1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Yandaki resimde hastalandığında hastaneye giden Efe’nin vücudunun röntgen filmi verilmiştir. Röntgen filminde görülen açık renkli kısımlar Efe’nin vücudunda bulunan kemiklerdir. Vücudumuza şekil veren sert yapılara “kemik“ denir. Değişik uzunlukta ve şekillerdeki kemikler bir araya gelerek iskeleti oluşturur. Bir binanın yapım aşamalarını gördüyseniz ilk önce demirden çubuklarla bir iskelet kurulup sonra duvarların, tuğlaların örüldüğünü bilirsiniz. İşte vücudumuzdaki iskelette bu binayı ayakta tutan demir çubuklar gibi vücudumuza destek sağlar. Ya da bir elbisenin askı olmadan dik bir şekilde duramadığı gibi. İşte iskeletimiz tıpkı askı gibi vücudumuza şekil verir ve vücudumuzu dik tutar. :wCUDUMUZDAKEMIKLERDENOLUANISKELETIMIZOLMASAYDSADECEETVEIq ORGANLARDANOLUSAYDKNASLGtRwNwRDwK$ SKELETIN*uREVLERI (IKDURMAMZSA~LAR qORGANLARKORURVEONLARATUTUNMAYwZEYISA~LAR ,AREKETETMEMIZISA~LAR :wCUDADESTEKVERIR ÖRNEK 1: Vücudumuza şekil veren, sert, uzunlukları ve şekilleri farklı kemikler bir araya gelerek oluşturur. Yukarıdaki ifadede ile gösterilen yere hangi seçenekteki ifade yazılmalıdır? A) Başımızı ÇÖZÜM: B) İskeletimizi C) Vücudumuzu D) Gövdemizi Sert, uzunlukları ve şekilleri farklı kemikler bir araya gelerek iskeletimizi oluşturur. Doğru yanıt “B” seçeneneğidir. 5 ûdîde dćeHe4 .EMIKVEISKELETNEDIR#9xCUDUMUZDAKIISKELETINEYEBENZETEBILIRIZ# Kemik: ............................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ SKELET ............................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................ SKELETIMIZINGuREVLERINELERDIR# 1. .......................................................................................................................................................................................................................... 2 .......................................................................................................................................................................................................................... 3. ......................................................................................................................................................................................................................... 4. ......................................................................................................................................................................................................................... SKELETIMIZOLMASAYDNELEROLURDU# ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................................................................ 6 3. TEST 1 1. Vücudumuza desteklik sağlayan iskeletimiz hangi seçenekte verilen yapılardan oluşur? A) İç organlar B) Deri C) Et D) Kemik Sorular Yanıtlar 1. Dik durmamızı sağlar mı? Evet 2. Hareket etmemizi sağlar mı? Hayır 3. İç organlarımızı korur mu? Evet 4. Vücuda destek verir mi? Evet Tabloda iskeletin görevleri ile ilgili sorulara Nalan’ın verdiği yanıtlar verilmiştir. Nalan hangi soruyu yanlış yanıtlamıştır? B) 2 C) 3 D) 4 Zeka Küpü Yayınları A) 1 2. 4. Öğretmen: İskeletimiz olmasaydı neler olurdu? Yukarıdaki öğretmenin sorusuna hangi öğrenci doğru yanıt vermiştir? EKIL EKIL Yukarıdaki şekilde Ayşe’nin oyuncak bebeğinin elbiseli ve elbisesiz resmi verilmiştir. Şekil 2 deki oyuncak bebeğin resmi vücudumuzun hangi yapısını temsil eder? A) İskelet B) Gövde C) Baş D) Bacaklar A) Hasan: Vücut ısımızı sağlayamaz ve çok üşürdük. B) Efe: Devamlı hasta olur hiç iyileşemezdik. C) Vildan: Dik duramazdık, tıpkı askıda olmayan bir elbisenin dik duramadığı gibi. D) Hüseyin: Daha rahat hareket edebilirdik. 