèá êè, áó ýöí íþâáÿòè ëàéèùÿìèçè òÿãäèì åäèðèê. Áèð íå÷ÿ àé ÿðçèíäÿ øÿùÿðèìèçèí ñàêèíëÿðè âÿ ãîíàãëàðû Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíäÿ ýþðêÿìëè ôðàíñûç ðÿññàìû Áåðíàð Áóôôåíèí ñÿðýèñè èëÿ òàíûø îëà áèëÿðëÿð. À.ßëÿêáÿðîâ ëàéèùÿíèí ÿðñÿéÿ ýÿëìÿñèíäÿ áþéöê çÿùìÿòè îëàí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíèí âÿ Ëîíäîí Îïåðà Ãàëåðåéàñûíûí êîëëåêòèâëÿðèíÿ äÿðèí ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá. Î, äèããÿ- Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâà ñÿðýè èëÿ òàíûø îëóá òÿ ÷àòäûðûá êè, ëàéèùÿíèí èäåéà ìöÿëëèôè Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâàäûð. Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâà ñÿðýèíèí à÷ûëûøûíäà ÷ûõûø åäÿðÿê äåéèá: “ßçèç äîñòëàð! Ìÿí ñèçèí ùàìûíûçû Áàêûäà, Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíäÿ ôðàíñûç ðÿññàìû Áåðíàð Áóôôåíèí ñÿðýèñèíèí à÷ûëûøûíäà ýþðìÿêäÿí ÷îõ øàäàì. Éÿãèí êè, ñèçëÿðäÿí ÷îõóíóç àðòûã îíóí éàðàäûúûëûüû èëÿ òàíûøñûíûç, ëàêèí ÷îõóíóç äà îíóí ùàããûíäà áó ýöí èëê äÿôÿ þéðÿíÿúÿêñèíèç. Ìÿí áèðèíúè äÿôÿ Áóôôåíèí éàðàäûúûëûüû èëÿ èêè èë áóíäàí ÿââÿë òàíûø îëäóì âÿ èëê áàõûøäàí îíóí ÿñÿðëÿ- ðèíÿ âóðóëäóì. Ìÿíèì ö÷öí îíóí ÿñÿðëÿðè åìîñèéà, ùèññëÿð âÿ äÿðèíëèêëÿ äîëóäóð. Ùÿòòà îíóí ÿí êÿäÿðëè âÿ òöíä ÷àëàðëû ÿñÿðëÿðè éåíÿ äÿ ìöñáÿò åíåðæè âåðèð âÿ ÿùâàë-ðóùèééÿíè éöêñÿëäèð. Áóôôå éàðàäûúûëûüû áîéó 12 ìèíäÿí ÷îõ ÿñÿð éàðàäûá. ×îõ ïàðëàã, äðàìàòèê, ìàðàãëû ùÿéàò éàøàìàñûíà áàõìàéàðàã, î, äåìÿê îëàð êè, óíóäóëóá. ßìèíÿì êè, áóýöíêö ñÿðýè âàñèòÿñèëÿ õåéëè èíñàí áó áþéöê ðÿññàì ùàããûíäà ìÿëóìàò ÿëäÿ åäÿ áèëÿúÿê”. Ñÿðýèíèí à÷ûëûøûíäà äöíéàíûí áèð ÷îõ øÿùÿðëÿðèíäÿí ãîíàãëàðûí èøòèðàê åòäèéèíè áèëäèðÿí Ëåéëà ßëèéåâà äåéèá: “ßêñÿðèééÿòèíèç Àçÿðáàéúàíäà ÷îõ îëìóñóíóç, áÿçèëÿðèíèçèí èñÿ þëêÿìèçÿ èëê ñÿôÿðèäèð. Ëàêèí ùÿð áèðèíèçèí þëêÿìèçèí òàðèõè, ìÿäÿíèééÿòè, òÿáèÿòè, ìåìàðëûüû ùàããûíäà êÿøô åäÿúÿéè ÷îõ øåé âàð. Ôÿðãëè ìÿäÿíèééÿòëÿðèí, äèíëÿðèí, ÿíÿíÿëÿðèí êîìáèíàñèéàñû ùÿð çàìàí áèçÿ éåíè éàðàäûúû èäåéàëàð áÿõø åäèð. Ôöðñÿòäÿí èñòèôàäÿ åäÿðÿê ìÿí íîéàáð àéûíäà Ëîíäîíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿúÿê íþâáÿòè ëàéèùÿìèçèí àíîíñóíó âåðìÿê èñòÿéèðÿì. Ùÿìèí ñÿðýèäÿ ìÿøùóð ðÿññàìëàðûí ÿñÿðëÿðè íöìàéèø îëóíàúàã”. Ñÿðýèíèí òÿøêèëàò÷ûëàðûíà òÿøÿêêöð åäÿí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè áèëäèðèá: “Çÿííèìúÿ, ÿí ãöäðÿòëè èíúÿñÿíÿò áó ýöíöí ìåéëëÿðèíè èç- ëÿìÿê äåéèë, ñÿìèìè âÿ äÿðèí ÿñÿðëÿð éàðàòìàãëà çàìàíûí ñûíàüûíäàí êå÷ìÿêäèð. Ìÿíúÿ, Áóôôå ðÿññàì êèìè áóíà íàèë îëóá”. Ñîíðà Ëîíäîí Îïåðà Ãàëåðåéàñûíûí äèðåêòîðó Æàí-Äàâèä Ìàëàò ÷ûõûø åäÿðÿê ñÿðýèíèí òÿøêèëèíäÿ ÿìÿéè îëàí ùÿð êÿñÿ äÿðèí òÿøÿêêöðöíö áèëäèðèá. Äàùà ñîíðà òÿäáèð èøòèðàê÷ûëàðû ñÿðýè èëÿ òàíûø îëóáëàð. Ñÿðýè èëÿ òàíûøëûã çàìàíû ìÿëóìàò âåðèëèá êè, ðÿññàìûí Áàêûäàêû èëê ôÿðäè ñÿðýèñèíäÿ 43 ÿñÿðè íöìàéèø îëóíóð. Îíëàðûí ñûðàñûíäà ìöÿëëèôèí “Ñèðê”, “Äàíòåíèí úÿùÿííÿìè”, “Äÿðèñè ñîéóëìóøëàð” ñèëñèëÿëÿðèíäÿí ðÿñìëÿðè, åéíè çàìàíäà, àâòîïîðòðåòëÿðè éåð àëûá. Ñÿðýèíèí òÿøêèëè ÿðÿôÿñèíäÿ Áåðíàð Áóôôåíèí ÿñÿðëÿðèíèí ðåïðîäóêñèéàñûíäàí èáàðÿò êàòàëîã íÿøð îëóíóá. Êàòàëîãäà þí ñþçöí ìöÿëëèôè Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí âèòñå-ïðåçèäåíòè Ëåéëà ßëèéåâàäûð. Ëåéëà ßëèéåâà þí ñþçäÿ Áåðíàð Áóôôåíèí ÿñÿðëÿðèíèí Áàêûéà ýÿòèðèëìÿñèíäÿí âÿ äöíéàíûí èñòåäàäëû ìåìàðëàðûíäàí îëàí Çàùà Ùàäèä òÿðÿôèíäÿí ëàéèùÿëÿíäèðèëÿí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíäÿ ñÿðýèëÿíìÿñèíäÿí ìÿìíóíëóã ùèññè êå÷èðäèéèíè ãåéä åäèá. Áåðíàð Áóôôåíèí Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìÿðêÿçèíäÿêè ñÿðýèñè 2015-úè èë éàíâàðûí 15-äÿê äàâàì åäÿúÿê. Áåðíàð Áóôôå 1928-úè èë èéóíóí 10-äà Ïàðèñäÿ àíàäàí îëóá. Ðÿññàì ìåëàíõîëèê, ìîíîõðîì ÿñÿðëÿðè èëÿ ìÿøùóðëàøûá. Î, “Ôÿõðè Ëåýèîí”, “Èíúÿñÿíÿò âÿ ßäÿáèééàò” îðäåíëÿðèíèí êàâàëåðè îëóá. 1973-úö èëäÿ Éàïîíèéàäà Áåðíàð Áóôôå Ìóçåéè éàðàäûëûá. Ïàðêèíñîí õÿñòÿëèéèíäÿí ÿçèééÿò ÷ÿêÿí ðÿññàì 1999-úó èëäÿ 71 éàøûíäà èíòèùàð åäèá. 2 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ àðäûúûë òÿäáèðëÿð ýþðöëöð Êîíñòèòóñèéà Ìÿùêÿìÿñè Ïàëàòàñûíûí íþâáÿòè èúëàñû îëóá Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ñåíòéàáðûí 24-äÿ èìçàëàäûüû Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèíèí Åðìÿíèñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðè èëÿ òÿìàñ õÿòòèíäÿ áÿçè òÿùëöêÿñèçëèê òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà Ñÿðÿíúàìû ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê ìàðàãëàðûíà âÿ úÿáùÿ õÿòòèíäÿêè âÿçèééÿòèí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí àòûëàí ÷åâèê àääûìäûð Ìÿëóì îëäóüó êèìè, ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê äþâëÿòèí, úÿìèééÿòèí âÿ øÿõñèééÿòèí ùÿðáè, èãòèñàäè, ñîñèàë, ñèéàñè, åêîëîæè, ìÿíÿâè-ïñèõîëîæè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ òÿùëöêÿñèçëèê ìÿñÿëÿëÿðèíè ÿùàòÿ åäèð. Åðìÿíèñòàí ñèëàùëû ãöââÿëÿðèíèí úÿáùÿ õÿòòèíäÿ èéóë àéûíûí ñîíëàðûíäàí áàøëàéàí âÿ àâãóñòóí èëê ýöíëÿðèíäÿ äÿ äàâàì åäÿí òÿõðèáàòëàðû íÿòèúÿñèíäÿ éàðàíàí ýÿðýèíëèê, ïàðàëåë îëàðàã Àçÿðáàéúàí èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà éàëàí ìÿëóìàòëàðûí, äåçèíôîðìàñèéàíûí éàéûëìàñû, áèð ñûðà ùàëëàðäà þçöíäÿ ùÿðáè ñèðð äàøûéàí èíôîðìàñèéàëàðûí þòöðöëìÿñè, ùÿìèí ùàäèñÿëÿð ÿðÿôÿñèíäÿ âÿ ñîíðàêû ýöíëÿðäÿ åðìÿíè äèâåðñàíòëàðûíûí úÿáùÿ õÿòòèíè êå÷ìÿê úÿùäëÿðè þëêÿíèí èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà âÿ úÿáùÿ õÿòòèíäÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí ýöúëÿíäèðèëìÿñèíèí çÿðóðè îëäóüóíó ýþñòÿðäè. Òÿñàäöôè äåéèë êè, áó ùàäèñÿëÿðäÿí äÿðùàë ñîíðà ìþâúóä ïðîáëåìëÿðëÿ áàüëû Àçÿðáàéúàí èúòèìàèééÿòèíäÿ ýåíèø ìöçàêèðÿëÿð, äèñêóññèéàëàð àïàðûëäû. Àâãóñòóí 29-äà êå÷èðèëÿí Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Àäìèíèñòðàñèéàñûíûí ðÿùáÿðè Ðàìèç Ìåùäèéåâèí éàíûíäà äþâëÿò îðãàíëàðûíûí èíôîðìàñèéàíûí âåðèëìÿñèíÿ ìÿñóë ñòðóêòóð áþëìÿëÿðèíèí âÿ êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðè ðÿùáÿðëÿðèíèí ìöøàâèðÿñè ìþâúóä ïðîáëåìëÿðÿ èøûã òóòäó. Àäìèíèñòðàñèéàíûí ðÿùáÿðè Ðàìèç Ìåùäèéåâ ìÿðóçÿñèíäÿ àâãóñòóí ÿââÿëèíäÿ ìöøàùèäÿ îëóíàí ýÿðýèíëèéèí áÿçè ÊÈÂ-ëÿðèí, õöñóñèëÿ èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíûí ãàíóíâåðèúèëèéèí òÿëÿáëÿðèíÿ çèää âÿ ãåéðè-ïåøÿêàð ôÿàëèééÿòèíè, ùàáåëÿ àèäèééÿòè äþâëÿò îðãàíëàðûíûí èíôîðìàñèéàíûí âåðèëìÿñèíÿ ìÿñóë îëàí ñòðóêòóð áþëìÿëÿðèíèí þç ôóíêñèéàëàðûíû ëàçûìè ãàéäàäà òÿùëöêÿñèçëèê âÿ ìöäàôèÿ ìöëàùèçÿëÿðèíÿ ýþðÿ õöñóñè ÿùÿìèééÿò êÿñá åäÿí îáéåêòëÿðèí äèñëîêàñèéàñû, òÿéèíàòû, ñèëàùëû áèðëÿøìÿëÿðèí ñòðàòåæè, îïåðàòèâ âÿ ñÿôÿðáÿðëèê öçðÿ éåðëÿøäèðèëìÿñè, ùÿðáè ùèññÿëÿðèí òÿøêèëàòè ñòðóêòóðó, øÿõñè ùåéÿòèíèí ñàéû áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí, åëÿúÿ äÿ “Äþâëÿò ñèððè ùàããûíäà” Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíà ýþðÿ äþâëÿò ñèððè òÿøêèë åäÿí ùÿðáè ñàùÿéÿ àèä äèýÿð ìÿëóìàòëàðûí êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíäÿ âÿ èíòåðíåò èíôîðìàñèéà Êþíöëëöëÿðäÿí òÿøêèë îëóíàúàã ïàòðóëëàð äöøìÿíèí úÿáùÿáîéó ÿðàçèëÿðäÿ òÿõðèáàòëàðûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñûíà éàðäûì åäÿúÿê éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿìÿñèíè à÷ûã íöìàéèø åòäèðäèéèíè äåéèá. Ùÿì÷èíèí, úÿáùÿ õÿòòèíäÿ âÿçèééÿò áàðÿäÿ éàíëûø ìÿëóìàòëàð, ùÿðáè ùèññÿëÿðèìèçèí äèñëîêàñèéàñû âÿ ùÿðÿêÿòè, ùÿëàê îëìóø ùÿðá÷èëÿðèí ñàéûíûí ñöíè øÿêèëäÿ øèøèðäèëìÿñè âÿ áó ìþâçóäà ìöõòÿëèô ñïåêóëéàòèâ èíôîðìàñèéàëàðûí éàéûëìàñû, úÿáùÿ áþëýÿñèíäÿ éàøàéàí ÿùàëè âÿ þëêÿ èúòèìàèééÿòè àðàñûíäà ÷àøãûíëûã éàðàòìàã úÿùäëÿðè, äöøìÿíèí ìàðàãëàðûíà õèäìÿò åäÿí ìÿëóìàòëàðûí ñûçäûðûëìàñû áàðÿäÿ ôàêòëàð ýþñòÿðèëèá. ßëáÿòòÿ êè, äþâëÿòèí ùÿðáè, õàðèúè-ñèéàñè, èãòèñàäè, êÿøôèééàò, ÿêñ-êÿøôèééàò âÿ ÿìÿëèééàòàõòàðûø ôÿàëèééÿòè èëÿ áàüëû, äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí ìöùàôèçÿ åäèëÿí âÿ éàéûëìàñû Àçÿðáàéúàíûí òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ çèéàí âóðà áèëÿí ìÿëóìàòëàð äþâëÿò ñèððè êàòåãîðèéàñûíà øàìèë åäèëèð âÿ îíëàðûí èúòèìàèëÿøäèðèëìÿñè ãàíóíà ìöâàôèã ìÿñóëèééÿò éàðàäûð. Ãåéä åäÿê êè, äþâëÿò ñèððèíèí, åëÿúÿ äÿ, ùÿðáè ñèððèí ãîðóíìàñû ö÷öí ìöâàôèã îðãàíëàðëà ìåäèà ãóðóìëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí éàðàäûëìàñû, ìèëëè ìàðàãëàðà çÿðÿð âóðàí ôÿàëèééÿòÿ ýþðÿ ïåøÿñèíäÿí àñûëû îëìàéàðàã âÿòÿíäàøëàðûí ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá åäèëìÿñè èëÿ áàüëû èíêèøàô åòìèø þëêÿëÿðèí ãàíóíâåðèúèëèéè âÿ ïðàêòèêàñû äà äàõèë îëìàãëà, ýåíèø áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿ ìþâúóääóð. Áó úÿùÿòäÿí, ìöùàðèáÿ øÿðàèòèíäÿ îëàí áèð þëêÿ îëàðàã, Àçÿðáàéúàíäà úÿáùÿ õÿòòèíäÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèí îëóíìàñû, åëÿúÿ äÿ, ùÿðáè ñèððèí äàùà åòèáàðëû ãîðóíìàñû ö÷öí ãàíóíâåðèúèëèéèí òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñèíÿ, ìöÿééÿí ÿìÿëè òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñèíÿ åùòèéàú âàð. Îíà ýþðÿ äÿ, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ñåíòéàáðûí 24-äÿ èìçàëàäûüû Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèíèí Åðìÿíèñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðè èëÿ òÿìàñ õÿòòèíäÿ áÿçè òÿùëöêÿñèçëèê òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà Ñÿðÿíúàìû ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê ìàðàãëàðûíà âÿ úÿáùÿ õÿòòèíäÿêè âÿçèééÿòèí òÿëÿáëÿðèíÿ óéüóí àòûëàí ÷åâèê àääûìäûð. Ñÿðÿíúàìäà ýþñòÿðèëäèéè êèìè, ñÿíÿäèí èìçàëàíìàñûíäà ìÿãñÿä Àçÿðáàéúàí Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèíèí Åðìÿíèñòàí Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðè èëÿ òÿìàñ õÿòòèíÿ áèòèøèê ÿðàçèëÿðäÿ òÿùëöêÿñèçëèê òÿäáèðëÿðèíè ýöúëÿíäèðìÿê, ìèëëè åùòèéàòëàðûíäà, î úöìëÿäÿí ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ éàéûëìàñûíûí ãàðøûñûíû àëìàãäûð. ÊÞÍÖËËÖ ÂßÒßÍÄÀØËÀÐ ÒßÙËÖÊßÑÈÇËÈÉÈÍ ÝÖÚËßÍÄÈÐÈËÌßÑÈÍß ÚßËÁ ÎËÓÍÀÚÀÃËÀÐ Ñÿðÿíúàìäà òàïøûðûëûð êè, “Ìöäàôèÿ ìÿñÿëÿëÿðè öçðÿ ÿëàãÿëÿíäèðìÿ øóðàëàðûíûí éàðàäûëìàñû âÿ ùÿðáè áèðëèêëÿðÿ, ùèññÿëÿðÿ ùàìèëèê ùàããûíäà” Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí 1998-úè èë 9 éàíâàð òàðèõëè 667 íþìðÿëè Ôÿðìàíûíà óéüóí îëàðàã éàðàäûëàí ìöäàôèÿ ìÿñÿëÿëÿðè öçðÿ ÿëàãÿëÿíäèðìÿ øóðàëàðû úÿáùÿáîéó çîíàäà ìöäàôèÿíèí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñè, ùàáåëÿ ÿùàëèíèí àéûã-ñàéûãëûüûíûí àðòûðûëìàñû ìÿãñÿäè èëÿ ùÿìèí çîíàäà éåðëÿøÿí éàøàéûø ìÿíòÿãÿëÿðèíäÿ éåðëè ÿùàëè àðàñûíäàí êþíöëëöëÿðäÿí èáàðÿò ïàòðóë äÿñòÿëÿðèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ö÷öí çÿðóðè òÿäáèðëÿð ýþðñöíëÿð. Òÿáèè êè, êþíöëëöëÿðäÿí òÿøêèë îëóíàúàã ïàòðóëëàð äöøìÿíèí úÿáùÿáîéó ÿðàçèëÿðäÿ òÿõðèáàòëàðûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñûíà éàðäûì åäÿúÿê êè, áó äà òÿùëöêÿñèçëèéèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè áàõûìûíäàí ÿùÿìèééÿòëè ãÿðàðäûð. Áèëäèéèìèç êèìè, ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèí îëóíìàñûíäà áàøëûúà âÿçèôÿ ìöâàôèã äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí, ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèê îðãàíëàðûíûí öçÿðèíÿ äöøöð. Ëàêèí áó ìÿñÿëÿäÿ âÿòÿíäàø ìÿñóëèééÿòëèëèéè äÿ ìöâàôèã ãóðóìëàðûí èøèíÿ õåéëè äÿðÿúÿäÿ éàðäûì ýþñòÿðÿ áèëÿð. ×öíêè äþâëÿòèí ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéè úÿìèééÿòèí ùÿð áèð ôÿðäèíèí òÿùëöêÿñèçëèê ìàðàãëàðûíû åùòèâà åäèð. Áó ñÿáÿáäÿí äÿ, úÿáùÿáîéó çîíàäà ÿùàëè àðàñûíäàí ïàòðóë äÿñòÿëÿðèíèí éàðàäûëìàñû äöøìÿí òÿõðèáàòëàðûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñûíäà ñÿìÿðÿëèëèéè àðòûðàúàã. Éàðàäûëàúàã ïàòðóë äÿñòÿëÿðè ñàéûãëûüûí äàùà äà àðòûðûëìàñûíà, ÿùàëè èëÿ òÿùëöêÿñèçëèê ãóðóìëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüûí äàùà ìþùêÿì âÿ ñèñòåìëè õàðàêòåð àëìàñûíà, úÿáùÿáîéó çîíàäà øöáùÿëè øÿõñëÿð âÿ ùàëëàð áàðÿäÿ ìöâàôèã ãóðóìëàðûí äàùà ãûñà çàìàíäà ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñûíà âÿ ëàçûìè òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñèíÿ èìêàí éàðàäàúàã. Áó ìÿñÿëÿäÿ áåéíÿëõàëã òÿúðöáÿ èëÿ éàíàøû, Àçÿðáàéúàíûí þçöíöí òÿúðöáÿñè äÿ ìöÿééÿí ðîë îéíàéà áèëÿð. Ìÿñÿëÿí, Êå÷ìèø Ñîâåòëÿð Áèðëèéè äþâðöíäÿ ñÿðùÿäéàíû áþëýÿ îëäóüó ö÷öí Ëÿíêÿðàí-Àñòàðà çîíàñûíäà éåðëè ñàêèíëÿðäÿí èáàðÿò áÿíçÿð äÿñòÿëÿð ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèðäè. Îíëàðûí ñàéûãëûüû ñÿðùÿä÷èëÿðèí èøèíÿ õåéëè êþìÿê åäèðäè. ÚßÌÈÉÉßÒÈÍ ÈÍÔÎÐÌÀÑÈÉÀ ÒßÙËÖÊßÑÈÇËÈÉÈ ÝÖÚËßÍÄÈÐÈËßÚßÊ Áèëäèéèìèç êèìè, Àçÿðáàéúàíäà ìåäèà ñàùÿñèíäÿ àçàäëûã âÿ ïëöðàëèçì òÿìèí îëóíóá. ßíÿíÿâè ÊÈÂ-ëÿ éàíàøû, èíñàíëàðûí ÿñàñ èíôîðìàñèéà ìÿíáÿéèíÿ ÷åâðèëÿí èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíäàí, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿí èñòèôàäÿñèíÿ ùå÷ áèð ìÿùäóäèééÿòèí ãîéóëìàìàñû âÿòÿíäàøëàðûí êîíñòèòóñèîí ùöãóãó îëàí èíôîðìàñèéà éÿòèí ýöúëÿíäèðèëìÿñèíÿ äàèð òÿêëèôëÿðèíè Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíÿ òÿãäèì åòñèí, æóðíàëèñòëÿðèí úÿáùÿáîéó çîíàäà àêêðåäèòàñèéàñû âÿ úÿáùÿáîéó çîíàéà õèäìÿòè åçàìèééÿòëÿðèíèí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéè èëÿ ðàçûëàøäûðûëìàñû ãàéäàñûíû Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè èëÿ ðàçûëàøäûðìàãëà òÿñäèã åòñèí. Ñÿðÿíúàìäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí Àäìèíèñòðàñèéàñûíà èñÿ úÿáùÿáîéó çîíàäà éåðëÿøÿí éàøàéûø ìÿíòÿãÿëÿðèíèí ñàêèíëÿðè àðàñûíäà ãîøóíëàðûí äèñëîêàñèéàñû, ùÿðáè-ñèéàñè âÿ ÿìÿëèééàò øÿðàèòè, ùÿðáè ñàùÿäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ õÿëÿë ýÿòèðÿ áèëÿí äèýÿð ìÿëóìàòëàðûí éàéûëìàñûíûí éîëâåðèëìÿçëèéè áàðÿäÿ èçàùàò èøèíèí òÿøêèë åäèëìÿñè, ìÿðêÿçè èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðû èëÿ áèðëèêäÿ ùÿìèí îðãàíëàðûí ìÿòáóàò õèäìÿòëÿðè òÿðÿôèíäÿí ùÿðáè-ñèéàñè âÿ ÿìÿëèééàò øÿðàèòèíÿ äàèð ìÿëóìàòëàðûí éàéûëìàñû ö÷öí èíòåðíåò èíôîðìàñèéà åùòèéàòëàðûíûí, î úöìëÿäÿí ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðèí èìêàíëàðûíäàí äàùà ñÿìÿðÿëè èñòèôàäÿ åäèëìÿñè, áó ìÿãñÿäëÿ ìÿòáóàò õèäìÿòëÿðèíèí èø÷èëÿðè ö÷öí ìöâàôèã òÿêìèëëÿøäèðìÿ êóðñëàðûíûí òÿøêèëèíèí òÿìèí åäèëìÿñè òàïøûðûëûð. Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéèíÿ úÿáùÿáîéó çîíàäàêû âÿçèééÿò áàðÿäÿ ìÿëóìàòëàðûí ÿùàëèéÿ ÷àòäûðûëìàñû èëÿ áàüëû íàçèðëèéèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíèí ôÿàëèééÿòèíèí ÷åâèêëèéèíè àðòûðìàã, êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíäÿ âÿ èíòåðíåò èíôîðìàñèéà åùòèéàòëàðûíäà, î úöìëÿäÿí ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ úÿáùÿáîéó çîíàäàêû âÿçèééÿòëÿ áàüëû âåðèëÿí ìÿëóìàòëàðûí ìöòÿìàäè ìîíèòîðèíãèíè òÿìèí åòìÿê âÿ “Äþâëÿò ñèððè ùàããûíäà” Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíà ýþðÿ äþâëÿò ñèððè òÿøêèë åäÿí ìÿëóìàòëàðû éàéàí øÿõñëÿðè ìöÿééÿí åäèá îíëàðûí ãàíóíëà ìöÿééÿí åäèëìèø ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá îëóíìàñûíû òÿøêèë åòìÿê òàïøûðûëûá. Àçÿðáàéúàí Ìÿòáóàò Øóðàñûíà èñÿ ùÿðáè ñàùÿäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ õÿëÿë ýÿòèðÿ áèëÿí ìÿëóìàòëàðûí “Èíôîðìàñèéà ÷èðêëèëèéèíèí” ýåíèø âöñÿò àëäûüû èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà úÿìèééÿòèí äöçýöí âÿ ãÿðÿçñèç ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñû, èíôîðìàñèéà òÿùëöêÿñèçëèéèíèí ãîðóíìàñûíäà ÊÈÂ-èí öçÿðèíÿ áþéöê ìÿñóëèééÿò äöøöð àçàäëûüûíûí ìöùöì ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿíäèð. Ùÿëÿ 1998-úè èë àâãóñòóí 6-äà Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí èìçàëàäûüû “Þëêÿäÿ ñþç, ôèêèð âÿ ìÿëóìàò àçàäëûüûíûí òÿìèí åäèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ ÿëàâÿ òÿäáèðëÿð ùàããûíäà” Ôÿðìàíëà ÊÈ öçÿðèíäÿ ñåíçóðà àðàäàí ãàëäûðûëûá. Ùÿìèí âàõòäàí åòèáàðÿí ÊÈ öçÿðèíäÿ áèðáàøà äþâëÿò íÿçàðÿòèíèí ëÿüâ åäèëìÿñè èëÿ ìåäèà ãóðóìëàðû úÿìèééÿòÿ þòöðäöêëÿðè ìÿëóìàòëàðûí ìÿçìóíóíó, éàõóä éöðöòäöêëÿðè èíôîðìàñèéà ñèéàñÿòèíè þçëÿðè ìöÿééÿíëÿøäèðèðëÿð. Ëàêèí ñþç âÿ ìÿòáóàò àçàäëûüû æóðíàëèñòè ùå÷ äÿ âÿòÿíäàøëûã âÿçèôÿëÿðèíäÿí àçàä åòìèð. Æóðíàëèñò ùÿð øåéäÿí ÿââÿë, ìöÿééÿí äþâëÿòèí âÿòÿíäàøû, áèð õàëãûí íöìàéÿíäÿñèäèð. Ìåäèà èø÷èñè ôÿàëèééÿòèíèí, èëê íþâáÿäÿ, ìÿùç ìÿíñóá îëäóüó úÿìèééÿòÿ, õàëãà õèäìÿò åòìÿéÿ éþíÿëäèéèíè óíóòìàìàëûäûð. Áó ñÿáÿáäÿí, “èíôîðìàñèéà ÷èðêëèëèéèíèí” ýåíèø âöñÿò àëäûüû èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà úÿìèééÿòèí äöçýöí âÿ ãÿðÿçñèç ìÿëóìàòëàíäûðûëìàñû, èíôîðìàñèéà òÿùëöêÿñèçëèéèíèí ãîðóíìàñûíäà ÊÈÂ-èí öçÿðèíÿ áþéöê ìÿñóëèééÿò äöøöð. Òÿÿññöô êè, àâãóñòóí ÿââÿëëÿðèíäÿ úÿáùÿ õÿòòèíäÿ àðòàí ýÿðýèíëèê ùå÷ äÿ áöòöí ìåäèà ãóðóìëàðûíûí áó ìÿñóëèééÿòè òàì äÿðê åòìÿäèéèíè ýþñòÿðäè. Ùÿìèí ýöíëÿðäÿ ìåäèàäà, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ äåçèíôîðìàñèéàíûí, áÿçè ùàëëàðäà ùÿðáè ñèðëÿðèí éàéûëìàñû èúòèìàèééÿòäÿ ìöÿééÿí ÷àøãûíëûüûí éàðàíìàñûíà ñÿáÿá îëäó. Áó ñÿáÿáäÿí äÿ òÿñàäöôè äåéèë êè, ñþçöýåäÿí Ñÿðÿíúàìäà èíôîðìàñèéà òÿùëöêÿñèçëèéè âÿ äöçýöí ìÿëóìàòëàíäûðìà ìÿñÿëÿëÿðèíÿ àéðûúà äèããÿò éåòèðèëèð. Ñÿðÿíúàìäà òàïøûðûëûð êè, Íàçèðëÿð Êàáèíåòè áèð àé ìöääÿòèíäÿ “Äþâëÿò ñèððè ùàããûíäà” Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ãàíóíóíà óéüóí îëàðàã äþâëÿò ñèððè òÿøêèë åäÿí ìÿëóìàòëàðûí éàéûëìàñûíà ýþðÿ ìÿñóëèé- êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíäÿ âÿ èíòåðíåò èíôîðìàñèéà åùòèéàòëàðûíäà, î úöìëÿäÿí ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ éàéûëìàñûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñû ìÿãñÿäè èëÿ êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðè âÿ ÿùàëè àðàñûíäà òÿáëèüàò-èçàùàò èøèíè òÿøêèë åòìÿê òþâñèéÿ îëóíóá. Ñÿðÿíúàì ÿñàñûíäà Íàçèðëÿð Êàáèíåòè 1994-úö èëäÿ ãÿáóë îëóíìóø “Ùÿðáè âÿçèééÿò ùàããûíäà” Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ãàíóíóíóí (î úöìëÿäÿí úÿáùÿáîéó çîíàäà ùÿðáè ùèññÿëÿðèí éåðëÿøäèéè ÿðàçèëÿðäÿ ðåæèìèí õöñóñèééÿòëÿðèíè íÿçÿðäÿ òóòàí) éåíè ðåäàêñèéàñûíû ö÷ àé ìöääÿòèíäÿ ùàçûðëàéûá Ïðåçèäåíòÿ òÿãäèì åäÿúÿê. Ýþðöíäöéö êèìè, Ñÿðÿíúàìäà äþâëÿò ñèððèíèí ãîðóíìàñû, èíôîðìàñèéà òÿùëöêÿñèçëèéèíèí òÿìèí åäèëìÿñè áàõûìäàí êèôàéÿò ãÿäÿð úèääè ìÿñÿëÿëÿð ÿêñèíè òàïûá. Ñÿðÿíúàìäàí èðÿëè ýÿëÿí ìÿñÿëÿëÿðèí âÿ âåðèëÿí òàïøûðûãëàðûí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè ñàéÿñèíäÿ áèðèíúè íþâáÿäÿ, Àçÿðáàéúàíûí úÿáùÿáîéó çîíàëàðûíäà ÿùàëèíèí òÿùëöêÿñèçëèéè âÿ éöêñÿê ñàéûãëûüû òÿìèí åäèëÿúÿê, âÿòÿíäàøëàðëà òÿùëöêÿñèçëèê ãóðóìëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ìþùêÿìëÿíäèðèëÿúÿê. Èêèíúèñè èñÿ, èñòÿð ìåäèà íöìàéÿíäÿëÿðè, èñòÿðñÿ äÿ ñûðàâè âÿòÿíäàøëàð áóíäàí ñîíðà úÿáùÿ õÿòòèíäÿêè ïðîñåñëÿð áàðÿäÿ éàéäûãëàðû ìÿëóìàòëàðà äàùà ìÿñóëèééÿòëÿ éàíàøàúàãëàð. Íÿòèúÿäÿ, òÿõðèáàò, äåçèíôîðìàñèéà, äöøìÿíè ìÿëóìàòëàíäûðìàã õàðàêòåðëè èíôîðìàñèéàëàðûí éàéûëìàñûíûí ãàðøûñûíûí àëûíìàñûíäà úèääè íàèëèééÿòëÿð ÿëàäÿ îëóíàúàã. Áóíëàð èñÿ îíó äåìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, Ñÿðÿíúàìäà íÿçÿðäÿ òóòóëàí ìÿñÿëÿëÿðèí ùÿëëè Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøëàðûíûí ùÿì ôèçèêè, ùÿì äÿ ìÿíÿâè-ïñèõîëîæè òÿùëöêÿñèçëèéèíè äàùà äà ýöúëÿíäèðÿúÿê. Ùöëéà ÌßÌÌßÄËÈ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóñèéà Ìÿùêÿìÿñè Ïàëàòàñûíûí íþâáÿòè èúëàñû êå÷èðèëèá. Êîíñòèòóñèéà Ìÿùêÿìÿñèíèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, èúëàñäà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Êîíñòèòóñèéàñûíûí 130-úó ìàääÿñèíèí ÂÛ ùèññÿñèíÿ âÿ “Êîíñòèòóñèéà Ìÿùêÿìÿñè ùàããûíäà” Ãàíóíóí 7.1-úè ìàääÿñèíÿ ÿñàñÿí, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Èíçèáàòè Õÿòàëàð Ìÿúÿëëÿñèíèí 332.1-úè ìàääÿñèíèí øÿðù åäèëìÿñè èëÿ áàüëû Áàêû øÿùÿðè Íÿðèìàíîâ ðàéîí Ìÿùêÿìÿñèíèí ìöðàúèÿòèíÿ áàõûëàðàã èúðààòà ãÿáóë îëóíìàñû ùàããûíäà ãÿðàðäàä ÷ûõàðûëûá. Ìöðàúèÿòÿ ìàùèééÿòè öçðÿ, Êîíñòèòóñèéà Ìÿùêÿìÿñè Ïëåíóìóíóí îêòéàáðûí 23-íÿ òÿéèí åäèëìèø èúëàñûíäà áàõûëàúàã. Àçÿðáàéúàí-ÀÁØ ìöíàñèáÿòëÿðè ìöçàêèðÿ îëóíóá Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ ÁÌÒ Áàø Ìÿúëèñèíèí 69-úó ñåññèéàñû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñåíòéàáðûí 25-äÿ ÀÁØ äþâëÿò êàòèáèíèí Àâðîïà âÿ Àâðàñèéà ìÿñÿëÿëÿðè öçðÿ êþìÿê÷èñè Âèêòîðèéà Íóëàíä èëÿ ýþðöøöá. Õàðèúè Èøëÿð Íàçèðëèéèíèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí-ÀÁØ ìöíàñèáÿòëÿðèíèí úàðè âÿçèééÿòè, ÿëàãÿëÿðèí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, ãàðøûëûãëû ñÿôÿðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ùàããûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Ùÿì÷èíèí, ÅðìÿíèñòàíÀçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ àïàðûëàí äàíûøûãëàð ïðîñåñè äèããÿò ìÿðêÿçèíäÿ îëóá. Ñþùáÿò çàìàíû ãàðøûëûãëû ìàðàã äîüóðàí ðåýèîíàë âÿ ãëîáàë ìÿñÿëÿëÿðÿ äàèð ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Àçÿðáàéúàí èëÿ ßôãàíûñòàí àðàñûíäà ìöãàâèëÿ-ùöãóã áàçàñûíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ìÿñÿëÿñè ìöçàêèðÿ îëóíóá Ñåíòéàáðûí 25-äÿ Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ ÿôãàíûñòàíëû ùÿìêàðû Çàðàð ßùìÿä Îñìàíè èëÿ ýþðöøöá. Õàðèúè Èøëÿð Íàçèðëèéèíèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí-ßôãàíûñòàí ìöíàñèáÿòëÿðèíèí úàðè èíêèøàô ñÿâèééÿñèíäÿí ìÿìíóíëóã èôàäÿ îëóíóá. Òÿðÿôëÿð Àçÿðáàéúàíûí èøòèðàêû âÿ òÿøÿááöñö èëÿ ðåýèîíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ëàéèùÿëÿð, õöñóñèëÿ Áàêû-Òáèëèñè-Ãàðñ äÿìèð éîëó ëàéèùÿñè ùàããûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûáëàð. ßôãàíûñòàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè þëêÿñèíèí Ìÿðêÿçè Àñèéà âàñèòÿñèëÿ áó äÿùëèçÿ ÷ûõûø ÿëäÿ åòìÿêäÿ ìàðàãëû îëäóüóíó äåéèá. Ýþðöøäÿ èêè þëêÿ àðàñûíäà ìöãàâèëÿ-ùöãóã áàçàñûíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè, ßôãàíûñòàíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí èíôðàñòðóêòóð ëàéèùÿëÿðèíÿ þëêÿìèçèí úÿëá îëóíìàñû âÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã ìÿñÿëÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá. Ñþùáÿò çàìàíû ãàðøûëûãëû ìàðàã äîüóðàí äèýÿð ìÿñÿëÿëÿð ÿòðàôûíäà äà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Àçÿðáàéúàí èëÿ Íèêàðàãóà àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã èìêàíëàðû ìöçàêèðÿ îëóíóá Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ ñåíòéàáðûí 25-äÿ Íéó-Éîðêäà íèêàðàãóàëû ùÿìêàðû Ñàìóåë Ñàíòîñ Ëîïåçëÿ ýþðöøöá. Õàðèúè Èøëÿð Íàçèðëèéèíèí ìÿòáóàò õèäìÿòèíäÿí ÀçÿðÒÀú-à áèëäèðèáëÿð êè, ýþðöøäÿ þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí èíêèøàôû, èãòèñàäèééàò âÿ èíâåñòèñèéà ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã èìêàíëàðû, áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ÿëàãÿëÿð ìöçàêèðÿ îëóíóá, ãàðøûëûãëû ñÿôÿðëÿðèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè áàðÿäÿ ðàçûëûã ÿëäÿ åäèëèá. Ðóñèéà Ëèáåðàë-Äåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí ñÿäðè Âëàäèìèð Æèðèíîâñêè: Áèç ãîíøóéóã âÿ áóíà ýþðÿ Áàêûäàêû 23 íþìðÿëè òàì îðòà ìÿêòÿáäÿ îëóá äÿ ìöíàñèáÿòëÿðèìèç ùÿìèøÿ éàõøû îëìàëûäûð Àçÿðáàéúàíäà ñÿôÿðäÿ îëàí Ðóñèéà Ëèáåðàë-Äåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí ñÿäðè, Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû Äþâëÿò Øóðàñûíûí öçâö, Äþâëÿò Äóìàñûíûí äåïóòàòû Âëàäèìèð Æèðèíîâñêè ïàéòàõòûí 23 íþìðÿëè òàì îðòà ìÿêòÿáèíèí ìöÿëëèìëÿðè âÿ øàýèðäëÿðè èëÿ ýþðöøöá. Âëàäèìèð Æèðèíîâñêèéÿ òÿùñèë îúàüû ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðèëèá, ìÿêòÿáèí éåíèäÿí ãóðóëìàñûíà Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Ñÿðÿíúàìû èëÿ 2012-úè èëäÿí áàøëàíûëäûüûíû, áèíàíûí òàìàìèëÿ ñþêöëÿðÿê éåðèíäÿ ìöàñèð ìÿêòÿáèí èíøà åäèëäèéè áèëäèðèëèá. Ãîíàã ìÿêòÿáäÿêè Ùåéäÿð ßëèéåâ Ìóçåéèíäÿ Óëó þíäÿðèí ùÿéàòû âÿ ñèéàñè ôÿàëèééÿòèíèí ìöõòÿëèô äþâðëÿðèíè ÿêñ åòäèðÿí ìàðàãëû ôîòîñÿíÿäëÿðëÿ òàíûø îëóá. Â.Æèðèíîâñêèíèí äèããÿòèíÿ ÷àòäûðûëûá êè, 2163 øàýèðä éåðëèê òÿùñèë îúàüû þç ìÿçóíëàðû èëÿ ùÿìèøÿ ôÿõð åäèá. Ìÿçóíëàð àðàñûíäà áó ýöí òÿùñèë êîíñåïñèéàñûíûí ðåàëëàøìàñûíà þíÿìëè òþùôÿ âåðÿí Àçÿðáàéúàíûí áèðèíúè õàíûìû Ìåùðèáàí ßëèéåâà äà âàð. Ìÿêòÿáäÿ øàýèðäëÿðèí òÿùñèëè ö÷öí ëàçûì îëàí áöòöí øÿðàèò éàðàäûëûá. Ðóñèéà Äþâëÿò Äóìàñûíûí äåïóòàòû ñèíèô îòàãëàðûíû ýÿçèá, 6-úû âÿ 10-úó ñèíèô øàýèðäëÿðè èëÿ ýþðöøöá, îíëàðëà ÿäÿáèééàò, òàðèõ áàðÿäÿ ñþùáÿò åäèá, ýÿíúëÿðèí ôèêèðëÿðè èëÿ ìàðàãëàíûá, îíëàðûí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí ðÿùáÿðëèê åòäèéè Àçÿðáàéúàí êèìè ýþçÿë þëêÿäÿ éàøàäûãëàðûíû, ÿí éàõøû ìÿêòÿáëÿðäÿí áèðèíäÿ òÿùñèë àëäûãëàðûíû âóðüóëàéûá. Øàýèðäëÿðëÿ ñÿìèìè ñþùáÿò åäÿí ãîíàã þç ìÿêòÿá èëëÿðèíè õàòûðëàéûá, òÿùñèëèí âàúèáëèéèíè ãåéä åäèá. Âëàäèìèð Æèðèíîâñêèéÿ îíóí ïîðòðåòè ùÿäèééÿ åäèëèá. Ðóñèéà ËèáåðàëÄåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí ñÿäðè áó ïîðòðåòÿ ýþðÿ 10-úó ñèíèô øàýèðäè Ìÿëÿê Àááàñçàäÿéÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá. Ìÿêòÿáëèëÿðÿ õàòèðÿ ùÿäèééÿëÿðè òÿãäèì åäèëèá. Ìÿêòÿáëÿ òàíûøëûãäàí ìÿìíóíëóüóíó áèëäèðÿí Â.Æèðèíîâñêè þëêÿìèçëÿ áàüëû òÿÿññöðàòëàðûíû áþëöøÿðÿê äåéèá: “Áàêû òàìàìèëÿ ôÿðãëè øÿùÿðäèð, ìþùòÿøÿìäèð. Áóðàéà ñîíóíúó äÿôÿ 40 èë ÿââÿë ýÿëìèøÿì. Èíäè èíñàíëàðëà òàíûø îëóðàì. ßëáÿòòÿ, îíëàð éàõøûëûüà äîüðó äÿéèøèáëÿð, õîø ìöíàñèáÿò âàð, ùàìû ðóñ äèëèíè éàõøû áèëèð âÿ ìöñáÿò ìöíàñèáÿò ùèññ îëóíóð. Þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ùÿìèøÿ ÷îõ éàõøû ìöíàñèáÿò îëóá. Áöòöí áóíëàð ñèçèí ýþçÿë ðÿùáÿðèíèç Èëùàì Ùåéäÿð îüëóíóí ñàéÿñèíäÿäèð”. Ãîíàã ìÿêòÿáëÿ òàíûøëûãäàí õîø òÿÿññöðàòëàðëà àéðûëûá. Ñåíòéàáðûí 26-äà Ðóñèéà Ëèáåðàë-Äåìîêðàò Ïàðòèéàñûíûí (ËÄÏ) ñÿäðè, Äþâëÿò Øóðàñûíûí öçâö, Äþâëÿò Äóìàñûíûí äåïóòàòû Âëàäèìèð Æèðèíîâñêè Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíäÿ îëóá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, óíèâåðñèòåòèí ðåêòîðó ïðîôåññîð Àñèô Ùàúûéåâ ãîíàüà áó àëè òÿùñèë îúàüû ùàããûíäà ìÿëóìàò âåðèá. Ðåêòîð ãåéä åäèá êè, ðóñ äèëè âÿ ÿäÿáèééàòû öçðÿ äÿ ìöòÿõÿññèñëÿðèí ùàçûðëàíäûüû áó àëè òÿùñèë îúàüû Ðóñèéàíûí áèð ñûðà óíèâåðñèòåòëÿðè èëÿ ñûõ ÿìÿêäàøëûã åäèð. Óíèâåðñèòåòèí ìöÿëëèì âÿ òÿëÿáÿëÿðè èëÿ ýþðöøäÿ Â.Æèðèíîâñêè Àçÿðáàéúàíäà ðóñ äèëèíÿ éöêñÿê äèããÿò ýþñòÿðèëäèéèíè äåéÿðÿê Áàêûäà Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíèí ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿñèíäÿí øàä îëäóüóíó áèëäèðèá. Â.Æèðèíîâñêè ýþðöøäÿ òÿëÿáÿëÿðëÿ öíñèééÿò ãóðàðàã ðóñ ÿäÿáèééàòû èëÿ áàüëû ìöçàêèðÿëÿð àïàðûá. Ðóñ ÿäÿáèééàòûíäàí òÿëÿáÿëÿðÿ ñóàëëàð âåðÿí äåïóòàò îíëàðûí úàâàáëàðûíà ìöàñèðëèê êîíòåêñòèíäÿí áàõûøûíû òÿãäèì åäèá. Ãîíàã ýþðöøäÿ ãåéä åäèá êè, ðóñ äèëè ùàçûðäà ùÿì ðåàë ùÿéàòäà, ùÿì äÿ èíòåðíåòäÿ ýåíèø éàéûëìûø öíñèééÿò âàñèòÿñèäèð. “Àçÿðáàéúàíäà ðóñ ìÿêòÿáëÿðè, Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòè âàð, áó äà ÷îõ éàõøû ýþñòÿðèúèäèð”, - äåéÿ î áèëäèðèá. Àçÿðáàéúàí èëÿ Ðóñèéà àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ îëäóüóíó áèëäèðÿí Â.Æèðèíîâñêè, åéíè çàìàíäà, òèúàðÿò, òóðèçì, ìÿäÿíèééÿò ñàùÿëÿðèíäÿ ÿìÿêäàøëûüûí äàùà äà èíêèøàô åòäèðèëìÿñèíèí âàúèáëèéèíÿ òîõóíàðàã äåéèá: “Áèç ãîíøóéóã âÿ áóíà ýþðÿ äÿ ìöíàñèáÿòëÿðèìèç ùÿìèøÿ éàõøû îëìàëûäûð. Áöòöí èñòèãàìÿòëÿðäÿ èíêèøàô ö÷öí ïîòåíñèàë âàð”. Ýþðöøäÿ Â.Æèðèíîâñêèéÿ óíèâåðñèòåò òÿðÿôèíäÿí íÿøð îëóíàí “Àçÿðáàéúàíäà ðóñ äèëè âÿ ÿäÿáèééàòû” æóðíàëûíûí íþìðÿëÿðè ùÿäèééÿ åäèëèá. Ñîíðà ËÄÏ-íèí ñÿäðè óíèâåðñèòåòäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí Ðóñèéà Ìÿäÿíèééÿò Ìÿðêÿçè èëÿ òàíûø îëóá. 3 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíäà áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíÿ ùàçûðëûã ìÿñÿëÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá Äöíÿí Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí (ÉÀÏ) ìÿðêÿçè ãÿðàðýàùûíäà ïàðòèéàíûí ðàéîí âÿ øÿùÿð òÿøêèëàòëàðû öçðÿ ñå÷êè ãÿðàðýàùû öçâëÿðèíÿ òðåíèíãëÿðèí êå÷èðèëìÿñè èëÿ áàüëû ìöøàâèðÿ êå÷èðèëèá. Ìöøàâèðÿäÿ 2014-úö èëèí äåêàáð àéûíäà Àçÿðáàéúàíäà êå÷èðèëÿúÿê áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíÿ ùàçûðëûã ìÿñÿëÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá. ÉÀÏ Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ñèéàâóø Íîâðóçîâ áèëäèðèá êè, ïàðòèéà ñå÷êèëÿðÿ ùàçûðëûã ìÿñÿëÿëÿðèíè õöñóñè äèããÿò ìÿðêÿçèíäÿ ñàõëàéûð. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ÉÀÏ Èäàðÿ Ùåéÿòèíèí ìöâàôèã ãÿðàðûíà ÿñàñÿí ñå÷êèëÿðëÿ ÿëàãÿäàð òÿäáèðëÿð ïëàíû ìöÿééÿíëÿøèá. ÉÀÏ-ûí áþéöê ñå÷êè òÿúðöáÿñèíèí îëäóüóíó äåéÿí Ñ.