ÖZEL EGE LİSESİ SÜPERMARKET POŞETLERİNİN BİYOBOZUNURLUK SÜRECİ HAZIRLAYAN ÖĞRENCİLER: EDA KUMCUOĞLU YAĞIZ EFE KORKMAZ İZMİR 2014 1 İÇİNDEKİLER 1.AMAÇ.....................................................................................................................................3 2.GİRİŞ......................................................................................................................................3 3. MATERYAL VE METOT...................................................................................................9 3.1. Simüle toprak.................................................................................................................... 9 3.2. PCL bazlı kompozit filmlerin hazırlanması..……………………..…………................9 3.3.Süpermarket poşetlerinin temini………………...…………...........................................9 3.4. PE bazlı filmlerin hazırlanması…………...……...........................................................10 3.5. Deneyler ve Analizler...………………………………………………………………....10 4. SONUÇLAR VE TARTIŞMA 4.1.PCL bazlı filmler…………..………….………………………………............................11 4.2. Süpermarket poşetleri, Toprak bozunması..………….………………………………17 4.3.PE bazlı filmler..................................................................................................................23 5. DEĞERLENDİRME.............................................................................................…….....27 6. TEŞEKKÜR………………………………………............................................................28 7.KAYNAKLAR………………………………………………………………………….....28 2 1.AMAÇ Plastik atıkların neden olduğu çevre kirliliğine rağmen, plastik ambalajlar günümüzün vazgeçilmez tercihleri arasındadır. Bu nedenle biyobozunur ambalaj üretimi üzerine yapılan çalışmalar dikkat çekicidir [1-6]. Son yıllarda kullanımı hızla artan ve biyobozunur olması istenen ürünlerin başında süpermarket poşetleri gelmektedir. Bu poşetlerin hammaddesi bölgemizde yüksek ve alçak yoğunluk polietilendir (YYPE ve AYPE), ancak yurtdışında AYPE tercih edilmektedir. Farklı süpermarketlerden temin edilen poşetlerin çoğunun üzerinde %100 biyoçözünür oldukları ifadesi vardır ve poşet üzerinde yazılı olan biyoçözünürlük (bu hatalı olarak kullanılan bir sözcüktür, biyobozunur ifadesi kullanılmalıdır) süresi değişmektedir. Bu çalışmada, farklı üreticilerden elde edilen süpermarket poşetlerinin biyobozunurluk süreçleri incelenmiş ve laboratuvarda çözücü döküm yöntemi kullanılarak yeni katkılarla elde edilen kompozit filmlerin biyobozunurluk süreci ile karşılaştırılmıştır. Bu filmler hazırlanırken, İzmir‟de bir üretici firmayla görüşülmüş ve firmadan biyobozunur süpermarket poşeti üretiminde kullandıkları hammaddeler ve karışımları temin edilmiştir. Süpermarket poşetlerinin biyobozunurluk sürecini hızlandırmak üzere yapılan ön çalışmalarda, katkı maddesi olarak kullanılabilirliği incelenen polikaprolaktonun (PCL) kristallik derecesi ve biyobozunurluk süreci arasındaki ilişki ve inorganik ve organik katkı maddelerinin bu ilişkiye olan etkisi araştırılmıştır [7-11]. Kristallik derecesi, polimerlerde kararlılık, morfoloji, mukavemet, bariyer, geçirgenlik ve biyobozunma gibi özellikleri etkilemektedir. Ağırlıkça %3 ve üzeri organo kil ve gliserol monooleat katkısının, katkısız PCL‟in yaklaşık 2 yıl olan biyobozunma süresini, 6 aya düşürdüğü gözlenmiştir [11]. Bu sonuçlar gözönüne alınarak, incelenen süpermarket poşetlerinin biyobozunurluğunu hızlandırmak amacıyla, PE hammaddesine ek olarak PCL, organokil ve gliserol monooleat kullanılarak kompozit filmler elde edilmiştir [7-11]. PCL ve süpermarket poşetlerinin biyobozunurluk süreçleri simüle toprak altında 22 aydır, yeni PE filmlerin ise 10 aydır sürmektedir. Filmlerin biyobozunma süreci, belirli aralıklarla toprak altından çıkarılan filmlerin görsel değişimleri, film kalınlıkları, ağırlıkları, kristal yapıları ve fonksiyonel grup analizleri yapılarak takip edilmektedir. Süpermarket poşetleri üzerinde yazılı olarak verilen %100 biyoçözünür ifadesine ve verili sürelere göre takip sürmekte, ancak henüz bunu doğrulayacak sonuçlar elde edilmemiştir. PCL ve PE petrolden elde edilen polmerler olup, hammadde tüketimi, enerji maliyetleri ve atık olarak çevre sorunları dikkate alındığında, poşet kullanımının azaltılması ve geri kazanılması çalışmalarına öncelik verilmesi sonucu çıkmaktadır. Bu ilk tercihin yanısıra, biyobozunurluğu arttırılmış ve süreci hızlandırılmış, daha ekonomik katkılarla üretilmiş plastik poşetlerin üretimi, çalışmamızın hedefidir ve sürmektedir. 