T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MF İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Department of Civil Engineering ENM 211 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ ALTERNATİFLER 20.11.2014 SLIDE 1 DR.MUSTAFA KUTANİS Bağdaşmaz (mutually exclusive) Gelirler Eşit (Sabit) veya Bilinmiyor [Service Based] Gelir-Gider Nakit Akışları Biliniyor [Revenue-Based] Ekonomik Ömürleri Eşit Ekonomik Ömürleri Eşit Değil Ekonomik Ömürleri Eşit Ekonomik Ömürleri Eşit Değil [G1] [G2] [G3] [G4] 20.11.2014 Varsayımlar Varsayımlar Repeatability (Yenileme) Repeatability (Yenileme) Co-terminated (Ortak Analiz Dönemi) Co-terminated (Ortak Analiz Dönemi) Şekil: Bağdaşmaz alternatiflerin sınıflandırılması Dr M Kutanis 2 G1: Gelirleri Eşit veya Bilinmeyen Ekonomik Ömürleri Eşit Alternatifler 20.11.2014 Örnek Bir firma baskı makinesine ihtiyaç duymaktadır. Dört farklı alternatif baskı makinesi arasından birisi seçilecektir. Makinelerin hurda değerleri bulunmamaktadır. MARR= %10 dur. Makinelere ait maliyetler: DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ A B SLIDE 3 C D İlk yatırım 6000 7600 12400 13000 Ekonomik ömür 5 yıl 5 yıl 5 yıl 5 yıl 20.11.2014 Yıllık harcamaları: Enerji 680 680 1200 1260 İşçilik 6600 6000 4200 3700 Bakım 400 450 650 500 Vergi ve Sigorta 120 152 248 260 Toplam harcamalar: 7800 7282 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ 6298 5720 SLIDE 4 İKO ile (Karşılaştırmalı, Artımlı Yaklaşım) 20.11.2014 Alternatiflerin seçilmesinde Artımlı İKO Yaklaşımı kullanılmaktadır. Burada : 1) Alternatifler ilk yatırım bedellerine göre sıraya dizilir. 2) Alternatifler birbiriyle karşılaştırılırak İKO hesaplanır. 3) Örneğin, AÆB karşılaştırılmasında; 4) İKO>KEMKO ise B daha kârlıdır ve A alternatifi elenir. 5) İKO<KEMKO ise A daha kârlıdır ve B alternatifi elenir. DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 6 20.11.2014 AB karşılaştırılmasında; ilk yatırım : 6000-7600=-1600 yıllık harcama : 7800-7282=518 -1600+518(P/A, i*,5)=0 (P/A, i*,5)=3.1 buradan İKO=18.6% A alternatifi elenir. DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 7 İlk yatırım A 6000 B 7600 C D 12400 13000 Toplam yıllık harcamalar Ekonomik ömür 7800 5 yıl 7282 5 yıl 6298 5 yıl 20.11.2014 Ele alınan artım: ilk yatırım yıllık harcama İKO Artım onaylandı mı? 5720 5 yıl BC BD AB 1600 4800 5400 518 984 1562 18.6% 0.8% 13.6% Evet Hayır Evet DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 8 20.11.2014 DKO ile (e=MARR) AB karşılaştırılmasında; ilk yatırım : 6000-7600=-1600 yıllık harcama : 47620-44457=3163 (Gelecek değer) 1600(F/P, i*,5)= 518(F/A, 10, 5) veya 1600(F/P, i*,5)= 3163 (F/P, i*,5)=1.9768 DKO i*=14.6% bulunur ve A alternatifi elenir. DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 9 A 6000 İlk yatırım Yıllık harcamaların GD= Yıllık harcamalar(F/A, 10, 5) 20.11.2014 Ele alınan artım: ilk yatırım yıllık harcama GD DKO Artım onaylandı mı? B 7600 C 12400 D 13000 47620 44457 38450 34921 AB 1600 3163 14.6% Evet DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ BC 4800 6007 4.6% Hayır BD 5400 9536 12.0% Evet SLIDE 10 G2: Gelirleri Eşit veya Bilinmiyen Ekonomik Ömürleri Farklı Alternatifler 20.11.2014 Örnek: Bir inşaat şirketinin, yeni aldığı ihalede kullanmak için paletli ekskavatöre ihtiyacı vardır. Piyasada mevcut DAEWOO ve VOLVO marka