Íîâðóçîâ ãåéä åäèá êè, áóíóíëà áåëÿ áó èñòèãàìÿòäÿ äàèì ìöàñèð ñå÷êè òåõíîëîýèéàëàðû þéðÿíèëèð âÿ èñòèôàäÿ îëóíóð. Åéíè çàìàíäà, ñå÷êè îðãàíëàðûíäà ÷àëûøàí ïàðòèéà öçâëÿðèíÿ âÿ áó ïðîñåñäÿ ôÿàëëûã ýþñòÿðÿí öçâëÿðÿ þç ñå÷êè áèëèêëÿðèíè àðòûð- ìàã ìÿãñÿäè èëÿ òðåíèíãëÿð êå÷èðèëèð. “Ãàðøûäàí ýÿëÿí áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðè èëÿ ÿëàãÿäàð äà òðåíèíãëÿðèí êå÷èðèëìÿñèíè íÿçÿðäÿ òóòóðóã. Áèç þòÿí ñå÷êèëÿðäÿ äÿ áó ïðàêòèêàäàí èñòèôàäÿ åòìèøèê âÿ ìöñáÿò íÿòèúÿëÿðèíè äÿ ùÿìèøÿ ùèññ åäèðèê. ×öíêè ïàðòèéàìûçûí ôÿàëëàðû áó òðåíèãëÿð âàñèòÿñèëÿ ñå÷êè áèëèêëÿðèíè âÿ òÿúðöáÿëÿðèíè äàùà äà àðòûðûðëàð. Áèç ùÿìèøÿ ÷àëûøûðûã êè, ãàíóíâåðèúèëèéÿ óé- üóí îëàðàã ñå÷êè êàìïàíèéàñûíà ðÿñìè ñòàðò âåðèëäèêäÿí ñîíðà áöòöí ïðîñåäóð ãàéäàëàðûíà ÿìÿë åäÿê. Íàìèçÿäëÿðèí èðÿëè ñöðöëìÿñè, îíëàðûí õåéðèíÿ èìçàëàðûí òîïëàíìàñû, ñå÷êè êîìèññèéàëàðûíäà ìÿøâÿðÿò÷è ñÿñ ùöãóãëó öçâëÿðèí âÿ ìöøàùèäÿ÷èëÿðèí ìöÿééÿíëÿøìÿñè, òÿáëèüàò ãðóïëàðûíûí éàðàäûëìàñû âÿ ñ. ìÿñÿëÿëÿð ãàðøûìûçäà äàéàíàí âÿçèôÿëÿðäèð. Áèç ÷àëûøìàëûéûã êè, áó âÿçèôÿëÿðèí þùäÿñèíäÿí ëàéèãèíúÿ ýÿëÿê. Îíà ýþðÿ äÿ, ñå÷êèëÿðÿ ðÿñìè ñòàðò âåðèëÿíÿ ãÿäÿð öçÿðèìèçÿ äöøÿí âÿçèôÿëÿðè éåðèíÿ éåòèðìÿëèéèê. Äàùà ñîíðà èñÿ ñå÷êè äþâðöíäÿ ãàíóíâåðèúèëèéÿ óéüóí îëàðàã áöòöí àääûìëàð àòûëàúàã. Àðòûã òÿäáèðëÿð ïëàíûíà óéüóí îëàðàã ðàéîíëàðäà ñå÷êè ãÿðàðýàùëàðûìûç éàðàäûëûá” - äåéÿ, ÉÀÏ Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè âóðüóëàéûá. Òîïëàíòûäà ñå÷êèëÿðëÿ áàüëû ýåíèø ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá, òÿêëèô âÿ òþâñèéÿëÿð äèíëÿíèëèá. Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ: ÀÒßÒ ìÿêàíûíäàêû ìöíàãèøÿëÿð ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Áðöññåëäÿ ñÿôÿðäÿ îëóá Àâðîïàäà ñöëùÿ âÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ ÿñàñ òÿùäèääèð Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè èøëÿð íàçèðè Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ ÁÌÒ Áàø Ìÿúëèñèíèí 69-úó ñåññèéàñûíäà èøòèðàêû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñåíòéàáðûí 26-äà ÀÒßÒ-èí “Àâðîïàíûí òÿùëöêÿñèçëèê áþùðàíûíûí úàâàáëàíäûðûëìàñû: Ýÿëÿúÿéÿ áàõûø âÿ ÀÒßÒ-èí ðîëó” ìþâçóñóíäà êå÷èðèëÿí íàçèðëÿð èúëàñûíäà ÷ûõûø åäèá. Íàçèð äåéèá êè, áèç ÀÒßÒ ìÿêàíûíäà òÿøêèëàòûí þç ìàíäàòûíà óéüóí ñÿìÿðÿëè ôÿàëèééÿò íöìàéèø åòäèðìÿñèíè ÿíýÿëëÿéÿí âÿ öçâ äþâëÿòëÿðèí òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ òÿñèð ýþñòÿðÿí áèð ñûðà éåíè ÷àüûðûøëàð ìöøàùèäÿ åäèðèê. Áóíëàð àðàñûíäà Ùåëñèíêè Éåêóí Àêòûíûí òÿìÿë ïðèíñèïëÿðèíèí ñå÷èìëè òÿùðèôèíè, áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿðäÿ ýöú íöìàéèø åòäèðèëìÿñèíèí âÿ éà òÿùäèä ùàëëàðûíûí êÿñêèí àðòìàñûíû, ùÿì÷èíèí, ýöúäÿí èñòèôàäÿ íÿòèúÿñèíäÿ ÀÒßÒ-ÿ öçâ þëêÿëÿðèí áåéíÿëõàëã ñÿâèééÿäÿ òàíûíìûø ñÿðùÿäëÿðèíèí òîõóíóëìàçëûüûíûí òÿìèíàòûíûí èôëàñà óüðàìàñûíû ìèñàë ÷ÿêìÿê îëàð. Áèëäèðèëèá êè, èíñàí ùöãóãëàðûíà âÿ ôóíäàìåíòàë àçàäëûãëàðà òàì âÿ ÿùàòÿëè éàíàøìàíûí îëìàìàñû, èêèëè ñòàíäàðòëàðûí âÿ ñå÷èìëè ìþâãåíèí íöìàéèøè, èíñàí ùöãóãëàðû àäû àëòûíäà ÀÒßÒ-ÿ öçâ þëêÿëÿðäÿ òÿùëöêÿñèçëèéè ïîçìàã úÿùäëÿðè äÿ ìþâúóääóð. Òÿøêèëàòû áèð-áèðèíÿ ãàðøû îëàí âÿ áèð-áèðè èëÿ ðÿãàáÿò àïàðàí ñèéàñè-ùÿðáè ìÿêàíà ÷åâèðìÿê úÿùäëÿðè äÿ íàðàùàòåäèúèäèð. Áåëÿ ãðóïëàøìàëàð ÿñàñûíäà ðÿãàáÿò ÀÒßÒ ìÿêàíûíûí áþëöíìÿçëèéèíè ñóàë àëòûíà ãîéóð âÿ áó, ìöõòÿëèô ñÿáÿáëÿðäÿí êîëëåêòèâ ìöäàôèÿ èíñòèòóòëàðûíà ãîøóëìàéàí âÿ éà ãîøóëà áèëìÿéÿí äþâëÿòëÿðÿ òÿñèð åäèð êè, îíëàð äà Àâðîïà òÿùëöêÿñèçëèê àðõèòåêòóðàñûíäà ÀÒßÒ-èí ðîëóíóí àçàëìàñû èëÿ íàðàùàò îëóðëàð. ÀÒßÒ ìÿêàíûíäà ùå÷ áèð äþâëÿò, äþâëÿòëÿð ãðóïó âÿ éà òÿøêèëàò ñöëùöí âÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí ãîðóíìàñû ö÷öí áàøëûúà ìÿñóëèééÿòÿ èääèà åäÿ áèëìÿç. Ùÿì÷èíèí, ÀÒßÒ-èí ìÿêàíûíû þçöíöí òÿñèð çîíàñûíûí ùÿð ùàíñû áèð ùèññÿñè ùåñàá åäÿ áèëìÿç. Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ âóðüóëàéûá êè, ùÿð ùàíñû áèð áëîêà ãîøóëìàéàí þëêÿ îëàí Àçÿðáàéúàí ö÷öí ÀÒßÒ îíó áèðòÿðÿôëè òÿñèðëÿðäÿí ãîðóéàí áåéíÿëõàëã þùäÿëèéÿ ìàëèê öìóìàâðîïà òÿùëöêÿñèçëèéèíèí òÿìèíàò÷ûñûäûð. Äèããÿòÿ ÷àòäûðûëûá êè, ÀÒßÒ ìÿêàíûíäà åéíè âàõòäà èíêèøàô åäÿí èíòåãðàñèéà ïðîñåñëÿðè ãàéÿñè âàð. Áó, éàëíûç èíòåãðàñèéà ïðîñåñëÿðèíèí òÿðêèá ùèññÿñè îëìàüà ñÿé ýþñòÿðÿí äþâëÿòëÿð ö÷öí äåéèë, åëÿúÿ äÿ áëîêëàðà ãîøóëìàéàí èøòèðàê÷û äþâëÿòëÿð ö÷öí áèð ñûðà ùÿäÿ âÿ òÿùäèäëÿð éàðàäûð. Áåëÿ ïðîñåñëÿð ÀÒßÒ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ìöçàêèðÿ îëóíìóð, ëàêèí áóíëàð ÀÒßÒ-ÿ öçâ þëêÿëÿðèí òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ òÿñèð åäèð âÿ ÀÒßÒ-èí þùäÿëèêëÿðèíèí èúðàñûíûí äàèðÿñèíè øöáùÿ àëòûíà àëûð. Áóíëàð áþùðàíà ýÿòèðèá ÷ûõàðäûüû ùàëäà èñÿ ÀÒßÒ áóíà ðåàêñèéà âåðÿí éåýàíÿ ðåýèîíàë òÿøêèëàò îëàðàã ãàëûð, ÷öíêè ùå÷ áèð áëîê âÿ éà áèð-áèðè èëÿ éàðûøàí èíòåãðàñèéà èòòèôàãëàðû êîíñòðóêòèâ ðàçûëûüûí âÿ äèàëîã ìÿäÿíèééÿòèíèí èíêèøàôûíäà âÿ êîìïðîìèñÿ ýåòìÿêäÿ ùÿâÿñ ýþñòÿðìèð. ÀÒßÒ Àâðîïà òÿùëöêÿñèçëèéè àðõèòåêòóðàñûíûí òÿìÿë äàøûäûð. Åòèìàäûí âÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿøâèãè, ùÿì÷èíèí, äèàëîã ïëàòôîðìàñû êèìè òÿøêèëàòûí ðîëóíóí òàíûíìàñû îëäóãúà âàúèáäèð. Åëìàð Ìÿììÿäéàðîâ äåéèá: “ÀÒßÒ-ÿ öçâ þëêÿëÿð êèìè áèç ìöøòÿðÿê òÿùëöêÿñèçëèéèìèçèí ÿñàñû îëàí Ùåëñèíêè Éåêóí Àêòûíûí, îíóí òÿìÿë ïðèíñèïëÿðèíèí, ùÿì÷èíèí, ÀÒßÒ-èí þùäÿëèêëÿðè- íèí òÿãäèð îëóíìàñû ö÷öí þùäÿëèêëÿðèìèçÿ ðèàéÿò åòìÿëèéèê”. Ãåéä îëóíóá êè, ÀÒßÒ ñÿíÿäëÿðè öçâ äþâëÿòëÿðèí áèð-áèðè èëÿ âÿ ÿðàçèëÿðè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ôÿðäëÿðëÿ äàâðàíûøëàðû ö÷öí àéäûí ãàéäàëàð ìöÿééÿí åäèá. ÀÒßÒ þùäÿëèêëÿðè ùå÷ áèð èñòèñíà îëìàäàí öçâ þëêÿëÿðèí ùàìûñûíà áÿðàáÿð ãàéäàäà òÿòáèã åäèëèð. Îíëàðûí õîøìÿðàìëû äàâðàíûøëàðû äþâëÿòëÿð, ùþêóìÿòëÿð âÿ îíëàðûí âÿòÿíäàøëàðû, ùàáåëÿ öçâ îëäóãëàðû òÿøêèëàòëàð àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿð ö÷öí îëäóãúà âàúèáäèð. Õöñóñèëÿ ãåéä îëóíìàëûäûð êè, ÀÒßÒ ùÿð ùàíñû Ãÿðá âÿ éà Àâðàñèéà ìåéèëëè èòòèôàã âÿ áëîêëàð ö÷öí ðÿãèá âÿ éà éàðûø÷û äåéèë, áóðà ôèêèð àéðûëûãëàðûíûí âÿ çèääèééÿòëÿðèí êîíñòðóêòèâ ìÿúðàäà ìöçàêèðÿ îëóíà áèëÿúÿéè ýåíèø áèð ïëàòôîðìàäûð. ßýÿð òÿøêèëàò áàø âåðÿí áþùðàíëàðà òÿêúÿ ðåàêñèéà âåðìÿêëÿ äåéèë, îíëàðûí äàùà äà ýÿðýèíëÿøìÿñèíèí ãàðøûñûíû àëìàüû áàúàðñà, î çàìàí ÀÒßÒ-èí öñòöíëöéöíäÿí òàì éàðàðëàíìàã îëàðäû. Íàçèð äåéèá: “Ôèêðèìèçúÿ, ÀÒßÒ-èí ÿñàñ ìèññèéàñû îíóí äÿñòÿêëÿäèéè íîðìà âÿ ïðèíñèïëÿðèí ìÿùäóäèééÿòëÿð, èêèëè ñòàíäàðòëàð âÿ úîüðàôè öñòöíëöêëÿð îëìàäàí ìöäàôèÿñè, ùàáåëÿ öçâ äþâëÿòëÿð àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿòëÿðäÿ îíëàðà ùþðìÿòèí òÿìèí åäèëìÿñèäèð. ÀÒßÒ-ÿ öçâ îëàí ùÿð ùàíñû þëêÿäÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ òÿñèð åäÿí èñòÿíèëÿí ìÿñÿëÿíèí ìöçàêèðÿñè ö÷öí òÿøêèëàòûí ýöíäÿëèéèíèí à÷ûëìàñû âÿ îíóí êîíñòðóêòèâ, èòòèùàìñûç ÿñàñäà ìöçàêèðÿ åäèëìÿñèíÿ ñÿé ýþñòÿðèëìÿñè îëäóãúà âàúèáäèð. ÀÒßÒ-äÿ ÿñàñ ìàðàãëû òÿðÿôëÿð, õöñóñèëÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ êÿíàð òÿñèðèí îëäóüóíó ùèññ åäÿí äþâëÿòëÿð àðàñûíäà ãåéðè-ðÿñìè ìÿñëÿùÿòëÿøìÿëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñèíÿ åùòèéàú âàð. Áó õöñóñäà, 1999-úó èëäÿ Àâðîïà Òÿùëöêÿñèçëèê Õàðòèéàñûíûí ÿñàñ åëåìåíòè êèìè ãÿáóë åäèëìèø Ìöøòÿðÿê Òÿùëöêÿñèçëèê Ïëàòôîðìàñû ÀÒßÒ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ àç èñòèôàäÿ îëóíàí áèð öñòöíëöêäöð. Áó, ÿìÿêäàøëûüûí ðóùóíà óéüóí øÿêèëäÿ âÿ áÿðàáÿð ÿñàñäà ìþòÿáÿð òÿøêèëàòëàð èëÿ ÿìÿêäàøëûüû èíêèøàô åòäèðÿ âÿ äàùà äà ýöúëÿíäèðÿ áèëÿð. Áåëÿ ÿìÿêäàøëûã ãàðøûëûãëû ýöúëÿíìÿéÿ õèäìÿò åòìÿëèäèð, åéíè çàìàíäà, ÀÒßÒ-ÿ öçâ áëîêëàðà ãîøóëìàéàí þëêÿëÿðèí äÿ òÿùëöêÿñèçëèê ìàðàãëàðû ÀÒßÒ âÿ îíóí òÿðÿôäàðëàðû àðàñûíäà ñÿìÿðÿëè ìöíàñèáÿòëÿðèí ãóðóëìàñû ö÷öí àïàðûëàí äàíûøûãëàð çàìàíû íÿçÿðÿ àëûíìàëûäûð”. Íàçèð âóðüóëàéûá êè, ÀÒßÒ ìÿêàíûíäà ìöíàãèøÿëÿð Àâðîïà ãèòÿñèíäÿ ñöëùÿ âÿ òÿùëöêÿñèçëèéÿ ÿñàñ òÿùäèääèð. Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëè ïðîñåñèíäÿ úàðè âÿçèééÿò ðåýèîíäà ñöëùÿ âÿ ñàáèòëèéÿ áþéöê òÿùëöêÿäèð. Ìöíàãèøÿíèí ùÿëëè ö÷öí èðÿëèëÿéèø Åðìÿíèñòàí ñèëàùëû ãöââÿëÿðèíèí èøüàë îëóíìóø ÿðàçèëÿðäÿí ýåðè ÷ÿêèëìÿñè âÿ åòíèê òÿìèçëÿìÿéÿ ìÿðóç ãàëìûø àçÿðáàéúàíëûëàðûí äîüìà éóðä-éóâàëàðûíà ýåðè ãàéûòìàñû èëÿ îëà áèëÿð. Áó àääûì ùÿì äÿ Àçÿðáàéúàíûí Äàüëûã Ãàðàáàü ðåýèîíóíäà éàøàéàí àçÿðáàéúàíëû âÿ åðìÿíè èúìàëàðû àðàñûíäà åòèìàä ìöùèòèíèí ôîðìàëàøìàñûíà êþìÿê åäÿúÿê. Áó èñÿ äàâàìëû ñöëù ãóðóúóëóüó èñòèãàìÿòèíäÿ ÷îõ âàúèáäèð. Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè ñèéàñÿò èäàðÿñèíèí ðÿùáÿðè äåéèá: “Áèç èíàíûðûã êè, ÀÒßÒ-èí öçâ þëêÿëÿðè éóõàðûäà ýþñòÿðèëÿí éàíàøìà ÿñàñûíäà ìöíàãèøÿíèí òåçëèêëÿ ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ ãÿòè ìþâãåéèìèçè áèð äàùà òÿñäèã åäÿúÿêëÿð”. Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí ñÿäðè, ïàðòèéàíûí Ñèéàñè Øóðàñûíûí öçâö Ñåéìóð Îðóúîâóí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Áåë÷èêàíûí ïàéòàõòû Áðöññåë øÿùÿðèíäÿ ñÿôÿðäÿ îëóá. Íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíÿ, ùÿì÷èíèí, ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí ôÿàëëàðû Îðõàí Ùöñåéíçàäÿ âÿ Øÿìñè Áàéðàìçàäÿ äàõèëäèð. Ñåíòéàáðûí 24-äÿ, ñÿôÿðèí áèðèíúè ýöíöíäÿ íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíäÿ áèð ñûðà ýþðöøëÿð êå÷èðèá. ßââÿëúÿ, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí Ìàúàðûñòàíäàí îëàí äåïóòàòû Ýåîðýè Øþïôëèí èëÿ ýþðöø êå÷èðèëèá âÿ ýþðöøäÿ Àâðîïà Õàëãëàðû Ïàðòèéàñû èëÿ ÿìÿêäàøëûüûí ïåðñïåêòèâëÿðè ìöçàêèðÿ îëóíóá. Äàùà ñîíðà ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí òÿìñèë÷èëÿðè Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí Ýåíèøëÿíìÿ âÿ Àâðîïà Èãòèñàäè Ìÿêàíû èäàðÿñèíèí ðÿùáÿðè, Úÿíóáè Ãàôãàç öçðÿ åêñïåðò, äîêòîð Òîìàñ Ýðóíåðò èëÿ ýþðöøöáëÿð. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàí âÿ Àâðîïà Èòòèôàãû àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿð âÿ ðåýèîíàë ìÿñÿëÿëÿð ùàãäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Ñåéìóð Îðóúîâ, Îðõàí Ùöñåéíçàäÿ âÿ Øÿìñè Áàéðàìçàäÿ Àçÿðáàéúàí Òÿùñèë, Ìÿäÿíèééÿò âÿ ßìÿêäàøëûã Äÿðíÿéèíèí (ÀçåÄåð) äÿñòÿéè èëÿ Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíäÿ òÿúðöáÿ êå÷ÿí 13 àçÿðáàéúàíëû ýÿíúëÿ äÿ ýþðöøöáëÿð. Íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè, ùÿì÷èíèí, Âèëôðåä Ìàðòåíñ àäûíà Àâðîïà Àðàøäûðìàëàðû Ìÿðêÿçèíäÿ òÿäãèãàò äèðåêòîðó Ðîëàíä Ôðîéäåíøòåéí èëÿ ýþðöøöá. Ýþðöøäÿ áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿð, Àçÿðáàéúàí-ÀÈ ìöíàñèáÿòëÿðè, “Øÿðã Òÿðÿôäàøëûüû” ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã ìÿñÿëÿëÿðè ÿòðàôûíäà ìöçàêèðÿëÿð àïàðûëûá. Ñÿôÿðèí èêèíúè ýöíö èñÿ ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí íöìàéÿíäÿëÿðè Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí Éóíàíûñòàíäàí îëàí äåïóòàòû Íîòèñ Ìàðèàñ, Ðóìûíèéàäàí îëàí äåïóòàò Êñàáà Ñîãîð èëÿ ýþðöøöá- ëÿð. Ýþðöøëÿðäÿ ýÿíúëÿð àâðîïàëû äåïóòàòëàðà Àçÿðáàéúàíäà áàø âåðÿí ïðîñåñëÿð, èíêèøàô ñèéàñÿòè ùàããûíäà ýåíèø ìÿëóìàòëàð âåðèáëÿð. Äàùà ñîíðà Áåë÷èêàäàí îëàí äåïóòàò Ìàðê Òàðàáåëëà èëÿ ýþðöø áàø òóòóá. Òÿðÿôëÿð áó äÿôÿ ñèéàñè ìÿñÿëÿëÿðäÿí äåéèë, èäìàíäàí âÿ íöôóçëó èäìàí òÿäáèðëÿðèíäÿí áÿùñ åäèáëÿð. Ýÿíúëÿð Àçÿðáàéúàíûí íöôóçëó áåéíÿëõàëã èäìàí òÿäáèðëÿðèíÿ åâ ñàùèáëèéè åòäèéèíè àâðîïàëû äåïóòàòûí äèããÿòèíÿ ÷àòäûðûáëàð. Ãåéä îëóíóá êè, 2015-úè èëäÿ þëêÿìèç èëê Àâðîïà Îëèìïèéà Îéóíëàðûíà, 2020-úè èëäÿ èñÿ ôóòáîë öçðÿ Àâðîïà ×åìïèîíàòûíûí 4 îéóíóíà åâ ñàùèáëèéè åäÿúÿê. Òàðàáåëëà àçàðêåøè îëäóüó “Èíòåð” ôóòáîë êîìàíäàñû èëÿ “Ãàðàáàü” êëóáóíóí Áàêûäàêû îéóíóíó èçëÿìÿê ö÷öí äÿâÿòè ãÿáóë åäèá. ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí öçâëÿðè Àâðîïà Õàëãëàðû Ïàðòèéàñûíûí ýÿíúëÿð ãàíàäû, ÉÅÏÏ-èí ñÿäðè Êîíñòàíòèíîñ Êèðàíàêèñ èëÿ äÿ ýþðöøöáëÿð. Ýþðöøäÿ ùÿð èêè òÿøêèëàòûí ýÿëÿúÿê ÿìÿêäàøëûüûíûí ïåðñïåêòèâëÿðèíÿ äàèð ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. ÉÅÏÏ ñÿäðè ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéè èëÿ ÿìÿêäàøëûãäà ìàðàãëû îëäóãëàðûíû, ÿëàãÿëÿðèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ àääûìëàðûí àòûëàúàüûíû áèëäèðèá. Ãåéä åäÿê êè, Áðöññåëÿ ñÿôÿð Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Ýÿíúëÿð Ôîíäóíóí ìàëèééÿ äÿñòÿéè èëÿ ùÿéàòà êå÷èðèëèá. ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí îôèñèíäÿ “Åêîëîýèéàñûç ùÿéàò éîõäóð” àäëû ëàéèùÿíèí ñîíóíúó ñåìèíàðû êå÷èðèëèá Äöíÿí Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí îôèñèíäÿ “Åêîëîýèéàñûç ùÿéàò éîõäóð” àäëû ëàéèùÿíèí ñîíóíúó ñåìèíàðû êå÷èðèëèá. Òÿäáèðè ýèðèø ñþçö èëÿ à÷àí ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí Ëàéèùÿëÿð öçðÿ êîîðäèíàòîðó Ëåéëà Êÿðèìîâà ëàéèùÿíèí ñîíóíúó ñåìèíàð ïðîãðàìû ùàããûíäà ýÿíúëÿðÿ ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðèá. Ñîíðà Áåéíÿëõàëã àðàøäûðìà÷û âÿ òÿëèì÷è Ðÿâàí ßééóáîâ “Ãëîáàë åêîëîæè ïðîáëåìëÿð âÿ îíëàðûí äîüóðäóüó ñÿáÿáëÿð” ìþâçóñó ÿòðàôûíäà ýÿíúëÿðëÿ ìöçàêèðÿ àïàðûá. Åéíè çàìàíäà, ýÿíúëÿð êîìàíäàëàðà áþëöíÿðÿê, îíëàðà âåðèëÿí òàïøûðûã ÿñàñûíäà ãðóï èøè ùàçûðëàéûáëàð. Ãåéä åäÿê êè, ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñåíòéàáðûí 29-äà ýÿíúëÿð ö÷öí ñîíóíúó åêîëîæè òóð òÿøêèë åäèëÿúÿê. Ìÿëóìàò ö÷öí áèëäèðÿê êè, ñþçöýåäÿí ëàéèùÿ “Àçÿðáàéúàí - 2020: ýÿëÿúÿéÿ áàõûø” Èíêèøàô Êîíñåïñèéàñûíûí 11-úè áÿíäèíäÿêè “ßòðàô ìöùèòèí ãîðóíìàñû âÿ åêîëîýèéà ìÿñÿëÿëÿðè” ìöääÿàñûíû ÿñàñ òóòàðàã èúðà åäèëèá. Ìÿùç îíà ýþðÿ äÿ, ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéè ñåíòéàáð àéûíû “Åêîëîýèéà àéû” åëàí åäÿðÿê åêîëîæè ëàéèùÿëÿð ùÿéàòà êå÷èðèð. Áèð àé áîéóíúà ùÿð ùÿôòÿíèí 5-úè ýöíö òÿëèìëÿð âÿ 6-úû ýöíö èñÿ åêîëîæè òóðëàð òÿøêèë åäèëèá. Ñåíòéàáðûí 30-íà ãÿäÿð äàâàì åäÿí ëàéèùÿäÿ èøòèðàê åäÿí ýÿíúëÿð áàüëàíûø ìÿðàñèìèíäÿ äèïëîìëàðëà òÿëòèô îëóíàúàãëàð. Ëàéèùÿíèí ñîíóíäà, åéíè çàìàíäà, âèäåî÷àðõ äà ùàçûðëàíàúàã. Ñèéàâóø Íîâðóçîâ: “Ìöñàâàò”ûí ãóðóëòàéû ýÿðýèí øÿðàèòäÿ êå÷ÿúÿê “Ìöñàâàò” áàøãàíûíûí ìöøàâèðè Ñÿõàâÿò ßëèñîéóí áó ùÿäÿëÿéèúè áÿéàíàòëàðû îíó äåìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, Ìöñàâàò Ïàðòèéàñûíûí ãóðóëòàéû î ãÿäÿð äÿ àñàí êå÷ìÿéÿúÿê”. Áóíó ÑÈÀ-éà Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñûíûí (ÉÀÏ) Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè, ìèëëÿò âÿêèëè Ñèéàâóø Íîâðóçîâ Ñÿõàâÿò ßëèñîéóí ãóðóëòàéäà óüóðëó íÿòèúÿ ÿëäÿ åäÿ áèëìÿéÿúÿéè òÿãäèðäÿ èñòåôà âåðÿúÿéè èëÿ áàüëû ôèêèðëÿðèíÿ ìöíàñèáÿò áèëäèðÿðêÿí äåéèá. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, áóðàäà ùàíñû òÿðÿôèí ñå÷èëìÿñèíäÿí àñûëû îëìàéàðàã, ãàðøû òÿðÿô ìöòëÿã èñòåôà âåðÿúÿê: “×öíêè ìöõàëèôÿòäàõèëè âÿçèééÿò ÷îõ ýÿðýèíäèð. Îíëàðûí áèð-áèðèíÿ ãàðøû èòòèùàìëàðû, ôèêèðëÿðè àðòûã ïèê ùÿääÿ ÷àòûá. Áó ìÿíàäà ùåñàá åäèðÿì êè, “Ìöñàâàò”ûí ãóðóëòàéû ÷îõ ýÿðýèí øÿðàèòäÿ êå÷ÿúÿê âÿ ìöòëÿã áèðèíúè òÿðÿô ñå÷èëÿðñÿ, èêèíúè òÿðÿô èñòåôà âåðÿúÿê”. Ñèéàâóø Íîâðóçîâ: Áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíäÿ ýÿíúëÿðèí âÿ ãàäûíëàðûí íàìèçÿäëèéèíÿ öñòöíëöê âåðèëÿúÿê “Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) ãàðøûäàí ýÿëÿí áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíäÿ ýÿíúëÿðèí âÿ ãàäûíëàðûí íàìèçÿäëèéèíÿ öñòöíëöê âåðÿúÿê”. Áó ôèêðè ÉÀÏ Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ñèéàâóø Íîâðóçîâ äåéèá. Ñ.Íîâðóçîâ áèëäèðèá êè, þòÿí ñå÷êèëÿðäÿ äÿ ïàðòèéà òÿðÿôèíäÿí ýÿíúëÿðÿ âÿ ãàäûíëàðà åòèìàä ýþñòÿðèëèá. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ùàçûðêè ñå÷êèëÿðäÿ ïàðòèéàíûí ùÿéàòûíäà àêòèâëèê ýþñòÿðÿíëÿðÿ öñòöíëöê âåðèëÿúÿê. “Àçÿðáàéúàíäà áÿëÿäèééÿ ñå÷êèëÿðèíÿ ñòàðò âåðèëìÿñèíÿ àç ìöääÿò ãàëûá. Þëêÿìèçäÿ 1607 áÿëÿäèééÿ âàð, ùÿìèí áÿëÿäèééÿëÿðÿ äÿ 13560 íÿôÿð öçâ ñå÷èëìÿëèäèð. ÉÀÏû òÿìñèë åäÿí ýÿíúëÿð ùàçûðêè áÿëÿäèééÿ öçâëÿðèíèí òÿõìèíÿí 30 ôàèçèíè òÿøêèë åäèð. Òÿõìèíÿí, åéíè ýþñòÿðèúè ãàäûíëàðà äà àèääèð. Áèç íþâáÿòè ñå÷êèëÿðäÿ áó ýþñòÿðèúèíè äàùà äà éöêñÿëòìÿê íèééÿòèíäÿéèê” - äåéÿ, ÉÀÏ Èúðà êàòèáèíèí ìöàâèíè âóðüóëàéûá. ßëè Ùöñåéíëè: Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí ìþâãåéè ãÿòèééÿòëè âÿ áèðìÿíàëûäûð “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè úÿíàá Èëùàì ßëèéåâèí “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèíèí Åðìÿíèñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðè èëÿ òÿìàñ õÿòòèíäÿ áÿçè òÿùëöêÿñèçëèê òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà” èìçàëàäûüû Ñÿðÿíúàì ñèéàñè âÿ ùÿðáè áàõûìäàí áþéöê ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Ñÿíÿäèí ñèéàñè ÿùÿìèééÿòè îíäàí èáàðÿòäèð êè, Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí ìþâãåéè ãÿòèééÿòëè âÿ áèðìÿíàëûäûð”. Áó ôèêèðëÿðè éàï.îðý.àç ñàéòûíà Ìèëëè Ìÿúëèñèí Ùöãóã ñèéàñÿòè âÿ äþâëÿò ãóðóúóëóüó êîìèòÿñèíèí ñÿäðè ßëè Ùöñåéíëè äåéèá. ßëè Ùöñåéíëè áèëäèðèá êè, Åðìÿíèñòàí-Àçÿðáàéúàí ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëè èëÿ áàüëû ñöëù äàíûøûãëàðûíûí ýåòìÿñèíÿ áàõìàéàðàã, úÿáùÿäÿêè ñîí ýÿðýèíëèê ïðîáëåìèí ÷îõ úèääè îëäóüóíó áèð äàùà ýþñòÿðäè. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ïðîñåñëÿð îíó äåìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, äàíûøûãëàð þç áÿùðÿñèíè âåðìÿñÿ, þëêÿìèçèí ÿðàçè áöòþâëöéö òÿìèí îëóíìàñà, Àçÿðáàéúàí áåéíÿëõàëã ùöãóãà ñþéêÿíÿðÿê ùÿðáè éîëëà òîðïàãëàðûíû èøüàëäàí àçàä åäÿúÿê. Äþâëÿò áàø÷ûñûíûí Ñÿðÿíúàìûíûí ùÿðáè áàõûìäàí ÿùÿìèééÿòèíÿ ýÿëèíúÿ, ß.Ùöñåéíëè ãåéä åäèá êè, ñÿíÿääÿ ìöùöì ìÿñÿëÿëÿð íÿçÿðäÿ òóòóëóð. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, ÿùàëèíèí úÿáùÿ áþëýÿñèíäÿ ñàéûãëûüûíû àðòûðìàã ö÷öí êþíöëëöëÿðäÿí èáàðÿò ïàòðóë äÿñòÿëÿðèíèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû ÷îõ ÿùÿìèééÿòëèäèð. ×öíêè áó âÿçèééÿò ìöùàðèáÿ øÿðàèòèíäÿ îëàí þëêÿíèí ÿùàëèñèíèí áó øÿðàèòÿ äàùà éàõøû ùàçûðëûüûíû ýöúëÿíäèðÿúÿê. Êîìèòÿ ñÿäðè áèëäèðèá êè, 1994-úö èëäÿ ãÿáóë îëóíìóø “Ùÿðáè âÿçèééÿò ùàããûíäà” ãàíóíóí éåíè ðåäàêñèéàäà èøëÿíìÿñèíèí íÿçÿðäÿ òóòóëìàñû äà ýöíöí òÿëÿáèäèð. Úÿáùÿ áþëýÿñè èëÿ ÿëàãÿäàð êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíäÿ éàéûëàí èíôîðìàñèéàëàðûí ùÿññàñ ìÿñÿëÿ îëäóüóíó äåéÿí ß.Ùöñåéíëèíèí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, áóíóíëà ÿëàãÿäàð þëêÿ Ïðåçèäåíòèíèí Ñÿðÿíúàìûíäà ìöùöì ìÿãàìëàð ÿêñèíè òàïûð. “ÊÈÂ-ëÿðèí, öìóìèëèêäÿ âÿòÿíäàøëàðûí “Äþâëÿò ñèððè ùàããûíäà” ãàíóíóí òÿëÿáëÿðèíÿ ðèàéÿò åòìÿñè èëÿ áàüëû Ñÿðÿíúàìäàêû ìöääÿà áþéöê ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Ùåñàá åäèðÿì êè, áó Ñÿðÿíúàìäà, åëÿúÿ äÿ âåðèëÿí òþâñèéÿëÿðäÿ èðÿëè ñöðöëÿí ìÿñÿëÿëÿðèí éåðèíÿ éåòèðèëìÿñè òÿêúÿ äþâëÿò îðãàíëàðû ö÷öí äåéèë, áöòöí ÿùàëè ö÷öí âàúèáäèð. Áèç ìèëëÿò âÿêèëëÿðèíèí öçÿðèíÿ äöøÿí âÿçèôÿ èñÿ áó Ñÿðÿíúàìäàí èðÿëè ýÿëÿí ìÿñÿëÿëÿðäÿ, õöñóñèëÿ òÿáëèüàò èøëÿðèíäÿ þíäÿ îëìàãäûð” - äåéÿ, êîìèòÿ ñÿäðè âóðüóëàéûá. ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí ñÿäð ìöàâèíè Óêðàéíà âÿ Ìîëäîâàéà ñÿôÿð åäÿúÿê Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Ñèéàñè Øóðàñûíûí öçâö, ÉÀÏ Áåéíÿëõàëã ÿëàãÿëÿð Êîìèññèéàñûíûí öçâö, ÉÀÏ Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí ñÿäð ìöàâèíè Ðàìèí Ìÿììÿäîâ Óêðàéíàíûí ïàéòàõòû Êèéåâäÿ âÿ Ìîëäîâàíûí ïàéòàõòû Êèøèíéîâäà ðÿñìè ñÿôÿðäÿ îëàúàã. Áåëÿ êè, ãåéä îëóíàí òàðèõëÿðäÿ Êèéåâäÿ Àâðîïà Äåìîêðàò Ýÿíúëÿð Èúìàñûíûí (ÄÅÌÉÚ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ “Àâðîïàäà ùàçûðêè òÿùëöêÿñèçëèê ïðîáëåìëÿðè” ìþâçóñóíäà êîíôðàíñ, Êèøèíéîâäà èñÿ Àâðîïàëû Äåìîêðàò Òÿëÿáÿëÿð Òÿøêèëàòûíûí (ÅÄÑ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ 2014-2015-úè èëëÿð ö÷öí Û Øóðà Èúëàñû êå÷èðèëÿúÿê. Êèéåâäÿ Àâðîïà Äåìîêðàò Ýÿíúëÿð Èúìàñûíûí êå÷èðÿúÿéè êîíôðàíñäà Àâðîïàäà éåíè éàðàíìûø òÿùëöêÿñèçëèê ïðîáëåìëÿðè âÿ Óêðàéíàäàêû ùàçûðêè âÿçèééÿò ìöçàêèðÿ åäèëÿúÿê. Êèøèíéîâäà Àâðîïàëû Äåìîêðàò Òÿëÿáÿëÿð Òÿøêèëàòûíûí (ÅÄÑ) òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ áàø òóòàúàã Øóðà öçâëÿðèíäÿí èáàðÿò èúëàñäà èñÿ “Ýÿíúëÿð Àâðîïà ö÷öí äÿéèøèêëÿð éàðàäûð” (Éîóòù Úðåàòåñ Úùàíýåñ ôîð Åóðîïå”) àäëû ìþâçó ÿòðàôûíäà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëàúàãäûð. Áóðàäà ìöõòÿëèô þëêÿëÿðäÿí îëàí Øóðà öçâëÿðè òÿìñèë åòäèêëÿðè þëêÿëÿðäÿêè ñèéàñè ìîäåëëÿð áàðÿäÿ òÿãäèìàòëàð åäÿúÿêëÿð. Ãåéä åäÿê êè, Àâðîïà Äåìîêðàò Ýÿíúëÿð Èúìàñû âÿ Àâðîïàëû Äåìîêðàò Òÿëÿáÿëÿð Òÿøêèëàòû Àâðîïàíûí íöôóçëó ýÿíúëÿð òÿøêèëàòëàðûíäàí îëóá, ìöõòÿëèô þëêÿëÿðèí ýÿíúëÿð áèðëèêëÿðè èëÿ ÿìÿêäàøëûã åäèðëÿð. 4 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç õàòèðÿñèíÿ ùÿñð åäèëìèø èêèúèëäëèéèí òÿãäèìàòû îëóá Ñåíòéàáðûí 26-äà Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíäÿ (ÁÄÓ) ýþðêÿìëè éàçû÷û, àëèì âÿ ïåäàãîã, ßìÿêäàð Åëì Õàäèìè, ïðîôåññîð Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø èêèúèëäëèê êèòàáûí òÿãäèìàòû ìÿðàñèìè êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, êèòàáûí ìöÿëëèôè, òÿðòèá÷èñè âÿ íÿøðÿ ùàçûðëàéàíû ôèëîëîýèéà åëìëÿðè äîêòîðó, ïðîôåññîð Òåéìóð ßùìÿäîâ, ðåäàêòîðó ÁÄÓ-íóí êàôåäðà ìöäèðè ßäèáÿ Ïàøàéåâàäûð. Òÿäáèðè ÁÄÓ-íóí ðåêòîðó, àêàäåìèê Àáåë Ìÿùÿððÿìîâ à÷àðàã Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâè èñòåäàäëû éàçû÷û, áþéöê ìöÿëëèì, õåéèðõàù èíñàí êèìè õàðàêòåðèçÿ åäèá âÿ ÿäèáèí õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø èêèúèëäëèéèí íÿøðèíè éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèá. Áèëäèðèëèá êè, êèòàáûí “Ìèð Úÿëàë: Ùÿéàòû, ìöùèòè, ÿäÿáè, åëìè âÿ ïåäàãîæè ôÿàëèééÿòè” àäëû áèðèíúè úèëäèíäÿ Ìèð Úÿëàë ùàããûíäà ìöàñèðëÿðèíèí ÿäÿáè-íÿçÿðè äöøöíúÿëÿðè âÿ ÿäèáÿ ùÿñð îëóíìóø ïîåòèê íöìóíÿëÿð éåð àëûá. “Íóðëàð” íÿøðèééàò ïîëèãðàôèéà ìÿðêÿçè òÿðÿôèíäÿí íÿôèñ øÿêèëäÿ ÷àï îëóíìóø áó êèòàáûí èêèíúè úèëäè “Ìèð Úÿëàë: Þìðöí ìÿíàëû àíëàðû” àäëàíûð. Áó úèëääÿ ÿäèáèí ôîòîøÿêèëëÿðè, ÿëéàçìàëàðû âÿ åïèñòîëéàð èðñè òîïëàíûá. Áó àëáîì-êèòàáäà Ìèð Úÿëàëûí ùÿéàòû âÿ ìöùèòè ôîòîøÿêèëëÿðëÿ ìöøàéèÿò îëóíóð. À.Ìÿùÿððÿìîâ âóðüóëàéûá êè, Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí ñåâèìëè ìöÿëëèìè, íöôóçëó ïðîôåññîðó êèìè õàòèðÿëÿðäÿ äàèì éàøàéàí Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ ùÿãèãÿò, äöçëöê, ñÿìèìèééÿò àøèãè, àèëÿñèíè, þâëàäëàðûíû ñåâÿí, ãîðóéàí øÿõñèééÿò îëóá. Îíóí áó êÿëàìû èíäè äÿ äèë- ëÿð ÿçáÿðèäèð: “Ùÿéàòûìäà éàðàòäûüûì ÿí áþéöê ÿñÿð àèëÿìäèð”. Ðåêòîð äåéèá êè, ÁÄÓ-íóí ôèëîëîýèéà ôàêöëòÿñè òÿëÿáÿëÿðèíèí áèðèíúè êóðñäà èñòèôàäÿ åòäèêëÿðè “ßäÿáèééàòøöíàñëûüûí ÿñàñëàðû” äÿðñëèéè äàùà ñîíðàëàð ìöòÿõÿññèñëÿðèí ìàñàöñòö êèòàáû îëóá. Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ 1936-úû èëäÿí þìðöíöí ñîíóíàäÿê äÿðñ äåäèéè óíèâåðñèòåòèí àóäèòîðèéàëàðûíäà áó ôÿíäÿí ìöùàçèðÿëÿð îõóéóá. Òÿäáèðäÿ ÀÌÅÀ-íûí ìöõáèð öçâè, ïðîôåññîð Òÿùñèí Ìöòÿëëèìîâ, ÁÄÓ-íóí êàôåäðà ìöäèðè, ïðîôåññîð Úàùàíýèð Ìÿììÿäëè, òÿùñèë íàçèðèíèí ìöàâèíè Ôèðóäèí Ãóðáàíîâ âÿ àêàäåìèê Âàñèì Ìÿììÿäÿëèéåâ ÷ûõûø åäÿðÿê ÕÕ ÿñð Àçÿðáàéúàí åëìèíèí, ÿäÿáèééàòûíûí, òÿùñèëèíèí èíêèøàôûíäà ìèñèëñèç õèäìÿòëÿð ýþñòÿðìèø õåéèðõàù èíñàí, ýþðêÿìëè éàçû÷û, áþéöê àëèì Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí þìöð éîëóíäàí âÿ áÿíçÿðñèç éàðàäûúûëûã àõòàðûøëàðûíäàí ýåíèø ñþùáÿò à÷ûáëàð. Ãåéä åäèëèá êè, Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ áþéöê øÿõñèééÿòëÿðèí ùÿéàò âÿ éàðàäûúûëûãëàðûíû, äþâðöíöí èúòèìàè-ñèéàñè, ÿäÿáè-ìÿäÿíè ìöùèòèíè þéðÿíìÿêëÿ, òÿäãèã åòìÿêëÿ þçö äÿ óúà çèðâÿëÿðÿ ãàëõûá, ÿñë øÿõñèééÿò êèìè ìöäðèêëÿøèá. Ãÿòè ÿìèíëèêëÿ äåéÿ áèëÿðèê êè, òÿêúÿ “Áèð ýÿíúèí ìàíèôåñòè” ÿñÿðèíÿ ýþðÿ Ìèð Úÿëàë êëàññèê ñÿíÿòêàðëàð ñûðàñûíäà äàéàíìàã ùàããûíû ãàçàíûá. ßìÿêäàð Åëì Õàäèìè Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ ÕÕ ÿñð ÿäÿáèééàò, ÿäÿáèééàòøöíàñëûã òàðèõèíäÿ åëÿ áèð úûüûð à÷ûá êè, áó, ÷àüäàø òÿôÿêêöðöìöçöí äÿ ÿñàñ ñöòóíó îëàðàã ãàëàúàãäûð. Òÿñàäöôè äåéèë êè, áó ýöí òÿêúÿ Àçÿðáàéúàíäà äåéèë, îíóí ñÿðùÿäëÿðèíäÿí êÿíàðäà äà ýþðêÿìëè ÿäèáèí ùÿéàò âÿ éàðàäûúûëûüû ýåíèø øÿêèëäÿ þéðÿíèëèð âÿ ÿñÿðëÿðè ìöõòÿëèô äèëëÿðäÿ íÿøð åäèëÿðÿê ìàðàãëà îõóíóð. Âóðüóëàíûá êè, ÕÕ ÿñð Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû âÿ åëìèíèí èí- êèøàôûíäà ìöñòÿñíà õèäìÿòëÿðè îëìóø Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí 100 èëëèéèíèí ÓÍÅÑÚÎ ñÿâèééÿñèíäÿ ãåéä åäèëìÿñè, èëê íþâáÿäÿ, Àçÿðáàéúàí åëìèíÿ, ìÿäÿíèééÿòèíÿ âÿ ÿäÿáèééàòûíà äöíéà ìèãéàñûíäà âåðèëÿí äÿéÿðèí òÿçàùöðöäöð. Íàòèãëÿð éåíè êèòàáû Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâè òÿêúÿ áèð àëèì, ÿäèá, ïåäàãîã êèìè äåéèë, ùÿì äÿ áþéöê èíñàí, ýþçÿë ìöÿëëèì, ñÿìèìè äîñò, ãàéüûêåø àèëÿ áàø÷ûñû êèìè äàùà äÿðèíäÿí òàíûòìàã áàõûìûíäàí éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðÿðÿê áó èøäÿ ÿìÿéè îëàíëàðà ìèííÿòäàðëûãëàðûíû áèëäèðèáëÿð. Ãåéä îëóíóá êè, 1978-úè èë ñåíòéàáðûí 28-äÿ ÿáÿäèééÿòÿ ãîâóøìóø, áþéöê øÿõñèééÿò êèìè òàðèõëÿøìèø, ýþçÿë ìöÿëëèì, ýþðêÿìëè éàçû÷û, èñòåäàäëû ÿäÿáèééàòøöíàñ Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí õàòèðÿñè äàèì ãÿëáëÿðäÿ éàøàéàúàã, ÿäÿáèééàòûìûçûí, ÿäÿáèééàòøöíàñëûüûìûçûí ÿáÿäè ìþâçóñó îëàðàã ãàëàúàãäûð. Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ãûçû, Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí êàôåäðà ìöäèðè ßäèáÿ Ïàøàéåâà ÷ûõûø åäÿðÿê òÿäáèðèí òÿøêèëàò÷ûëàðûíà âÿ èøòèðàê÷ûëàðûíà ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá. Î, èêèúèëäëèéèí ýÿíúëÿðèí çÿùìÿòÿ àëûøìàñû, áèëèêëè îëìàëàðû, Âÿòÿíÿ, äþâëÿòÿ ëàéèãëè âÿòÿíäàøëàð êèìè ôîðìàëàøìàëàðû áàõûìûíäàí áþéöê ÿùÿìèééÿò äàøûäûüûíû ñþéëÿéèá. Êèòàáà ÿí áþéöê ãèéìÿòè îõóúóëàðûí âåðÿúÿéèíè äåéÿí ßäèáÿ Ïàøàéåâà ïðîôåññîð Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíà âÿ åëìèíÿ, òÿùñèëèíÿ äÿéÿðëè òþùôÿëÿð âåðäèéèíè, àëèìèí øÿðÿôëè þìöð éîëóíóí íÿñèëëÿðÿ ëàéèã þðíÿê îëäóüóíó âóðüóëàéûá. Áþéöê éàçû÷û, àëèì âÿ ïåäàãîã Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç õàòèðÿñè àíûëûá Ñåíòéàáðûí 26-äà Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Ïåäàãîæè Óíèâåðñèòåòèíäÿ (ÀÄÏÓ) áþéöê éàçû÷û, àëèì âÿ ïåäàãîã Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí õàòèðÿñèíÿ ùÿñð îëóíìóø òÿäáèð êå÷èðèëèá. ßââÿëúÿ ýþðêÿìëè éàçû÷ûíûí ÿçèç õàòèðÿñè áèð äÿãèãÿëèê ñöêóòëà éàä åäèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, ïðîôåññîð âÿ ìöÿëëèìëÿðèí, òÿëÿáÿëÿðèí èøòèðàê åòäèêëÿðè òÿäáèðäÿ ÀÄÏÓ-íóí ðåêòîðó, ÀÌÅÀ-íûí ìöõáèð öçâö Éóñèô Ìÿììÿäîâ ýþðêÿìëè éàçû÷û, àëèì âÿ ïåäàãîã Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ìÿíàëû þìöð éîëóíäàí, ÿäÿáèééàòà, åëì âÿ òÿùñèëèìèçÿ âåðäèéè äÿéÿðëè òþùôÿëÿðäÿí äàíûøûá. Áèëäèðèá êè, Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ 1908-úè èë àïðåëèí 26-äà Úÿíóáè Àçÿðáàéúàíûí ßðäÿáèë êÿíäèíäÿ éîõñóë êÿíäëè àèëÿñèíäÿ äöíéàéà ýþç à÷ûá. Êè÷èê éàøëàðûíäà àòàñû Ýÿíúÿéÿ êþ÷äöéöíäÿí óøàãëûüûíû áóðàäà êå÷èðèá. 1918-úè èëäÿ àòàñûíûí âÿôàò åòìÿñè ñÿáÿáèíäÿí î, áþéöê ãàðäàøûíûí ùèìàéÿñèíäÿ éàøàéûá. Î, 1918-1919-úó èëëÿðäÿ Õåéðèééÿ Úÿìèééÿòèíèí êþìÿéè èëÿ èáòèäàè òÿùñèë àëûá âÿ Àçÿðáàéúàíäà ñîâåò ùàêèìèééÿòè ãóðóëäóãäàí ñîíðà Ýÿíúÿ Äàðöëìöÿëëèìèíÿ äàõèë îëóá. ßââÿëúÿ òÿëÿáÿ òÿøêèëàòûíûí, ñîíðà èñÿ øÿùÿð òÿëÿáÿ ùÿìêàðëàð òÿøêèëàòûíûí ñÿäðè ñå÷èëèá. Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ Êàçàí Øÿðã Ïåäàãîæè Èíñòèòóòóíóí ÿäÿáèééàò øþáÿñèíäÿ, Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Åëìè-Òÿäãèãàò Èíñòèòóòóíóí àñïèðàíòóðàñûíäà òÿùñèëèíè äàâàì åòäèðìÿêëÿ éàíàøû, ìöÿëëèìëèê åäèá. Áó áàõûìäàí Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÕÕ ÿñð Àçÿðáàéúàí åëìèíèí, ÿäÿáèééàòûíûí, òÿùñèëèíèí èíêèøàôûíäàêû õèäìÿòëÿðè ìèñèëñèçäèð. Îíóí “Áèð ýÿíúèí ìàíèôåñòè” ÿñÿðè, çÿìàíÿíèí ýöçýöñö îëàí ùåêàéÿëÿðè êëàññèê áÿäèè íöìóíÿëÿð êèìè ìöÿëëèôèíÿ ÿäÿáèééàò òàðèõèìèçèí ñÿùèôÿëÿðèíäÿ ÿáÿäèéàøàðëûã ãàçàíäûðûá. Ýþðêÿìëè òÿäãèãàò÷ûíûí “Ôöçóëè ñÿíÿòêàðëûüû”, “ÕÕ ÿñð Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû”, “Àçÿðáàéúàíäà ÿäÿáè ìÿêòÿáëÿð (1905-1917)”, “ßäÿáèééàòøöíàñëûüûí ÿñàñëàðû” àäëû ôóíäàìåíòàë ÿñÿðëÿðè ÿäÿáèééàòøöíàñëûã åëìèíèí ãûçûë íöñõÿëÿðèíäÿíäèð. Áèëäèðèëèá êè, þòÿí ÿñðèí 20-30-úó èëëÿðèíäÿ ÿäÿáè àëÿìäÿ ÿââÿëúÿ øåèð, ñîíðà èñÿ î÷åðê âÿ ùåêàéÿëÿðè èëÿ ýþðöíÿí Ìèð Úÿëàë, àç ñîíðà èñòåäàäëû âÿ îðèæèíàë éàðàäûúûëûã öñëóáó îëàí éàçû÷û êèìè òàíûíûá. 1928-úè èëäÿ ìÿòáóàòäà èëê øåèðëÿðè (“Äÿíèçèí úèíàéÿòè”, “Àíàíûí âÿñèééÿòè”, “Ìöõáèð”) ÷àï îëóíóá, ñîíðàëàð èñÿ ùåêàéÿëÿð éàçûá. Ìèð Úÿëàëûí èëê èðèùÿúìëè ÿñÿðè - “Äèðèëÿí àäàì” ðîìàíû 1935-úè èëäÿ àéðûúà êèòàá êèìè íÿøð åäèëèá. Îíóí “Äîêòîð Úèíàéÿòîâ”, “Èôøà”, “Ìÿðêÿç àäàìû”, “Íàõÿëÿô”, “Áîñòàí îüðóñó”, “Ãöäðÿò íöìàéèøè”, “Èñòèôàäÿ”, “Äÿçýàù ãûçû”, “Ùåéðÿò” âÿ ñ. ùåêàéÿëÿðè î äþâðöí íöôóçëó íÿøðëÿðèíäÿ ÷àï åäèëèá. Éàçû÷ûíûí 1932-úè èëäÿ “Ñàüëàì éîëëàðäà”, 1935-úè èëäÿ “Áîé” àäëû èëê î÷åðêëÿð âÿ íîâåëëàëàð êèòàáëàðû ÷àï îëóíóá. 