SAĞLIK BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NE KONU : Muayenehanelerde yapılabilecek işlemler hk. Türk Dermatoloji Derneği, Deri ve Zührevi Hastalıklar uzmanı ve Deri ve Zührevi Hastalıklar Asistanlarının üye olabildiği bir tıpta uzmanlık derneğidir. Üyelerinin mesleki çalışmalarını ilmi ve hukuki yönden destekleyici ve savunucu olmak amacıyla hareket etmektedir. Üyelerimizden Derneğimize gelen başvurulardan, İl Sağlık Müdürlüklerince hekimlerin muayenehanelerinde lazerle epilasyon işlemlerini gerçekleştiremeyeceğinin söylendiği, yapılan denetimlerde cezai yaptırımların uygulandığı öğrenilmiştir. Son olarak Kocaeli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından bir üyemize gönderilen yanıtta, Bakanlığınızdan alınan görüşe dayanıldığı belirtilmiştir. Bu yazıda Bakanlığınızca “muayenehanede yapılabilecek tıbbi işlemler listesinin Danıştay 10.Dairesinin E.2010/15005, K.2012/4557 sayılı karan ile iptal edilmesi ile Muayenehanede yapılacak tıbbi işlemler listesi yeniden düzenleninceye kadar muayenehanelerin güzellik merkezinden dönüşen muayenehane olması halinde Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik kapsamımdaki işlemleri muayenehanelerinde yapabilecekleri aksi halde yapmalarına imkan bulunmadığı” şeklinde bir görüş iletildiği belirtilmiştir. İl Sağlık Müdürlüğü’nün yazısı ekinde Bakanlığınızın görüşüne yer verilmemiş olmakla birlikte birçok ilde benzer gerekçeler ile üyelerimiz yönünden sorunlar oluştuğundan aktarılan şekilde görüş bildirdiğiniz düşünülmüş ve başvuru yapma zorunluluğu doğmuştur. Bakanlığınızca 25.09.2010 tarih ve 27710 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile hekimlerin muayenehanelerinde yapabilecekleri işlemler sayma yoluyla belirlenmiş, bu işlemler Yönetmeliğin Ek-13 sayılı çizelgesinde düzenlenmiştir. Derneğimizce bu düzenlemelerin hukuka aykırı olması nedeniyle iptali için açılan davada Danıştay 15. Dairesi’nin E.2013/2808, K.2014/5737 sayılı dosyasında iptal kararı verilmiştir. Aynı şekilde Türk Gastroenteroloji Derneği tarafından açılan davada da Danıştay 10.Dairesi E.2010/15005, K.2012/4557 sayılı karan ile iptal kararı vermiştir. Bu kararlarda; - Muayenehanelerde yapılabilecek işlemler listesini belirleyen heyetin bütün uzmanlık alanlarını temsil edebilecek mahiyette olmadığını, - Bütün uzmanlık alanlarını temsil edebilecek mahiyette bir kurul tarafından önce muayenehanelerde yapılabilecek işlemlerin mi yoksa yapılamayacak işlemlerin mi sayma suretiyle belirlenmesinin uygun olacağının tartışılması gerektiğini, - Muayenehanelerde yapılacak işlemler tahdidi olarak belirlenecek ise her bir uzmanlık dalı itibariyle bu ayrımın yapılması gerektiğini, 1 - Ayıca her bir uzmanlık dalını temsil edecek nitelikte oluşturulacak bilimsel komisyon kararlarının da getirilecek düzenlemeler açısından belirleyici olması gerektiğini, - Dava açıldıktan sonra yürürlüğe giren düzenlemeler uyarınca bu belirlemelerin öncelikle bütün uzmanlık alanları ile ilgili müfredat, rotasyon ve uzmanlık alanlarının görev tanımını, eğitim kurularının niteliğini belirlemekle görevli Tıpta Uzmanlık Kurulunca yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bakanlığınız tarafından uzunca bir süredir kararlardaki tespitler dikkate alınarak uygulamayı düzenleme yoluna gidilmemiştir. Dolayısıyla Deri ve Zührevi Hastalıklar uzman hekimlerinin muayenehanede yapabilecekleri işlemlerinin var olan hukuksal düzenlemelere göre belirlenmesi gerekecektir. 1219 sayılı Yasa’nın 1. Maddesinde hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden mezun olmak gerektiği, 8. Maddesinde ise uzmanlık gerektiren işler için usulüne uygun olarak alınmış uzmanlık belgesine sahip olmak gerektiği hüküm düzenlenmiştir. Yasa hükümleri ile iptal kararları birlikte değerlendirildiğinde münhasıran uzmanlık gerektirenlerin işlemlerin ilgili uzmanlık alanları tarafından hasta yararı gözetildiğinde tıbben muayenehane ortamında yapılmasında sakınca bulunmaması halinde muayenehanede yapılabilecektir. 