3 2.GĠRĠġ Polietilen poşetler doğada bozunmaya başladıklarında çevreye kimyasal madde yaymaları, tamamen bozunmalarının mümkün olmaması, besin zincirini yavaş yavaş kirletmeleri ve üretimlerinin petrol ve doğal gaz gibi yenilenemeyen enerji kaynakları kullanılarak yapılmasından dolayı dünyamız için büyük tehlike oluşturmaktadır. Ayrıca, birkaç dakikalığına kullandığımız bir plastik poşetin doğada tümüyle yok olması için çok uzun bir süre gerekmektedir. Plastik poşet üretimi yenilenemeyen enerjinin git gide azalmasına ve kirliliğe yol açmaktadır. Plastik ambalajlar düşük ağırlık, esneklik, dayanıklılık, geri dönüşümünün mümkün olması ve tekrar kullanılabilirlik özellikleri ile ambalaj sektöründe tercih edilen malzemelerdir. Fakat günümüzde plastik atıkların sebep olduğu çevre kirliliği küresel bir problem düzeyine ulaşmıştır ve alternatif bir çözüm olarak biyobozunur ambalaj üretimi üzerine çalışmalar artmıştır [1]. Ülkemizde de plastik ambalaj sektöründe polimer bağlarını güneş ışığı ve ısı ile parçalayabilen katkı maddeleri ile oxo bozunur plastik poşet kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Burada, toprak üzerinde, deniz ve göl sularında bırakılmış, rüzgarın sürüklemesi sonucunda ağaç dallarında takılı kalmış plastik ambalajların, havada oksijene ve güneş ışığına maruz kalarak bozunması amaçlanmaktadır. Ancak okzo bozunur ambalajlar kompostlandığında veya gömüldüğünde oksijensiz bir ortama maruz kaldığından bozunma gerçekleşemez ve yüksek derişimlerinde sera gazı üretimine neden olur [2]. Kompost ünitelerinin ülkemizde olmadığı göz önüne alınırsa en uygun çözümün toprağa gömüldüğünde bakteriler tarafından bozunmanın gerçekleştiği biyobozunur ambalaj uygulamaları olacaktır. Ambalaj sanayindeki biyobozunur olmayan polimerlere, katkı maddeleri eklenerek biyobozunur hale getirilmekte ve biyobozunurluk süreçlerinin hızlandırılmasına yönelik çalışmalar yapılmaktadır. PCL biyobozunur bir polimerdir ve birçok malzeme ile uyumlu olduğundan, kullanım potansiyeli gün geçtikçe artmaktadır. PCL, ham petrolden üretilen bir polimer olup; suya, yağa, çözücülere ve klora karşı dayanıklıdır ve biyobozunurluğu arttırmak için kullanılmaktadır [12-14]. Biyobozunur olarak nitelendirilen PE de, dış ortam koşullarına ve neme karşı iyi direnç gösteren, esnek, mekaniksel dayanımı ve kimyasal direnci yüksek bir polimer olup düşük maliyeti nedeniyle yaygın bir kullanım alanına sahiptir [15-32]. Bu çalışmada yeralan kimyasalların yapıları Şekil 1. de verilmektedir. ġekil 1.1. Polikaprolaktonun ε-kaprolakton‟dan halka açılımı polimerizasyonu ile eldesi 4 ġekil 1.2. Gliserol mono oleat (GMO) ġekil 1.3. Oleik Asit (OA) Biyobozunur plastik ambalajların biyobozunurluk testleri için ASTM standartları şeması Şekil 2‟de verilmiştir. Okzo bozunur ve biyobozunur plastik ambalajlar için ASTM D6954-04 standardı kullanılmaktadır. Bu standart; plastiklerin kontrol altında, ışık ve ısı etkisiyle laboratuvar ortamındaki bozunma hızları ve polimerlerin fiziksel özellik kaybı derecelerinin karşılaştırılabilmesi ve derecelendirilmesi için yol haritası sağlamak amacıyla oluşturulmuştur. Şekil 3‟de ASTM D 6954-04 standardının akış şeması verilmiştir. ġekil 2. Biyobozunurluk için ASTM standartları şeması 5 Bozunma mekanizması Şekil 3 de görülen 3 basamakla incelenmektedir. PCL‟in kristalinitesinin kontrolü ve kristalinite ve biyobozunurluk ilişkisinin oluşturulması için çalışmalar yapılmakta ve inorganik ve organik katkı maddelerinin etkisi incelenmektedir. Şekil 4. de kristallik derecesi ile biyobozunurluk arasındaki ters ilişki görülebilir. Bu çalışmanın ön aşamalarında inorganik ve organik katkı maddeleri birlikte kullanılarak PCL‟in kristalizasyonunun kontrolü amaçlanmıştır. İnorganik katkı maddesi olarak kil, organik katkı maddesi olarak da oleik asit ve gliserol mono oleat kullanılmıştır. ġekil 3- ASTM D 6954-04 Standardının Akış Şeması 6 ġekil 4. Topraktaki biyobozunma hızıyla PCL‟in kristalinitesi arasındaki ilişki PCL yarı kristalin (%45) ve PE ise yüksek kristaliniteye (%80-90) sahip polimerlerdir. Kristallik derecesi ve biyobozunurluk arasındaki ilişkinin anlaşılması için çalışmalar yapılmakta, organik ve inorganik katkı maddelerinin kristallik derecesi ve biyobozunurluk üzerine etkisi incelenmektedir [11]. Bu çalışmada inorganik katkı maddesi olarak kullanılan modifiye edilmiş kil, doğal antibakteriyel bir mineraldir. Bu özelliğiyle gıda, tıp, sağlık ve kozmetik alanlarında sıkça tercih edilen uygun bir dolgu maddesidir. Organik katkı maddelerinden biri olan gliserol monooleat (GMO), emülgatör olarak gıda ve tekstil sektörlerinde; köpük kesici, dispersiyonu arttıran, kaydırıcı ve antistatik ajan olarak plastik sektörlerinde kullanılır. Diğer organik katkı maddesi olan oleik asit (OA, O) ise birçok hayvansal ve bitkisel kaynakta bulunan mono-doymamış omega-9 yağ asitidir. Bu çalışmada GMO ve OA, hem inorganik katkının dağılımını sağlamak hem de kristalizasyon düzenleyicisi olarak kullanılmaktadır. Kompozit filmler, çözelti döküm yöntemiyle hazırlanmış, çözgen olarak PCL için diklorometan ve PE için ksilen kullanılmıştır. Bu katkı maddeleriyle hazırlanan biyokompozit malzemelerin kristallik-biyobozunurluk ilişkisi araştırılmakta ve günümüzde yaygın olarak kullanılan süpermarket poşetleri ile PCL filmlerinin biyobozunulukları karşılaştırılmaktadır. Plastik ambalajların bozunma mekanizmaları Tablo 1‟de verilmiştir. 