Makale Dosyası İçin Tıklayınız…

Nisan 2013, Yıl 13, Sayı 151
Kamu Görevlilerinin Daha Yüksek
Ücret Elde Etme İmkanı
Erkan KARAARSLAN *
1. GİRİŞ
Uzun yıllardır pek çok kamu görevlisi bir takım ücret, zam, tazminat, aylık vb adlarla gelir elde etmediğine
yönelik tarafıma sorular sormuşlardır. Bu sorular kamu
görevlilerinin yasalarla kendisine tanınan imkanları tam
olarak bilmediği ve bunun sonucunda eksik gelir elde
ettiği sonucuna ulaştırmıştır beni. Bu çalışmada, hak
edildiği halde alınmama uygulamalarına sık rastladığımız
27 uygulama anlatılarak kamu görevlilerinin hak ettiği
gelirleri elde etmesine yönelik küçük bir katkı sunmaya
çalışacağız. 1
tirilmiştir. Bu imkan Bilgi İşlem Müdürleri için 1300 puan,
çözümleyici ve programlayıcı için 1.100 puan, bilgisayar
işletmenleri ve veri hazırlama kontrol işletmenleri için 750
puan temininde güçlük zammı ve tüm bu unvanlarda
bulunanlar için 500 puan iş riski zammı normalde aldıkları
yan ödeme puanlarına ayrıca ödenebilecektir.
Ancak, Bilgi İşlem Müdürlerine söz konusu zamların ödenebilmesi için, usulüne göre oluşturulmuş Bilgi
İşlem Merkezlerinin kurulmuş olması şartı aranacaktır.
Bilgi İşlem Merkezi niteliği taşımayan diğer müdürlüklerde, bilgisayar kullanılsa dahi, söz konusu zamlar ödenmeyecektir.
Kamu Hukuku ve Kamu Hukuku içinde özellikle
mali hükümler o kadar çok dağınıklaşmıştır ki bu makalede yüzlerce yanlış uygulama sıralanabilirdi. Bu yanlış
uygulamalardan sadece bazı örneklemeler yapılmıştır.
Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmenlerine iş güçlüğü ve temininde güçlük zammı ile ek temininde güçlük
zammı, 3/c sırasından ise iş riski zammı verilmesi öngörülmüştür. Bu zamların ödenebilmesi için söz konusu
personelin, kadrolarının gerektirdiği işlerde (bilgisayar,
kelime işlem makinası, daktilo gibi araçları kullanarak veri
hazırlama ve yazım işlerinde) fiilen çalışmaları gerekmektedir. Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni kadrosunda
bulunmakla birlikte Memur, Sekreter gibi farklı işlerde
görev yapan personele ise söz konusu sıralardan ödeme
yapılmayacaktır.
İdareler Kamu Hukukunun gereklerini yapabilmek
ve bu tür hatalara yer vermemek ve hak kayıplarına
sebebiyet vermemek için etkili bir iç kontrol sistemi
kurmak zorundadır.
2. HAK
UYGULAMALAR
KAYBINA
NEDEN
OLAN
2.1. Yan Ödeme Mevzuatının Eksik Uygulamasından Kaynaklı Hak Kayıpları
2.1.1. Bilgi İşlem Müdürü, Çözümleyici,
Programcı ve Veri Hazırlama Kontrol İşletmenlerine
Daha Yüksek Yan Ödeme Puanı Verilme İmkanı
Örnek olarak normal yan ödeme puanları toplamı
(iş güçlüğü zammı 750 ve temininde güçlük zammı 650
puan) 1.400 puan olan programcıya bu tazminatlar
uygulandığında 1.600 puan daha ek yan ödeme puanı
verilebilecektir.
17/4/2006 tarihli ve 2006/10344 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “Devlet Memurlarına
Ödenecek Zam ve Tazminatlara İlişkin Karar (Yan
Ödeme Kararnamesi) uyarınca "Bilgi İşlem" ile ilgili
işlerde çalışanlara ilave bir yan ödeme zammı imkanı ge-
Bu durumda aylık ödenecek tutar;
Ek Yan Ödeme Puanı (1.600) X Yan Ödeme Katsayısı (0,0234128)= 37,46 TL
Teorik olarak geriye doğru 5 yıl ödeme yapılabileceği varsayıldığında= 2.247,63
* [email protected]
17
‰
2.1.2. Uzman, Uzman Yardımcısı, Şef,
Kadrolarına Atananlara Daha Yüksek Ek Ödeme
Puanı Verilme İmkanı
sı kariyerlerine sahip olup, 1, 2, 3 ve 4 üncü derecelerden
aylık alanlara ek tazminat ödenebilir. Bu ödeme, kurumlarınca belirlenen ve ödeneği bulunan faaliyet halindeki
büyük yatırım projelerinde fiilen çalışanlara ilgili Bakan,
Rektör, Vali ve Belediye Başkanından adlarına onay
alınmak şartıyla yapılabilecektir. Bu ödemeden yararlanacakların toplam sayısı, kurumun söz konusu kariyerlere
sahip teknik ve idari kadrolarda fiilen görev yapan toplam
personel sayısının % 10'unu geçmeyecektir. Fiilen görev
yapan personel sayısı 1/1/2004 tarihi itibarıyla tespit
edilecek ve vize cetvellerinde ödeme yapılacak unvanlar
ve sayıları gösterilecektir. Yıl içinde söz konusu personel
sayısındaki artış ve eksilişler dikkate alınmayacak, diğer
bir deyişle yıl içinde ödeme yapılacak personel sayısı vize
edilen sayıyı geçmeyecektir.