1978-úè èë ñåíòéàáðûí 28-äÿ ÿáÿäèééÿòÿ ãîâóøàí, áþéöê øÿõñèééÿò êèìè òàðèõëÿøìèø, ýþçÿë ìöÿëëèì, ýþðêÿìëè éàçû÷û, èñòåäàäëû ÿäÿáèééàòøöíàñ Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí õàòèðÿñè äàèì ãÿëáëÿðäÿ éàøàéàúàã. Òÿäáèðäÿ óíèâåðñèòåòèí ôèëîëîýèéà ôàêöëòÿñèíèí äåêàíû, ïðîôåññîð Áóëóäõàí Õÿëèëîâ “Ìèð Úÿëàëûí äèë÷èëèê ýþðöøëÿðè”, Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòû òàðèõè êàôåäðàñûíûí ìöäèðè, ïðîôåññîð Ùèìàëàé Ãàñûìîâ “Ìèð Úÿëàë ôåíîìåíè”, äöíéà ÿäÿáèééàòû êàôåäðàñûíûí ìöäèðè, ïðîôåññîð Òÿðëàí Íîâðóçîâ “Ìèð Úÿëàë Ñàáèð ùàããûíäà”, ÿäÿáèééàòûí òÿäðèñè ìåòîäèêàñû êàôåäðàñûíûí ìöäèðè, ïðîôåññîð Çàùèä Õÿëèë “Ìèð Úÿëàë õàòèðÿëÿðäÿ” âÿ ïðîôåññîð Òÿééàð Úàâàäîâ “Ìèð Úÿëàëûí ðîìàí éàðàäûúûëûüû” ìþâçóëàðûíäà ìÿðóçÿ èëÿ ÷ûõûø åäèáëÿð. Ñîíðà òÿëÿáÿëÿðèí èôàñûíäà ýþðêÿìëè éàçû÷ûíûí ÿñÿðëÿðèíäÿí ïàð÷àëàð òÿãäèì îëóíóá. Áàêûäà êå÷èðèëÿí “ÒÅÔÈ-Ñîäðóæåñòâî” Û Áåéíÿëõàëã òåëåâèçèéà ôåñòèâàëû áàøà ÷àòûá Ñåíòéàáðûí 26-äà Áàêûäà “ÒÅÔÈ-Ñîäðóæåñòâî” Û Áåéíÿëõàëã òåëåâèçèéà ôåñòèâàëûíûí áàüëàíûø ìÿðàñèìè êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, “Ðóñèéà Òåëåâèçèéà Àêàäåìèéàñû” âÿ ÌÄÁ þëêÿëÿðè èøòèðàê÷ûëàðûíûí ùóìàíèòàð ÿìÿêäàøëûüû öçðÿ äþâëÿòëÿðàðàñû ôîíäëàðûíûí âÿ “Àçÿðáàéúàí Òåëåâèçèéà âÿ Ðàäèî Âåðèëèøëÿðè” ÃÑÚ-íèí òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ êå÷èðèëÿí ôåñòèâàëäà 11 þëêÿ þç ëàéèùÿñè èëÿ èøòèðàê åäèá. Òÿäáèðèí àïàðûúûëàðû “Àäàìîâî Éàáëîêî” òåëåøèðêÿòèíèí áÿäèè ðÿùáÿðè Êèðèë Íàáóòîâ, “Åõî Ìîñêâû” ðàäèîñòàíñèéàñûíûí àïàðûúûñû Ñâåòëàíà Ñîðîêèíà áèëäèðèáëÿð êè, ôåñòèâàëûí Àçÿðáàéúàíäà êå÷èðèëìÿñè ìöùöì ùàäèñÿäèð. Áàêûéà èëê äÿôÿ ýÿëäèêëÿðèíè äåéÿí ôåñòèâàë èøòèðàê÷ûëàðû ïàéòàõòûìûçûí ÌÄÁ-äÿ ÿí ýþçÿë øÿùÿðëÿðäÿí áèðè îëäóüóíó âóðüóëàéûáëàð. Îíëàð ôåñòèâàëûí òÿøêèëèíäÿ ÿìÿéè îëàí ùÿð êÿñÿ ìèííÿòäàðëûã åäèáëÿð. “ÒÅÔÈ-Ñîäðóæåñòâî”íóí òÿøêèëàò÷ûëàðû áåéíÿëõàëã òÿäáèðèí Áàêûäà êå÷èðèëìÿñèíÿ ýþñòÿðäèéè äÿñòÿéÿ ýþðÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Àäìèíèñòðàñèéàñûíà òÿøÿêêöðëÿðèíè áèëäèðèáëÿð. Äàùà ñîíðà ôåñòèâàëûí ëàóðåàòëàðûíà äèïëîìëàð òÿãäèì îëóíóá. Ãåéä åäÿê êè, ÌÄÁ þëêÿëÿðèíèí òåëååôèðèíäÿ éåíè òàðèõ” ìþâçóñóíà ùÿñð åäèëÿí “ÒÅÔÈ Ñîäðóæåñòâà” Û Áåéíÿëõàëã òåëåâèçèéà ôåñòèâàëû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ìöòÿõÿññèñëÿðèí èøòèðàêû èëÿ óñòàä äÿðñëÿðè, ìöàñèð æóðíàëèñòèêàíûí àêòóàë ìÿñÿëÿëÿðèíÿ äàèð “äÿéèðìè ìàñà”ëàð òÿøêèë îëóíóá. Àíòè-Àçÿðáàéúàí ãÿòíàìÿíèí ýþðöíìÿéÿí òÿðÿôëÿðè Òàíûíìûø Ãÿðá åêñïåðòëÿðè Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí Àçÿðáàéúàíëà áàüëû ÷ûõàðäûüû ãÿòíàìÿíèí àðõàñûíäàêû ñÿáÿáëÿðè øÿðù åäèðëÿð íÿ ìöñàùèáÿëÿðèíäÿ áó ãÿòíàìÿíèí ìàùèééÿòèíè âÿ àðõàñûíäà äàéàíàí ñÿáÿáëÿðè øÿðù åäèáëÿð. “Áó ãÿòíàìÿ ìÿíÿ ÿäàëÿòñèç “Àçàäëûã ùàããûíäà àêòà 907-úè äöçÿëèø”è õàòûðëàäûð” Àíòè-Ðóñèéà ãÿòíàìÿñèíèí ãÿáóëóíäàí úÿìè áèð ýöí ñîíðà Àâðîïà Ïàðëàìåíòè äàùà áèð ãÿòíàìÿ, áó äÿôÿ Àçÿðáàéúàíëà áàüëû ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòäè. Òþâñèéÿ õàðàêòåðëè ñÿíÿäèí ñÿðò òîíó âÿ òåçèñëÿðèí ãîéóëóøóíó þëêÿíèí äàõèëè èøëÿðèíÿ ãàðûøìàã úÿùäè êèìè äÿ ãèéìÿòëÿíäèðìÿê îëàð. Áÿñ ýþðÿñÿí, “Úÿíóá” ãàç äÿùëèçèíèí ÿñàñûíûí ãîéóëìàñûíäàí úÿìè áèð íå÷ÿ ýöí ñîíðà Àçÿðáàéúàíëà Àâðîïà àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí êÿñêèíëÿøìÿñè êèìÿ ëàçûìäûð? Ùàíñû ãöââÿëÿð áóíóí ö÷öí ÷àëûøûð? Ãÿòíàìÿäÿí à÷ûã-àéäûí ýþðöíöð êè, áó ãöââÿëÿð úÿùäëÿðèíè äàâàì åòäèðÿúÿê âÿ Àçÿðáàéúàíûí Àâðîïà èëÿ áèð ÷îõ ñàùÿëÿðäÿ ÿìÿêäàøëûã ìöíàñèáÿòëÿðèíÿ çÿðÿð âóðìàüà ÷àëûøàúàãëàð. Ñÿíÿäëÿ èëêèí òàíûøëûãäàí áåëÿ áèð ãÿíàÿòÿ ýÿëìÿê îëóð êè, îíóí ìöÿëëèôëÿðè áó òîíóí Àçÿðáàéúàí âÿ Àâðîïà ìöíàñèáÿòëÿðèíÿ õÿëÿë ýÿòèðÿúÿéèíè áèëèðëÿð, åëÿ ñÿíÿäèí äÿ, ìÿùç áóíóí ö÷öí ùàçûðëàíäûüûíû àéäûí ãàáàðòìàã èñòÿéèáëÿð. Ðóñèéà èëÿ ìöíàñèáÿòëÿðè êÿñêèíëÿøäèðÿí Ãÿðá áèðäÿí-áèðÿ íèéÿ Àçÿðáàéúàíëà äà ìöíàñèáÿòëÿðÿ õÿëÿë ýÿòèðÿúÿê áèð ãÿòíàìÿ ãÿáóë åäèð? Àìåðèêà-Àçÿðáàéúàí Èíêèøàôà Éàðäûì Ôîíäóíóí (ÀÀÈÉÔ) ìöõòÿëèô þëêÿëÿðäÿí îëàí åêñïåðòëÿðè “Áèçèì Éîë” ãÿçåòè- Ïîðòóãàëèéàëû ùöãóãøöíàñ, áåéíÿëõàëã ìÿñÿëÿëÿð öçðÿ åêñïåðò âÿ æóðíàëèñò Ùàéìå Àëåêñàíäðî Ôåðåéðà äåéèá êè, ãÿáóë îëóíàí ãÿòíàìÿäÿ Áàêûíûí ìÿðêÿçèíäÿ êöòëÿâè àêñèéàëàðûí êå÷èðèëìÿñèíÿ èúàçÿ âåðèëìÿñè, àäÿòÿí, åëÿ î ìèòèíãëÿðèí êå÷èðèëìÿñèíÿ ñïîíñîðëóã åäÿí ÃÙÒ-ëÿðèí äþâëÿò ãåéäèééàòûíà àëûíìàñû ïðîñåñèíèí àñàíëàøäûðûëìàñû òþâñèéÿ åäèëèð. Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, Óêðàéíàäà äèíú àêñèéàëàðûí áó ýöí Àâðîïàíûí þçö ö÷öí äÿ ïðîáëåìÿ ÷åâðèëìÿñè ôîíóíäà áó òÿêëèôëÿðèí ìÿíòèãÿ óéüóí îëìàñûíû ñþéëÿìÿê ÷ÿòèíäèð: “Äàùà ñîíðà ãÿòíàìÿíèí ìÿòíèíäÿ Àâðîïàíûí Ðóñèéà èëÿ ìöíàñèáÿòëÿðè òîíóíà áÿíçÿéÿí à÷ûã-àéäûí øàíòàæ òîíó ùèññ åäèëèð. Ìÿñÿëÿí, Àâðîïà äåïóòàòëàðû Áåéíÿëõàëã Îëèìïèéà Êîìèòÿñèíè Àçÿðáàéúàíäàí “Àâðîïà Îéóíëàðûíûí åâ ñàùèáè êèìè ðåïðåññèéàëàðà ñîí ãîéìàüû” òÿëÿá åòìÿéÿ ÷àüûðûðëàð. Îíëàð ùÿòòà Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ìÿãñÿäéþíëö ñàíêñèéàëàð äà òÿòáèã åòìÿéèí ìöìêöíëöéöíäÿí äàíûøûðëàð. Îõøàð òÿêëèô 2018-úè èëäÿ Ôóòáîë öçðÿ Äöíéà ×åìïèîíàòûíà åâ ñàùèáëèéè åäÿúÿê Ðóñèéàéà ãàðøû äà ñÿñëÿíìèøäè. Àììà ÔÈÔÀ áèðìÿíàëû îëàðàã, áó òÿêëèôè ðÿää åòäè. ßýÿð Ðóñèéàéà ìöíàñèáÿòäÿ, óêðàéíàëû ñåïàðàò÷ûëàðû äÿñòÿêëÿìÿñèíÿ ýþðÿ, àâðîïàëûëàðûí ùèääÿòèíèí ñÿáÿáè áÿëëèäèðñÿ, Àçÿðáàéúàíëà áàüëû áÿçè àâðîïàëû äåïóòàòëàðûí ìþâãåéè áàøàäöøöëÿí äåéèë. Îíëàðà õàòûðëàäûðàì êè, ìÿùç Àçÿðáàéúàí òîðïàãëàðû Åðìÿíèñòàí òÿðÿôèíäÿí èøüàë îëóíóá, àçÿðáàéúàíëûëàð ðÿñìè Éåðåâàí òÿðÿôèíäÿí äÿñòÿêëÿíÿí åðìÿíè ñåïàðàòèçìèíäÿí ÿçèééÿò ÷ÿêèðëÿð. Áó ãÿòíàìÿ ìÿíÿ ÿäàëÿòñèç “Àçàäëûã ùàããûíäà àêòà 907-úè äöçÿëèø”è õàòûðëàäûð. 1992úè èëäÿ áó äöçÿëèøèí ãÿáóëó àãðåññèéàäàí ÿçèééÿò ÷ÿêÿí Àçÿðáàéúàíà “Åðìÿíèñòàíûí òàì äåáëîêàäàñûíà âÿ Äàüëûã Ãàðàáàüà ãàðøû ùÿðáè ÿìÿëèééàòëàðà ñîí ãîéàíà ãÿäÿð ÀÁØ ùþêóìÿòèíÿ Áàêûéà éàðäûì åòìÿéÿ ãàäàüà ãîéóðäó”. Òÿñÿââöð åäèðñèíèç? Åðìÿíè àãðåññèéàñûíäàí çÿðÿð ÷ÿêÿí þëêÿíè þç òîðïàüûíà ãàðøû àãðåññèéàäà èòòèùàì åäèð âÿ îíà éàðäûìû äà äàéàíäûðûðëàð! Òÿÿññöô êè, Àâðîïàíûí èêèëè ñòàíäàðòëàðû áó àèëÿéÿ èíòåãðàñèéà åòìÿê èñòÿéÿí áèð ÷îõ þëêÿëÿðè ùÿâÿñäÿí ñàëûð”. “Áó, èëê íþâáÿäÿ, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí èìèúèíÿ õÿëÿë ýÿòèðÿí øîóäóð” Àìåðèêàëû ïîëèòîëîã, èãòèñàä÷û-åêñïåðò, ÀÀÈÉÔ-íèí ìöòÿõÿññèñè Êîñòà Ìàãäàëåíîñ èñÿ äåéèá êè, ñþçöýåäÿí ãÿòíàìÿäÿ âóðüóëàíûð êè, ùàããûíäà èñòèíòàã àðàøäûðìàñû ýåäÿí èíñàíëàðëà áàüëû ãàíóíëàð äÿéèøìÿëè, îíëàðûí öçÿðèíäÿí èòòèùàì ýþòöðöëìÿëè âÿ î äÿãèãÿ äÿ àçàäëûüà áóðàõûëìàëûäûðëàð: “Àõû ñþçöýåäÿí èíñàíëàð ùàããûíäà èñòèíòàã ýåäèð âÿ ìÿùêÿìÿíèí ãÿðàðû éîõäóð. Áÿëêÿ åëÿ îíëàðûí ýöíàùñûçëûüû ñöáóò åäèëÿúÿê. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, ãÿòíàìÿíèí òîíóíà áàõûí: áàøãà áèð äþâëÿòÿ êèìè òóòóá, êèìè áóðàõìàñûíû íåúÿ áó òîíäà äåìÿê îëàð? Áÿëêÿ, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíäÿ “ñóâåðåíëèê” âÿ “ãàíóíóí àëèëèéè” êèìè òåðìèíëÿð àðòûã ãàäàüàí åäèëèá âÿ èøëÿìèð?” Ïîëèòîëîã äàùà ñîíðà ãåéä åäèá êè, “Úÿíóá” ãàç äÿùëèçèíèí Àçÿðáàéúàí ùèññÿñèíèí òÿìÿë ãîéóëóøó èëÿ áó ãÿòíàìÿíèí ãÿáóë åäèëìÿñèíèí åéíè âàõòà äöøìÿñèíè òÿñàäöô ùåñàá åäÿíëÿð éàíûëûðëàð. Áó, òÿñàäöô äåéèë: “Áó, òÿçéèã ôîðìàñû îëàí ãÿòíàìÿíèí àðõàñûíäà åðìÿíè ëîááèñè òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàí áàðÿäÿ âåðèëÿí ùÿãèãÿòè ÿêñ åòäèðìÿéÿí èíôîðìàñèéàëàð äóðóð. Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíäÿ åðìÿíè ëîááèñèíèí òÿñèðèíäÿ îëàí äåïóòàòëàð áó ãÿòíàìÿíèí ãÿáóëó ö÷öí ÿëëÿðèíäÿí ýÿëÿíè åòäèëÿð. Áó êîíòåêñòäÿ îíó äà ãåéä åòìÿê éåðèíÿ äöøÿð êè, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíäÿ (Àâðîïà Áèðëèéèíäÿ ãàíóíâåðèúè ùàêèìèééÿòèí àøàüû ïàëàòàñû) áó òèïëè ãÿòíàìÿíèí ãÿáóëó ö÷öí ñÿñ ÷îõëóüó áåëÿ òÿëÿá îëóíìóð. Áàøãà ñþçëÿ äåñÿê, Àâðîïàðëàìåíòèí òþâñèéÿëÿðè ùÿòòà î çàìàí ãÿáóë åäèëèð êè, ëåùèíÿ 751 äåïóòàòäàí 50 íÿôÿðè ñÿñ âåðñèí. Àäÿòÿí Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí áó òèïëè ãÿòíàìÿëÿðèíè èãíîð åäÿí Àâðîïà Ïàðëàìåíòè Øóðàñûíäà (éóõàðû ïàëàòà) èñÿ ãÿðàðëàðûí ãÿáóëó ö÷öí ìöòëÿã ñÿñ ÷îõëóüóíà íàèë îëìàã ëàçûìäûð. Àâðîïàðëàìåíòèí âÿ ÀÏ Øóðàñûíûí ìþâãåéèíäÿêè ôÿðãëÿð ëîááè ñòðóêòóðëàðûíûí áó ãóðóìëàðà òÿñèð åòìÿê èìêàíëàðûíûí äà ýþñòÿðèúèñèäèð. Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí áó òèïëè ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìÿñè ãóðóìóí èêèëè ñòàíäàðòëàðëà èøëÿäèéèíèí, åðìÿíè ëîááèñèíèí òÿñèðè èëÿ åòèê âÿ äèïëîìàòèê ïðèíñèïëÿðÿ ìÿùÿë ãîéìàäûüûíûí ñöáóòóäóð. Àäÿòÿí, áåëÿ ãÿòíàìÿëÿð èúëàñëàðäà àç ñàéäà äåïóòàòëàð èøòèðàê åäÿí çàìàí ãÿáóë åäèëèð. ßñëèíäÿ, Àçÿðáàéúàí áåëÿ ìöíàñèáÿòëÿ èëê äÿôÿ äåéèë êè, ðàñòëàøûð: 12 ìàé 2011-úè èë âÿ 15 èéóí 2013-úö èëäÿ Àâðîïà Ïàðëàìåíòè 750 äåïóòàòäàí 40-50 íÿôÿðèíèí èøòèðàê åòìÿñè èëÿ Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ñóáéåêòèâ âÿ ãÿðÿçëè ñÿíÿäëÿð ãÿáóë åòìèøäè. Ñåíòéàáðûí 18-äÿ ãÿáóë åäèëÿí ãÿòíàìÿ äÿ áó ãÿáèëäÿíäèð. Áó, èëê íþâáÿäÿ, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí èìèúèíÿ õÿëÿë ýÿòèðÿí øîóäóð. Ãÿòíàìÿäÿ Àçÿðáàéúàíû äöíéà èúòèìàèééÿòèíèí ýþçö ãàðøûñûíäà ãàðàëàìàã ìÿãñÿäè ýöäöëöð”. “Åðìÿíèëÿðèí “éåìëÿäèéè” áèð íå÷ÿ äåïóòàò Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíÿ áàøàüðûñû éàðàäûá” ÀÁØ-äàí îëàí, èíñàí ùàãëàðûíûí ìöäàôèÿñè èëÿ ìÿøüóë îëàí áèð íå÷ÿ òÿøêèëàòûí ùöãóãøöíàñû Ñîëàê Úåíèôåð Ìèøåë èñÿ äåéèá êè, àäÿòÿí áó òèïëè áÿéàíàòëàðäàí Àçÿðáàéúàíëà ÿìÿêäàøëûã åäÿí äèýÿð áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðà òÿçéèã ö÷öí èñòèôàäÿ åäèëèð. Ãÿòíàìÿ ìöÿëëèôëÿðèíèí Àçÿðáàéúàíäà êå÷èðèëÿúÿê Àâðîïà Îéóíëàðû èëÿ áàüëû Ìèëëè Îëèìïè- éà Êîìèòÿñèíÿ ðÿñìè Áàêûéà òÿçéèã åòìÿê ö÷öí ìöðàúèÿòëÿðè áóíóí ñöáóòóäóð: “ßýÿð Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí äåïóòàòëàðû, äîüðóäàí äà, äåìîêðàòèéà âÿ èíñàí ùàãëàðû êèìè öìóìáÿøÿðè ïðèíñèïëÿðèí ïîçóëìàñûíäàí íàðàùàò îëñàéäûëàð, ðÿñìè Éåðåâàíà òÿçéèã åäÿð âÿ ãÿòíàìÿéÿ áó þëêÿíèí 20 èëäÿí ÷îõäóð êè, Àçÿðáàéúàí òîðïàãëàðûíû èøüàëäà ñàõëàìàñû ôàêòûíû ñàëàðäûëàð. Áó çàìàí èíñàí ùàãëàðû ïðèçìàñûíäàí 1 ìèëéîíäàí ÷îõ ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöíöí âÿçèééÿòè âÿ Åðìÿíèñòàí òÿðÿôèíäÿí àïàðûëàí åòíèê òÿìèçëÿìÿ ñèéàñÿòè öçÿðèíäÿ õöñóñè àêñåíò åäèëìÿëè èäè. Áóíóí ÿâÿçèíäÿ èñÿ áèð íå÷ÿ àâðîïàëû äåïóòàò Àâðîïà èëÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà èíêèøàô åäÿí ìöíàñèáÿòëÿðÿ õÿëÿë ýÿòèðìÿê ìÿãñÿäèëÿ áåëÿ áèð ãÿòíàìÿ ãÿáóë åäèðëÿð”. Äàùà ñîíðà åêñïåðò ðèòîðèê áèð ñóàë öíâàíëàéûð: Àçÿðáàéúàíû Àâðîïàäàí ãîïàðìàã êèìÿ ñÿðô åäèð? Îíóí ñþçëÿðèíÿ ýþðÿ, áó, úàâàáû àñàí òàïûëàí, ôàêòèêè îëàðàã ðèòîðèê áèð ñóàëäûð. Èíäè Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí ðÿùáÿðëèéè áó ãóðóìëà Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà íèôàã éàðàäàí, åðìÿíè ëîááèñè òÿðÿôèíäÿí éåìëÿíÿí áèð íå÷ÿ äåïóòàòûí éàðûòìàç ôÿàëèééÿòè íÿòèúÿñèíäÿ ÿìÿëÿ ýÿëÿí ñèòóàñèéàäàí ÷ûõûø éîëó òàïìàëûäûð: “Èëëÿðäèð êè, Àçÿðáàéúàí ìöñòÿãèë øÿêèëäÿ, ùå÷ áèð òÿçéèãëÿðÿ ÿùÿìèééÿò âåðìÿéÿðÿê, Àâðîïàéà èíòåãðàñèéà éîëó èëÿ ýåäèð. Áó þëêÿ Àâðîïà ïðèíñèïëÿðèíÿ ñàäèã îëäóüóíó êîíêðåò ÿìÿëëÿðäÿ ñöáóò åòìÿê ö÷öí úÿùäëÿðèíè äàéàíäûðìûð. Ðÿñìè Áàêû èëÿ ìöíàñèáÿòëÿð áàðÿäÿ ïîçèòèâ äàíûøàí àâðîïàëû ìÿìóðëàð âÿ ëèäåðëÿð áèð ãðóï, åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí éåìëÿíÿí “çÿíúèðëè èòëÿð”èí, éåðëÿøäèêëÿðè ìöðÿêêÿá ýåîñòðàòåæè âÿçèééÿòÿ áàõìàéàðàã, îíëàðûí Àâðîïà éîëó èëÿ ýåäÿí ìöòòÿôèãèíèí öçÿðèíÿ ùöúóìëàðûíûí ãàðøûñûíû íåúÿ àëìàã áàðÿäÿ äöøöíìÿëèäèðëÿð”. 5 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Áþéöê ÿäèáÿ ìÿùÿááÿòëÿ 28 ñåíòéàáð - Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿáÿäèééÿòÿ ãîâóøäóüó ýöíäöð Á þéöê âÿòÿíäàø êèìè ñåâäèéèì Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿñÿðëÿðèíèí õåéëè ùèññÿñèíè ìöòàëèÿ åòìèøÿì. Áóíëàðäàí ÷îõ øåé þéðÿíìèøÿì. Èíäè äÿ þéðÿíìÿêäÿ äàâàì åäèðÿì. ßäèáèí ìÿíÿâè òàðèõèìèçäÿ ÿáÿäè éàøàéàí ìÿãàëÿëÿðèíè, õàëãûìûçûí èñòåäàäëû, áàúàðûãëû, çÿùìÿòêåø, ãÿùðÿìàí þâëàäëàðûíà, ýÿíúëÿðèí ùÿéàò éîëóíà, áÿøÿðè ñèìàëàðà ùÿñð åòäèéè éàçûëàðûíû áó ýöí äÿ äþíÿ-äþíÿ îõóìàãäàí çþâã àëûðàì. ×öíêè Ìèð Úÿëàë éàðàäûúûëûüûíûí ýöúö ùÿì äÿ îíäàäûð êè, áó ÿäÿáè ñÿðâÿòèìèçäÿ ÿñë àçÿðáàéúàí÷ûëûã, ÿñë õÿëãèëèê, äöíéÿâèëèê âÿ òÿáèèëèê âàð. Àëèìéàçû÷û, âÿòÿíïÿðâÿð èúòèìàè õàäèìèí Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí ÿçèç ðóùóíó áèð äàùà éàä åòìÿê ö÷öí áó ìÿãàëÿëÿðäÿí âÿ ùÿçèí õàòèðÿëÿðäÿí áÿçè ìÿãàìëàðà áèð äàùà çèéàðÿò åòìÿê èñòÿéèðÿì. Ìèð Úÿëàë óíóäóëìàç äþâëÿò âÿ ìÿäÿíèééÿò õàäèìè Íÿðèìàí Íÿðèìàíîâà ùþðìÿòëÿ éàíàøûðäû. Îíóí õöñóñèëÿ ÿäÿáèééàòûìûç ñàùÿñèíäÿêè õèäìÿòëÿðèíè ìöòÿìàäè íÿçÿðäÿí êå÷èðèðäè. ßäèá áó áàðÿäÿ 1956-úû èë, àïðåëèí 15-äÿ Í.Íÿðèìàíîâóí àíàäàí îëìàñûíûí 85 èëëèéè ìöíàñèáÿòè èëÿ ãÿëÿìÿ àëäûüû “Ýþðêÿìëè ðåàëèñò ÿäèá” ìÿãàëÿñèíäÿ (“ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòè) éàçûðäû: “...Èíñàí âÿ îíóí éàðàäûúû çÿùìÿòè, ìÿíÿâè ãöäðÿòè Íÿðèìàíîâóí ÿñÿðëÿðèíäÿ ùÿìèøÿ éöêñÿê òóòóëóð. Øÿõñèééÿò àçàäëûüû, âèúäàí âÿ ôèêèð àçàäëûüû, èíñàíè ùåéñèééÿò âÿ øÿðÿô óúàëûüû Íÿðèìàíîâóí ÿñÿðëÿðèíäÿ äÿ, øÿõñè ùÿéàòûíäà äà áþéöê èäåàë âÿ çÿðóðè òÿëÿá îëìóøäóð... Íÿðèìàíîâóí ÿäÿáè èðñèíäÿ ïóáëèñèñò ìÿãàëÿ âÿ ÷ûõûøëàðû ìöùöì éåð òóòóð. Î, óñòà áèð äðàìàòóðã, ìàùèð áèð íàñèð îëäóüó êèìè, àëîâëó áèð ïóáëèñèñò èäè. Ìÿäÿíèééÿò, ìààðèô, ñÿíÿò, ÿäÿáèééàò, äèë, ÿëèôáà âÿ èìëà ìÿñÿëÿëÿðèíÿ àèä îíóí áèð ñûðà ìàðàãëû ÿñÿðëÿðè âÿ ôèêèðëÿðè âàð êè, áóíëàð âàõòèëÿ ìöùöì ðîë îéíàìûø, èíäè þç ÿùÿìèééÿòè âÿ òÿðàâÿòèíè èòèðìÿìèøäèð. Í.Íÿðèìàíîâ ÿäÿáèééàòà ìÿùç ìöáàðèçÿ ñèëàùû, òÿðáèéÿ âàñèòÿñè, õèòàáÿò êöðñöñö, “èíñàíøöíàñëûã” êèìè áàõûðäû. Áóíà ýþðÿ äÿ, îíóí ÿñÿðëÿðèíèí ìÿçìóíóíó ùÿìèøÿ äåìîêðàòèê, èíãèëàáè èäåéàëàð òÿøêèë åäèð. Î, òåàòðû òÿðáèéÿ ìÿêòÿáè ñàéûðäû. ...1922-úè èëäÿ Áàêûäà ôöãÿðà øàèðè Ì.ß.Ñàáèðÿ èëê ùåéêÿë ãîéóëìóøäóð. Î çàìàí áÿçè çèéàëûëàð, ùÿòòà ìÿñóë èø÷èëÿð Ñàáèðè éàõøû òàíûìûð, îíóí ÿäÿáèééàòûìûçäà áþéöê èíãèëàáè õèäìÿòëÿðèíè ãèéìÿòëÿíäèðÿ áèëìèðäèëÿð. Íÿðèìàí Íÿðèìàíîâ áåëÿ àäàìëàðà úàâàá âåðÿðÿê, “Áÿçè éîëäàøëàðà úàâàá” àäëû ìÿãàëÿñèíäÿ éàçûðäû: “Àçÿðáàéúàí óøàãëàðûíûí ùÿãèãè ôöãÿðà øàèðè äîüìà Ñàáèðèí ìöáàðèç âÿ äþéöøêÿí øåèðëÿðèíè âÿ õàëã øàèðëÿðè Âàãèô, Çàêèð âÿ Âèäàäèíèí ÿøàðûíû þéðÿíèá áèëìÿëÿðè, åëÿúÿ äÿ, íÿèíêè Ïóøêèíèí, ùÿòòà Øåêñïèðèí âÿ Øèëëåðèí äÿ øåèðëÿðèíè þéðÿíèá áèëìÿëÿðè ëàçûìäûð...” Í.Íÿðèìàíîâ ùÿì áÿäèè ÿñÿðëÿðè, ùÿì ìÿãàëÿ âÿ ÷ûõûøëàðû èëÿ Àçÿðáàéúàí äèëèíèí èíêèøàôû, òÿðÿããèñè, òÿìèçëèéè, ñàôëûüû óüðóíäà ÿí ôÿàë ìöáàðèçÿ àïàðàí ÿäèáëÿðäÿíäèð. Îíóí äèëè ÿðÿá-ôàðñ, îñìàíëû òÿðêèáëÿðèíäÿí òÿìèç, ñàäÿ, àéäûí õàëã äèëèäèð... Àíà äèëèíÿ õîð áàõàí, ôèðÿíýúÿíè àíà äèëèíäÿí öñòöí òóòàí ìÿíñÿáïÿðÿñò, õàëãà éàä çèéàëûëàðà Íÿðèìàíîâ íèôðÿò áÿñëÿéèðäè... ÕÕ ÿñð ÿäÿáèééàò òàðèõèìèçè, ìÿäÿíèééÿò òàðèõèìèçè Íÿðèìàíñûç òÿñÿââöð åòìÿê ÷îõ ÷ÿòèíäèð. Îíóí áÿäèè ÿñÿðëÿðè ÿäÿáèééàòûìûçûí ÿí ãèéìÿòëè èíúèëÿðèíäÿíäèð...” Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ Àçÿðáàéúà- íûí áþéöê áÿñòÿêàðû, äðàìàòóðãó, èúòèìàè õàäèìè Öçåéèð Ùàúûáÿéîâóí äà ôÿàëèééÿòèíè éöêñÿê äÿéÿðëÿíäèðèðäè. Áÿñòÿêàðûí þëöì õÿáÿðèíäÿí ñîí äÿðÿúÿ ìÿéóñ îëàí éàçû÷û þçöíöí “Öðÿêëÿð ôàòåùè” ìÿãàëÿñèíäÿ êþâðÿê äóéüóëàðûíû îõóúóëàðû èëÿ ïàéëàøûðäû: (“ßäÿáèééàò” ãÿçåòè, 28 íîéàáð, 1948-úè èë) “...Öçåéèð þç ñÿíÿòè èëÿ ãÿëáëÿðè ôÿòù åòìÿéè áàúàðàí, äÿðèí âÿ ùÿãèãè äåìîêðàòèê ôèêèðëÿðè, ñàô âÿ éöêñÿê èíñàíè ùèññëÿðè çÿðèô, òÿáèè, ìÿíàëû ñÿñ äàëüàëàðûíäà ýþçÿë, áÿäèè èôàäÿ åäÿí áèð ñÿíÿòêàðäûð... Ãûðõ èë ÿââÿë éàçäûüû èëê Àçÿðáàéúàí îïåðàñû îëàí “Ëåéëè âÿ Ìÿúíóí”äà áþéöê áÿñòÿêàð çöëì âÿ çîðàêûëûã äöíéàñûíäà àëîâëó áèð åøãèí ãöññÿëè ñÿðýöçÿøòèíè äÿðèí ëèðèêà èëÿ áÿñòÿëÿéèð. Öçåéèð Ùàúûáÿéîâ ìóñèãèíèí ìÿíàñûíäà àíúàã êÿäÿð âÿ ìÿùçóíëóã àõòàðàí êþùíÿ, ìöðòÿúå Øÿðã ÿíÿíÿñèíÿ ãàðøû ÷ûõàðàã, “Àðøûí ìàë àëàí” ÿñÿðèíäÿ ùÿð áèð êÿñÿ àéäûí îëàí ñàäÿ äèë èëÿ íèêáèí õàëã éóìîðóíó, ýöëöøöíö èôàäÿ åòìèøäèð... Úîøãóí èëùàìûí ïàðëàã ìÿùñóëó îëàí “Êîðîüëó” îïåðàñûíäà èñÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí çöëìÿ, ÿñàðÿòÿ ãàðøû òàðèõè ìöáàðèçÿ ÿíÿíÿëÿðè, ùöíÿð âÿ ãÿùðÿìàíëûã äàñòàíû áöòöí ÿçÿìÿòè èëÿ ÿêñ îëóíìóøäóð... Àçÿðáàéúàí ìóñèãèñè äåäèêäÿ, íÿçÿðèìèçäÿ ùÿð êÿñäÿí ÿââÿë Öçåéèð Ùàúûáÿéîâ úàíëàíûð. Öçåéèð Àçÿðáàéúàíäà áèðèíúè äÿôÿ îëàðàã ìóñèãè, øåèð, äðàì ñÿíÿòèíèí àùÿíýäàð ñèíòåçèíè éàðàòìûøäûð... Ìÿðùóì èëÿ âèäàëàøìàüà ýÿëÿíëÿðèí ñàéû-ùåñàáû éîõ èäè âÿ àðàñû êÿñèëìèðäè. ßí ýåú âàõòäà èøäÿí ÷ûõàí ôÿùëÿëÿð äÿ éîðüóíëóãëàðûíà áàõìàéàðàã, ýåúÿ âàõòû åâëÿðèíÿ ýåòìÿçäÿí ÿââÿë áþéöê ñÿíÿòêàð èëÿ âèäàëàøìàüà, þç âÿòÿíäàøëûã áîðúëàðûíû âåðìÿéÿ ýÿëèðäèëÿð... Áåëÿ öìóìõàëã ñåâýèñè ùÿð ñÿíÿòêàðà ìöéÿññÿð îëìóð... Áó ñÿàäÿòÿ íàèë îëàíëàðà ùå÷ áèð çàìàí þëöì éîõäóð. Îíëàðûí øþùðÿòè ÿáÿäèäèð. Öçåéèð Ùàúûáÿéîâ äà áåëÿ õîøáÿõò ñÿíÿòêàðëàðäàíäûð”. 1961-úè èë, 6 ìàé òàðèõëè “ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòè. Áó íþìðÿäÿ äÿ Ìèð Úÿëàëûí ïàðëàã èìçàñû ýþðöíöð. “Ãîúà Øÿðãèí ãîúàìàí ôèëîñîôó” ìÿãàëÿñèíè áèðíÿôÿñÿ îõóéóðàì. ßäèá éàçûð: - Òàãîð Áàêûéà ýÿëèð! Ùÿëÿ ñàüëûüûíäà øþùðÿòè äöíéàéà éàéûëàí ùèíä ôèëîñîôóíóí Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðè åøèäÿíëÿð ö÷öí ÷îõ ìàðàãëû áèð õÿáÿð èäè. Áó, ùÿìèí èëëÿð èäè êè, Ãÿðá ìöñòÿìëÿêÿ÷èëÿðè ×èíè, Ùèíäèñòàíû âÿ áöòöí Øÿðãè èíãèëàá èøûüûíäàí ìÿùðóì åëÿìÿê ö÷öí ùèéëÿ ãàëìûðäû èøëÿòìÿñèíëÿð... Ùÿëÿ 1905-úè èëäÿ èíýèëèñ ëîðäó Ýåðçîíóí Áåíãàëèéàíû ïàð÷àëàìàã òÿäáèðè Ùèíäèñòàíäà Ñâàäåøè äåéèëÿí àçàäëûã ùÿðÿêàòûíû àëîâëàíäûðìûøäû. Ïàéòàõòäà íöìàéèøÿ ÷ûõàí êöòëÿëÿð Òàãîðóí øåèðèíè îõóéàðàã àääûìëàéûðäûëàð. Úÿâàùèðëÿë Íåùðó äåéèð êè, Òàãîð Ùèäèñòàí õàëãûíû ìÿùäóä òÿôÿêêöð éîëóíäàí ÷ûõûá èíñàíëûüû ìÿøüóë åäÿí áþéöê ïðîáëåìëÿð öçÿðèíäÿ äöøöíìÿéÿ ÷àüûðäû. Òàãîðóí âÿòÿíïÿðâÿð øåèðè ñîíðàëàð Ùèíäèñòàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ùèìíè îëäó. Òàãîð ÿäÿáèééàòûí ðÿñìè òÿíòÿíÿ ñòèëèíè ïîçàí, éàçûíû äàíûøûã äèëèíÿ éàõûíëàøäûðàí ãöäðÿòëè áèð ÿäèá èäè. Îíóí ÿñÿðëÿðèíäÿ ìöàñèð úÿìèééÿò, õöñóñÿí ùèíä èúòèìàè, àèëÿ ìöíàñèáÿòëÿðè áàøëûúà ìþâçó èäè... “Ôÿëàêÿò” ðîìàíûíäà ìÿçëóì Øÿðã ãàäûí âÿ ãûçëàðûíûí ùöãóãñóç ùÿéàòû òÿñèðëè âÿ èíàíäûðûúû ëþâùÿëÿðëÿ ýþñòÿðèëèð. ßí àäè èíñàíè ùöãóãëàðäàí ìÿùðóì, ãàïûëàðäà áèð òèêÿ ÷þðÿê ö÷öí ÿñèð êèìè éàøàéàí Êóìóëà äÿùøÿòëè èøýÿíúÿëÿðÿ ìÿðóç ãàëûð. Àçÿðáàéúàí îõóúóñó áó íèñýèëëè ãûç èëÿ òàíûø îëàíäà ýöëáà- ùàðëàðû, ñåâèëëÿðè, ñîíàëàðû íÿçÿðèíÿ ýÿòèðèð, áó ìÿçëóì, ìÿùðóì, ùÿì äÿ ìÿñóì èíñàíëàðûí äöøìÿíè îëàí êþùíÿ ùÿéàòà, ÷öðöê ÿíÿíÿëÿðÿ, èñòèñìàð âÿ áÿðàáÿðñèçëèéÿ äàùà àðòûã íèôðÿò åäèð... Ìèð Úÿëàëûí íÿèíêè Ùèíäèñòàíäà, áó ýöí äÿ áöòöí äöíéàäà ÿáÿäè øþùðÿò ãàçàíàí Ðàáèíäðàíàò Òàãîðà, îíóí øÿõñèééÿòèíÿ âÿ éàðàäûúûëûüûíà îëàí åùòèðàìû þç ñÿìèìèééÿòè èëÿ ìÿãàëÿäÿ ÿêñèíè òàïûð. Ìèð Úÿëàë Àçÿðáàéúàíûí áþéöê øàèðè Ñÿìÿä Âóðüóíó, îíóí éàðàäûúûëûüûíû ÷îõ ñåâèðäè, øàèðëÿ äîñò èäè. Éàçû÷ûíûí øàèð äîñòó ùàããûíäà éàçäûüû ìÿãàëÿëÿðäÿí áèðèíè àéûðûá òÿêðàðÿí îõóéóðàì. (“ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòè, 12 ìàé, 1956-úû èë). Éàçûäàí áÿçè ãåéäëÿðè òÿãäèì åäèðÿì: “...Ñÿìÿä Âóðüóí øåèðèíèí ãöäðÿòè îíóí õàëãà, ìöàñèð ùÿéàòà, áþéöê èúòèìàè èäåàëëàðà ìþùêÿì áàüëû îëìàñûíäàäûð. Øàèðèí åëÿ áèð øåèðè éîõäóð êè, îðàäà õàëãûìûçûí, Âÿòÿíèìèçèí ùÿéàòû áó âÿ éà áàøãà äÿðÿúÿäÿ ýþðöíìÿñèí. Îíóí ÿñÿðëÿðèíäÿ ìèëëè êîëîðèò, Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ùÿéàòû, ìÿèøÿòè, òàðèõè, ðóùó, õöñóñèééÿòè áàðèç áèð øÿêèëäÿ þçöíö ýþñòÿðèð. Ñÿìÿä Âóðüóíóí øåèð ñòèëè åëÿ îðèæèíàë, ìöÿééÿí âÿ áèëëóðëàøìûøäûð êè, îõóúó îíóí ÿñÿðëÿðèíè èìçàñûíäàí òàíûéûð... Ãÿçåò âÿ æóðíàëëàðäà, íàòèãëÿðèí äèëèíäÿ, éà ìàùíûëàðäà èìçàñûç ýÿòèðèëÿí øåèð ïàð÷àëàðûíû áèç äÿðùàë òàíûéûðûã. “Áó - Ñÿìÿääèð”, - äåéèðèê. Ñÿìÿä øåèðèíäÿ õàëã çÿêàñû âÿ èäðàêûíûí ýþçÿë âÿ ñÿëèñ áèð øÿêèëäÿ, øèðèí âÿ àéäûí áèð äèëäÿ, õîø âÿ ñàô áèð ìóñèãèäÿ äàèìè, òÿìêèíëè èôàäÿñè âàðäûð... Áþéöê Ñàáèðäÿí ñîíðà õàëã àðàñûíäà ÿí ÷îõ îõóíàí, äèëëÿð ÿçáÿðè îëàí øàèð Ñÿìÿä Âóðüóíäóð. Áó èñÿ éàçû÷û ö÷öí ÿí áþéöê ñÿàäÿòäèð”. Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ åëÿ áèð éàçàðøÿõñèééÿò èäè êè, î, ÿñÿðëÿðèíèí ìþâçóñóíäà áöòöí ïåøÿ ñàùèáëÿðèíÿ åéíè äÿðÿúÿäÿ ìàðàã ýþñòÿðèá ùÿññàñëûã íöìàéèø åòäèðèðäè. Îíóí éàðàäûúûëûüû ñàíêè ùÿð ñàùÿäÿ ñå÷èëÿí èíñàíëàðûí ùÿéàòû èëÿ äîñò èäè. Áþéöê Âÿòÿí ìöùàðèáÿñè äþâðöíäÿ õöñóñè äèããÿò ýþñòÿðäèéè ÿìÿê âÿ ìöùàðèáÿ úÿáùÿñè ãÿùðÿìàíëàðûíûí çÿùìÿòèíè òåçòåç èøûãëàíäûðûðäû. Þç éàçûëàðûíäà îíëàðûí èøëÿðèíÿ éöêñÿê ãèéìÿò âåðèð, áó øÿðÿôëè, ëÿéàãÿòëè éîëó áöòöí èíñàíëàðà, áöòöí úÿìèééÿòÿ àøûëàéûðäû. Ãÿùðÿìàíëûã ìþâçóñóíäà îíóí õåéëè ÿñÿðëÿðè, ïîâåñò âÿ ùåêàéÿëÿðè âàðäû. “Àçÿðáàéúàí ýÿíúëÿðè” ãÿçåòè, 25 àïðåë, 1958-úè èë òàðèõëè íþìðÿñèíè âÿðÿãëÿéèðÿì. Çÿìàíÿìèçèí ùÿð áèð äþâðöíäÿ éåíèéåòìÿëÿðèí, ýÿíúëÿðèí ùÿðòÿðÿôëè òÿðáèéÿñèíÿ, ÿõëàãè êåéôèééÿòëÿðèíèí çÿíýèíëÿøìÿñèíÿ, þëêÿñè ö÷öí éåòêèí âÿòÿíäàø êèìè éåòèøìÿñèíÿ, äîüðó âÿ ùàãã éîëó èëÿ êàìèëëÿøìÿñèíÿ õèäìÿò åäÿí àüñàããàë ñþçöíÿ åùòèéàú îëóá. Ýÿëèí “Ýÿíúëÿðÿ ñþçöì” ìÿãàëÿñèíäÿ Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí áó ìöãÿääÿñ ìÿôêóðÿéÿ êþêëÿíÿí èáðÿòàìèç ôèêèðëÿðèíÿ äèããÿò éåòèðÿê: “Ýÿíúëèê åëÿ áèð çÿðóðè éîëäóð êè, ùàìû îíó êå÷ìÿëèäèð. Þìðöí áàùàðû! Áÿçÿí ýÿíúëèê ùÿéàòûíà áåëÿ àä âåðèðëÿð. Ýÿíúëèê áàùàðäûð, àíúàã ùÿð áàùàðà áÿíçÿìÿç. Áàùàð ùÿð èë òÿêðàð îëóíóð. Ýÿíúëèê èñÿ èíñàíëàðà áèð äÿôÿ, éàëíûç áèðúÿ äÿôÿ âåðèëèð. Îíà ýþðÿ âåðèëèð êè, ùÿéàòà éîë à÷àñàí, ýÿëÿúÿéè ýþðÿñÿí, ÿçèç þìðöí ìÿãñÿäèíè òÿéèí åäÿñÿí... Ìöâÿôôÿãèééÿò ùå÷ áèð çàìàí ÷àüûðûøëà, àðçó èëÿ ýÿëìèð, ìöáàðèçÿ, çÿùìÿò, ñÿéëÿ ÿëäÿ åäèëèð. ßíýèí ôÿçàëàðà éîë à÷àí, çÿíýèí òîðïàãëàðû êÿøô åäÿí, ýöíÿøè äÿ, ùàâàíû äà, ñóéó äà èíñàíûí ñÿàäÿòèíÿ õèäìÿò ö÷öí ñÿôÿðáÿð åäÿí éàëíûç àðçó äåéèë, àüûð, øÿðÿôëè, àðäûúûë, àéäûí ìÿãñÿäëè çÿùìÿòäèð. Çåùíèí, àüëûí, ÿëèí òöêÿíìÿç èíàäëà èøëÿìÿéèäèð. Äöíéàäà çÿùìÿòäÿí êÿíàð ñÿàäÿò éîõäóð...ßêäèéèí àüàúûí ìåéâÿñèíè,îõóòäóüóí óøàüûí êàìèëëÿøäèéèíè, òèêäèéèí ìÿíçèëÿ èíñàíëàðûí êþ÷äöéöíö, éàðàòäûüûí ÿñÿðèí çåùèíëÿðÿ èøûã âåðäèéèíè ýþðìÿêäÿí ëÿççÿòëè íÿ âàð? Þìöð þòöá êå÷ÿíäèð, éàðàíàí èñÿ ãàëàíäûð. Ýÿíúëÿðèìèçèí àìàëû ùÿìèøÿ éàðûøìàã, éàðàòìàã îëìàëûäûð. Ùå÷ âàõò ìÿí ýöúñöçÿì, ìÿíèì éàðàòäûüûì âåúñèçäèð äåìÿéèí!.. Áó ýöí áèð àüàú áÿñëÿéÿí óøàãäà ýÿëÿúÿéèí áàüáàíû îëìàã ìåéëè ýöúëÿíÿúÿêäèð. ßí ãîðõóëóñó áóäóð êè, âàõòû ùÿäÿð êå÷èðÿñÿí, âàõòûíäàí ÿââÿë “ëÿççÿòëÿð, êåôëÿð” åøãèíÿ äöøÿñÿí. Àéäûí ýÿíúëèê ôÿçàñûíû òöñòöäóìàí èëÿ þðòÿíëÿð èòèðäèêëÿðè ýöíëÿðè, èëëÿðè ÷ÿòèí ãàéòàðà áèëÿðëÿð. Âàõò ãûçûëäûð! Áó ìöäðèê õàëã ñþçö ÿñðëÿðèí èìòàùàíûíäàí êå÷ìèøäèð. Ìÿí èñòÿðäèì êè, ýÿíúëÿðèìèç éàðàäûúû ÿìÿê, ìöòàëèÿ âÿ òÿùñèë âàõòëàðûíû þìöðëÿðèíèí ÿí ìÿçìóíëó ñààòëàðû ñàéñûíëàð...” Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí òÿðáèéÿ ìþâçóñóíäà, ÿñë àüñàããàë, àòà þéöä-íÿñèùÿòè èëÿ ãÿëÿìÿ àëäûüû (“ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòè, 19 ñåíòéàáð, 1964-úö èë) “Ýÿíúëèéèí ãÿäðèíè áèëÿê” ìÿãàëÿñèíè ùÿéÿúàíñûç îõóéà áèëìÿäèì. Îõóäóì âÿ êþâðÿëäèì. Äöøöíäöì êè, äîüðóäàí äà, Ìèð Úÿëàë êèìè ùÿéàòûí ùÿð úöð åíèøèíè-éîõóøóíó, ùÿð úöð ñûíàãëàðûíû ýþðìöø ÿñë ñþç, ôèêèð ñàùèáèíèí, àäû áþéöê ùÿðôëÿ éàçûëàí Çèéàëûíûí áöòöí íÿñèùÿòëÿðè, âÿñèééÿòëÿðè, òþâñèéÿëÿðè ýöíö áó ýöí äÿ, ñàáàù äà, ãÿðèíÿëÿð êå÷ñÿ äÿ, ñîí äÿðÿúÿ ÿùÿìèééÿòëè, ñîí äÿðÿúÿ âàúèáäèð âÿ âàúèá äÿ îëàúàãäûð: “Àèëÿ âÿ ýÿíúëèê” ìÿçìóíëó âÿ ÿáÿäè ñþçëÿðäèð. Äöíéàäà åëÿ áèð íîðìàë àäàì òàïûëìàç êè, áó ìÿôùóìëàð èëÿ áàüëû îëìàñûí... Ùÿð áèð õîø àðçó âÿ èäåàë éîëóíäà îëäóüó êèìè, ñàüëàì àèëÿ óüðóíäà çÿðóðè ìöáàðèçÿíèí äÿ ÷ÿòèíëèêëÿðè âàð... Àèëÿ ãóðìàüà éöíýöë, þòÿðè ÿéëÿíúÿ êèìè áàõàíëàð ùÿìèøÿ éàíûëûð âÿ áó ñÿùâèí àüðûñûíû ÷ÿêèð, ïåøìàí÷ûëûüà, ùÿòòà ôÿëàêÿòÿ äöøöð, þìöð áîéó ùÿñðÿòëÿ êþêñ þòöðöðëÿð. Úàâàíëàð àðàñûíäà, éÿãèí êè, éàä òÿñèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ ìöÿééÿí áèð çöìðÿ ÿìÿëÿ ýÿëèá êè, åâëÿíìÿê èøèíÿ êîñòéóì àëìàã êèìè àñàí, àíè áàõûðëàð... Áàøëûúà ñÿáÿáëÿðäÿí áèðè áóäóð êè, áÿçè ýÿíúëÿð áó èøÿ øöóð, ìÿñóëèééÿò ùèññè èëÿ éàíàøìûðëàð... Áóíà ýþðÿ äÿ “ñåâýèëèì” äåäèêëÿðè àäàìûí õàñèééÿòè, ìÿíëèéè, ÿõëàãû, èíñàíè êåéôèééÿòëÿðè èëÿ ìàðàãëàíìàüà åùòèéàú äóéìóð, ãàøäàí, ýþçäÿí, çàùèðè éàð-éàðàøûãäàí íÿòèúÿ ÷ûõàðûð, ùþêì âåðèðëÿð... Ñåâýè, èíñàí õàðàêòåðèíèí ÿí ïàê âÿ ýþçÿë õöñóñèééÿòëÿðèíäÿí îëàí ìÿùÿááÿò ùÿéàòûíäà éàëíûç ëÿççÿòè, òÿìèíàòû ýþðìÿê äöç îëìàç. ßñë ìÿùÿááÿò éîëóíäà ìÿúáóðèééÿò, ùÿòòà ìÿùðóìèééÿò äÿ âàð, îíó ýþðìÿê, ãÿáóë åòìÿê ëàçûìäûð...” Âàõòèëÿ Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèìëÿ áèð éåðäÿ èøëÿìèø ïðîôåññîð Ôèðèäóí Ùöñåéíîâóí õàòèðÿëÿðèíäÿ ìàðàãëû ìÿãàìëàð ÷îõäóð. Ìöÿëëèô ãåéä åäèð êè, Ìèð Úÿëàë áèð èíñàí, ÿäèá, ìöÿëëèì, àëèì, êàôåäðà ìöäèðè êèìè ùÿìèøÿ, éàøûíûí áöòöí ÷àüëàðûíäà âÿ ùÿð éåðäÿ áó úöð ýþðöíÿí àäàì èäè. Î, ñàäÿëèê, ñÿìèìèëèê, òÿâàçþêàðëûã òèìñàëû áèð àäàì èäè. Àùûëëûüûíäà äà áèð éàçû÷û ìÿñóìëóüó, ïàêëûüû, êþâðÿêëèéè äóéóëóðäó. ßñëèíäÿ, áþéöê éàçû÷û, áþéöê àëèì, óñòàä ìöÿëëèì îëàí, îíó øÿõñÿí òàíûéàíëàðûí äèëèíäÿ “éàõøû êèøè” êèìè àä ãàçàíìûø Ìèð Úÿëàëûí àüçûíäàí “ìÿí éàçû÷ûéàì”, “ìÿí àëèìÿì” ñþçëÿðèíè þìðöíäÿ åøèäÿí îëìàäû. Î, áöòöí ùàëëàðäà àñòà éåðèéÿð, éàâàø äàíûøàð, ñÿñèíèí òîíóíó ãàëäûðìàçäû. Àíúàã àääûìûíû ñÿððàñò àòàð, ñþçö ìÿíàëû, òÿñèðëè îëàðäû. Îíóí ñàäÿëèéè, òÿìêèíè, äþçöìö, çàùèðÿí ëîðó äàíûøûüû, ôèòðÿòÿí õÿëãèëèéè, áöòöí áóíëàðëà éàíàøû, äÿðèíëèéè, úèääèëèéè, ñÿìèìèééÿòè, ñóéóøèðèí àäàì îëìàñû ùàããûíäà ÷îõ øåé äåìÿê îëàð. Èíúÿ òÿáÿññöìö, ìÿíàëû áàõûøëàðû, äóçëó éóìîðó, ñöìöéÿ èøëÿéÿí êÿñÿðëè ñþçö, àéäûí ìÿíòèãè âàðäû. Îáðàçëû äàíûøàð, îáðàçëû éàçàð, àç ñþçëÿ äÿðèí ôèêèð èôàäÿ åòìÿéÿ ÷àëûøàðäû. Éàçû÷ûëûãäàí ýÿëÿí áèð ùÿññàñëûüû, äÿãèãëèéè, ÿí áàøëûúàñû èñÿ, èíúÿ âÿ äÿðèí ìöøàùèäÿ ãàáèëèééÿòè âàðäû. Ìöøàùèäÿ÷èëèéè ëàï ùåéðÿò äîüóðóðäó. Òàíûø êö÷ÿëÿðäÿí êå÷èá ýåäÿíäÿ àéðû-àéðû ìÿøùóð áèíàëàðûí äèâàðëàðûíäà, ãàïûëàðûíäà îëàí õûðäà äåòàëëàðà èøàðÿ åäÿð, äèããÿòè éþíÿëäÿðäè êè, àäàìûí ìàòû-ãóòó ãóðóéàðäû. Ìèð Úÿëàë ö÷öí ÿäÿáèééàò ùàâà âÿ ñó èäè. Ùÿìèøÿ, ùÿð éåðäÿ, áöòöí ñþùáÿòëÿðèíäÿ ÿäÿáèééàòäàí, ñÿíÿòäÿí, áóíëàðûí åëìè òÿùëèëèíäÿí óçàüà ýåòìÿçäè. Íèçàìè, Ôöçóëè, Ìèðçÿ Ôÿòÿëè, Ìèðçÿ Úÿëèë, Ñàáèð, Úàâèä, Ñÿìÿä Âóðüóí êèìè ñÿíÿòêàðëàð ùàããûíäà äàíûøìàãäàí óñàíìàç, äîéìàã áèëìÿçäè. ßäÿáèééàò òàðèõè éàçûëàíëàðûí òàðèõè äåéèë, îõóíàíëàðûí òàðèõèäèð äåéÿðäè. Âÿ þç ñþçëÿðè èëÿ äåñÿê, “êèôëÿíìèø ÿäÿáèééàòû” öçÿ ÷ûõàðûá ìöáàëèüÿëè øÿêèëäÿ òÿðèô åäÿíëÿðè ñåâìÿçäè. ßäÿáèééàòäà ÿí ÷îõ ãèéìÿòëÿíäèðäèéè ùÿãèãÿò, ìöàñèðëèê, õÿëãèëèê, ñàäÿëèê âÿ éûüúàìëûã êèìè ìÿçèééÿòëÿð, àéäûí äèë âÿ öñëóá èäè. Áöòöí ÿñÿðëÿðèíäÿí ÿí ÷îõ èñòÿäèéè, þâëàäëàðû ãÿäÿð ñåâäèéè “Áèð ýÿíúèí ìàíèôåñòè” ðîìàíûíäàí òåç-òåç ñþùáÿò à÷ñà äà, áóíó þç éàçû÷ûëûüûíû ýþçÿ ñîõìàã ö÷öí åëÿìèðäè, ðîìàí æàíðûíäà éûüúàìëûüà ÿìÿë åòìÿê áàõûìûíäàí íöìóíÿ ýþñòÿðèðäè. ßäÿáèééàòäàí úàíëû ùÿéàò ãÿäÿð çþâã àëàí, øåèð âÿ ñÿíÿòäÿí äàíûøìàãäàí äîéìàã áèëìÿéÿí, áÿäèè ÿñÿðëÿðèí, êëàññèê èðñèí íÿøðè âÿ àðäûúûë òÿáëèüèíè áèð àí áåëÿ óíóòìàéàí, ùÿññàñ, òÿëÿáêàð, ãàéüûêåø áèð âÿòÿíäàø îëàí Ìèð Úÿëàë ÿäÿáèééàòøöíàñëàðà ÿäÿáèééàòûìûçûí âÿ äèëèìèçèí ãåéðÿòèíè ÷ÿêìÿéè ùÿìèøÿ òþâñèéÿ åäÿðäè. Ñàáèðäÿí äàùà ÷îõ ìèñàëëàð ÷ÿêÿð, õöñóñèëÿ, “Ôÿùëÿ” øåèðèíäÿí ìèñðàëàð äåìÿéè õîøëàðäû. Ìèðçÿ Úÿëèëäÿí íÿ âàõò ñþùáÿò äöøñÿéäè: “ÕÕ ÿñðäÿ Éàõûí Øÿðãäÿ ùå÷ áèð õàëãûí áåëÿ áþéöê àäàìû îëìàéûá”, - äåéÿð âÿ áó áþéöê ùÿãèãÿòè äÿðê åòìÿéÿíëÿðè äöíéàäàí õÿáÿðñèç ñàéàðäû. Îäóð êè, Ìèðçÿ Úÿëèë éàðàäûúûëûüûíäàí äèññåðòàñèéà ìþâçóëàðû âåðìÿêäÿ ñÿõàâÿòèíè ÿñèðýÿìèðäè. “Úÿëèë Ìÿììÿäãóëóçàäÿ ôèëîñîô éàçû÷ûäûð” ôèêðèíÿ ãàðøû ÷ûõûá “îíóí ñèñòåìè éîõäóð” ñþéëÿéÿíëÿðÿ Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèì èñòåùçà èëÿ äåéÿðäè: “Áÿñ ñèçèí ôÿëñÿôè ñèñòåìèíèç âàð êè, äèïëîìóíóçäà “ ôèëîñîô” éàçäûðûðñûíûç?” Áÿäèè éàðàäûúûëûãäà èñòåäàäûí ýöúöíÿ öñòöíëöê âåðÿí ÿäèá ùÿð éàçû÷ûíû áÿéÿíìÿçäè. Ôöçóëè, Ìèðçÿ Úÿëèë, Ñàáèð, Ëåâ Òîëñòîé, ×åõîâ îíóí÷öí ñÿíÿòêàðëûã ìåéàðû èäè. “Áèç Ìèðçÿ Úÿëèëèí “Ïî÷ò ãóòóñó”íäàí ÷ûõìûøûã” ôèêðè ìÿøùóð èäè. Éàçû÷ûëàð ñèéàùûñûíäà àäàìëàðûí ÷îõëóüó, ÿñë ãÿëÿì ñàùèáëÿðèíèí, éàõøû éàçàíëàðûí àçëûüû îíó äàèì íàðàùàò åäèðäè. Îíà ýþðÿäèð êè, òåçòåç äåéèðäè: “Ãàðäàø, êö÷ÿäÿ êèìè ýþðöðñÿí, ãîëòóüóíäà ïàïêà, äåéèð éàçû÷ûéàì, ùå÷ îõóúóéàì äåéÿí éîõäóð”. Ùÿì ýþðêÿìëè áèð ÿäèá êèìè ÷ûõûø âÿ ñþùáÿòëÿðèíäÿ, ùÿì äÿ ÿäÿáèééàòøöíàñ àëèì êèìè ãèéìÿòëè ìîíîãðàôèéàëàðûíäà, ìÿãàëÿëÿðèíäÿ òàðèõè âÿ ÿäÿáè øÿõñèééÿòëÿðÿ äöçýöí, îáéåêòèâ ãèéìÿò âåðÿí, àüû ãàðàäàí, éàõøûíû ïèñäÿí, ýöúëöíö çÿèôäÿí ñå÷ìÿéè áàúàðàí Ìèð Úÿëàë áàøãàëàðûíäàí äà áóíó òÿëÿá åäÿðìèø. Éàðàäûúûëûüûíû áàøà âóðìóø ùÿð ùàíñû áèð ãÿëÿì ñàùèáè ùàããûíäà ìöáàëèüÿëè ôèêðÿ, ìÿãàëÿ âÿ êèòàá÷àéà ðàñò ýÿëÿíäÿ áóíó öìóìÿí ÿäÿáèééàò âÿ åëì ö÷öí çÿðÿðëè ùàë êèìè ïèñëÿéèðìèø. Éàçûëû áèð úàâàáà èìêàí òàïà áèëìÿéÿíäÿ ùÿìêàðëàðûíà, úàâàí ÿäÿáèééàò÷ûëàðà þç ôèêðèíè øèôàùè îëàðàã, ìàðàãëû áèð ÿäÿáè ìàíåðà èëÿ ÷àòäûðìàã ôöðñÿòèíè ÿëäÿí áóðàõìàçìûø: “Âàëëàù, áó âÿôàò åëÿéÿí áÿçè éàçû÷ûëàðû î ãÿäÿð òÿðèôëÿéèðëÿð, àäàì ëàï ïåøìàí îëóð êè, íèéÿ ìÿí èíäèéÿúÿí ñàü ãàëìûøàì”. Íèçàìèäÿí òóòìóø êå÷ÿí ÿñðèí 70-úè èëëÿðèíÿ ãÿäÿð Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíûí åëÿ êëàññèêè éîõäóð êè, Ìèð Úÿëàë îíóí ÿäÿáè èðñè ùàããûíäà ñàíáàëëû éàçûëàð éàçìàñûí. Ùöñåéí Úàâèä, ßáäöððÿùèì áÿé Ùàãâåðäèéåâ, Íÿðèìàí Íÿðèìàíîâ, Ìÿììÿä Ñÿèä Îðäóáàäè, Ñÿìÿä Âóðüóí, Ìåùäè Ùöñåéí, Ñàáèò Ðÿùìàí, Ñöëåéìàí Ðÿùèìîâ, Ðÿñóë Ðçà âÿ áàøãàëàðûíûí øÿõñèééÿòè, éàðàäûúûëûüû, ùèêìÿòëè ñþçëÿðè ùàããûíäà ìàðàãëû ôèêèðëÿð Ìèð Úÿëàëûí ñþùáÿòëÿðèíè äàùà äà øèðèíëÿøäèðÿð, éàïûøûãëû åäÿðäè. ßäèá ùÿìèøÿ þç ìöÿëëèìè ñàéäûüû áþéöê øàèð âÿ äðàìàòóðã Ùöñåéí Úàâèäëÿ éàõûíëûüûíû, ýþðöø âÿ ñþùáÿòëÿðèíè âàõòàøûðû éàäà ñàëàð âÿ äåéÿðäè: “Úàâèä ïåéüÿìáÿð êèìè àäàì èäè”. Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíè Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèì þç äîüìà åâèíäÿí, îúàüûíäàí àðòûã ñåâèðäè. Éåðè ýÿëäèêúÿ äåéèðäè êè, óíèâåðñèòåò áèçÿ òÿùñèë âåðèá, åëìè äÿðÿúÿ âåðèá, èø âåðèá, àä-ñàíà ÷àòäûðûá, èíäè äÿ óøàãëàðûìûçû, íÿâÿëÿðèìèçè ãîéíóíà àëûá, îíà ýþðÿ äÿ áèçèì ö÷öí ÿí ìöãÿääÿñ éåðäèð. Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòè àáûðëû éåðäèð, îíóí ãåéðÿòèíè áèç ÷ÿêìÿñÿê, êèì ÷ÿêÿúÿê? Ùÿð éåðèíäÿí äóðàíûí éàðàäûúûëûüûíäàí äèïëîì èøè, äèññåðòàñèéà ìþâçóñó âåðèá, óíèâåðñèòåòè ùþðìÿòäÿí ñàëìàéûí. Þçöíöçö ùÿìèøÿ, ùÿð éåðäÿ Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíÿ ëàéèã àäàì êèìè àïàðûí. Åëìäÿ ùå÷ ñÿðèøòÿñè îëìàéàí, áèð òÿñàäöô öçöíäÿí åëì éîëóíà ýÿëèá äöøÿí áàøûáîø, òÿêÿááöðëö àäàìëàðà, ÿéèëÿ-ÿéèëÿ ãàëõûá óúàëìàã èñòÿéÿíëÿðÿ, áöòöí óøàãëàðûíû, ãîùóì-ÿãðÿáàñûíû “àëèìëèê êöðñöñö”íÿ ãàëäûðìàã íèééÿòèíäÿ îëàíëàðà ãàðøû äà àäàìûí éåääè ãàòûíäàí êå÷ÿí êÿñêèí ñþçëÿðè âàðäû. Àíúàã áó ñþçëÿð øÿêÿðÿ ãàòûëìûø àúû äÿðìàí êèìè, øèðèí, äàäëû-äóçëó ýöëöøëÿ èôàäÿ îëóíàðäû. Þçöíö ùÿääÿí àðòûã äàðòàí,åëìè éûüûíúàãëàðäà éåêÿ-éåêÿ äàíûøàí áèð àäàì ùàããûíäà, íåúÿ äåéÿðëÿð, éàüëû áèð ñóàë âåðÿðäè: “Áó, êèìèí êÿìÿðáÿñòÿñèäèð?” Éàõóä: “Ãàðäàø, óøàã àíàäàí îëàíäà, øÿùàäÿòíàìÿñèíÿ éàçñûíëàð “êàíäèäàò íàóê”, âÿññàëàì, îíñóç äà ýåú-òåç ùàìûñû ìöäàôèÿ åäÿúÿê”. Áó ñþçëÿð Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèìèí åëìÿ éåðñèç àõûíà ãàðøû åòèðàçûíûí èôàäÿñè èäè. Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâ ìÿíÿâè úÿùÿòäÿí ñàô, òÿìèç áèð èíñàí èäè. Òàìàù ùèññèíäÿí óçàã, àçà-÷îõà ãàíå îëàí, ýþçö-êþíëö òîõ, ëÿéàãÿòëè áèð çèéàëû èäè. Ñÿìÿä Âóðüóí äà îíó äîñò êèìè ñåâèðäè. Îíóí äÿðèíëèéèíè, ïàêëûüûíû, ùóìàíèñòëèéèíè, èíñàíïÿðâÿðëèéèíè òÿðèôëÿéÿíäÿí ñîíðà çàðàôàòëà äåéÿðäè: “Ìèð Úÿëàë, ñÿíèí áèð áþéöê åéáèí âàð, ñÿí ñëèøêîì ïîðéàäî÷íû àäàìñàí”. Ñÿìÿä Âóðüóí ùàãëû èäè. Ìÿçàðû íóðëà äîëñóí! Ìèð Úÿëàë, ùÿãèãÿòÿí, “ñëèøêîì ïîðéàäî÷íû àäàì” èäè. Åëÿ áóíà ýþðÿ äÿ îíóí ñàâàäû âÿ ìÿíëèéè, ãöðóðó âÿ øÿõñèééÿòè, àëèìëèéè âÿ çèéàëûëûüû õàðèúè þëêÿëÿðèí åëì àäàìëàðûíà, òÿëÿáÿ âÿ äèññåðòàíòëàðûíà äà éàõøû ìÿëóì èäè. Î çàìàíëàð ×åõîñëàâàêèéàäàí ýÿëìèø Òîìàø Ëàíå éàçûðäû: (“ßäÿáèééàò âÿ èíúÿñÿíÿò” ãÿçåòè, 18 ìàé, 1968-úè èë) “Ìÿí 30-úó èëëÿð Àçÿðáàéúàí ðîìàíûíûí èíêèøàôûíû þéðÿíèðÿì. Åëìè ðÿùáÿðèì ïðîôåññîð Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâäèð. Ìèð Úÿëàë ìÿíèì ö÷öí ùÿì ìöÿëëèì, ùÿì àëèì, ùÿì äÿ éàçû÷ûäûð... Ìèð Úÿëàë Ïàøàéåâèí áó èøäÿ åëìè ðÿùáÿðèì îëìàñû ìÿíèì ö÷öí ÷îõ ãèéìÿòëèäèð. Àçÿðáàéúàíäà éàøàäûüûì ìöääÿòäÿ áó ýþçÿë þëêÿíèí ùÿéàòûíà éàõûíäàí áÿëÿä îëìàüûìäà äà Âÿòÿíèíè áþéöê ìÿùÿááÿòëÿ ñåâÿí âÿ ñåâäèðÿí, îðèæèíàë éàðàäûúûëûã ñèìàñûíà ìàëèê îëàí Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèìèí ìÿñëÿùÿòëÿðè ìÿíÿ ùÿìèøÿ êþìÿê åäèð”. Ìèð Úÿëàë ìöÿëëèìèí ìÿñëÿùÿòëÿðè âàõòèëÿ éöçëÿðëÿ àäàìà êþìÿê îëóá. Áó ýöí äÿ îíóí ÿçèç ðóùó ïàê ìÿíÿâèééàò ñàùèáëÿðèíÿ äàéàã îëóð. Áåëÿ ìÿíÿâèééàò ñàùèáëÿðè íÿ ãÿäÿð äöðöñò ÿãèäÿëè, éöêñÿê ÿõëàãè, áþéöê âèúäàíè êåéôèééÿòëÿð éàøàäûðñà, Àëëàùà áèð î ãÿäÿð éàõûí îëóðëàð... Ìèð Úÿëàë Àëëàù àäàìû èäè. Àëëàù îíà ðÿùìÿò åëÿñèí! Ðåéùàí ÌÈÐÇßÇÀÄß 6 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Ùóìàíèòàð Ôîðóì ÿðÿôÿñèíäÿ “Ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàíäà ñîñèàë-èãòèñàäè âÿ ìÿíÿâè èíêèøàôûí ùàðìîíèéàñû” Ìÿëóì îëäóüó êèìè, þëêÿíèí ñîñèàëèãòèñàäè èíêèøàôû îíóí ìÿíÿâè-ìÿäÿíè èíêèøàôûíà ñÿáÿá îëàí ÿñàñ àìèëëÿðäÿí áèðèäèð. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, òàðèõè òÿúðöáÿ ýþñòÿðèð êè, éöêñÿê ìÿíÿâè-ìÿäÿíè èíêèøàô ñÿâèééÿñèíÿ ìàëèê îëàí ùÿð áèð þëêÿäÿ îíóí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû ö÷öí ÿëâåðèøëè çÿìèí éàðàíûð. Ìöàñèð äþâðäÿ ñîñèàë-èãòè- ðóñ, òöðê âÿ ÿðÿá äàäëàðûíûí áèðëÿøìÿñèíè þçöíäÿ ÿêñ åäÿí Àçÿðáàéúàíûí çÿíýèí ìÿòáÿõèäèð. Èêèíúèñè èñÿ, Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ÿâÿçñèç ìóñèãèñèäèð. Ìöñÿëìàí ìÿäÿíèééÿòè ùàêèì îëàí áèð þëêÿäÿ äàäëû âåýåòàðèàí éåìÿêëÿðèí ìöõòÿëèô ÷åøèäèíèí îëìàñû ìàðàã äîüóðóð. Ìÿí ùå÷ âàõò ýþçëÿìÿçäèì êè, Àçÿðáàéúàíûí óúãàð áèð ðàéîíóíäà - Íàôòàëàíäà õöñóñè äàääà ìÿíÿ âåýåòàðèàí éåìÿéè òÿêëèô åòñèíëÿð. Ùóìàíèòàð ôîðóìäà îëàðêÿí ìÿíèì Ñîâåò Èòòèôàãû äþâðöíäÿ Àçÿðáàéúàíûí ÿí ýþçÿë øÿùÿðè îëàí Ýÿíúÿéÿ ñÿôÿð åòìÿê èìêàíûì îëìóøäóð. Ùÿìèí âàõò Ýÿíúÿäÿ ìóëòèêóëòóðàë ìàùèééÿòëè ôåñòèâàë êå÷èðèëèðäè. Îðàäà ìóñèãè÷èëÿð þç ìÿùàðÿòèíè ýþñòÿðèð, åéíè çàìàíäà, êåðàìèê ÿøéàëàðäàí âÿ õàë÷àëàðäàí èáàðÿò ñÿðýè òÿøêèë îëóíìóøäó. Áó ôåñòèâàë ìÿäÿíè ðÿíýàðÿíýëèêëÿ áÿðàáÿð ìöõòÿëèô õàëãëàðûí âÿ äèíè èúìàëàðûí áèðýÿ éàøàìàëàðûíûí áàðèç íöìóíÿñè èäè. Ôåñòèâàë Øÿðã âÿ Ãÿðáèí ìÿðêÿçèíäÿ, ìöõòÿëèô ñèâèëèçàñèéàëàðûí êÿñèøìÿñèíäÿ éåðëÿøÿí áèð þëêÿíèí ìóëòèêóëòóðàëèçìëÿ éàøàäûüûíû âÿ íÿôÿñ àëäûüûíû ýþñòÿðèðäè. Íàôòàëàíäà ãàëàðêÿí ìÿí ìöõòÿëèô äèíëÿðÿ âÿ ìÿäÿíèééÿòëÿðÿ ìÿíñóá îëàí èíñàíëàð àðàñûíäà èäèì. Ìÿí ìöñÿëìàíëàðûí âÿ õðèñòèàíëàðûí áèð éåðäÿ ùàðìîíèéàäà éàøàìàëàðûíû âÿ çÿíýèí Íàôòàëàí íåôòèíäÿí áèð éåðäÿ èñòèôàäÿ åòäèêëÿðèíè ýþðäöì. Îðàäà ìöàëèúÿâè êóðñ àëàí éåýàíÿ ùèíäëè èäèì. Ëàêèí ùÿì èø÷è ïåðñîíàë, ùÿì äÿ ìöàëèúÿéÿ ýÿëÿíëÿð ìÿíèìëÿ õåéëè õîø ðÿôòàð åäèðäèëÿð. Ìÿí ýþðöðÿì êè, Ôðàíñà, Àëìàíèéà, Èíýèëòÿðÿ êèìè Àâðîïà þëêÿëÿðè èììèãðàíòëàðû þçëÿðèíèí êèìëèéèíÿ òÿùäèä ùåñàá åòäèêëÿðè, îíëàðà ãàðøû ÷ûõäûãëàðû çàìàí, Àçÿðáàéúàí äöíéàíû èíàíäûðûð êè, ìóëòèêóëòóðàëèçìÿ øàíñ âåðñèí. Ôîðóìóí à÷ûëûøû çàìàíû Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè úÿíàá Èëùàì ßëèéåâ Þç ÷ûõûøûíäà Ñàíäðî Òåòòè: Áó, åëÿ áèð þëêÿäèð êè, ÷îõ äîüðó îëàðàã ãåéä åòäè àçÿðáàéúàíëûëàð, ëÿçýèëÿð, ðóñëàð, òàëûøëàð êè, Àçÿðáàéúàí ìöñÿëìàíâÿ áàøãàëàðû, åéíè çàìàíäà, ëàðûí ÷îõëóã òÿøêèë åòäèéè ìöñÿëìàíëàð, àøêåíàçè âÿ äàü éÿùóäèëÿðè, äþâëÿò îëìàñûíà áàõìàéàêàòîëèê, îðòîäîêñ âÿ ïðîòåñòàíò õðèñòèàíëàð ðàã, î, áöòöí äöíéà ö÷öí åòíèê âÿ äèíè òîëåðàíòëûüûí íöáÿùàèëÿðëÿ áèð éåðäÿ ãàðøûëûãëû ìóíÿñè êèìè ÷ûõûø åäèð. äþçöìëöëöê øÿðàèòèíäÿ äèíú éàøàéûðëàð Êàìàë Àáäóëëàéåâ: Áó ýöí ùÿì áèçèì þçöìöç, äþâðö áó áàõûìäàí ÿí äÿðèí ïîòåíùÿì äÿ õàðèúè äîñòëàðûìûç Àçÿðáàéñèàë èìêàíëàðûí ùÿì èãòèñàäè, ùÿì äÿ úàíäà ìÿíÿâè èãëèìèí ýöíö-ýöíäÿí ìÿíÿâè ìöñòÿâèëÿðäÿ ðåàëëàøäûðûëäûüû ñàôëàøìàñûíû, èíêèøàôûíû ýþðöð âÿ îíóí äþâðäöð. Ìÿíÿâèééàòûìûç èãòèñàäè èíêîíêðåò ïàðàìåòðëÿðèíäÿí äàíûøà áèëèêèøàôûìûçû óüóðëà ìöøàéèÿò åäèð. Áóðèê. Áÿëè, áó ýöí Àçÿðáàéúàí äÿéèøèð. íó åòèðàô åòìÿìÿê ìöìêöí äåéèë. Øÿùÿðëÿðèìèç, êÿíäëÿðèìèç éåíè-éåíè Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Áóýöíêö “äÿéèðÿçÿìÿòëè òèêèëèëÿðëÿ, êö÷ÿ âÿ õèéàáàíëàðìè ìàñà”ìûçäà õàðèúè ãîíàãëàðûìûç ëà, ìåéäàí âÿ ïàðêëàðëà ýþçÿëëÿøèð, äà èøòèðàê åäèðëÿð. Ýþðÿñÿí óçàã Áðààáàäëàøûð. Ñöðÿòëè èãòèñàäè èíêèøàô ýþç çèëèéàäàí ùèíäëè ïðîôåññîðóí ýþçö èëÿ ãàáàüûíäàäûð. Àììà äÿéèøÿí éàëíûç Àçÿðáàéúàí íåúÿ ýþðöíöð? áóíëàðäûðìû? Ñóäùà Ñâàðíàêàð - Ïàðàèáà Ìÿí ñîí 10 èëäÿ áèð íå÷ÿ äÿôÿ úÿÄþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí ïðîôåññîðó íàá Ïðåçèäåíòèí âÿêèëè îëàðàã þëêÿìè(Áðàçèëèéà): 2006-úû èëäÿ Áàêûäà çèí ÿí óúãàð êÿíäëÿðèíÿ ýåòìèø, Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíäÿ êå÷èðèëÿí ùÿìêàðëàðûìëà áèð éåðäÿ àäè èíñàíëàðÌöãàéèñÿëè ßäÿáèééàò êîíôðàíñûíäàëà, çèéàëûëàðëà ýþðöøìöøÿì. Òÿõìèêû ìÿíèì èëê èøòèðàêûìäàí ñîíðà ìÿí íÿí 10 èë ÿââÿëè, ìöñòÿãèëëèéèí ñöðÿò Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíèí âÿ Ìöéûüìàüà áàøëàäûüû âàõòû ùàìûìûç ãàéèñÿëè ßäÿáèééàò Àññîñèàñèéàñûíûí éàõøû õàòûðëàéûðûã. Áó êÿíäëÿðäÿ ýþáèð ìÿíÿâè ùèññÿñè îëäóì. Î âàõòäàí ðöøëÿð çàìàíû úàìààò áèçè, äåìÿê áÿðè ìÿí Àçÿðáàéúàíà áèð íå÷ÿ äÿôÿ îëàð êè, ùÿð éåðäÿ åéíè úöð ãàðøûëàéûðñÿôÿð åòìèøÿì. 2013-úö èëèí îêòéàáð äû: “Ýÿëìèñèíèç, õîø ýÿëìèñèíèç, àìàéûíäà êå÷èðèëÿí Áàêû Áåéíÿëõàëã Ôîìà áèçèì ùå÷ áèð âÿêèëÿ åùòèéàúûìûç ðóìóíäà ìóëòèêóëòóðàëèçì ìÿñÿëÿëÿðè éîõäóð, áèçèì îíñóç äà áèð íàìèçÿäèöçðÿ òÿøêèë îëóíìóø “äÿéèðìè ìàìèç âàð, î äà Èëùàì ßëèéåâäèð”. Èíñàíñà”äà èøòèðàê åòäèì. Íÿçÿðÿ ÷àðïàí ëàðûí ñÿìèìèééÿòè âÿ ýÿëÿúÿéÿ öìèäÀçÿðáàéúàí ãîíàãïÿðâÿðëèéè, ñöðÿòëÿ ëÿðè ñîí äÿðÿúÿ òÿñèðåäèúè èäè. Áóíóíèíêèøàô åäÿí Áàêû, îíóí ìöõòÿëèô èðãëà éàíàøû, áó ñþùáÿòëÿð çàìàíû áèç ëÿðèí, äèíëÿðèí âÿ ìèëëÿòëÿðèí íöìàéÿíâÿêèëëÿð ñàäÿ èíñàíëàðûí íÿ àðçó åòäÿëÿðèíäÿí èáàðÿò îëàí ÿùàëèñè ìÿíèì äèêëÿðèíè, íÿéÿ åùòèéàúëàðû îëäóüóíó åëÿ èëê ñÿôÿðäÿí äèããÿòèìè úÿëá åòäè. þéðÿíìÿê èñòÿéèðäèê. Áèçèì ñóàëûìûßââÿëêè ñÿôÿðëÿðèìëÿ ìöãàéèñÿäÿ çûí ìöãàáèëèíäÿ, ÿëáÿòòÿ êè, àðçóëàð, 2013-úö èëäÿ Ùóìàíèòàð Ôîðóì çàíèééÿòëÿð äèëÿ ýÿëèðäè, õàùèøëÿð åäèëèðäè. ìàíû ìÿí Àçÿðáàéúàíäà áèð ãÿäÿð Éàõøû õàòûðëàéûðàì, 10 ÿââÿë ÿí óúãàð ÷îõ ãàëäûì âÿ Àçÿðáàéúàíûí áèð íå÷ÿ êÿíäëÿðäÿ, áþéöê ðàéîí ìÿðêÿçëÿðèíðåýèîíëàðûíà ñÿôÿð åäÿ áèëäèì. Áó, äÿ åäèëÿí õàùèøëÿðèí, äåìÿê îëàð êè, ìÿíÿ ñàäÿ àçÿðáàéúàíëûëàðëà ýþðöø100 ôàèçè øÿõñè õàùèøëÿð îëóðäó. Êèìèìÿê èìêàíû âåðäè âÿ ìÿí îíëàðäà þç íèí õàùèøè þâëàäûíûí ïðîáëåìè èëÿ, êèÿíÿíÿëÿðèíè âÿ ìÿäÿíèééÿòëÿðèíè ãîìèíèíêè åâèíèí òÿìèðè èëÿ, êèìèíèíêè äÿ ðóìàãëàðû èëÿ áÿðàáÿð äèýÿð ìÿäÿíèéèø òÿìèíàòû èëÿ áàüëû èäè. éÿòëÿðÿ ìöíàñèáÿòäÿ äþçöìëöëöéö Áó éàõûíëàðäà Äþâëÿò ìöøàâèðëèéè ùèññ åòäèì. Ìÿíèì äèýÿð ìóëòèêóëòóðàë õèäìÿòèíèí ôÿàëèééÿòÿ áàøëàìàñû èëÿ úÿìèééÿòëÿðëÿ òàíûøëûüûì ìÿíÿ Àçÿðÿëàãÿäàð ìÿí éåíÿ äÿ Àçÿðáàéúàáàéúàí õàëãûíà, îíóí ìóëòèêóëòóðàë íûí ìöõòÿëèô áþëýÿëÿðèíäÿ - ñÿðùÿä âÿ áèð úÿìèééÿò îëìàñûíà ìöãàéèñÿëè äàü êÿíäëÿðèíäÿ, ðàéîíëàðäà, áþéöê ïåðñïåêòèâäÿí éàíàøìà èìêàíû âåðøÿùÿðëÿðäÿ îëäóì. Ìÿñúèäëÿðäÿ, êèëäè. Ìÿí äèýÿðëÿðèëÿ éàíàøû, èêè àñïåêñÿëÿðäÿ, ñèíàãîã âÿ ìÿáÿäëÿðäÿ äèí òè õöñóñè ãåéä åòìÿê èñòÿéèðÿì. Èëê àäàìëàðû èëÿ ýþðöøäöì. Ðàéîí ìÿðáàõûøäà áó àñïåêòëÿð î ãÿäÿð äÿ âàêÿçëÿðèíäÿ, óúãàð êÿíä ìÿêòÿáëÿðèíúèá ýþðöíìöð. Ëàêèí îíëàð ìóëòèêóëòóäÿ çèéàëûëàðëà ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàððàë ðóùóí Àçÿðáàéúàí õàëãûíäà äÿðèí äûì. Éåíÿ äÿ ñàäÿ èíñàíëàðäàí îíêþê ñàëäûüûíû ýþñòÿðèð. Áèðèíúè àñïåêò ëàðûí åùòèéàúëàðû, àðçóëàðû áàðÿäÿ ñî- ÿñàñÿí Àçÿðáàéúàí 144 þëêÿ àðàñûíäà 38-úè ñûðàäàäûð. Áÿñ áó ðÿãÿìëÿðèí àðõàñûíäà íÿ äóðóð? Þëêÿìèçäÿ ìöøàùèäÿ îëóíàí èãòèñàäè ñû÷ðàéûøûí ñÿáÿáëÿðè íÿäèð? Áó ñû÷ðàéûø, áèçèì áÿäõàùëàðûìûçûí äåäèéè êèìè, äîüðóäàíìû þëêÿìèçèí éàëíûç íåôò, òÿáèè ãàç âÿ äèýÿð òÿáèè ñÿðâÿòëÿðè èëÿ áàüëûäûð? Î, þç-þçëöéöíäÿ áàø âåðèð, éîõñà úèääè âÿ èäàðÿ åäèëÿí ìÿíÿâè ñû÷ðàéûøëà áÿðàáÿð þçöíö ýþñòÿðèð?! Êàìàë Àáäóëëàéåâ: Êàìàë Àáäóëëàéåâ - ÀÌÅÀ-íûí ùÿÀçÿðáàéúàí áó ýöí ãèãè öçâö, Ìèëëÿòëÿðàþç ìóëòèêóëòóðàë ðàñû, ìóëòèêóëòóðàòÿùëöêÿñèçëèéèíè áèð ëèçì âÿ äèíè ìÿñÿëÿñèñòåìÿ äþíöøäöðöá ëÿð öçðÿ Äþâëÿò Ìöøàâèðè (Àçÿðáàéúàí): áóíóí úèääè, ìàñà” ö÷öí ìÿñóëèééÿòëè âÿ þíÿìëè “Äÿéèðìè ñå÷èëìèø ìþâçó ÷îõ äþíÿìèíè éàøàéûð þíÿìëèäèð. Ñèéàñè-èãòèñàäè èíêèøàôûí ñû÷ðàéûøëû õàðàêòåðè áÿçÿí áèçèì äèããÿòèñàäè èíêèøàô ñÿâèééÿñèíÿ ýþðÿ ðåýèîíóí ìèçè ìÿíÿâè-ìÿäÿíè, ìóëòèêóëòóðàë ëèäåð äþâëÿòèíÿ, èãòèñàäè èíêèøàô òåìïëÿðè- èñòèãàìÿòäÿêè ðåàë óüóðëàðäàí éàéûííÿ ýþðÿ èñÿ äöíéàíûí ëèäåð äþâëÿòèíÿ ÷åâ- äûðà áèëèð, àììà áåëÿ áèð ìöääÿàíû ðèëìèø Àçÿðáàéúàíäà åéíè çàìàíäà ñòà- èëêèí ïîñòóëàò êèìè ýþòöðìÿê ëàçûìäûð áèë ìÿíÿâè ñû÷ðàéûø ìöøàùèäÿ îëóíìàã- êè, ùå÷ áèð èãòèñàäè ñû÷ðàéûø ìÿíÿâè äàäûð. Þëêÿìèçèí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû- ñû÷ðàéûøäàí òÿúðèä îëóíìóø øÿêèëäÿ áàø âåðÿ áèëìÿç. Âÿ ÿêñèíÿ, èãòèñàäè íà ãûñãàíúëûãëà éàíàøàíëàð îíóí áó ñà- ñû÷ðàéûø îëìàéàí éåðäÿ äÿ ìÿíÿâè ùÿäÿ ÿëäÿ åòäèéè íàèëèééÿòëÿðäÿ ìÿíÿâè áöòþâëöê àõòàðìàã ÿáÿñäèð. Áóíëàð ôàêòîðóí, õàëãûìûçûí éöêñÿê ìÿíÿâè-ìÿ- áèð-áèðèíè ùÿìàùÿíý øÿêèëäÿ òàìàìäÿíè äÿéÿðëÿðèíèí ðîëóíó ýþðìöðëÿð âÿ ëàéàíäà, áàõ, î çàìàí ÿñë ñîñèàë óüóðäàí äàíûøìàã ìöìêöí îëóð. éàõóä ýþðìÿê èñòÿìèðëÿð. Îíëàð ÀçÿðÀçÿðáàéúàí òàðèõÿí ìÿíÿâè áöáàéúàíäàêû ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû éàë- òþâëöê ìåéàðëàðûíûí ôîðìàëàøäûüû âÿ íûç îíóí çÿíýèí êàðáîùèäðîýåí ðåñóðñ- òÿíòÿíÿ ÷àëäûüû áèð ìÿêàíäûð. ßëáÿòòÿ ëàðû èëÿ ÿëàãÿëÿíäèðèðëÿð âÿ áó èíêèøàôäà êè, ùÿð äþâðöí êîíêðåò “àá-ùàâà”ñû ìÿíÿâè ôàêòîðóí ðîëóíó èíêàð åäèðëÿð. ôîíóíäà ìÿíÿâè ïîòåíñèàë þçöíö ìöõòÿëèô äÿðÿúÿ âÿ ôîðìàäà ýþñòÿðèð. Áó ùÿãèãÿòÿíìè áåëÿäèð? Èãòèñàäè èíêèøàô Ìÿëóì ïðîáëåìëÿðèí àéàãëàðûìûçäàí ùÿð øåéäÿí òÿúðèä îëóíìóø øÿêèëäÿ, áèð ïóäëóã äàøëàð êèìè àñûëìàñûíà áàõìàéàðàã, éàøàäûüûìûç ìöñòÿãèëëèê íþâ, “âàêóóìäà” áàø âåðÿ áèëÿðìè? Éåðëè âÿ õàðèúè åêñïåðòëÿðèí èøòèðàêû èëÿ “Ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàíäà ñîñèàë-èãòèñàäè âÿ ìÿíÿâè èíêèøàôûí ùàðìîíèéàñû” ìþâçóñóíäà òÿøêèë îëóíàí “äÿéèðìè ìàñà”äà áó ñóàëëàðà úàâàá àõòàðûëûð âÿ Àçÿðáàéúàíûí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû èëÿ ìÿíÿâè èíêèøàôû àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿò ìöçàêèðÿ îëóíóð. Åòèáàð Íÿúÿôîâ - ïðîôåññîð, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìèëëÿòëÿðàðàñû, ìóëòèêóëòóðàëèçì âÿ äèíè ìÿñÿëÿëÿð öçðÿ Äþâëÿò Ìöøàâèðè Õèäìÿòèíèí áàø ìÿñëÿùÿò÷èñè (Àçÿðáàéúàí): Àçÿðáàéúàíûí ìöñòÿãèëëèê äþíÿìèíäÿ þëêÿíèí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàô ìÿðùÿëÿñèíÿ äàõèë îëìàñû Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí àäû èëÿ áàüëûäûð. Îíóí ðÿùáÿðëèéè èëÿ þëêÿìèçäÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñîñèàë-èãòèñàäè èñëàùàòëàð Àçÿðáàéúàíû ãûñà ìöääÿò ÿðçèíäÿ ðåýèîíóí ëèäåð äþâëÿòèíÿ ÷åâèðäè. Éåíè òàðèõè øÿðàèòäÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí ìöÿééÿí åòäèéè äàõèëè âÿ õàðèúè ñèéàñÿòè óüóðëà ùÿéàòà êå÷èðÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Àçÿðáàéúàíäà áöòöí ñàùÿëÿðäÿ ÿëäÿ åäèëìèø íàèëèééÿòëÿðè éöêñÿêëèêëÿðÿ óúàëòäû. 2003-úö èëäÿí áÿðè þëêÿíèí áöòöí ìàêðîèãòèñàäè èíêèøàô ýþñòÿðèúèëÿðèíäÿ ñöðÿòëè èðÿëèëÿéèø ìöøàùèäÿ îëóíóð. Þç èãòèñàäè èíêèøàô òåìïèíÿ ýþðÿ Àçÿðáàéúàí íÿèíêè ðåýèîíóí, äöíéàíûí ëèäåð äþâëÿòèíÿ ÷åâðèëìèøäèð. Öìóìäàõèëè ìÿùñóë 3,4 äÿôÿ, èãòèñàäèééàòûí ãåéðè- íåôò ñåêòîðó 2,6 äÿôÿ, ÿùàëèíèí áöäúÿ ýÿëèðëÿðè 16 äÿôÿ àðòìûø, þëêÿéÿ ãîéóëàí ñÿðìàéÿíèí ùÿúìè 170 ìëðä ÀÁØ äîëëàðûíäàí àðòûã îëìóøäóð. 10 èë ÿðçèíäÿ èãòèñàäè ñàùÿäÿ ÿëäÿ îëóíàí óüóðëàð íÿòèúÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí Äöíéà Áàíêûíûí ðåéòèíãèíäÿ àøàüû ýÿëèðëè þëêÿëÿð ãðóïóíäàí éóõàðû îðòà ýÿëèðëè þëêÿëÿð ãðóïóíà àäëàìûøäûð. Ñþçñöç êè, Àçÿðáàéúàíûí èãòèñàäè ñàùÿäÿêè áó íàèëèééÿòëÿðè þëêÿ ÿùàëèñèíèí ùÿéàò ñÿâèééÿñèíèí ÿùÿìèééÿòëè äÿðÿúÿäÿ éàõøûëàøìàñûíà ñÿáÿá îëìóøäóð. Ñîí 10 èëäÿ éîõñóëëóüóí ñÿâèééÿñè 49 ôàèçäÿí 5,3 ôàèçÿ, èøñèçëèê èñÿ 5 ôàèçÿ äöøìöøäöð, ÿùàëèíèí ýÿëèðè 6,5 äÿôÿ àðòìûøäûð. Ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Àçÿðáàéúàíûí áó óüóðëàðû áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð âÿ íöôóçëó ðåéòèíã àýåíòëèêëÿðè òÿðÿôèíäÿí äÿ éöêñÿê ãèéìÿòëÿíäèðèëèð. Ìÿñÿëÿí, Äöíéà Èãòèñàäè Ôîðóìóíóí 2014-2015-úè èë öçðÿ Ãëîáàë Ðÿãàáÿòëèëèê Ùåñàáàòûíà ðóøäóì. Éåíÿ äÿ õàùèøëÿð îëäó. Áèëèðñèíèçìè, áó äÿôÿ, äåìÿê îëàð êè, áöòöí õàùèøëÿð èúòèìàè õàðàêòåðëè èäè. Ùå÷ êèì þç øÿõñè ìÿíàôåéè èëÿ áàüëû õàùèø åòìèðäè. Ñþéëÿíÿí ôèêèðëÿð, àðçóëàð ìÿêòÿáëÿ âÿ òÿäðèñëÿ, ýÿíúëÿðèìèçèí, éåíèéåòìÿëÿðèìèçèí òÿðáèéÿñè âÿ ìÿíÿâè áîéàðòûìû èëÿ, òåëåâèçèéà âÿ ìÿòáóàòëà, éîëëàð âÿ àáàäëûã èøëÿðè èëÿ, þëêÿìèçèí äàõèëè âÿ õàðèúè ñèéàñÿòè èëÿ, Àçÿðáàéúàíûí èíêèøàôû ôîíóíäà ëÿéàãÿòëè âÿòÿíäàø úÿìèééÿòè éàðàòìàãëà áàüëû èäè. Áàõ, áóäóð Àçÿðáàéúàíûí ùÿìàùÿíý èíêèøàôûíûí áàðèç òÿçàùöðö. Èíñàíëàð àðòûã èúòèìàè ìÿíàôåíè øÿõñè ìÿíàôåäÿí èðÿëè ÷ûõàðà áèëèðëÿð. Áó ýöí òÿêúÿ øÿùÿðëÿðèìèç, éîëëàðûìûç, ïàðêëàðûìûç äÿéèøìèð. Áó ýöí áèçèì èíñàíëàðûìûç äàõèëÿí äÿéèøèð âÿ áó äÿéèøìÿ, áó ìÿíÿâè òÿêìèëëÿøìÿ, ÿëáÿòòÿ êè, èãòèñàäè ñû÷ðàéûøû óüóðëà ìöøàéèÿò åäèð. Áó, áèçèì ñþùáÿòèìèçèí ÿí âàúèá ìÿãàìûäûð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Àçÿðáàéúàíûí ìÿíÿâè èíêèøàôûíûí ÿí ÿñàñ èñòèãàìÿòëÿðèíäÿí áèðè îëàí ìóëòèêóëòóðàëèçìè äþâëÿò ñèéàñÿòè êèìè ãåéä åäèð. Áó, ùÿãèãÿòÿí, áåëÿäèð. Ìóëòèêóëòóðàëèçìèí ñèéàñè áàíèñè îëàí, îíóí ìöõòÿëèô ìöääÿàëàðûíû ùöãóãè ñÿíÿä âÿ ñÿðÿíúàìëàðäà òÿñäèã åäÿí Óëó þíäÿð Àçÿðáàéúàíûí ìÿíÿâè çÿíýèíëèéèíè áóðàäàêû õàëãëàðûí, ìÿäÿíèééÿòëÿðèí, äèëëÿðèí áèð-áèðè èëÿ ãàéíàéûá-ãàðûøìàñûíäà, ÷è÷ÿêëÿíèá èíêèøàô åòìÿñèíäÿ ýþðöðäö. Áó ýöí áó õÿòò Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ðÿùáÿðè òÿðÿôèíäÿí óüóðëà äàâàì åòäèðèëèð. Ìÿíÿâè çÿíýèíëÿøìÿíèí ÿí ìöõòÿëèô ïàðàìåòðëÿðè Àçÿðáàéúàíäà à÷ûã-àøêàð ýþðöíöð. Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Þëêÿìèçäÿêè ìóëòèêóëòóðàë ÿùâàëûí òàðèõÿí ìþùêÿì êþêëÿðè âàð. Åëìè øÿêèëäÿ áóíóí þéðÿíèëèá òÿøâèã åäèëìÿñè ÷îõ âàúèáäèð âÿ áó õÿòòèí ìÿíòèãè íÿòèúÿñè êèìè Ïàîëî Äåë Áèàíêî: Ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàí þç èíòèáàùûíû éàøàéûð úÿíàá Ïðåçèäåíòèí Ñÿðÿíúàìû èëÿ áó éàõûíëàðäà éàðàäûëàí Áàêû Áåéíÿëõàëã Ìóëòèêóëòóðàëèçì Ìÿðêÿçè áóíà éàõøû ñöáóòäóð. Êàìàë Àáäóëëàéåâ: Òàìàìèëÿ äîüðóäóð. Áóíóíëà áàüëû ìÿí ñèçÿ áèð ÿùâàëàò äàíûøìàã èñòÿéèðÿì. Åëÿ áèëèðÿì êè, ìóëòèêóëòóðàëèçì ñàùÿñèíäÿ ÷îõëó ñàéäà àïàðûëàúàã åëìè òÿäãèãëÿðëÿ éàíàøû, áó ïàðëàã ÿéàíè ìèñàë þëêÿìèçèí ìóëòèêóëòóðàë àá-ùàâàñûíû ýþçÿë øÿêèëäÿ íöìàéèø åòäèðèð. Àçÿðáàéúàíäàêû ñèíàãîãëàðûí áèðèíäÿ ìÿí áèð ðàââèíëÿ ýþðöøöá òàíûø îëäóì. Î ìÿíÿ þç ñèíàãîãóíäàí âÿ äèíäàøëàðûíäàí ñþùáÿò à÷äû. Âÿ þçö áàðÿäÿ áåëÿ áèð ÿùâàëàò äàíûøäû. Òÿõìèíÿí 8-9 èë áóíäàí ÿââÿë ðàââèí éàøàéûá ÷àëûøäûüû Àâðîïà þëêÿëÿðèíèí áèðèíäÿí Áàêû ñèíàãîãóíäà èøëÿìÿéÿ òÿéèíàò àëûð. Áó õÿáÿðè àëàí ðàââèí ÿñë ôàúèÿ éàøàéûð. Íÿ îëàúàã, íåúÿ îëàúàã, ìÿí áèð ìöñÿëìàí þëêÿñèíäÿ íåúÿ éàøàéàúàüàì, îðäà, î óçàã âÿ íàáÿëÿä Áàêûäà ìÿíè ùàíñû èçòèðàáëàð âÿ ìÿùðóìèééÿòëÿð ýþçëÿéèð?! Áó òÿðÿääöä âÿ ÿçàáëû øöáùÿëÿðëÿ ðàââèí þç ðÿùáÿðëèéèíÿ ìöðàúèÿò åäèð âÿ éàëâàðûð êè, îíó Áàêûéà ýþíäÿðìÿñèíëÿð. Ðàââèíÿ àúûìûðëàð âÿ îíó Áàêûéà ýþíäÿðèðëÿð. Ðàââèí Áàêûéà ýÿëèð. Áó äåäèêëÿðèì 3 ùèññÿëè ÿùâàëàòûí áèðèíúè ùèññÿñèäèð. 2-úè ùèññÿ - îíóí Àçÿðáàéúàíäà éàøàéûá ÷àëûøäûüû ñèíàãîãëàðûí áèðèíäÿ êå÷èðäèéè èëëÿð áàðÿäÿ áèð ñþç äåìÿéÿúÿéÿì, ÷öíêè ñèç áèð àçäàí áóíó þçöíöç òÿñÿââöð åäÿ áèëÿúÿêñèíèç. ßùâàëàòûí ñîí 3-úö ùèññÿñè èñÿ áóíäàí èáàðÿòäèð: áó ýöí ðàââèí Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøû îëìàã ö÷öí äþâëÿò ñòðóêòóðëàðûíà ìöðàúèÿò åäèá. Íÿäèð áó?! Áó, àçÿðáàéúàíëû ìÿíÿâèééàòûíûí áóýöíêö òÿçàùöðö, ÿñë Àçÿðáàéúàí ìóëòèêóëòóðàëèçìèíèí ôÿàëèééÿòäÿ îëàí êîíêðåò ýþðöíòöñöäöð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ äÿôÿëÿðëÿ ãåéä åäèá êè, áó ýöí Àçÿðáàéúàíûí ãàðøûñûíäà äóðàí âÿçèôÿ íåôò ôàêòîðóíó èíñàí êàïèòàëûíà ÷åâèðìÿêäèð. Áó ñþçëÿðèí äÿðèí ïîòåíñèàë ìÿíàñû âàð. Àçÿðáàéúàí íåôòè áó ýöí òÿêúÿ Àçÿð- çèäåíòè, ÓÍÅÑÚÎ-íóí âÿ ÈÑÅÑÚÎíóí õîøìÿðàìëû ñÿôèðè, ìèëëÿò âÿêèëè Ìåùðèáàí õàíûì ßëèéåâàíûí ðîëó ãåéä åäèëìÿëèäèð. Äöíéà Áàíêû, ÁÌÒ òÿðÿôèíäÿí äÿðú åäèëìèø ðÿñìè ùåñàáàòëàðäà úÿìèééÿòäÿ ñîñèàë ÿäàëÿòèí ýþñòÿðèúèñè êèìè ãÿáóë åäèëÿí êâèíòèë ÿìñàëûíà ýþðÿ þëêÿìèç Éóíàíûñòàí, ÀÁØ, Èñâå÷ðÿ, Èñïàíèéà, Èòàëèéà, Èñðàèë âÿ áèð ñûðà äèýÿð ëèäåð êèìè ãÿáóë îëóíàí äþâëÿòëÿðè þíëÿéèá. Äåìÿëè, ñþùáÿòèìèçèí ìþâçóñó áèð äàùà þçöíö äîüðóëäóð. Èãòèñàäè ýþñòÿðèúèëÿð ìÿíÿâè Óðõàí ßëÿêáÿðîâ: Ñòðàòåæè þíÿì ýþñòÿðèúèëÿðëÿ áÿðàáÿð èíêèøàô åäèð. äàøûéàí, òöêÿíìÿéÿí âÿ äàèì Ïàîëî Äåë Áèàíòÿêìèëëÿøÿí òÿáèè ñÿðâÿòëÿð êî - ìåìàð, Ðîìóàðàñûíäà ÿí áþéöê ÿùÿìèééÿòÿ àëäî Äåë Áèàíêî ìàëèê îëàí èíñàí ïîòåíñèàëû Ôîíäóíóí ïðåçèùÿð çàìàí èíêèøàôûí ùÿëëåäèúè äåíòè (Èòàëèéà): Ìÿíàìèëè êèìè ÷ûõûø åäèá âÿ åòìÿêäÿäèð äÿí ÿââÿë ÷ûõûø åäÿíëÿðèí Àçÿðáàéúàíûí èñòÿð ñîñèàë-èãòèëåëÿðèí ùàëûíà äàùà ùÿññàñûã. Äöíéàñàäè, èñòÿðñÿ äÿ ìÿíÿâè èíêèøàôäà ÿëéà äàùà à÷ûüûã. Áÿøÿðè èäåéàëàðû, äÿäÿ åòäèéè íàèëèééÿòëÿð ùàããûíäà ñþéëÿéÿðëÿðè äàùà àäåêâàò âÿ äîüìà øÿêèëäèêëÿðèíè áó ýöí áöòöí äöíéàäà åòèðàô äÿ ãÿáóë åäèðèê. ßí âàúèáè èñÿ îäóð êè, åäèðëÿð. Ìÿí Àçÿðáàéúàíäà 11 äÿôÿ áó ìÿíÿâè õÿòëÿð èíêèøàô ðåæèìèíäÿäèð. îëìóøàì. Âÿ ùÿð ýÿëèøèìäÿ áóðàäà Óðõàí ßëÿêáÿðîâ - ÀÌÅÀ-íûí áþéöê èíêèøàôûí, äÿéèøèêëèêëÿðèí áàø ùÿãèãè öçâö, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáâåðìÿñèíè ìöøàùèäÿ åäèðÿì. Áó äÿëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Äþâëÿò éèøèêëèêëÿð þëêÿíèçèí ñîñèàë-èãòèñàäè èíÈäàðÿ÷èëèê Àêàäåìèéàñûíûí ðåêòîðó êèøàôû èëÿ éàíàøû, îíóí ìÿäÿíè-ìÿíÿ(Àçÿðáàéúàí): Êàìàë ìöÿëëèì Ïðåçèâè èíêèøàôûíäà äà ÿêñ îëóíóð. Ìÿí äåíò Èëùàì ßëèéåâèí íåôò ôàêòîðóíóí Àçÿðáàéúàíûí ìÿäÿíè-ìÿíÿâè èíêèèíñàí êàïèòàëûíà ÷åâðèëìÿñè èëÿ áàüëû øàôû äåäèêäÿ, èëê íþâáÿäÿ, þëêÿ ðÿù÷îõ äÿéÿðëè, ìöàñèð äþâðäÿ þëêÿìèçèí áÿðëèéèíèí äöíéà ÿùÿìèééÿòëè ìÿäÿñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû ö÷öí áþéöê íèééÿò ñàùÿñèíäÿ êå÷èðèëÿí òÿäáèðëÿðäÿ ïðàêòèêè ÿùÿìèééÿò äàøûéàí ôèêðèíÿ òîôÿàë èøòèðàê åòìÿñèíè, ùÿì÷èíèí, áåëÿ õóíäó. Íåôò ôàêòîðóíóí èíñàí êàïèòàòÿäáèðëÿðÿ ëÿéàãÿòëÿ åâ ñàùèáëèéè åòìÿëûíà ÷åâðèëìÿñè èíñàí ïîòåíñèàëûíûí ñèíè íÿçÿðäÿ òóòóðàì. Áöòöí áóíëàð èíêèøàôûíà ñÿáÿá îëóð. Ñòðàòåæè þíÿì ìÿíÿ áåëÿ áèð ôèêðè èðÿëè ñöðìÿéÿ ÿñàñ äàøûéàí, òöêÿíìÿéÿí âÿ äàèì òÿêâåðèð - ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàí þç ìèëëÿøÿí òÿáèè ñÿðâÿòëÿð àðàñûíäà ÿí èíòèáàùûíû éàøàéûð. áþéöê ÿùÿìèééÿòÿ ìàëèê îëàí èíñàí Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Úÿíàá Äåë Áèïîòåíñèàëû èñÿ ùÿð çàìàí èíêèøàôûí ùÿëëåäèúè àìèëè êèìè ÷ûõûø åäèá âÿ åòìÿêäÿäèð. Ñîí çàìàíëàð þëêÿëÿÀðéå Ãóò: ðèí èíêèøàôûíûí, ÿùàëèíèí ùÿéàò ñÿâèééÿñè âÿ ðèôàùûíûí áèëèê âÿ áàúàÀçÿðáàéúàí ðûãëàðäàí àñûëû îëìàñû èíñàí àìèëèñèâèëèçàñèéàëàðàðàñû íèí âàúèáëèéèíè áèð äàùà þí ñûðàéà äèàëîãóí ÿñë ÷ûõàðûá. íöìóíÿñèäèð Âàõòèëÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ èíñàí ïîòåíñèàëûíû áöòöí ñàùÿëÿðäÿ âÿ ùÿð çàìàí èíêèøàôûí àïàðûúû ëîêîìîòèâè, ìÿðêÿçè âÿ àíêîíóí äà, äèýÿð ùÿìêàðëàðûí äà ùÿëëåäèúè àìèëè êèìè ìöÿééÿíëÿøäèðèá. äåäèêëÿðèíÿ ãöââÿ êèìè ãÿòè øÿêèëäÿ Ìöñòÿãèëëèê ãàçàíìûø Àçÿðáàéúàí äåìÿê îëàð êè, þëêÿìèçäÿ ìöøàùèäÿ Ðåñïóáëèêàñûíäà ìöàñèð àíëàìäà îëóíàí èíêèøàô ñèéàñè, èãòèñàäè âÿ ñîèíñàí èíêèøàôû èëÿ áàüëû âÿçèééÿòèí ôàñèàë ñàùÿëÿðëÿ ìÿùäóäëàøìûð. Î, ñèëÿñèç ìîíèòîðèíãèíèí àïàðûëìàñû, ùÿì÷èíèí, ìÿíÿâè äèð÷ÿëèøëÿ ìöøàéèòÿùëèë âÿ ãèéìÿòëÿíäèðìÿëÿð ÿñàñûíäà ÿò îëóíóð. Áó ìÿíÿâè äèð÷ÿëèø þëêÿìèèíñàí èíêèøàôû ïðîñåñèíèí èäàðÿ åäèëçèí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíû ìöøàéèìÿñè èëê äÿôÿ Öìóììèëëè ëèäåðèí òÿÿò åòìÿêëÿ áÿðàáÿð îíóí ìöùöì áèð øÿááöñö èëÿ ýåð÷ÿêëÿøäèðèëìèøäèð. ñÿáÿáè êèìè ÷ûõûø åäèð. ÁÌÒ-íèí Àçÿðáàéúàíäà èíñàí èíêèÁó ìÿíÿâè äèð÷ÿëèø õàëãûìûçûí øàôûíà àèä èëê ìèëëè ùåñàáàòû 1995-úè ìÿíÿâè-ìÿäÿíè äÿéÿðëÿðèíèí ðåàëëàøèëäÿ äÿðú åäèëìèøäèð. Îíóí þëêÿ èúòèìàñûíäà þçöíö áöðóçÿ âåðèð. Áó äÿìàèééÿòè âÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðà éÿðëÿð ñûðàñûíäà òîðïàüûíà, õàëãûíà, òÿãäèìàòû Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð âàëèäåéíëÿðèíÿ, àèëÿñèíÿ áàüëûëûã, ãîßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí øÿõñÿí ùÿéàòà êåíàãïÿðâÿðëèê, áþéöêëÿðÿ ùþðìÿò, ÷èðèëìèøäèð. Ãåéä åäèëìÿëèäèð êè, èíìÿðùÿìÿò, ÿäàëÿò, þçöíÿ ðÿâà áèëñàí ïîòåíñèàëûíûí ôîðìàëàøìàñûíûí ìÿäèéèíè áàøãàñûíà ðÿâà áèëìÿìÿê, òÿøêèëè âÿ èäàðÿåäèëìÿñè ñàùÿñèíäÿ äîñòëóüà ñÿäàãÿò, þçýÿíèí òîðïàüûìöñòÿñíà áèëèê, áàúàðûã âÿ òÿúðöáÿíà-ìàëûíà ýþç ãîéìàìàã âÿ áó êèéÿ ìàëèê îëàí Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéìè áèð ÷îõ äÿéÿðëÿðè ýþñòÿðìÿê îëàð. äÿð ßëèéåâ éåíèúÿ ìöñòÿãèëëèê ãàçàíÁèëèðñèíèç, èíñàíëàð àðàñûíäà îüðóëàð ìûø þëêÿäÿ ýåð÷ÿêëÿøäèðèëÿí áó áåéîëàí êèìè äþâëÿòëÿð àðàñûíäà äà îüðóíÿëõàëã ÿùÿìèééÿòëè ëàéèùÿéÿ õöñóñè ëàð âàð âÿ îíëàð áàøãàñûíà ìÿõñóñ äèããÿò àéûðûðäû. Áóíóí íÿòèúÿñèíäÿ îëàíû ýþòöðìÿêäÿí ÷ÿêèíìèðëÿð âÿ ÁÌÒ-íèí Àçÿðáàéúàíäà Èíñàí Èíêèáóíó ìèí úöð éàëàí öñóëëàðëà “ÿñàñøàôûíà äàèð 1996-úû èë ùåñàáàòû äöíëàíäûðìàüà” ÷àëûøûðëàð. éàäà ÿí óüóðëó, èíêèøàô ïðîñåñèíèí Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí áó çÿíýèí íÿçÿðèééÿñè âÿ ïðàêòèêàñûíà éåíèëèê ìÿíÿâè-ìÿäÿíè äÿéÿðëÿðè þëêÿíèí ýÿòèðÿí ùåñàáàòëàð ñûðàñûíà äàõèë ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôûíäà ìöùöì åäèëìèøäèð. Áó óüóðëó ñèéàñÿò þëêÿ ðîë îéíàéûð. Ñîí èëëÿðäÿ þëêÿìèçäÿ Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí ñîñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôëà áÿðàáÿð ìöéåíè ñÿâèééÿäÿ èíêèøàô åòäèðèëèð. Áÿëëèøàéèÿò îëóíàí ìÿíÿâè ñû÷ðàéûø õàëãûäèð êè, èíñàí èíêèøàôûíà ÿñàñÿí ö÷ ìûçûí ìÿíÿâè-ìÿäÿíè äÿéÿðëÿðèíèí àìèë òÿñèð ýþñòÿðèð: áèëèê, ñàüëàìëûã âÿ äàùà äà ôÿàëëàøìàñû èëÿ, îíëàðûí âÿèãòèñàäè ýþñòÿðèúèëÿð. Áöòöí áó èñòèãàòÿíäàøëàðûìûçûí ùÿéàòûíäà ðîëóíóí ìÿòëÿð þëêÿäÿ óüóðëà èíêèøàô åäèð. àðòìàñû èëÿ õàðàêòåðèçÿ îëóíóð. Òÿáèè Áóíóí íÿòèúÿñè êèìè Àçÿðáàéúàí êè, áöòöí áóíëàðûí ùàìûñû þç-þçöíÿ Ðåñïóáëèêàñû 2010-úó èëäÿí èíñàí èíáàø âåðìèð. Îíëàðûí ðåàëëàøìàñû êèøàôû ñàùÿñèíäÿ éöêñÿê íÿòèúÿëÿð ÿëìÿãñÿäéþíëö äþâëÿò ñèéàñÿòèíèí íÿäÿ åòìèø þëêÿëÿð ãðóïóíà äàõèë îëòèúÿñèäèð. Ãëîáàëëàøìà øÿðàèòèíäÿ ìóøäóð. Ùÿìèí çàìàíà ãÿäÿð þëêÿ õàëãûìûçûí çÿíýèí ìÿíÿâè-ìÿäÿíè áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð òÿðÿôèíäÿí èíäÿéÿðëÿðèíèí, öìóìèëèêäÿ ìÿäÿíèéñàí èíêèøàôû ñàùÿñèíäÿ îðòà ýþñòÿðèéÿòèíèí ãîðóíìàñû âÿ èíêèøàô åòäèðèëúèëÿðÿ íàèë îëìóø þëêÿëÿð ãðóïóíà àèä ìÿñè äþâëÿòèìèçèí äàõèëè ñèéàñÿòèíèí åäèëèðäè. Áó éöêñÿê íàèëèééÿòèí ÿëäÿ ïðèîðèòåò âÿçèôÿëÿðèíäÿíäèð. Áåëÿ êè, îëóíìàñû, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí äåùÿéàòà êå÷èðäèéè äöøöíöëìöø èííîäèéè êèìè, ìÿùç ìÿíÿâè-ìÿäÿíè äÿâàòèâ èíêèøàô ñòðàòåýèéàñûíûí ðåàëëàøéÿðëÿð ùÿð áèð õàëãû éöêñÿëäèð. äûðûëìàñûíäà äþâëÿò ãóðóìëàðû èëÿ éàÄþâëÿòèìèç òÿðÿôèíäÿí õàëãûìûçûí íàøû, âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí, õöñóñèäàâàìû 7-úè ñÿùèôÿäÿ ëÿ, Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó, îíóí ïðåáàéúàí âÿòÿíäàøûíà öíâàíëàíìàéûá. Î, áó ýöí åùòèéàúû îëàí ëÿéàãÿòëè áÿøÿð þâëàäûíà öíâàíëàíûá. Áóíó Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäó þç áåéíÿëõàëã ôÿàëèééÿòèëÿ äÿ íöìàéèø åòäèðèð. Úÿìèééÿòèìèç áó ýöí òÿêúÿ þëêÿäàõèëè ïðîáëåìëÿðÿ äåéèë, õàðèúè þëêÿëÿðäÿêè ìÿäÿíè ãóðóúóëóãëà äà ìÿøüóë îëìàüà äèããÿò éåòèðèð. Áöòþâ øÿêèëäÿ ýþòöðñÿê, áèç áó ýöí äàùà ìÿðùÿìÿòëè, äàùà ùóìàíèñò, äàùà ÿäàëÿòëè, äàùà äþçöìëö áèð úÿìèééÿòäÿ éàøàéûðûã. Áèç áó ýöí äàùà ùèññèééàòëû âÿ áàøãà òà- www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) 7 Ùóìàíèòàð Ôîðóì ÿðÿôÿñèíäÿ “Ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàíäà ñîñèàë-èãòèñàäè âÿ ìÿíÿâè èíêèøàôûí ùàðìîíèéàñû” ÿââÿëè 6-úû ñÿùèôÿäÿ çÿíýèí ìÿíÿâè-ìÿäÿíè äÿéÿðëÿðèíèí, ìÿäÿíèééÿòèíèí ãîðóíìàñû âÿ èíêèøàô åòäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ ñîí èëëÿðäÿ ùÿéàòà êå÷èðäèéè ÿí ìöùöì èøëÿðäÿí áèðè Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíèí 28 ôåâðàë 2014-úö èë Ñÿðÿíúàìû èëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí ìèëëÿòëÿðàðàñû, ìóëòèêóëòóðàëèçì âÿ äèíè ìÿñÿëÿëÿð öçðÿ Äþâëÿò Ìöøàâèðè Õèäìÿòèíèí éàðàäûëìàñû îëìóøäóð. Áó èñòèãàìÿòäÿ àòûëàí íþâáÿòè àääûìëàð èñÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíèí 7 ìàé 2014-úö èë Ôÿðìàíû èëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Áèëèê Ôîíäóíóí âÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíèí 15 ìàé 2014-úö èë Ôÿðìàíû èëÿ Áàêû Áåéíÿëõàëã Ìóëòèêóëòóðàëèçì Ìÿðêÿçèíèí éàðàäûëìàñû èäè. Áöòöí áóíëàð þëêÿìèçèí ìÿíÿâè èíôðàñòðóêòóðóíóí çÿíýèí ìÿíçÿðÿñèíè äàùà àéäûí ýþðìÿê, þéðÿíìÿê, èíêèøàô åòäèðìÿê ìÿãñÿäè ýöäöð. Çèãëèíäå Ùàðòìàí - ïðîôåññîð, Îñòâàëä ôîí Âîëêåíøòàéí-Ãåçåëøàôò Ôîíäóíóí Ïðåçèäåíòè (Àëìàíèéà): Ìÿí Àçÿðáàéúàíûí ìóëòèêóëòóðàë áèð úÿìèééÿò îëäóüóíó âÿ ìóëòèêóëòóðàëèçìèí àçÿðáàéúàíëûëàðûí ùÿéàò òÿðçèíÿ ÷åâðèëìÿñèíè èëê íþâáÿäÿ þçöìöí áó þëêÿäÿêè òÿúðöáÿìÿ ÿñàñëàíàðàã ýþñòÿðìÿê èñòÿðäèì. 