7 Tablo 1. Plastiklerin bozunma mekanizması Mekanizma Tanımı Foto bozunma Polimer yapısının güneşten gelen UV ışınlarıyla değişmesidir. Mekanik bozunma Plastik parçalanma için kayma kuvvetlerinin uygulanmasıdır. Isıl bozunma Isı, polimer iskeletindeki moleküllerde karbon oksidasyonunu artırmak için gerekli enerjiyi sağlar. Oksidatif bozunma Daha önceki termal ve fotofiziksel bozunmanın birleşimini ve oksijenin polimer ile reaksiyonunu içerir. Hidrolitik bozunma Hidrolize edilebilir bileşikler; kimyasal maddeler ya da enzim ile polimer zincirinin absorbe edilen nem ile hidrolitik bölünmesidir. Biyobozunma Enzim ve mikroorganizma etkisiyle polimerik bağların kırılarak CO2 ve suya indirgenmesidir ve geri döndürülemez bir süreçtir. Okzo bozunma Isı, ışık ve nem bozunmasıdır. ile malzemenin açık hava koşullarında Bu çalışmada incelenmek üzere İzmir‟de varolan süpermarketler ziyaret edilmiş ve poşet örnekleri alınmıştır. Poşetler üzerindeki verilerden yola çıkarak üretici firma adları ve adreslerine ulaşılmış ve aynı üreticiden tedarik edilen poşetler gruplandırılmıştır. Bu çalışma sonunda elde edilen süpermarket poşetleri ve üretici firmalarının biyobozunurluk üzerine ifadeleri Tablo 2‟de verilmiştir. Tablo 2. Biyobozunurluk süreçleri incelenen süpermarket poşetlerine ait bilgiler Süpermarket PoĢetleri KİPA Üretici Firmanın Ürünü Nitelendirmesi Üretici Firma Biyoçözünür. Uygun koşullarda 36 Eren Plastik San. ay içerisinde biyolojik olarak Tic. parçalanır. Turkuvaz A.Ş. Doğada çözünen, çevre dostu poşet. Bu poşet 18-24 ayda doğada çözünen maddelerden üretilmiştir. GÜRMAR Gençpak Ambalaj Doğada %100 çözünür. Bu poşet doğaya bırakıldığında 18 ile 24 ay arasında çözünerek yok olacaktır. MİGROS Kimpa Doğada %100 çözünür. BİM 8 3.MATERYAL VE METOT Bu çalışmada PCL (Aldrich; Mn:70000-90000), AYPE (L) ve YYPE (H) (süpermarket poşeti üreten firmadan), çözgen olarak diklorometan (Merck) ve ksilen (Merck), inorganik katkı maddesi olarak modifiye edilmiş organokil (Nanokil, nanomer ®I.34TCN, hidrojene edilmiş donyağı amonyum bromür yüzü içeren ağırlıkça %25-30 metil dihidroksietil ile modifiye edilmiş montmorillonit kil) (Aldrich) ve kalsiyum karbonat (kalsit, CaCO 3) (poşet firmasından), organik katkı maddesi olarak GMO (Merck) ve OA (Riedel) kullanılmıştır. Biyokompozit malzemeler çözücü döküm yöntemi kullanılarak hazırlanmıştır. Hazırlanan filmler simüle toprak altına gömülmüş ve düzenli aralıklarla çıkarılan filmlerin film kalınlıkları, ağırlıkları ve fonksiyonel grup analizleri yapılmıştır. 3.1. Simüle toprak: Filmlerin biyobozunurluk süreçleri için; literatürden elde edilen, %23 kum, %23 tını, %23 yarı taze ve yarı yanmış inek gübresi (literatürde inek gübresi olarak verilen kısım), bu çalışmada doğa koşullarına daha uygun olarak yarı yanmış ve yarı aktif gübre olarak kullanılmıştır. İstenen özelliklere sahip toprak içeriği, Ege Üniversitesi, Ziraat Fakültesinden temin edilmiştir), % 31 distile su içeren simüle toprak karışımı hazırlanmıştır [10]. 3.2.PCL bazlı kompozit filmlerin hazırlanması: Ağırlıkça %30 PCL (4.2g) diklorometan içerisinde çözünmüştür. Katkı kimyasallarının etkisini incelemek için montmorillonit kil (ağırlıkça % 0,1-0,4-1-3), GMO (ağırlıkça % 1-3-5) ve OA (ağırlıkça % 1-3-5) değişen derişimlerde ilave edilmiştir. Manyetik karıştırıcıda 2 saat karıştırılıp, 10 ml karışım petri kabına dökülmüştür. Çözelti, kapalı petri kaplarında, 24 saat çeker ocakta buharlaştırılıp, kompozit filmler elde edilmiştir. PCL (P), kil (C), oleik asit (O) ve gliserol mono oleat (G) ile hazırlanan kompozit filmlerin kodları Tablo 3‟te verilmiştir. P_C0.1_O3 gösteriminde film ağırlıkça % 0,1 kil, % 3 oleik asit içermektedir. Tablo 3. PCL, kil, oleik asit ve gliserol monooleat ile hazırlanan kompozit filmlerin kodları Örnek Kodları Katkısız PCL P_C0.1 P_C0.4 P_C1 P_C3 P_O1 P_G1 P_C0.1_O1 P_C0.1_G1 P_C0.4_O1 P_C0.4_G1 P_C1_O1 P_C1_G1 P_C3_O1 P_C3_G1 P_O3 P_G3 P_C0.1_O3 P_C0.1_G3 P_C0.4_O3 P_C0.4_G3 P_C1_O3 P_C1_G3 P_C3_O3 P_C3_G3 P_O5 P_G5 P_C0.1_O5 P_C0.1_G5 P_C0.4_O5 P_C0.4_G5 P_C1_O5 P_C1_G5 P_C3_O5 P_C3_G5 3.3.Süpermarket poĢetlerinin temini: İzmir‟de sıkça tercih edilen Tablo 2‟de verilen süpermarketlerden toplanmıştır. Poşetlerin biyobozunma süreçleri simüle toprak altında 22 ay takip edilerek, belirli aralıklarla çıkarılıp (ayda bir olacak şekilde) [10] aynı analizler yapılmıştır. 9 3.4.PE bazlı filmlerin hazırlanması: Ağırlıkça %30 AYPE veya %15 YYPE ksilen içerisinde sıcaklık kontrollü olarak ısıtarak (çözünme sıcaklığı 700C) çözünmüştür. Katkı kimyasallarının etkisini incelemek için montmorillonit kil (ağırlıkça %3), PCL (ağırlıkça %10), GMO (ağırlıkça %5), üretici firmanın karışımı (EP) ve kalsiyum karbonat (CaCO 3) (ağırlıkça %2) ilave edilmiştir. Üretici firma bu karışımın içine ağırlıkça %1 oranında ekopür adı verilen biyobozunurluğu artırıcı bir katkı maddesi eklendiğini ifade etmiştir. PE, PCL, kil, gliserol monooleat, kalsiyum karbonat ve üretici firmanın karışımı (EP) ile hazırlanan kompozit filmlerin kodları Tablo 4‟te verilmiştir. Örneğin L_P10_C3_G5_Ct2 kodu AYPE‟ne ağırlıkça %10 PCL, %3 kil, %5 GMO ve %2 kalsit katkısı ile hazırlanmış filmi ifade etmektedir. Herbir karışım manyetik karıştırıcıda hazırlanırken, tabla sıcaklığı karışımın iç sıcaklığı 70 0C olacak şekilde kontrollü olarak AYPE için 170 0C‟ye YYPE için ise 190 0C‟ye artırılmıştır. Bu sıcaklıkta 2 saat karıştırılan çözelti 