Hasta Bilgilendirme Formu 3 Türkçe Lokalize böbrek kanseri Altı çizili terimler sözlükte listelenmiştir. Lokalize böbrek kanseri tanısı konulduktan sonra doktorunuz kanseri parsiyel nefrektomi, radikal nefrektomi, aktif izlem, radyofrekans ablasyon veya kriyoterapi ile tedavi etmeyi önerebilir. Her işlemin kendine özgü avantaj ve dezavantajları vardır. Tedavi seçimi sizin kişisel durumunuza bağlıdır. Adrenal bez Kaval ven 7cm’den küçük tümör Aort Böbrek Lenf nodları Lokalize böbrek kanseri nedir Renal fasya Lokalize böbrek kanseri tümörün böbreğe sınırlı kaldığı, vücudun diğer bölümlerine yayılmadığı kanserdir. Boyutuna göre evre 1 veya 2 olabilir. Renal ven Ureter Şekil 1: Böbreğe sınırlı 7cm’e kadar ulaşan tümör evre 1 tümördür. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 1 / 14 Adrenal bez Kaval ven 7cm’den büyük tümör Aort Böbrek Lenf nodları Renal fasya Renal ven Ureter Şekil 2: 7cm’den büyük ancak böbreğe sınırlı tümör evre 2 tümördür. Doktorunuz bu terimleri kullanabilir • Böbrek koruyucu cerrahi: Parsiyel nefrektominin diğer ismi • Açık cerrahi: Cerrahin yapılara veya organlara ulaşabilmek için cilt ve dokuları keserek yaptığı cerrahi işlem • Laparoskopik cerrahi: Cerrahin ciltten dokuya kadar kesiye ihtiyaç duymadığı minimal invaziv cerrahi tekniği. Cerrah karnınızda küçük kesilerden cerrahi aletleri sokar. • Robotik cerrahi sistem: Laparoskopik cerrahide doktora yardımcı olan cihaz. Cerrah uzaktan hareket kontrol sensörleri ile robotu kontrol eder. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 2 / 14 Tedavi olanakları Böbrek tümörünün en iyi tedavisi cerrahi olarak çıkarmaktır. Lokalize böbrek kanseri parsiyel nefrektomi veya radikal nefrektomi ile çıkarılabilir. Her iki işlem de açık veya laparoskopik olarak gerçekleştirilebilir. Laparoskopik cerrahi robotik cerrahi sistem yardımıyla yapılabilir. Parsiyel nefrektomi ile sadece tümör çıkarılırken kalan böbreğe dokunulmaz. Cerrahi mümkünse önerilir. Eğer tümörün tümünü çıkarmak ve böbrekte sağlam kısım bırakmak mümkün değilse doktorunuz radikal nefrektomi önerecektir. Bu tümörün bulunduğu böbreğin ve etrafını saran dokunun tümüyle çıkarılması anlamına gelir. • • • • • • • • • Tıbbi özgeçmişiniz Ailenizde böbrek kanseri olan varsa Tek böbreğiniz varsa Fonksiyonu normal olsa da diyabet veya yüksek tansiyon gibi hastalıklardan etkilenmişse Bir veya iki böbreğinizde tümörünüz varsa Hastanenizde var olan tedavi şekli Doktorunuzun tecrübesi. Doktorunuza önerdiği tedavi yöntemi hakkındaki tecrübesini sorun. Kişisel öncelikleriniz ve değerleriniz Tedavi sırasındaki veya sonrasındaki destek Bazen cerrahi sizin için örneğin yaşınızdan veya tıbbi durumunuzdan dolayı iyi bir yöntem olmayabilir. Eğer tümörünüz 4 cm’den küçükse doktorunuz bir dönem aktif takip edilmesini önerebilir. Aktif takip döneminde tümör düzenli doktor muayeneleri ile izlenir. Tümör büyümeye devam ederse ek tedaviye ihtiyacınız olabilir. Bu durumda ablasyon tedavisi iyi bir alternatif olabilir. Ablasyon tedavisi radyofrekans ablasyon (RFA) veya kriyoterapi olabilir. Bu işlemlerin amacı ısıtarak (RFA) veya dondurarak (kriyoterapi) tümör hücrelerinin öldürülmesidir. Doktorunuz tedavi şemasını planlarken şu konuları doktorunuzla konuşmalısınız: Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 