2007-úè èëäÿ ìÿí ìÿäÿíèééÿòëÿðàðàñû ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàôûíà äàèð ëàéèùÿíèí éàçûëìàñû âÿ Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíäÿ àëìàí ôèëîëîýèéàñû êàôåäðàñûíûí éàðàäûëìàñû èëÿ ÿëàãÿäàð Áàêûéà äÿâÿò îëóíäóì. Áó èêè áþéöê ìÿñÿëÿíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè ìÿíèì èëäÿ èêè äÿôÿ áèð íå÷ÿ ùÿôòÿëèê Áàêûéà ýÿëìÿéèìÿ ñÿáÿá îëäó. Ìÿí èëê íþâáÿäÿ ìÿäÿíèééÿòëÿðàðàñû ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàôûíà äàèð àçÿðáàéúàíëû ùÿìêàðëàðûìëà áèðýÿ èøëÿäèéèì ëàéèùÿäÿí äàíûøìàã èñòÿéèðÿì. Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíèí ñàáèã ðåêòîðó ïðîô. Êàìàë Àáäóëëà ìÿíÿ èêè îðòà ÿñð åïîñóíóí - Êèòàáè Äÿäÿ Ãîðãóä âÿ Íèáåëóíãëàð äàñòàíû - ÿñàñûíäà òàìàìèëÿ éåíè áèð ëàéèùÿíèí öçÿðèíäÿ áèðýÿ èøëÿìÿéè òÿêëèô åòäè. Ìöàñèð êîììóíèêàñèéàëàð âàñèòÿñèëÿ áèç áó èêè åïîñ àðàñûíäà öìóìè úÿùÿòëÿðè öçÿ ÷ûõàðìàã ìÿãñÿäèëÿ Ãÿðáäÿí âÿ Øÿðãäÿí òÿäãèãàò÷ûëàðû áèð éåðÿ òîïëàìàüà áàøëàäûã. Áó, áèçè ìÿäÿíèééÿòëÿðàðàñû ìöãàéèñÿ ö÷öí öìóìè áàçà èëÿ òÿìèí åòäè. Ìÿäÿíèééÿòëÿðàðàñû ìöãàéèñÿíèí ÿñàñ ìÿãñÿäè ñïåñèôèê àëìàí âÿ Àçÿðáàéúàí ìÿäÿíè èíêèøàôûíûí éàðàíìàñûíû ìöÿééÿí åòìÿê îëäó. Ìÿí ìöãàéèñÿëè ÿäÿáèééàò öçðÿ ìöòÿõÿññèñÿì. Òàíûíìûø áèð åëìè àññîñèàñèéàíûí ðÿùáÿðè êèìè ìÿí èíäèéÿäÿê Ãÿðáè âÿ Øÿðãè Àâðîïàäà áèð íå÷ÿ ìÿäÿíèééÿòëÿðàðàñû ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàôûíà äàèð ëàéèùÿíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ ìöâÿôôÿã îëìóøàì. Ëàêèí ÿââÿëëÿð ùå÷ âàõò Àçÿðáàéúàíäà îëàí ãîíàãïÿðâÿðëèêëÿ âÿ ãàðøûëûãëû ÿìÿêäàøëûüûí éåíè þë÷öñöíö éàðàòìàüûí ñÿìèìè èñòÿéè èëÿ ðàñòëàøìàìûøäûì. Áóíà ýþðÿ äÿ, ìÿí áó ÷ÿòèí èøÿ áàøëàìàüà ðàçûëûã âåðäèì. Ôàêòèêè îëàðàã áó ëàéèùÿ áþéöê ñÿé òÿëÿá åäèðäè âÿ èíäè äÿ òÿëÿá åäèð, ÷öíêè áèç íÿèíêè Ãÿðáäÿí âÿ Øÿðãäÿí, ùÿì÷èíèí, òöðêîëîýèéà âÿ îðòà ÿñð àëìàí ÿäÿáèééàòû êèìè ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðäÿí îëàí òÿäãèãàò÷ûëàðû áèð éåðÿ òîïëàìàüà ìÿúáóð èäèê. Áóíäàí áàøãà, áèç öíñèééÿòèí ÷ÿòèí ïðîáëåìëÿðè èëÿ öçëÿøìÿëè îëäóã, ÷öíêè áèç Àçÿðáàéúàí âÿ àëìàí äèëëÿðèíè êîíôðàíñ äèëëÿðè êèìè ãÿáóë åòìèøäèê. Íÿùàéÿò, áèç ìàëèééÿ âÿ òåõíèêè ïðîáëåìëÿðèí ÿêñÿðèééÿòèíè ùÿëë åäÿ áèëäèê. Ëàêèí áóíóíëà áåëÿ, áèç àíëàéûðäûã êè, ùÿëÿ ùÿëë åäèëÿñè ÷îõ èø âàðäûð. Áåëÿ êè, 80 èë ÿðçèíäÿ Ãÿðá äöíéàñû èëÿ Ñîâåò Èòòèôàãû þëêÿëÿðèíèí áèð-áèðèíäÿí òÿúðèä îëóíìàëàðû ôÿðãëè åëìè ìåòîä âÿ ìÿãñÿäëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñèíÿ ýÿòèðìèøäè. Áèç áóíóíëà ìöòëÿã öçëÿøìÿëèéèê: Áèð ÿë ñûõìàãëà, éàõóä áèð êîíôðàíñ êå÷èðìÿêëÿ éàõûí êå÷ìèøäÿí àéðûëìàã ìöìêöí äåéèë. Ëàêèí 7 èë áèðýÿ èøëÿéÿðÿê áèç ÿìèí îëäóã êè, êå÷ìèøèí, òàðèõèí óçóí ñöðÿíëèéèíèí ãåéðèìàääè (éÿíè, ìÿíÿâè) ÿùÿìèééÿòè âàðäûð âÿ î, öìóìè ýÿëÿúÿéèí ãóðóëìàñû ö÷öí âàúèáäèð. Èíäè àéäûí îëóð êè, ïðîô. Êàìàë Àäáóëëà îðòàã òàðèõèí öìóìè ýÿëÿúÿéèíè éàðàòìàã ö÷öí ëàçûìè éåíè éîëëàðû à÷àí åëìè èäåéà èëÿ ðóùëàíûðäû. Áèçèì öìóìè êîíôðàíñû- äèýÿð åòíîñëàðà, ñàäÿúÿ, éåð ãàëìûðéà ìöùàðèáÿñè èëëÿðèíäÿ Èòàëèéàäà þç äû. Àâñòðèéà-Ìàúàðûñòàí èñòèñíà èäè. ùÿéàòëàðûíû ãóðáàí âåðìèø äèýÿð Áó äþâëÿòÿ Ìÿðêÿçè Àâðîïà õàëãëàðû àçÿðáàéúàíëû àíòèôàøèñò äþéöø÷öëÿðè ö÷öí èíòåãðàñèéà ëàéèùÿñèíèí ùÿéàòà éàäà ñàëûðàì. Àçÿðáàéúàí ïàðòèçàíêå÷èðèëìÿñèíÿ úÿùä êèìè áàõìàã ëàðûíûí ôîòîøÿêèëëÿðèíè Ðîìàíûí àðõèâîëàð. Þçö äÿ ìÿùç ìóëòèêóëòóðàëèçì ëÿðèíäÿí øÿõñÿí òàïäûüûìà ýþðÿ ãöìÿêàíûíû ôîðìàëàøäûðìàüà ÿñàñëàðóð äóéóðàì. Ñîíðàëàð áó ôîòî-øÿêèëíàí ëàéèùÿ êèìè. Áó ëàéèùÿ Àâðîïà ëÿð Ìèõàèë Òàëàëàéûí Èòàëèéàíûí àçàäëûõðèñòèàí ñèâèëèçàñèéàñûíûí Ãÿðá âÿ üû óüðóíäà âóðóøìóø àçÿðáàéúàíëûØÿðã âåðñèéàëàðûíûí íöìàéÿíäÿëÿðèíè, ëàðà ùÿñð åäèëìèø êèòàáûíäà âåðèëìèøùÿì÷èíèí, Ìÿðêÿçè Àâðîïàíûí éÿùóäè äèð. Áó ìèñàëû îíà ýþðÿ ÷ÿêäèì êè, ÿùàëèñèíè áèðëÿøäèðèðäè. Ëàêèí “ðîìàíÀçÿðáàéúàí êèìè ëàéèã þëêÿëÿðèí âÿ òèê ìèëëÿò÷èëèê” äàëüàñûíûí éöêñÿëìÿñè õàëãëàðûí ìÿäÿíèééÿòëÿðèíèí Ãÿðáäÿ øÿðàèòèíäÿ Àâñòðèéà èíòåãðàñèéà ëàéèéàéûëìàñûíûí âÿ àøêàð îëóíìàñûíûí ùÿñè âàõòûíà äöøìÿäè âÿ Áèðèíúè Äöíâàúèáëèéèíè ãåéä åòìÿê èñòÿéèðÿì. éà ìöùàðèáÿñèíèí ýåäèøèíäÿ äàüûëäû. Òàíûíìûø Èòàëèéà îðòà ÿñðëÿð òàðèõËàêèí ìóëòèêóëòóðàëèçì áàðÿäÿ ðåàë ÷èñè ïðîô. Ôðàíêî Êàðäèíèíèí áåëÿ áèð îëàðàã éàëíûç ÕÕ ÿñðèí ñîí îòóç èëèíäÿ ôèêðèíè ñèçèíëÿ áþëöøìÿê èñòÿðäèì: äàíûøìàüà áàøëàäûëàð. Áó, Àôðèêà âÿ “Áèç äÿðê åòìÿëèéèê êè, ñîí îíèëëèêëÿðßðÿá Øÿðãèíäÿí Àâðîïà ñèâèëèçàñèéàäÿ ìöñÿëìàí äöíéàñû Ãÿðáÿ òÿêúÿ ñûíûí íîðìà âÿ ÿíÿíÿëÿðèíè ãÿáóë åòíåôò âÿ òåððîðèçì ýÿòèðìÿìèøäèð, äèðèð. Ìÿí ö÷ èë áóíäàí ãàáàã Èñðàèë ìàüà ÷àëûøäûãëàðûíû ìöøàùèäÿ åäèðìÿê èñòÿìÿéÿí ìöùàúèð àõûíû èëÿ áàüùÿì÷èíèí, ×èíäÿí áèç éàëíûç ñàõòà ïàðëàìåíòèíäÿêè ÷ûõûøûìäà äåìèøäèì. Ìÿí äèð äàùà ÿìèí îëäóì êè, ëû èäè. Ìöàñèð Àâðîïà Èòòèôàãûíûí ïîñòóáðåíä âÿ ñÿíàéå ìÿùñóëëàðûíû àëìûäèì: “Àçÿðáàéúàí ö÷öí òîëåðàíòëûã âÿ öìóìè àòìîñôåð äèíè, éàõóä åòíèê òîëàòëàðûíäàí áèðèíÿ ÷åâðèëÿí òîëåðàíòëûã ðûã. Àôðèêà Àâðîïàéà éàëíûç àú âÿ ìóëòèêóëòóðàëèçì ùÿéàò òÿðçèäèð. Áó, ëåðàíòëûãëà õàðàêòåðèçÿ îëóíóð. Áó èñÿ ÿíÿíÿâè Àâðîïàíûí ìþâúóäëóüóíó öìèä àõòàðàí èììèãðàíòëàðû éîëëàìûð. Àçÿðáàéúàíû ìÿíÿâè-ÿõëàãè ïîòåíãëîáàë (åëìè) èúìàíûí äàõèëèíäÿ ñöëù òÿùëöêÿ àëòûíà àëäû: ìèãðàíòëàð íÿèíêè Ùîìåð, Äàíòå âÿ Øåêñïèð èðàíëû, ñèàëû äöíéà òÿðÿôèíäÿí åòèðàô åäèëÿí ìöíàñèáÿòëÿðèíèí éàðàäûëìàñûíûí þç ÿíÿíÿëÿðèíÿ ðèàéÿò åòìÿê ùöãóãóàçÿðáàéúàíëû, éàïîí, òöðê âÿ äèýÿð ÷îõìèëëÿòëè âÿ ÷îõêîíôåññèîíàë þëêÿöìóìè ìÿñÿëÿñè áàõûìûíäàí ÿí íó, ùÿòòà þç íîðìà âÿ àäÿòëÿðèíè ãÿàëèìëÿð òÿðÿôèíäÿí èíòåðïðåòàñèéà åäèéÿ ÷åâèðìèøäèð. Àçÿðáàéúàíäà ùå÷ ùÿññàñ ôàêòäûð. áóë åäÿí þëêÿëÿðèí ãàíóíëàðûíäàí ëÿðÿê éåíèäÿí áóìåðàíã êèìè Øÿðãâàõò àíòèñåìèòèçì îëìàìûøäûð. ÀçÿðÀðéå Ãóò - Áåéíÿëõàëã ìöíàñèéöêñÿê òóòìàüû òÿëÿá åäèðäèäÿí áèçÿ ãàéûäûð. Èòàëèéà òÿäãèãàò áÿòëÿð öçðÿ åêñïåðò (Èñðàèë): ëÿð. Ìèãðàíòëàðûí àãðåññèâ ìÿðêÿçëÿðè Àôðèêàäàí, éàõóä ×èíäÿí Ïðîôåññîð Çèãëèíäå Ùàðòìàí þç Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Çèãëèíäå Ùàðòìàí: ìèëëÿò÷èëèéè Àâðîïà þëêÿëÿðèíýÿëìèø òÿëÿáÿëÿð âÿ ýÿíú ìöòÿõÿñøÿõñè òÿúðöáÿñèíÿ ÿñàñëàíàðàã Ìöàñèð äþâðäÿ äÿ úàâàá ðåàêñèéàñû äîüóðäó ñèñëÿðëÿ äîëóäóð. Øÿðã áó ýöí áèçäÿ Àçÿðáàéúàíûí ìóëòèêóëòóðàë, òîëåÌÿí àçÿðáàéúàíëû Àçÿðáàéúàíûí ñîñèàë- ðàíò áèð úÿìèééÿò îëìàñû ôàêòûíûí âÿ áó þëêÿëÿðèí éåðëè ÿùàëèñè îëàíëàðû áèçÿ ãàéòàðûð. Ëàêèí îíóí ïàðòíéîðëàðûìûí ãåéðè-àäè èãòèñàäè èíêèøàôû àðàñûíäà êñåíîôîáèéàíûí èíãàéòàðäûãëàðû áèð ãÿäÿð ôÿðãëè âÿ äàùà Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìÿíÿâè äÿêåéôèééÿòëÿðèíäÿí õàëãûìûçûí ìÿíÿâè êèøàôû èñòèãàìÿòèíäÿ äàéàçÿíýèí ýþðöíöð. “Ãÿðáèí éåíèäÿí ãóéÿðëÿðèíäÿí èðÿëè ýÿëäèéèíè ýþñòÿðìÿìíóí îëäóì âÿ õîø íûãëû òåíäåíñèéà ôîðìàëàøäûððóëìàñû” èëÿ áÿðàáÿð, Øÿðã áèçèì áèëäè. Ìÿí Àçÿðáàéúàíûí ìóëòèêóëñû÷ðàéûøû ôîíóíäà òÿÿññöðàò àëäûì äû. Ìÿùç áó ñÿáÿáäÿí ÀÈ þëìÿäèéèìèç, éàõóä àç âÿ ïèñ áèëäèéèòóðàë, òîëåðàíò áèð úÿìèééÿò êèìè áàø âåðèð êÿëÿðè ëèäåðëÿðè Àâðîïàäà ìóëìèç áþéöê ìÿäÿíèééÿòèíè áþëöøìÿêôîðìàëàøìàñûíäà õàëãûí ìÿíÿâè òèêóëòóðàëèçì ñèéàñÿòèíèí èôëàäÿ äàâàì åäèð. Âåðýèë, Ìèêåëàíæåëî äÿéÿðëÿðè èëÿ éàíàøû, Àçÿðáàéúàñà óüðàìàñûíû äèëÿ ýÿòèðìÿéÿ áàøëàâÿ Ìîñàðò Àçÿðáàéúàí òÿëÿáÿëÿðèíè ìàëàðûíûí ùàìû òÿðÿôèíäÿí ýåíèø åòèáàéúàí ñèâèëèçàñèéàëàðàðàñû äèàëîãóí íûí ñèéàñè ðÿùáÿðëèéèíèí áó ñàùÿäÿ äûëàð. ðóùëàíäûðìàãäà äàâàì åäèðëÿð. Àðòûã ðàô îëóíìàñûíà áàõìàéàðàã, íå÷ÿ èëÿñë íöìóíÿñèäèð. Èñòÿð ìöñÿëìàí îëàïàðäûüû ìÿãñÿäéþíëö ñèéàñÿòäÿí Àçÿðáàéúàíäà âÿçèééÿò Àâðîïàåëÿ áèð âàõò ýÿëìèøäèð êè, Àçÿðáàéúàí äèð êè, Ãÿðá éàðûìêöðÿñèíäÿ àëìàí ñóí, èñòÿð õðèñòèàí, ìÿíÿ åëÿ þëêÿ äàíûøìàã èñòÿéèðÿì. äàêûíäàí ïðèíñèïèàë îëàðàã ôÿðãëÿíèðÙîìåðè îëàí Äÿäÿ Ãîðãóä Ùîìåð òÿäãèãàòëàðûíà ìàðàã åíìÿêäÿäèð. ýþñòÿðèí êè, îðàäà Ïðåçèäåíòèí âÿ þëÀçÿðáàéúàí áèð ÷îõ äèíëÿðèí âÿ äè. Òàðèõè áàõûìäàí Àçÿðáàéúàíûí éóíàíëàðû ðóùëàíäûðäûüû êèìè Èòàëèéà Ìÿíèì ö÷öí ÿí áþéöê ñöðïðèç èñÿ êÿíèí áèðèíúè õàíûìûíûí ùèìàéÿñè èëÿ ìèëëÿòëÿðèí íöìàéÿíäÿëÿðèíèí âÿòÿíè ìÿêàíû (áó òåðìèíèí ýåíèø ìÿíàñûíâÿ Àâðîïà òÿëÿáÿëÿðèíè ðóùëàíäûðñûí. Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòè ìÿíè 2 èêè ñèíàãîã âÿ Úÿíóáè Ãàôãàçäà ÿí îëìóøäóð âÿ îëìàãäà ãàëûð. Ãÿäèì äà) ùÿð çàìàí ñèâèëèçàñèéàëàðûí, ìÿÄÿäÿ Ãîðãóä Ùîìåðè äÿðê åòìàðò 2010-úó èëäÿ óíèâåðñèòåòèí ïðîáþéöê Éÿùóäè Òÿùñèë Ìÿðêÿçè òèêèëÀçÿðáàéúàí òîðïàüûíäà éÿùóäè äèíè äÿíè, åòíèê âÿ äèíè ÿíÿíÿëÿðèí êÿñèøìÿêäÿ áèçèì òÿëÿáÿëÿðÿ êþìÿê åäÿôåññîðó âÿçèôÿñèíÿ òÿéèí åäÿíäÿ îëìèøäèð. Äöøöíöðÿì êè, èêèíúè áåëÿ þëâÿ èñëàì, àòÿøïÿðÿñòëèê âÿ õðèñòèàíëûã äèéè éåð îëìóøäóð. Îäóð êè, óçóí ÿñðúÿêäèð. Âÿ ÿêñèíÿ. Îíëàð áèð-áèðèíè òàäó. Ìÿí, óíèâåðñèòåòèí ðåêòîðó âÿ ôèëîêÿíè òàïà áèëìÿéÿúÿêñèíèç”. ìþâúóä îëìóøäóð. Áó òîðïàã áó ýöí ëÿð áîéó ìöõòÿëèô ìÿäÿíèééÿòëÿðèí ìàìëàéûðëàð âÿ òàìàìëàéàúàãëàð. ëîýèéà ôàêöëòÿñèíèí äåêàíû éåíè ÀâðîÀëåêñàíäð Íåñòåðîâ - Ðóñèéàäÿ èíàíûëìàç òîëåðàíòëûã âÿ äèíè äþ(ùÿòòà ñèâèëèçàñèéàëàð áàõûìûíäàí) Ùîìåð âÿ Äÿäÿ Ãîðãóä áèçèì îüóëïà Áîëîíéà ãàéäàëàðûíûí ÿñàñûíäà çöì íöìàéèø åòäèðèð. Áèð ìöùöì òàíûí áèðèíúè Ïðåçèäåíòè Á.Í.Éåëòñèí éàí-éàíà éàøàìàñû ãîðóíóá ñàõëàíëàðûìûç - àçÿðáàéúàíëû, èòàëéàí âÿ àâÀçÿðáàéúàíäà èëê àëìàí ôèëîëîýèéàñû ðèõè ôàêò âàðäûð êè, î áàðÿäÿ ìÿí Èñàäûíà Óðàë Ôåäåðàë Óíèâåðñèòåòèíèí ìûøäûð. Ìöàñèð Àçÿðáàéúàí ìóëòèêóëðîïàëû îüóëëàðûìûç òÿðÿôèíäÿí åéíè êàôåäðàñûíûí éàðàäûëìàñûíà äàèð áèððàèëèí ñèéàñè âÿ àêàäåìèê åëèòàñûíà Èúòèìàè âÿ Ñèéàñè Åëìëÿð Èíñòèòóòóòóðàëèçì ñèéàñÿòèíèí óüóðëà ùÿéàòà äÿðÿúÿäÿ þéðÿíèëäèêäÿ, áèç “óíèâåðýÿ ðàçûëûüà ýÿëäèê. Ëàêèí áó ìÿñÿëÿòåç-òåç ôÿõðëÿ äàíûøûðàì. Áöòöí ìöíóí Àâðîïà òÿäãèãàòëàðû êàôåäðàñûêå÷èðèëìÿñèíÿ íöìóíÿ ýþñòÿðèð. Áóñàë ìÿäÿíèééÿòÿ” îëàí òÿøíÿìèçèí íèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè Àëìàíèéà âÿ ñÿëìàí Øÿðãèíäÿ èëê ïàðëàìåíò ðåñíûí ìöäèðè, ïðîôåññîð (Ðóñèéà): ñþíìÿéèíÿ íàèë îëà áèëÿÀçÿðáàéúàí àðàñûíäà áèðèíúè èêèòÿðÿôÚÿíàá Àðéå Ãóò Àçÿðáàéúàíûí Ñóäùà Ñâàðíàêàð: úÿéèê”. ëè åëìè ëàéèùÿíèí ðåàëëàøäûðûëìàñûíñèéàñè ðÿùáÿðëèéèíèí ìóëòèêóëòóÀëåêñàíäð Íåñòåðîâ: ðàëèçì ñèéàñÿòèíäÿí äàíûøàðÄöíéàúà ìÿøùóð îðòà äàí äàùà ÷ÿòèí èäè. Áåëÿ êè, áèç éåíè Àçÿðáàéúàí ãîíàãïÿðâÿðëèéè, Ìöàñèð Àçÿðáàéúàí ÿñðëÿð áèëèúèñè ïðîôåññîð ñèíèô îòàãëàðû, òÿäðèñ àâàäàíëûãëàðû, êèêÿí Àëìàíèéà âÿ Èíýèëòÿðÿ äþâñöðÿòëÿ èíêèøàô åäÿí Áàêû, îíóí ìóëòèêóëòóðàëèçì Ôðàíêî Êàðäèíèíèí áó òàáëàð âÿ ìöâàôèã òÿäðèñ ìàòåðèàëëàðû ëÿò áàø÷ûëàðûíûí ìóëòèêóëòóðàëèçìöõòÿëèô èðãëÿðèí, äèíëÿðèí âÿ ñþçëÿðè éàçû÷û Êàìàë Àáÿëäÿ åòìÿê ö÷öí âÿñàèò òàïìàëûéäûã. ìèí áó þëêÿëÿðäÿ èôëàñà óüðàñèéàñÿòèíèí óüóðëà ìèëëÿòëÿðèí íöìàéÿíäÿëÿðèíäÿí äóëëàíûí áó éàõûíëàðäà Áó, èëê áàõûøäà ãåéðè-ìöìêöí ýþðöìàñûíû åòèðàô åòäèêëÿðèíè ãåéä ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñèíÿ èáàðÿò îëàí ÿùàëèñè ìÿíèì åëÿ Èòàëèéàäà ÷àï åäèëìèø “Éàíöðäö. Ëàêèí ìÿíèì Àçÿðáàéúàí åòäè. Ìóëòèêóëòóðàëèçì ñèéàñÿòèíöìóíÿ ýþñòÿðèð ïàðòíéîðëàðûì áó èøëÿ åëÿ úàí-äèëäÿí íèí Àçÿðáàéúàíäà èíêèøàô åòèëê ñÿôÿðäÿí äèããÿòèìè úÿëá åòäè ðûì÷ûã ÿëéàçìà” ðîìàíûíà éàçäûüû þíñþçäÿíäèð. ìÿøüóë îëäóëàð êè, áèç ìöâàôèã Àçÿðìÿñè, Àâðîïà Èòòèôàãû þëêÿëÿðèíÂÿ áó ñþçëÿð ÿñë ìóëòèêóëòóðàëèçìÿ ðàäà ìöõòÿëèô åòíîìÿäÿíè ãðóïëàðûí áàéúàí íàçèðëèêëÿðèíäÿí, Àëìàíèéàäÿ èñÿ èôëàñà óüðàìàñûíûí ñÿáÿáëÿðèïóáëèêàñû îëàí Àçÿðáàéúàí Õàëã àïàðàí éîëäóð. íöìàéÿíäÿëÿðè íÿèíêè áèð-áèðèíÿ ãàðíûí Àçÿðáàéúàíäàêû ñÿôèðëèéèíäÿí, íè àíëàìàã ö÷öí áèç èëê íþâáÿäÿ áó Úöìùóðèééÿòèíèí áèðèíúè ùþêóìÿòèíÊàìàë Àáäóëëàéåâ: Ìÿíúÿ, àðòûã øû àãðåññèâ ìöíàñèáÿòäÿ äåéèë, ùÿòòà Àëìàí Àêàäåìèê Ìöáàäèëÿ Õèäìÿñèéàñÿòèí Àçÿðáàéúàíäà âÿ Àâðîïà äÿ éÿùóäè ìèëëÿòèíèí èêè íöìàéÿíäÿóüóðëà éàí-éàíà éàøàéûð âÿ ÿìÿêòèíäÿí (ÄÀÀÄ) âÿ Îñòâàëä ôîí Âîëìöõòÿëèô äþâëÿòëÿð þç ìþâúóäëóãëàðûíû Èòòèôàãû þëêÿëÿðèíäÿêè ôÿðãëè úÿùÿòëÿðèíè ñè âàð èäè - ñÿùèééÿ íàçèðè âÿ ÿðçàã äàøëûã åäèðëÿð. Òöðêëÿð (àçÿðáàéúàíëûêåíøòàéí-Ãåçåëøàôò Ôîíäóíäàí çÿòÿñäèã åäÿí âÿ ãîðóéàí ìèëëè òÿùëöìöÿééÿí åòìÿëèéèê. íàçèðè. ÀÕÚ-íèí áöòöí òàðèõè ÿðçèíäÿ ëàð), èðàíäèëëè òàëûøëàð, Ãóáà éÿùóäèëÿðóðè êþìÿéè ÿëäÿ åòäèê. 2010-úó èëäÿ êÿñèçëèê äîêòðèíàëàðûíûí (èãòèñàäè òÿùÀçÿðáàéúàíäà ìóëòèêóëòóðàëèçì èñÿ ùþêóìÿòäÿ Èñðàèë õàëãû 4 íöìàðè, Èâàíîâêàäàêû êþùíÿ òÿðèãÿò÷èëÿð áèç “êàôåäðàíû” éåíèäÿí ãóðìàüà ëöêÿñèçëèê, åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéè, èíôîðÀâðîïà Èòòèôàãû þëêÿëÿðèíäÿêè ìóëòèêóëéÿíäÿ èëÿ òÿìñèë îëóíóðäó. Áó äà áöòöí áóíëàð Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèáàøëàéàíäà úÿìè 10 òÿëÿáÿ àëìàí ôèìàñèéà òÿùëöêÿñèçëèéè, åêîëîæè òÿùëöòóðàëèçìäÿí íÿ èëÿ ôÿðãëÿíèð? Çÿíí Àçÿðáàéúàíäà éÿùóäèëÿðÿ õöñóñè êàñûíäà óüóðëà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ìóëëîëîýèéàñû öçðÿ èõòèñàñëàøìûøäûëàð. Èíêÿñèçëèê, òåõíîýåí òÿùëöêÿñèçëèéè, ãèåòìÿê îëàð êè, ìóëòèêóëòóðàëèçì åëÿ ìöíàñèáÿò îëäóüóíäàí õÿáÿð âåðèð. òèêóëòóðàëèçì ñèéàñÿòèíèí áàðèç íöìóäè èñÿ 2014-úö èëäÿ áåëÿ òÿëÿáÿëÿðèí äà òÿùëöêÿñèçëèéè âÿ áàøãàëàðû) ñûðàñûìóëòèêóëòóðàëèçìäèð, éÿíè ìöõòÿëèô Àçÿðáàéúàí ðÿùáÿðëèéè òÿðÿôèíäÿí íÿëÿðèäèð. ñàéû 100-ÿ éàõûíäûð. Áóíäàí áàøãà, íà éåíè áèð òÿùëöêÿñèçëèê êîìïîíåíòè ìÿäÿíèééÿòëÿðèí þç õöñóñèééÿòëÿðèíè, áó ýöí òîëåðàíòëûã ñèéàñÿòèíèí ùÿéàòà Ñàíäðî Òåòòè - ïîëèòîëîã âÿ íàáèç àðòûã Àëìàíèéàíûí Åëì Íàçèðëèéè äÿ äàõèë åòìÿëèäèð. Áó, ìóëòèêóëòóðàë ÿíÿíÿëÿðèíè, àäÿòëÿðèíè ãîðóéóá ñàõêå÷èðèëìÿñè âÿ áó èäåéàíûí ïîïóëéàðòÿðÿôèíäÿí äèïëîìëàðû òàíûíàí èêè áàòÿùëöêÿñèçëèê àäëàíäûðûëà áèëÿð âÿ ýåøèð (Èòàëèéà): Àëåêñàíäð Íåñòåðîâóí ëàìàã øÿðòèëÿ âàùèä ìÿêàíäà àâòîëàøäûðûëìàñû, Áàêû Áåéíÿëõàëã Ìóëòèêàëàâð áóðàõûëûøûíû ùàçûðëàìûøûã. ÄÀíèø ìÿíÿâè ñïåêòðè íÿçÿðäÿ òóòàðäû. Àçÿðáàéúàíäà ñÿìÿðÿëè ìóëòèêóëòóíîì øÿêèëäÿ éàí-éàíà éàøàìàñûäûð. êóëòóðàëèçì Ìÿðêÿçèíèí éàðàäûëìàñû ÀÄ áèçèì òÿëÿáÿëÿðèìèçÿ 20-äÿí ÷îõ Ãÿòèééÿòëÿ äåìÿê îëàð êè, Àçÿðáàéðàëèçì ñèéàñÿòèíèí ùÿéàòà êå÷èðèëìÿñè Ëàêèí òàðèõè âÿ ñèéàñè øÿðàèòèí àíàëèçè Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí òîëåðàíòëûüûí òÿãàöä àéûðìûøäûð. Áó òÿëÿáÿëÿðäÿí úàí áó ýöí þç ìóëòèêóëòóðàë òÿùëöêÿö÷öí ÿëâåðèøëè òàðèõè, úîüðàôè øÿðàèòèí Àâðîïà âÿ Àçÿðáàéúàíà ìöíàñèáÿòâÿ ìóëòèêóëòóðàëèçì ñèéàñÿòèíèí ñàõèêè íÿôÿð Ìàéíç âÿ Áåðëèí óíèâåðñèòåòñèçëèéèíè áèð ñèñòåìÿ äþíöøäöðöá áóîëìàñû âÿ áó ñèéàñÿòèí óüóðëà ùÿéàäÿ “ìóëòèêóëòóðàëèçì” àíëàéûøûíûí äÿëàíûëìàñûíà éþíÿëìèø ñòðàòåýèéàñûëÿðèíäÿ àëìàí òÿäãèãàòëàðû öçðÿ ìàíóí úèääè, ìÿñóëèééÿòëè âÿ þíÿìëè äþòà êå÷èðèëìÿñè ôèêðèíè òàì äÿñòÿêëÿéÿðèí ôÿðãëÿðèíè îðòàéà ÷ûõàðûð. íûí òÿçàùöðö, áó ñèéàñÿòèí èíêèøàôû, ýèñòðàòóðàäà òÿùñèë àëìàã ö÷öí òÿíÿìèíè éàøàéûð. ðÿê ãåéä åòìÿê èñòÿðäèì êè, ìÿí Òÿáèè êè, Àâðîïà áèð ÷îõ åòíîñëàìöàñèð âÿ ýöúëö Àçÿðáàéúàí ìîäåëèãàöäÿ ëàéèã ýþðöëöá. Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Áåëÿëèêëÿ, áóìóëòèêóëòóðàëèçì ùàããûíäà èëê äÿôÿ ðûí, ìÿäÿíèééÿò âÿ ÿíÿíÿëÿðèí éàííèí òèìñàëûíäà äöíéàäà òÿáëèü åäèëÉåíÿ äÿ ãåéä åòìÿê èñòÿéèðÿì êè, åøèäÿíäÿ, Àçÿðáàéúàíäà ùÿëÿ îëìàýöíêö ìöçàêèðÿìèçäÿ ÿëäÿ åòäèéèìèç éàíà ìþâúóä îëäóüó ðåýèîíäóð. Ùÿðìÿñèäèð. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, áó ýöí Àâìÿí àçÿðáàéúàíëû ïàðòíéîðëàðûìûí ìûøäûì. Ñîíðàäàí ìÿí áó þëêÿíè, ÿñàñ öìóìè ôèêèð îíäàí èáàðÿò îëäó ÷ÿíä, òàðèõè ìÿíàäà Àâðîïàäà ìöëòèðîïàäà ìöëòèêóëòóðàëèçìèí óüóðñóçëóãåéðè-àäè êåéôèééÿòëÿðèíäÿí ìÿìíóí îíóí äÿðèí âÿ ÿñë ìóëòèêóëòóðàëèçìèêè, ìöàñèð äþâðäÿ Àçÿðáàéúàíûí ñîêóëòóðàëèçì áàðÿäÿ éàëíûç Àâðîïà þëüà äö÷àð îëìàñû äà ôàêòäûð. Ìÿñÿëÿí, îëäóì âÿ õîø òÿÿññöðàò àëäûì. Îíëàíè, áóíäàí äîüàí ìÿíÿâè êàìèëëèéèíè ñèàë-èãòèñàäè èíêèøàôû õàëãûìûçûí ìÿêÿëÿðèíäÿ éàøàéàí, ëàêèí þç äèí âÿ áóíó Àëìàíèéà êàíñëåðè Àíýåëà Ìåððûí õàðèúèëÿðÿ õîø ìöíàñèáÿòè, ãîíàãêÿøô åòäèì. Áó, åëÿ áèð þëêÿäèð êè, íÿâè ñû÷ðàéûøû ôîíóíäà áàø âåðèð. Þëéàçûñûíû ãîðóéóá ñàõëàéàí Àâðîïà êåë âÿ Áðèòàíèéà áàø íàçèðè Äåâèä Êàïÿðâÿðëèéè, þç ìÿäÿíè èðñëÿðèíè áèçëÿðàçÿðáàéúàíëûëàð, ëÿçýèëÿð, ðóñëàð, òàêÿìèçèí ñîñèàë-èãòèñàäè ñàùÿäÿ ÿëäÿ éÿùóäèëÿðèíè íÿçÿðäÿ òóòàðàã äàíûøìåðîí ãåéä åäèðëÿð. ëÿ áþëöøìÿê èñòÿéèíäÿí áàøãà, ðàçûëûøëàð âÿ áàøãàëàðû, åéíè çàìàíäà, åòäèéè íàèëèééÿòëÿðèíè éàëíûç îíóí çÿíìàã îëàð. Åéíè çàìàíäà, Àâðîïà Ãîíøó Åðìÿíèñòàíäàêû åòíèê ìèëëûüà ýÿëäèéèìèç ùÿð áèð ìÿñÿëÿéÿ úèäìöñÿëìàíëàð, àøêåíàçè âÿ äàü éÿýèí òÿáèè åùòèéàòëàðû èëÿ áàüëàìàã äöçõðèñòèàí ñèâèëèçàñèéàñû îíóí áàçà òÿëÿò÷èëèê âÿ øîâèíèçì ôîíóíäà Àçÿðäè éàíàøûðëàð. ùóäèëÿðè, êàòîëèê, îðòîäîêñ âÿ ïðîòåñýöí äåéèë. Áó èíêèøàôûí ÿñàñ ñÿáÿáëÿìÿëëÿðèíè ãÿáóë åòìÿéÿíëÿðÿ ãàðøû áàéúàíäà èéèðìè ìèíëèê éÿùóäè èúìàÅòèáàð Íÿúÿôîâ: Àçÿðáàéúàíäà òàíò õðèñòèàíëàð áÿùàèëÿðëÿ áèð éåðäÿ ðèíäÿí áèðè õàëãûìûçûí ìÿíÿâè äÿéÿðñîí äÿðÿúÿ äþçöìñöç èäè. ßí éàõøû ñûíûí ìÿäÿíè âÿ äèíè ùÿéàòûíûí äèðãàðøûëûãëû äþçöìëöëöê øÿðàèòèíäÿ äèíú ëÿðèäèð. Ìÿíÿâè äÿéÿðëÿðèìèç ñîñèàëîëàí áó ìóëòèêóëòóðàë ìöùèò ñèçèí òÿëÿùàëäà éÿùóäèëÿð àéðûúà (“ýåòòî” àíëà÷ÿëìÿñè âÿ èíêèøàôû ïðîñåñè ìöøàùèéàøàéûðëàð. Ðîìà Ïàïàñû ÛÛ Èîàíí èãòèñàäè èíêèøàôûí òÿñèðè èëÿ äàùà äà áÿëÿðëÿ, öìóìèééÿòëÿ éåðëè úàìààòëà éûøû áóðàäàí äîüóð) ìÿñêóíëàøìàüà äÿ îëóíóð. Éÿùóäè èúìàñû ÀçÿðáàéÏàâåë áó þëêÿéÿ 2002-úè èëäÿ òÿøðèô éöêñÿëÿðÿê îíó ùÿì ìöøàéèÿò åäèð, øÿõñè ýþðöøëÿðèíèçäÿ þçöíö áöðóçÿ ìÿúáóð èäèëÿð âÿ ùöãóãëàðû õåéëè äÿúàíäà ÿí ôÿàë âÿ íöôóçëó äèíè èúìàáóéóðìóøäóð. Äöíéàíûí ùå÷ áèð áàøùÿì äÿ ÿñàñ ñÿáÿáëÿðèíäÿí áèðè êèìè âåðèðäèìè? ðÿúÿäÿ ìÿùäóäëàøäûðûëìûøäû. ßí ïèñ ëàðäàí áèðèäèð. Èñðàèë äþâëÿòèíèí âÿòÿíãà ìöñÿëìàí þëêÿñèíäÿ ñêåïòèê èí÷ûõûø åäèð. Áóðàäà ñþéëÿíèëäèéè êèìè, Çèãëèíäå Ùàðòìàí: ßëáÿòòÿ, ñóàùàëäà èñÿ (ÕÂÛ ÿñðèí ÿââÿëèíäÿ Èñïàäàøû êèìè ôÿõðëÿ äåéÿ áèëÿðÿì êè, ñàí þçöíö áóðàäàêû êèìè áó ãÿäÿð ùå÷ áèð èãòèñàäè ñû÷ðàéûø ìÿíÿâè ñû÷ëûíûçà úàâàá êèìè, ìÿí èëê íþâáÿäÿ íèéà äþâëÿòëÿðèíäÿ îëäóüó êèìè) êàôèðÀçÿðáàéúàí ðÿùáÿðëèéè 2500 èëëèê òàðèàçàä âÿ òÿùëöêÿñèç ùèññ åòìèð. Àçÿððàéûøäàí òÿúðèä îëóíìóø øÿêèëäÿ áàø òÿëÿáÿëÿðèìèí àëìàí òÿäãèãàòëàðûíà ëÿðè, ñàäÿúÿ îëàðàã, äþâëÿòèí ùöäóäëàõè îëàí éÿùóäè èúìàñûíûí ÿíÿíÿëÿðèáàéúàí ìóëòèêóëòóðàëèçìè åòíèê âÿ éà âåðìèð. Âÿ ÿêñèíÿ, èãòèñàäè ñû÷ðàéûø îëàí ìàðàüûíû ãåéä åòìÿê èñòÿðäèì. ðûíäàí êÿíàðà ãîâóðäóëàð. ÕÛÕ ÿñð íÿ ãàéüûêåø âÿ ìåùðèáàí ìöíàñèáÿò äèíè ìóëòèêóëòóðàëèçìëÿ ìÿùäóäëàøîëìàéàí éåðäÿ äÿ ìÿíÿâè áöòþâëöê Ëàêèí óíèâåðñèòåòäÿí êÿíàðäà äà, ÕÕ ÿñðèí áèðèíúè éàðûñûíäà Àâðîïà þëáÿñëÿéèð. Èñðàèë äþâëÿòè Àçÿðáàéúàí ìûð: Àâðîïà âÿ Èòàëèéà òàðèõèíäÿ Àçÿðàõòàðìàã ÿáÿñäèð. Áó èêè àìèë áèð-áèìàüàçàäà, ðåñòîðàíäà, éàõóä ìóêÿëÿðèíèí èíêèøàô òåíäåíñèéàñû ìèëëè ðÿùáÿðëèéèíèí âÿ õàëãûíûí éÿùóäè èúáàéúàí èçè âàðäûð. Áó èç óçóí ìöäðèíè ùÿìàùÿíý øÿêèëäÿ òàìàìëàéûð. çåéäÿ âÿ Àçÿðáàéúàíäà îëäóüóì äþâëÿòëÿðèí (èäåàëäà ÷îõìèëëÿòëè äþâìàñûíà ùå÷ áèð äèýÿð þëêÿ èëÿ ìöãàäÿòäèð êè, éàääàí ÷ûõìûøäûð. Ìÿí òàÍþâáÿòè “Äÿéèðìè ìàñà”äà íþâáÿáöòöí éåðëÿðäÿ ìÿí àçÿðáàéúàíëûëàëÿòëÿðèí, äþâëÿò-ìèëëÿòëÿðèí) ôîðìàëàøéèñÿéÿ ýÿëìÿéÿí ñÿìèìè âÿ ìåùðèíûíìûø ïàðòèçàí Ìèõàéëîíó âÿ ÛÛ Äöíòè ìþâçó ÿòðàôûíäà ýþðöøÿíÿ ãÿäÿð. ðûí õàðèúèëÿðëÿ äîñò ìöíàñèáÿòè éàðàòìàñû èäè. Áó äþâëÿòëÿðèí ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ áàí ìöíàñèáÿòèíè éöêñÿê ãèéìÿòëÿíìûç âÿ êîíôðàíñ ìàòåðèàëëàðûíûí äÿðú îëóíìàñû ãàðøûëûãëû ÿìÿêäàøëûüûìûçûí âÿ áèð-áèðèìèçè àíëàìàüûìûçûí áó éåíè éîëäà ãåéðè-ìàääè äþíöø íþãòÿñè êèìè àðòûã ýþðöíöð. Áèçèì íàèëèééÿòëÿðèìèç öìóìè, îðòàã îëñà äà, áó èëê ìÿãñÿäÿ íàèë îëìàüûìûçäà Àçÿðáàéúàí òÿøÿááöñö âÿ ãîíàãïÿðâÿðëèéè ÿñàñ ðîë îéíàìûøäû. Åòèáàð Íÿúÿôîâ: Ñèç ãåéä åòäèíèç êè, Àçÿðáàéúàíûí ìóëòèêóëòóðàë áèð úÿìèééÿò îëäóüóíó, ùÿì÷èíèí, Ñèçèí Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíäÿêè ïåäàãîæè ôÿàëèééÿòèíèç ýþñòÿðäè. Çèãëèíäå Ùàðòìàí: Òàìàìèëÿ äîüðóäóð, Áàêû Ñëàâéàí Óíèâåðñèòåòèíÿ ìÿí èëê äÿôÿ ýåòäèêäÿ áöòöí ôàêöëòÿëÿðèí ÿìÿêäàøëàðûíûí õîø ìöíàñèáÿòèíÿ ùåéðàí îëäóì. Ôèëîëîýèéà ôàêöëòÿñèíäÿ àëìàí ôèëîëîýèéàñû “êàôåäðà”ñûíûí îëìàìàñûíà áàõìàéàðàã, áöòöí ìöÿëëèìëÿð ìÿíè óíèâåðñèòåòäÿ àëìàí äèëè âÿ ìÿäÿíèééÿòèíè òÿáëèü åäÿúÿéèìÿ ýþðÿ áþéöê ìàðàãëà âÿ äîñòëóã ìöíàñèáÿòè èëÿ ãàðøûëàäûëàð. Áó, ìÿíèì ö÷öí îëäóãúà ìöñáÿò áèð ñöðïðèç èäè, ÷öíêè äöíéà ìÿäÿíèééÿòèíèí, åëìèíèí âÿ èãòèñàäèééàòûíûí èíêèøàôûíäà àëìàíëàðûí áþéöê ðîë îéíà- 8 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Ãàôãàç Ìöñÿëìàíëàðû Èäàðÿñèíèí ñÿäðè Ðóñ ïðàâîñëàâ êèëñÿñèíèí îðäåíè èëÿ òÿëòèô åäèëèá Ìîñêâà øÿùÿðèíäÿ ñÿôÿðäÿ îëàí Ãàôãàç Ìöñÿëìàíëàðû Èäàðÿñèíèí ñÿäðè øåéõöëèñëàì Àëëàùøöêöð Ïàøàçàäÿíèí ðÿùáÿðëèéè èëÿ íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè Ìîñêâàíûí âÿ áöòöí Ðóñèéàíûí ïàòðèàðõû Êèðèëë èëÿ ýþðöøöá. Ýþðöøäÿ Àçÿðáàéúàíûí Ðóñèéàäàêû ñÿôèðè Ïîëàä Áöëáöëîüëó äà èøòèðàê åäèá. Ïàòðèàðõ Êèðèëë áèëäèðèá êè, Ìîñêâà ïàòðèàðõëûüû èëÿ Ãàôãàç Ìöñÿëìàíëàðû Èäàðÿñè àðàñûíäà ÿëàãÿëÿð éöêñÿê ñÿâèééÿäÿäèð. Õàëãëàðûìûç àðàñûíäà ìÿíÿâè âÿ ìÿäÿíè ÿëàãÿëÿð äàèì èíêèøàô åäèð. Ùå÷ áèð õàðèúè òÿñèð Àçÿðáàéúàí âÿ Ðóñèéà õàëãëàðûíûí õîø ìöíàñèáÿòëÿðèíè ïîçà áèëìÿç. “Áó èøäÿ Ãàôãàçûí äèíè ëèäåðè êèìè ñèçèí ðîëóíóçó õöñóñè ãåéä åòìÿê èñòÿðäèì. Ñèç äàèì äöøöíöëìöø ìþâãåéèíèçëÿ ùÿì ïðàâîñëàâ õðèñòèàíëàðà, ùÿì äÿ ìöñÿëìàíëàðà ïðîáëåìëÿðèí ùÿëëèíäÿ éàðäûì÷û îëóðñóíóç”, - äåéÿ ïàòðèàðõ Êèðèëë ãåéä åäèá. Ïàòðèàðõ ÿìèí îëäóüóíó áèëäèðèá êè, áóäÿôÿêè ýþðöø äÿ õàëãëàðûìûç âÿ äèíäàðëàðûìûç ö÷öí ôàéäàëû îëàúàã. Ãàôãàç Ìöñÿëìàíëàðû Èäàðÿñèíèí ñÿäðè Àëëàùøöêöð Ïàøàçàäÿ Ìîñêâàíûí âÿ áöòöí Ðóñèéàíûí ïàòðèàðõû Êèðèëëÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí ñàëàìëàðûíû ÷àòäûðûá. À.Ïàøàçàäÿ ãåéä åäèá êè, áþéöê ðóñ õàëãûíûí íöôóçëó äèí õàäèìëÿðèíèí ìÿñëÿùÿòëÿðèíÿ äàèì åùòèéàú âàð. Øåéõöëèñëàì Àçÿðáàéúàí âÿ Ðóñèéà àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí áöòöí ñàùÿëÿðäÿ èíêèøàô åòäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Ýþðöøäÿ ïàòðèàðõ Êèðèëë äèíëÿðàðàñû ÿìÿêäàøëûüà òþùôÿñèíÿ ýþðÿ âÿ àíàäàí îëìàñûíûí 65 èëëèéè ìöíàñèáÿòèëÿ øåéõöëèñëàì Àëëàùøöêöð Ïàøàçàäÿíè ðóñ ïðàâîñëàâ êèëñÿñèíèí Û äÿðÿúÿëè “Ìöãÿääÿñ ìþìèí Ìîñêâà êíéàçû Äàíèèë” îðäåíè èëÿ òÿëòèô åäèá. Àçÿðáàéúàí-Èòàëèéà ÿëàãÿëÿðèíèí èíêèøàôûíäà ìèëëè õÿáÿð àýåíòëèêëÿðè äÿ ìöùöì ðîë îéíàéûð Àçÿðáàéúàí èëÿ Èòàëèéà àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíäà ùÿð èêè þëêÿíèí ìèëëè õÿáÿð àýåíòëèêëÿðè äÿ ìöùöì ðîë îéíàéûð. Áó ôèêèð ñåíòéàáðûí 26-äà Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Òåëåãðàô Àýåíòëèéèíäÿ (ÀçÿðÒÀú) Èòàëèéàíûí þëêÿìèçäÿêè ñÿôèðè Úèàìïàîëî Êóòèëëî èëÿ êå÷èðèëÿí ýþðöøäÿ ñÿñëÿíèá. Áàø äèðåêòîð Àñëàí Àñëàíîâ ýþðöøäÿ ÀçÿðÒÀú-ûí êå÷äèéè èíêèøàô éîëó, ñîí èëëÿðäÿ ÿëäÿ åòäèéè óüóðëàð, äþâëÿò ñèéàñÿòèíèí èíôîðìàñèéà òÿìèíàòûíäà àýåíòëèéèí ìþâãåéè âÿ áåéíÿëõàëã ÿëàãÿëÿðè áàðÿäÿ ÿòðàôëû ìÿëóìàò âåðèá. ÀçÿðÒÀú èëÿ Èòàëèéàíûí ÀÍÑÀ âÿ ÀÝÈ àýåíòëèêëÿðè àðàñûíäà èíôîðìàñèéà ìöáàäèëÿñèíÿ äàèð ìöãàâèëÿ èìçàëàíäûüûíû ãåéä åäÿí À.Àñëàíîâ áåéíÿëõàëã âÿ ðåýèîíàë ìåäèà ãóðóìëàðûíäà äà óüóðëó ÿìÿêäàøëûã ùÿéàòà êå÷èðèëäèéèíè âóðüóëàéûá. Áàø äèðåêòîð 2016-úû èëäÿ Áàêûäà åéíè âàõòäà Àñèéà âÿ Ñàêèò Îêåàí Þëêÿëÿðè Èíôîðìàñèéà Àýåíòëèêëÿðè Òÿøêèëàòûíûí (ÎÀÍÀ) ÕÂÛ Áàø Àññàìáëåéàñûíûí âÿ Äöíéà Õÿáÿð Àýåíòëèêëÿðèíèí  Êîíãðåñèíèí êå÷èðèëÿúÿéèíè âÿ 2019-úó èëÿäÿê áó ãóðóìëàðà ÀçÿðÒÀú-ûí ðÿùáÿðëèê åäÿúÿéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Ãåéä îëóíóá êè, áó, åéíè çàìàíäà, Èòàëèéàíûí õÿáÿð àýåíòëèêëÿðè èëÿ ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàôûíà äà ÿëàâÿ èìêàíëàð éàðàäàúàã. Ýþðöøäÿ Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâèí Àçÿðáàéúàí èëÿ Èòàëèéà àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí èíêèøàôûíäà áþéöê õèäìÿòëÿðèíèí îëäóüó áèëäèðèëèá, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí óüóðëó õàðèúè ñèéàñÿòè íÿòèúÿñèíäÿ ÿëàãÿëÿðèìèçèí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðäÿ, î úöìëÿäÿí ùóìàíèòàð ñàùÿäÿ äàùà äà ýåíèøëÿíäèéè âóðüóëàíûá. À.Àñëàíîâ þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíäà, õöñóñèëÿ ìÿäÿíèééÿò ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûüûí äÿðèíëÿøìÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí áèðèíúè õàíûìû, Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí ïðåçèäåíòè, ÓÍÅÑÚÎ-íóí âÿ ÈÑÅÑÚÎ-íóí õîøìÿðàìëû ñÿôèðè Ìåùðèáàí ßëèéåâàíûí ìöùöì ðîëóíäàí äà áÿùñ åäèá. Áåëÿ êè, Ìåùðèáàí ßëèéåâàíûí òÿøÿááöñö èëÿ Ðîìà êàòàêîìáàëàðûíûí áÿðïàñû, Êàïèòîëèíè Ìóçåéèíèí “Ôèëîñîôëàð çàëû”íäà àïàðûëàí òÿìèð èøëÿðè, öìóìèééÿòëÿ, Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíóí Èòàëèéàäà ìÿäÿíè èðñèí ãîðóíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ùÿéàòà êå÷èðäèéè òÿäáèðëÿð õöñóñè ìÿíà âÿ ÿùÿìèééÿò êÿñá åäèð. Àçÿðáàéúàí àðòûã ìþòÿáÿð áåéíÿëõàëã òÿäáèðëÿðÿ óüóðëà åâ ñàùèáëèéè åäÿí áèð ìÿêàíäûð. Áó áàðÿäÿ äàíûøàí À.