Meyve Bahçesi ve Bağ Tesisi

BAĞ-BAHÇE TESİSİ
Meyve Bahçesi ve Bağ Tesisi
•
Yer Seçimi:
a.
Bir yörede sahip olduğumuz bir arazinin meyveciliğe,
sebzeciliğe ve/veya bağcılığa uygun olup olmadığını,
uygunsa ne tür bahçe bitkileri yetiştiriciliğine (tür ve çeşit;
değerlendirme şekli) daha uygun olduğunu bilmemiz
gerekir. (Arazi/yere uygun yetiştiricilik)
Nasıl bir yetiştiricilik (hangi tür veya çeşitte yetiştiricilik)
yapılacağına karar verilmişse, o zaman da düşünülen
yetiştiriciliğe uygun yer ya da yerler bulunmalıdır.
(Yetiştirme amacına uygun yer)
b.
Her iki durumda da;
1. Ekolojik faktörler
2. Ekonomik faktörler dikkate alınmalıdır.
Ekolojik Faktörler
1. İklim: EST, soğuklama isteği, kış donları, geç donlar
2. Toprak: Derinlik, yapı, pH, tuzluluk, taban suyu
3. Su: Yağış (miktarı, düzeni), sulama olanağı, su
kalitesi
4. Arazi: Konumu, topoğrafik yapısı (meyil- eğim ve
yönü)
Ekolojik faktörler
• İklim:
Bir
yerde
uzun
bir
süre
boyunca
gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgar, yağış, yağış
şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır
• İklimi oluşturan etmenler sıcaklık, hava nemi ve yağış, ışık ve
rüzgar.
• Sıcaklık en önemli parametre:
• Yıllık ortalama sıcaklık; Etkili Sıcaklık Toplamı İsteği;
Soğuklama İsteği,
• En düşük ve en yüksek sıcaklıklar
• Düşük sıcaklıklar (Kış donları, ilkbahar geç ve sonbahar
erken donları).
•
Geç olgunlaşan çeşitler vejetasyon süresi kısa olan bölgelerde
başarıyla yetiştirilemez. Örneğin Boğazkere üzüm çeşidinin serin
ekolojilerde yetiştiriciliği sorun olmaktadır.
TOPRAK
• Fiziksel özellikler:
Toprak tekstürü ve strüktürü
Toprak derinliği,
Taban suyu seviyesi
• Kimyasal özellikler
Toprak pH’sı
Tuzluluk
-Bahçe bitkileri yetiştiriciliği için en ideal toprak; derin,
verimli, iyi havalanan ve su tutma kapasitesi iyi olan
topraklardır. Böyle topraklar genellikle bünye olarak; tınlı,
kumlu-tınlı, killi-tınlı toprak grubunu oluşturmaktadır.
Pekçok meyve türü için ideal toprak pH sı 5.5-6.5
arasındadır.
Meyve bahçesi tesis edilecek yerin taban suyu seviyesi de
yüksek olmamalıdır. Eğer taban suyu seviyesi 1 m’ ye kadar
yükselmiş ise drenaj ile bu suyun kök bölgesinden
uzaklaştırılmasına ihtiyaç duyulur.
SU TEMİNİ
Kurağa dayanıklı anaçlar
Sulamada kullanılacak suyun kalite ve kantitesi
HASTALIK VE ZARARLILAR
Filoksera
Agrobacterium tumefaciens
Nematodlar
VEGETASYON ANALİZİ
Önceden tesis edilmiş meyve bahçesi ve bağların varlığı ve
durumu
Çevredeki bitki örtüsü
Ekonomik Faktörler
1. Ulaşım
2. Su ve enerji kaynaklarına uzaklık
3. Arazi ıslahı (temizlik, seki-teras, tesviye)
Tür ve Çeşit Seçimi
• Belirlenmiş
• Yer
• Ticari değeri
yüksek tür/çeşit
Belirlenecek
Uygun ve ticari değeri
yüksek
tür/çeşit
Uygun yer
Anaç Seçimi
• Meyvecilik:
• Doğrudan çelikle, daldırma ve doku kültürü ile fidan
üretiminin mümkün olmadığı tür (zeytin, incir, nar,
ayva, çay dışındakiler) ve çeşitler (Domat zeytin
çeşidi) için anaç kullanılması zorunludur.