10 ml karışım petri kabına dökülmüştür. Çözelti, kapalı petri kaplarında, 24 saat çeker ocakta buharlaştırılıp, kompozit filmler elde edilmiştir. Filmlerin biyobozunurluk süreçleri PCL kompozit filmlere uygulanan aynı işlemlerle takip edilmiştir. Tablo 4. Hazırlanan kompozit filmlerin kodları L_P10_C3_G5 H_P10_C3_G5 L_P10_C3_G5_Ct2 H_P10_C3_G5_Ct2 EP EP_C3_G5 EP_P10_C3_G5 3.5.Deneyler ve Analizler: Hazırlanan tüm filmler, kalınlıkları ölçülüp (Mitutoyo, Digimatic Micrometer No:293-821), FTIR (kızıl ötesi spektrofotometresi, Perkin Elmer, Spectrum 100) ve XRD (X ışını kırınımı, (Phlips X‟pert Pro)) analizleri yapılarak, 2x2 cm2 ölçülerinde kesilip, ağırlıkları ölçüldükten sonra, 100ml kaplarda hazırlanan simüle toprağın içerisine 5 adet olarak gömülmüştür. Gömülen filmler kapalı ve karanlık bir desikatörde bekletilmektedir. Biyobozunurluk süreçleri önce iki haftada, daha sonra ayda bir olacak şekilde topraktan birer adet olarak çıkarılarak, distile su ile yıkanıp, kurutulup, ağırlık kayıpları, kalınlıkları ve FTIR analizleri tekrarlanmaktadır. Deney adımları Şekil 5‟de verilmiştir. ġekil 5. Kompozit filmlerin ve süpermarket poşetlerinin biyobozunurluk deneyi aşamaları 10 4.SONUÇLAR VE TARTIġMA Sonuçlar üç başlık altında incelenmiştir. Öncelikle 22 aydır takip edilen ilk grup PCL bazlı filmlerin ve ikinci grup süpermarket poşetlerinin biyobozunma sonuçları verilmektedir. Son grupta ise PCL filmlerinin biyobozunurluk sonuçlarından alınan veriler ışığında hazırlanan PE bazlı filmlerin 13 aylık sonuçları yer almaktadır. 4.1.PCL bazlı filmler: PCL kompozit filmlere ait tüm sonuçlar Tablo 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12 ve Tablo 13 „de yer almaktadır. Bozunmadan 22. aya ulaşan PCL filmleri arasında katkısız PCL, inorganik katkının eklenmediği ve çok az miktarda ağırlıkça %0,1 ve %0,4 olarak eklendiği, organik katkılı filmler yer almaktadır. İnorganik katkısız ve çok az katkılı bu filmlerde, görüntülere bakıldığında filmlerin bozunmadığı, organik katkının biyobozunmaya etkisinin yok denecek kadar az olduğu izlenmektedir. Biyobozunurluk açısından Oleik Asit katkısın tek başına GMO katkısından daha etkin olduğu görülmektedir. Filmlerin ağırlıklarında bir azalma izlense de %ağırlık kaybı 13 ay süresince en fazla %6,5 olarak ölçülmüştür. Düşük %ağırlık kaybı sebebi bu filmlerin sağlam kristal yapısına sahip olması ve kristalinite değerlerinin yüksek olmasıdır. Bu süre buyunca takip edilen film kalınlıkları ise OA katkılı filmlerde artarken özellikle GMO‟lu filmlerde yüzeyden bozunma nedeniyle azalma görülmektedir. OA katkısının filmlerin topraktan su ve başka maddelerin adsorpsiyonunu arttırdığı düşünülebilir. Tablo 5. Bozunan PCL kompozit filmlerinin bozunma süreleri Film Kodları Biyobozunma süresi (ay) P_C0.4_G5 5 P_C1 5 P_C1_O1 8 P_C1_O3 5 P_C1_O5 5 P_C1_G1 5 P_C1_G3 8 P_C1_G5 8 P_C3 8 P_C3_O1 8 P_C3_O3 8 P_C3_O5 8 P_C3_G1 7 P_C3_G3 5 P_C3_G5 7 11 Tablo 6. Bozunmayan PCL kompozit filmlerine ait sonuçlar Film Kalınlık (µm) Dinolite görüntüleri (x200) Fotoğraf görüntüleri Ġlk hal 11.ay 13.ay 11.ay 13.ay Ġlk hal 11.ay 13.ay 79,1 77,0±5,48 80,8±3,27 0,033/0,0 0,032/3,0 0,032/3,0 67,1 71,6±3,05 70,8±3,19 0,030/0,0 0,029/3,3 0,029/3,3 91,1 76,4±7,83 82,8±6,83 0,031/0,0 0,029/6,5 0,029/6,5 67,0 60,4±4,34 60,8±2,59 0,025/0,0 0,026/4,0 0,026/4,0 88,3 96,8±4,32 94,2±5,63 0,039/0,0 0,037/5,1 0,037/5,1 P_C0.4_O5 P_C0.4 P_G5 P_O5 P Film Ağırlık (g) / Ağırlık DeğiĢimi% Bozunan filmlere ait sonuçların yer aldığı tablolar incelendiğinde inorganik katkı yüzdesinin 0,4 ve üzerinde olduğu durumlarda, özellikle organik katkı GMO nun daha etkin olduğu görülmektedir. Burada kil katkısının artması, filmlerin kristal yapılarını bozarak kusurlu kristal oluşumuna sebep olmuş ve GMO inorganik katkının kompozit içinde homojen dağılımını sağlayarak biyobozunurluğu artırıcı etki göstermiştir. Özellikle ağırlıkça %0,4 kil katkısı ve %5 GMO katkısının olduğu film 5 ayda farkedilir derecede bozunmuştur ve 7. ayda gömüldüğü kapta bulunamamıştır. Filmlerin görsel olarak değişimlerine bakıldığında bu durum net olarak görülmektedir. Film kalınlıklarında gözlenen artışlar yukarıda bahsedildiği gibi bu filmlerin topraktan su ve diğer maddeleri adsorplamış olabileceğini, azalmalar ise bozunmanın topraktaki bakteriler ve mikroorganizmalar tarafından yüzeyden başladığını göstermektedir. 12 Tablo 7. Bozunan PCL kompozit filmlerine ait sonuçlar Film Kalınlık (µm) Dinolite Fotoğraf görüntüleri Ġlk hal 5.ay 7.ay 8.ay bozundu bozundu PCL_C3_O5 PCL_C3 PCL_C0.4_G5 Film Ağırlık (g) / Ağırlık DeğiĢimi% Ġlk hal 5.ay 71,6 84,0±17,56 0,030/0,0 0,019/36,6 80,3 78,6±1,82 0,027/0,0 0,019/33,3 82,0 82,4±2,19 72,3±2,2 0,041/0,0 0,037/9,7 0,022/46,3 80,4 79,6±2,51 0,034/0,0 0,022/35,3 7.ay 8.ay bozundu bozundu bozundu bozundu PCL_C3_G5 0,011/73,2 0,016/53,0 0,015/55,9 PCL ve PE bazlı filmlerin bozunma süreci fonksiyonel grup analizi ile takip edildiğinden, bu polimerlere ait fonksiyonel gruplar Tablo 14‟de verilmektedir. Kompozit filmlerin toprakta bozunma öncesi ve sonrası FTIR spektrumları Tablo 8, 9 ve 15‟de görülmektedir. Spektrumların pik konumları aynı olmakla beraber alanlarında nicel olarak farklılıklar göstermektedir. Bu farklılığı gözleyebilmek için PCL filmlerin amorf fazda gözlenen 1157 cm1 ‟deki C-O ve C-C gerilmesi ile kristal fazda gözlenen 1293 cm-1‟deki C-O and C-C gerilmesinin oranlarının değişimi takip edilmiştir [Aamorf/Akristal = 1157/1293]. Bu oranların değişim Şekil 6 ve 7 de verilmektedir. Bu oran bozunma boyunca azalmaktadır. Bu sonuçlar, literatürde de ifade edildiği gibi bakteriler tarafından filmlerin öncelikle amorf bölgeleri sindirdiği verisini desteklemektedir. 