3 / 14 Parsiyel nefrektomi Parsiyel nefrektomi lokalize böbrek kanserinde bir tedavi seçeneğidir. Mümkünse önerilir. Amaç tümör tarafından etkilenen böbrek kısmını çıkarmak ve mümkün olan en fazla miktarda sağlıklı böbrek dokusu bırakmaktır. Parsiyel nefrektomi için genel anestezi alırsınız. Cerrahi sırasında tümörün tarafına ve boyutuna bağlı olarak sırt üstü veya yan yatarsınız. Parsiyel nefrektomi nasıl yapılır? Öncelikle tümörün kesin yeri belirlenir. Cerrahi sırasında kan kaybını azaltmak için böbreğe giden kan akımı renal arter klempi kullanılarak durdurulur. Bu tümörün tamamının çıkarılmasına imkan verir. Bazen cerrahi sırasında böbreği soğutmak ve kan akımının olmamasından dolayı oluşan hasarı önlemek için buz parçaları kullanılabilir. Tümör çıkarıldıktan sonra cerrah kesiği diker ve gerektiği zaman kanamayı durdurmak için kapama maddeleri kullanabilir (Şekil 3). Böbrek Kaval ven Tümör Ureter needle holder Şekil 3: Parsiyel nefrektomide sağlıklı böbrek dokusu mümkün olan en fazla miktarda bırakılıp tümör çıkarılır. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 4 / 14 Tümör eğer böbrek toplayıcı sistemine uzanmışsa, cerrahın idrarın idrar yollarından akışından emin olmak için JJ stent yerleştirmesi gerekebilir. Yaranız iyileştiği zaman ve idrar akışınız normale donduğu zaman stent çıkarılacaktır. Bu birkaç gün veya hafta alabilir (Şekil 4). Böbrek Toplayıcı sistem Parsiyel nefrektomi açık veya laparoskopik cerrahi ile gerçekleştirilebilir. Ureter Açık nefrektomi, parsiyel nefrektomi için önerilen standart tedavi şeklidir. Cerrah böbrek ve tümöre ulaşmak için karın duvarını keser. JJ-stent Laparoskopik parsiyel nefrektomi minimal invaziv cerrahidir. Bu tür bir işlem için, karnınızın içine plastik tüpler yerleştirilir. Doktorunuz tümörü çıkarmak için aletleri bu tüpler içerisinden sokar. Böbreğinizin yüksek çözünürlüklü görüntüsünü bir monitörde izlemenize imkan veren bir kamera bu tüplerden birinin içinden yerleştirilir (Şekil 5). Laparoskopik cerrahi robotik cerrahi sistem yardımıyla da yapılabilir. Laparoskopik cerrahi açık cerrahiye kıyasla daha çabuk iyileşme sağlar. Ancak teknik zahmetlidir ve doktorunuzun bu tür cerrahi işlemlerde tecrübeli olması gerekir. Tümörün parsiyel nefrektomi ile çıkarılmasında açık veya laparoskopik cerrahi benzer etkinliğe sahiptir. İdrar kesesi Cerrahiye nasıl hazırlanırım? Doktorunuz işleme nasıl hazırlanacağınızı detaylı bir şekilde anlatacaktır. Anestezi hazırlık için cerrahiden 6 saat önce yememeli, içmemeli veya sigarayı bırakmalısınız. Eğer ilaç kullanıyorsanız doktorunuza bildirin. Cerrahiden birkaç günce ilaç alımını bırakmanız gerekebilir. Uretra Şekil 4: İdrarın idrar yollarından akışından emin olmak için JJ stenti yerleştirilmiş. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 5 / 14 Rehber alet Cerrahi alet Şekil 5: Laparoskopik cerrahide cerrahi aletler küçük kesilerden karın içine sokulur. İşlemin yan etkileri nelerdir? Genellikle hastaneden cerrahiden 3 ile 7 gün sonra çıkarsınız. Hastanede kalma süresinin ülkeler arasında farklı olabileceğini unutmayın. Açık cerrahi sonrası birkaç hafta boyunca ameliyat tarafınızda ağrı hissedebilirsiniz. Cerrahiden sonraki 4-6 hafta için öneriler • Günlük 1-2 litre sıvı, özellikle su için • 5 kilodan ağır yük