7 İSKELET DÖRT BÖLÜMDEN OLUŞUR 1. Kafatası .AFATAS • *u~xSKAFESI Kafatası çok sert kemiklerden oluşur. Kafatasımız beynimizi dış etkilerden korur. 2MURGA 2. Göğüs kafesi • .OLLARVEBACAKLAR 3. Omurga • Omurgamız vücudumuzun dik durmasını sağlar. Tüm sırtımız boyunca uzanır. Omur adı verilen küçük kemiklerden meydana gelir. Omurgamızın yandan görünümü yandaki şekildeki gibidir. Göğüs kafesi çok önemli organlarımız olan kalp ve akciğerlerimizi korur. Göğüs kemiği ve 12 çift kaburga kemiğinden oluşur. 4. Kollar ve Bacaklar • En çok hareket eden vücut bölümümüzdür. Yürürken, yazı yazarken, yemek yerken, top oynarken kullandığımız kemiklerimizdir. bacak kemiklerimiz ayrıca vücudumuzun ağırlığınıda taşır. Aşağıdakilerden ğ d kil d hhangisi i i iiskeletimizin k ti i i dö dörtt kkısmından d bi birii d değildir? ğildi ? ÖÖRNEK RNEK 2: 2 A A) Omurga B) Kafatası C) Göğüs kafesi D) Boyun ÇÖZÜM: Omurga, kafatası ve göğüs kafesi iskeletimizin bölümleridir. Boyun iskeletin dört kısmından biri değildir. Doğru yanıt “D” seçeneneğidir. 8 İskeletimiz birçok kemikten oluşmuştur. Yeni doğan bir bebekte 360 adet kemik bulunur. Daha sonra kırılan bir kemiğin alçıya alınarak kaynaması gibi bebeğin bazı kemikleri birleşir ve yetişkin olduğumuzda vücudumuzda 206 kemik bulunur. Peki vücudumuzda bulunan tüm kemiklerin şekli ve boyları aynı mıdır? Tabiki hayır. Vücudumuzda üç çeşit kemik bulunur. Bunlar; 1. Kısa Kemikler: 2. Uzun kemikler: • Boyları enlerinden kısa olan kemiklerdir. • Boyları enlerinden uzun olan kemiklerdir. • El ve ayak bilekleri • • Kulağımızdaki çekici, örsüzengi kemik- Kollarımızda ve bacaklarımızda uzun kemikler bulunur. leri, omurların kemikleri • Omurgamızdaki kısa kemikler bulunur. 3. Yassı Kemikler: • Parmaklarımızdaki kemikler kısa kemiklerdir. • Geniş yüzeyli kemiklerdir. • Kafatasımız, kalçamızdaki kemikler ve göğüs kafesimizdeki kemikler yassı kemiklerdir. • İnsan vücudunda en uzun kemik bacağımızın üst kısmında yer alan uyluk kemiğidir. En küçük kemik ise kulağımızda bulunan çekiç, örs,üzengi kemikleridir. ÖRNEK 3: Aşağıdaki tabloda verilen kemik çeşidi ve bulunduğu yer eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Kemik çeşidi Bulunduğu yer A) Yassı kemik Kafatası B) Yassı kemik Göğüs kafesi C) Uzun kemik Bacak D) Kısa kemik Kollar ÇÖZÜM: Yassı kemik Kafatası ve göğüs kafesi Uzun kemik Kollar ve bacaklar Kısa kemik El ve ayak bilekleri Doğru yanıt “D” seçeneneğidir. 11 ûdîde dćeHe6 SKELETIN GuSTERILEN KSMLARNDA BULUNAN KEMIKLERIN rEITLERI YANLARNA uRNEKTEKI GIBI YAZNZ A E F G B......................................... C H .SAKEMIK D .EMIKrEITLERINIYAZARAKuZELLIKLERINIBELIRTINIZ 1. 2. 3. 12 EKLEMLER Hareket ederken sadece kemiklerimizi kullanamayız çünkü kemikler çok serttir ve eğilip bükülemezler. Peki o zaman yere düşen bir şeyi alırken, otururken ya da koşarken yaptığımız birçok hareketi yapmamıza yardım eden yapılar nelerdir? Kemiklerin birbirine bağlandıkları yerlerde bulunan ve hareketimizi kolaylaştıran yapılara “eklem“ denir. Vücudumuzda bulunan eklemler sayesinde oturmak, kalkmak, topa vurmak, kolumuzu bükmek, zıplamak gibi birçok hareketi yapabiliyoruz. Eğer Eklemlerimiz olmasaydı çok basit gibi görünen birçok hareketi yapamazdık. Eklemler el ve ayak bileklerimizde, dirseklerimizde, diz