13 Amorf Pik DeğiĢimi Kristal Pik DeğiĢimi PCL_IA0_OA0 FTIR Analizleri Tablo 8. Katkısız PCL filmi için Amorf ve Kristal Pik Değişimi Amorf Pik DeğiĢimi Kristal Pik DeğiĢimi PCL_C3_G5 FTIR Analizleri Tablo 9. Ağırlıkça %3 Kil ve %5 GMO katkılı PCL filmi için Amorf ve Kristal Pik Değişimi 14 PCL_IA0_OA0 PCL_C3_G5 ġekil 6. Katkısız PCL filmi için Amorf ve Kristal Pik Alanlarının Değişimi Film Kodu ġekil 7. Ağırlıkça %3 Kil ve %5 GMO katkılı PCL filmi için Amorf ve Kristal Pik Alanlarının Değişimi 5. ay 7. ay 8. ay 9. ay 11. ay 13. ay 14. ay Neat PCL 0 3 3 3 3 3 3 P_O1 3.1 2.7 2.7 2.7 5.4 5.4 5.4 P_O3 13.3 2.9 2.9 2.9 5.9 5.9 5.9 P_O5 5.8 3.3 3.3 6.6 3.3 3.3 3.3 P_G1 6.1 5.6 5.6 5.6 2.8 5.6 5.6 P_G3 0 2.4 4.9 4.9 0 2.4 4.9 P_G5 3.2 6.5 6.5 6.5 0 6.5 3.2 P_C0.1 5.6 0 0 0 3.6 3.6 3.6 P_C0.1_O1 3.1 0 0 9.4 9.4 6.3 6.3 P_C0.1_O3 4.2 3.5 3.5 3.5 3.5 3.5 3.5 P_C0.1_O5 5.3 7 7 7 7 7 7 P_C0.1_G1 2.8 3 3 6.1 3 3 3 P_C0.1_G3 5.3 7.7 11.5 11.5 7.7 11.5 7.7 P_C0.1_G5 7.3 7.9 7.9 7.9 5.3 5.3 7.9 P_C0.4 3.8 3.8 3.8 3.8 -4 -4 -4 P_C0.4_O1 4.9 3.6 3.6 3.6 0 0 3.6 P_C0.4_O3 3.4 3.3 6.7 6.7 6.7 6.7 3.3 P_C0.4_O5 7.7 7.7 7.7 7.7 5.1 5.1 7.7 P_C0.4_G1 6.1 6.1 6.1 6.1 0 6.1 6.1 P_C0.4_G3 5 2.8 5.6 5.6 -2.8 2.8 5.6 Tablo 10. Bozunan PCL kompozit filmlerinin %Ağırlık Kaybı değişimi 15 Tablo 11. Bozunmayan PCL kompozit filmlerinin %Ağırlık Kaybı değişimleri Film Kodu %Ağırlık Kaybı 5 ay 7 ay 8 ay P_C0.4_G5 36.7 bozundu bozundu P_C1 46.2 bozundu bozundu P_C1_O1 44.8 82.8 91.3 P_C1_O3 19.4 bozundu bozundu P_C1_O5 19.4 bozundu bozundu P_C1_G1 23.3 bozundu bozundu P_C1_G3 30 33.3 83.3 P_C1_G5 14.7 41.2 73.5 P_C3 5.9 33.3 57.5 P_C3_O1 8.1 40.5 62.2 P_C3_O3 20.7 37.9 86.2 P_C3_O5 9.8 46.3 73.2 P_C3_G1 26.3 bozundu bozundu P_C3_G3 35.3 bozundu bozundu P_C3_G5 35.3 52.9 bozundu Film kalınlıkları film üzerinde 5 ayrı noktadan ölçülmekte, aritmetik ortalamaları ve standart sapmaları hesaplanmaktadır. Film kalınlıklarının önce arttığı, daha sonra ise azaldığı izlenmektedir. Kalınlaşma, filmlerin topraktan su ve diğer maddeleri adsorplaması nedeniyledir ve filmlerde renk değişimlerine neden olmaktadır. Daha sonra azalan film kalınlıkları ise biyobozunma sonucudur. Kalınlıklardaki değişim görsel değişimlerle de izlenmektedir. Tablo 12. Bozunan PCL filmlerinin film kalınlıkları değişimi (µm) Film Kodu Bozunma Öncesi 5. ay 7. ay 8. ay P_C0.4_G5 71.6 84.0±17.56 bozundu bozundu P_C1 70.9 81.6±18.54 bozundu bozundu P_C1_O1 72 87.0±8.22 89.0±31.11 ölçülemedi P_C1_O3 78.1 81.8±7.76 bozundu bozundu P_C1_O5 76.4 84.4±8.71 bozundu bozundu P_C1_G1 72.8 79.4±7.64 bozundu bozundu P_C1_G3 66.1 62.2±3.11 76.0±11.36 ölçülemedi P_C1_G5 75.3 77.8±4.09 77.5±3.54 ölçülemedi P_C3 80.3 78.6±1.82 ölçülemedi ölçülemedi P_C3_O1 73.2 77.6±3.78 67.6±3.06 65.5±2.12 P_C3_O3 70.1 59.6±2.41 ölçülemedi ölçülemedi P_C3_O5 82 82.4±2.19 P_C3_G1 74.6 72.6±7.96 72.3±2.52 bozundu ölçülemedi bozundu P_C3_G3 76.3 bozundu bozundu bozundu P_C3_G5 80.4 79.6±2.51 ölçülemedi bozundu 16 Tablo 13. Bozunmayan PCL filmlerinin film kalınlıkları değişimi (µm) Gömmeden Film kodları 5 ay 8 ay 9 ay 11 ay 13 ay 14 ay Önce Neat PCL 79.1 82.6±2.61 76.8±4.49 73.8±8.53 77.0±5.48 80.8±3.27 74.6±3.58 P_O1 77.7 72.2±3.27 92.6±3.85 91.6±5.13 93.2±5.97 90.4±4.34 92.2±6.65 P_O3 69.6 64.0±1.41 76.4±4.51 75.0±7.45 75.0±4.36 74.8±5.07 72.4±3.91 P_O5 67.1 75.4±4.67 73.8±3.11 69.8±3.96 71.6±3.05 70.8±3.19 69.8±3.11 P_G1 70.6 68.4±2.97 75.0±2.45 74.0±4.53 74.4±3.21 71.8±2.77 73.6±2.51 P_G3 85.5 100.6±5.18 94.8±4.02 92.6±2.19 95.4±5.13 90.2±4.55 93.4±3.91 P_G5 91.1 95.6±4.39 77.2±2.95 79.8±6.22 76.4±7.83 82.8±6.83 75.0±6.44 P_C0.1 77 82.0±1.58 70.2±0.45 67.6±2.61 69.2±0.84 66.4±0.55 68.0±0.71 P_C0.1_O1 73.9 75.2±2.17 76.8±1.92 75.0±2.55 74.4±1.95 72.6±3.44 73.0±2.45 P_C0.1_O3 74.5 66.2±1.79 70.8±3.56 66.4±4.93 70.0±3.67 69.0±4.06 68.8±3.83 P_C0.1_O5 98.1 101.0±7.04 115.0±3.08 106.2±3.27 112.0±5.34 112.4±6.27 111.6±4.34 P_C0.1_G1 73.6 79.0±3.74 76.6±0.89 74.2±2.05 75.6±1.52 75.6±0.89 74.2±0.84 P_C0.1_G3 70.6 86.6±4.16 65.2±1.92 58.8±2.22 62.0±3.54 59.2±4.21 63.6±4.04 P_C0.1_G5 85.1 97.6±2.79 89.8±1.64 85.4±0.89 88.8±1.48 87.0±4.30 88.4±1.52 P_C0.4 67 65.0±1.41 63.6±1.52 58.6±2.30 60.4±4.34 60.8±2.59 61.8±2.28 P_C0.4_O1 87.4 111.4±5.46 70.4±3.21 64.0±3.94 68.8±4.82 64.6±3.78 69.0±3.74 P_C0.4_O3 72.6 82.6±1.52 73.4±1.82 66.2±2.95 71.4±1.14 75.8±2.17 72.4±1.82 P_C0.4_O5 88.3 104.0±4.24 96.6±4.93 91.0±5.39 96.8±4.32 94.2±5.63 97.6±4.83 P_C0.4_G1 72.9 86.0±3.24 81.0±2.74 75.4±2.70 78.4±1.82 76.0±2.35 79.2±2.17 P_C0.4_G3 96.2 111.8±2.28 105.4±1.67 94.2±1.30 104.4±1.52 101.0±1.22 