T.C. GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü SEBZELER ve SÜS BİTKİLERİ Bülent SAYAL Koordinatör 12.02.2014 1 SEBZELER ve SÜS BİTKİLERİ EKİBİ: Yusuf İNAN (SEBZE) Evran DOĞAN (SEBZE) Gül ÖZBEK (SÜS BİTKİLERİ) 2 3 GÖREV TANIMI: (28.06.2012 tarih ve 857 Sayılı TAGEM Organizasyon Olur’u) PROJE (Hazırlama, koordinasyon, denetlemek, değerlendirme ve sonuçlarının yayınlanması) BÜTÇE POLİTİKA İŞBİRLİĞİ (Ulusal ve Uluslar arası) EĞİTİM ve ÇALIŞMA GRUPLARI, TOPLANTILAR… 4 AFA:Sebzeler ve Süs Bitkileri Programlar Öncelik P-01 Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliği P-02 Patlıcangiller P-03 Entegre Mücadele Yönetimi P-04 Kabakgiller P-05 Baklagiller P-06 Organik Sebze Araştırmaları P-07 Kök ve Yumrulu Sebzeler P-08 Kesme Çiçekler, İç ve Dış Mekân Süs Bitkileri P-09 Doğal Süs Bitkileri P-10 Diğer Sebzeler P-11 Mantar Yetiştiriciliği P-12 Sosyo-ekonomik Araştırmalar Yüksek Yüksek Yüksek Orta Orta Orta Orta Orta Orta Düşük Düşük Düşük 5 SEBZELER ve SÜS BİTKİLERİ Mevcut Durum Dünyada yaklaşık 920 milyon ton sebze üretilmektedir. Türkiye, Çin, Hindistan ve ABD’den sonra Dünyada 4. büyük sebze üreticisi konumundadır. 6 Türkiye Sebze Üretiminde; SEBZE ORAN DÜNYA DURUMU KAVUN % 6.4 2. KARPUZ % 4.1 2. HIYAR % 3.1 3. FASULYE % 3.5 3. BİBER % 7.1 3. DOMATES % 6.9 4. ISPANAK % 1.0 4. PATLICAN % 2.0 5. 7 Türkiye’de Bitkisel Üretim Sektörü Türkiye, tarımsal üretim faaliyetini gerçekleştirdiği yaklaşık 23,6 milyon ha tarım arazisinden yem bitkileri dahil yıllık 140 milyon tona ulaşan bitkisel ürün elde etmektedir. Sebze; % 20 28,4 milyon ton Diğer; % 67 Meyve; % 13 17,9 milyon ton 8 Türkiye’de Bitkisel Üretim Miktarı (bin ton) Tarla Bitkileri Meyve Sebze Toplam 2005 75.461 15.983 26.472 117.916 2006 77.176 16.186 25.852 119.214 2007 70.286 15.556 25.661 111.503 2008 74.383 16.782 27.218 118.383 2009 80.368 17.725 26.780 124.874 2010 90.580 17.915 25.997 134.492 2011 93.303 18.426 27.547 139.276 2012 17.810 27.820 2013 17.991 28.400 9 Önemli Türlerde Üretim Miktarı (ton) Domates Hıyar Kavun Karpuz Soğan (kuru) 2001 8 425 000 1 740 000 1 775 000 4 020 000 2 150 000 2002 9 450 000 1 670 000 1 820 000 4 575 000 2 050 000 2005 10 050 000 1 745 000 1 825 000 3 970 000 2 070 000 2009 10 746 000 1 735 000 1 680 000 3 810 000 1 850 000 2010 10 052 000 1 740 000 1 612 000 3 683 000 1 900 000 2011 11 000 000 1 749 000 1 648 000 3 865 000 2 142 000 2012 11 350 000 1 742 000 1 689 000 4 022 000 1 736 000 10 2012 – 2013 (OCAK - KASIM AYI) TÜRKİYE YAŞ MEYVE SEBZE VE NARENCİYE İHRACAT KAYIT RAKAMLARI MİKTAR (Ton) DEĞER ($) MİKTAR (Ton) DEĞER ($) TAZE SEBZE 967.000 580.000.000 1.117.000 620.000.000 TAZE MEYVE 616.000 575.000.000 643.000 650.000.000 NARENCİYE 