kaldırmayın • Ağır egzersiz yapmayın • Aldığınız ilaçlar için danışın • Gerekiyorsa JJ stentin çıkarılma doktorunuza sorun Cerrahi sonrası destek için lokalize böbrek kanseri için destek bölümünü okuyunuz. Tedavinin etkisi nedir? Parsiyel nefrektomi lokalize böbrek kanserinin tedavisinde sık uygulanan bir tedavidir. Cerrahiden 5 yıl sonra hastaların %95’ten fazlası kanserden arınır. Fonksiyonel 2 böbrek sahibi olmanın faydası cerrahi sonrası böbrek fonksiyonlarınıza ve genel sağlınıza katkıda bulunmasıdır. Takip nasıl olmalı? tarihini Doktorunuza veya hastanenize gitmeniz gereken durumlar • Ateşiniz olursa • İdrarınızda kan olursa • Aşırı kan kaybı veya ağrı olursa Böbrek kanseri için parsiyel nefrektomi sonrası doktorunuz düzenli takip programı planlayacaktır. Bu kontrollerin ne sıklıkta olacağı çıkarılan tümörün sınıflamasına bağlıdır (tanı ve sınıflama kısmına bakınız). Takip 5 yıl sürer. Takip sırasında sık kullanılan testler karın BT ve ultrason ile tarama, akciğer filmi ile idrar ve kan testleridir. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 6 / 14 Radikal nefrektomi Radikal nefrektomi lokalize böbrek kanseri için cerrahi tedavi seçeneğidir. Amaç böbreğin tümünü ve etrafındaki yağlı dokuyu çıkarmaktır. Bu cerrahi tümörü çıkarıp geride böbrek dokusu bırakmanın mümkün olmadığı durumlarda yapılır. Genellikle evre 2 böbrek kanserleri veya parsiyel nekreftominin uygun olmadığı evre 1 tümörler için genellikle önerilir. Çoğu insan büyük sorunlar yaşamadan tek fonksiyonel böbrek ile yasayabilir. Radikal nefrektomi için öncelikle genel anestezi alırsınız. Cerrahi sırasında tümörün tarafına ve boyutuna bağlı olarak sırt üstü veya yan yatarsınız. Radikal nefrektomi nasıl yapılır? Öncelikle tümör boyutu belirlenir. Tümör ekimini önlemek için cerrah böbreği etrafını saran koruyucu yağ tabakası ile birlikte tutar. Daha sonra renal arter, renal ven ve üreteri böbrekten ayırır (Şekil 6). Sonunda böbreği çıkarır. Tümör Kenetlenmiş renal arter Kenetlenmiş renal ven Böbrek Kenetlenmiş ureter Şekil 6: Tümör böbreğin tümü ile birlikte çıkarılır. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 7 / 14 Radikal nefrektomi laparoskopik cerrahi ile yapılabilir. Bu tür bir işlem için, karnınızın içine plastik tüpler yerleştirilir. Doktorunuz böbreği çıkarmak için aletleri bu tüplerin içinden sokar. Böbreğinizin yüksek çözünürlüklü görüntüsünü bir monitörde izlemenize imkan veren bir kamera bu tüplerden birinin içinden yerleştirilir (Şekil 5). Laparoskopik cerrahi açık cerrahiye kıyasla daha çabuk iyileşme sağlar. Ancak tekniği zahmetlidir ve doktorunuzun bu tür cerrahi işlemlerde tecrübeli olması gerekir. Laparoskopik radikal nefrektomi robotik cerrahi sistem yardımıyla da yapılabilir. Cerrahiden sonraki 4-6 hafta için öneriler • Günlük 1-2 litre sıvı, özellikle su için • 5 kilodan ağır yük kaldırmayın • Ağır egzersiz yapmayın • Aldığınız ilaçlar için danışın Doktorunuza veya hastanenize gitmeniz gereken durumlar • Ateşiniz olursa • Aşırı kan kaybı veya ağrı olursa Cerrahi sonrası destek için lokalize böbrek kanseri için destek blumunu okuyunuz. Açık radikal nefrektomi bazı tıbbi durumlarda ve laparoskopik cerrahinin hastanenizde olmadığı durumlarda önerilebilir. Açık radikal nefrektomi için cerrah böbrek ve tümöre ulaşmak için