ekskavatörlerin özellikleri şöyledir; DAEWOO ekskavatörün piyasa fiyatı 60.000 €, tahmini 1O yıllık ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri sıfır ve yıllık bakım masrafları 16.000 € dır. VOLVO ekskavatörün piyasa fiyatı 200.000 €, tahmini 20 yıllık ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri 50,000€ ve yıllık bakım masrafları 9.000 € dır. KEMKO % 10 olduğu takdirde, şirket hangi ekskavatörü tercih edecektir? DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 11 Çözüm: Her alternatifin analiz döneminin aynı olması gerektiği için, burada analiz dönemi olarak alternatiflerin faydalı ömürlerinin ortak çarpanı (20 yıl) alınmıştır. Bu durumda, DAEWOO ekskavatörü bir defa yenilenecektir. 10 0 16,000€/yıl 60,000 20.11.2014 0 60,000 20 MARR % 10 DAEWOO 50,000 VOLVO 20 9,000€/yıl MARR % 10 200,000 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 12 Ortak Analiz Dönemi seçme (Co-terminated assumption) Örnek: Yukarıda verilen soruyu Ortak Analiz Dönemi seçme (Coterminated assumption) yöntemi ile çözümü: 20.11.2014 Her alternatifin analiz döneminin aynı olması gerektiği için, burada ortak analiz dönemi olarak kısa ekonomik ömür (10 yıl) alınmıştır. Bu durumda, VOLVO ekskavatörünün 10. yıldaki kalan değeri (BV10) hesaplanmalıdır. DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 14 Örnek: İki bina projesi arasında tercih yapılacaktır. Hangi yapı projesi seçilmelidir? M projesi 12,000 10 40,000 25 0 2,200 10,000 1,000 20.11.2014 İlk Yatırım Ekonomik ömür Hurda değer Yıllık Gider MARR= %15 , e=%15 N Projesi DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 16 Çözüm (1/4) 20.11.2014 ŞD ile çözüm (Yenileme Varsayımı): Analiz dönemi olarak alternatiflerin faydalı ömürlerinin ortak çarpanı (50 yıl) alınmıştır. Şimdiki Değer Analizi İlk Yatırım 1. yenileme : 12,000(P/F,15,10) 2. yenileme : 12,000(P/F,15,20) 3. yenileme : 12,000(P/F,15,30) 4. yenileme : 12,000(P/F,15,40) Yıllık Harcamalar: 2,200(P/A,15,50) Toplam DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ M projesi 12,000 2,966 733 181 44 14,653 30,577$ SLIDE 17 Çözüm (3/4) 20.11.2014 İKO yöntemi ile 2 yolla çözülebilir. Birinci yol her iki alternatifin nakit akış diyagramlarının şimdiki değerinin farkı alınarak sıfıra eşitlenir. Bilinmeyen i* bulunur. Bu yöntemde yenileme varsayımını kullanmak gerekir. İkinci yol her iki alternatifin nakit akış diyagramlarının yıllık eşdeğer miktarları hesaplanarak birbirine eşitlenerek i* bulunur. Bu yöntemde ekonomik ömürlerin farklı olması dikkate alınmadığından dolayı daha pratik bir yöntemdir. 12000(A/P,i*,10)+2200=40000 (A/P,i*,25)-10000(A/F,i*,25)+1000 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 19 G3: Gelir-Gider Nakit Akışları Bilinen Ekonomik Ömürleri Eşit Alternatifler Örnek: İki yatırım projesi arasında tercih yapılacaktır. Hangi yapı projesi seçilmelidir? Projelere ilişkin veriler A projesi İlk Yatırım B Projesi 10,000 Ekonomik ömür Net Yıllık Gelir 5 13,500 5 3,000 4,000 20.11.2014 KEMKO= % 10 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 21 Çözüm Net ŞD yöntemine göre NŞDA=-10000+3000(P/A, 10, 5)=1,372$ NŞDB=-13500+4000(P/A, 10, 5)=1,663$ B projesi seçilir. İKO yöntemine göre A projesi için -10000+3000(P/A, i*, 5)=0 (P/A, i*, 5)=3.333 i*=15.2% B projesi için -13500+4000(P/A, i*, 5)=0 (P/A, i*, 5)=3.375 i*=14.7% 