• Meyve anaçlarında da çeliklerin köklenme sorunu
olduğundan klon anaçlarına sahip elma, erik, kiraz
ve armut (ayva) dışında, zorunlu olarak çöğür
anaçları kullanılır.
Anaç Seçimi
• Bağcılık: Ülkemizde bağcılığa uygun yörelerin
filoksera ve nematodlarla bulaşık olduğu
kabul edildiğinden, bağ tesislerinde Amerikan
asma anaçları üzerine aşılı yetiştiricilik
yapılması önerilir.
Tozlanma İsteğinin Bilinmesi
• Elma, kiraz, badem, erik, ceviz, pikan, armut, incir
ve zeytinde kendine uyuşmazlık, hatta grup
uyuşmazlığı söz konusu olduğundan bu türlerle
bahçe kurulurken uygun tozlayıcı kullanılmalıdır.
• Bazı üzüm çeşitleri de (Çavuş, Hönüsü, Tahannebi,
Karagevrek) çiçek tozları kısır olduğundan
tozlayıcıya gereksinim duyulmaktadır.
Dikim Planlaması
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Tür ve çeşitlerin yerleşimi (parselasyon)
Yol güzergahları ve genişliklerinin belirlenmesi
Dikim sisteminin ve sıklığının belirlenmesi
Fidan sayısının belirlenmesi
Sıra yönlerinin belirlenmesi
İşaretleme
Dikim
Dikim Sistemleri
Dikim Sistemleri
1. Kare Dikim
Bu dikim sisteminde mesafe, sıralar arası ve sıralar
üzerinde eşittir.
Kare sisteminde birim alan için gerekli olan fidan
sayısı,
Fidan ihtiyacı (1 da)=1000/a2
a: Karenin bir kenar uzunluğu (m)
Dikim Sistemleri
2. Dikdörtgen Dikim
Sıra arası ve sıra üzeri aralıklar farklıdır. Son yıllarda
en çok kullanılan dikim sistemidir.
Dikdörtgen dikim sisteminde birim alan için gerekli
olan fidan sayısı,
Fidan İhtiyacı(1 da)=1000/axb
a: Dikdörtgenin kısa kenar uzunluğu (m)
b: Dikdörtgenin uzun kenar uzunluğu (m)
Dikim Sistemleri
3. Üçgen (Hekzagonal) Dikim
Fidanların eşkenar üçgenin köşelerine dikildiği sistemdir.
Üçgen dikim sisteminde birim alan için gerekli olan fidan
sayısı,
Fidan İhtiyacı (1 da)=1000/a2x1.15
a: Eşkenar üçgenin bir kenar uzunluğu (m)
Örn: a=2 m olduğunda bir kenar için gerekli fidan sayısı 287
adettir
Dikim Sistemleri
4. Satranç (Diyagonal) Dikim
Bu sistemde 4 fidan karenin köşelerine 1 fidan da karenin
ortasına gelecek şekilde dikim yapılır.
Satranç sisteminde birim alan için gerekli olan fidan sayısı,
Fidan İhtiyacı (1 da)=1000/a2
a: Satranç tahtası şeklinde dikilmiş fidanlar arasındaki küçük karenin bir
kenarının uzunluğu(m)
5. Kontur Dikim
•Eğimin %8’den daha fazla olduğu arazilerde uygulanır. Arazi
teras veya seki oluşturulur.
•Kontur dikim sisteminde fidan sayısının belirlenmesinde bir
formül uygulanması mümkün olmamaktadır.
Uygulanacak sıra arası ve üzeri aralıkları dikkate
alınarak gerekli fidan ihtiyacı belirlendikten sonra, bu
sayının %10 fazlası dikkate alınarak fidan sipariş
edilmelidir.
Açık köklü aşılı fidanların dikim zamanı
 İlkbahar dikimi: Mart- Nisan ayları
 Sonbahar dikimi: Geç sonbahar
(Ekim ayının ikinci yarısı-Kasım ayları)
BAĞDA DİKİM
Kümbetleme
öncesi
Dikim
budaması
Kümbet: su kaybını
önler, dikim sonrasında
gözleri olabilecek
ilkbahar geç donlarına
karşı korur.
Aşılı Asma Fidanı Dikimi
Kaplı (Tüplü) fidanların dikimi
Dikim zamanı: Yaz başlangıcında Yüksek
sıcaklıklar
başlamadan
önce
dikilmelidir.