1.007.000 710.000.000 1.006.000 710.000.000 GENEL TOPLAM 2.590.000 1.865.000.000 2.766.000.000 1.980.000.000 YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATÇILARI BİRLİĞİ DEĞERLENDİRME RAPORU 02.12.2013 11 2013 yılında, Yaş Sebzede en fazla ihracatı yapılan ürün değerde 350 Milyon $, miktarda 430.4 bin ton ile Domates olmuştur. Bunu sırasıyla, Biber, Hıyar-Kornişon izlemiştir. İhracat yapılan ilk 5 ülke; Rusya , Almanya , Ukrayna , Bulgaristan , Irak … YAŞ MEYVE SEBZE İHRACATÇILARI BİRLİĞİ DEĞERLENDİRME RAPORU 02.12.2013 12 Süs Bitkileri Dünyada toplam süs bitkileri üretim alanları yaklaşık 1.512.000 hektardır. Dünya Ticaret hacmi ise 50 milyar dolar civarındadır. Ülkemizde süs bitkileri üretim alanı; 2000 yılında 15.132 dekar, 2005 yılında 39.300 dekar, 2012 yılında 96.000 dekara ulaşmıştır. 13 Süs Bitkileri Üretim Verileri İç Mekan Bitkileri (adet) Dış Mekan Bitkileri (adet) Kesme Çiçek Bitkileri (adet) Çiçek Soğanı Bit.(adet) 2007 21.300.000 131.400.000 507.000.000 21.000.000 2008 29.000.000 89.500.000 1.167.000.000 73.400.000 2009 10.000.0700 58.000.000 2.531.000.000 56.600.000 2010 17.750.000 198.250.000 982.000.000 60.600.000 2011 29.900.000 197.000.000 1.120.000.000 63.000.000 2012 32.500.000 202.000.000 1.077.000.000 65.100.000 2013 36.000.000 348.000.000 1.026.000.000 33.000.000 14 Türkiye Süs Bitkileri ihracatının Dağılımı 2012 yılı itibariyle yaklaşık 76 milyon $’lık ihracat, 68 milyon $’lık ithalat söz konusudur. 2000 – 13 Milyon USD 2005 – 36.2 Milyon USD 2010 – 56.2 Milyon USD 15 Sektör için gelecek döneme ait en önemli gelişmelerden birisi Botanik EXPO’nun 20.’sinin 2016 yılında Antalya’da düzenlenecek olmasıdır. 6358 sayılı EXPO 2016 Antalya Kanunu, 10.11.2012 tarihli ve 28463 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. 100 ülke ve 30 büyük kuruluşu ile 8 milyon turistin katılımının beklendiği bu organizasyon, sektörün gelişimi ve tanıtımı açısından önemli bir fırsat olacaktır. 16 Expo 2016 Antalya'nın Sembol Çiçeği Şakayık Expo 2016 için Araştırma Kuruluşlarımızca değişik türlerde üretim planlaması… “Botanik Expo-2016” için geofit üretimine Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde başlanmıştır. 50.000 Adet 17 Örtü Altı Üretimi Yaklaşık 50 yılı aşkın bir geçmişi olan Türkiye seracılığı çok hızlı bir gelişme ile gerek üretim, gerekse ihracat açısından önemli bir sektör haline dönüşmüştür. 