karın duvarını keser. Laparoskopik cerrahiye kıyasla daha uzun iyileşme dönemi vardır ve cerrahi sonrası ağrı ve komplikasyon riski laparoskopiye kıyasla fazladır. Tedavinin etkisi nedir? Böbrek tümörünün radikal nefrektomi ile çıkarılmasında açık veya laparoskopik cerrahi benzer etkinliğe sahiptir. Takip nasıl olmalı? Cerrahiye nasıl hazırlanırım? Doktorunuz isleme nasıl hazırlanacağınızı detaylı bir şekilde anlatacaktır. Anesteziye hazırlık için cerrahiden 6 saat önce yememeli, içmemeli veya sigarayı bırakmalısınız. Eğer ilaç kullanıyorsanız doktorunuza bildirin. Cerrahiden birkaç günce ilaç alımını bırakmanız gerekebilir. Radikal nefrektomi lokalize böbrek kanserinin tedavisinde sık uygulanan bir tedavidir. Cerrahiden 5 yıl sonra hastaların %90 civarı halen kansersizdir. Tek böbrekli kaldığınız için kronik böbrek yetmezliği riskiniz artmıştır. Azalmış böbrek fonksiyonu kardiyovasküler hastalık için bir risk faktörüdür. Böbrek kanseri için radikal nefrektomi sonrası doktorunuz dümenli takip programı planlayacaktır. Bu kontrollerin ne sıklıkta olacağı çıkarılan tümörün sınıflamasına bağlıdır (tanı ve sınıflama kısmına bakınız). Takip 5 yıl sürer. Takip sırasında sık kullanılan testler karın BT ve ultrason ile tarama, akciğer filmi ile idrar ve kan testleridir. İşlemin yan etkileri nelerdir? Hastaneden genellikle cerrahinin 3 ila 7 gün sonrasında çıkarsınız. Hastanede kalma süresinin ülkeler arasında farklı olabileceğini unutmayın. Açık cerrahi sonrası birkaç hafta boyunca ameliyat tarafınızda hafif ağrı hissedebilirsiniz. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 8 / 14 Aktif izlem Aktif izlem lokalize doktorun tümörü aktif olarak takip ettiği böbrek tümörü için bir tedavi şeklidir. Cerrahinin sizin için en iyi yöntem olmadığı ve 4cm’den küçük böbrek tümörünüz olduğu zaman önerilir. • • • • Doktorunuzun sizin için cerrahinin uygun olmadığını söylediği durumlar yaşınız veya herhangi bir tıbbi durumun cerrahiyi sizin için tehlikeli kılmasıdır. Aktif izlemin sizin için uygun olduğunu belirlemek için doktorunuz böbrek tümörü biyopsisi yapmak isteyebilir. Biyopsi ile alınan tümör dokusu tümörün agresif olmadığından emin olmak için incelenir. Tümör agresifse aktif izlem sizin için uygun olmayabilir ve ek tedavi önerilebilir. Cerrahi seçilirse mümkünse parsiyel nefrektomi tercih edilmelidir. Cerrahi sırasında tümörü çıkarır ancak mümkün olduğunca fazla miktarda sağlıklı böbrek dokusu bırakır. Yaşınız Diğer tıbbi sorunlarınız Tümörün yeri Tümörün alt-tipi Aktif izlem için iyi bir adaysanız doktorunuz sıkı bir takip programı düzenler. Her muayenede üroloğunuz sağlığınızdaki belirgin değişiklikleri sorgular, fizik muayene yapar ve kan testlerinizin sonuçlarını açıklar. Her muayene öncesi tümör büyümesini takip etmek için karın BT ve ultrason taraması yaptırırsınız. Akciğerlerinizi kontrol etmek için göğüs filmi de yaptırırsınız. Çoğu vakada tanıdan sonraki ilk yıl içinde 3 ayda bir takip gereklidir. Sonraki 2 yıl içinde her 6 ayda bir, sonrasında yılda bir takip yapılır. Genellikle küçük böbrek tümörleri yavaş büyür ve diğer organlara nadiren sıçrar. Takipteki testler tümörün hızlı büyüdüğünü ve belirtileriniz hastalığın ilerlediğini gösterirse üroloğunuz süratle ek tedavi planlayabilir. Ek tedaviler tümörün veya böbreğin