Çözümleyici, programlayıcı, bilgisayar işletmeni ve
veri hazırlama kontrol işletmeni kadrolarından uzman,
uzman yardımcısı ve şef kadrolarına atananlara çözümleyici, programlayıcı, bilgisayar işletmeni ve veri hazırlama
kontrol işletmeni işlemlerini yapmaya devam edenlere
çözümleyici ve programcılıktan atananlara 1.600 puan
bilgisayar işletmeni ve veri hazırlama kontrol işletmeni
kadrolarından atananlara 1.250 puan ek yan ödeme
puanı verilebilecektir.
2.1.3. Belediye Başkan Yardımcılarına Daha
Yüksek Özel Hizmet Tazminatı Ödenmesi Gerekliliği
Yan Ödeme Kararnamesine göre Nüfusu en son
yapılan resmi nüfus sayımına göre 250.000 ve daha fazla
olan il ve büyükşehirlerin merkez ilçelerinin belediye
başkan yardımcılarına 135, 175 değil % 200 oranı üzerinden özel hizmet tazminatı verilmesi gerekmektedir.
Gerek Kanunda, gerekse Bakanlar Kurulu Kararında herhangi bir ölçü öngörülmediğinden, hangi projelerin "büyük yatırım projesi" sayılacağı kurumlarca belirlenecektir. Bu tazminat, mehil müddeti, her türlü izin, geçici
görev, görevden uzaklaştırma, tutuklanma, gözaltına
alınma, hizmet içi eğitim, kurs ve seminer gibi nedenlerle
hizmete ara verenlere, ara verdikleri günler için ödenmeyecektir. Ancak, büyük yatırım projelerinde görev alan
personelin bu projelerle ilgili olarak geçici görevlendirilmeleri ve görevlendirme onaylarında bu projeler kapsamında
görevlendirildiklerinin belirtilmesi halinde, ilgili personelin
büyük yatırım projelerinde fiilen çalışmamaları ve dolayısıyla büyük yatırım projelerine ilişkin hizmete ara vermeleri söz konusu olmayacağından, bu şekilde yürütülecek
geçici görevler süresince de anılan ek özel hizmet tazminatının ödenmesine devam edilecektir.
Yan ödeme kararnamesinde yer alan resmi nüfus
sayımları Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sayımı ile birlikte
kaldırıldığı için herhangi bir yıl 250.000 nüfusu geçen il ve
merkez ilçe belediye başkan yardımcılarına % 200 oranı
üzerinden ödeme yapılması gerekmektedir.
Son beş yıl içinde ciddi bir artışla Nüfusu 250.000’i
aşan belediyelerin bir listesi aşağıda yer almaktadır.
Balıkesir, Nilüfer, Bağlar, Kayapınar, Tepebaşı,
Akdeniz, Toroslar, Bayrampaşa, Sancaktepe, Sarıyer,
Sultanbeyli, Şişli, Zeytinburnu, Bayraklı, Gebze, Karatay
atanmış belediye başkan yardımcılarına % 200 üzerinden
özel hizmet tazminatı ödenmelidir. Bu belediyede % 175
üzerinden özel hizmet tazminatı alan bir başkan yardımcısına eksik alınan her ay için % 25 özel hizmet tazminatı
ilave olarak ödenmelidir. Bunun miktarı da aşağıdaki gibi
hesaplanabilir;
Bu ödemenin oranı, söz konusu kariyerleri haiz
olanlardan; Bölge Müdürü (belediyeler hariç), Daire
Başkanı ve daha üst idari görevlerde bulunanlar için %
30'u, diğerleri için % 20'yi geçmemek üzere kurumlarınca
tespit edilecektir.
Bu madde uyarınca belediyede görevli bir mühendis ya da mimara belediye başkanından onay alarak
yüzde 20 oranında (140,29 TL) ek tazminat ödenebilecektir.
Eksik Ödenen Özel Hizmet Tazminatı Oranı (%
25) X En Yüksek Devlet Memurunun Aylığı (9.500) X
Memur Aylık Katsayısı (0,073837) = 175,36 TL.
Bu eksik ödemenin 2012 başından bu yana yapıldığı varsayıldığında 16 ay geriye dönük bu ödeme
yapılacaktır.
2.1.5. Teknik Hizmetler Bölümünde Çalışanlara
İlave Ödeme Yapılma İmkanı
Yan ödeme kararnamesinde, Teknik Hizmetler Bölümünün 6 ncı sırasında, üç aylık çalışma sürelerinin en
az dörtte birini; büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis
(sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları
dışında olmak şartıyla arazi, şantiye, inşaat, baraj, park.
bahçe, maden ve yol gibi açık çalışma mahallerinde
geçirilmesini gerektirecek şekilde çalışanlara (belirtilen
mahallerde yapılan kontrollük hizmetleri dahil), % 6, % 10
Söz konusu düzenlemeler 6360 sayılı Kanun sonrasında merkez ilçe haline gelecek 333 belediyeyi de
yakından ilgilendirecektir.
2.1.4. Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarına
İlave Ödeme Yapılması
Yan ödeme kararnamesine uyarınca, Yüksek Mühendis, Yüksek Mimar, Mühendis, Mimar ve Şehir Plancı18
Nisan 2013, Yıl 13, Sayı 151
ve % 15 oranlarında ek özel hizmet tazminatı ödeneceği;
bu ilave tazminatın kimlere ödeneceğinin ise iş programları ve çalışma mahallerinin özellikleri dikkate alınarak,
üçer aylık dönemler halinde, ilgili birim amirlerince belirleneceği hükme bağlanmıştır.
görevle atananlara ayrıca 1250 puana kadar daha
temininde güçlük zammı bölümlerindeki puanlarına
ilaveten ödenebilir. Ancak, kurumların sosyal işler, idari
ve mali işler, personel, özlük, dış ilişkiler, donatım, bilgi
işlem, levazım ve benzeri destek ve yardımcı hizmet
birimlerinde çalışanlara bu puanlar verilmez.