20.11.2014 B projesi elenir. A projesi seçilir (?) DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 22 20.11.2014 İKO ile (Artımlı Yaklaşım) AB ilk yatırım : [(-10,000)-(-13,500)]=+3500 yıllık gelir : 3,000-4,000=-1,000 3500-1000(P/A,i*,5)=0 i*=13.2% > KEMKO A projesi elenir. B projesi seçilir DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 23 +NŞD B 1500$ 1000$ 500$ 10 %i 13.2 20.11.2014 0 %i* 15.2 14.7 A 15 -NŞD DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 24 G4: Gelir-Gider Nakit Akışları Bilinen Ekonomik Ömürleri Farklı Alternatifler Örnek Projelere ilişkin veriler A projesi İlk Yatırım 3,500 Ekonomik ömür Yıllık Gelir B Projesi 4 5,000 8 1.900 2.500 645 1.383 0 0 Yıllık Gider Hurda değer 20.11.2014 KEMKO= % 10 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 25 Çözüm YEM ile çözüm A projesi Toplam Yıllık Gelir Yıllık Gider B Projesi 1,900 645 1,383 C.R. = (P-S)(A/P,i,N)+Si 3500(A/P, 10, 4)= 1,104 5000(A/P, 10, 8)= *** Toplam yıllık eşdeğer harcamalar *** 937 1,749 151$ 2,320 180$ 20.11.2014 Net YE 2,500 DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 26 İKO yöntemine göre çözüm (NŞD esas alınarak): A alternatifi -3500+1255(P/A, i*, 8)-3500(P/F, i*, 4)=0 sınama-yanılma yolu ile A alternatifi i*=%16.2 bulunur. B alternatifi -5000+1117(P/A, i*, 8)=0 Sınama-yanılma yolu ile B alternatifi i*=%15.1 bulunur. 20.11.2014 Sonuç: A alternatifi önerilir (?) DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 27 +NŞD B 959$ 805$ 0 20.11.2014 10 %i* 12.7 16.2 15.1 A 15 -NŞD DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 29 20.11.2014 Örnek Şirkete alınacak yeni bir EKİPMAN için piyasadan iki ayrı teklif alınmıştır. A firması; piyasa fiyatı 100,000 €; ekonomik ömrü 20 yıl ve yıllık işletme ve bakım masrafları 18,000€ olan bir EKİPMAN teklif etmektedir. EKİPMANın ekonomik ömrü sonundaki hurda değeri 20,000€ dur. B firmasının teklif ettiği EKİPMANın fiyatı 240,000 €, ekonomik ömrü 40 yıl, yıllık isletme ve bakım masrafları 12,000€ ve ekonomik ömür sonundaki hurda değeri 40,000 € dır. B firmasının teklif ettiği tezgahın aynası yaylı olup, bunun için ilave olarak yılda 2,500€’luk bir masraf gerekmektedir. Sermaye maliyeti % 10 olduğu takdirde, hangi firmanın teklifi kabul edilecektir? DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 30 Çözüm, YEM yöntemine göre : Sermaye Geri dönüşü: C.R. =(100,000-20,000)(A/P,10,20)+20,000(0.10) =80,000(0.1175)+2,000 =9,400+2,000 =11,400 €. Yıllık işl.ve Bak.Masrafları =18,000 €. Toplam YEM =29,400 € 20,000€ A firması 20.11.2014 0 MARR % 10 N=20 18,000€/yıl 100,000€ DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 31 Sermaye Geri dönüşü: C.R.=(240,000-40,000)(A/P,10,40)-40,000(0.10) =200,000(0.1023)-4,000 =20,460+4,000 =24,460 € Yıllık işl.ve Bak.Masrafları =14,500 € Toplam YEM =38,960€ 40,000€ B firması 20.11.2014 0 240,000€ MARR % 10 N=40 14,500€/yıl DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 32 Çözüm ŞD yöntemine göre : NŞDA= 100,000 18,000(P/A,10,40) 80,000(P/F,10,20)+ 20,000(P/F,10,40) NŞDB= 240,000 14,500(P/A,10,40)+40,000(P/F,10,40) NŞDA= 287,469.80€ NŞDB= 380,912.95€ 20,000€ 20,000€ A firması 20.11.2014 0 100,000€ N=40 20 18,000€/yıl MARR % 10 100,000€ DR. MUSTAFA KUTANİS SAÜ İNŞ.MÜH. BÖLÜMÜ SLIDE 33 sORu continued on next slide continued on next slide
© Copyright 2024 Paperzz