• İç Bölgelerde, Haziran ayının ilk yarısı
• Ege, Güneydoğu Anadolu’da, Mayıs ayı
ortası
Dikim budaması yapılmaz,
Kümbetleme yapılmaz,
Boğaz doldurması yapılır,
Sulama sık aralıklarla
yapılmalıdır.
• Akdeniz sahil şeridinde, Mayıs ayı başı
Aşılı Meyve Fidanı Dikimi
Dikim Sıklığı
• Meyve bahçesi tesisinde dikim sıklığı;
• Ekolojik koşullara (EST, yağış, toprak yapısı)
• Tür, çeşit, anaç, gelişme kuvvetine (taç
genişliği)
• Yetiştirme sistemine (klasik, yoğun)
bağlı olarak 10-1000 ağaç/da arasında değişir.
Dikim Sıklığı
• Bağ tesisinde dikim sıklığı;
• Ekolojik koşullara (EST, yağış, toprak yapısı)
• Terbiye şekline (gövde yüksekliği, taç
genişliği)
• Değerlendirme şekline (sofralık, kurutmalık,
şaraplık)
bağlı olarak 50-1000 omca/da arasında
değişir.
Arazi Hazırlığı
1.
2.
3.
4.
Temizlik
Teraslama (%12’den daha meyilli arazilerde)
Tesviye (engebeli arazilerde)
Riper çekme (yaz ortasında 75cm derinlikte
dama)
Dikim Yerlerinin İşaretlenmesi
1. Arazinin şekline uyun olarak iki ana hat çekilir.
2. Sıralara paralel hatta yeterli sayıda dik çıkılır.
3. Önce dik çizgiler üzerindeki işaretleme
tamamlanır.
4. Ardından da diğer kısımlar doldurulur.
5. Dikim yerleri herek çakılarak belirlendikten sonra
dikim tahtası kullanılarak fidan yeri sabitlenir.
6. İşaret herekleri merkez alınarak dikim çukurları
açılır.
Sebze Bahçesi Tesisi
• Yer seçiminde ve tür/çeşit seçiminde dikkate
alınması gereken faktörler meyve bahçesi ve bağ
tesisi ile aynıdır. Ancak sebze yetiştiriciliğinde
sulama, arazi tesviyesi ve ekim nöbeti (münavebe)
daha önemli ve öne çıkan unsurlardır.
Sebzecilikte İşletme Şekilleri
1. Amatör Sebzecilik (Hobi Sebzeciliği)
2. Köy Sebzeciliği (Karışık Sebzecilik)
3. Ticari Sebzecilik
–
–
–
–
–
Bahçe Sebzeciliği
Tarla Sebzeciliği
Örtü altı Sebzeciliği
Endüstri Sebzeciliği
Organik Sebzecilik
• Aile sebzeciliği: Aile bireylerinin sebze gereksinimini
karşılamak amacıyla yapılır. Çok kullanılan ve yetiştirme tekniği
kolay olan türler yetiştirilir.
• Karışık sebzecilik: Bağ ve meyve ağaçları arasında yapılan
yetiştirilme şeklidir.
• Tarla sebzeciliği:
*Arazi büyüklüğü 50-2000 da arasındadır.
*Sadece sebze veya buğday, arpa, patates, şeker pancarı gibi
tarla ve endüstri ürünleri ile ekim nöbetine girerek yapılan
sebzecilik şeklidir.
*Sebzelerin kütlesel üretimi yapılır.
*Daha çok sanayiye yönelik ihtiyaçların karşılanması amacıyla
yapılır.
*İnsan gücünden yararlanma en aza indirilir.
• Ticaret sebzeciliği:
*Arazi büyüklüğü 2-50 da arasındadır.
*Arazi üzerinde yastıklar, gübrelik, sulama havuzu, hangar, bahçivan
evi vs. bulunur.
*Mutlaka etrafının çevrelenmesi gerekir.
*Yatırım maliyeti yüksektir.
*Araziden en iyi şekilde yararlanmak, hiç boş bırakmadan üretim
yapmak, pazarda yüksek fiyat bulan ve birim alandan en fazla
ürün veren sebzeleri seçmek gerekir.
• Örtüaltı sebzeciliği:
*İklim koşullarının elverişli olmadığı yerlerde ve zamanlarda yapılan
yetiştiricilik şeklidir.
*Ser sebzeciliği, bahçe sebzeciliğinin daha yoğun olarak yapıldığı bir
işletme şeklidir.
*Yatırım oranı daha da artar.

Download Report