Buna göre, kadroları Teknik Hizmetler Bölümünün
1 ila 4 üncü sırasında sayılanlara, söz konusu ek özel
hizmet tazminatının ödenebilmesi için;
Ayrıca, Uzman Veteriner Hekim ve Veteriner
Hekimler, Veteriner Sağlık Teknikerlerine ve Veteriner
Sağlık Teknisyenlerine (1500) puan iş riski zammı ilave
olarak verilir.
a) Bu personelin üçer aylık çalışma süresinin en
az dörtte birini büro, atölye, ısı santralı, laboratuvar, tesis
(sosyal tesisler dahil), işletme, fabrika ve hizmet binaları
gibi "kapalı mahaller" dışında arazi, park, bahçe, şantiye,
inşaat, maden, yol, tünel, demiryolu, büyük içme suyu.
köprü, kıyı yapıları, baraj v.b. "açık mahaller"de geçirmelerini gerektirecek şekilde görevlendirilmiş ve bu mahallerde fiilen çalışmış olmaları,
2.2. Vekalet Mevzuatının Eksik Uygulamasından Kaynaklı Hak Kayıpları
2.2.1. Dolu Kadroya Vekalet Edenlere Vekalet
Ücreti Ödenmesi
Dolu kadro, asil memurun kanuni izin, geçici görev, disiplin cezası uygulaması veya görevden uzaklaştırma gibi nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması
ile oluşmaktadır. Özellikle belediyelerde sıklıkla müdür
kadroları doluyken yerlerine başka bir memurun vekalet
ettirildiği görülmektedir. Dolu kadroya vekalet eden
memura vekaletin 3 ayı aşan kısımları için, memurun
asilde aranan şartları taşıması kaydıyla, vekalet edilen
kadro derecesinin 1/3’ü oranında vekalet ücreti ödenmelidir.
b) Söz konusu görevlendirmelere ilişkin olarak ilgili
birim amirlerince belirlenen görev ve isimleri ihtiva eden
listelerin ibrazı, yeterli olacaktır. Bu ödeme Kararın 15 inci
maddesi uyarınca görevin fiilen yerine getirilmesinden
sonra üçer aylık dönem sonlarında yapılacaktır.
Söz konusu listeler programlanmış ve önceden bilinebilen işler dikkate alınarak hazırlanacak, muhtemel
işler söz konusu listelerde yer almayacaktır.
Bu ek özel hizmet tazminatının ödenmesinde ilgililerin kadroları esas alınacaktır. Ayrıca, söz konusu ek
oranlar vize cetvellerinde gösterilmeyecektir.
Bu durumda vekalet ücreti tutarının hesabı aşağıda yer aldığı gibidir.
(Vekalet Edilen Derece Göstergesi (1.320) + Vekalet Edilen Kadro Ek Göstergesi (2.200)) X Aylık Katsayısı X 1/3 = 86,64 TL.
İlgili birim amirlerince hazırlanan listelerde yer almamakla birlikte, üçer aylık çalışma süresinin en az dörtte
birini, yukarıda belirtilen çalışma mahallerinde (açık
mahallerde) geçirdiğini tevsik edenlere, birim amirlerinin
onayı ile söz konusu ödeme yapılabilecektir.
5 yıldır bu görevi yapan bir memur ise geriye doğru son beş yıl bu ödemeden yararlanabilecektir.
2.2.2. Boş Kadroya Vekalet Edenlere Zam ve
Tazminat Farklarının Ödenmesi
Birim amirleri, iş programlarını ve personelin bir
önceki üç aylık dönemlerindeki büro içi ve büro dışı
çalışmalarını dikkate alarak her üç ayda bir ek özel
hizmet tazminatı ödemesi yapılacak personel listelerini
yeniden gözden geçireceklerdir. Birim amirlerince düzenlenecek listelerde personelin unvanı, adı-soyadı ve
görevlendirildiği işler ayrıntılı olarak yer alacaktır.
Bir göreve atanmak için sınava girilmesi gereken
kadrolarda sınava giriş için gerekli olan koşullar dahil
asilde aranan şartları taşıyanlar kendi zam ve tazminatları
toplamı ile vekalet edilen kadronun zam ve tazminatlarını
kıyaslayarak fazla ve farklı olanları zam ve tazminat farkı
olarak alırlar. Bunun dışında ayrıca bir vekalet ücreti
ödenmez.
Üç aylık görevlendirme listeleri hazırlanırken önceki dönemler ve önceki yıllardaki iş programları ve
personelin çalışma mahalleri gözönünde bulundurulacaktır.
Asilde aranan şartları taşımayan bir kişinin vekil
olarak atanamayacağı ve kendisine vekalet aylığı ödenemeyeceği açık olmakla birlikte, anayasanın angaryayı
yasaklayan hükmü uyarınca, memurun fiilen yürüttüğü
vekalet görevinden dolayı vekalet aylığına eşdeğer
tutarda bir meblağın tazminat olarak ödenmesi gerektiği
yönünde de pek çok karar bulunmaktadır.
2.1.6. Veterinerlere İlave Ödenebilecek Zam ve
Tazminatlar
Veteriner hekimlere 1400 puana kadar temininde
güçlük zammı, Müdür ve Müdür Yardımcısı olarak sürekli
19
‰
2.2.3. Görevde Yükselme Mevzuatında
Sayılmayan Unvanlarda Olup Üst Dereceye Vekalet
Edenlere Vekaletten Kaynaklı Ödemelerin Yapılması
Bu durumda vekalet ücreti tutarının hesabı aşağıda yer aldığı gibidir.