kapaklarımızda, boynumuzda, kalçamızda, çenemizde, omurlarımızın arasında, omuzlarımızda bulunur. Vücudumuzdaki eklemlerin hareket yetenekleri birbirinden farklıdır. Eklemlerimizin hareket yetenekleriyle ilgili verilen tabloyu inceleyelim. Hareket yeteneği • Vücudun en hareketli eklemleridir Bulunduğu yer • El, diz, kalça, dirsek, omuz, alt çene • Göğüs kafesi • Vücudumuzun az hareketli eklemleridir. • Hiç hareket edemeyen eklemler • Omurgadaki omurların arasında • Kafatası 15 KASLAR İskeletimizde bulunan kemiklerin eklemlerle birbirine bağlandıklarını öğrenmiştik. Fakat hareket edebilmemiz için bu iki yapının yanı sıra “kas“ denilen yapılarda bize yardımcı olurlar. Kaslar vücudumuza biçim kazandırarak iskeletimizi ve iç organlarımızı hareket ettiren yapılardır. Aşağıdaki şekilleri inceleyerek kasların özelliklerini anlamaya çalışalım. Şekil 1 Şekil 2 Şekil 1 deki tel bebek iskeletimizi temsil etmektedir. Şekil 2 de ise bu iskeletin etrafı iplikle sarılmıştır. İşte kaslarımızda iskeletimizi bu ip gibi dıştan sararak birçok hareketi yapmamızı sağlar. Kasların Görevi :wC :wCUDUMUZUBIqIMLENDIREN KASL KASLARDR SKELETINDKSMNtRTER 2. :wCUDUMUZAEKILVERIR 3. )KLEMLERIVEKEMIKLERI SARARAKHAREKETETMEMIZI SA~LAR Resimleri incelerseniz kasların bütün vücudumuzu sardığını ve kemiklerimize bağlı olduğunu görürüz. Böylelikle kemikler, eklemler ve kaslar bir bütün olarak çalışırlar. 19 3. /EMIKLERINBIRBIRINEBA~LANDKLARYERDEBULUNUR TEST 5 X 1. ,AREKETETMEMIZISA~LAR :wCUDUMUZABIqIM KAZANDRARAK ISKELETIMIZIHAREKET ETTIRENYAPNEDIR$ Y SKELETINDKSMNtRTER Yukarıdaki tabloda X ve Y yapılarının bazı özellikleri eşleştirilmiştir. Buna göre X ve Y hangi seçenekte verilenle olabilir? X A) : KemiklerB) Sabri C) Bediha : Eklemler Hilmi 2. : Kaslar D) : Kollar Vildan Y A) İskelet Eklem B) Kas Kemik C) Eklem Kas D) Kas İskelet 4. ,AREKETETMEMIZI SA~LAYANYAPLAR K Cevaplar 1. İskeletin dış kısmını örter. L M 3. Vücudumuza şekil verir. Yukarıdaki kavram haritasına K, L ve M ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? 4. Beyin, kalp gibi iç organlarımızı korur. % Eklem & /AS ' Kemik ( Kalp 2. Kaslar sadece eklemlere bağlıdır. Yukarıda Hüseyin isimli öğrencinin “kasların görevleri nelerdir?” sorusuna verdiği cevaplar gösterilmiştir. Her doğru cevap 25 puan ise Hüseyin kaç puan almıştır? A) 25 22 Zeka Küpü Yayınları Yukarıdaki öğretmenin sorduğu soruya hangi öğrenci doğru cevap vermiştir? B) 50 C) 75 D) 100 Kasların kemikleri ve eklemleri sararak hareket etmemizi sağladığını öğrendik. Peki kaslar bunu nasıl yapar şimdi bunu öğrenelim. Önce kasların yapısına bakalım. Kasların Yapısı /ASLIFLERI /ASDEMETI - Kaslar lifli bir yapıya sahiptir. Lifler bir araya gelerek kas demetini oluşturur. Kas demetleri kemiklere ve eklemlere bağlanan sağlam bir yapıdır. - Kas lifleri kas demetlerini oluşturur. - Kas demetleri kemiklerimizi sarar. - Kaslar kasılıp gevşeyebilir. Kasların Hareketi - Kemiklerimizin hareketi genelde birbirine zıt çalışan kaslarla sağlanır. KASGEVER /AS KASLR KASKASLR /AS GEVER • Kolumuzu yukarı doğru büktüğümüzde kolumuzun ön kısmındaki kaslar kasılır, kolumuzun arka kısmındaki kaslar gevşer ve kol kemikleri hareket ederek kolumuz kas ve kemiklerin birlikte çalışmasıyla yukarı kalkar. • Kolumuzu serbest bıraktığmızda kolumuzun ön kısmındaki kaslar gevşer, kolumuzun arka kısmındaki kaslar kasılır. /ASKASLD~NDABOYUKSALRIERVEKALNLAR /ASGEVEDI~INDEBOYUUZARVEINCELIR /ASNGEVEMESINORMALDINLENMEPOZISYONUDUR +EVEMI KAS /ASLM KAS 23
© Copyright 2024 Paperzz