tümüyle çıkarılmasını, tümörün kriyoterapi veya radyofrekans ablasyon (RFA) ile ablasyonunu içerir. Sizin için en uygun tedavi seçiminde etkili faktörler Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 9 / 14 Radyofrekans ablasyon Radyofrekans ablasyon (RFA) böbrek kanseri tedavi yöntemidir. Yüksek frekanslı radyo dalgaları tarafından üretilen ısıyı kullanarak kanser hücrelerini öldürür. Radyo dalgaları tümöre iğne ile ulaşır. RFA genellikle ciltten yapılır ve doktor iğneyi ultrason veya BT ile yönlendirir (Şekil 7). Tümör alt tipini öğrenmek için tedaviye başlamadan önce genellikle biyopsi yapılır. Bu işlem lokal anestezi ile yapılır. Fakat bazı vakalarda genel anestezi gerekebilir. RFA ayrıca laparoskopik veya açık cerrahi sırasında da yapılabilir. RFA doktorunuz tarafından küçük böbrek tümörünüz (4cm’den küçük) varsa ve cerrahini sizin için uygun değilse önerilir. Bu yaşınız ve cerrahiyi sizin için tehlikeli kılan tıbbi durumunuz ile ilişkilidir. RFA küçük böbrek tümörleri için etkin ve güvenli tedavi yöntemidir ancak RFA sonrası geride tümör hücreleri kalma riski vardır. Bu cerrahiye kıyasla daha yüksek rekürrens riski anlamına gelir. İşlem güvenli olmasına rağmen komplikasyon riski vardır. En sık görülen komplikasyonlar tedavi alanında ağrı ve parestezi olarak bilinen ciltte karıncalanma ve uyuşma hissidir. Kanama da oluşabilir ve nadiren kan transfüzyonu gerekebilir. RFA sonrası idrar kaçağı oluşup böbrek etrafında toplanabilir. Tedavi sırasında üreter, dalak, karaciğer veya barsaklar yaralanabilir. RFA sonrası takipler her 3 arayla yapılır. Takiplerde böbreğinizi izlemek ve olası tümöre rekürrensini zamanında saptamak için BT veya MRI taraması yapılır. RFA tümör rekürrensi durumunda veya ilk tedavinin başarısızlığında tekrarlanabilir. İğne Tümör Böbrek Şekil 7: Ablasyon tedavisi tümör hücrelerini ısıtarak veya dondurarak öldürür. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 10 / 14 Kriyoterapi Kriyoablasyon olarak da bilenen kriyoterapi böbrek kanseri tedavi seçeneğidir. Tümör hücrelerini dondurarak öldürmek için çoğunlukla nitrojen veya argon gibi sıvılaştırılmış gaz kullanır. Bu sıvılaştırılmış gaz tümöre iğne ile ulaşır. Tedaviye başlamadan önce tümör alt tipinin bilinmesi için genellikle biyopsi yapılır. Kriyoterapi sonrası takipler 3’er aylık arayla yapılır. Takiplerde böbreğinizi izlemek ve olası tümöre rekürrensini zamanında saptamak için BT veya MRI taraması yapılır. Kriyoterapi tümör rekürrensi durumunda veya ilk tedavinin başarısızlığında tekrarlanabilir. Kriyoterapi genellikle ciltten yapılır ve doktor iğneyi ultrason veya BT ile yönlendirir (Sekil 7). Kriyoterapi ayrıca laparoskopik veya açık cerrahi sırasında da yapılabilir. İşlem sırasında böbrek dokusunun ve etrafındaki organların işini ısı sensörleri ile dikkatli bir şekilde kontrol edilir. Kriyoterapi doktorunuz tarafından küçük böbrek tümörünüz (4cm’den küçük) varsa ve cerrahi sizin için uygun değilse önerilir. Bu, yaşınız ve cerrahiyi sizi için tehlikeli kılan tıbbi durumunuz ile ilişkilidir. Kriyoterapi küçük böbrek tümörleri için etkin ve güvenli tedavi yöntemidir ancak işlem sonrası geride tümör hücreleri kalma riski vardır. Bu cerrahiye kıyasla daha yüksek rekürrens riski anlamına gelir. İşlem güvenli olmasına rağmen komplikasyon riski vardır. En sık görülen komplikasyonlar kanama ve Perinefrik hematom olarak bilinen böbrek içinde kan birikmesidir. Tedavi sırasında üreter, dalak, karaciğer veya barsaklar yaralanabilir. Ayrıca parestezi olarak bilinen ciltte karıncalanma ve uyuşma hissi yaşayabilirsiniz. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 11 / 14 Lokalize böbrek kanseri için destek Kanser teşhisi konulması yaşamınıza ve sevdiklerinizin yaşantısına ciddi etki yapar. Endişeye, belirsizlik, korku hissetmenize, ve hatta depresyona yol açabilir. Kanser tedavisi görmek gerginlik yapar ve is ve sosyal hayatinizi etkiler. Destek aramak için hemşire ve doktorunuza danışın. Onlar size temas kurabileceğiniz hasta kurumları veya size psikolojik destek veya maddi sorunlarınızda yardım edebilecek kişilerin iletişim bilgilerini verebilecektir. Danışmaya hazırlık Cerrahi sonrası destek Danışma öncesi hazırlık çok faydalı olabilir. Size ve doktorunuza sorularınızın ve endişelerinizin daha iyi belirtilmesine yardım eder. Deneyebileceğiniz bazı şeyler: Cerrahi sonrası ilk gün veya haftalarda günlük bütün aktivitelerinizde yardıma ihtiyacınız olabilir. Yapabilirseniz, alışveriş, taşıma, pişirme, temizleme, yıkama ve bahçe bakımı gibi konularda ailenizden, arkadaşlarınızdan ve komsularınızdan yardım isteyin. Profesyonel ev bakımı konusunda sağlık tedavi ekibine de danışabilirsiniz. • Doktorunuza sormak isteyeceğiniz sorularınızı • • • • yazın. Bu sormak istediğiniz şeyleri hatırlamanıza yardım eder. Soruları yazmak ayrıca düşünceleriniz organize etmenize yardım eder. Yapabilirseniz, birisiyle beraber muayeneye gidin. Doktorun dediklerini konuşacak birisinin olması iyidir ve farklı şeyler hatırlarsınız. Kanserinizin tipi hakkında bilgi almak için soru sorun Doktorunuz anlamadığınız kelimeler kullanırsa açıklama isteyin Hangi ilaçları aldığınızı doktorunuza anlatın ve alternatif ilaçlar sorun. Bu ilaçlar tedavinizi etkileyebilir. Danışma sonrası • Kanserinizin tipi hakkında daha fazla bilgi almak • • • • için internette arama yapın veya kütüphaneye gidin. İnternette gördüğünüz her bilginin kaliteli bilgi olmadığı konusunda uyanık olun. Doktorunuz ve sağlık tedavi ekibiniz size güvenilir siteleri gösterebilir. Bir hasta kurumu ile irtibat kurun, onlar size destek ve bilgi sağlayabilir. Sağlık tedavi ekibinize tedavinizin muhtemel maddi sonuçlarını sorun. Onlar size maddi durumunuz konusunda tavsiyelerde bulunabilir ve hatta maddi yardım alabileceğiniz kişi ve kurumlara yönlendirebilir. İsterseniz başka bir uzmandan ikinci bir görüş alabilirsiniz. Cerrahi sonrası sıklıkla bitkin hissedersiniz. Bu normal zamandan daha yorgun hissetmeniz, enerjisizlik, konsantre olmakta güçlük ve uyusanız da daha iyi hissetmemenizdir. Çoğu hasta cerrahi sonrası 6 ay ile 1 yıl boyunca bitkinlik hissedebilir. Bu bitkinlikle mücadelede • Size enerji veren şeyleri yazın ve gün veya hafta boyunca onlara öncelik verin • Yıkama, silme, bahçe bakımı gibi günlük • • • islerinizde yardım alin Gün boyunca sık kısa uyku molaları verin Olabildiğince aktif olmaya çalış. Haftada bir kez uzun yürüyüş yapmaktansa her gün kısa yürüyüş yapın Gezinti veya ziyaret gibi sosyal aktivitelerinizi planlarken gün içinde dinlenmeye ihtiyacınız olacağını unutmayın. Önceden planlayabilmek için bu durumu ailenizle, arkadaşlarınızla veya hizmetlilerle konuşun. Yorgun hissettiğiniz zaman bunu anlatmanız önemlidir. Takip Cerrahi sonrası doktor kontrolüne gidin. Bu ziyarette cerrahi sonuçlarını ve takip şemasını konuşun. Ne kadar sıklıkta muayeneye gideceğini ve öncesinde hangi testlerin gerekeceğini öğrenebilmek için bir bakım planı hazırlanmasını rica edin. Bu tümörünüzün özelliklerine göre değişir. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 12 / 14 Muayene öncesi sorabileceğin Sorabileceğin sorular soruları yaz. • Kanser kayboldu mu? • Ek tedaviye ihtiyacım var mi? Öyleyse benim için hangi tedavi alternatifleri var? • Kontroller öncesi hangi testlere ihtiyacım olacak? • Tedavi ve böbrek kanseri yaşam kalitemi nasıl etkileyecek? Bu kontrollere gitmeniz önemlidir. Bu kontrollerde doktorunuz böbreğinizi takip eder ve tümör rekürrensi olursa erkenden saptanır. Yeni belirtileriniz olduğunda onları doktorunuza anlatmanız da önemlidir. Sağlık tedavi ekibinize danışmaktan ve kontrol öncesi yeni belirtileriniz anlatmaktan çekinmeyin. Yaşam tarzı önerileri Tedavi sırasında ve sonrasında yaşam tarzınızı devam ettirmeniz önemlidir. Düzenli fiziki egzersiz yapmaya çalışın. Hoşunuza giden bir aktivite bulun. Ne yapabileceğiniz konusunda şüpheleriniz varsa doktorunuzdan sizi bir fizyoterapiste yönlendirmesini isteyin. Sebze, meyve ve sütten oluşan dengeli bir diyetle beslenmeye çalışın. Ayrıca nişasta içeren ekmek, patates, pirinç veya makarna, proteinden zengin et, balık, yumurta veya baklagiller de diyetinizde bulunsun. Şeker, tuz ve yağlı gıdaları az tüketmeye çalısın. Sorularınız olursa doktorunuzdan bir diyetisyene yönlendirmesini isteyin. Sigarayı bırakmaya çalışın. Ameliyat sonrası daha hızlı iyileşmenize yardımcı olabilir. Psikolojik destek Ameliyat sonrası prognozunuz, kanserin maddi durumunuza etkisi veya diğer konular hakkında endişelenilirsiniz. Kanserin tekrar oluşacağı hakkında endişeler sıktır. Kendisine veya sevdiklerine kanser teşhisi konulanlar bu tür endişe ve düşünceleri taşır. Kaygılanırsanız doktorunuzla iletişim kurun ve kanserin rekürrens riskini ortaya koymasını isteyin. Konuşacak birilerine ihtiyaç duyarsanız doktorunuzdan psikolojik destek isteyebilirsiniz. Hasta kurumları da destek verebilir. Cerrahi ve kanser tedavisi cinsel hayatinizi da etkileyebilir. Partnerinizle duygularınızı konuşmanız önemlidir. Yakın ilişki kurmanın birçok yolu vardır. Cinsel olarak aktif olmak istemiyorsanız birbirinize dokunun, sarılın, yan yana oturun veya yatın. Normal yaşantınıza veya isinize geri dönmekte zorlanıyorsanız doktor veya hemşirenizle konuşun. İhtiyaç duyduğunuz destek ve tedaviyi bulmada size yardım edebilirler. Kanser teşhisi hayata farklı bir yönden bakmanıza sebep olabilir ve farklı önceliklerinizin olduğunu fark edebilirsiniz. Bu durum isinizi ve ilişkileriniz etkileyebilir ve kendinizi belirsiz ve karışık hissedebilirsiniz. Ailenizle ve arkadaşlarınızla konuşun ve bu is için gereken zamanı alin. Size yakın olanlarla bu meseleleri konuşmanız sizi rahatlatmayacaksa sağlık tedavi ekibinizden sizi psikiyatriste yönlendirmelerini isteyin. Psikiyatrist bu duygularla basa çıkabilecek şeyler verebilir ve istediğiniz veya ihtiyaç duyduğunuz değişiklikleri anlamanıza yardım edebilir. Aile ve arkadaşlar