(Vekalet Edilen Derece Göstergesi (1.320) + Vekalet Edilen Kadro Ek Göstergesi (2.200)) X Aylık Katsayısı X 1/3 = 86,64 TL.
Mahalli İdare Personelinin Görevde Yükselme ve
Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte, sayılmayan unvanlarda (sosyal çalışmacı, istatistikçi, sosyolog
vb) çalışıp müdürlük kadrolarına vekalet ettirilenlere diğer
koşulları taşıdığı halde son 3 yıl şef olmadıkları gerekçesiyle vekalet edilen kadro ile kendi kadroları arasındaki
zam ve tazminat farklarını alamayacaklarının söylenmesi
mümkün değildir. Bu kabul söz konusu unvanlardaki
kamu görevlilerini şefin altında yani memur olarak kabul
etmektir ki bu mümkün değildir. Bu durumda olan kamu
görevlileri şef düzeyinde kabul edilerek vekaletten kaynaklı ödemeler kendilerine geçmişi de kapsar şekilde
yapılmalıdır.
5 yıldır bu görevi yapan bir memur ise geriye doğru son beş yıl bu ödemeden yararlanabilecektir.
2.2.6. Teknik Müdürlüklere Vekalet Edenlere
Vekalet Ücreti Ödenmesi İmkanı
Mahalli İdare Personelinin Görevde Yükselme ve
Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelikte teknik
öğrenim gerektiren müdürlüklerden bahsedilmiştir. Ancak
söz konusu Yönetmelikte teknik öğrenim gerektiren
müdürlükler tek tek sayılmamış, ayrıca teknik öğrenimden
ne kastedildiği de belirlenmemiştir.
2.2.4. Vekalet Eden Memurlara Görevden
Geçici Ayrılmaları Sırasında Vekalet Eden Diğer
Memurların Ücretleri
Bu nedenle mevzuatların uygulanmasında belirsiz
koşullarda kişi yararı esas alınır. Kaldı ki harcama yetkilisi
olarak bu konuda karar vermek de ilgili müdürün ihtiyarındadır.
Bir kadroya vekalet eden memurun vekalet görevine geçici olarak ara verdiği durumlarda (izin, seminer,
rapor gibi) yerine vekalet eden memura vekalet aylığı
ödenmez.
Bu cihetle teknik müdürlük olarak bilinen müdürlüğe atanan kişi eğer asilde aranan şartları taşıyorsa (yani
yüksek öğrenim mezunuysa, 10 yıllık memursa ve eğer
en az 3 yıldır şef vb kadrolarda ise) müdürlük vekalet
ödemelerinden yararlanır. Bu ödemelerden geçmişe
dönükte yararlanılabilir.
Bu vekile vekalet eden memur dolu kadroya vekalet ediyorsa kendisine zam ve tazminat farkı ödenmez,
ancak boş kadroya vekalet ediyorsa ve asilde aranan
şartları taşıyorsa kendisine zam ve tazminat farkı ödenecektir.
2.3. Bütçe Mevzuatının Eksik Uygulamasından
Kaynaklı Hak Kayıpları
2.2.5. Muhasebe Yetkililiğine Vekalet Edenlere
Yapılacak İlave Ödeme
2.3.1. Fazla Çalışma Ücreti Ödenmesi İmkanı
Bütçe Kanununa ekli K cetveli uyarınca, 657 sayılı
Kanunun 178 inci maddesi uyarınca fazla çalışma karşılığında saat başına yapılacak ödeme 1,45 Türk Lirasıdır.
657 sayılı Kanunun 86. maddesinin son fıkrasında,
“Bu Kanuna tabi kurumlarda, mali, nakdi ve ayni sorumluluğu bulunan saymanlık kadrolarının boşalması halinde
bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet
aylığı verilmek suretiyle memurlar arasından atama
yapılabilir.” Denilmektedir. Dolayısıyla boş saymanlık
kadrosuna kurum içi veya kurum dışından atananlara
atama yapıldığı tarihten itibaren 1/3 vekalet aylığı verilecektir.
Her bir makam için aylık toplam 450 saati geçmemek üzere Kurul Başkanı (Bakanlıklar), Genel Müdür ve
daha üst birim yöneticileri, Strateji Geliştirme Başkanı,
Vali, General ve Amiral rütbesini haiz olmak kaydıyla
Genelkurmay Başkanlığı, Milli Savunma Bakanlığı, kuvvet
komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil
Güvenlik Komutanlığındaki Daire Başkanı ve daha üst
birimlerin yöneticileri, Rektör, Büyükşehir ve İl Belediye
Başkanları ile birlikte çalışan personele ayda 90 saati
geçmemek üzere makam onayına istinaden saat başına
yapılacak ödeme 1,53 Türk Lirasıdır.
5018 sayılı Kanunla saymanlık yerine muhasebe
yetkililiği getirilmiştir. Muhasebe yetkililiği de bir kadro
olmaktan çıkartılmıştır. Dolayısıyla muhasebe yetkililiğine
bir vekalet söz konusu değildir. 5018 sayılı Kanunla
saymana yapılan atıflar muhasebe yetkilisine yapılmış
sayılmaktadır. Bu nedenle Kanuna özünden bakıldığında
muhasebe yetkililiğini görevini yürüttüğü kadrolara vekalet
edenlere vekalet görevinin başladığı gönden başlamak
üzere vekalet edilen kadro derecesinin 1/3’ü oranında
vekalet ücreti ödenmelidir.
