T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İÇANADOLU ORMANCILIK ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ARAŞTIRMA BÜLTENİ Aynalı Relaskop Aleti ve Alet Yapılan Çalışmalarda Sıhhat Derecesi. GİRİŞ Avusturyalı ormancı Walter Bitterlich'in bulup inkişaf ettirdiği sahasız tecrübe sahası alma metodu veya sadece Bitterlich Metodu dünya ormancıları tarafından büyük bir alaka görmüş vaziyettedir. Gayet enteresan olan ve o nisbette de faydalı bulunan bu metod halen bazı memleketlerde tatbik edilmektedir. Bitterlich, metodun tatbikatını kolaylaştırmak için Aynalı Relaskop (SpiegeL Relaskop) adını verdiği bir alet imal etmiştir. Aynalı Relaskop ormancılıkla ilgili bir çok işleri görebilen bir alettir. Bu Teknik Bülten Ormancılık Araştırma Enstitüsü Orman Amenajmanı Şubesinin bu mevzuda yapmış bulunduğu 2001 numaralı denemenin neticelerini ihtiva etmekte, metodu ve aleti tanıtmaktadır. Kullanıldığı kullanıldığı yerler ve nasıl 1. Meşcere kesit yüzeyinin ölçülmesi 2. Mesafenin ölçülmesi 3. Dikili ağaçların boylarının ölçülmesi 4. Dikili ağaçların çaplarının ölçülmesi 5. Boy Şekil Emsalinin ölçülmesi 6. Arazi meylinin ölçülmesi 7. Meşcere vasati boyunun ölçülmesi 8. Meşcere hacmının ölçülmesi YAPILAN ÇALIŞMALAR Çamkoru Tecrübe Ormanı ile Büyükdüz Tecrübe Ormanında bazı ölçmeler yapılmıştır. Bu maksat için ilkin Çamkoru Tecrübe Ormanının 13 numaralı bölmesinde ı hektar vüs'atinde bir saha alınmıştır. Bu saha, ekseriyetini sarıçam teşkil eden sarıçam karaçam karışık meşceresi halindedir. Arazinin meyli muhtelif olup 1 % ile % 50 arasında değişmektedir. Meşcereyi teşkil eden ağaçların çap dağılışı 8 cm den 53 cm ye kadardır. Adet itibariyle ekseriyet 12 cm ile 30 cm arasına isabet etmektedir. Bütün saha içersinde 606 adet ağaç mevcuttur. Ayni maksat için bilahare Büyükdüz Tecrübe Ormanının 3 numaralı bölmesinde 9.37 hektar vüs'atinde bir saha tefrik edilmiştir. Bölmenin bu kısmı, adeden % 70 den fazlası köknar olmak üzere köknar + kayın + sarıçam karışık meşceresidir. Sahanın meyli % 5 ile % 90 arasında muhteliftir. Meşcere 8 cm- 85 cm çaplı ağaçlardan müteşekkildir. Ağaçlar 20 cm ile 40 cm arasında toplanmış vaziyettedir. Bütün sahada 4736 adet ağaç mevcuttur. Çamkoru Tecrübe Ormanında 1956 yılı Eylül ayında ve Büyükdüz Tecrübe Ormanında 1957 yılı Temmuz ve Ağustos aylarında dikkatli ve hassas bir şekilde ölçmeler yapılmıştır. SONUÇ ve ÖNERİLER A. Ölçmeler esnasında aletle yapılan hatalar veya aletin kifayetsiz kaldığı haller 1. Kesit yüzeyi tayininde, lüzumlu olmasına rağmen, çaplara göre tefrik yapmak mümkün değildir. 2. Meşcerelerde kesit yüzeyleri aşağı- yukarı birbirine çok yakın miktarlarda bulunduklarından iki meşcereyi mukayese imkanını temin için kesit yüzeyi ölçmelerinin hassas bir şekilde yapılması gerekmektedir. Aynalı Relaskop ise bunu temin edememektedir. 