1219 sayılı Yasa’nın Ek-13. Maddesi uyarınca da uzmanlık dallarının eğitim müfredatları ve bu müfredatlara göre uzmanlık dallarının temel uygulama alanları ile görev ve yetkilerinin çerçevesi Tıpta Uzmanlık Kurulunca belirlenecektir. Dolayısıyla hekimler uzmanlık eğitim müfredatları içerisinde yer alan işlemleri yapmak konusunda yetkilidirler. Deri ve Zührevi Hastalıklar uzmanlık eğitimi müfredatının içeriğinde lazerle epilasyon işlemler de yer aldığından hekimlerce bu işlemler yapılabilecektir. Bu noktada Bakanlığınızca yargı kararı doğrultusunda herhangi bir düzenleyici işlem yapılmaması nedeniyle hekimlerin çalışma haklarına bir sınır getirilmesi hukuken olanaklı değildir. Hekimlerin mesleklerini icra etmeleri Anayasa’nın 48. Maddesinde düzenlenen çalışma özgürlüğü kapsamında değerlendirilmektedir. Anayasanın 13. Maddesi uyarınca çalışma özgürlüğüne getirilecek sınırlamaların hakkın özüne dokunmayacak biçimde yasa ile yapılması olanaklıdır. Hekimlerin muayenehanede lazer epilasyon ile işlem yapmalarını yasaklayan bir hukuk normu olmaması karşısında Bakanlığınızca üzerinize düşen yükümlülüğün yerine getirilmemesi gerekçe gösterilerek çalışma özgürlüğünün kısıtlanması hukuken mümkün değildir. Son olarak yazınızda yer aldığı söylenen daha öncesinde güzellik merkezi olup şuan muayenehaneye dönüşmüş yerlerde bu işlemlerin yapılabileceğine değinmek gerekmektedir. Yazınızın atıf yaptığı yerler Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin geçici 4. Maddesinin 2. Fıkrasında; “Sağlık kuruluşu statüsü sona eren ve işleteni tabip olan müstakil merkezler, güzellik salonuna veya ilgili mevzuat ile belirlenen şartlar ve standartlar sağlanarak muayenehane veya polikliniğe dönüştürülür” şeklinde tarif edilen kuruluşlar olduğu anlaşılmaktadır. 2 Anılan madde ve yazınız uyarınca belirtilen biçimde çalışan ve üstelik uzman olması şartı dahi aranmayan hekimlerin yürürlükten kalkan Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda tüm işlemleri yapabilecekleri belirtilirken uzman hekimlerin bu işlemleri yapamayacağına ilişkin yorum bilimsel gerekliliklerle bağdaşmamaktadır. Nitekim Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin geçici 4. Maddesinin 4. Fıkrasında; “yürürlükten kaldırılan Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelikte sayılan tıbbî işlemlerin tamamı, sertifika veya buna benzer yetki belgesine dayanılarak unvanlarda, “estetik” veya bu anlama gelecek herhangi bir ibare kullanılmaksızın tıp mesleğini icra yetkisi sahasına göre tabip veya uzman tabiplerin tıbbi uygulaması şeklinde yürütülür.” denmektedir. Yürürlükten kaldırılan Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmeliğin hekimlerin yapabileceği işlemlerin sayıldığı 12. Maddesinin lazer işlemlerinin hekimler tarafından yapılabileceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla Bakanlığınızca hekimlerin dahi muayenehane koşullarında lazer epilasyon işlemlerini yapmasında bir sakınca görülmemesi karşısında uzman hekimlerin de muayenehanelerinde bu işlemleri gerçekleştirmesinde bir sakınca olmadığı ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak, Deri ve Zührevi Hastalıkları uzman hekimlerinin muayenehanelerinde lazer cihazı ile uygulamada bulunmalarının önünde hukuken ve tıbben bir engel bulunmamakta olup aksi yöndeki görüşünüzün düzeltilmesi ile il sağlık müdürlüklerine konu hakkında bilgi verilmesi talebimizi bilgilerinize sunarız. Saygılarımızla. 24.3.2015 Türk Dermatoloji Derneği Adına 3