5253 sayılı Dernekler Kanunu uyarınca kurulan
derneklerin denetimi amacıyla mülki idare amirlerince
görevlendirilen 657 sayılı Kanuna tabi personelden fazla
çalışma karşılığında kendilerine izin verilme imkânı
20
Nisan 2013, Yıl 13, Sayı 151
bulunmayanlara, İçişleri Bakanlığının talebi üzerine yıllık
olarak Maliye Bakanlığınca tespit edilecek olan azami
fazla çalışma saatleri içinde kalınmak şartıyla ve her bir
personel için ayda 90 saati aşmamak üzere saat başına
yapılacak ödeme 1,45 Türk Lirasıdır.
b) Bir yılda toplamı 30 günü geçmeyen hastalık izni sürelerinde,
c) İtfaiye hizmetlerinde çalışan personel için görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı hastalanma
hallerinde tedavi süresince,
Yapılan denetim ve inceleme sonucunda, fiilen
fazla çalışma yapmayanlara yukarıda yer alan hükümlere
göre ödeme yapıldığının tespit edilmesi halinde, ilgililer
hakkında gerekli kanuni takibat yapılmakla birlikte,
ödenen fazla çalışma ücreti bir katı fazlası ile birlikte geri
alınır. Bu tutarın, cezaya ilişkin bölümünün yarısı ödeme
yapılan personelden, diğer yarısı ise mesai çizelgesini
onaylayandan tahsil edilir.
ç) Yurt içinde yapılacak hizmet içi eğitime katılma
ve geçici görevli olarak bulunma durumlarında,
ödenmeye devam olunur. Diğer hallerde ise, fiilen
çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenir.
Burada dikkat edilecek husus söz konusu fazla
mesai fiilen zabıta ve itfaiye memuru olarak çalışan
kişilere ödenebilecektir. Bu nedenle kadrosu itfaiye ya da
zabıta olan ancak başka görevleri yürüten kamu görevlilerine bu fazla mesai ödenemez.
2.3.2. Zabıta ve İtfaiye Fazla Mesaisi
Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu
tüzel kişiliğini haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç),
görevlerinin niteliği gereği 657 sayılı Kanunda belirtilen
çalışma süre ve saatlerine bağlı olmaksızın zabıta ve
itfaiye hizmetlerinde fiilen çalışan personele (destek
hizmeti yürüten personel hariç), belediye meclisi kararı ile
tespit edilen tutar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen
ödenir. Ancak, bunlara ödenecek aylık fazla çalışma
ücreti en son yapılan resmi nüfus sayımına göre belediye
nüfusu;
2.3.3. Jüri Üyeliği Ödenmesi
Genel yönetim kapsamında bulunan kamu idareleri ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar ve özel
kanunlarla kurulmuş fonlar tarafından yapılacak her türlü
etüt, plan, proje, güzel sanatlara ve benzeri işlere ilişkin
yarışmalarda jüri üyesi veya raportör olarak görevlendirilen 657 sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum
ve kuruluşlarda çalışan personele, her bir asli jüri üyeliği
veya raportörlüğü için 1.260 Türk Lirasını geçmemek
üzere Maliye Bakanlığının görüşü alınarak kurumlarınca
belirlenecek tutarda ücret ödenir. Bu personelden,
- 10.000’e kadar olanlar için 195 Türk Lirasını,
- 10.001’den 50.000’e kadar olanlar için 209 Türk
Lirasını,
- Danışman jüri üyeliği görevi yapanlara aynı koşullarla, yukarıda belirtildiği şekilde tespit edilen tutarın
1/2’si,
- 50.001’den 100.000’e kadar olanlar için 232 Türk
Lirasını,
- 100.001’den 250.000’e kadar olanlar için 261
Türk Lirasını,
- Yedek jüri üyelerine ön ve soru-cevap toplantılarına katılmaları halinde yedeği oldukları danışman jüri
veya asli jüri üyelerine ödenen tutarın 1/4’ü,
- 250.001’den 1.000.000’e kadar olanlar için 311
Türk Lirasını,
- Asli jüri üyesinin zorunlu bir nedenle çalışmalara
devam edememesi halinde kendisine yedek jüri üyesi
ücreti, asli jüri üyesinin yerini alacak yedek jüri üyesine de
asli jüri üyesi ücreti,
- 1.000.001’den fazla olanlar için 361 Türk Lirasını,
- Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehir belediyeleri
dışındaki diğer büyükşehirlerin belediye sınırları içerisindekiler için 361 Türk Lirasını,
- Raportör yardımcılarına raportörlere ödenen
tutarın 1/5’i,
- Ankara, İstanbul ve İzmir büyükşehirler belediye
sınırları içerisindekiler için 480 Türk Lirasını,
ödenir. Anılan jürilerde üye veya raportör olarak
görev yapan ve yukarıda belirtilen kapsama girmeyen 657
sayılı Kanunun 87 nci maddesinde sayılan kurum ve
kuruluşlarda çalışan personel dışındaki kişilere ise, 4734
sayılı Kamu İhale Kanununun 23 ve 53 üncü maddeleri
uyarınca yayımlanmış olan Mimarlık, Peyzaj Mimarlığı,
Mühendislik, Kentsel Tasarım Projeleri, Şehir ve Bölge
Planlama ve Güzel Sanat Eserleri Yarışmaları
Yönetmeliği hükümlerine göre ücret ödenir. Ancak
verilecek tutar, bu maddenin birinci cümlesinde belirtilen
tutarın iki katından fazla olamaz.
geçemez.
Aylık maktu fazla çalışma ücreti alanlara, her ne
ad altında olursa olsun ayrıca fazla çalışmaya yönelik
olarak başkaca bir ödeme yapılmaz.