618 Bin Da 422 Bin Da 600 Bin Da 467 Bin Da 2000 2005 % 13 2011 % 15 PLASTİK 2012 A.TÜNEL % 27 % 45 Y.TÜNEL CAM 18 Türkiye Örtüaltı Sebze Üretimi Milyon Ton 5,9 2,4 1995 2000 3,7 SEBZE 2012 yılında MEYVE 2012 3.1 milyon ton domates, 1.2 milyon hıyar, 661 bin ton karpuz 162 bin ton Muz (27000 Da), 152 bin ton Çilek (41000 Da), 610 ton Kayısı (310 Da), 348 ton Üzüm (150 Da) üretilmiştir… 19 TOHUMCULUK Türkiye Tohum Üretimi YILLAR SEBZE TOHUMU (Ton) TOPLAM TOHUM ÜRETİMİ 2002 1.249 145.227 2003 992 184.247 2004 1.412 349.332 2005 1.942 332.190 2006 2.283 370.748 2007 2.731 325.013 2008 2.087 290.148 2009 2.758 385.061 2010 2.500 497.964 2011 2.213 637.330 2012 2.115 646.904 (Ton) TOHUMCULUK Ticarete Konu Olan Toplam Tohumluk Değeri Dünya 45 Milyar USD Türkiye 750 Milyon USD Türkiye’nin Payı %1,7 21 Kaynak: ISF, http://www.worldseed.org/cms/medias/file/ResourceCenter/SeedStatistics/Domestic_Market_Value_2012.pdf Türkiye’nin İthal Ettiği Tohumluk Miktarı T O P L A 2002 2005 20.143 26.801 Miktar (Ton) 2010 2011 42.933 41.103 2012 2002 Parasal Değer (000$) 2005 2010 2011 33.164 55.292 89.597 2012 2002 Parasal Değer (000$) 2005 2010 2011 2012 37.439 17.320 26.981 120.796 176.121 178.121 2012 197.649 M Türkiye’nin İhraç Ettiği Tohumluk Miktarı T O P L A 2002 2005 8.112 13.814 Miktar (Ton) 2010 2011 29.586 30.554 97.789 108.948 M 22 PROJELER SÜS BİTKİLERİ DEVAM: 5 SONUÇ: 1 YENİ: 1 SEBZELER DEVAM: 36 SONUÇ: 7 YENİ: 9 2014 TOPLAM: 59 PROJE TÜBİTAK 2 PROJE F1 Hibrit Projesi - Türkiye Geofitleri Projesi Kışlık Sebzelerde Çeşit Geliştirme Çalışmaları (güdümlü) ÇEŞİT GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI: F1 Hibrit Projesi kapsamında; , domates, biber, kavun ve Hıyarda ilk çeşitler geliştirilmiş, Enstitülerimizdeki gen havuzu büyüklüğü 10 kat artırılarak 8 sebze türüne ait 15.000 den fazla örnek, 5 araştırma enstitüsünde muhafaza altına alınmıştır. Yerli Hibrit sebze tohumu kullanım oranı % 10 %50’ ler düzeyine çıkarılmıştır. 15 Teorik ve Uygulamalı Islah Kursu (yaklaşık 250 kişiye) 5 Ulusal ve Uluslar arası Seminer 7 Yurtdışı Eğitim 10 Yüksek Lisans ve Doktora 35 Ulusal ve Uluslar arası Yayın… 24 Hat ve Hibrit Tanıtım Günleri Kamuda İlk… Kamuda İlk… (2008-2013) Biberde 6, Domateste 3, Lahanada 3, Patlıcanda 1, Soğanda 2, Sarımsakta 1 çeşit tescil edilmiştir. 25 Geliştirilen Çeşitler (Şakayık) ( Alev Topu-Eful-Tombak) 26 ENSTİTÜLERİMİZ TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN VE TESCİL ETTİRİLEN SEBZE TÜR ve ÇEŞİTLERİ (Son 5 Yıl) Tür Adı Çeşit Adı BİBER İnan 3363 Tescil Tarihi 2008 SARIMSAK Germiyan 2009 BİBER Kemaliye 24 2010 BİBER Eğin 24 2010 BİBER Seyrek 2010 BİBER Batem-Alpçelik 2010 BİBER Batem- Çoşkun 2010 BEYAZ LAHANA Kuzey Yıldızı 2010 BEYAZ LAHANA Kartopu 2010 DOMATES MS 1453 2010 Çeşit Sahibi Kuruluş Alata Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu/ MERSİN Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü / ESKİŞEHİR Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu / ERZİNCAN Bahçe Kültürleri Araştırma İstasyonu / ERZİNCAN