Àñëàíîâ äåéèá êè, Áàêû Áåéíÿëõàëã Ùóìàíèòàð Ôîðóìó áó òÿäáèðëÿð ñûðàñûíäà õöñóñè éåð òóòóð. Áóèëêè Ôîðóìäà ÀÝÈ àýåíòëèéèíèí áàø èúðà÷û äèðåêòîðó Äàííè Äè Ýèîâàííèíèí ðÿùáÿðëèéè èëÿ íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè äÿ èøòèðàê åäÿúÿê. Ñÿôèð Úèàìïàîëî Êóòèëëî Àçÿðáàéúàí èëÿ Èòàëèéà àðàñûíäà äÿðèí êþêëÿðÿ ÿñàñëàíàí äîñòëóã ìöíàñèáÿòëÿðèíèí ñîí èëëÿðäÿ äàùà äà ìþùêÿìëÿíìÿñèíäÿí ìÿìíóíëóüóíó èôàäÿ åäèá. Äèïëîìàò þëêÿëÿðèìèç àðàñûíäà èíôîðìàñèéà ñàùÿñèíäÿ ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñèíèí ÿùÿìèééÿòè áàðÿäÿ ôèêèðëÿðÿ øÿðèê îëäóüóíó äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Àçÿðáàéúàí ùþêóìÿòèíÿ âÿ Ùåéäÿð ßëèéåâ Ôîíäóíà Èòàëèéàíûí ìÿäÿíè äÿéÿðëÿðèíèí äöíéà èðñè êèìè ãÿáóë îëóíìàñûíà âåðäèéè òþùôÿëÿðÿ âÿ äÿñòÿéÿ ýþðÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðÿí ñÿôèð þëêÿìèçèí “Ìèëàí Åõïî-2015” ñÿðýèñèíäÿ ýåíèø ïàâèëéîíëà òÿìñèë îëóíàúàüû áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðèá. Äèïëîìàò äåéèá êè, áó ñÿðýèäÿ èøòèðàê Àçÿðáàéúàíû èòàëèéàëûëàðà äàùà éàõûíäàí òàíûòìàã èìêàíû éàðàäàúàã. Íèçàìè ðàéîíóíóí ôÿàëëàðû 7 ñàéëû èíòåðíàò åâèíèí óøàãëàðûíû ñåâèíäèðäèëÿð Ñÿäàãÿò Âÿëèéåâà: Ôèçèêè âÿ ÿãëè ãöñóðó îëàí óøàãëàð âÿ áþéöêëÿð ö÷öí äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí äàâàìëû îëàðàã äèããÿò âÿ ãàéüû ýþñòÿðèëèð Íèçàìè ðàéîí Èúðà Ùàêèìèééÿòèíèí âÿ Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû (ÉÀÏ) Íèçàìè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí áèðýÿ òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ ðàéîí ôÿàëëàðû ìöãÿääÿñ Ãóðáàí áàéðàìû ÿðÿôÿñèíäÿ Ñàðàé ãÿñÿáÿñèíäÿ éåðëÿøÿí 7 ñàéëû ÿãëè âÿ ôèçèêè ãöñóðëó óøàãëàð ö÷öí èíòåðíàò åâèíèí ñàêèíëÿðèíè ñåâèíäèðèáëÿð. ÉÀÏ Íèçàìè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí Ýÿíúëÿð Áèðëèéèíèí, Ãàäûíëàð Øóðàñûíûí âÿ ðàéîí ÈÙ-èí, áèð ñûðà îðòà ìÿêòÿáëÿðèí, ìÿäÿíèééÿò îúàãëàðûíûí íöìàéÿíäÿëÿðè äÿ èíòåðíàò åâèíèí ñàêèíëÿðèíèí ýþðöøöíÿ ýÿëèáëÿð. Èíòåðíàò åâèíèí ñàêèíëÿðè èëÿ ýþðöøöí ìàùèééÿòèíÿ âÿ ìÿíÿâè òÿðÿôëÿðèíÿ òîõóíàí ÉÀÏ Íèçàìè ðàéîí òÿøêèëàòûíûí ñÿäðè, Ìèëëè Ìÿúëèñèí äåïóòàòû Ñÿäàãÿò Âÿëèéåâà ãàðøûäàí ýÿëÿí ìöãÿääÿñ Ãóðáàí áàéðàìû ìöíàñèáÿòèëÿ èíòåðíàò åâèíèí ñàêèíëÿðèíè âÿ ÿìÿêäàøëàðûíû òÿáðèê åäèá. Ãåéä åäèá êè, þëêÿìèçäÿ ùÿð áèð ãÿáèëäÿí îëàí èíñàíëàð, õöñóñÿí äÿ, ôèçèêè âÿ ÿãëè ãöñóðó îëàí óøàãëàð âÿ áþéöêëÿð ö÷öí äþâëÿò òÿðÿôèíäÿí äàâàìëû îëàðàã äèããÿò âÿ ãàéüû ýþñòÿðèëèð. Ñÿäàãÿò Âÿëèéåâà ÿñàñû Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí ãîéóëàí äþâëÿò÷èëèéèìèçäÿ áöòöí ñàùÿëÿðÿ ýþñòÿðèëÿí äèããÿòèí áþéöê þíÿì êÿñá åòäèéèíè âóðüóëàéûá. Áèëäèðèá êè, Óëó þíäÿðèìèçèí ëàéèãëè äàâàì÷ûñû îëàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ùÿìèøÿ þëêÿäÿ óøàãëàðà äèããÿò âÿ ãàéüû èëÿ éàíàøûá, îíëàðûí ïðîáëåìëÿðèíèí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ êîíêðåò àääûìëàð àòûëûá. Ìÿùç áóíóí áàðèç íöìóíÿñè îëàðàã, 2009úó èëèí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ òÿðÿôèíäÿí “Óøàã èëè” åëàí åäèëìÿñèíèí äÿ áó èñòèãàìÿòäÿ àòûëàí àääûìëàðûí éöêñÿê ýþñòÿðèúèñè îëäóüóíó áèëäèðÿí òÿøêèëàò ñÿäðè þëêÿìèçèí àïàðûúû ñèéàñè ïàðòèéàñû îëàí Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû òÿðÿôèíäÿí äÿ áó úöð õåéðèééÿ èøëÿðèíèí äàâàì åòäèðèëäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðûá. Ôèçèêè âÿ ÿãëè ãöñóðó îëàí óøàãëàð ãàðøûñûíäà ÷ûõûø åäÿí äèýÿð ãîíàãëàð äà îíëàðû áàéðàì ìöíàñèáÿòèëÿ òÿáðèê åäèáëÿð. Þç íþâáÿñèíäÿ, 7 ñàéëû èíòåðíàò åâèíèí ðÿùáÿðëèéè îíëàðû áåëÿ áèð ýöíäÿ éàä åäÿðÿê, ýþðöøÿ ýÿëäèêëÿðèíÿ ýþðÿ ãîíàãëàðà äÿðèí ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðèá. Ìàðàãëû êîíñåðò âÿ øÿí êëîóíëàðûí ïðîãðàìëàðû èëÿ áàøà ÷àòàí ýþðöø èíòåðíàò ñàêèíëÿðèíèí ÷þùðÿñèíäÿ áþéöê ñåâèíúÿ ñÿáÿá îëóá. Àçÿðáàéúàíûí ìöäàôèÿ òÿäáèðëÿðèíè äàùà äà ýöúëÿíäèðìÿñè çÿðóðèäèð Ìèëëè Ìÿúëèñèí Òÿùëöêÿñèçëèê âÿ ìöäàôèÿ êîìèòÿñèíèí öçâö Çàùèä Îðóú www.yaï.org.az ñàéòûíà ìöñàùèáÿ âåðèá - Çàùèä ìöÿëëèì, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè úÿíàá Èëùàì ßëèéåâ “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèíèí Åðìÿíèñòàí Ðåñïóáëèêàñû Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðè èëÿ òÿìàñ õÿòòèíäÿ áÿçè òÿùëöêÿñèçëèê òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà” Ñÿðÿíúàì èìçàëàéûá. Áó Ñÿðÿíúàìûí ÿùÿìèééÿòè íÿäÿí èáàðÿòäèð? - Äþâëÿò áàø÷ûñûíûí èìçàëàäûüû áó Ñÿðÿíúàì ìöùöì âÿçèôÿëÿðè íÿçÿðäÿ òóòóð. Ôèêðèìúÿ, ñÿíÿäèí ÿí áàøëûúà ÿùÿìèééÿòè úÿáùÿéàíû çîíàëàðûí äèýÿð ÿðàçè âàùèäëÿðèíäÿí ôÿðãëÿíäèðèëìÿñèäèð. ßìèíÿì êè, áó òÿêúÿ òÿùëöêÿñèçëèê ìÿíàñûíäà ãÿáóë åäèëìÿéÿúÿê, îíóí ýÿëÿúÿê äþâðäÿ ñîñèàëèãòèñàäè òÿäáèðëÿðëÿ äÿ çÿíýèíëÿøìÿñè äàâàì åäÿúÿê. Áó ãÿðàðûí äàâàìû îëàðàã öìèä åäèðÿì êè, ýÿëÿúÿêäÿ úÿáùÿéàíû çîíàëàðëà áàüëû õöñóñè äþâëÿò ïðîãðàìû èøëÿíÿúÿê. Ùåñàá åäèðÿì êè, áöòþâëöêäÿ Ñÿðÿíúàìûí ìÿãñÿäè Àçÿðáàéúàíäà ìöäàôèÿ òÿäáèðëÿðèíèí ìþùêÿìëÿíäèðèëìÿñèíäÿí èáàðÿòäèð. Öìóìèééÿòëÿ, Ñÿðÿíúàì áèð ñûðà èñòèãàìÿòëÿðäÿ ìÿñÿëÿëÿðèí ùÿëëèíè íÿçÿðäÿ òóòóð. Äöøöíöðÿì êè, ýÿëÿúÿêäÿ ùþêóìÿò áó ÿðàçèëÿðè õöñóñè áèð ñòàòóñäà ìöÿééÿí åäÿúÿê. Ôèêðèìúÿ, úÿáùÿ áþëýÿñèíäÿ éàøàéàí èíñàíëàðûí ñîñèàë ìöäàôèÿñè äàùà äà ýöúëÿíäèðèëìÿëèäèð. Ïàòðóë õèäìÿòèíèí éàðàäûëìàñû ÷îõ äöøöíöëìöø àääûìäûð. Úÿáùÿéàíû çîíàäà êþíöëëöëÿðäÿí èáàðÿò ïàòðóë äÿñòÿëÿðèíèí ìöëêè ÿùàëèäÿí òÿøêèë îëóíìàñû ÿùÿìèééÿòëè òÿäáèð îëàúàã. Áèëèðñèíèç êè, àâãóñòóí ÿââÿëèíäÿ úÿáùÿ õÿòòèíäÿ ìÿëóì òÿõðèáàòäàí ñîíðà äþâëÿòÿ, Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèìèçÿ þç éàðäûìûíû òÿêëèô åäÿí ÷îõëó èíñàíëàðûìûç âàð. Áóíà ïàðàëåë îëàðàã ìöõòÿëèô äåçèíôîðìàñèéàëàð äà éàéûëäû. Îíà ýþðÿ äÿ, áó ìÿñÿëÿäÿ çÿðóðè òÿäáèðëÿðèí ýþðöëìÿñè îëäóãúà àêòóàëäûð. Ìÿí øöáùÿ åòìèðÿì êè, ïàòðóë äÿñòÿëÿðèíÿ êþíöëëö îëàðàã êå÷ìèø Ãàðàáàü äþéöø÷öëÿðè, ùöãóã-ìöùàôèçÿ, òÿùëöêÿñèçëèê ñèñòåìèíäÿ ÷àëûøìûø èíñàíëàð ãîøóëàúàãëàð. ×öíêè îíëàð úÿáùÿéàíû çîíàíûí ÿùÿìèééÿòèíè äàùà éàõøû àíëàéûðëàð. Áó, ùÿì÷èíèí, ùÿðáè ñòðóêòóðëàðëà éàõøû ÿìÿêäàøëûüà ìàëèê îëìàã äåìÿê îëàðäû. Áåëÿ îëäóüó òÿãäèðäÿ, ìöõòÿëèô ÿùàëè êöòëÿëÿðè îëàí éåðëÿðäÿ äàùà äÿãèã ìÿëóìàòëàðûí âåðèëìÿñèíè ýþðÿ áèëÿúÿéèê. Îðäóìóç àðõàñûíäà áó úöð ìöëêè èíñàíëàðûí äÿñòÿéèíè ùèññ åäÿíäÿ ïñèõîëîæè úÿùÿòäÿí äàùà äà ýöúëö îëàúàã. Îíà ýþðÿ äÿ, íÿçÿðÿ àëìàã ëàçûìäûð êè, òîðïàãëàðûìûçû ñÿíýÿðëÿðäÿ òÿêúÿ Ñèëàùëû Ãöââÿëÿðèìèç ãîðóìóð, áóðàäà, åéíè çàìàíäà, âÿòÿíäàø ìÿñóëèééÿòè äÿ âàð. Éÿíè áó ìÿñÿëÿëÿðèí âàúèáëèéè ýåíèø èúòèìàèééÿòÿ òÿáëèü îëóíìàëûäûð. - Ñÿðÿíúàìäà áÿçè ãàíóíëàðûí äà òÿêìèëëÿøäèðèëìÿñè ìÿñÿëÿñèíÿ òîõóíóëóð. Áó áàõûìäàí, ïàðëàìåíòèí öçÿðèíÿ ùàíñû âÿçèôÿëÿð äöøöð? - Áÿëè, ãåéä îëóíäóüó êèìè, áèð ñûðà ãàíóíëàðà äÿéèøèêëèêëÿðèí åäèëìÿñè çÿðóðèäèð. Î úöìëÿäÿí, “Ùÿðáè âÿçèééÿò ùàããûíäà” ãàíóí ìöàñèð ÷àüûðûøëàðà óéüóíëàøäûðûëìàëûäûð. ×öíêè ïðîñåñëÿð ýþñòÿðèð êè, ìöùàðèáÿíèí áàøëàìàñû èñòèñíà äåéèë. Úÿáùÿ õÿòòèíäÿêè ñîí ýÿðýèíëèê áóíó áèð äàùà òÿñäèãëÿäè. Äèããÿò éåòèðÿê, úÿáùÿíèí áèð èñòèãàìÿòèíäÿ ëîêàë òîããóøìà áàø âåðäè, áó ùàäèñÿ úÿìèééÿòäÿ äÿðùàë ðåàêñèéà äîüóðäó. Åéíè çàìàíäà, äþâëÿòèìèç þç ìöäàôèÿ ãàáèëèééÿòèíèí äàùà äà ýöúëÿíäèðèëìÿñè èëÿ áàüëû àääûìëàð àòûð. Åùòèéàòäà îëàí èíñàíëàð ùÿðáè òîïëàíòûëàðà ÷àüûðûëûðëàð, ùÿðáè òÿëèìëÿð êå÷èðèëèð âÿ ñ. Áöòöí áóíëàð îíà ýþðÿ åäèëèð êè, òîðïàãëàðûìûçûí ùÿðáè éîëëà àçàä îëóíìàñû ýöíäÿìÿ ýÿëÿðñÿ, áóíà òàì ùàçûð âÿçèééÿòäÿ îëàã. Áèð ÿðàçèäÿ ùÿðáè âÿçèééÿòèí åëàí îëóíìàñû ùå÷ áèð ùàëäà ðåñïóáëèêà öçðÿ ùÿðáè âÿçèééÿòÿ ùàçûðëûã êèìè äÿéÿðëÿíäèðèëÿ áèëìÿç. ßí þíÿìëè ìÿñÿëÿ ùÿðáè âÿçèééÿòèí êîíêðåò ÿðàçèëÿð öçðÿ òÿòáèã îëóíìàñûäûð êè, áó äà ìöÿééÿí ìÿùäóäëàøäûðûúû íîðìàëàðûí èøÿ äöøìÿñè äåìÿêäèð. Ïðàêòèêàäàí áèëèðèê êè, ùÿðáè ùèññÿëÿðè çèéàðÿò åòìÿê, âàëèäåéíëÿðèí þç þâëàäëàðûíû éîõëàìàñû, ÿñýÿðëÿðëÿ òÿìàñëàð èíäèêè øÿðàèòäÿ àäè ýþðöíöð. Àììà ùÿðáè ÿìÿëèééàòëàð çàìàíû áó, ÷îõ þíÿìëè ìÿñÿëÿéÿ ÷åâðèëèð. ×öíêè äöøìÿíëÿ òÿìàñ õÿòòèíäÿ ìÿùç îíëàðäûð. Áåëÿ îëàí òÿãäèðäÿ äöøöíöðÿì êè, èúòèìàè-ñèéàñè ãóðóìëàðûí, ïàðòèéàëàðûí, åëÿúÿ äÿ, ìöõòÿëèô òÿøêèëàòëàðûí ôÿàëèééÿòè, î úöìëÿäÿí, ìåäèàíûí àêðåäèòàñèéàñû èëÿ áàüëû ìÿñÿëÿëÿðèí ùàìûñû “Ùÿðáè âÿçèééÿò ùàããûíäà” ãàíóíóí òÿëÿáëÿðè èëÿ óçëàøäûðûëìàëûäûð. Áèç áó éþíäÿ ïàðëàìåíò îëàðàã úèääè àääûìëàð àòìàëûéûã. - Þëêÿ ìåäèàñûíäà úÿáùÿéàíû çîíàëàðëà áàüëû äÿãèã ìÿëóìàòëàðûí âåðèëìÿñè äÿ úèääè ìÿñÿëÿäèð. Áó áàõûìäàí, ýÿëÿúÿêäÿ ùàíñû àääûìëàð àòûëìàëûäûð? - Äþâëÿò áàø÷ûñûíûí Ñÿðÿíúàìûíäà áó ìÿñÿëÿéÿ äÿ õöñóñè éåð âåðèëèð. Áèëäèéèíèç êèìè, ÷àï âÿ åëåêòðîí ìåäèàíûí öçÿðèíÿ äöøÿí âÿçèôÿëÿðëÿ áàüëû Ìÿòáóàò Øóðàñûíà âÿ ìöâàôèã äþâëÿò ñòðóêòóðëàðûíà òþâñèéÿëÿð âåðèëèá. Äöøöíöðÿì êè, ÿí ìöðÿêêÿá ìÿñÿëÿ áó èñòèãàìÿòäÿäèð. ×öíêè áó ýöí èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíäà ôÿàëèééÿò àïàðìàã, èíôîðìàñèéà ìÿêàíûíäà éåð òóòìàã àñàí îëñà äà, áó ìÿêàíäà äþâëÿòèí ìàðàãëàðûíà çèää ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿíëÿðè ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá åòìÿê áèð ãÿäÿð ÷ÿòèíäèð. Áó ñàùÿäÿ åëÿ áèð çÿíúèðâàðè ðåàêñèéà áàø âåðèð êè, õöñóñè õèäìÿò îðãàíëàðû âàñèòÿñèëÿ îíó àøêàðëàìàã, ùÿìèí òÿõðèáàò÷û èíñàíëàðû ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá åòìÿê î ãÿäÿð äÿ àñàí ìÿñÿëÿ äåéèë. ×öíêè Êàíàäàäà éåðëÿøèá, Àëìàíèéàäà ãåéäèééàòäàí êå÷èá àíòè-àçÿðáàéúàí÷û ôÿàëèééÿòè ýþñòÿðìÿê ìöìêöíäöð. Áóíó àøêàðëàéûá ìÿñóëèééÿòÿ úÿëá åòìÿê îëäóãúà ìöðÿêêÿáäèð. Ùÿãèãÿò áóäóð êè, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ áó ïðîñåñè òÿíçèìëÿìÿê ÷ÿòèíäèð. Öìóìèééÿòëÿ, éàíëûø ìÿëóìàòëàðûí ÷àï âÿ åëåêòðîí ìåäèàäà, åëÿúÿ äÿ ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ éàéûëìàñûíûí ãàðøûñûíû àëìàã ö÷öí òÿáëèüàò èøëÿðè äÿ ýöúëö àìèëäèð. Îíà ýþðÿ äÿ, Ñÿðÿíúàìäà áó ìÿñÿëÿíèí àêòóàëëûüû âóðüóëàíûð. Áèëèðñèíèç, ìåäèà òÿìñèë÷èëÿðè áèð àðàéà ýÿëèá ìöõòÿëèô ñàçèøëÿð èìçàëàéà áèëÿðëÿð. Àíúàã áóíó áöòþâëöêäÿ èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíäà íåúÿ òÿìèí åòìÿê îëàð? Îëà áèëÿð êè, ìöùàðèáÿ ýåäÿí øÿðàèòäÿ äþâëÿò èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíûí ôÿàëèééÿòèíè ìÿùäóäëàøäûðà áèëÿð. Àììà èíäèêè ùàëäà áèëÿðÿêäÿí, éà äà áèëìÿéÿðÿêäÿí úÿáùÿéàíû çîíà èëÿ áàüëû éàíëûø ìÿëóìàòëàðûí éàéûëìàñûíûí ãàðøûñûíû àëìàã ö÷öí ÿí äîüðó éîë òÿáëèüàò èøëÿðèäèð. Åéíè çàìàíäà, úÿáùÿ õÿáÿðëÿðèíè Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéè èëÿ ðàçûëàøäûðìàã äà âàúèáäèð. Òÿáèè êè, áóíóíëà éàíàøû ìöÿééÿí ìÿñóëèééÿò òÿäáèðëÿðè äÿ íÿçÿðäÿ òóòóëìàëûäûð. - Àçÿðáàéúàí ùÿð çàìàí áåéíÿëõàëã èúòèìàèééÿòè Åðìÿíèñòàíûí ùÿðáè òÿúàâöçöíÿ ãàðøû ñÿðò àääûìëàð àòìàüà ÷àüûðûð. Áåëÿ áèð øÿðàèòäÿ Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí þëêÿìèçëÿ áàüëû ãÿðÿçëè ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìÿñè äèããÿòè Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíäÿí éàéûíäûðìàã ìÿãñÿäè äà- øûìûðìû? - Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí ñîí çàìàíëàð ìöçàêèðÿ åòäèéè ìÿñÿëÿëÿðÿ áàõñàã, áóðàäà ÿí ìöõòÿëèô âàúèá ìÿñÿëÿëÿðèí îëäóüóíó ýþðÿðèê. Ìÿñÿëÿí, “Åáîëà” âèðóñó èëÿ áàüëû òÿäáèðëÿð, áó ùàãäà äþâëÿòëÿðÿ òþâñèéÿëÿð âåðÿí ãÿòíàìÿëÿð, Áîñíèéà âÿ Ùåðñåãîâèíàéà ùöãóãè éàðäûìûí ýþñòÿðèëìÿñè, Àâðîïàäà áàíê ñèñòåìèíèí èøèíÿ éàðäûìëàð ùàããûíäà ãÿáóë îëóíìóø ñÿíÿäëÿðè ýþñòÿðìÿê îëàð. Õöñóñèëÿ, òÿøêèëàò òÿðÿôèíäÿí Óêðàéíà ìÿñÿëÿñèíÿ ýþðÿ, Ðóñèéà ÿëåéùèíÿ õåéëè ãÿòíàìÿëÿð ãÿáóë åäèëèá. Áó, åëÿ àíëàìà ýÿëèð êè, Óêðàéíà îíëàðûí òèìñàëûíäà úèääè ìöäàôèÿ îëóíóð. Éÿíè Ðóñèéà ÿëåéùèíÿ ãÿòíàìÿëÿðèí ãÿáóë îëóíìàñû Ïîðîøåíêî ùàêèìèééÿòèíèí ñèéàñÿòèíèí íÿòèúÿñè äåéèë, ñàíêè áåéíÿëõàëã èúòèìàèééÿò þç òÿøÿááöñö èëÿ Óêðàéíàíûí ìöäàôèÿñèíÿ ãàëõàðàã Ðóñèéàéà ãàðøû ãÿðàðëàð ãÿáóë åäèð. Àììà Ãàðàáàü ìÿñÿëÿñèíÿ ýÿëèíúÿ, áèç òàì ôÿðãëè ìÿíçÿðÿ ìöøàùèäÿ åäèðèê. ßýÿð Àâðîïà Ïàðëàìåíòè Åðìÿíèñòàíûí Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ùÿðáè òÿúàâöçö èëÿ ÿëàãÿäàð ïðèíñèïèàë ìþâãå òóòàðàã ìÿñÿëÿíè ýöíäÿìäÿ ñàõëàñàéäû, ñîíðà èñÿ äàõèëè ïðîáëåìëÿðèìèçÿ òîõóíñàéäû, áóíó, áÿëêÿ äÿ, àíëàéûøëà ãÿáóë åòìÿê îëàðäû. Àììà áåëÿ äåéèë. Èíäèêè ðåàëëûãäà èúòèìàèééÿòèìèçè áó äöøöíäöðöð êè, äöíéàäàêû ìöõòÿëèô ãàéíàð íþãòÿëÿðèí ïðîáëåìëÿðè òÿøêèëàòûí ýöíäÿëèéèíÿ ìèëëè ìÿçìóíäà äàõèëäèð, àììà Àçÿðáàéúàíäà áèð ôÿðä áöòþâ ìèëëÿòèí ùöãóãóíäàí öñòöí éåðÿ ãîéóëóð. Éÿíè ýþðöíÿí îäóð êè, Ëåéëà Éóíóñ Àâðîïà Ïàðëàìåíòè ö÷öí òîðïàãëàðû èøüàë îëóíàí éöçìèíëÿðëÿ èíñàíäàí äàùà “þíÿìëè”äèð. Ôóíäàìåíòàë àçàäëûãëàðû, ÿðàçè áöòþâëöéöíö, èíñàíëàðûí þç äîüìà òîðïàãëàðûíäà éàøàìàã ùàããûíûí ìöäàôèÿñèíè êÿíàðäà ãîéàðàã, ùàíñûñà øÿõñè ìàðàãëàð êîíòåêñòèíäÿ ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìÿê Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíÿ ùå÷ áèð íöôóç ýÿòèðìèð. Äöøöíöðÿì êè, ìÿñÿëÿíèí ìàùèééÿòèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè ñèéàñÿòèíè úèëîâëàìàã âÿ îíà òÿñèð åòìÿê äàéàíûð. Õàòèðèíèçäÿäèðñÿ, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Àâðîïà Øóðàñûíäà ÷ûõûø åäÿðêÿí þëêÿìèçèí äöíéà èëÿ ìöíàñèáÿòëÿðèíèí ìîäåëèíè îðòàéà ãîéäó. Òÿáèè êè, áóíó äöíéàäàêû áÿçè ýöúëÿð ùÿçì åäÿ áèëìèð. Áóíà ýþðÿ äÿ, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí òèìñàëûíäà áó úöð ãÿðÿçëè ãÿòíàìÿëÿð ãÿáóë îëóíóð. Áó éàõûíëàðäà Åðìÿíèñòàí ïðåçèäåíòè Ñåðæ Ñàðêèñéàí þç ïàðòèéàäàøëàðû ãàðøûñûíäà áèð åòèðàôäà áóëóíäó êè, Àçÿðáàéúàíûí äöíéàäà äèïëîìàòèê ôÿàëëûüû åðìÿíèëÿðäÿí ãàò-ãàò öñòöí ùàëà ýÿëèá âÿ î, þçëÿðè ö÷öí êþìÿê èñòÿìèøäè. Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí ãÿòíàìÿñè ùÿì äÿ ùÿìèí ÷àüûðûøûí íÿòèúÿñèäèð. Áóíóíëà áåëÿ, ùåñàá åäèðÿì êè, ùÿìèí ñÿíÿä òÿêúÿ åðìÿíè ëîááèñèíèí ìàðàãëàðûíûí ýþñòÿðèúèñè äåéèë, ìöÿééÿí ýöúëÿð äåìîêðàòèéàäàí àëÿò êèìè èñòèôàäÿ åòìÿê èñòÿéèð. Îíëàð áó úöð òÿçéèã ýþñòÿðìÿêëÿ Àçÿðáàéúàíû äà Ðóñèéà ÿëåéùèíÿ êîàëèñèéàéà ãîøìàã èñòÿéèðëÿð. Áàøãà áèð ìÿãàì èñÿ åíåðæè ëàéèùÿëÿðè èëÿ áàüëûäûð. Ñåíòéàáðûí 20-äÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí ëèäåðëèéè èëÿ “Úÿíóá” ãàç äÿùëèçèíèí òÿìÿëè ãîéóëäó. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû áó ëàéèùÿíè Àçÿðáàéúàíëà Òöðêèéÿíèí áèðýÿ ëàéèùÿñè êèìè õàðàêòåðèçÿ åäèá. Áèç áó ëàéèùÿíè éåíè áèð ôîðìàäà ýåîïîëèòèê ìÿêàíà ÷ûõàðäûã. Ùàëáóêè, áÿçè äþâëÿòëÿð, òÿøêèëàòëàð “ÍÀÁÓÚÚΔ ëàéèùÿñèíè ðåàëëàøäûðìàã èñòÿéèðäèëÿð âÿ áóíóí ö÷öí ìöÿééÿí ùÿäÿôëÿð ìöÿééÿíëÿøìèøäè. Àììà Àçÿðáàéúàíëà Òöðêèéÿíèí áèðëèéèíèí íöìóíÿñè îëàðàã éåíè ëàéèùÿ ðåàëëûüà ÷åâðèëèð êè, áó äà áÿçè áåéíÿëõàëã ýöúëÿðè íàðàùàò åäèð. Îíà ýþðÿ äÿ, ìöõòÿëèô éîëëàðëà þëêÿìèçÿ òÿçéèã ýþñòÿðìÿéÿ ÷àëûøûðëàð. Àììà áó ýöí Àçÿðáàéúàí èíêèøàôûí åëÿ ñÿâèééÿñèíäÿäèð êè, îíóíëà òÿçéèã äèëè èëÿ äàíûøìàã ìöìêöí äåéèë. 9 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Àçÿðáàéúàí íåôò ñÿíàéåñèíèí èíêèøàôû áàõûìûíäàí äöíéàíûí àïàðûúû þëêÿëÿðèíäÿíäèð ÁÀÍÌ-äà òÿùñèë àëìàüà öñòöíëöê âåðÿí Ïðåçèäåíò òÿãàöä÷öëÿðè ïåøÿêàð êàäð êèìè áó ñàùÿäÿ ÷àëûøìàã èñòÿéèðëÿð ëèêàñûíûí àëè ìÿêòÿáëÿðèíÿ äàõèë îëìóø òÿëÿáÿëÿðÿ âåðèëÿúÿê. Áó ìÿñÿëÿíèí ÿùÿìèééÿòèíè íÿçÿðÿ àëàðàã “Éåíè Àçÿðáàéúàí” ãÿçåòè éåíè ëàéèùÿéÿ ñòàðò âåðèá. Áó ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ 2014-2015-úè òÿäðèñ èëè öçðÿ ãÿáóë èìòàùàíëàðûíäà éöêñÿê áàë òîïëàéàðàã Ïðåçèäåíò òÿãàöäöíÿ ëàéèã ýþðöëìöø òÿëÿáÿýÿíúëÿðëÿ ýþðöøÿðÿê, îíëàðû îõóúóëàðûìûçà òÿãäèì åäèðèê. Îíó äà ãåéä åäÿê êè, Åëòóí Èáðàùèìîâ: Ïðåçèäåíò òÿãàöä÷öëÿðèíäÿí Èíàíûðàì êè, ýÿëÿúÿêäÿ 17-ñè Áàêû Àëè Íåôò Ìÿêòÿáèíèí (ÁÀÍÌ) òÿëÿáÿëÿðèäèð. Õàéöêñÿê èõòèñàñëû êàäð êèìè þç áèëèêëÿðèìè áó òûðëàäàã êè, Áàêû Àëè Íåôò Ìÿêòÿáè Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè ñàùÿäÿ ñûíàéà áèëÿúÿì Èëùàì ßëèéåâèí 29 íîéàáð 2011-úè èë òàðèõëè Ôÿðìàíû èëÿ Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Íåôò Øèðêÿòèíèí ñòðóêòóðóíäà äþâëÿò ìöÿññèñÿñè Áó èíêèøàôû øÿðòëÿíäèðÿí úÿùÿòëÿðäÿí ñòàòóñóíäà éàðàäûëûá. Àëè ìÿêòÿáèí éàðàáèðè äÿ àëè ìÿêòÿáëÿðÿ ìàðàüûí àðòìàñû äûëìàñûíäà ìÿãñÿä, Àçÿðáàéúàíäà áåéâÿ áó éþíäÿ áþéöê ðÿãàáÿòèí ìþâúóäëóíÿëõàëã ñòàíäàðòëàðà úàâàá âåðÿí, ÿí üóäóð. Òÿëÿáÿ Ãÿáóëó öçðÿ Äþâëÿò Êîìöàñèð òÿäðèñ ïëàíëàðû âÿ òåõíîëîýèéàëàðû ìèññèéàñûíûí êå÷èðäèéè ãÿáóë èìòàùàíëàðû ÿñàñûíäà òÿùñèë ïðîñåñèíè òÿøêèë åòìÿêëÿ, çàìàíû àáèòóðèéåíòëÿðèí éöêñÿê áàë òîïëàñÿíàéåíèí ìöàñèð òÿëÿáëÿðèíÿ úàâàá âåìàëàðû áóíà ñöáóòäóð. Ñîí èëëÿð ãÿáóë ðÿí éöêñÿêèõòèñàñëû ìöòÿõÿññèñëÿðÿ éàðàíàí åùòèéàúûí þäÿíèëÅëìèð ßáèëîâ: ìÿñè, åéíè çàìàíäà, ÀÐÄÍØíèí ôÿàëèééÿòèíèí Àçÿðáàéúàíäà ÁÀÍÌ-ûí éöêñÿê ñòàíäàðòëàðà óéüóí âÿ þëêÿíèí ùöäóäëàðûíäàí êÿíàðäà ýåíèøëÿíìÿñè âÿ îíóí áåéòÿùñèë âåðìÿñè áèçè íÿëõàëã øèðêÿòÿ ÷åâðèëìÿñè íÿçÿáó ñàùÿéÿ äàùà äà ðÿ àëûíàðàã, ìöàñèð áèëèêëÿðÿ éèéÿëÿíÿí âÿ èíýèëèñ äèëèíäÿ òÿùñèë ùÿâÿñëÿíäèðèð àëàí ìöùÿíäèñ êàäðëàðûí ùàçûðëàíìàñûäûð. Áóèëêè ãÿáóë èìòàùàíëàðûíäà ÿí éöêñÿê - 700 áàë òîïëàéàíèìòàùàíëàðûíäà ìàêñèìàë âÿ áóíà éàõûí ëàðäàí áèðè, Áàêûäàêû Êèìéà-áèîëîýèéà òÿáàë òîïëàéàí ýÿíúëÿðèí ñàéûíûí àðòìàñû ìàéöëëö ëèñåéèí ìÿçóíó Åëòóí Íàçèì îüúèääè óüóðëàðäàí õÿáÿð âåðèð. Îíó äà ëó Èáðàùèìîâ äà Áàêû Àëè Íåôò Ìÿêòÿáèíèí ãåéä åäÿê êè, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòè ùÿð ïðîñåñëÿðèí àâòîìàòëàøäûðûëìàñû ìöùÿíçàìàí éöêñÿê áèëèéÿ ìàëèê âÿ áàúàðûãëû äèñëèéè èõòèñàñûíû ñå÷èá. Àüäàìûí Àüäàìýÿíúëÿðè äÿéÿðëÿíäèðèð, îíëàðà ãàéüû ýþñêÿíä êÿíäèíäÿí ìÿúáóðè êþ÷êöí àèëÿñèòÿðèð. Áóíà ïàðëàã íöìóíÿ êèìè Àçÿðíèí öçâö îëàí Åëòóí äàèì äÿðñëÿðèíÿ ìÿáàéúàíûí äþâëÿò áàø÷ûñû òÿðÿôèíäÿí àëè ñóëèééÿòëÿ éàíàøûá, úèääè ùàçûðëàøûá âÿ ìÿêòÿáëÿðÿ ãÿáóë èìòàùàíû çàìàíû ÿí ìàêñèìàë íÿòèúÿéÿ íàèë îëóá. “Àçÿðáàééöêñÿê áàë òîïëàìûø ýÿíúëÿðÿ Ïðåçèäåíò úàí íåôòè èëÿ äöíéàäà ìÿøùóðäóð. Áó òÿãàöäöíöí âåðèëìÿñèíè ýþñòÿðìÿê îëàð. ñàùÿ ñöðÿòëÿ èíêèøàô åäèð. Áó èõòèñàñû Õàòûðëàäàã êè, 3 ñåíòéàáð 2001-úè èëäÿ ñå÷ìÿêëÿ ìÿí äÿ ìöùÿíäèñ êèìè ôÿàÖìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ “Àçÿðëèééÿò ýþñòÿðìÿê èñòÿéèðÿì. Èíàíûðàì áàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí àëè ìÿêòÿá òÿëÿêè, ýÿëÿúÿêäÿ éöêñÿê èõòèñàñëû êàäð êèáÿëÿðè ö÷öí Ïðåçèäåíò òÿãàöäöíöí òÿñèñ ìè þç áèëèêëÿðèìè áó ñàùÿäÿ òÿòáèã åäÿ åäèëìÿñè ùàããûíäà” Ôÿðìàí èìçàëàéûá. áèëÿúÿì” - äåéÿ, Ïðåçèäåíò òÿãàöä÷öñö Áó Ôÿðìàíà óéüóí îëàðàã, ùÿð èë ãÿáóë âóðüóëàéûá. èìòàùàíëàðûíäà éöêñÿê íÿòèúÿëÿð ýþñòÿðÅëìèð Àäèë îüëó ßáèëîâ èñÿ Ñóìãàéûò ìèø ýÿíúëÿðÿ äþâëÿò áàø÷ûñûíûí Ñÿðÿíúàøÿùÿðèíäÿ äöíéàéà ýÿëèá, áó øÿùÿðäÿ ìû ÿñàñûíäà “Ïðåçèäåíò òÿãàöäö” âåðèëèð. ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí Òåõíèêè âÿ òÿáèÿò åëìÑåíòéàáðûí 9-äà Àçÿðáàéúàí Ïðåçèëÿðè ëèñåéèíèí ìÿçóíó îëóá. Áóèëêè ãÿáóë äåíòè Èëùàì ßëèéåâ “2014/2015-úè òÿäðèñ èìòàùàíëàðûíäà 695 áàë òîïëàéàí Åëìèð èëèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí àëè ÁÀÍÌ-èí Íåôò-ãàç ìöùÿíäèñëèéè èõòèñàñûìÿêòÿáëÿðèíÿ äàõèë îëìóø òÿëÿáÿëÿðÿ Ïðåíû ñå÷èá âÿ áó èõòèñàñ öçðÿ òÿùñèë àëûð. çèäåíò òÿãàöäöíöí âåðèëìÿñè ùàããûíäà” “Áó àëè ìÿêòÿáè ñå÷ìÿéèìèí úèääè ñÿÑÿðÿíúàì èìçàëàéûá. Ñÿðÿíúàìà ÿñàáÿáëÿðè âàð. Áèëèðñèíèç êè, Àçÿðáàéúàíñÿí, Ïðåçèäåíò òÿãàöäö 2014/2015-úè äà íåôò âÿ ãàç ñÿíàéåñè ñöðÿòëÿ èíêèòÿäðèñ èëèíäÿ òÿëÿáÿ ãÿáóëó èìòàùàíëàðûíøàô åäèð. Áó ýöíëÿðäÿ 20 èëëèê éóáèëåéèäà èõòèñàñ ãðóïëàðû öçðÿ ÿí éöêñÿê íÿòèíè ãåéä åòäèéèìèç “ßñðèí ìöãàâèëÿñè” úÿëÿð ýþñòÿðìèø âÿ Àçÿðáàéúàí ÐåñïóáÀçÿðáàéúàíäà áöòöí ñàùÿëÿðäÿ îëäóüó êèìè òÿùñèëäÿ äÿ ýåíèøìèãéàñëû èñëàùàòëàð ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áóíóí íÿòèúÿñè îëàðàã ñîí èëëÿð òÿùñèë ñèñòåìèíäÿ úèääè óüóðëàð ÿëäÿ åäèëèð. Àâðîïà òÿùñèë ñèñòåìèíÿ èíòåãðàñèéà åäÿí òÿùñèëèìèçèí áöòöí ïèëëÿëÿðèíäÿ íÿçÿðÿ÷àðïàúàã èíêèøàô þçöíö ýþñòÿðèð. ìöñòÿãèë Àçÿðáàéúàíûí ùÿðòÿðÿôëè èíêèøàôûíûí êþêöíäÿ äàéàíûð. Ìÿí äÿ áó èõòèñàñû ñå÷ìÿêëÿ èñòÿéèðÿì êè, éàõøû ìöùÿíäèñ îëóì. Íåôò ñÿíàéåñèíäÿ þç ýöúöìö ñûíàìàã èñòÿéèðÿì. Äèýÿð òÿðÿôäÿí, Àëè Íåôò Ìÿêòÿáèíèí éöêñÿê ñòàíäàðòëàðà óéüóí òÿùñèë âåðìÿñè áèçè áó ñàùÿéÿ äàùà äà ùÿâÿñëÿíäèðèð” - Àéàç Øÿðèôîâ: ÁÀÍÌ-äà àëäûüûì àëè òÿùñèëè þëêÿìèçèí èíêèøàôû ö÷öí ñÿðô åäÿúÿì äåéÿ, Å.ßáèëîâ ãåéä åäèá. Äèýÿð Ïðåçèäåíò òÿãàöä÷öñö Èñìàéûë Èáðàùèì îüëó ßêáÿðîâ èñÿ Áàêûíûí Ýÿíú èñòåäàäëàð ëèñåéèíèí ìÿçóíó îëóá. Ëèñåéäÿ éàõøû îõóìàñû èëÿ ôÿðãëÿíÿí Èñìàéûë áèð ñûðà óüóðëó íÿòèúÿëÿð ýþñòÿðèá. Áåëÿ êè, î, áÿçè áèëèê éàðûøëàðûíäà èøòèðàê åäèá, ðè- Èñìàéûë ßêáÿðîâ: Íåôò-ãàç ñÿíàéåñèíèí ïåðñïåêòèâèíÿ ýþðÿ, ìÿùç áó àëè ìÿêòÿáè ñå÷ìèøÿì éàçèééàò ôÿííè öçðÿ ðåñïóáëèêà îëèìïèàäàñûíûí 3-úöñö, “Ñàáàùûí àëèìëÿðè” ëàéèùÿñèíèí ôÿàë èøòèðàê÷ûñû îëóá. Ãÿáóë èìòàùàíëàðûíäà 685 áàë òîïëàéàí È.ßêáÿðîâ ÁÀÍÌ-äà Íåôò-ãàç ìöùÿíäèñëèéè èõòèñàñû öçðÿ òÿùñèë àëûð: “ÁÀÍÌ-äà äÿðñëÿð èíýèëèñ äèëèíäÿ êå÷èðèëèð. Áó àëè ìÿêòÿá Àâðîïà ñòàíäàðòëàðû ñÿâèééÿñèíäÿ ãóðóëóá êè, áó äà áöòöí ýÿíúëÿðèí äèããÿòèíè úÿëá åäèá. Þëêÿìèçèí íåôò âÿ ãàç èõðàúàò÷ûñû êèìè äöíéàäà àïàðûúû éåðëÿðäÿí áèðèíè òóòäóüóíó íÿçÿðÿ àëñàã, áó ñàùÿíèí ïåðñïåêòèâèíÿ ýþðÿ, ìÿùç áó àëè ìÿêòÿáè ñå÷ìèøÿì”. ÁÀÍÌ-èí Íåôò-ãàç ìöùÿíäèñëèéè èõòèñàñûíû ñå÷ÿí äèýÿð Ïðåçèäåíò òÿãàöä÷öñö Àéàç Àðàç îüëó Øÿðèôîâ èñÿ Óúàð ðàéîíóíóí Ãàçãóìëàã êÿíäèíäÿ äöíéàéà ýÿëèá. Óøàãëûã èëëÿðèíäÿ àèëÿñè Áàêû øÿùÿðèíÿ êþ÷öá âÿ î, ïàéòàõòûí Áèíÿãÿäè ðàéîíóíäà éåðëÿøÿí 3 ñàéëû òàì îðòà ìÿêòÿáäÿ òÿùñèë àëûá. Ãÿáóë èìòàùàíëàðûíäà 687 áàë òîïëàéàí Àéàç ÁÀÍÌ-äà àëäûüû òÿùñèëè þëêÿìèçèí èíêèøàôû ö÷öí ñÿðô åäÿúÿéèíè äåéèá. Ãåéä åäÿê êè, Àéàçûí ãàðäàøû Èáðàùèì äÿ þòÿí èë éöêñÿê áàë- 690 áàë òîïëàéàðàã Ïðåçèäåíò òÿãàöäöíÿ ëàéèã ýþðöëöá. Ùàçûðäà ùÿð èêè ãàðäàø ÁÀÍÌ-äà òÿùñèë àëûðëàð. Àçÿðáàéúàí Ìÿòáóàò Øóðàñûíäà òàíûíìûø æóðíàëèñò ßôãàí ßñýÿðîâóí 85 èëëèéè èëÿ áàüëû ìÿðàñèì êå÷èðèëèá Íàðäàð ÁÀÉÐÀÌËÛ Àçÿðáàéúàíûí ÁÌÒ èëÿ íþâáÿòè áåø èë ö÷öí òÿðÿôäàøëûã ÷ÿð÷èâÿñè ñÿíÿäè ìöçàêèðÿ åäèëèá Ñåíòéàáðûí 26-äà Áàêû Áèçíåñ Ìÿðêÿçèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòè âÿ Áèðëÿøìèø Ìèëëÿòëÿð Òÿøêèëàòû (ÁÌÒ) àðàñûíäà íþâáÿòè áåøèëëèê öçðÿ òÿðÿôäàøëûã ÷ÿð÷èâÿñè ñÿíÿäèíèí (ÓÍÀÏÔ) òÿñäèãåòìÿ êîíôðàíñû êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, êîíôðàíñäà Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòè âÿ ÁÌÒ àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã öçðÿ ïðèîðèòåò ñàùÿëÿð âÿ îíëàðûí íÿòèúÿëÿðè ìöçàêèðÿ åäèëèá. Èãòèñàäèééàò âÿ ñÿíàéå íàçèðèíèí ìöàâèíè Ñåâèíú Ùÿñÿíîâà Àçÿðáàéúàí èãòèñàäèééàòû áàðÿäÿ ìÿëóìàò âåðÿðÿê, þëêÿìèçäÿ ìàêðîèãòèñàäè ñàáèòëèéèí òÿìèí åäèëäèéèíè âóðüóëàéûá. Áèëäèðèëèá êè, Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòè áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðëà, î úöìëÿäÿí ÁÌÒ-íèí ãóðóìëàðû èëÿ ÿìÿêäàøëûüà õöñóñè þíÿì âåðèð. 2016-2020-úè èëëÿðè ÿùàòÿ åäÿí ÓÍÀÏÔ ñÿíÿäè äÿ áó ãÿáèëäÿíäèð. Àçÿðáàéúàíäà 2015-úè èëäÿí ñîíðàêû Èíêèøàô ×ÿð÷èâÿñè öçðÿ ìöÿééÿí îëóíìóø ïðèîðèòåòëÿðèí “Àçÿðáàéúàí 2020: Ýÿëÿúÿéÿ áàõûø” Èíêèøàô Êîíñåïñèéàñûíà óéüóíëàøäûðûëäûüûíû ãåéä åäÿí Ñ.Ùÿñÿíîâà âóðüóëàéûá êè, ùàçûðäà ÿñàñ ìÿãñÿä èíñàí êàïèòàëûíûí èíêèøàôûíà íàèë îëìàãäûð. Áóíóí ö÷öí ÓÍÀÏÔ ñÿíÿäèíèí Èëêèí Íÿòèúÿëÿð Úÿäâÿëèíè (Ìîíèòîðèíã âÿ Ãèéìÿòëÿíäèðìÿ ÷ÿð÷èâÿñè äàõèë îëìàãëà) òÿðÿôäàøëàð âÿ ìàðàãëû òÿðÿôëÿðëÿ ìöçàêèðÿ åòìÿëè âÿ ðàçûëàøäûðìàëûéûã. ÁÌÒ-íèí ðåçèäåíò ÿëàãÿëÿíäèðèúèñè Àíòîíèóñ Áðóê áèëäèðèá êè, 2016-2020-úè èëëÿðè ÿùàòÿ åäÿí ñÿíÿäèí èìçàëàíìàñû ÁÌÒ âÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðè äàùà äà ýöúëÿíäèðÿúÿê, ñòðàòåæè ïðèîðèòåòëÿðè ìöÿééÿíëÿøäèðÿúÿê. Áó ñÿíÿä þçöíäÿ ö÷ ÿñàñ ñàùÿíè åùòèâà åäèð. Îíëàðäàí áèðèíúèñè èãòèñàäè èíêèøàô âÿ þëêÿäÿ èø éåðëÿðèíèí ñàéûíûí àðòûðûëìàñû, èêèíúèñè òÿøêèëàòû ïîòåíñèàëûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè âÿ åôôåêòèâ èúòèìàè-ñîñèàë õèäìÿòëÿð ýþñòÿðèëìÿñèäèð. Ö÷öíúö ñàùÿ èñÿ ÿòðàô ìöùèò öçðÿ èäàðÿ÷èëèéè, òÿáèè âÿ àíòðîïîýåí ôÿëàêÿòëÿðÿ ãàðøû äàéàíûãëûüûí òÿìèí åäèëìÿñèíè íÿçÿðäÿ òóòóð. Êîíôðàíñäà ÓÍÀÏÔ-ûí íÿòèúÿëÿð ãðóïëàðû öçâëÿðèíèí “Èãòèñàäè èíêèøàô âÿ ëàéèãëè èø éåðëÿðèíèí àðòûðûëìàñû”, “Òÿøêèëàòè ïîòåíñèàëûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè âÿ ñîñèàë õèäìÿòëÿð” ìþâçóëàðûíäà òÿãäèìàòëàðû äèíëÿíèëèá. Ìÿñëÿùÿòëÿøìÿëÿðäÿ ÿëàãÿëè äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí, áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðûí, þçÿë ñåêòîðóí âÿ âÿòÿíäàø úÿìèééÿòèíèí íöìàéÿíäÿëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. Ìÿøùóð ðóñèéàëû æóðíàëèñòëÿð ÁÄÓ-äà îëóáëàð Áàêûäà êå÷èðèëÿí “ÒÅÔÈ-Ñîäðóæåñòâî” Û Áåéíÿëõàëã Òåëåâèçèéà Ôåñòèâàëû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ þëêÿìèçÿ ýÿëÿí ìÿøùóð ðóñèéàëû æóðíàëèñòëÿð, “Ðóñèéà Òåëåâèçèéà Àêàäåìèéàñû”íûí öçâëÿðè Ñâåòëàíà Ñîðîêèíà, Êèðèë Íàáóòîâ, Ëåîíèä Ìëå÷èí, Êèðà Ïîðóøóòèíñêàéà âÿ “Ðóñèéà Òåëåâèçèéà Àêàäåìèéàñû”íûí Áàø äèðåêòîðó Åòåðèéà Ëåâèéåâà ÁÄÓ-äà îëóáëàð. Óíèâåðñèòåòèí Æóðíàëèñòèêà ôàêöëòÿñèíèí òÿëÿáÿëÿðè èëÿ ýþðöøÿí ãîíàãëàð æóðíàëèñò ïåøÿñèíèí àê- òóàë ïðîáëåìëÿðè ùàããûíäà ÷ûõûø åäèá, ýÿëÿúÿê ùÿìêàðëàðûíûí ÷îõñàéëû ñóàëëàðûíû úàâàáëàíäûðûáëàð. Ãÿçåò, æóðíàë âÿ äèýÿð êöòëÿâè èíôîðìàñèéà âàñèòÿëÿðèíèí ýÿëÿúÿéè, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðèí æóðíàëèñòèêàéà òÿñèðè âÿ ñ. ìþâçóëàðäà ìàðàãëû ìöçàêèðÿëÿð êå÷èðèëèá. Ýþðöøäÿ Áàêû Äþâëÿò Óíèâåðñèòåòèíèí Òÿäðèñèí òÿøêèëè âÿ òÿëèì òåõíîëîýèéàëàðû öçðÿ ïðîðåêòîðó Èðàäÿ ßëèéåâà, õàðèúè òÿëÿáÿëÿðëÿ èø öçðÿ äåêàí Ýöëùåéðàí Ðÿùèìîâà âÿ Æóðíàëèñòèêà ôàêöëòÿñèíèí äåêàíû, ïðîôåññîð Øàìèë Âÿëèéåâ èøòèðàê åäèá. Ñåíòéàáðûí 26-äà Àçÿðáàéúàí Ìÿòáóàò Øóðàñûíäà éàçû÷û-æóðíàëèñò ßôãàí ßñýÿðîâóí àíàäàí îëìàñûíûí 85 èëëèê éóáèëåéè èëÿ áàüëû ìÿðàñèì êå÷èðèëèá. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, òÿäáèðè à÷àí Àçÿðáàéúàí Ìÿòáóàò Øóðàñûíûí ñÿäðè ßôëàòóí Àìàøîâ ðÿùáÿðëèê åòäèéè ãóðóìóí þìðöíö-ýöíöíö æóðíàëèñòèêà ïåøÿñèíÿ ñÿðô åòìèø ãÿëÿì ñàùèáëÿðèíèí éàðàäûúûëûã ìÿúëèñëÿðèíèí òÿøêèëèíè ÿíÿíÿéÿ ÷åâèðäèéèíè áèëäèðèá. Äèããÿòÿ ÷àòäûðûá êè, áó èøè äàùà ñÿìÿðÿëè øÿêèëäÿ ýåð÷ÿêëÿøäèðìÿê ö÷öí Ìÿòáóàò Øóðàñûíûí òÿðêèáèíäÿ Àùûë Æóðíàëèñòëÿð Ìÿúëèñè éàðàäûëûá. Ìÿúëèñèí õÿòòè èëÿ èíäèéÿäÿê ÷îõñàéëû òÿäáèðëÿð òÿøêèë îëóíóá. Áó ýöí ùÿìèí ìÿðàñèìëÿðäÿí áèðè - éàçû÷û-æóðíàëèñò ßôãàí ßñýÿðîâóí 85 èëëèê éóáèëåéè ãåéä åäèëèð. Ìÿòáóàò Øóðàñûíûí ñÿäðè âóðüóëàéûá êè, Àçÿðáàéúàí ÿäÿáèééàòûíûí èíêèøàôûíäà ìöùöì õèäìÿòëÿð ýþñòÿðìèø ßôãàí ßñýÿðîâ þìðöíöí éàðûì ÿñðäÿí ÷îõ ùèññÿñèíè ìÿòáóàòà, ÿäÿáèééàòà ùÿñð åäèá, ùÿì íÿñð, ùÿì äÿ äðàìàòóðýèéà ñàùÿñèíäÿ ìàðàãëû ÿñÿðëÿð éàðàäûá. ßôãàí ßñýÿðîâ 1929-úó èëäÿ Øèðâàíûí Ãàðàáàüëûëàð êÿíäèíäÿ àíàäàí îëóá. Î, þòÿí ÿñðèí 50-úè èëëÿðèíäÿ ÿäÿáèééàòà ýÿëèá, ùÿìèí âàõòäàí äà ìÿòáóàòäà éîðóëìàäàí ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèá. ß.ßñýÿðîâ æóðíàëèñò êèìè èëê äÿôÿ “Àçÿðáàéúàí ýÿíúëÿðè” ãÿçåòèíäÿ ôÿàëèééÿòÿ áàøëàéûá. Ãÿçåòèí ñÿùèôÿëÿðèíäÿ áèð-áèðèíèí àðäûíúà ìàðàãëû ïóáëèñèñòèê éàçûëàðû, î÷åðêëÿðè, ôåëéåòîí âÿ ùåêàéÿëÿðè, ùÿòòà “Ïî÷òàëéîí” êèíî-ññåíàðèñè ÷àï åäèëÿí ß.ßñýÿðîâ ÷îõ ýÿíú éàøëàðûíäàí îõóúóëàðûí ìÿùÿááÿòèíè ãàçàíà áèëèá. Âóðüóëàíûá êè, êèíîñòóäèéàíûí ïðîáëåìëÿðè èëÿ áàüëû “Êîììóíèñò” ãÿçåòèíäÿ ìÿãàëÿ èëÿ ÷ûõûø åäÿí ßôãàí ßñýÿðîâóí áó éàçûñû ùÿìèí âàõò Àçÿðáàéúàí ÊÏ ÌÊ-íûí øþáÿ ìöäèðè Øûõÿëè Ãóðáàíîâóí äà èøòèðàê åòäèéè ìöøàâèðÿäÿ ìöçàêèðÿ îëóíóá. Ìÿðùóì Øûõÿëè Ãóðáàíîâ îíà “Êîììóíèñò” ãÿçåòèíäÿ èøëÿìÿéè ìÿñëÿùÿò ýþðöá. Áåëÿëèêëÿ, ßôãàí ßñýÿðîâ ùÿìèí ãÿçåòäÿ ÿäÿáèééàò øþáÿñèíèí ìöäèðè âÿçèôÿñèíÿ òÿéèí åäèëèá. 1989úó èëäÿ “Ñîâåò êÿíäè” ãÿçåòèíèí ðåäàêòîðó îëóá. 1991-úè èëäÿ Àçÿðáàéúàí Àëè Ñîâåòèíèí îðãàíû îëàí “Ùÿéàò” ãÿçåòèíèí áàø ðåäàêòîðó èøëÿéèá. ßôãàí ßñýÿðîâ ÿäÿáè èúòèìàèééÿò àðàñûíäà ùÿì äÿ èñòåäàäëû éàçû÷û âÿ äðàìàòóðã êèìè òàíûíûð. Îíóí ãÿëÿìèíäÿí ÷ûõàí “Ýöëéàíàã”, “Êàòèá”, “Ùÿñðÿò äÿ áèð âöñàëäûð”, “Ãàðòàë ÿôñàíÿñè” ðîìàíëàðû, “Äÿäÿ Áÿùìÿí” òðèëîýèéàñû, “Ãîçáåë”, “Ìÿùÿááÿò ÿòèðëè ãÿðÿíôèëèì”, “Äöíéà ýþçÿëëèéèíäèð”, “Î, äàø äåéèëäèð” âÿ áàøãà ïîâåñòëÿðè ÿäÿáè íÿñðèìèçèí èíêèøàôûíäà ìöùöì ÿùÿìèééÿò êÿñá åäÿí ÿñÿðëÿðäÿí ñàéûëûð. Äèããÿòÿ ÷àòäûðûëûá êè, äðàìàòóðýèéà ñàùÿñèíäÿ äÿ ãÿëÿìèíè ñûíàéàí ß.ßñýÿðîâóí “Ñàðû ÿëúÿê”, “Î ìÿ- íèì îüëóìäóð”, “Äàü ñåëè”, “Ýöëìÿéÿí àäàì” àäëû ïéåñëÿðè ðåñïóáëèêàìûçûí ìöõòÿëèô òåàòðëàðûíäà òàìàøàéà ãîéóëóá. Òàìàøà÷ûëàð òÿðÿôèíäÿí õöñóñè ðÿüáÿòëÿ ãàðøûëàíàí “Ãûç àòàñû” êîìåäèéàñû îíóí ÿí éàõøû ïéåñëÿðèíäÿí ñàéûëûð. ß.Àìàøîâ ß.ßñýÿðîâà ðÿùáÿðëèê åòäèéè ãóðóìóí ôÿõðè äèïëîìóíó òÿãäèì åäèá. Éóáèëåé ìÿðàñèìèíäÿ Àçÿðáàéúàí Ìÿòáóàò Øóðàñûíûí Àùûë Æóðíàëèñòëÿð Ìÿúëèñèíèí ðÿùáÿðè, ßìÿêäàð Æóðíàëèñò Éóñèô Êÿðèìîâ ìÿúëèñèí ôÿàëèééÿòèíäÿ þìðöíö-ýöíöíö æóðíàëèñòèêà ïåøÿñèíèí ìÿçèééÿòëÿðèíÿ ùÿñð åòìèø ýþðêÿìëè ãÿëÿì ñàùèáëÿðèíèí éàäà ñàëûíìàñûíûí ìöùöì ÿùÿìèééÿò äàøûäûüûíû áèëäèðèá. ß.ßñýÿðîâóí ìöÿëëèôè îëäóüó òàðèõè ðîìàíëàðäà ãÿùðÿìàíëàðûí ñîâåò äþâðöíöí õàðàêòåðèê ìÿíôè òÿãäèìàò òÿðçèíäÿí ôÿðãëè øÿêèëäÿ îõóúóëàðà ÷àòäûðûëäûüûíû þíÿ ÷ÿêÿí É.Êÿðèìîâ éóáèëéàðûí éàðàäûúûëûã äÿñò-õÿòòèíäÿêè áèð ñûðà õöñóñèééÿòëÿðè ñàäàëàéûá, îíó úÿñàðÿòëè ãÿëÿì ñàùèáè êèìè ñÿúèééÿëÿíäèðèá. É.Êÿðèìîâ, åéíè çàìàíäà, ìÿëóìàò âåðèá êè, Àùûë Æóðíàëèñòëÿð Ìÿúëèñè Àçÿðáàéúàí ìèëëè ìÿòáóàòûíûí 140 èëëèéè èëÿ áàüëû âåòåðàí æóðíàëèñòëÿðèí ìöõòÿëèô èëëÿðäÿ ãÿëÿìÿ àëäûãëàðû, ùÿì÷èíèí îíëàð áàðÿäÿêè éàçûëàðûí éåð àëàúàüû òîïëó ùàçûðëàìàüû íÿçÿðäÿ òóòóð. Ìÿðàñèìäÿ ÷ûõûø åäÿí âåòåðàí æóðíàëèñòëÿðäÿí ßëè Èëäûðûìîüëó, Øàêèð Éàãóáîâ, Ìöøòÿáà ßëèéåâ, Ðàôèã Ùÿñÿíîâ, Ðàôèã Ùàúûéåâ, ùÿì÷èíèí “Õàëã ãÿçåòè”íèí ÿìÿêäàøû Òàùèð Àéäûíîüëó, “Äöíéà âÿ Èíêèøàô” Èúòèìàè Áèðëèéèíèí ñÿäðè Íàìàçÿëè Ìóñòàôàéåâ âÿ áàøãàëàðû ß.ßñýÿðîâó óñòàä æóðíàëèñò, ýþçÿë íÿñð ÿñÿðëÿðèíèí éàðàäûúûñû, ñÿìèìè âÿ ãàéüûêåø äîñò êèìè õàðàêòåðèçÿ åäÿðÿê îíóíëà áàüëû õàòèðÿëÿðèíè áþëöøöáëÿð. Ñîíäà ÷ûõûø åäÿí ßôãàí ßñýÿðîâ òàëåéèíäÿí ðàçû îëäóüóíó äèëÿ ýÿòèðèá, õîø ñþçëÿðÿ ýþðÿ òîïëàíòû èøòèðàê÷ûëàðûíà òÿøÿêêöðöíö áèëäèðèá. Òÿäáèðäÿ éóáèëéàðà ãèéìÿòëè ùÿäèééÿëÿð òÿãäèì îëóíóá. 10 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Àâðîïàëû äåïóòàòëàð - èêèëè ñòàíäàðòëàðûí ÿñèðëÿðè Àâðîïà Ïàðëàìåíòè Àçÿðáàéúàíëà áàüëû íþâáÿòè ãÿòíàìÿ ãÿáóë åäèá. Ùå÷ íÿ äÿéèøìÿéèá - ÿââÿëêè ãÿðÿçëè ìþâãå ãàëìàãäàäûð. Ñÿíÿäè ãÿáóë åäÿíëÿðèí ÿêñÿðèééÿòè åðìÿíèïÿðÿñò ìþâãåäÿ îëàíëàðäûð. Àíúàã ãÿòíàìÿ áöòþâëöêäÿ Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí àäûíäàí ýåäèð. Áåëÿ òÿÿññöðàò éàðàíûð êè, Ãÿðá ùÿëÿ äÿ áàøûíà ýÿëÿíëÿðäÿí äÿðñ àëìûð. Þçöíö äöíéàíûí àüàñû êèìè àïàðìàüûí ùàíñû ôÿëàêÿòëÿðÿ àïàðûá ÷ûõàðà áèëÿúÿéèíè äÿðê åòìèð. Àâðîïàëû äåïóòàòëàð Àçÿðáàéúàíäà úèíàéÿò òþðÿòìèø, äþâëÿò÷èëèéÿ ãàðøû ÷ûõìûø, áàøãà þëêÿíèí õöñóñè õèäìÿò îðãàíëàðû èëÿ ÿëáèð îëìóø àäàìëàðûí ùöãóãëàðûíûí ìöäàôèÿñèíäÿí äàíûøûð. 20 èëäÿí ÷îõäóð êè, þç éóðäóíäàí äèäÿðýèí äöøìöø 1 ìèëéîíäàí àðòûã èíñàíûí ùöãóãëàðûíû èñÿ ãÿòèééÿí éàäà ñàëìûðëàð. Àâðîïà áó ÿìÿëëÿðè èëÿ ñîíó éàõøû îëìàéàí éîë ñå÷äèéèíè ýþñòÿðèð. Íþâáÿòè ãÿòíàìÿ: êþùíÿ ìàùíûíûí éåíè èôàñû Èêèëè ñòàíäàðòëàð äàâàì åäèð. Ãÿðá ùÿëÿëèê áàø âåðÿíëÿðäÿí ùå÷ áèð íÿòèúÿ ÷ûõàðìàã èñòÿìèð. Õàòûðëàéûðñûíûç- ñà, Ñåðæ Ñàðêèñéàí ÍÀÒÎ-íóí Óåëñ ñàììèòèíäÿí áàøûàëîâëó Èðÿâàíà ýÿëÿðÿê ïàðòèéàñûíûí ôÿàëëàðûíû òîïëàìûøäû. Î, Àçÿðáàéúàíûí ñèéàñè-äèïëîìàòèê ñàùÿäÿ óüóðëàð ÿëäÿ åòäèéèíäÿí äàíûøìûø âÿ áöòöí öñóëëàðäàí èñòèôàäÿ åäÿðÿê, úàâàá òÿäáèðëÿðè ýþðìÿê âÿçèôÿñèíè ãàðøûéà ãîéìóøäó. Ðÿñìè Èðÿâàíûí èñÿ éàëíûç áèð èø öñóëó âàð êè, áó äà øàíòàæ âÿ áþùòàíäûð! Áóíëàð ìÿëóìäóð. Äöøöíäöðöúöñö âÿ òÿÿññöô äîüóðàíû èñÿ îäóð êè, Ãÿðáèí íÿçàðÿòèíäÿ îëàí òÿøêèëàòëàð àñàíëûãëà åòìÿíè òÿõðèáàòûíà óéóðëàð. Òÿáèè êè, áóðàäà äàùà äÿðèí ìåõàíèçìëÿðèí èøëÿäèéèíäÿí äöíéà õÿáÿðäàðäûð. Åéíè çàìàíäà, Àâðîïà Ïàðëàìåíòè êèìè ìþòÿáÿð ãóðóìäà áèð ïèñ ÿíÿíÿ þçöíö ýþñòÿðìÿêäÿäèð. Ìÿùäóä ñàéäà äåïóòàòëàð áöòþâ Ïàðëàìåíòèí àäûíäàí ùàíñûñà ñÿíÿäè ãÿáóë åäèð. Ìÿñÿëÿí, 2011-úè èë ìàéûí 12-äÿ âÿ 2013-úö èë èéóíóí 15-äÿ Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí 754 öçâöíäÿí úÿìè 40-50 àðàñû äåïóòàòûí èøòèðàêû èëÿ Àçÿðáàéúàíëà áàüëû ñÿíÿä ãÿáóë åäèáëÿð. Åëÿ î çàìàí äà àâðîïàëû ìèëëÿò âÿêèëëÿðèíèí áèð ãðóïó òÿëÿñèê äàâðàíìûøäûëàð. Îíëàðûí ÿñàñ ìÿãñÿäè àíòè-Àçÿðáàéúàí õàðàêòåðëè ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìÿê èäè. Ýþðöíöð, âÿçèééÿò ùÿëÿ äÿ äÿéèøìÿéèá. Áó ýöíëÿðäÿ ùÿìèí ññåíàðè òÿêðàð îëóíäó. Úÿìè 46 äåïóòàò Àçÿðáàéúàíäà ýóéà ùöãóã ìöäàôèÿ÷èëÿðèíèí ùöãóãëàðûíûí ïîçóëäóüóíó èôàäÿ åäÿí ñÿíÿä ãÿáóë åòäèëÿð. Àâðîïà Ïàðëàìåíòè áöòþâëöêäÿ Àçÿðáàéúàíäà èíñàí ùöãóãëàðûíûí âÿçèééÿòèíèí éàõøû îëìàäûüûíû äöíéàéà úàð ÷ÿêèð, áàøãà äþâëÿòëÿðèí õöñóñè õèäìÿò îðãàíëàðûíà õèäìÿò åäÿíëÿðèí àçàäëûüà áóðàõûëìàñûíû òÿëÿá åäèð (áàõ: ìÿñ.,Åóðîïåàí Ïàðëèàìåíò ðåñîëóòèîí îí òùå ïåðñåúóòèîí îô ùóìàí ðèýùòñ äåôåíäåðñ èí Àçåðáàèæàí / åóðîïàðë.åóðîïà.åó, 17 ñåíòéàáð 2014). Áóíóíëà Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí áèð ãðóï äåïóòàòû Ð.Ìèðãÿäèðîâ, Ë.Éóíóñ, À.