3. Kesit yüzeyi tayini maksadiyle herhangi bir maktadan rasat edilirken bir kısım ağaçların bazı ağaçlar arkasında kalmaları ve dolayısiyle görülememeleri ihtimali mevcuttur. 4. Kesit yüzeyi ölçmelerinde Relaskopu kullanırken herhangi bir noktada durup bir miktar sayma yaptıktan sonra ileri veya geri gitmek suretiyle durulan yeri değiştirmek hataya sebebiyet vermektedir. 5. Kesit yüzeyi için rasat edilirken bazı ağaçların Görüş Açısı içerisine girip girmediklerinin tayini ve gerekli ölçmelerde teğet durumlarının tesbiti çok güç olmaktadır. 6. Kesit yüzeyi için rasat esnasında göz fazla yorulmakta ve bu hal, küçük çaplı ve sık ağaçlardan müteşekkil meşcerelerde kendisini daha fazla hissettirmektedir. 7. Kesit yüzeyi ölçmeleri yapılırken alt tabakanın sık bir vaziyette bulunduğu meşcerelerde ve yapraklı ağaç ormanlarında rasat güçleşmekte ve bazan imkansız hale gelmektedir. 8. Bilhassa köknar meşcerelerinde bulutlu ve kapalı havalarda çap ölçmeleri yapılırken 1 küçük bantın cüz'ilerinin tahmini güçlükle mümkün olmaktadır. 9. Seksiyon çapları ve Boy Şekil Emsali ölçmelerinde ağaç gövdelerinin dallarla kapalı oluşu şerit veya bantların intibakını güçleştirmektedir. 10. Bütün ölçmeler esnasında alet elde tutulurken elin titremesinden dolayı pandül mütemadiy.en sallanmakta veya titremekte ve bu itibarla rasatlar ve okumalar hassasiytle yapılamamaktadır. B. hususlar Ölçmelerde dikkat edilecek 1. Tabiatta tamamen homojen olan meşcerelere rastlanması mümkün olmadığından meşcere kesit yüzeyinin ve meşcere hacmının tayini maksadiyle meşcere içersinde bir çok durak noktaları seçerek buralarda ölçmeler yapmalıdır. 2. Meşcere içersinde 1 tam dairede ölçme yapmaktansa 2 yarım dairede ve böylece meşcerenin değişik 2 yerinde ölçme yapmalı ve bunu 1 tecrübe sahası olarak kabul etmelidir. 3. Meşcere kesit yüzeyinin tayini için tecrübe sahaları çalışma sahasına sistematik olarak tevzi edilmelidir. 4. Kesit yüzeyi ölçmeleri için hangi çaplı ağaçlardan müteşekkil ve hangi sıklıktaki meşcerelerde hangi şeritin veya bantın ve dolayısiyle Kesit Yüzeyi Faktörünün kullanılmasının daha doğru neticeler vereceği hususu araştırılarak çalışmaların bu yolda yapılması temin edilmelidir. 5. Kesit yüzeyinin ölçülmesinden evvel, sahada bulunan tepesi kırık, dikili kuru vesair ağaçlar, bilahare meşcere kesit üzere tesbit yüzeyinden düşülmek edilmelidir. 6. Kesit yüzeyi ölçmeleri yapılırken, ölçü esnasında ağacın tam 1.30 m yüksekliğine nişan alabilmek için ya 1.30 lara işaret koymalı veya bir yardımcı elemanın bu yüksekliği göstermesini sağlamalıdır. 7. Kesit yüzeyi ölçmeleri yapılırken, lüzum görüldüğü takdirde, ağaç nevileri ayrı ayrı kaydedilmelidir. Yıl: 1958, Teknik Bülten No: 8, Ankara. Yazışma Adresi: İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, ANKARA Proje Lideri: Şeref ALEMDAĞ Proje Yürütücüleri: Burhan SOYKAN Tel: (0 312) 213 17 34 Faks: (0 312) 212 29 44 E-posta: [email protected], Web: http://www.oae.gov.tr
© Copyright 2024 Paperzz