EGE Tarımsal Araştırma Enstitüsü / İZMİR Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü / ANTALYA Batı Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü / ANTALYA Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü / SAMSUN Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü / SAMSUN Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü / İZMİR 27 ENSTİTÜLERİMİZ TARAFINDAN GELİŞTİRİLEN VE TESCİL ETTİRİLEN SEBZE TÜR ve ÇEŞİTLERİ (Son 5 Yıl) Tür Adı Çeşit Adı PATLICAN BATEM Filizi Tescil Çeşit Sahibi Kuruluş Tarihi 2011 Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü / İZMİR SOĞAN Tuncay 2011 Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü / ESKİŞEHİR SOĞAN Beşirli 77 2011 Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü / YALOVA BEYAZ LAHANA Dürme 2011 Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü / SAMSUN DOMATES Ege pembesi 50 2013 Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü / İZMİR DOMATES MSC50 2013 Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü / İZMİR 28 Türkiye Geofitleri Bahçesi Türkiye Geofit Bahçesi ılıman iklim kuşağında barındırdığı endemik türler ve toplam tür sayısı bakımından Dünya’da 1. sırada yer alacaktır. Bugüne Kadar Yapılanlar 2003 yılında Türkiye florasından bitki toplanmaya başlanmış, TÜBİTAK katkıları ile bütün bölgeler taranarak 350 Bin km. yol kat edilmiştir. Bugüne kadar, 5.800 populasyondan 1.000 geofit türünde yaklaşık 100 Bin bitki toplanmış ve Yalova’da oluşturulan koleksiyon bahçesinde muhafaza altına alınmıştır. 29 Türkiye Geofitleri Koleksiyon Bahçesi 30 350.000 KM YOL KATEDİLEREK DOĞAL ZENGİNLİKLERİMİZ KORUMA ALTINA ALINDI TÜRKİYE FLORASININ TAMAMI TARANARAK TOPLANAN 1.000 GEOFİT TÜRÜ ATATÜRK BAHÇE KÜLTÜRLERİ MERKEZ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜNDE TOPLANDI TÜRKİYE GEOFİT BAHÇESİ Toplanan geofitlerin aktif dönemlerinde sergileneceği 500 m² Geofit Sergileme Alanı Alpin bitkilerin adaptasyonunun ve ex-sitü muhafazasının sağlanacağı 500 m² Alpin Sera 1200 m² çoğaltma-yetiştirme seraları ve 500 m² idari bina olmak üzere 2700 m² Kapalı Alan Açık Geofit Bahçesi ve diğer alanlar 17300 m² olmak üzere Toplam 20000 m² alana sahip 20 Ocak 2014 tarihinde Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitümüzde Sayın Bakanımızın katılımları ile TEMEL ATMA Töreni 31 Yapılmıştır. 2014 Haziran Açılış Planlanmaktadır… 32 Bitkisel üretim sektörünün 2023 hedefleri; Yaş meyve ihracatını 9,8 milyar $’a, Meyve ve sebze mamulleri ihracatını 4 milyar $’a, Süs bitkileri ihracatını 0,5 milyar $’a çıkararak, Bitkisel üretim sektörünü toplamda 37,5 milyar $’a ihracata ulaştırmak … 33 TEŞEKKÜRLER… www.tagem.gov.tr [email protected] 34
© Copyright 2024 Paperzz
