9/22/2014 Amaçlar EME 3105 2 SISTEM SIMÜLASYONU • Değişkenleri tanımlanması ve ARENA da kullanımı Laboratuvar Ders 3 • Temel girdi/çıktı operasyonlarının ARENA da modellenmesi Örnekler Varlıklar, Özellikler, Değişkenler 3 4 • Değişken (Variable): Sistemin elemanları arasındaki ilişkiler tarafından belirlenen sistem özelliklerinin zamanla değişen miktarlarıdır. Dağıtım Kamyonlarının Özellikleri Loading Yükleme Area Alanı Unloading Boşaltım Area Alanı Examples of Delivery Truck Attributes Varış Zamanı Arrival Time Type Product ÜrünofTipi Amount of Product ÜrünTracking Miktarı Number Load Yük İzleme No Özelliklerinwith Değerleri Attributes values Arrival Time = 10:45 Varış Zamanı=10.45 Type Product = A Ürün of Tipi=A Amount of Product = 6 Ürün Tracking Miktarı=6Number = 0684432 Load Yük İzleme No =0684432 • Varlık (Entity): Sistem içindeki hareketi yada işlemi olayların oluşmasına neden olan sistemde ele aldığımız nesne. • Özellik (Attribute): Bir varlıkla ilişkili değişken yada özellik. Examples of Global Variables Global Değişken Örnekleri Number of Trucks Loading = 0 YüklenenofKamyon Number TrucksSayısı=0 Unloading = 2 BoşaltılanofKamyon Sayısı=0= 2 Number Busy Forklifts Meşgul Forklift Sayısı=2 Number of Busy Operators = 2 Amount of Product A in Storage = 54 Meşgul Operatör Sayısı=2 Amount ofÜrün Product B in Storage = 20 Depodaki A Miktarı=54 Amount of Product C in Storage = 16 Depodaki Ürün B Miktarı=20 Depodaki ürün C Miktarı=16 1 Attributes with values Özelliklerin Arrival Time Değerleri = 10:00 Varış of Zamanı=10.00 Type Product = B Amount of Product = 4 Ürün Tipi=B Load Tracking Number = 0687922 Ürün Miktarı=4 Yük İzleme No =0687922 9/22/2014 Farklı Varlık Tipleri Bir Varlığın Tasarımı • Varlık, ilgili özellikleriyle birlikte ARENA içinde oluşturulan bir nesnedir. Varlığı bir veri satırı yada kaydı olarak düşünebilirsiniz. Örneğin aşağıdaki tabloda her bir satir farklı bir varlığı temsil eder. • Kullanıcı tanımlı bir özellik (Attribute) tanımladığınızda, entity tablosuna 1 sütun eklersiniz. • “IDENT” isimli özellik (Attribute) modeldeki hâlihazırdaki varlıkları tanımlar. IDENT özelliği (Attribute) için iki varlık aynı anda aynı değerleri alamaz. • Örnek: Bir parça, işlem süresi özelliğine ve bir palet taşıma süresi özelliğine sahip olabilir. Tip özelliği varlığın çeşidini gösterebilir (parça = 1, palet = 2). Tüm varlıklar, özelliklerin tanımladığı taşıma ve işlem surelerine sahiptir. • “Entity.SeriNo” özelliği bir varlığa yaratıldığı anda atanan tek bir numaradır, bununla birlikte varlık çoğaltılırsa “Entity.SeriNo özelliği de çoğaltılır. IDENT 1 2 3 4 5 6 Entity.SerialNumber 1001 1002 1003 1001 1004 1005 Size 2 3 1 2 5 4 Weight 33 22 11 33 10 14 • ARENA varlıkların tipini tanımlamak için kullanılan “Entity.Type” isimli ön tanımlı özelliğe (Attribute) sahiptir. Ayrıca kullanıcılar, varlığın tipini gösteren kullanıcı tanımlı bir özellikte ekleyebilir. ProcessingTime 20 55 44 20 14 10 IDENT 1 2 3 Type 1 1 2 Size 2 3 1 Weight 33 22 11 5 ProcessingTime 20 55 ---------6 Tanımlamalar Değişkenler 7 MoveTime --------------23 8 • Attribute varlıkların özelliklerini tanımlarken, Değişkenler (Variable) sistemin özelliklerini tanımlar. • Değişkenler VARIABLE veri modülünde tanımlanır.    Skaler, 1-D, ve 2-D değişkenler tanımlanabilir. Bir başlangıç değeri belirtilebilir. İstatistikler skaler değişkenler üzerinde otomatik olarak tutulabilir. • Arenada modelleme gerçekte programlamadır.  Bir isimlendirme kuralı kullan.  Değişkenlerin önüne “v”, attribute’lerin önüne “my” , ifadelerin önüne “e” harflerini getirin. 2 9/22/2014 Temel Eczane Örneği Genişletilmiş Eczane Örneği 9 10 EXPO(3) Müsteriler EXPO(6) Eczacı Eczaneye gelen müşterilerin eczacı tarafından hazırlanması gereken 1, 2 veya 3 receteye sahip olabildiklerini kabul edelim. Gelen herhangi bir müşterinin 1 reçetesi olması şansı % 50, 2 reçetesi olma şansı % 30 ve 3 reçetesi olma şansı % 20 olarak verilmiştir. Eczacının servis süresi hala üsteldir, ancak ortalaması gelen müşterinin reçete sayısına bağli olarak asağıda verildiği sekilde değişmektedir. Sunucu Reçete Sayısı 1 2 3 Müşterilerin Bekleme Hattı Servis verilen müşteri Temel Modelleme Soruları 11 • Sistem nedir? • Sistemle ilgili hangi bilgiler biliniyor? İlgilendiğimiz sistem yine eczane ve kuyruk sistemidir. Reçete sayısı olasılığı, gelişler arası süre dağılımı, reçete sayısına göre servis süresi dağılımı biliniyor. • Performans ölçümleri için neler gereklidir? Sistemdeki ortalama reçete sayısı ve müşterilerin sistemde harcadığı ortalama süreyi kullanarak sistemin performansını ölçeceğiz. • Varlıklar nelerdir? Her bir varlık için hangi bilgiler kaydedilmelidir? Önceki eczane modelindeki gibi varlıklar, müşterilerdir. Her bir müşterinin reçete sayısının bilinmesi gerekir. • Varlıklarla ilgili kaynaklar nelerdir? Önceki modeldeki gibi reçetenin hazırlanması için bir eczacı gereklidir. 3 Şans % 50 % 30 % 20 Servis Süresi Ortalaması 3 dk 4 dk 5 dk