Yukarıdaki hükümlere göre ödenecek aylık maktu
fazla çalışma ücretleri;
a) Görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı yaralanma ve sakatlanma hallerinde tedavi süresince,
21
‰
2.4. Harcırah Mevzuatının Eksik Uygulamasından Kaynaklı Hak Kayıpları
narak üst derecelere atanan memurlara daha yüksek
oranda aylık gösterge, ek gösterge ve özel hizmet tazminatı ödenmesi imkanı bulunmaktadır.
2.4.1. Seminerlere Katılanların Harcırahı
Seminerlere katılan kamu görevlilerine Harcırah
Kanunu uyarınca seminerde ve yolda geçen süreler için
tam gündelik verilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır. Daha önce ödenmemiş olan seminer harcırahlarının
da hakdüşürücü zaman aşımı içinde talep edilmesi de
mümkündür.
657 sayılı Kanunun 68. maddesinin B bendinde,
“Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı hariç, sınıfların 1, 2, 3
ve 4 üncü derecelerindeki kadrolarına, derece yükselmesindeki süre kaydı aranmaksızın, atanmasındaki usule
göre daha aşağıdaki derecelerden atama yapılabilir.
Ancak, bu şekilde bir atamanın yapılabilmesi için
ilgilinin;
2.4.2. Geçici Görevle Giden Kamu Görevlilerine
Harcırah Ödenmesi
a) 1 inci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300
ve daha yukarıda olanlar için en az 12 yıl,
Ülkemiz kamu yönetiminde pekçok geçici görevlendirme yapılmakta karşılığında ise geçici görev yolluğu
ödenmemektedir. Memuriyet mahalli dışında bir göreve
vekaleten görevlendirilen memura geçici görev yolluğu
harcırahı (yol masrafı, yevmiye, konaklama, zorunlu
giderler) ödenmesi gerekmektedir. Özellikle uzun sureli
görevlendirmelerde bir yılda 90 gün tam yevmiye 2. 90
gün 2/3 oranında yevmiye harcırah ödenmesi gerekmektedir.
b) 1 inci ve 2 nci dereceli kadrolardan ek göstergesi 5300’den az olanlar için en az 10 yıl,
yıl,
c) 3 üncü ve 4 üncü dereceli kadrolar için en az 8
hizmetinin bulunması ve yükseköğrenim görmüş
olması şarttır. Dört yıldan az süreli yükseköğrenim
görenler için bu sürelere iki yıl ilave edilir. Bu sürelerin
hesabında; 8/6/1984 tarihli ve 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 nci maddesi kapsamına dâhil kurumlarda fiilen çalışılan süreler ile Yasama Organı Üyeliğinde,
belediye başkanlığında, belediye ve il genel meclisi
üyeliğinde, kanunlarla kurulan fonlarda, muvazzaf askerlikte, okul devresi dâhil yedek subaylıkta ve uluslararası
kuruluşlarda geçen sürelerin tamamı ile yükseköğrenim
gördükten sonra özel kurumlarda veya serbest olarak
çalıştıkları sürenin; Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve
ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile
en üst yönetici konumundaki genel müdür ve başkan
kadrolarına atanacaklar için tamamı, diğer kadrolara
atanacaklar için altı yılı geçmemek üzere dörtte üçü
dikkate alınır.” denilmektedir.
2.4.3. Zorunlu Giderlerin Harcırah Olarak
Alınması
Geçici görevle görevlendirilen personele zorunlu
giderleri (hamal, bagaj, vize ücreti, yurt dışı çıkış harcı,
görev pasaport giderleri) ödenir. Bu tür bir giderde
bulunan personelin söz konusu ödemeleri alması mümkündür.
2.4.2. Büyükşehir İlçelerine Geçici Görevle
Gidenlerin Harcırah Alması
6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun geçici 4. maddesinde, “Yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar, 10.7.2004
tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun
geçici 2 nci maddesi uyarınca büyükşehir belediye
sınırlarında yapılan değişiklikler, 3 üncü maddenin (g)
bendinin uygulanmasında dikkate alınmaz.” denilmektedir. Bu çerçevede 5216 sayılı Kanunla Büyükşehir sınırlarına katılan yerlere yapılan görevlendirmelerde memuriyet
mahallinin değiştiği varsayılacaktır. Örneğin istanbul’da
Silivri’ye, Kocaeli’de Gebze’ye, Ankara’da Kazan’a görevli
giden kişi için harcırah yapılacaktır. Söz konusu hüküm
29 ilde 6360 sayılı Kanunun uygulaması ile daha bir
önem kazanacaktır.
Örneğin 10 yılını doldurmuş, yüksek öğrenim mezunu 6. Derecedeki bir şef, 657 sayılı Kanunun 68.
maddesi uyarınca 3. Derece kadroya atanabilir. Bu
durumda özel hizmet tazminatında yüzde 11 puan, ek
göstergede 1100 puan bir artış olacaktır. Bu işlem sonucunda memur maaşında yaklaşık 160 TL tutarında bir
artış olacaktır.
2.5. Personel Mevzuatının Eksik Uygulamasından Kaynaklı Hak Kayıpları
2.5.2. Kıst Maaşın Zamlı Ödenmesi Gerektiği
2.5.1. 657 sayılı Kanunda Yer Alan İmkanlardan
Yararlanarak Memurların Maaşlarında Artış Yapılma
İmkanı
Üst derece ile alt derecelere yapılan atamalarda
ve görev değişikliğinde memur, atandığı göreve başladığı
tarihi izleyen aybaşından itibaren atandığı derecenin
aylığına hak kazandığından, yeni derece ve görevlerine
ait zam ve tazminatlarının da buna göre ödenmesi, ancak
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan
imkanlardan özellikle 68. maddenin B bendinden yararla22
Nisan 2013, Yıl 13, Sayı 151
657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendine göre
atananların aylık ve diğer hakları atandıkları yeni kadro
dereceleri üzerinden göreve başladıkları günden itibaren
ödendiğinden, bu kadro dereceleri için öngörülen zam ve
tazminatların da anılan Kanunun 165 inci maddesinde
olduğu gibi göreve başladıkları günden itibaren ödenmesi
gerekmektedir. Bu nedenle herhangi bir tarihte 657 sayılı
Kanunun 68. maddesinin B bendi uyarınca atama yapmış
olanlara, zam ve tazminatlardaki artış ile diğer maaş
unsurlarında ki artışların atama yapıldığı günden geçerli
olmak üzere kıst olarak ödenmesi gerekmektedir. Bu
ödeme pekçok asil müdürlüklere atanmalarda gündeme
gelebilir.