104.2±1.92 4.2.Süpermarket poĢetleri, Toprak bozunması: Süpermarket poşetlerinin biyobozunma sonuçları Tablo 16, 17, 18, 19, 20 ve 21 de verilmiştir. Yine 22 ay boyunca takip edilen poşetler görsel olarak fark edilebilir bir değişikliğe uğramamışlardır fakat ağırlık ve kalınlık değişimlerinden biyobozunma sürecinin yavaş da olsa gerçekleştiği görülmektedir. Benzer hammadde ve katkılar içeren bu poşetler arasında en yüksek toplam kristal alan kaybına sahip olan poşet KİPAdır. Tablo 14. PCL ve PE için FTIR fonksiyonel grupları -1 Dalga sayısı (cm ) 2949 2865 1727 Polikaprolakton TitreĢim Asimetrik CH2 gerilmesi Simetrik CH2 gerilmesi Karbonil (C=O) gerilmesi Polietilen -1 Dalga sayısı(cm ) 2918 2851 1473-1463 1293 Kristal fazdaki C-O ve C-C gerilmesi 1353-1303 1240 Asimetrik COC gerilmesi 1080 1190 OC-O gerilmesi 1065 1170 1157 Simetrik COC gerilmesi Amorf fazdaki C-O ve C-C gerilmesi 718 3800-3050 17 TitreĢim Asimetrik CH2 gerilmesi Simetrik CH2 gerilmesi Eğilme deformasyonu CH2 dalgalanması (amorf bölge) CC gerilmesi CC gerilmesi (amorf bölge) Sallanma deformasyonu hidroksil bağlar Süpermarket poşetlerinin toprakta bozunma öncesi ve sonrası FTIR spektrumları Tablo 18, 19, 20 ve 21‟de yer almaktadır. Bu filmlerde poşetlerin hammaddesi olan PE‟nin 1464 cm-1 ve 718 cm-1 kristal bantları takip edilmiştir. 1308 cm-1 ve 1065 cm-1 yakınındaki geniş kısım ise amorf bölge ile ilgilidir ama kristalinitesi çok yüksek olan PE‟nin amorf bölge bantları çok zayıftır, bu yüzden sadece kristal bölge pikleri takip edilmiş, alanları toplamı hesaplanmıştır. Kristal toplam alanlarının değişimi Şekil 8, 9, 10 ve 11 ve görülmektedir. Bu alan toplamları belirli bir süre boyunca azalırken sonrasında tekrar artış göstermiştir. Azalmanın sebebi mikroorganizmaların etkisiyle zamanla sağlam kristal yapıların bozulup kusurlu kristal yapılarına dünüşmesi ve bozunmanın gerçekleşmesidir. Artışın sebebi ise zamanla polimer zincirinin kırılması ve yeni kısa zincirlerin yeniden kristallenmesi olarak düşünülebilir. Sürekli ölçüm alınan cihazın kalibrasyonunda bir sapmanın olabileceği olasılığı 22 aylık ölçüm sonuçlarına göre dikkate alınacaktır. Tablo 15. Seçilen PCL filmlerin FTIR sonuçları ve Aamorf/Akristal oranları Genel FTIR figürü Amorf pik Kristal pik Aamorf/Akristal İlk hal:6,68 P_C0.4 9.ay:6,45 11.ay:6,60 13.ay:6,66 P_C0.4_G5 İlk hal:6.86 1.ay:6.76 3.ay:6.62 5.ay:5.76 İlk hal:6.73 P_C3_O5 3.ay:6.66 5.ay:6.19 8.ay:5.43 İlk hal:6.41 P_C3_G5 3.ay:6.49 5.ay:5.70 8.ay:5.51 18 Tablo 16. Süpermarket poşetlerinin biyobozunma sonuçları Film Kalınlık (µm) Görsel değiĢim PoĢet Ġlk hal 13.ay Fotoğraf Ağırlık (g) / Ağırlık DeğiĢimi% 13.ay Dinolite Ġlk hal 13.ay 20,4±0,45 17,0±0,00 0,008/0,0 0,007/12,5 23.4±0.55 21,4±0,89 0,009/0,0 0,009/0,0 26,4±1,30 23,8±0,45 0,010/0,0 0,009/10,0 25,0±2,92 24,0±2,12 0,009/0,0 0,010/-11,1 KĠPA BĠM GÜRMAR MĠGROS 19 -1 -1 Tablo 17. Poşetlerin takip edilen pikleri (1464 cm ve 718 cm ) ve buradaki toplam alanları 1464 cm -1 718 cm -1 -1 1464 cm + 718 cm İlk hal:37,38 KĠPA 7.ay:20,24 11.ay: 21,46 13.ay: 32,11 BİM İlk hal:38.75 7.ay:19.83 11.ay:22.05 13.ay:42.81 GÜRMAR İlk hal:36,05 7.ay:19,68 11.ay:20,96 13.ay:36,14 İlk hal:37,25 MĠGROS 7.ay:20,83 11.ay:21,15 13.ay:40,88 20 -1 Tablo 18. KIPA poşeti için Kristal Piklerinin Değişimİ -1 Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm ) -1 Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm ) KIPA FTIR Analizleri Tablo 19. BIM poşeti için Kristal Piklerinin Değişim -1 Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm ) BIM FTIR Analizleri 21 -1 Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm ) Tablo 20. MIGROS poşeti için Kristal Piklerinin Değişim Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm-1) Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm-1) MIGROS FTIR Analizleri Tablo 21. GURMAR poşeti için Kristal Piklerinin Değişim -1 Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm ) GURMAR FTIR Analizleri 22 -1 Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm ) MIGROS KIPA ġekil 8. MIGROS poşeti için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi ġekil 9. KIPA poşeti için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi GURMAR BIM ġekil 10. GURMAR poşeti için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi ġekil 11. BIM poşeti için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi 4.3.PE bazlı filmler: Son grup olarak hazırlanan PE bazlı filmlerin tüm ağırlık, kalınlık ve FTIR spektrum sonuçları Tablo 22, 23 ve 24 de verilmiştir. PE‟nin kristallik derecesi yüksek olduğu için bu filmler bu kadar kısa süre içinde ağırlık kaybına uğramamıştır fakat kalınlıklarında azalmalar olmuştur. Buradan da anlaşılıyor ki bu filmlerde de bozunma yüzeyden aşınma olarak gerçekleşmektedir. Poşetlerde takip edilen pikler bu filmler için de takip edilmiş ve bu pik alanlarının EP_P10_C3_G5 kodlu film hariç hepsinde arttığı görülmüştür. Bu analizler devam edecektir. 