Éóíóñ êèìè èíñàíëàðûí þç âÿòÿíëÿðèíèí ÿëåéùèíÿ äöøìÿíÿ ñàòûëìàñûíû ýþç àðäûíà àëûðëàð. Àíúàã îíó äà óíóòìàéàã êè, áó êèìè ñÿíÿäëÿð áöòþâëöêäÿ Ïàðëàìåíòèí àäûíäàí éàéûëûð. Ùÿìèí ñÿáÿáäÿí áèç òÿøêèëàòûí éåðèòäèéè èêèëè ñòàíäàðòëàðäàí äàíûøìàã ìÿúáóðèééÿòèíäÿéèê. Áóðàäà èêè ìÿãàì öçÿðèíäÿ äàéàíìàüà åùòèéàú âàð. Áèðèíúèñè îíäàí èáàðÿòäèð êè, Àâðîïà Ïàðëàìåíòè äàèì àíòè-Àçÿðáàéúàí ìþâãåéèíäÿ îëàí, äþâëÿò÷èëèéÿ âÿ úÿìèééÿòÿ òÿùëöêÿ êÿñá åäÿí øÿõñëÿðè âÿ ãóðóìëàðû ìöäàôèÿ åäèð. Áóðàéà ùÿì äÿ ÃÙÒ-ëÿð äàõèëäèð. Ìöõòÿëèô ãðàíòëàð àëàðàã îíëàð âÿòÿíäàøû îëäóãëàðû þëêÿíèí áöòþâëöéöíÿ çèéàí âåðÿí èøëÿð ýþðöðëÿð. Ìÿùç áåëÿ ÿìÿëëÿðèí ñàùèáëÿðèíè Ãÿðá äåìîêðàò, ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè, ùàãã úàð÷ûñû âÿ ñ. àäëàíäûðûð, þçöíÿ ýÿëäèêäÿ èñÿ, òàìàìèëÿ áàøãà òåðìèíîëîýèéàëàðäàí èñòèôàäÿ åäèð. Áóíëàðû àðòûã äåìÿê îëàð êè, ùàìû ßëè Êÿðèìëèíèí ñàòãûíëûüûíûí éåíè íöìóíÿñè “Ñèéàñè ôÿàëèééÿòè” õÿéàíÿòëÿðëÿ, ñàòãûíëûãëàðëà, èêèöçëöëöêëÿðëÿ âÿ áàøãà-áàøãà “ìÿçèééÿòëÿð”ëÿ áîë îëàí ÀÕÚÏ ñÿäðèíèí êèìëèéè Àçÿðáàéúàí úÿìèééÿòèíÿ éàõøû áÿëëèäèð. Ñàäÿúÿ, àðòûã îíà èíàíàí, åòèáàð åäÿí òÿê-òöê èíñàíëàð äà éàâàø-éàâàø ß.Êÿðèìëèíèí ÿñë ñèìàñûíû ýþðöð âÿ òàíûéûð. Ìÿòëÿáÿ êå÷ìÿçäÿí þíúÿ, âóðüóëàìàã éåðèíÿ äöøÿð êè, ß.Êÿðèìëèíèí “õÿéàíÿò àðåàëû” îëäóãúà ýåíèøäèð. Ùÿð çàìàí Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí âÿ äþâëÿòèíèí ìàðàãëàðûíû ìàñà àðõàñûíäà àëâåð ïðåäìåòèíÿ ÷åâèðÿí ß.Êÿðèìëè õàðèúè àíòè-àçÿðáàéúàí÷û äàèðÿëÿðäÿí ãðàíò àëìàã ö÷öí ùàíñû éîëëàðà áàø âóðìóð? ßëè Êÿðèìëè ïóë, ìàääè òÿìèíàòû ö÷öí êèìëÿðëÿ åéíè ìàñàíû ïàéëàøìûð? Éÿíè, áó ùàãäà äàíûøìàã þçö òÿêðàð÷ûëûãäûð... Ùÿëÿ ñèéàñè ôÿàëèééÿòèíèí èëê èëëÿðèíäÿ þç ëèäåðè ßáöëôÿç Åë÷èáÿéÿ õÿéàíÿòè èëÿ ìÿùøóðëàøàí ß.Êÿðèìëè þòÿí èëëÿð ÿðçèíäÿ íÿ ãÿäÿð ÷àëûøñà äà “úèäàíû ÷óâàëäà ýèçëÿäÿ” áèëìèð. Ñîíðàêû äþâðëÿðäÿ èñÿ îíóí ÿòðàôûíäàêûëàð, éàõûíëàðû, îíà åòèáàð åäÿí èíñàíëàð äà àíàëîæè ìöíàñèáÿòëÿ öç-öçÿ ãàëûá. Áó ýöí õàðèúäÿ éàøàéàí âÿ ß.Êÿðèìëèíè äÿñòÿêëÿìÿäèéèíè à÷ûã-àøêàð áöðóçÿ âåðÿí Ìèðçÿ Ñàêèòèí ÀÕÚÏ ñÿäðè ùàããûíäà äåäèêëÿðè ùÿð êÿñèí éàääàøûíäàäûð. “Àçàäëûã” ãÿçåòèíÿ õàðèúäÿí ýþíäÿðèëÿí ïóëëàðû ìÿíèìñÿéÿí ß.Êÿðèìëè îëìàìûøäûìû? Ùÿáñäÿ îëàí Ìèðçÿ Ñàêèòèí åâèíÿ ÷àòìàëû îëàí íûí áèðè ýþòöðöëñÿéäè, èíäè äöíéàíû äàüûòìûøäû. ßìàíÿòèìè ßëè Êÿðèìëèéÿ âåðìèøÿì. Ìöëê äàüûëàí âàõò îðàäà îëàðäû. Íèéÿ ßëè Êÿðèìëè îðà ýÿëìÿäè?”. ßí ìàðàãëûñû èñÿ îäóð êè, ß.Êÿðèìëè îíó òÿíãèä åäÿí êå÷ìèø äîñòóíó “ñàòãûíëûãäà” ýöíàùëàíäûðûá. Äàùà äîüðóñó, îíà ìöëêöíö åòèáàð åòìèø øÿõñèí öçöíÿ ÷ûõà áèëìÿéÿí ß.Êÿðèìëè þç “ñþçöíö” À.ßñýÿðîâà ñîñèàë øÿáÿêÿ âàñèòÿñèëÿ “÷àòäûðûá”. À.ßñýÿðîâ èñÿ úàâàáûíäà áèëäèðèá êè, ÀÕÚÏ öçâëÿðè îíó äöøìÿí, ñàòãûí àäëàíäûðìàüà áàøëàéûáëàð: “Ãîé åòñèíëÿð. Îíëàðëà èøèì éîõäóð. ßëè Êÿðèìëè, ìàðòûí 4-äÿí áó éàíà ñÿí íÿ åòìèñÿí? Äåéèðñÿí êè, “úÿáùÿ÷èëÿð” ùÿð çàìàí éàíûìäà îëóá. Êèì ìÿíèì éàíûìäà îëóá êè, õÿáÿðèì éîõäóð? ÀÕÚÏ ôÿàëëàðû ìÿíè òÿíãèä åäèðëÿð. ßëè áÿéè òÿíãèä åòäèéèìÿ ýþðÿ èíäè ñàòãûíàì?”. À.ßñýÿðîâ îíó ñàòãûí àäëàíäûðàí áàøãà áèð ÀÕÚÏ öçâöíÿ-õàðèúäÿ éàøàéàí Ãÿíèìÿò Çàùèäÿ äÿ úàâàá âåðèá: “Ãÿíèìÿä Çàùèä êèìäèð? Ãà÷ûá ýåäèá õàðèúè þëêÿéÿ. Ìèðçÿ Ñàêèòèí îíëàð áàðÿäÿ äåäèêëÿðè äîüðóäóð... Îíëàðû ãûçûøäûðûðëàð, àüûëëàðûíà ýÿëÿíè éàçûðëàð. Îíëàðû ÿââÿëëÿð òàíûìàìûøàì. Èëê äÿôÿ ìöëêöìö Ðÿñóë Ãóëèéåâèí ïàðòèéàñûíà âåðìèøäèì, ñîíðà äà áóíëàðà. Êèðàéÿ âåðìèøäèì. Øöêöð åòñèíëÿð êè, éàõàëàðûíäàí òóòóá ìöëêöìö òÿëÿá åòìèðÿì”. Áåëÿëèêëÿ, áó ôàêò áèð äàùà ñöáóò åäèð êè, ðàäèêàë äöøÿðýÿäÿ öìóìè øÿêèëäÿ ùå÷ áèð äÿéÿð âÿ éà äöç ñþç éîõäóð. ×öíêè áó èíñàíëàð îíà ìöëêöíö åòèáàð åäÿí øÿõñè äÿ ñàòãûí ÷ûõàðìàãäàí ñàäÿúÿ óòàíìûðëàð. Áó íþãòåéè-íÿçÿðäÿí, öìóìèééÿòëÿ, ðàäèêàë äöøÿðýÿ ö÷öí “õÿéàíÿò” ìÿñÿëÿñèíèí êîìïëåêñ ìÿíà äàøûäûüû àðòûã îðòàéà ÷ûõûð. ×öíêè ôÿðãëè éîëëàðûí éîë÷óñó îëàíëàðûí, ôÿðãëè äàèðÿëÿðèí ÿëàëòûñû ðîëóíäà ÷ûõûø åäÿíëÿðèí áó úöð äàâðàíûøëàðûíû ýþðÿíäÿ, éàëíûç áèð øåéè äöøöíìÿê îëóð-áóíëàð øÿõñè ìÿíàôåëÿðèíÿ ýþðÿ äöíÿí äîñò äåäèêëÿðèíè äÿ ñàòãûí àäëàíäûðìàüà ãàäèðäèðëÿð. Ùå÷ óçàüà ýåòìÿéÿê, ßëè Êÿðèìëèíèí òèìñàëûíäà áó ôàêò äàùà à÷ûã øÿêèëäÿ þçöíö áöðóçÿ âåðèð... ø è ì ð å â ÿ ð è é ä Ï å Ú Õ èòòèùàì À ö í è 10 ö í ê è ë ë ö ì è Ì è Êÿð ìèí äîëëàë ðû þç úèáèíÿ ãîéóá ß ñ õ ÿ ø âÿ øÿõñè ìàëû êèìè õÿðúëÿ- éÿí äÿ åëÿ ÀÕÚÏ ñÿäðè îëìóøäó. Âÿ éà âàõòèëÿ ß.Êÿðèìëè èëÿ éàõûí äîñò îëìóø Ñàêèò Àëëàùâåðäèéåâèí, ìÿùç “Àçàäëûã” ãÿçåòè ö÷öí âåðäèéè 5 ìèí äîëëàð ß.Êÿðèìëè òÿðÿôèíäÿí ýèçëÿäèëìèøäè. Áó ôàêòëàðûí ùÿð áèðè åëÿ ÀÕÚÏ öçâëÿðè âÿ éà ß.Êÿðèìëèéÿ éàõûí èíñàíëàð òÿðÿôèíäÿí ñÿñëÿíäèðèëèá. Ïàðòèéàñûíûí äàüûëìàñû, éàíûíäà îëàí øÿõñëÿðèí îíó òÿðê åòìÿñè ôàêòûíûí äà àðõàñûíäà åëÿ ß.Êÿðèìëèíèí õÿéàíÿòêàðëûüû äàéàíûðäû. Áóíó ùÿìèí øÿõñëÿðèí ÊÈÂ-ÿ à÷ûãëàìàëàðûíäàí äà ýþðìÿê ìöìêöíäöð. ß.Êÿðèìëèíèí “ìàúÿðàëàðû” èñÿ äàâàì åòìÿêäÿäèð. Âÿ áóäÿôÿêè “ãóðáàí” âàõòèëÿ þç ìöëêöíö ÀÕÚÏ-éÿ ãÿðàðýàù îëàðàã âåðÿí Àçÿð ßñýÿðîâ àäëû øÿõñäèð. Âóðüóëàéàã êè, ùÿìèí ìöëê ñîíðàäàí ïàðòëàéûø íÿòèúÿñèíäÿ äàüûëìûøäû âÿ áèíà ñþêöëìöøäö. À.ßñýÿðîâ èñÿ ìÿòáóàòà à÷ûãëàìàñûíäà ÀÕÚÏ ñÿäðèíèí áèð äÿôÿ äÿ îëñóí îíóíëà ìàðàãëàíìàäûüûíû äåéèá. Áèð ñþçëÿ, þç ìöëêöíö ß.Êÿðèìëèéÿ âåðÿí øÿõñ äÿ àðòûã îíóí ùàíñû ñèìàéà ìàëèê îëäóüóíó ýþðöð. Éåðè ýÿëìèøêÿí, À.ßñýÿðîâ áèëäèðèá êè, ßëè Êÿðèìëè 7 àéäûð ñóñóð, “Àçàäëûã” ãÿçåòèíÿ äÿ èìêàí âåðìèð êè, áó áàðÿäÿ éàçñûí: “ßëè Êÿðèìëèíèí àéàããàáûñû- Ïÿðâèç ÑÀÄÀÉÎÜËÓ áèëèð. Ìàðàãëûäûð êè, Ãÿðá ùÿìèí ñàõòà âÿ èêèëè ñèéàñÿòèíäÿí ÿë ÷ÿêìèð. Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøëàðû äþâëÿòèí ÿëåéùèíÿ ÷àëûøàí éóíóñîâëàðû àâðîïàëûëàðäàí éàõøû òàíûéûðëàð. Îíëàð ùàíñû ìÿíòèãëÿ àçàäëûüà áóðàõûëìàëûäûðëàð? Îíäà Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàøëàðû ðÿñìè îðãàíëàðû òÿùëöêÿñèçëèêëÿðèíè òÿìèí åòìÿìÿêäÿ èòòèùàì åòìÿçëÿðìè? Áèç ñàêèò éàøàìàüû, úÿìèééÿòèí èíêèøàô åòìÿñèíè âÿ þëêÿíèí ÿðàçè áöòþâëöéöíöí òÿìèí îëóíìàñûíû òÿëÿá åäèðèê. Ùàêèìèééÿò äÿ úÿìèééÿòèí áó òÿëÿáèíÿ óéüóí îëàðàã ëàçûìè àääûìëàðû àòûð. Èíñàíëàð þòÿí ÿñðèí 90-úû èëëÿðèíäÿêè âÿçèééÿòÿ ãàéûòìàã èñòÿìèðëÿð. Åðìÿíèñòàí ïðåçèäåíòè Ñ.Ñàðêèñéàíû íàðàùàò åäÿí äÿ åëÿ áó ìÿãàìäûð - Àçÿðáàéúàíäà ãàðûøûãëûã éàðàäà áèëìèðëÿð, òÿõðèáàòëàð áàø òóòìóð. ßâÿçèíäÿ, Áàêû þç ùàããûíû äàùà ãÿòèééÿòëÿ òÿëÿá åòìÿéÿ áàøëàéûá. Áåëÿ ÷ûõûð êè, áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð áèð ñûðà ìÿãàìëàðäà ùàãëûíûí äåéèë, òÿúàâöçêàðûí òÿðÿôèíäÿ äóðóð. Áóíóí áèð ñîíó îëìàëûäûð. Èíñàí ùàãëàðû – ìàíèïóëéàñèéà ïðåäìåòè Èêèíúèñè, Àâðîïà Ïàðëàìåíòè ùåéðÿòàìèç ñóñãóíëóãëà ðåýèîíóí äèýÿð äþâëÿòëÿðèíäÿ èíñàí ùàãëàðûíûí âÿçèééÿòè èëÿ áàüëû ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìèð. Êîíêðåò ôàêòëàð äà âàðäûð. Ìÿñÿëÿí, 20 èëäÿí ÷îõäóð êè, Åðìÿíèñòàí 1 ìèëéîíäàí àðòûã àçÿðáàéúàíëûíû äåïîðòàñèéà åäèá, þç éóðäëàðûíäàí äèäÿðýèí ñàëûá. Ùàíñû ñÿáÿáëÿðäÿí Àâðîïà Ïàðëàìåíòè ìöòÿìàäè îëàðàã áóíóíëà áàüëû ãÿòíàìÿ ãÿáóë åòìèð. Íèéÿ Èðÿâàíäàí þç òîðïàãëàðûíäàí ãîâäóüó èíñàíëàðûí ùöãóãëàðûíûí òÿìèí åäèëìÿñè òÿëÿá îëóíìóð? Áó ïðîáëåìè ùÿëë åòìÿäÿí Àçÿðáàéúàíäà ïîçóúóëóã ôÿàëèééÿòè èëÿ ìÿøüóë îëàíëàðûí ùöãóãëàðûíäàí äàíûøìàã ÿäàëÿòñèçëèéèí èôðàò ôîðìàñûäûð. À÷ûã ýþðöíöð êè, Ãÿðá ãÿðÿçëè âÿ èêèëè ñòàíäàðòëàðà óéüóí ìþâãå íöìàéèø åòäèðèð. Áóíäàí áàøãà, íèéÿ Ýöðúöñòàíäàí äåïîðòàñèéà îëóíìóø Àùûñêà òöðêëÿðèíèí þç âÿòÿíëÿðèíÿ ãàéòàðûëìàñû ïðîñåñè ýåòìèð? Íèéÿ áóíóíëà áàüëû Àâðîïà Ïàðëàìåíòè ñÿíÿä ãÿáóë åòìèð? Áÿçè äàèðÿëÿð èëëÿðäèð êè, ñöíè ìàíåâðëÿð åäèð, ïðîáëåìèí ùÿëëèíè óçàäûð, Ãÿðá èñÿ áöòöí áóíëàðû “ýþðìöð”! Àíúàã ðåýèîí õàëãëàðû áàø âåðÿíëÿðè éàõøû ýþðöð âÿ éàääàøûíäà ñàõëàéûð. Ýöðúöñòàíäà éàøàéàí àçÿðáàéúàíëûëàðûí ùöãóãëàðûíûí òàì ãîðóíóá-ãîðóíìàäûüû ùàããûíäà àâðîïàëû äåïóòàòëàðûí òÿñÿââöðö âàðìû? Àíòè-Àçÿðáàéúàí õàðàêòåðëè ÿââÿëêè ñÿíÿäëÿð êèìè, Àâðîïà Ïàðëàìåíòèíèí áó ãÿòíàìÿñè äÿ òàðèõèí àðõèâèíäÿí áàøãà áèð éåðÿ éàðàìûð. ßñëèíäÿ, áóðàäà Àçÿðáàéúàí äþâëÿò÷èëèéèíÿ íÿ êèìè çÿðÿð éåòèðèëÿ áèëÿúÿéèíäÿí ñþùáÿò áåëÿ ýåòìèð. Áèçèì ö÷öí äöøöíäöðöúö îäóð êè, Ãÿðá áèð òÿðÿôäÿí Àçÿðáàéúàíûí åíåðæè ïîòåíñèàëûíäàí ìàêñèìóì õåéèð ýþòöðìÿéÿ ÷àëûøûð, äèýÿð òÿðÿôäÿí èñÿ äþâëÿò÷èëèéèìèçÿ, ìèëëè òÿùëöêÿñèçëèéèìèçÿ çÿðáÿ âóðàíëàðëà áèð ñûðàäà äóðóð. Äöíéàäà ýåäÿí ýåîñèéàñè ïðîñåñëÿð, Ãÿðáèí þçöíöí òÿùëöêÿñèçëèéè ìöñòÿâèñèíäÿ áó òåíäåíñèéàíû äîüðó ùåñàá åòìÿê ÷ÿòèíäèð. Æîçå Ìàíóåë Áàððîçó Áàêûäà Àçÿðáàéúàíûí ÕÕÛ ÿñðèí Àâðîïà ö÷öí ñòðàòåæè ÿùÿìèééÿò äàøûéàí ëàéèùÿñèíè ùÿéàòà êå÷èðìÿñèíäÿí àüûçäîëóñó äàíûøûð. Ñòðàñáóðãäà èñÿ áèð ãðóï àâðîïàëû äåïóòàò àíòè-Àçÿðáàéúàí ìÿçìóíëó, ãÿðÿçëè áèð ãÿòíàìÿ ãÿáóë åäèð. Àâðîïà Èòòèôàãû þç äàõèëèíäÿ þçöíö ýþñòÿðÿí áó êèìè çèääèééÿòëè ìÿãàìëàðûí àðàäàí ãàëäûðûëìàñû ùàããûíäà ôèêèðëÿøìÿëèäèð. ßêñ ùàëäà, áó òÿøêèëàòûí ýÿëÿúÿéè èëÿ áàüëû áÿäáèí ññåíàðèëÿðèí ðåàëëàøìàñû ãà÷ûëìàç îëàúàãäûð. Ïðîáëåìÿ ðåýèîíàë òÿùëöêÿñèçëèê àñïåêòèíäÿ éàíàøäûãäà äà, úèääè òÿùëöêÿëÿð ýþçÿ ÷àðïûð. Èíäèéÿ ãÿäÿð ñåïàðàò÷ûëûüà äÿñòÿê âåðìÿêëÿ âÿ Ãÿðáèí òÿêëèô åòäèéè òÿùëöêÿñèçëèê ìîäåëëÿðèíäÿí éàéûíìàãëà ðÿñìè Èðÿâàí ãåéðè-ìöÿééÿí ýåîñèéàñè ìÿíçÿðÿíèí éàðàíìàñûíà ñÿáÿá îëóá. Î, ðåýèîíäà ôÿàëèééÿò ýþñòÿðìÿê ö÷öí áèð ñûðà ïîçóúó êÿíàð ãöââÿëÿðÿ “éàøûë èøûã” éàíäûðûá. Äåìÿëè, Åðìÿíèñòàí ôàêòèêè îëàðàã ðåýèîíàë ÿìÿêäàøëûã âÿ òÿùëöêÿñèçëèê áàõûìûíäàí áþëýÿäÿ ïîçóúó ÿìÿëëÿð òþðÿäèð. Áóíóí ôîíóíäà Àçÿðáàéúàí èíòåãðàñèéàéà, ðåýèîíàë ÿìÿêäàøëûüà âÿ òÿùëöêÿñèçëèéèí òÿìèíèíÿ äÿñòÿê âåðÿí ëàéèùÿëÿðèí ðåàëëàøìàñûíà õöñóñè òþùôÿëÿð âåðèð. Àçÿðáàéúàí ÿñýÿðëÿðè áåéíÿëõàëã áèðëèéèí òÿðêèáèíäÿ ìöõòÿëèô ðåýèîíëàðäà àíòèòåððîð ÿìÿëèééàòëàðûíäà éàõûíäàí èøòèðàê åäèð. Òÿêúÿ ðåýèîíóí äåéèë, áöòþâëöêäÿ Ãÿðáèí äÿ åíåðæè òÿùëöêÿñèçëèéèíèí òÿìèíèíäÿ úèääè ÿìÿéè îëàí äà Àçÿðáàéúàíäûð. Áóíëàð î äåìÿêäèð êè, áó þëêÿ Ãÿðáëÿ ÿìÿêäàøëûüà à÷ûãäûð, ýåîñèéàñè àñïåêòäÿ ùå÷ áèð òÿùëöêÿ éàðàòìûð, ÿêñèíÿ, áó èñòèãàìÿòäÿ ìöñáÿò àääûìëàð àòûð. Áó ùàëäà Àâðîïà Ïàðëàìåíòè ãÿðÿçëè ñÿíÿäëÿð ãÿáóë åòìÿêëÿ êèìëÿðÿ õèäìÿò åäèð? Àçÿðáàéúàíû þçöíäÿí óçàãëàøäûðìàãëà äèýÿð íåãàòèâ ùàëëàðëà éàíàøû, þç òÿùëöêÿñèçëèéèíÿ òÿùäèäëÿð éàðàòìûðìû? Ãÿðèáÿäèð êè, Áðöññåëäÿ áåëÿ èíúÿ ìÿãàìëàðäàí äàíûøìûðëàð. Àçÿðáàéúàí ùàçûðäà åëÿ èíêèøàô ñÿâèééÿñèíäÿäèð êè, îíóí ãàðøûñûíû êèìñÿ êÿñÿ áèëìÿç. Èøüàë îëóíìóø òîðïàãëàðûí àçàä åäèëìÿñè ýöíö äÿ óçàãäà äåéèë. Þëêÿ ðÿùáÿðëèéè úÿñàðÿòëÿ áöòöí ñàùÿëÿðäÿ èñëàùàòëàðû äàâàì åòäèðèð. Áó ïðîñåñäÿ óäóçàí Àâðîïà Èòòèôàãû îëà áèëÿð. ×öíêè áåëÿ ýåòñÿ î, åòèáàðëû òÿðÿôäàøëàðûíäàí áèðèíè èòèðÿ áèëÿð. Áðöññåë áèëìÿëèäèð êè, Ãàôãàç òàðèõÿí ìöðÿêêÿá ðåýèîí îëóá. Íåwòèìåñ.àç “Ìöñàâàò” éîë àéðûúûíäà – ïàðòèéàäà ïàð÷àëàíìà ëàáöääöð Ñåíòéàáðûí 27-ñè - “Ìöñàâàò”ûí òÿøêèëàòè ìÿñÿëÿíèí ìöçàêèðÿéÿ ÷ûõàðûëàúàüû âÿ éåíè áàøãàí ñå÷èëÿúÿéè áèëäèðèëÿí íþâáÿòè ãóðóëòàéûíûí êå÷èðèëÿúÿéè ýöí éàõûíëàøäûãúà ïàðòèéàäà ýÿðýèíëèê äàùà äà àðòûð. Ïàðòèéàíûí ïàð÷àëàíìàñû ùÿääèíÿäÿê øèääÿòëÿíÿí ýÿðýèíëèéèí ãàéíàãëàíäûüû ÿñàñ ìÿãàì èñÿ îíäàí èáàðÿòäèð êè, óçóí èëëÿð ÿðçèíäÿ “Ìöñàâàò”à áàøãàíëûã åäÿí âÿ áó ýöí äÿ äàøûäûüû ñòàòóñó ÿëäÿí âåðìÿê èñòÿìÿéÿí, éàëíûç ñÿðò òÿïêèëÿð ãàðøûñûíäà ýåðè ÷ÿêèëìÿê ìÿúáóðèééÿòèíäÿ ãàëàí Èñà Ãÿìáÿð þçöíäÿí ñîíðàêû äþíÿì ö÷öí ñèéàñè âàðèñ ùàçûðëàíìàñû ãàéüûñûíà ãàëìàéûá. Áóíà ýþðÿ äÿ, ãóðóëòàéãàáàüû ìÿðùÿëÿäÿ ïàðòèéà äàõèëèíäÿ áèð íå÷ÿ ãðóï àðàñûíäà þç íàìèçÿäèíè “Ìöñàâàò”ûí éåíè áàøãàíû åòìÿê óüðóíäà ÷ÿêèøìÿëÿð ýåäèð, àéðû-àéðû ôóíêñèîíåðëÿð Èñà Ãÿìáÿðè ÿâÿçëÿéÿúÿê ÿí ëàéèãëè íàìèçÿä ãèñìèíäÿ, ìÿùç þç ïåðñîíàëàðûíû ýþðäöêëÿðèíè, “ðÿãèá òàíûìàäûãëàðûíû” à÷ûã ìÿòíëÿ äèëÿ ýÿòèðèðëÿð. Áó ýöíëÿðäÿ èñÿ éåíè áàøãàí ñå÷êèëÿðè ÿðÿôÿñèíäÿ îëàí “Ìöñàâàò”äà ñþçöí ÿñë ìÿíàñûíäà “áîìáà” ùÿéÿúàíû éàøàíûá. Áåëÿ êè, ïàðòèéàíûí 40-äÿê ôóíêñèîíåðèíèí Ãóáàä Èáàäîüëóíó äÿñòÿêëÿéÿí “áÿéàíàò”ëà ÷ûõûø åòìÿëÿðè áèð íþâ éàíàí îäóí öñòöíÿ éàü òþêöá. Òîôèã Éàãóáëó, Ìåùìàí Úàâàäîüëó, Ìÿðéÿì Îðóúëó, Âóðüóí ßééóá, Ùþêöìÿ Èáðàùèìëè, Èáðàùèì Èáðàùèìëè, Ùèêìÿò Ùàúûçàäÿ, Ôÿõðÿääèí Áàüûðëû, Úÿëàë Àëëàùâåðäèéåâ, Àäèë Ãåéáóëëà êèìè “ñòàæëû” “ìöñàâàò”÷ûëàðûí èìçàëàäûãëàðû “áÿéàíàò”äà Ãóáàä Èáàäîüëóíóí öíâàíûíà, íåúÿ äåéÿðëÿð, áÿé òÿðèôè ñþéëÿíèëèá. “Áÿéàíàò”äà “Ìöñàâàò”ûí êå÷äèéè éîëäà “èíòåëëåêòóàë” Ãóáàä Èáàäîüëóíóí “ÿâÿçñèç” õèäìÿòëÿðè ñàäàëàíûð, î, Èñà Ãÿìáÿðäÿí ñîíðà ïàðòèéàéà ðÿùáÿðëèê åòìÿéÿ “óüóðëó” íàìèçÿä êèìè òÿãäèì îëóíóð. “Áÿéàíàò”äà îõóéóðóã: “Ùåñàá åäèðèê êè, Ãóáàä áÿé ïàðòèéà áàøãàíû ñå÷èëäèêäÿí ñîíðà èñòÿð ïàðòèéà äàõèëèíäÿ îëàí, èñòÿðñÿ äÿ áèòÿðÿô, ñèéàñè ïðîñåñëÿðäÿí óçàã äóðìàüà ÷àëûøàí ìöòÿõÿññèñëÿðè éåíè ïðîãðàì âÿ êîíñåïñèéàëàðûí ùàçûðëàíìàñû èøèíÿ äàùà éàõûíäàí úÿëá åäÿúÿê...Éåíè ïåðñïåêòèâëè âÿ èíòåëëåêòóàë ýÿíúëÿðèí òÿøêèëàòà àõûíûíû òÿìèí åòìÿêëÿ òÿúðöáÿëè, èëëÿð ÿðçèíäÿ ñèéàñè ìåéäàíäà éåòêèíëÿøìèø ïàðòèéà öçâëÿðèíèí ýÿíú íÿñèëëÿ áèðýÿ, êîîðäèíàñèéà îëóíìóø ìö- áàðèçÿñèíè òÿøêèë åäÿ áèëÿúÿê”. Áóðàäà äåéèáëÿð êè, ñóéóí ëàë àõàíû, èíñàíûí éåðÿ áàõàíû. Ìÿëóì îëäóüó êèìè, ñîí äþíÿìëÿðÿäÿê Ãóáàä Èáàäîüëó èääèàñûç òÿñèðè áàüûøëàéûðäû. Èñà Ãÿìáÿð òÿïêèëÿð ãàðøûñûíäà òàá ýÿòèðìÿéÿðÿê îíó äÿñòÿêëÿéÿí ãðóï äèýÿðëÿðèíäÿí áèð áàø öñòöí äóðóìäà ýþðöíöðëÿð. Áóíóíëà áåëÿ, áàøãàíëûüà èääèàëû äèýÿð ôóíêñèîíåðëÿðèí ñÿðýèëÿäèêëÿðè ÿêñ-ðåàêñèéàëàðäàí áÿëëè îëóð êè, Ãóáàä Èáàäîüëóíó äÿñòÿêëÿéÿí ãðóïóí ÿë àëòûíäàí ýèçëè øÿêèëäÿ ùàçûðëàäûüû ïëàíëàð ãóðóëòàéäà, íåúÿ äåéÿðëÿð, äàøëàðà äÿéèá ÷èëèê-÷èëèê îëà áèëÿð. Ùå÷ íÿ éîüóðóá éàïìàäàí ùàçûð êþêÿéÿ ñàùèáëÿíìÿê èñòÿéÿí Ãóáàä Èáàäîüëóéà ãàðøû ÿí ñÿðò òÿïêèëÿð èñÿ “Ìöñàâàò”äà áàøãàíëûüà ùàìûäàí ÷îõ ùàããûíûí ÷àòäûüûíû äöøöíÿí Àðèô Ùàúûëû òÿðÿôäàðëàðûíäàí ýÿëèð. Áèð ãÿäÿð áóíäàí ÿââÿë ñîíóíúóíóí ãàðäàøû Ìóñòàôà Ùàúûáÿéëè ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ Ãóáàä Èáàäîüëóéà áàðìàã óçàäàðàã èðîíèéà èëÿ “áÿçèëÿðèíèí ÃÙÒ ñåêòîðóíäàí áàáàò ïóë ãàçàíäûãëàðû” áàðÿäÿ ñòàòóñ ïàéëàøìûøäû. Ãóáàä Èáàäîüëóíóí ìèòèíãëÿðäÿ èøòèðàê åòìÿìÿñèíèí ýöíäÿìÿ ýÿòèðèëìÿñè äÿ Àðèô Ùàúûëû òÿðÿôäàðëàðûíûí ñîíóíúóíóí “ÿñàñ ðÿãèáè”íÿ ãàðøû áàøëàäûãëàðû ãàðà ïèàð êàìïàíèéàñûíûí òÿðêèá ùèññÿñè êèìè äÿéÿðëÿíäèðèëÿ áèëÿð. Àðèô Ùàúûëûíûí þçö äÿ ðàäèêàëëàðûí íÿçàðÿòèíäÿ îëàí ÊÈÂ-ëÿðÿ âåðäèéè ñîí ìöñàùèáÿñèíäÿ Ãóáàä Èáàäîüëóíóí ýþçäÿí ñàëûíìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ “òÿáëèüàòà” éåíè ðÿíý ãàòìàüà ÷àëûøûá. Àðèô Ùàúûëû Ãóáàä Èáàäîüëóíóí “êàáèíåò íàìèçÿäè” îëäóüóíà õöñóñè äèããÿò ÷ÿêÿðÿê äåéèá: “Áèðúÿ îíó ãåéä åòìÿê èñòÿéèðÿì êè, ìÿí îòàüà, êàáèíåòÿ, éÿíè ñèéàñÿò÷èëÿðÿ àèä îëàí áèð ñûðà áó òèïëè àòðèáóòëàðà õöñóñè ìåéèë ýþñòÿðÿí àäàì äåéèëÿì”. Áóíäàí áàøãà, Àðèô Ùàúûëûíûí ñå÷êè ãÿðàðýàùû éóõàðûäà ùàããûíäà áÿùñ îëóíàí Ãóáàä Èáàäîüëóéà äÿñòÿê “áÿéàíàò”ûíà ãàðøû úàâàá “ýåäèøè” åäèá. Áåëÿ êè, ðàäèêàëëàðûí íÿçàðÿòèíäÿ îëàí âÿ Àðèô Ùàúûëûéà ñèìïàòèéà íöìàéèø åòäèðÿí ÊÈÂëÿðäÿ ñîíóíúóíóí íàìèçÿäëèéèíè äÿñòÿêëÿéÿí “Ìöñàâàò” ôóíêñèîíåðëÿðèíèí ñèéàùûñû äÿðú îëóíóá. Þçö äÿ Àðèô Ùàúûëûíûí ñå÷êè ãÿðàðýàùûíûí àäûíäàí äÿðú îëóíàí ñèéàùû Ãóáàä Èáàäîüëóéà äÿñòÿê íöìàéèø åòäèðÿíëÿðèí ñèéàùûñûíäàí õåéëè óçóíäóð... Ôóíêñèîíåðëÿð àðàñûíäà éàøàíàí áó ýÿðýèíëèê áåëÿ ãÿíàÿòÿ ýÿëìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, “Ìöñàâàò” éîë àéðûúûíäàäûð-ãóðóëòàéäàí ñîíðà ïàðòèéàäà ïàð÷àëàíìà ëàáöä îëàúàã. Àéðû-àéðû ãðóïëàðûí âÿ ôóíêñèîíåðëÿðèí áàøãàíëûã óüðóíäà áèð-áèðèëÿðèíÿ à÷ûã ñàâàø à÷ìàëàðû áåëÿ ãÿíàÿòÿ ýÿëìÿéÿ ÿñàñ âåðèð áàøãàíëûãäàí ýåäÿúÿéèíè áÿéàí åòäèêäÿí ñîíðà èñÿ áÿëëè îëäó êè, èëëÿðëÿ áàøãàí îëìàãëà áàüëû õÿéàëëàð ãóðàí ôóíêñèîíåðëÿðÿ ÿñàñ “áàøàüðûñû” åëÿ èíäèéÿäÿê ùàìûéà òÿáÿññöì íöìàéèø åòäèðìÿéÿ ÷àëûøàí, þçöíö ùå÷ êèìèí èøèíÿ ãàðûøìàéàí áèðèñè êèìè ýþñòÿðÿí Ãóáàä Èáàäîüëó îëàúàã. Ïàðòèéà äàõèëèíäÿêè àéðûúà áèð ãðóï éåíè ìÿðùÿëÿäÿ “Ìöñàâàò”ûí ðÿùáÿðëèéèíÿ äàùà ëîéàë, äàùà “ñþçÿáàõàí” áèðèñèíè ýÿòèðìÿêäÿ ìàðàãëûäûð. Ýþðöíÿí îäóð êè, áó ãðóï “àñàðàì-êÿñÿðÿì”, “áàøãàí ñå÷èëìÿñÿì, ïàðòèéàíû äàüûäàðàì” ìþâãåéèíäÿí ÷ûõûø åäÿí âÿ þç ëèìèòëÿðèíè âàõòûíäàí ãàáàã õÿðúëÿéÿí Àðèô Ùàúûëû êèìè “÷ûëüûí” ôóíêñèîíåðëÿðäÿí ôÿðãëè îëàðàã, þç ïëàíëàðûíû äàùà òÿìêèíëÿ, äàùà ÷îõ òÿðÿôäàðëàð ãàçàíìàüà ùåñàáëàíàí ìåòîäëàðëà ðåàëëàøäûðìàã ìÿãñÿäèëÿ ïàðòèéà äàõèëèíäÿ “ëàçûìè” èø àïàðûá. Íÿòèúÿ ýþç ãàáàüûíäàäûð. Ãóðóëòàéà ñàéûëû ýöíëÿð ãàëäûüû áèð âàõòäà Ãóáàä Èáàäîüëó âÿ Ìöáàðèç ÀÁÄÓËËÀÉÅ 11 www.yeniazerbaycan.com 27 ñåíòéàáð 2014-úö èë, øÿíáÿ / ¹ 176 (4335) Åðìÿíèïÿðÿñò Õÿäèúÿ Èñìàéûëîâàíûí àíòèìèëëè êèìëèéè íþâáÿòè äÿôÿ èôøà îëóíäó Àçÿðáàéúàí õàëãû âÿ äþâëÿòè ÿëåéùèíÿ äàèì “ãàðà ïèàð” êàìïàíèéàñû àïàðàí Õ.Èñìàéûëîâà àíòè-Àçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðäÿí àëäûüû äèðåêòèâëÿðè úàíëà-áàøëà éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ äàâàì åäèð Ìöñòÿãèë õàðèúè ñèéàñÿò êóðñóíà ìàëèê îëàí Àçÿðáàéúàí Úÿíóáè Ãàôãàç ðåýèîíóíóí ëèäåð äþâëÿòè îëìàãëà éàíàøû, ìöàñèð áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿð ñèñòåìèíäÿ åòèáàðëû òÿðÿôäàø êèìè òàíûíûð. Áó äà ñÿáÿáñèç äåéèë. Áåëÿ êè, ìÿùç ìèëëè ìàðàãëàðà ìöâàôèã ñóðÿòäÿ ðåàëëàøäûðûëàí õàðèúè ñèéàñÿò ñàéÿñèíäÿ þëêÿìèç ùÿì èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿð, ùÿì äÿ áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ñÿìÿðÿëè âÿ ãàðøûëûãëû-ôàéäàëû ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðè ôîðìàëàøäûðûá. Áó ìÿãàìäà èëê íþâáÿäÿ îíó ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Àçÿðáàéúàíûí õàðèúè ñèéàñÿòè ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñÿìÿðÿëè äàõèëè ñèéàñÿòÿ óéüóíäóð, áàøãà ñþçëÿ, áó êóðñó òàìàìëàéûð. Ìÿëóì îëäóüó êèìè, ùÿéàòà êå÷èðèëÿí óüóðëó äàõèëè âÿ õàðèúè ñèéàñÿòèí ôîíóíäà Àçÿðáàéúàíûí äèíàìèê èíêèøàô ñòðàòåýèéàñû ðàñèîíàë ñÿúèééÿ äàøûéûð, åëÿúÿ äÿ, þëêÿìèç ùå÷ áèð áåéíÿëõàëã ãóðóìäàí, ìèëëè äþâëÿòäÿí àñûëû îëìàéàí ìöñòÿãèë ñèéàñÿò êóðñóíà ìàëèêäèð. Éÿíè Àçÿðáàéúàíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ñèéàñÿò ñûðô þëêÿíèí ìèëëè ìàðàãëàðûíà ñþéêÿíèð âÿ ÿñàñ ñòðàòåæè ùÿäÿô óçóíìöääÿòëè èíêèøàôûí òÿìèí îëóíìàñûäûð. Áóíäàí áàøãà, þëêÿìèçèí áåéíÿëõàëã ìþâãåéè äàâàìëû îëàðàã ìþùêÿìëÿíèð, Àçÿðáàéúàí áåéíÿëõàëã ìöíàñèáÿòëÿð ñèñòåìèíèí íöôóç âÿ ýöú èéåðàðõèéàñûíäà ìöòÿìàäè éöêñÿëèøÿ ìàëèêäèð. Áóíóíëà éàíàøû, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ìèëëè ñèéàñè êóðñóíóí ÿñàñ ñòðàòåæè èñòèãàìÿòëÿðèíäÿí áèðèíè äÿ ÅðìÿíèñòàíÀçÿðáàéúàí, Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëë åäèëìÿñè òÿøêèë åäèð. Ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ùöúóì äèïëîìàòèéàñûíûí ôîíóíäà áó èñòèãàìÿòäÿ ìöùöì äèïëîìàòèê íàèëèééÿòëÿð ãåéäÿ àëûíûð, äöøìÿí þëêÿ èíôîðìàñèéà âÿ äèïëîìàòèê úÿáùÿäÿ äàëàíà äèðÿíèá. Àíòè-Àçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðèí äèðåêòèâëÿðè “áåøèíúè êîëîí”ó éåíèäÿí ùÿðÿêÿòÿ êå÷èðèá Øöáùÿñèç, áöòöí áó íàèëèééÿòëÿð àíòèÀçÿðáàéúàí, åðìÿíèïÿðÿñò äàèðÿëÿð âÿ îíëàðûí ÿëàëòûñû îëàí äàõèëè öíñöðëÿð òÿðÿôèíäÿí íàðàùàòëûãëà ãàðøûëàíûð. Ùÿìèí öíñöðëÿð ùÿð ôöðñÿòäÿ åðìÿíèïÿðÿñò ÷àüûðûøëàð ñÿñëÿíäèðìÿê âÿ Àçÿðáàéúàíûí ìöñáÿò áåéíÿëõàëã èìèúèíÿ êþëýÿ ñàëìàã ö÷öí ÿëëÿðèíäÿí ýÿëÿíè åòìÿéÿ ÷àëûøûðëàð. Öìóìèééÿòëÿ, Àçÿðáàéúàíûí ùÿðòÿðÿôëè èíêèøàôû, Àâðîïàíûí õÿðèòÿñèíè äÿéèøÿúÿê ëàéèùÿëÿðèí òÿøÿááöñêàðû âÿ ÿñàñ èúðà÷ûñû îëìàñûíà ãûñãàíúëûãëà éàíàøàí áÿçè õàðèúè äàèðÿëÿðèí óçóí èëëÿð ÿðçèíäÿ ëåãàë âÿ ãåéðè-ëåãàë éîëëàðëà ìàëèééÿëÿøäèðäèéè “áåøèíúè êîëîí” þç ìèññèéàñûíû äþâëÿòèìèçÿ ãàðøû ÷ûõìàãäà, ìèëëè ìàðàãëàðà õÿéàíÿò åòìÿêäÿ ýþðöð. Áåëÿ äàèðÿëÿðèí äàùà ÷îõ åðìÿíè ëîááèñè èëÿ áàüëû îëìàñû òÿñäèãëÿíìèø ôàêòäûð. Ãåéä åòäèéèìèç êèìè, þëêÿìèçèí Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëèíäÿ òóòäóüó ñÿðò âÿ ïðèíñèïèàë ìþâãå ñîí çàìàíëàð îíëàðû äàùà ÷îõ íàðàùàò åäèð. Áó öíñöðëÿð ñûðàñûíäà áó ýöíÿ ãÿäÿð åðìÿíèïÿðÿñò, àíòè-àçÿðáàéúàí÷û ìþâãåéè èëÿ ôÿðãëÿíìèø Õÿäèúÿ Èñìàéûëîâà õöñóñè éåð òóòóð. Ñîí ùàäèñÿëÿð äåìÿéÿ ÿñàñ âåðèð êè, áó àíòèìèëëè øÿõñ åðìÿíèëÿð âÿ àíòè-Àçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðëÿ ñèíõðîí ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð. Õÿäèúÿ Èñìàéûëîâà åðìÿíèëÿðëÿ ñèíõðîí ôÿàëèééÿò ýþñòÿðèð Õöñóñè îëàðàã ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Õÿäèúÿ Èñìàéûëîâàíûí “Àçàäëûã” ðàäèîñóíóí Àçÿðáàéúàí õèäìÿòèíèí Áàêû íöìàéÿíäÿëèéèíÿ ðÿùáÿð òÿéèí îëóíìàñûíäàí ñîíðà áó ÊÈ à÷ûã-àøêàð Àçÿðáàéúàíà ãàðøû äöøìÿí÷èëèê éîëó òóòäó. “Àçàäëûã” ðàäèîñóíäà ÷àëûøìûø ðåäàêòîðëàð äà ðàäèîíóí 20 èë ÿðçèíäÿ ìåíåúìåíò ñèéàñÿòèíè ãóðà áèëìÿäèéèíè, õöñóñÿí ñîí èëëÿð èñÿ àíòè-Àçÿðáàéúàí ìþâãåéè òóòäóüóíó, áèðòÿðÿôëè, ãÿðÿçëè, þëêÿíèí èìèúèíè àøàüûëàéàí ìàòåðèàëëàð ùàçûðëàäûüûíû ãåéä åäèðëÿð. Õ.Èñìàéûëîâà þçö äÿ ÁÁÚ-éÿ ìöñàùèáÿñèíäÿ àíòèìèëëè ìþâãå òóòäóüóíó ôÿõðëÿ ãåéä åäèð: “Åðìÿíèñòàí ìÿòáóàòû (îõó: “Àçàäëûã” ðàäèîñóíóí åðìÿíè õèäìÿòè)... âÿòÿíïÿðâÿðëèê ðóùóíäà ìàòåðèàëëàð ùàçûðëàäûëàð. Áèçñÿ ãÿðàðà ýÿëäèê êè, ùÿãèãÿòè (Àçÿðáàéúàíûí ùÿðáè ñèðð õàðàêòåðëè ìÿëóìàòëàðûíû) ñþéëÿéÿê. Ìÿíèì èøèì ýþñòÿðìÿêäèð”. Õ.Èñìàéûëîâà àíòè-Àçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðäÿí àëäûüû òàïøûðûãëàðû åðìÿíè äîñòëàðû èëÿ áèðëèêäÿ éåðèíÿ éåòèðèð Ãåéä åòìÿê ëàçûìäûð êè, Õ. Èñìàéûëîâàíûí åðìÿíè ñåâýèñè ñåíòéàáðûí 23-äÿ Âàðøàâà øÿùÿðèíäÿ ÀÒßÒ-èí çèðâÿ òîïëàíòûñûíäà äà þçöíö ýþñòÿðèá. Òÿäáèðäÿ Àçÿðáàéúàí Äåìîêðàòèéà âÿ Èíñàí Ùàãëàðû Èíñòèòóòóíóí ðÿùáÿðè ßùìÿä Øàùèäîâ åðìÿíè íöìàéÿíäÿíèí Äàüëûã Ãàðàáàüû “ìöñòÿãèë âÿ äåìîêðàòèê þëêÿ” êèìè òÿãäèì åòìÿñèíÿ åòèðàç åäÿðÿê Ñåðæ Ñàðêèñéàí ðåæèìèíèí èøüàë÷û âÿ äèêòàòîð ìàùèééÿòèíè îðòàéà ãîéóá. Áó çàìàí Õ. Èñìàéûëîâà 10-à éàõûí åðìÿíè äîñòó èëÿ áèðýÿ ß. Øàùèäîâà àðõà ÷åâèðìÿêëÿ ÷ûõûøà åòèðàç åäèáëÿð. Õ.Èñìàéûëîâà äà àçàúûã ìèëëè òÿÿññöáêåøëèê îëñàéäû, ùÿìèí òÿäáèðäÿ åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí Äàüëûã Ãàðàáàüûí “ìöñòÿãèë âÿ äåìîêðàòèê áèð þëêÿ” êèìè òÿãäèìàòûíà åòèðàç åäÿðäè. Öìóìèééÿòëÿ, áó ùàë íþâáÿòè äÿôÿ îíó ýþñòÿðèð êè, Àçÿðáàéúàí õàëãû âÿ äþâëÿòè ÿëåéùèíÿ äàèì “ãàðà ïèàð” êàìïàíèéàñû àïàðàí Õ. Èñìàéûëîâà àíòèÀçÿðáàéúàí äàèðÿëÿðäÿí àëäûüû äèðåêòèâëÿðè úàíëà-áàøëà éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ äàâàì åäèð... Äèýÿð òÿðÿôäÿí, áó øÿõñ Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ Àçÿðáàéúàí äþâëÿòè âÿ õàëãûíûí ìàðàãëàðûíà çèää îëàðàã åðìÿíèëÿðè ìöäàôèÿ åòìÿêëÿ åðìÿíè ëîááèñèíèí, åðìÿíèïÿðÿñò äàèðÿëÿðèí âÿêèëè ãèñìèíäÿ ÷ûõûø åòäèéèíè íöìàéèø åòäèðèð. Ìöíàãèøÿíèí ùÿëëè èñòèãàìÿòèíäÿ Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ôÿàëèééÿòèíè ñïåêóëéàñèéà âàñèòÿñèíÿ ÷åâèðÿðÿê åðìÿíèëÿðèí ìàðàãëàðûíû ÿêñ åòäèðÿí ìþâãåéèí ñÿðýèëÿíìÿñè Õ.Èñìàéûëîâàíûí ìÿðàìû âÿ êèìëèéèíè àøêàð ñóðÿòäÿ ÿêñ åòäèðèð... Õ.Èñìàéûëîâàíûí äàâàñû åðìÿíèïÿðÿñòëÿðëÿ áèðëèêäÿ ãðàíò àëìàãäûð Äàùà áèð ìÿãàìû âóðüóëàìàã ýÿðÿêäèð. Áåëÿ êè, Õ.Èñìàéûëîâà áÿùñ îëóíàí ìÿëóìàòû äÿðú åäÿí ÊÈÂ-ëÿðè èòòèùàì åäèð, àêñèéàíûí åðìÿíèëÿð òÿðÿôèíäÿí äåéèë, Àííà Èííîúåíòè àäëû èñâå÷ðÿëè áèð õàíûì òÿðÿôèíäÿí òÿøêèë îëóíäóüóíó äåéèð. Áó ìÿãàìäà ãåéä åòìÿê éåðèíÿ äöøÿð êè, êèìèíñÿ Èñâå÷ðÿ âÿòÿíäàøû îëìàñû îíóí åðìÿíè âÿ éà åðìÿíèïÿðÿñò îëìàñûíû èñòèñíà åòìèð. Öìóìèëèêäÿ èñÿ, ìÿëóìàòà ýþðÿ, À. Èííîúåíòè åðìÿíè ìÿíøÿëèäèð, ñîñèàë øÿáÿêÿëÿðäÿ èôðàò õðèñòèàí òÿ- ÿññöáêåøè êèìè ÷ûõûø åäèð. Èñâå÷ðÿ ùþêóìÿòè èëèí ÿââÿëëÿðèíäÿ “õàëã äèïëîìàòèéàñû”íû èíêèøàô åòäèðìÿê ö÷öí Àçÿðáàéúàí ÊÈÂ-èíÿ âÿ ÃÙÒ-ëÿðèíÿ ãðàíò àéûðàúàüûíû áÿéàí åòìèøäè. Ëàêèí “õàëã äèïëîìàòèéàñû” èäåéàñûíà þëêÿìèçäÿ ìÿíôè ìöíàñèáÿò áó ãðàíòëàðûí òÿéèíàòû öçðÿ ÷àòìàñûíà ìàíå îëäó. Ýþðöíöð, Õ.Èñìàéûëîâà Èñâå÷ðÿíèí þçöíäÿêè åðìÿíèïÿðÿñòëÿðëÿ áèðýÿ èëèí ñîíóíà êèìè ùÿìèí ãðàíòëàðû àëìàã èääèàñûíäàäûð. Áåëÿëèêëÿ, áó øÿõñ òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàíûí ìöñáÿò áåéíÿëõàëã èìèúèíÿ ãàðøû éþíÿëìèø, åðìÿíèëÿð âÿ Åðìÿíèñòàíûí ìàðàãëàðûíà õèäìÿò åäÿí ìþâãåéèí îðòàéà ãîéóëìàñû îíóí åðìÿíè åêñòðåìèñòëÿðèíäÿí äÿ äàùà êÿñêèí ìþâãåäÿ äóðäóüóíó ýþñòÿðèð. Áèðìÿíàëûäûð êè, êå÷ìèøè ÷îõñàéëû ìèëëè õÿéàíÿòëÿðëÿ äîëó îëàí áó øÿõñèí ùÿäÿôè Àçÿðáàéúàí õàëãû âÿ äþâëÿòèäèð. Îíóí áó ìþâãåéè èñÿ òÿÿúúöáëö äåéèë. Ìåäèàíûí àðàøäûðìàñûíà ýþðÿ, îíóí þçöíöí åðìÿíèëÿðëÿ ãîùóìëóã ÿëàãÿëÿðè âàð. Áó ôàêò Õ.Èñìàéûëîâàíûí àíòè-Àçÿðáàéúàí ìàùèééÿòèíè øÿðòëÿíäèðÿí ÿñàñ ñÿáÿáëÿðäÿí áèðèäèð. ÍÓÐËÀÍ Õÿéàíÿò ìöúÿññÿìÿñè Ëåéëà Éóíóñîâà éåíèäÿí þç àìïëóàñûíäà Åðìÿíèïÿðÿñò “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” íþâáÿòè äÿôÿ òÿúàâöçêàðëàðûí õèäìÿò÷èñè îëäóüóíó ñöáóòà éåòèðèð Àíòè-àçÿðáàéúàí÷û ìÿðêÿçëÿðèí þëêÿìèçäÿêè áèð ñûðà éåðëè “íöìàéÿíäÿëÿðè” ýöíäÿìÿ ýÿëìÿê ö÷öí áöòöí âàñèòÿëÿðÿ ÿë àòûðëàð. Ìÿñÿëÿí, áèð ìöääÿò þíúÿ ñèéàñè øîóëàð äöçÿíëÿéÿí, õÿéàíÿòèíè áó øîóëàðûí àðõàñûíäà ýèçëÿòìÿéÿ ÷àëûøàí, àììà áóíà íàèë îëà áèëìÿéÿí, äàùà äîüðóñó ãàíóíëàðäàí ãà÷ìàüûí ìöìêöíñöçëöéöíö ÿéàíè øÿêèëäÿ ýþðÿí Ëåéëà Éóíóñîâà äà òþðÿòäèéè ÿìÿëëÿðè éàëàíëàð äàíûøìàãëà, äþâëÿòÿ, õàëãà áþùòàí àòìàãëà ïÿðäÿëÿìÿê íèééÿòèíäÿäèð. Áåëÿ êè, áèð ñûðà ãàíóí ïîçóíòóëàðûíäà òÿãñèðëè áèëèíÿí âÿ ùàçûðäà ùÿáñäÿ îëàí åðìÿíèïÿðÿñò “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” Ë.Éóíóñîâà þç ÿìÿëëÿðèíè ýèçëÿòìÿê ö÷öí ôÿðãëè éîëëàðà ÿë àòûð. Àììà îíóí áöòöí úÿùäëÿðè áîøà ÷ûõûð âÿ Àçÿðáàéúàí úÿìèééÿòè íþâáÿòè äÿôÿ áó õÿéàíÿòêàð àèëÿíèí ÿìÿëëÿðèíèí úàíëû øàùèäèíÿ ÷åâðèëèð. Âóðüóëàìàã éåðèíÿ äöøÿð êè, Ë.Éóíóñîâà èíäè äÿ þçöíö “ôàüûð ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” ãèñìèíäÿ òÿãäèì åäèð, õàðèúè þëêÿëÿðÿ ìöðàúèÿòëÿð öíâàíëàéûð. Àììà åðìÿíèëÿðäÿí áàøãà áèð êèìñÿíèí “ùöãóãëàðûíû” ìöäàôèÿ åòìÿéÿí Ë.Éóíóñîâàíûí áó úÿùäëÿðè ÿáÿñäèð. ×öíêè áó èíñàíûí êèìëèéè, åðìÿíèëÿðëÿ ãîùóìëóã ÿëàãÿëÿðè, Àçÿðáàéúàíäà ñòðàòåæè áèð âÿçèôÿ äàøûäûüû äþâðäÿ åòäèéè õÿéàíÿòëÿð, äöøìÿíëÿðëÿ èøáèðëèéè, õàëãûí ìàðàãëàðûíà ãàðøû ñàòãûí ìþâãåäÿ äàéàíìàñû ùÿð êÿñÿ ìÿëóìäóð. Ë.Éóíóñîâàíûí êèìëèéè ùàããûíäà î ãÿäÿð äÿ òÿôÿððöàòà âàðìàüà åùòèéàú éîõäóð. Åðìÿíè ÿñèëëè Àðèô Éóíóñîâ-Áàðñåãéàíûí ùÿéàò éîëäàøû îëàí áó øÿõñ ùÿëÿ þòÿí ÿñðèí ñîíóíúó îíèëëèéèíäÿ åðìÿíèëÿð þëêÿìèçÿ òÿúàâöç åäÿðêÿí þç ãîùóìëàðûíà ãàùìàð ÷ûõìàã ö÷öí ÿëäÿíàéàãäàí ýåäèðäè. Åéíè çàìàíäà, ÀÕÚ”Ìöñàâàò” úöòëöéöíöí ùàêèìèééÿòÿ ýÿëèøè èëÿ î çàìàí èãòèäàðäà òÿìñèë îëóíàí Ë.Éóíóñîâà âÿ ÿðè åðìÿíè ÿñèëëè À.Éóíóñîâ-Áàðñåãéàí Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ñèðëÿðèíè äöøìÿí òÿðÿôÿ þòöðìÿêëÿ ìÿøüóë èäè. ÀÕÚ-”Ìöñàâàò” ùàêèìèééÿòèíäÿí ñîíðàêû äþâðäÿ èñÿ áó øÿõñëÿð, ÿí ÿñàñû Ë.Éóíóñîâà “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” úèëäèíäÿ éåíèäÿí îðòàéà ÷ûõäû âÿ åðìÿíèëÿðÿ ôÿðãëè éîëëàðëà õèäìÿòèíè äàâàì åòäèðäè... êÿçëÿðèí, õàðèúè þëêÿëÿðäÿ éàøàéàí åðìÿíè ëîááèñèíèí âÿ áèð ñûðà êÿøôèééàò õèäìÿòëÿðèíèí íþêÿðè ôóíêñèéàñûíû éåðèíÿ éåòèðÿí Ë.Éóíóñîâà àäûíû “Ñöëù âÿ Äåìîêðàòèéà Èíñòèòóòó” ãîéäóüó ÃÙÒ ïÿðäÿñèíèí àðõàñûíà ñûüûíìàãëà ÿìÿëëÿðèíè ýèçëÿäÿ áèëÿúÿéèíè äöøöíöðäö. Ýóéà Äàüëûã Ãàðàáàü ìöíàãèøÿñèíèí ùÿëëèíÿ “òþùôÿ” âåðìÿê íèééÿòèíè îðòàéà ãîéàí áó “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè”íèí éåýàíÿ íèééÿòè èñÿ åðìÿíèëÿðèí ìàðàãëàðûíû òÿìèí åòìÿê, òÿúàâöçêàð äþâëÿòèí èøüàë ñèéàñÿòè ôàêòûíû àðõà ïëàíà êå÷èðìÿê, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíè âÿ õàëãûíû “ñöëù èñòÿìÿéÿí” êèìè ãÿëÿìÿ âåðìÿê èäè. Òÿñàäöôè äåéèë êè, Éóíóñîâëàðûí Áàêûäà éåðëÿøÿí òÿøêèëàòûíûí îôèñè åðìÿíèëÿðëÿ èøáèðëèéèíäÿ îëàí áèð ñûðà öíñöðëÿðèí, î úöìëÿäÿí, åðìÿíè êÿøôèééàòûíà éàõûí øÿõñëÿðèí îéëàüûíà ÷åâðèëìèøäè. Áóäóðìó “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èëèéè”? Âÿ éà Ë.Éóíóñîâàíûí “ÃÙÒ ôÿàëèééÿòè” èëÿ áàüëû ôÿðãëè áèð øòðèõ... Ìÿëóì îëäóüó êèìè, Ë.Éóíóñîâà åðìÿíèëÿðëÿ áèðýÿ áèð ñûðà ëàéèùÿëÿð ùÿéàòà êå÷èðèðäè. Ìàðàãëûäûð êè, áó “ìöøòÿðÿê âÿ ñöëùïÿðâÿð” ëàéèùÿëÿðäÿ ùÿð çàìàí ùÿäÿô Àçÿðáàéúàí ñå÷èëèðäè. Ùÿìèí ëàéèùÿëÿðèí èøòèðàê÷ûëàðû éà åðìÿíèëÿð, éà äà Ãàðàáàüäàêû ñåïàðàò÷û äàøíàê ãðóïëàøìàñûíûí ðÿùáÿðëÿðè îëóðäó. Ë.Éóíóñîâà èñÿ áóíó þçöíöí “òîëåðàíòëûüûíûí” àéàüûíà éàçìàüà ÷àëûøûðäû. Àììà îíóí Ëàóðà Áàãäàñàðéàíëà áèðýÿ éàðàòäûüû èíòåðíåò ðåñóðñëàðûíà äèããÿò éåòèðäèêäÿ Ë.Éóíóñîâàíûí ÃÙÒ àäû àëòûíäà áèðìÿíàëû øÿêèëäÿ Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ôÿàëèééÿò íöìàéèø åòäèðäèéèíèí øàùèäè îëìàã ìöìêöíäöð. Áàøãà ñþçëÿ äåñÿê, Ë.Éóíóñîâàíûí ÃÙÒ ôÿàëèééÿòè åðìÿíèëÿðèí âÿ åðìÿíèïÿðÿñò àíòè-àçÿðáàéúàí÷û äàèðÿëÿðèí ìàëèééÿñè ãàðøûëûüûíäà Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìàðàãëàðûíû ñàòìàãäàí èáàðÿò îëóá. Òÿáèè êè, áó ôÿàëèééÿòèíäÿ “áèçíåñ øÿðèêè” Ëàóðà Áàãäàñàðéàíûí îíà êèôàéÿò ãÿäÿð êþìÿéè îëóá. Àììà áó “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” Àçÿðáàéúàí ùÿãèãÿòëÿðèíèí éàéûëìàñû èñòèãàìÿòèíäÿ ùÿð ùàíñû àääûì àòìàüû áåëÿ ëöçóì ýþðìÿéèá. “Ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” úèëäèíÿ ýèðÿí Ëåéëà Éóíóñîâàíûí õÿéàíÿò ñèëñèëÿñè äàâàì åòìÿêäÿäèð Ë.