verilmiştir. Bu durumda mali sorumluluk zammı almayan
ve taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi olarak görevlendirilmiş
bir kamu görevlisine aylık 13,46 TL ilave yan ödeme
yapılacaktır.
Ayrıca mahalli idarelerde görevli olan taşınır kayıt
ve kontrol yetkililerinden Kefalet Kanunu uyarınca 100
puan kefalet aidatı kesilmeyecek Hususi İdareler ve
Belediyeler Kefalet Sandığı Nizamnamesi uyarınca aylık
ve ekgösterge toplamının yüzde 2.si oranında aidat
kesintisi yapılacaktır. Bu nedenle 9. Derece 1. Kademe
de yer alan bir memurdan 7,38 TL değil aşağıda hesaplanan kadar bir kefalet aidatı kesilecektir;
Gösterge + Ek Gösterge Puanı (620) X Aylık Katsayısı (0,073837) X Yüzde 2 = 0,92 TL.
2.5.3. Ek Ders Ücreti Ödenmesi İmkanı
657 sayılı Kanunun 89 ve 176. maddesi uyarınca
kurumlarınca düzenlenecek hizmetiçi eğitimlerde eğitmen
olarak görev yapan kamu görevlilerine, Sayıştay’ın istişarı
görüşüyle yayımlanan kurum Eğitim Yönergesinde
belirlenen usuller çerçevesinde ek ders ücreti ödenir.
Haftada 20 saat Eğitim veren bir kamu görevlisine 2.800
gösterge yani 206 TL ödemede bulunulacaktır.
Bu durumda söz konusu memura aylık 6,46 TL iade yapılacaktır.
Bu 2 uygulamanın da yanlış yapıldığı bir kamu görevlisine geriye dönük 16 ay uygulama yapılacak ve
(13,46 + 6,46) X 16 = 318,72 TL ilave yapılmalıdır.
2.6.2. Yayın Ücreti Ödenmesi İmkanı
2.5.4. Aile Yardımı Ödemeleri
Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve
İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik uyarınca, kamu
kurum ve kuruluşları adına yayınlanan kitap, çeviri,
derleme, makale, tebliğ, konferans verenlere yayın ücreti
ödenecektir. Bu ücretler kamu görevlileri için bir imkan
olabileceği gibi kamu kurumlarınca bu Yönetmelikte
belirlenen tutarları aşarak yapılan yüksek meblağlı
ödemeler nedeniyle sorunlarda oluşturabilmektedir.
Aile yardımı ödemelerinde yanlış değerlendirmeler
yapılarak aile yardımından yararlanılamama durumları ile
sıklıkla karşılaşılmaktadır. Eşi çalışırken çeşitli nedenlerle
ücretsiz izin alan memurlar, çocuğu eşinin üzerinde iken
eşi işten ayrılan memurlar, eşi SGK’ya isteğe bağlı prim
ödeyen memurlar aile yardımı ödemelerinden yararlanır.
Daha önce bu durumlar oluşmuş olup da aile yardımından yararlanmayan memurlara da bu ödemeler yapılabilir.
Çeşitli ödeme standartları bulunmuş olsa da genel
ödeme için aşağıda bir hesaplama çalışması bulunmaktadır.
2.5.5. Yabancı Dil Tazminatı Ödenmesi
KPDS sınavında 60 ve üzerinde dil puanı alan
kamu görevlilerine yabancı dil tazminatı ödenebilecektir.
KPDS’de C düzeyinde puan alanlara 250 puan, B düzeyinde puan alanlara 500 puan, A düzeyinde puan alanlara
ise 750 puan yabancı dil tazminatı ödenecektir.
Bir belediye dergisinde makale yazan kamu görevlisine her 200 kelime bir sayfa sayıldığında 10 sayfa
üzerinden bir ödeme yapılma imkanı gelmiş olursa her
sayfa için 210 gösterge rakamı üzerinden 155 TL tutarında bir ödeme yapılacaktır.
2.6. Diğer Mevzuatının Eksik Uygulamasından
Kaynaklı Hak Kayıpları
2.6.3. Sosyal Denge Ödemeleri
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu
Sözleşme Kanunu’nun 32. ve geçici 14. maddesinde yer
alan hükümle tüm belediyelere sosyal denge ödemesi
yapılması imkanı getirilmiştir.
2.6.1. Taşınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerine
Yapılacak İlave Ödemeler
Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi olarak görevlendirilmiş olanlardan kefalet aidatı kesilmesinin mali etkilerini
gidermek amacıyla, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunca 1
Ocak 2013 tarihinden geçerli olmak üzere, taşınır kayıt ve
kontrol yetkilisi olarak görevlendirilmiş olan memurlara
575 puan mali sorumluluk zammı ödenmesine karar
15/3/2012 tarihinden belediyeler ile ilgili sendikalar
arasında toplu iş sözleşmesi, toplu sözleşme, sosyal
denge sözleşmesi ve benzeri adlar altında imzalanan
sözleşmelerin uygulanmasına, söz konusu sözleşmelerde
öngörülen sürelerin sonuna kadar devam edilebilir.