23 -1 -1 Tablo 22. PE filmlerin takip edilen pikleri (1464 cm ve 718 cm ), filmlerin önce ve 2 ay sonrası kalınlık, ağırlık ve pik alanları sonuçları -1 718 cm L_P10_C3_G5_Ct2 H_P10_C3_G5 L_P10_C3_G5 1464 cm 24 -1 Ġlk hal 2. ay 60,6±6,50 µm 51,8±6,47 µm 0,018g 0,018g 8,23 13,54 51,4±3,78µm 51,4±2,51µm 0,018g 0,018g 7,49 15,64 63,2±6,30µm 59,0±8,00µm 0,016g 0,016g 10,47 17,23 -1 718 cm EP_P10_C3_G5 EP_C3_G5 EP H_P10_C3_G5_Ct2 1464 cm 25 -1 Ġlk Hal 2.ay 58,4±1,52µm 57,4±2,19µm 0,020g 0,020g 8,06 13,88 43,6±2,30µm 42,4±1,67µm 0,018g 0,018g 20,65 27,60 52,6±1,14µm 51,0±1,41µm 0,021g 0,021g 14,88 21,88 68,6±1,67µm 60,4±3,78µm 0,023g 0,023g 16,12 14,99 Tablo 23. L_P10_C3_G5 filmi için Kristal Pik değişimleri -1 -1 Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm ) Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm ) L_P10_C3_G5 FTIR Analizleri Tablo 24. H_P10_C3_G5 filmi için Kristal Pik değişimleri -1 Kristal Pik DeğiĢimi (1464 cm ) H_P10_C3_G5 FTIR Analizleri 26 -1 Kristal Pik DeğiĢimi (718 cm ) L_P10_C3_G5 ġekil 12. L_P10_C3_G5 filmi için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi H_P10_C3_G5 ġekil 13. H_P10_C3_G5 filmi için Toplam Kristal Pik Alanlarının Değişimi 5.DEĞERLENDĠRME Plastik poşetlerin çevreye verdiği zararlar bilinmesine rağmen kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşmakta ve artmaktadır. Tüm dünya ülkelerinde bu konuda insanlarda çevre ve toplum bilincinin oluşturulması için çalışmalar yapılmaktadır. Bu plastik poşetlerin yarattığı kirliliği önlemek için bazı yaptırımlar üzerinde durulmaya başlanmıştır. Örneğin Avustralya‟da hazırlanan bir raporda bu poşetlerin kullanımını azaltmak ve yaratılan çevre kirliliği problemini çözmek için çeşitli önerilerde bulunulmuştur. Bunları sıralamak gerekirse; biyobozunur poşet üretimi, çöplerin bertarafı için insanların eğitilmesi, plastik poşetlerin kullanımının yasaklanması, zorunlu vergilerin getirilmesidir. Bu yöntemlerle atık oluşumu azaltılmakta, küresel ısınmaya olan etki azaltılmakta, enerji sarfiyatı düşürülmektedir [5]. Ülkemizde Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı (ÇEVKO) da bu konudaki çalışmalarını sürdürmektedir. Süpermarket poşetlerinin kullanımının azaltılmasına yönelik uygulanabilecek çözüm seçenekleri belirlenmiştir. Öneriler aşağıdaki gibi sıralanabilir:  Plastik süpermaket poşetlerinin yasaklanması,  Yönetmeliğe göre satış noktalarının, plastik alışveriş poşeti yönetim planı hazırlamak ve atık biriktirmek için sorumlu tutulması,  Satış noktalarının, plastik alışveriş poşeti yönetim planı hazırlamak veya ücretli alışveriş poşeti satışının gönüllü olarak yapılması,  Tüketicilere zorunlu alternatif poşet teklifi Diğer taraftan plastikler geri dönüştürülebilir ve başka ürünlerin üretiminde kullanılabilir ürünlerdir. Plastik sanayicilerin birleşerek kurdukları plastik sanayicileri derneği (PAGDER) 21 Ocak 2014 günü hayata geçirilmek üzere yeni bir proje başlatmıştır. Bu derneğin “Sıcak Bir Yuva Her Canlının Hakkıdır” isimli projesinde toplanan her plastik malzemenin birçok mamule dönüştürülebilmesinin mümkün olduğu belirtilmiş, plastik malzemelerin de hayvan barınaklarının yapımında kullanılması tasarlanmıştır. Düzenlenecek kampanyada ülke genelinde tüm hayvan severlerin katkılarıyla toplanacak, geri dönüştürülmüş plastiklerden hayvan yuvalarının yapılacak olması hem doğayı hem de hayvanları korumaya yönelik olduğundan büyük önem 27 taşımaktadır. Sokak hayvanlarını korumak için bir araya gelen hayvan severler sayesinde topluma geri dönüşüm kültürü kazandırmak projenin temel amacıdır. Poşet kullanımının azaltılması çalışmalarının yanısıra biyobozunurluğu arttırılmış ve süreci hızlandırılmış, daha ekonomik katkılarla üretilmiş plastik poşetlerin üretimi, çalışmamızın hedefidir ve sürmektedir. 6.TEġEKKÜR Bu projede kullanılan kimyasallar ve yapılan analizler BAP 11-MÜH-041 projesinden karşılanmıştır. Bilimsel desteği ve laboratuvar olanakları için E.Ü., Kimya Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Serap CESUR, deneysel ve analiz cihazları desteği için Korcan KORBA, Doç.Dr. Serdar ŞENOL, A. Beyza AYSAN, Ece ULAŞTIRICI, Ecem Pınar KAYA ve Ceren Selen APA‟ya teşekkür ederiz. 7.KAYNAKLAR 1. Davis. G., Song, J.H., “Biodegradable Packaging Based on Raw Materials Crops and Their Impact on Waste Management”, Journal of Industrial Crops and Products 23, 147-161, 2006. 2. Siracusa, V., Rocculi, P., Romani, S., Rosa, M. D., “Biodegradable polymers for food packaging: a review”, Trends in Food Science & Technology 19, 634-643, 2008. 3. Premraj R., Mukesh D.,2005, Biodegradation of Polymers, Indian Journal of Biotechnology, 4, 186-193. 4. Shah A.A., Hasan F., Hameed A., Ahmed S., 2008, Biological degradation of plastics: a comprehensive review, Biotechnology Advances, 26, 246-265. 5. Allan, P., Nolan, J., Shmigel, P., “Plastic Shopping Bags-Analysis of Levies and Environmental Impacts-Final Report”, Department of Environment and Heritage, Environment Australia, 2002. 6. Krzan A., Hemjinda, S., Miertus, S., Corti, A. and Chiellini, E., 2006, Standardization and certification in the area of environmentally degradable plastics, Polymer Degradation and Stability, 91, 2819-2833 7. Alp, B., Demir, ġ., Mayda, S., Cesur, S., “Polikaprolakton Temelli Biyobozunur Ambalaj Üretimi”, 9. Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, Ankara, 2010. 8. Alp, B., Burhanoğlu, T., Cesur, S., Balköse, D., “Biyobozunur ve Oxobozunur Katkılı Polipropilen Kompozit Filmlerinin Karakterizasyonu”, II. Uluslararası Katılımlı Polimerik Kompozitler Sempozyum - Sergi ve Proje Pazarı', İzmir, Sözlü Bildiri, 26-28 Kasım 2010. 9. Küçükgöksel, Y., Aysan, A.B., Cesur, S., “SüpermarketPoşetleri ile Polikaprolakton Filmlerinin Biyobozunurluk Süreçlerinin Karşılaştırılması”, UKMK-10, 10. Ulusal KimyaMühendisliği Kongresi, Sözlü Bildiri, Koç Universitesi, İstanbul, CD içinde tam makale, 3-6 Eylül 2012. 10. Cesur, S., Balköse, D., Alp, F. B., Küçükgöksel, Y., Kahraman, T., Akın, O., Kasım 2012 “İnorganik ve Organik Katkılı PCL Kompozitlerde Kristalizasyon Sürecinin Modellenmesi ve 28 İstenen Ürün Özelliklerine Etki Eden Parametrelerin İncelenmesi “,TÜBİTAK project, 110M157, İzmir. 11. Aysan, A.B., Küçükgöksel, Y., Cesur, S., "Çevre Dostu Süpermarket Poşetleri", VII. Uluslararası Ambalaj Kongresi ve Sergisi, Sözlü Bildiri, Tepekule Kongre ve Sergi Merkezi, İzmir, CD içinde tam makale, 9-11 mayıs 2013. 12. Fukushima, K., Abbate C., Tabuani D., Gennari M., Rizzarelli P. & Camino G., “Biodegradation trend of poly(ε-caprolactone) and nanocomposites”, Materials Science and Engineering, C, 30, 566-574, 2010. 13. Elzein T., Nasser-Eddine M., Delaite C., Bistac S.,Dumas P., 2004, FTIR study of polycaprolactone chain organization at interfaces, Journal of Colloid and Interface Science, 273, 381-387. 14. Rosa, D. S., Guedes, C. G. F. and Casarin, F., “Mechanical Behaviour and Biodegradation of Poly(ε-caprolactone)/Starch Blends with and without Expansor”, Polymer Bulletin 54, 321333, 2005. 15. Jakubowicz, I., “Evaluation of degradability of biodegradable polyethylene (PE)”, Polymer Degradation and Stability, 39-43, 2003. 16. Kaur, I., Gupta, N., Kumari, V., “Swelling, ion uptake and biodegradation studies of PE film modified through radiation induced graft copolymerization”, Radiation Physics and Chemistry, 947-956, 2011. 17. Benitez, A., Sanchez, J. J., Arnal, M. L., Müller, A. J., Rodriguez, O., Morales, G., “Abiotic Degradation of LDPE and LLDPE Formulated with a Pro-oxidant Additive”, Polymer Dgradation and Stability, 2013. 18. Chiellini E., Corti A., Swift G., 2003, Biodegradation of thermally-oxidized, fragmented lowdensity polyethylenes, Polym Degrad Stab, 81, 341-51. 19. Chiellini, E.; Corti, A.; D’Antone, S.; Baciu, R., 2006, Oxo-biodegradable full carbon backbone polymers biodegradation behaviour of thermally oxidized polyethylene in an aqueous medium, Polym Degrad Stab, 91, 2739. 20. Contat-Rodrigo L., Ribes-Greus A., Imrie C. T., 2001, Thermal Analysis of High- Density Polyethylene and Low-Density Polyethylene with Enhanced Biodegradability, Journal of Applied Polymer Science, 86, 764–772 21. Gulmine J.V., Janissek P.R., Heise H.M., Akcelrud L., 2002, Test method Polyethylene characterization by FTIR, Polymer Testing, 21, 557–563. 22. Hong S.O., Rhim J.W., 2012, Preparation and properties of melt-intercalated linear low density polyethylene/clay nanocomposite films prepared by blow extrusion, LWT - Food Science and Technology, 48, 43-51. 23. Husarova L., Machovsky M., Gerych P.,Houser J. , Koutny M., 2010, Aerobic biodegradation of calcium carbonate filled polyethylene film containing pro-oxidant additives, Polymer Degradation and Stability, 95, 1794-1799. 24. Jakubowicz I., 2003, Evaluation of degradability of biodegradable polyethylene (PE), Polymer Degradation and Stability, 80,39–43 25. Kaur K., Gupta N., Kumari V., 2011, Swelling, ion uptake and biodegradation studies of PE film modified through radiation induced graft copolymerization, Radiation Physics and Chemistry, 80, 947–956. 26. Kwona S.,Kima K.J., Kima H., Kundua P.P., Kimb T.J., Leeb Y.K, Leeb B.H., Choea S., 2002, Tensile property and interfacial dewetting in the calcite ﬁlled HDPE,LDPE, and LLDPE composites, Polymer, 43, 6901–6909. 29 27. Musuc A.M. , Doni M.B., Jecu L., Rusu A., Popa V., 2013, FTIR, XRD, and DSC analysis of the rosemary extract effect on polyethylene structure and biodegradability, Akade´miai Kiado´, Budapest, Hungary. 28. O’Brine T., Thompson R.C., 2010, Degradation of plastic carrier bags in the marine environment, Marine Pollution Bulletin, 60, 2279–2283. 29. Ojeda T, Dalmolin E, Forte M, Jacques R, Bento F, Camargo F.,2009, Abiotic and biotic degradation of oxo-biodegradable polyethylenes. Polym Degrad Stab, 94, 965-70. 30. Orhan Y., Büyükgüngör H., 2000, Enhancement of biodegradability of disposable polyethylene in controlled biological soil. International Biodeterioration & Biodegradation, 45, 49-55. 31. Ouiminga S.K, Rogaume T., Daho T., Yonli A.H., Koulidiati J.,2012, Reductive and oxidative combustion of polyethylene bags: Characterization of carbonaceous and nitrogenous species , Journal of Analytical and Applied Pyrolysis, 98, 72–78 32. Zahra, S., Abbas, S.S., Mahsa, M.-T., Mohsen, N., 2010, Biodegradation of low-density polyethylene (LDPE) by isolated fungi in solid waste medium. Waste Management, 30, 396401 30 31