için destek Kanser tanısı yalnızca hastayı değil, etrafındaki insanları da etkiler. Sevdiğinize de değişik yollarla da destek sağlayabilirsiniz. Çamaşır, bahçe bakımı veya alışveriş gibi pratik şeylerde bazen yardımcı olabilirsiniz. Doktora beraber gitmeniz de faydalı olabilir. Doktora giderken arabayı kullanmasını teklif edebilir veya muayenede sorulacak soruların hazırlanmasında yardım isteyebilirsiniz. Kontrol sırasında bulunmak da iyi bir şeydir. Siz daha sonra beraber konuşacağınız farklı şeyler hatırlar veya diğer detaylara odaklanırsınız Tedavinizin bakım ve psikolojik etkileri açısından yaşantınızı nasıl etkilediğini doktorunuza sorabilirsiniz. Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Sayfa 13 / 14 Tanı ve tedavi, sürece aktif katılan herkes için hassastır. Kanser tedavisi ciddidir ve yaşantınızı aniden değiştirebilir. Prognoz, tedavinin etkileri ve hatta ölme ihtimali hakkında sorularınız olabilir. Arkadaşınız ve sevdiğiniz bir insan olarak orada bulunabilir ve dinleyebilirsiniz. Sorularınızın olması gerekmiyor. Birisiyle konuşmaya ihtiyacınız olursa aile hekiminize veya destek almak için tıbbi ekibe müracaat edin. Hasta kurumları da kanser tanısı olan insanların aile mensuplarına ve arkadaşlarına destek verebilirler. Bu kurumlar maddi sorunlar gibi pratik sorunlarda da yardım edebilirler. Trevor P.’nin başarısı (Aberdeen, İskoçya) 5 yıldan kısa bir süre önce 56 yaşında ve sağlıklı iken ufak sorunlarım için doktora gittim. Karın ultrasonu yaptırmam için gönderildim ve şans eseri sağ böbreğimde iyi olmayan bazı şeyler gördüler. 5.6 cm boyutunda tümör olduğu ortaya çıktı. Daha sonra 1 aydan daha kısa sürede radikal nefrektomi olmam için randevu verildi. Hastalığımla ilgili bütün bilgileri okuduğum için cerrahi öncesi bekleme döneminde ve sonraki dönemde kendimi çok pozitif hissettim. Cerrah, böbreğin içinin kanserle dolu olduğunu, ameliyatla tamamen çıkarıldığını ve bu yüzden ek tedaviye ihtiyaç olmadığını söylediğinde çok memnun kaldım. İyileşme ilk başlarda yavaştı. Yaklaşık 3 ay öncesinde güç kazandım ve belki 1 yıl önce tamamen iyileştim. Yaklaşık 4 aydır normal yaşantımı sürdürmeye başladım. Bu bilgilendirme formu Mayıs 2014’de güncellendi. Bu kitapçık EAU Hasta Bilgilendirilmesinin Böbrek Kanseri bölümüdür. Bu hastalık hakkında genel bilgi içerir. Kişisel tıbbi durumunuz hakkında özel sorularınız varsa doktorunuza veya profesyonel tıbbi bakım veren diğer yerlere danışabilirsiniz. Hiçbir broşür doktorunuzla yaptığınız görüşmenin yerini tutamaz. Bu bilgilendirme formu Avrupa Üroloji Birliği (EAU) ile EAU Üro-onkoloji bölümü (ESOU), Genç Akademik Ürologlar (YAU) Böbrek Hücreli Kanser Çalışma Grubu ve Avrupa Üroloji Hemşireleri Birliği (EAUN)’nin ortak çalışması sonucu üretilmiştir. Bu broşürlerdeki içerik EAU Kılavuzları ile aynı doğrultudadır. Bu ve diğer ürolojik hastalıklar hakkındaki bilgileri web sitemizde bulabilirsiniz: http://patients.uroweb.org/tr Katkıda bulunanlar: Dr. Bülent Akdoğan Dr. Sabine D. Brookman-May Prof. Dr. Martin Marszalek Dr. Andrea Minervini Prof. Dr. Haluk Özen Dr. Alessandro Volpe Sn. Bodil Westman Hasta Bilgilendirme Formu - Lokalize böbrek kanseri Ankara, Türkiye Münih, Almanya Viyana, Avusturya Floransa, İtalya Ankara, Türkiye Novaro, İtalya Stokholm, İsveç Sayfa 14 / 14