Éóíóñîâà åðìÿíè òÿúàâöçöíÿ ùàãã ãàçàíäûðìàã éîëóíäà Ñåðæ Ñàðêèñéàíëà “÷èéèí-÷èéèíÿ ìöáàðèçÿ àïàðûð”... Áåëÿëèêëÿ, íÿèíêè éàëíûç åðìÿíèëÿðèí, î úöìëÿäÿí äÿ àíòè-àçÿðáàéúàí÷û ìÿð- Áèð ñþçëÿ, áåéíÿëõàëã àëÿìäÿ òåððîð÷ó êèìè èôøà åäèëÿí åðìÿíèëÿðè ãîðóìàã Ëåéëà Éóíóñîâà ùÿð çàìàí åðìÿíèëÿðäÿí äàùà àðòûã åðìÿíè, ÿí ãàòû äàøíàêëàðäàí äàùà àðòûã äàøíàê îëìàã èñòÿéèá ö÷öí Åðìÿíèñòàí ïðåçèäåíòè Ñåðæ Ñàðêèñéàíëà äåìÿê îëàð êè, “÷èéèí-÷èéèíÿ” âóðóøàí Ë.Éóíóñîâà èøüàëà ìÿðóç ãàëìûø Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ùàãã ñÿñèíè, òîðïàãëàðûìûçûí èøüàë ôàêòûíû þçöíöí øÿõñè ìàðàãëàðûíûí àðõà ïëàíûíà êå÷èðèá. Éåðè ýÿëìèøêÿí, îíóí áó ýöíëÿðäÿ Ôðàíñà ïðåçèäåíòè Ôðàíñóà Îëëàíäà ýþíäÿðäèéè ìÿêòóá äà åéíè ðóùëóäóð. Áåëÿ êè, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí èëëÿðäèð áþëýÿäÿ ñöëùöí áÿðãÿðàð îëìàñû, ãà÷ãûí âÿ ìÿúáóðè êþ÷êöí ñîéäàøëàðûìûçûí ïîçóëàí ùöãóãëàðûíûí áÿðïàñû, òîðïàãëàðûìûçûí èøüàëäàí, ìÿùç ñöëù éîëó èëÿ àçàä îëóíìàñû ñÿéëÿðèíè éåíÿ äÿ þç éàëàíëàðûíà “ãóðáàí âåðÿí” åðìÿíèïÿðÿñò “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” åðìÿíè òÿáëèüàòûíûí äÿéèðìàíûíà ñó òþêöá. Àõû, Ë.Éóíóñîâà Áó áèðìÿíàëûäûð êè, Ë.Éóíóñîâà áöòöí ôÿàëèééÿòè äþâðöíäÿ åðìÿíèëÿðäÿí äàùà ÷îõ åðìÿíèëèê íöìàéèø åòäèðìÿéè èëÿ éàääà ãàëûá. Ùÿòòà ÿí èôðàò äàøíàêëàðäàí áåëÿ ãàòû åðìÿíèëèê íöìàéèø åòäèðÿí Ë.Éóíóñîâà à÷ûã øÿêèëäÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíû, äþâëÿòèíè, äèëèíè òÿùãèð åòìÿêäÿí áåëÿ ÷ÿêèíìÿéèá. Áóíóí ñöáóòóäóð êè, “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” Àçÿðáàéúàí äèëèíäÿí éàëíûç ñþ- íèéÿ ìÿêòóáóíäà ãåéä åòìèð êè, îíóí ãîùóìëàðû îëàí åðìÿíèëÿð Õîúàëûäà äöíéàíûí ÿí äÿùøÿòëè ñîéãûðûìëàðûíäàí áèðèíè ùÿéàòà êå÷èðèá? Àäûíû “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” ãîéìóø áó øÿõñ íÿ ö÷öí ùÿìèí ìÿêòóäà ùöãóãëàðû ïîçóëàí áèð ìèëéîíà éàõûí àçÿðáàéúàíëûíûí ùàãã ñÿñèíè ãåéä åòìèð? Âÿ éà Ë.Éóíóñîâà åðìÿíèëÿðèí èëëÿðäèð êè, ñöëù äàíûøûãëàðûíäàí áîéóí ãà÷ûðìàñûíû, Àçÿðáàéúàíûí èñÿ ñÿáðëÿ áþëýÿäÿ ìöíàãèøÿíèí ñöëù éîëó èëÿ òÿíçèìëÿíìÿñèíÿ ÷àëûøäûüûíû íèéÿ “óíóäóð”? ßëáÿòòÿ êè, Ë.Éóíóñîâà áó ôàêòëàðû áèëèð. Ñàäÿúÿ, îíóí åðìÿíè ñåâýèñè, åðìÿíèëÿðÿ õèäìÿò èñòÿéè áó ùÿãèãÿòëÿðè ñÿñëÿíäèðìÿñèíÿ èìêàí âåðìèð. Áåëÿ äåìÿê ìöìêöíäöðñÿ, àäûíû “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” ãîéìóø áó øÿõñ èëëÿðäèð êè, äàéàíìàäàí òÿúàâöçêàðà, èøüàë÷ûéà, òåððîð÷óéà äÿñòÿê âåðèð. éöø ñþéìÿê ö÷öí èñòèôàäÿ åòäèéèíè äåéèá. Áóíäàí áàøãà, Áàêûäà êå÷èðèëÿí ÍÀÒÎ Ïàðëàìåíò Àññàìáëåéàñûíûí “Úÿíóáè Ãàôãàç: ÷àüûðûøëàð âÿ èìêàíëàð” àäëû 86-úû “Ðîñå-Ðîóòù” ñåìèíàðûíäà äà ìèí áèð éàëàíëàðëà äþâëÿòèìèçÿ âÿ õàëãûìûçà ãàðøû øàíòàæ êàìïàíèéàñû àïàðàí Ë.Éóíóñîâà “åðìÿíèëÿðèí âÿêèëëèéèíè” þç þùäÿñèíÿ ýþòöðäö. Ùÿìèí âàõò éåíèäÿí Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíÿ ãàðøû ãàðàéàõìà êàìïàíèéàñûíà áàøëàéàí áó øÿõñ, ùÿòòà þëêÿìèçèí ùàãëû ìþâãåéèíè ìöäàôèÿ åäÿí õàðèúè íöìàéÿíäÿëÿðèí äÿ öçÿðèíÿ “ùöúóìà” êå÷äè. Áóíóíëà äà, “êèôàéÿòëÿíìÿéÿí” åðìÿíèïÿðÿñò Éóíóñîâà éåíèäÿí þç àìïëóàñûíà ñàäèã ãàëàðàã Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíÿ ãàðøû ÿñë “åðìÿíè éàíàøìàñû” íöìàéèø åòäèðÿðÿê áèëäèðäè êè, Àçÿðáàéúàíäà åðìÿíèëÿðèí ÿëåéùèíÿ ïèñ òÿáëèüàò àïàðûëûð âÿ áó, ýóéà ìöíàãèøÿíèí ñöëù éîëó èëÿ òÿíçèìëÿíìÿñèíÿ “ìàíå îëóð”. Îíóí àäû÷ÿ- êèëÿí ÍÀÒÎ òÿäáèðèíäÿ éåðèíè äÿéèøÿðÿê åðìÿíè äåïóòàò Òåâàí Ïîãîñéàíëà éàíàøû îòóðìàñû äà òÿñàäöôè äåéèëäè. Ëåéëà Éóíóñîâà áóíóíëà ÿñë ìÿíñóáèééÿòèíè áèð äàùà ùÿð êÿñÿ ýþñòÿðèð. Éóõàðûäà äà ãåéä åòäèéèìèç êèìè, Ë.Éóíóñîâà âàõòèëÿ - Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéèíäÿ ÷àëûøäûüû äþâðëÿðäÿ áåëÿ åðìÿíèëÿðëÿ èøáèðëèéèíäÿ îëóá. Áó èñÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíà áàùà áàøà ýÿëèá. ×öíêè Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéèíèí àíàëèòèê øþáÿñèíÿ ðÿùáÿðëèê åäÿí Ë.Éóíóñîâà áóðàäà äà þç ãîùóìëàðûíû éàääàí ÷ûõàðìàìûøäû. Ë.Éóíóñîâà Àçÿðáàéúàí ãîøóíëàðûíûí Àüäÿðÿäÿ (êå÷ìèø Ìàðäàêåðòäÿ-ðåä) íåúÿ éåðëÿøìÿñèíè òåëåâèçèéà âàñèòÿñèëÿ ùÿðáè õÿðèòÿäÿ ýþñòÿðäèêäÿí úÿìè áèð íå÷ÿ ñààò ñîíðà Àçÿðáàéúàí ùÿðáè áèðëÿøìÿëÿðèíèí ìþâãåëÿðè ýöúëö àòÿøÿ òóòóëäó, õåéëè èòêè îëäó. Ë.Éóíóñîâàíûí Ìöäàôèÿ Íàçèðëèéè àíàëèòèê èíôîðìàñèéà õèäìÿòèíèí ðÿùáÿðè îëìàñûíäàí 5 ýöí ñîíðà èñÿ Øóøà õÿéàíÿòè áàø âåðäè. Ýþðöíäöéö êèìè, Ëåéëà Éóíóñîâà ôÿàëèééÿòèíèí áöòöí äþâðëÿðèíäÿ Àçÿðáàéúàíà ãàðøû ÿí èôðàò âÿ àêòèâ äàøíàêäàí áåëÿ äàùà ÷îõ åðìÿíèëèê íöìàéèø åòäèðèá. Áó ýöí äÿ àíàëîæè ôÿàëèééÿòèíè “ìÿêòóáëàð” âàñèòÿñèëÿ äàâàì åòäèðìÿéÿ ÷àëûøûð... Ìèëëè ìàðàãëàðûìûçà õÿéàíÿò åäÿíëÿð ãàíóí ãàðøûñûíäà úàâàá âåðìÿéÿ ìÿùêóìäóðëàð Áÿëè, Ë.Éóíóñîâà èíäè äÿ þç åðìÿíè ãîùóìëàðûíà éåíè áèð úèëääÿ “ùÿðÿêàò” áàø÷ûñû ãèñìèíäÿ ãóëëóã ýþñòÿðìÿéÿ úÿùä åäèð. Àììà îíóí áó úÿùäè äÿ áàø òóòìàéàúàã. ×öíêè ùÿð çàìàí àéûã-ñà- éûãëûüû èëÿ ñå÷èëÿí, äöøìÿíëÿðèíèí ïëàíëàðûíû ôèàñêîéà óüðàäàí Àçÿðáàéúàí õàëãû Ë.Éóíóñîâà âÿ îíóí áàøûíà úÿì îëìóø ðàäèêàë ìöõàëèôÿò ðÿùáÿðëÿðèíèí êèìëèéèíè áèëèð. Áó ùÿìèí ãöââÿëÿðäèð êè, 21 èë þíúÿ Àçÿðáàéúàíûí ìöñòÿãèëëèéèíè òÿùëöêÿ ãàðøûñûíà ýÿòèðèá ÷ûõàðìûøäûëàð. Ùÿìèí ðàäèêàë ìöõàëèôÿò ïàðòèéàëàðûíûí ñÿéè èëÿ î äþâðäÿ Àçÿðáàéúàí âÿòÿíäàø ìöùàðèáÿñèíèí áèð àääûìëûüûíäà äàéàíìûøäû. Áó ýöí “âÿòÿíäàø ùÿìðÿéëèéèíäÿí” äÿì âóðàí Ëåéëà Éóíóñîâà âÿ äèýÿðëÿðè áèð çàìàíëàð âÿòÿíäàøëàðû ãàðøû-ãàðøûéà ãîéàíëàðäûð. Áó äÿôÿ äÿ îíëàðûí ïëàíëàðû “ñóéà äöøöð”. Àçÿðáàéúàí õàëãû 1993-úö èëäÿí áó éàíà ÿëäÿ åòäèéè ùÿìðÿéëèéèíè ùÿð çàìàí íöìàéèø åòäèðèð, Ë.Éóíóñîâà âÿ ÿòðàôûíäàêûëàðûí áó ùÿìðÿéëèéÿ õÿëÿë ýÿòèðìÿñèíÿ èìêàí âåðìèð... Áÿëè, Àçÿðáàéúàí äþâëÿòèíèí ãàíóíëàðûíû, ÿí ÿñàñû èñÿ âÿòÿíäàøëûã ìÿñóëèééÿòèíè ùå÷ÿ ñàéàí áó “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” áó ýöí ãàíóí ãàðøûñûíäà úàâàá âåðèð. Áó èñÿ òÿáèè áèð ùàëäûð. Ùöãóãè äþâëÿò îëàí Àçÿðáàéúàíäà ùÿð çàìàí ãàíóíóí àëèëèéè òÿìèí åäèëèá. Áó áàõûìäàí Ë.Éóíóñîâàíûí ãàíóíëà òÿñáèò îëóíàí ãåéðè-ãàíóíè ÿìÿëëÿðèíÿ àäåêâàò úàâàá âåðèëèð. Åðìÿíèëÿðèí äÿñòÿê÷èñè îëìàñû, õàðèúè åðìÿíèïÿðÿñò äàèðÿëÿðèí ãóëëóã÷óëóüóíó åòìÿñè èñÿ Ë.Éóíóñîâàíû ãàíóí ãàðøûñûíäà úàâàá âåðìÿêäÿí õèëàñ åòìèð. Áèð ñþçëÿ, ùÿð çàìàí åðìÿíèëÿðÿ äÿðèí ìÿùÿááÿòèíè èôàäÿ åäÿí áó “ùöãóã ìöäàôèÿ÷èñè” äÿðê åòìÿëèäèðëÿð êè, Àçÿðáàéúàí ãàíóíëàðûíû ïîçàí, õàëãûí âÿ äþâëÿòèí ìèëëè ìàðàãëàðûíû òàïäàéàðàã äöøìÿíëÿðëÿ èøáèðëèéèíäÿ îëàíëàð ùÿð çàìàí åëÿ ãàíóí ãàðøûñûíäà úàâàá âåðìÿéÿ ìÿùêóìäóðëàð. Ïÿðâèç ÑÀÄÀÉÎÜËÓ http://www.yeniazerbaycan.com Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìöñòÿãèëëèéè Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí ìèëëè ñÿðâÿòèäèð Ìÿãàëÿ ÊÈÂÄÔ-íèí ìàëèééÿ äÿñòÿéè èëÿ “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí äöíéà áèðëèéèíÿ èíòåãðàñèéàñû, ðåýèîí þëêÿëÿðè âÿ äèýÿð äþâëÿòëÿðëÿ, áåéíÿëõàëã òÿøêèëàòëàðëà ÿìÿêäàøëûüûí èíêèøàô åòäèðèëìÿñè” èñòèãàìÿòè öçðÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ùàçûðëàíìûøäûð Àçÿðáàéúàí-Ðóñèéà ìöíàñèáÿòëÿðè äèíàìèê èíêèøàô åäèð Õÿáÿð âåðèëäèéè êèìè, Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ áó ýöíëÿðäÿ þëêÿìèçäÿ ñÿôÿðäÿ îëàí Ìîñêâà øÿùÿðèíèí ìåðè Ñåðýåé Ñîáéàíèíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèí äèíàìèê øÿêèëäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéèíè áèëäèðèá. Þëêÿëÿðèìèçèí ùÿì éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ, ùÿì äÿ ìöâàôèã ñòðóêòóðëàð âÿ íàçèðëèêëÿð ñÿâèééÿñèíäÿ ôÿàë ÿìÿêäàøëûã åòäèéèíè äåéÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ áó éàõûíëàðäà êå÷èðèëÿí Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí ùþêóìÿòëÿðàðàñû áèðýÿ èãòèñàäè êîìèññèéàíûí èúëàñûíäà ìöçàêèðÿ îëóíàí ìÿñÿëÿëÿðèí ÿùÿìèééÿòèíè ãåéä åäèá. Ìîñêâà øÿùÿðè èëÿ ìþâúóä îëàí ÿíÿíÿâè ÿëàãÿëÿðèí þíÿìèíè âóðüóëàéàí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû ñîí äþâðëÿðäÿ Ðóñèéà ïàéòàõòûíäà ùÿéàòà êå÷èðèëÿí ýåíèø éåíèäÿíãóðìà èøëÿðèíèí áþéöê ìàðàã äîüóðäóüóíó áèëäèðèá. Áàêû øÿùÿðèíäÿ äÿ ñöðÿòëè èíêèøàô âÿ àáàäëûã èøëÿðèíèí ùÿéàòà êå÷èðèëäèéèíè äåéÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ïàéòàõòëàðûìûç àðàñûíäà òÿúðöáÿ ìöáàäèëÿñèíèí ñÿìÿðÿëè îëàúàüûíû ãåéä åäèá. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Ìîñêâà øÿùÿðè èëÿ òèúàðÿò-èãòèñàäè ÿëàãÿëÿðÿ òîõóíàðàã Ðóñèéà ïàéòàõòûíà ýþíäÿðèëÿúÿê Àçÿðáàéúàí ìÿùñóëëàðûíûí ùÿúìèíèí äàùà äà àðòûðûëàúàüûíà ÿìèí îëäóüóíó äåéèá. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ Ìîñêâà øÿùÿðèíèí ìåðè Ñåðýåé Ñîáéàíèíèí ðÿùáÿðëèê åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðèíèí ÿëàãÿëÿðèìèçèí äàùà äà èíêèøàô åòäèðèëìÿñè âÿ þëêÿìèçëÿ äàùà éàõûíäàí òàíûø îëìàã èøèíÿ õèäìÿò åäÿúÿéèíÿ öìèäâàð îëäóüóíó âóðüóëàéûá. Íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíÿ ýþñòÿðèëÿí éöêñÿê ãîíàãïÿðâÿðëèéÿ ýþðÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòèíÿ ìèííÿòäàðëûüûíû áèëäèðÿí Ìîñêâà øÿùÿðèíèí ìåðè Ñåðýåé Ñîáéàíèí äåéèá: “Ùÿãèãÿòÿí, Ìîñêâà øÿùÿðè èëÿ Àçÿðáàéúàí àðàñûíäà äîñòëóã ÿëàãÿëÿðè ÷îõÿñðëèê òàðèõÿ ìàëèêäèð âÿ îëäóãúà éàõøû ùàëäûð êè, áó ÿëàãÿëÿð áó ýöí äÿ èíêèøàô åòìÿêäÿ äàâàì åäèð”. Áó ìÿãàìäà âóðüóëàìàã éåðèíÿ äöøÿð êè, çÿíýèí òàðèõè êå÷ìèøÿ ñþéêÿíÿí Àçÿðáàéúàí-Ðóñèéà ìöíàñèáÿòëÿðèíäÿ éåíè ìÿðùÿëÿíèí áàøëàíüûúû èñÿ 1991-úè èëäÿ ÑÑÐÈ-íèí ñöãóòóíäàí ñîíðà èòòèôàã þëêÿëÿðèíèí ìöñòÿãèë äþâëÿòëÿðÿ ÷åâðèëìÿñè èëÿ ãîéóëóá. Ëàêèí Àçÿðáàéúàíûí ìöñòÿãèëëèéèíèí èëê èëëÿðèíäÿ øèìàë ãîíøóìóçëà ìöíàñèáÿòëÿð ùå÷ äÿ áèðõÿòëè îëìàéûá. Éàëíûç Öìóììèëëè ëèäåð Ùåéäÿð ßëèéåâ 1993-úö èëèí èéóíóíäà õàëãûí òÿêèäëè òÿëÿáè èëÿ éåíèäÿí ñèéàñè ùàêèìèééÿòÿ ýÿëÿíäÿí ñîíðà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà ýåòäèêúÿ ìþùêÿìëÿíÿí, áÿðàáÿðùöãóãëó òÿðÿôäàøëûã, ãàðøûëûãëû ùþðìÿò ïðèíñèïëÿðèíÿ ÿñàñëàíàí ìöíàñèáÿòëÿðèí ÿñàñû ãîéóëäó. Äöíéàäà âÿ ðåýèîíäà ýåäÿí ïðîñåñëÿðèí êîíéóíêòóðàñûíû, Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò ìàðàãëàðûíû äöçýöí äÿéÿðëÿíäèðÿí Óëó þíäÿð øèìàë ãîíøóìóçëà ñèéàñè, èãòèñàäè, ùóìàíèòàð ñàùÿäÿ ÿìÿêäàøëûüûí ýöúëÿíäèðèëìÿñè èñòèãàìÿòèíäÿ àääûìëàð àòäû. Öìóììèëëè ëèäåðèí Ðóñèéàéà 1997-úè èëäÿ èëê ðÿñìè ñÿôÿðèíäÿí ñîíðà èêè þëêÿ ðÿùáÿðëÿðèíèí ãàðøûëûãëû ñÿôÿðëÿðè ÿíÿíÿ ùàëûíû àëäû. Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèíèí 9-10 éàíâàð 2001-úè èë òàðèõèíäÿ Àçÿðáàéúàíà áàø òóòàí ðÿñìè ñÿôÿðè èêè þëêÿ àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ÿëàãÿëÿðèíèí âÿ ùöãóã-ìöãàâèëÿ áàçàñûíûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñèíÿ òÿêàí âåðäè. Óëó þíäÿð Ùåéäÿð ßëèéåâèí äàõèëè âÿ õàðèúè ñèéàñÿò êóðñóíó äàâàì åòäèðÿí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ äÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû èëÿ ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàôûíà áþéöê þíÿì âåðèð. Áóíóí òÿñäèãè êèìè, Àçÿðáàéúàíûí äþâëÿò áàø÷ûñû 5-7 ôåâðàë 2004-úö èë òàðèõèíäÿ áó þëêÿäÿ ðÿñìè ñÿôÿðäÿ îëóá. Áóíäàí ÿëàâÿ, 2004-2005-úè èëëÿðäÿ Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíà èøýöçàð ñÿôÿðëÿð åäèá. Þç íþâáÿñèíäÿ, Ðóñèéà Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèí 21-22 ôåâðàë 2006-úû èë òàðèõèíäÿ Àçÿðáàéúàíà èøýöçàð ñÿôÿðÿ ýÿëÿðÿê “Ðóñèéà Èëè”íèí òÿíòÿíÿëè à÷ûëûø ìÿðàñèìèíäÿ èøòèðàê åäèá. Àçÿðáàéúàí âÿ Ðóñèéà ïðåçèäåíòëÿðèíèí íþâáÿòè ýþðöøö 16 èéóí 2006-úû èëäÿ Ãàçàõûñòàíûí Àëìàòû øÿùÿðèíäÿ Àñèéàäà ãàðøûëûãëû ôÿàëèééÿòÿ âÿ åòèìàä òÿäáèðëÿðèíÿ äàèð ìöøàâèðÿäÿ èøòèðàê ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ ýåð÷ÿêëÿøèá. Èêè þëêÿ ïðåçèäåíòëÿðèíèí ýþðöøëÿðè ñîíðàêû èëëÿðäÿ äÿ äàâàì åòäèðèëèá. Áåëÿ êè, 3 àïðåë 2008-úè èë òàðèõèíäÿ Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí Áóõàðåñòäÿ, ÍÀÒÎ-íóí ñàììèòè ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèí èëÿ áàø òóòàí ýþðöøöíäÿ èêèòÿðÿôëè ÿëàãÿëÿðÿ âÿ ãàðøûëûãëû ìàðàã äîüóðàí ìÿñÿëÿëÿðÿ äàèð ôèêèð ìöáàäèëÿñè àïàðûëûá. Ùÿð èêè þëêÿ ùÿì éöêñÿê ñÿâèééÿäÿ, ùÿì äÿ ìöâàôèã ñòðóêòóðëàð âÿ íàçèðëèêëÿð ñÿâèééÿñèíäÿ ôÿàë ÿìÿêäàøëûã åäèð Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí ùàçûðêû Áàø íàçèðè Äìèòðè Ìåäâåäéåâèí ïðåçèäåíòëèéè äþâðöíäÿ äÿ èêè þëêÿ àðàñûíäà èìçàëàíàí ÷îõñàéëû ñÿíÿäëÿð ãàðøûëûãëû ÿëàãÿëÿðèí èãòèñàäèééàò, åíåðæè âÿ äèýÿð ñàùÿëÿðäÿ äÿðèíëÿøìÿñèíÿ øÿðàèò éàðàäûá. Áåëÿ êè, Ðóñèéà Ïðåçèäåíòèíèí 2008-úè èë ñÿôÿðèíèí éåêóíóíäà èêè þëêÿ àðàñûíäà áèð ñûðà ìöùöì ñÿíÿäëÿðëÿ éàíàøû, Äîñòëóã âÿ ñòðàòåæè ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà Áÿéàííàìÿ äÿ èìçàëàíûá. Ðóñèéà äþâëÿò áàø÷ûñûíûí Àçÿðáàéúàíà áèð èë ñîíðà ýåð÷ÿêëÿøÿí èøýöçàð ñÿôÿðè çàìàíû “Õÿçÿð äÿíèçè öçðÿ áèðýÿ Áÿéàííàìÿ âÿ äþâëÿò ñÿðùÿäëÿðèíèí äåëèìèòàñèéàñûíûí áàøà ÷àòäûðûëìàñûíûí ÿñàñ ïðèíñèïëÿðè âÿ Ñàìóð ÷àéûíûí ñó ðåñóðñëàðûíûí Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû âÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà áþëöøäöðöëìÿñè áàðÿäÿ” áèðýÿ Áÿéàííàìÿ èìçàëàíûá. Ùÿì÷èíèí, Àçÿðáàéúàí Äþâëÿò Íåôò Øèðêÿòè âÿ Ðóñèéàíûí “Ãàçïðîì” À÷ûã Ñÿùìäàð Úÿìèééÿòè òÿðÿôèíäÿí Àçÿðáàéúàí òÿáèè ãàçûíûí àëûø-ñàòûøû öçðÿ ìöãàâèëÿíèí ÿñàñ øÿðòëÿðè èìçàëàíûá. 2013-úö èë àâãóñòóí 13-äÿ Ðóñèéà Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèíèí ýåíèø íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè èëÿ þëêÿìèçÿ ñÿôÿðè, Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâëÿ êå÷èðäèéè ýþðöøëÿð, èìçàëàíàí ñàçèøëÿð Àçÿðáàéúàíëà Ðóñèéà àðàñûíäà ìöíàñèáÿòëÿðèí ýåíèøëÿíìÿñèíäÿí õÿáÿð âåðèð. Ãåéä îëóíàíëàðëà éàíàøû, Àçÿðáàé- úàíëà Ðóñèéà èãòèñàäè ñàùÿäÿ äÿ óüóðëó ÿìÿêäàøëûã ãóðà áèëèá. Áåëÿ êè, èêè þëêÿ àðàñûíäà êÿíä òÿñÿððöôàòû, òÿðÿâÿç÷èëèê, òàõûë÷ûëûã, ìàøûíãàéûðìà, ìÿèøÿò àâàäàíëûãëàðû âÿ äèýÿð ñàùÿëÿð öçðÿ ýåíèø òèúàðÿò ÿëàãÿëÿðè ìþâúóääóð. Àçÿðáàéúàí Ðóñèéàíûí àéðû-àéðû ðåýèîíëàðû èëÿ ýåíèø ÿìÿêäàøëûã åäèð. Áèð ôàêòû ãåéä åòìÿê êèôàéÿòäèð êè, Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí 70-äÿí ÷îõ ðåýèîíó Àçÿðáàéúàí èëÿ ñûõ èøýöçàð ÿëàãÿëÿð ñàõëàéûð. Õàòûðëàäàã êè, 2011-úè èëèí ìàéûíäà Ùÿøòÿðõàíäà “Ðóñèéà âÿ Àçÿðáàéúàí: ðåýèîíëàðàðàñû ÿìÿêäàøëûüûí éåíè öôöãëÿðèíÿ äîüðó” ìþâçóñóíäà ÛÛ Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí ðåýèîíëàðàðàñû Ôîðóìó êå÷èðèëèá. Ôîðóìäà Ùÿøòÿðõàí âèëàéÿòè âÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Òèúàðÿò-Ñÿíàéå ïàëàòàëàðû àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà ñÿíÿäëÿð èìçàëàíûá. Èãòèñàäè ÿëàãÿëÿðèí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè éþíöíäÿ 2013-úö èë èéóíóí 5äÿ Âîëãîãðàääà Äþðäöíúö “ÐóñèéàÀçÿðáàéúàí: Ðåýèîíëàðàðàñû äèàëîã2013” Ôîðóìó êå÷èðèëèá. Òÿäáèð ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ “Ùåéäÿð ßëèéåâ Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí ìöíàñèáÿòëÿðèíäÿ” âÿ “Áþéöê Âÿòÿí ìöùàðèáÿñèíäÿ Ãÿëÿáÿéÿ Àçÿðáàéúàí õàëãûíûí òþùôÿñè” ìþâçóëàðûíäà ôîòîñÿðýèëÿð òÿøêèë îëóíóá. Ôîðóì ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí âÿ Ðóñèéàíûí âàùèä åíåðæè ñèñòåìëÿðèíèí ïàðàëåë èøèíèí òÿìèí åäèëìÿñè òÿäáèðëÿðè ùàããûíäà Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû Ùþêóìÿòè èëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñ- Àçÿðáàéúàíäà Äöíéà Òóðèçì Ýöíö ãåéä åäèëèð Ùÿð èë ñåíòéàáðûí 27-äÿ ïëàíåòèìèçèí ùÿð éåðèíäÿ Äöíéà Òóðèçì Ýöíö ãåéä åäèëèð. ÀçÿðÒÀú õÿáÿð âåðèð êè, áó ìöíàñèáÿòëÿ ñåíòéàáðûí 26-äà “Ùèëòîí Áàêó” ìåùìàíõàíàñûíäà äþâëÿò âÿ ùþêóìÿò ðÿñìèëÿðèíèí, òóðèçì ñÿíàéåñèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí þçÿë ñåêòîðóí íöìàéÿíäÿëÿðèíèí, ùÿì÷èíèí, þëêÿìèçäÿ àêêðåäèòÿ îëóíìóø äèïëîìàòëàðûí èøòèðàêû èëÿ êîíôðàíñ êå÷èðèëèá. Êîíôðàíñ þç èøèíÿ Äöíéà Òóðèçì Òÿøêèëàòûíûí áàø êàòèáè Òàëåá Ðèôàèíèí òóðèçì ñåêòîðóíóí íöìàéÿíäÿëÿðèíÿ âèäåîìöðàúèÿòè èëÿ áàøëàéûá. Ìÿëóìàò âåðèëèá êè, 1979-úó èëäÿ ÁÌÒ-íèí Äöíéà Òóðèçì Òÿøêèëàòûíûí Áàø Àññàìáëåéàñû òÿðÿôèíäÿí 27 ñåíòéàáð - Äöíéà Òóðèçì Ýöíö êèìè òÿñèñ îëóíóá. Áàéðàìûí ìÿãñÿäè òóðèçìèí òÿáëèüè, îíóí äöíéà èãòèñàäèééàòûíûí èíêèøàôûíà òÿñèðè áàðÿäÿ ìààðèôëÿíäèðìÿ, ìöõòÿëèô þëêÿëÿð àðàñûíäà ÿëàãÿëÿðèí èíêèøàô åòäèðèëìÿñèäèð. 1980-úè èëäÿí áàøëàéàðàã áó áàéðàì Äöíéà Òóðèçì Òÿøêèëàòûíà öçâ þëêÿëÿð òÿðÿôèíäÿí ìöòÿìàäè ãåéä îëó- íóð. Áó èë Äöíéà Òóðèçì Ýöíö “Òóðèçì âÿ éåðëè èúìàëàðûí èíêèøàôû” äåâèçè èëÿ Ìåêñèêàíûí Ãâàäàëàõàðà øÿùÿðèíäÿ ãåéä îëóíàúàã. Àçÿðáàéúàíäà äà ùÿð èë îëäóüó êèìè, Äöíéà Òóðèçì Ýöíö ìöíàñèáÿòèëÿ ïàéòàõò Áàêûäà âÿ áþëýÿëÿðäÿ ìöõòÿëèô òÿäáèðëÿð êå÷èðèëèð. Êîíôðàíñäà ÷ûõûø åäÿí ìÿäÿíèééÿò âÿ òóðèçì íàçèðè ßáöëôÿñ Ãàðàéåâ ñîí èëëÿð þëêÿìèçäÿ òóðèçì ñàùÿñèíäÿ ýþðöëìöø èøëÿðäÿí, ÿëäÿ îëóíìóø óüóðëàðäàí ñþç à÷ûá. Áèëäèðèá êè, ñîí âàõòëàð òóðèçì äöíéàäà èãòèñàäèééàòûí ýÿëèð ýÿòèðÿí ñàùÿëÿðèíäÿí áèðèíÿ ÷åâðèëèá. Òóðèçì ñàùÿñèíèí þëêÿ èãòèñàäèééàòûíûí ÿñàñ èíêèøàô äàéàãëàðûíäàí áèðèíÿ ÷åâðèëìÿñèíèí òÿìèí åäèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí ìöâàôèã Ñÿðÿíúàìû èëÿ òÿñäèã åäèëìèø “Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíäà 20102014-úö èëëÿðäÿ òóðèçìèí èíêèøàôûíà äàèð Äþâëÿò Ïðîãðàìû”íûí èúðàñû óüóðëà äàâàì åòäèðèëìÿêäÿäèð. ß.Ãàðàéåâ äåéèá êè, ÿââÿëúÿäÿí ýþðöëÿí òÿäáèðëÿð íÿòèúÿñèíäÿ áó èë éàé ìþâñöìöíäÿ ùå÷ áèð ìöÿññèñÿ- Òÿñèñ÷è Éåíè Àçÿðáàéúàí Ïàðòèéàñû Áàø ðåäàêòîð: Ùèêìÿò ÁÀÁÀÎÜËÓ äÿ ùÿð ùàíñû ôþâãÿëàäÿ âÿ éà íàðàùàòëûã òþðÿäÿí ùàäèñÿ áàø âåðìÿéèá. Áó èë ãèéìÿòëÿðèí àðòûìû äà ãåéäÿ àëûíìàéûá, ùÿòòà áó ýöíëÿðäÿ Àçÿðáàéúàíûí ìöõòÿëèô áþëýÿëÿðèíäÿ àðòûã èêè âÿ ö÷óëäóçëó îòåëëÿðèí ôÿàëèééÿòèíÿ óéüóí îëàðàã ãèéìÿò âÿ õèäìÿò òàðàçëûüû ìöøàùèäÿ îëóíóá. ßìèíèê êè, áó ïðîñåñ äàâàì åäÿúÿê. Áèç èøèìèçè áóíóíëà ìÿùäóäëàøäûðìàã èñòÿìèðèê. Îêòéàáðûí 1-äÿ Äöíéà Òóðèçì Òÿøêèëàòû Èúðàèééÿ Êîìèòÿñèíèí Ñÿìÿðãÿíääÿ êå÷èðèëÿúÿê èúëàñûíäà Àçÿðáàéúàíûí ìþâãåéèíèí ýöúëÿíäèðèëìÿñè ìÿãñÿäèëÿ ìöâàôèã ãÿðàðëàðûí ãÿáóë åäèëìÿñè ö÷öí èøëÿð àïàðûëûð. Àçÿðáàéúàíûí äàùà ýåíèø øÿêèëäÿ áó ëàéèùÿëÿðäÿ èøòèðàêûíû òÿìèí åòìÿëèéèê. ß.Ãàðàéåâ áèëäèðèá êè, Àçÿðáàéúàíäà òóðèçì øèðêÿòëÿðèíèí âÿ îòåëëÿðèí ñàéû àðòìàãäàäûð. Àðòûã 35 ìèí éàòàã éåðè îëàí ïîòåíñèàëûìûç ìþâúóääóð. Ñîí èëëÿðäÿ äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñûíûí òàïøûðûüûíà ÿñàñÿí, Àçÿðáàéúàíäà áöòöí ëèñåíçèéàëàøäûðìà ïðîñåñè èíòåðíåò âàñèòÿñèëÿ ùÿéàòà êå÷èðèëèð. Áó äà òóðèçì ñÿíàéåñèíèí èíêèøàôûíà âÿ ñÿðáÿñò ôÿàëèééÿòèíÿ èìêàí âåðèð. “Äöíéà òóðèçì áàçàðûíäà Àçÿðáàéúàí þç éåðèíè òóòìàãäàäûð. Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâèí òóðèçìÿ ýþñòÿðäèéè ýöíäÿëèê ãàéüû íÿòèúÿñèíäÿ èíäè Àçÿðáàéúàíäà êëàñòåðëÿðèí ôîðìàëàøäûðûëìàñû áèçèì ö÷öí àðòûã îëäóãúà âàúèáäèð. Êëàñòåðëÿð àðòûã Ãÿáÿëÿäÿ, Øàùäàüäà, Ãóáàäà âàð. Áèç èíäè Øÿìêèð-Ýþéýþë áþëýÿëÿðèíäÿ äÿ êëàñòåðèí ôîðìàëàøäûðûëìàñûíà áþéöê ìàðàã ýþñòÿðèðèê. Äöøöíöðÿì êè, îíäàí ñîíðà úÿíóá áþëýÿñèíäÿ äÿ êëàñòåð ôîðìàëàøäûðûëàúàã. Áó, äöçýöí èñòèãàìÿòäèð. www.yeniazerbaycan.com ìàèë@yeniazerbaycan.úîì Öíâàí: Áàêû - AZ-1000, Öçåéèð Ùàúûáÿéîâ - 66 Òåëåôîíëàð: 498-78-03, 498-82-21 498-81-24, 498-19-84 Úàðè èëèí ìöùöì áèð ùàäèñÿñè ùÿì äÿ îíäàí èáàðÿòäèð êè, áó éàé ìþâñöìöíäÿ ìöñòÿãèëëèê äþâðöíäÿ èëê äÿôÿ þëêÿ ðÿùáÿðèíèí øÿõñè òÿøÿááöñö íÿòèúÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíäà “Þëêÿìèçè òàíûéàã” àäëû ëàéèùÿ ýåð÷ÿêëÿøèá. Áó ëàéèùÿ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ 3000-ÿ éàõûí éóõàðû ñèíèô øàýèðäè ìöõòÿëèô ðàéîíëàðû ýÿçÿðÿê ìàðàãëû éåðëÿðè çèéàðÿò åäèá. Øöáùÿñèç, áó àêñèéà ýÿíúëÿðèí âÿòÿíïÿðâÿð ðóùäà òÿðáèéÿ îëóíìàñûíäà áþéöê ðîë îéíàéàúàã”, - äåéÿ íàçèð áèëäèðèá. Ñîíðà Àçÿðáàéúàíäà òóðèçìèí èíêèøàôûíäàí áÿùñ åäÿí âèäåî÷àðõ íöìàéèø îëóíóá. Äàùà ñîíðà Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ïðåçèäåíòèíèí òàïøûðûüûíà ÿñàñÿí ùÿéàòà êå÷èðèëìèø “Þëêÿìèçè òàíûéàã”, “Áàêû Òóðèçì Ïåøÿ Ìÿêòÿáèíèí äÿñòÿêëÿíìÿñè” ëàéèùÿëÿðè, þëêÿìèçäÿ éåíè éàðàäûëìûø “Úèòé Ñèýùòñååèíý Áàêó” øèðêÿòè òÿðÿôèíäÿí éåðëè âÿ õàðèúè ãîíàãëàðà ýþñòÿðèëÿí õèäìÿò, Àçÿðáàéúàí Êîíãðåñëÿð Áöðîñóíóí ôÿàëèééÿòè, áèðèíúè Àâðîïà Îéóíëàðûíûí Àçÿðáàéúàíäà ðåàëëàøäûðûëìàñû áàðÿäÿ òÿãäèìàòëàð îëóá. Ùÿì÷èíèí “Áàêó Ýóèäå” áÿëÿä÷è êàòàëîãóíóí òÿãäèìàòû êå÷èðèëèá. Òÿäáèðäÿ áó ñàùÿäÿ ôÿðãëÿíÿíëÿðÿ Ìÿäÿíèééÿò âÿ Òóðèçì Íàçèðëèéèíèí “Ôÿõðè òóðèçì èø÷èñè” äþø íèøàíû, ùÿì÷èíèí Áàêû Òóðèçì Èíôîðìàñèéà Ìÿðêÿçèíèí ôÿõðè äèïëîìëàðû òÿãäèì åäèëèá. Êîíôðàíñ ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Òöðêèéÿ Ñÿéàùÿò Àýåíòëèêëÿðè Áèðëèéè (ÒÖÐÑÀÁ) èëÿ “Àçÿðáàéúàí Ñàüëàìëûã âÿ Òåðìàë Òóðèçìèíÿ Äÿñòÿê” Èúòèìàè Áèðëèéè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ìåìîðàíäóìó, åëÿúÿ äÿ “Úèòé Ñèýùòñååèíý Áàêó” øèðêÿòè èëÿ Àçÿðáàéúàí Õàë÷à Ìóçåéè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà ìöãàâèëÿ èìçàëàíûá. Èndeks: 67100 Lisenziya: N-B-317 Òèðàæ: 6074 “Êàïèòàë Áàíê”ûí Íÿðèìàíîâ ðàéîí ôèëèàëû ù/ù - 33080019443900419109 êîä - 200093 ÂÞÅÍ - 1500486601 ïóáëèêàñû Ùþêóìÿòè àðàñûíäà Ñàçèø âÿ Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû Ùþêóìÿòè èëÿ Âîëãîãðàä âèëàéÿòè ùþêóìÿòè àðàñûíäà òèúàðè-èãòèñàäè âÿ ìÿäÿíè ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà Ñàçèø èìçàëàíûá. Úàðè èë 23-24 èéóí òàðèõèíäÿ èñÿ Ãÿáÿëÿäÿ  Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí Ðåýèîíëàðàðàñû Ôîðóìó êå÷èðèëèá. Àçÿðáàéúàíûí Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå Íàçèðëèéèíèí âÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ðåýèîíàë Èíêèøàô Íàçèðëèéèíèí òÿøêèëàò÷ûëûüû èëÿ êå÷èðèëÿí Ôîðóìäà ùÿð èêè òÿðÿôäÿí äþâëÿò ãóðóìëàðûíûí, ïàðëàìåíòëÿðèí, èúðà ùàêèìèééÿòè îðãàíëàðûíûí íöìàéÿíäÿëÿðè, èãòèñàäèééàòûí ìöõòÿëèô ñàùÿëÿðèíäÿ ôÿàëèééÿò ýþñòÿðÿí ñàùèáêàðëàð âÿ èúòèìàèééÿò íöìàéÿíäÿëÿðè èøòèðàê åäèáëÿð. Öìóìèëèêäÿ Ôîðóìà ùÿð èêè þëêÿäÿí 700-äÿí ÷îõ èøòèðàê÷û ãàòûëûá. Ôîðóì ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàí èëÿ Ðóñèéà àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûüà äàèð áèð ñûðà ñÿíÿäëÿð, î úöìëÿäÿí, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Èãòèñàäèééàò âÿ Ñÿíàéå Íàçèðëèéè èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ðåýèîíàë Èíêèøàô Íàçèðëèéè àðàñûíäà âÿ Ðóñèéàíûí Èíâåñòèñèéà Àýåíòëèéè èëÿ ÀÇÏÐÎÌÎ àðàñûíäà ãàðøûëûãëû àíëàøìà ùàããûíäà ìåìîðàíäóìëàð èìçàëàíûá. Ùÿì÷èíèí, Ùÿøòÿðõàí Òóðèçì Áèðëèéè èëÿ Àçÿðáàéúàí Òóðèçì Àññîñèàñèéàñû àðàñûíäà âÿ Óðàë Òóðèçì Àññîñèàñèéàñû âÿ Àçÿðáàéúàí Òóðèçì Àññîñèàñèéàñû àðàñûíäà òóðèçì ñàùÿñèíäÿ ÿìÿêäàøëûã áàðÿäÿ, “Ùÿøòÿðõàí ðåýèîíàë êàíàëû” ÌÌÚ èëÿ Àçÿðáàéúàíûí ðåýèîíàë òåëåâèçèéàñû àðàñûíäà ñàçèøëÿð èìçàëàíûá. Ôîðóì ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ Àçÿðáàéúàíûí âÿ Ðóñèéàíûí áèð ñûðà øèðêÿòëÿðè àðàñûíäà äà ÿìÿêäàøëûüà äàèð ñÿíÿäëÿð èìçàëàíûá. Áåëÿ êè, Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ðîñòîâ âèëàéÿòèíèí Èãòèñàäè Èíêèøàô Íàçèðëèéè èëÿ Àçÿðáàéúàíûí “Ìÿòàíÿò À” øèðêÿòè àðàñûíäà, Ðóñèéàíûí “Àãðîùîëäèíã ñòàðûéñàä” ÀÑÚ èëÿ Àçÿðáàéúàíûí “ÚÒÚ Ùîëäèíã” øèðêÿòè àðàñûíäà, “Äàüûñòàí Òèúàðÿò Åâè” ÀÑÚ èëÿ Àçÿðáàéúàíûí “Àçåêñôðóêò” øèðêÿòè àðàñûíäà, “Äàüûñòàí Ñòåêëîòàðà” ÌÌÚ èëÿ Àçÿðáàéúàíûí “Àçÿðñóí Ùîëäèíã” øèðêÿòè àðàñûíäà ÿìÿêäàøëûã ùàããûíäà ñàçèøëÿð, Äàüûñòàíûí “Éóãàãðîùîëäèíã” øèðêÿòè èëÿ Àçÿðáàéúàíûí “Èíâåñòìåíò Ýðîóï” ÌÌÚ àðàñûíäà ìöãàâèëÿ èìçàëàíûá. Èêè þëêÿ àðàñûíäà èìçàëàíàí ãàç ìöãàâèëÿëÿðè èëÿ Ðóñèéà Àçÿðáàéúàí ãàçûíûí èäõàëûíû äÿôÿëÿðëÿ àðòûðûá. Áó, ùÿì äÿ åíåðæè ëàéèùÿëÿðèíèí øàõÿëÿíäèðèëìÿñèíÿ âÿ õàììàëûí ñàòûøûíûí ìöíàñèá òàðèôëÿðëÿ ðåàëëàøäûðûëìàñûíà öñòöíëöê âåðÿí Àçÿðáàéúàí òÿðÿôèíèí ìÿíàôåéèíÿ óéüóíäóð. Áèð ñþçëÿ, Àçÿðáàéúàíëà Ðóñèéà àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿòëÿð éöêñÿëÿí õÿòëÿ èíêèøàô åäèð âÿ áó ìÿãàì àâãóñòóí 9-äà Ðóñèéàíûí Ñî÷è øÿùÿðèíäÿêè “Áî÷àðîâ Ðó÷åé” èãàìÿòýàùûíäà Àçÿðáàéúàí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâèí âÿ Ðóñèéà Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèíèí ýþðöøöíäÿ áèð äàùà âóðüóëàíûá. Áóíäàí áàøãà, Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòëÿðàðàñû Êîìèññèéàñûíûí èúëàñû ÷ÿð÷èâÿñèíäÿ êå÷èðèëÿí ýþðöøëÿðäÿ äÿ èêè þëêÿ àðàñûíäàêû ìöíàñèáÿòëÿðèí áöòöí ñàùÿëÿðäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéè ãåéä îëóíóá. Ìÿëóìàò ö÷öí áèëäèðÿê êè, Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè Èëùàì ßëèéåâ ñåíòéàáðûí 15-äÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû Ùþêóìÿòè ñÿäðèíèí ìöàâèíè, Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòëÿðàðàñû Êîìèññèéàñûíûí ùÿìñÿäðè Äìèòðè Ðîãîçèíèí áàø÷ûëûã åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíè ãÿáóë åäèá. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñû èëÿ Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñû àðàñûíäà èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèí áöòöí ñàùÿëÿðäÿ äèíàìèê øÿêèëäÿ óüóðëà èíêèøàô åòäèéèíè âóðüóëàéàí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Ðóñèéà-Àçÿðáàéúàí Ùþêóìÿòëÿðàðàñû Êîìèññèéàñûíûí ýöíäÿëèéèíäÿ äóðàí ìÿñÿëÿëÿðèí ýåíèø øÿêèëäÿ íÿçÿðäÿí êå÷èðèëìÿñèíèí þíÿìèíè ãåéä åäèá. Ðóñèéà Ôåäåðàñèéàñûíûí Ïðåçèäåíòè Âëàäèìèð Ïóòèíëÿ Ñî÷èäÿ ýþðöøöíö ìÿìíóíëóãëà õàòûðëàéàí Ïðåçèäåíò Èëùàì ßëèéåâ ùÿìèí ýþðöøäÿ èêèòÿðÿôëè ìöíàñèáÿòëÿðèìèçèí èíêèøàôû èëÿ áàüëû ñÿìÿðÿëè ìöçàêèðÿëÿð àïàðûëäûüûíû âóðüóëàéûá. Ùàçûðêû äþâðäÿ òèúàðÿò äþâðèééÿñèíèí àðòûðûëìàñû, î úöìëÿäÿí, èãòèñàäè ÿìÿêäàøëûüûí äàùà äà ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè ö÷öí éàõøû èìêàíëàðûí îëäóüóíó äåéÿí äþâëÿòèìèçèí áàø÷ûñû Äìèòðè Ðîãîçèíèí ðÿùáÿðëèê åòäèéè íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðèíèí éàõøû íÿòèúÿëÿð âåðÿúÿéèíÿ ÿìèíëèéèíè èôàäÿ åäèá. Áþéöê íöìàéÿíäÿ ùåéÿòè èëÿ Àçÿðáàéúàíà ñÿôÿðÿ ýÿëäèéèíè äèããÿòÿ ÷àòäûðàí Äìèòðè Ðîãîçèí íöìàéÿíäÿ ùåéÿòèíèí òÿðêèáèíäÿ éöêñÿê ñÿâèééÿëè ìÿìóðëàðûí îëìàñûíûí ÿìÿêäàøëûüûìûçûí ýåíèøëÿíäèðèëìÿñè èëÿ áàüëû ìÿñÿëÿëÿðèí îïåðàòèâ ùÿëëè áàõûìûíäàí ÿùÿìèééÿòèíè âóðüóëàéûá. Ìöáàðèç ÀÁÄÓËËÀÉÅ “Áàêúåëë” ìöøòÿðèëÿðèíÿ ÿââÿëúÿäÿí þäÿíèøëè “Àñàí Èìçà” êàðòëàðûíû òÿêëèô åäèð Àçÿðáàéúàíûí èëê ìîáèë îïåðàòîðó âÿ ðàòîðó “Áåñò Ñîëóòèîíñ” øèðêÿòè èëÿ áèðëèêàïàðûúû ìîáèë èíòåðíåò ïðîâàéäåðè îëàí äÿ ùÿéàòà êå÷èðèëÿí “Àñàí Èìçà” ìîáèë “Áàêúåëë” øèðêÿòè ìîáèë èìçà õèäìÿòëÿðèíè èìçà õèäìÿòè åëåêòðîí õèäìÿòëÿðÿ äàõèë áöòöí àáóíÿ÷èëÿðèíÿ äàùà éàõûí åòìÿê îëàí âÿ ðÿãÿìñàë èìçàëàð åäÿí çàìàí ìÿãñÿäèëÿ ÿââÿëúÿäÿí þäÿíèøëè (ïðåïàèä) êèìëèéèí òÿñäèãëÿìÿñè ö÷öí ìîáèë èäåíòè“Àñàí Èìçà” êàðòëàðûíû òÿêëèô åäèð. Ãåéä ôèêàñèéàäûð. îëóíàí õèäìÿò áó ýöíÿ ãÿäÿð éàëíûç ñîíÕèäìÿò àáóíÿ÷èíèí ìþâúóä íþìðÿñèíðàäàí þäÿíèøëè (ïîñòïàèä) ìöøòÿðèëÿðÿ äÿ âÿ éà éåíè ÑÈÌ êàðòäà àêòèâëÿøäèðèëÿ áèýþñòÿðèëèðäè âÿ õèäìÿòäÿí èñòèôàäÿ åòìÿê ëÿð. Ìþâúóä íþìðÿäÿ “Àñàí Èìçà” õèäìÿèñòÿéÿí ÿââÿëúÿäÿí þäÿíèøëè (ïðåïàèä) òèíè àêòèâëÿøäèðìÿê ö÷öí àáóíÿ÷è ÑÈÌ êàðàáóíÿ÷èëÿð éàëíûç ñîíðàäàí þäÿíèøëè òûí äóáëèêàòûíû àëìàëûäûð. Ôèçèêè øÿõñëÿð, (ïîñòïàèä) ñèñòåìÿ êå÷ìÿêëÿ õèäìÿòäÿí ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ äþâëÿò îðãàíëàðû (âÿ éàéàðàðëàíà áèëèðäèëÿð. õóä îíëàðû òÿìñèë åäÿí øÿõñëÿð) “Áàêúåëë” “Áàêúåëë”èí ÿââÿëúÿäÿí þäÿíèøëè (ïðåìöøòÿðè õèäìÿòëÿðè ìÿðêÿçëÿðèíÿ þç øÿõïàèä) “Àñàí Èìçà” êàðòëàðû 1 ñàéëû “ÀÑÀÍ ñèééÿò âÿñèãÿëÿðèíè âÿ ìöâàôèã äþâëÿò ãóõèäìÿò” ìÿðêÿçèíäÿí, åëÿúÿ äÿ, Áàêû øÿðóìëàðûíäàí ìÿêòóá ýÿòèðìÿëèäèðëÿð. Àáóùÿðèíäÿ âÿ áþëýÿëÿðäÿ éåðëÿøÿí áöòöí íÿ÷è “Àñàí Èìçà”íûí àêòèâëÿøäèðèëäèéè ÑÈÌ ìöøòÿðè õèäìÿòè ìÿðêÿçëÿðèíäÿí ÿëäÿ îëóêàðòû ÿëäÿ åòäèêäÿí ñîíðà ìîáèë èìçà ñåðíà áèëÿð. Øèðêÿòäÿí âåðèëÿí ìÿëóìàòäà òèôèêàòûíû àêòèâëÿøäèðìÿê ö÷öí Âåðýèëÿð Íàãåéä îëóíóð êè, ùÿð ö÷ êàòåãîðèéàéà (ôÿðäè çèðëèéèíèí Àñàí Ñåðòèôèêàò Õèäìÿòëÿðè Ìÿðøÿõñëÿð, ñàùèáêàðëûãëà ìÿøüóë îëàí ôèçèêè êÿçèíÿ ìöðàúèÿò åòìÿëèäèð. âÿ ùöãóãè øÿõñëÿð âÿ äþâëÿò ãóëëóã÷óëàðû) “Àñàí Èìçà” õèäìÿòèíè þç àáóíÿ÷èëÿðèàèä îëàí ïîñòïàèä âÿ ïðåïàèä àáóíÿ÷èëÿðè íÿ äàùà éàõûí åòìÿê ìÿãñÿäèëÿ “Áàêúåëë” ö÷öí “Àñàí Èìçà” õèäìÿòèíèí 3 èë ìöääÿøèðêÿòè éàõûí ýÿëÿúÿêäÿ äèýÿð ÀÑÀÍ Ìÿðòèíÿ àêòèâëÿøäèðèëìÿñèíèí ãèéìÿòè 18 ÀÇÍ êÿçëÿðèíè äÿ ÿââÿëúÿäÿí þäÿíèøëè (ïðåïàòÿøêèë åäèð. èä) “Àñàí Èìçà” êàðòëàðû èëÿ òÿìèí åäÿúÿê. Àçÿðáàéúàí Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè éàíûíäà Âÿòÿíäàøëàðà Õèäìÿò âÿ “Éåíè Àçÿðáàéúàí” ãÿçåòèíèí Áàø ðåäàêòîðó Ùèêìÿò Ñîñèàë Èííîâàñèéàëàð öçðÿ Áàáàîüëó âÿ ãÿçåòèí êîëëåêòèâè Àçÿðáàéúàí ÐåñïóáëèÄþâëÿò Àýåíòëèéè, Àçÿðáàéêàñû Ïðåçèäåíòèíèí ìÿòáóàò êàòèáè õèäìÿòèíèí ÿìÿêäàúàí Ðåñïóáëèêàñû Âåðýèëÿð øû Âàùèä ßçèçîâà îüëó Íàçèðëèéè, Àçÿðáàéúàí ÐåñÔÿðèä ßçèçîâóí ïóáëèêàñû Ðàáèòÿ âÿ Éöêñÿê ôàúèÿëè âÿôàòûíäàí êÿäÿðëÿíäèêëÿðèíè áèëäèðèð âÿ äÿðèí Òåõíîëîýèéàëàð Íàçèðëèéè âÿ ùöçíëÿ áàøñàüëûüû âåðèðëÿð. ìîáèë èìçà õèäìÿòëÿðè îïå- Àëëàù ðÿùìÿò åëÿñèí! Èíôîðìàñèéà ìÿíáÿëÿðèìèç: “ÀçÿðÒÀú”, “ÀÏÀ”, “Àçàäèíôîðì”, “ÀññÀ-Èðàäÿ”, “ÑÈÀ” Ãÿçåò “Éåíè Àçÿðáàécàí”ûí áèëýèñàéàð ìÿðêÿçèíäÿ éûüûëûá, ñÿùèôÿëÿíèá âÿ “Àçÿðáàéúàí” íÿøðèééàòûíäà îôñåò öñóëó èëÿ ÷àï åäèëèá. Ãÿçåò 1993-úö èëèí àïðåë àéûíäàí íÿøð îëóíóð Áóðàõûëûøà ìÿñóë: Çàùèä ÈËÙÀÌÎÜËÓ
© Copyright 2025 Paperzz