23
‰
Anılan sözleşmelerin uygulanmasına devam edildiği dönem için ayrıca sözleşme yapılamaz.
Her yılın katsayısı ayrı ayrı hesaplanacak olsa da
2013 yılı katsayıları üzerinden ilgili kamu görevlisine
ödenmesi gereken tutarlar aşağıdadır;
Söz konusu sözleşmeleri 31/12/2015 tarihinden
önce sona eren veya mevcut sözleşmeleri bu maddenin
yürürlüğe girdiği tarihten sonra karşılıklı olarak feshedilen
kapsama dahil idareler, sözleşmelerinin sona eriş veya
fesih tarihini izleyen bir ay içinde sözleşmelerin sona
erdiği veya feshedildiği tarih ile bu Kanunda öngörülen
toplu sözleşme dönemi sonuna kadarki dönemle sınırlı
olmak üzere üçüncü fıkra hükümleri dikkate alınmaksızın
Kanunun 32 nci madde hükümleri çerçevesinde sözleşme
yapabilir.
- 5216 sayılı Kanunla Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile merkez ilçe haline geldiği için bu personelin
naklinde sürekli görev yolluğu ödenmesi gerekmekteydi.
Eşi ve bir çocuğu bulunan söz konusu personelin sürekli
görev yolluğu 1.200 TL tutmaktadır. Bu ödemeden
sadece damga vergisi kesilecektir.
- Geçmişte veri hazırlama kontrol işletmeni olduğu
için her ay 1.250 puan ilave yan ödeme ödenmesi gerekirdi. Uzman olan söz konusu kamu görevlisinin 48 ay
geriye doğru zam uygulaması sonucunda 1.405 TL
tutarında bir ödemeden yararlanması gerekmektedir. Bu
ödemeden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
3. Eksik Yapılan Ödemelerin Telafisinde Dikkat
Edilecek Hususlar
• Eksik yapılan ödemelerin idare tarafından telafisinde en fazla 5 yıl geriye gidilmelidir.
- Dolu kadroya 6 ay vekalet eden kamu görevlisinin bunun 3 ayı için 1/3 oranında vekalet aylığı alması
gerekmektedir. Bu da 259,92 TL tutmaktadır. Bu ödemeden de sadece damga vergisi kesilmesi gerekmektedir.
• Ödemelerin hesabında, ödeme yapılan geçmişteki dönemdeki katsayılar dikkate alınmalıdır.
- 18 ay boş müdür kadrosuna vekalet ettiği dönemde ise zam ve tazminatları farkını alacaktır. Zam ve
tazminatlarında almış olduğu özel hizmet tazminatı oranı
yüzde 75 müdürlük kadrosuna ait özel hizmet tazminatı
ise yüzde 135.tir. Bu durumda yüzde 60 özel hizmet
tazminatı ve asil kadrosu için belirlenen yüzde 115 ek
ödeme puanı ile vekalet ettiği müdürlük kadrosu ek
ödeme puanı yüzde 170 arasındaki yüzde 55.lik farkı 18
ay boyunca alacaktır. Bu da 14.520 TL tutmaktadır. Bu
ödemeden sadece damga vergisi kesintisi yapılacaktır. C
Düzeyinde KPDS sonuç belgesi olan kammu görevlisine
belediyede görevli olduğu 48 ay boyunca 250 puan
üzerinden yabancı dil tazminatı ödenmelidir. Bunun tutarı
da 886 TL.dir ve sadece damga vergisi kesintisi yapılacaktır.
• Ödemeler Çeşitli Ödemeler Bordrosu ile yapılabilir. Ödemelerden ilgisine göre gelir vergisi, damga
vergisi, sosyal güvenlik kesintisi gibi kesintiler yapılacaktır.
• Eksik ödemede harcama yetkilisi normal ödemedeki harcama yetkilisi ile aynıdır.
4. Örnek Uygulama
Bu bölümde, elinizdeki çalışmayı kaleme almamıza vesile olan bir kamu görevlisi arkadaşımızın geçmişe
doğru eksik aldığı ücretlere ilişkin bir örnek uygulamaya
yer verilecektir.
14 yıllık memur ve yüksek öğrenim mezunu bahse
konu kamu görevlisi arkadaşımız 2009 yerel seçimlerini
izleyen dönemde, bir belediyeye uzman kadrosu ile
naklen geçiş yapmış olup öncelikle dolu müdür kadrosuna
6 ay vekalet etmiş sonra da müdürün emekli olması ile
birlikte 18 ayda boş müdür kadrosuna vekalet etmiştir.
Uzman olan arkadaşımız uzmanlık öncesinde veri hazırlama kontrol işletmeni olup 63 puan KPDS dil puanı
bulunmaktadır. Eşi çalışan arkadaşımızın 6 ay ücretsiz
izin kullanmıştır. Görevli olduğu dönemde 2 kez 5’er gün
olarak Antalya’da seminerlere katılmıştır. Tüm bu durumlar için maaşı dışında herhangi bir ödeme almamıştır.
- Eşinin çalışmadığı 6 ay boyunca aile yardımı alması gereken kamu görevlisine 945,42 TL ödeme yapılması gerekmektedir.
- Seminerlere katılımda harcırah almayan kamu
görevlisine Harcırah Kanunu yerine seminerlere katılıma
yönelik İçişleri Bakanlığı genelgesini uygulasa daha 6 gün
gündelik verilmesi gerekirdi. Bu da 177 TL tutacaktır.
- Ez cümle söz konusu kamu görevlisine yukarıda
detayları verilen yaklaşık 19.385 TL ödeme yapılması
gerekmektedir.
24