KPSS KONU ANLATIMI Web: http://www.rehberlik.biz.tr Mail: [email protected] 7. ÜNİTE PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA: İÇERİK ÖĞESİ KPSS’de bu bölümden her ortalama 1 soru gelmektedir. yıl Bu bölümdeki sorular genellikle bilgi veya örnek verilerek sorulan yarı bilgi sorusu şeklindedir. PROGRAM TASARISI HAZIRLAMA: İÇERİK ÖĞESİ İçerik programın ikinci öğesidir. İçerik öğesi, bilgi ve konuların düzenlenmiş bütünüdür. İçerik hedefe (kazanımlara) göre belirlenir. İçerik “Ne öğretelim?” sorusuna cevap arar. İÇERİK SEÇİLİRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 1) Öğretim ilkelerine uygunluk: İçerik belirlenirken tüm öğretim ilkelerine uygun olması gerekir. 2) İlgililik (Hedefe görelik): Hedeflerle ilişkili olmalı ve hedeflere göre belirlenmelidir. Yani hedef davranışları kazandırıcı nitelikte olmalıdır. 3) Ekonomiklik: İçerik sistematik, iyi örgütlenmiş olmalı ve gereksiz bilgilere yer vermemelidir. Gerektiği yerlerde tekrarlara yer vermeli, gereksiz tekrarlardan kaçınmalıdır. 4) Yaşama yakınlık (İşlevsellik): Gerçek hayatta uygulanabilir ve kullanılabilir nitelikte olmalıdır. 5) Kendi kendine yeterlilik: Gerektiği ve yeteri kadar ayrıntılı olmalıdır. Ekonomiklik ilkesiyle alakalıdır. 6) Bilimsellik ve Güncellik: Bilimsel gerçeklerle uyumlu olmalıdır. En son bilimsel gelişmeleri dikkate almalı ve güncel olaylara da yer vermelidir. 7) Anlamlılık: Öğrencilerin kavrama gücünü dikkate almalıdır. Örnekler içeriği açıklayıcı olmalı, öğrencilerin deneyimlerini zenginleştirmeli ve daha önce öğrendikleriyle ilişkili olmalıdır. 8) Düzeye uygunluk (Öğrenciye görelik): İçeriğin güçlük düzeyi, öğrencinin hazırbulunuşluk düzeyine uygun olmalıdır. Yani öğrenilebilir ve öğretilebilir olmalıdır. 9) Yararlılık: Bireyin ve toplumun işine yaramalıdır. 10)Optimal yapı: Bilgi, öğrencinin en iyi ve kolayca anlayabileceği biçimde, öğrenilebilir bir yapı sergilemelidir. Optimal yapı, bilginin kullanılabilir hale getirilmesidir. 11) Geçerlik ve Güvenirlik: Bilgiler bilimsel açıdan doğru ve amaca uygun bilgiler olmalıdır. Teknik anlamda geçerlik içeriğin amaçla bağlantısını kurmaktır. Geçerliğin ikinci anlamı gerçeklikle ilgilidir. İçeriğin gerçek bilgileri kapsaması gerekir. İçeriğin bir diğer geçerlik ölçütü kullanışlılığıdır. Sonuçta güncel, doğru ve kullanılan bilgi, geçerli bilgidir. İçeriğin güvenilirliği, bilgilerin tutarlılığıdır. Birbiriyle tutarlı olmayan bilgi güvenilir değildir. 12) Denge: Kendi içerisinde bütünleştirilmiş bilgi yapısına eklenen ve çıkarılan öğelere rağmen anlamlı bütünlüğün bozulmamasıdır. 13) Soyutlama: Bilgilerin öğrenciler tarafından kavranması ve onların içerikte verilen ana fikre ulaşmasıdır. 14) Yordama (Vardama, Öteleme): İçerik, öğrencinin elde ettiği bilgi ve becerilere dayanarak geleceği yorumlamasına ve tahminde bulunmasına olanak verecek şekilde düzenlenmelidir. 15) Alıştırma: İçerikte bölüm başlarında ve sonlarında hedeflenen davranışlarla ilgili soru bulunmasıdır. 16) Şema: İçeriğin başında kısa özetlerin bulunması, onun grafiklerle, haritalarla, tablolarla desteklenmesidir. Böylece bireyler yeni bilgileri kendi anlatım biçimleriyle öğrenirler. Kişi yeni bilgiyi algılar ve kendine göre öğrenir. Kısacası içerik, kişinin kendi öğrenme şemasını kurmasına izin verecek esneklikte yazılmalıdır. 17) Kaynaşıklık: Konular ve etkinlikler birbiriyle tutarlı ve ilişkili olmalıdır. Dikey ve yatak kaynaşıklık diye ikiye ayrılır. Dikey kaynaşıklıkta öğrenme konularının ön koşul öğrenmelere dayalı olarak ardışıklık ve aşamalılık ilkelerine (yakından uzağa, bilinenden bilinmeyen, kolaydan zora, somuttan soyuta) uygun düzenlenmesi esastır. Mesela; matematik dersinde önce toplama, sonra çıkarma, daha sonra çarpma ve bölme işlemlerinin öğretilmesi. Yatak kaynaşıklıkta ise yaşantıların benzerliği ilkesine uygun olarak bir öğrenme konusunun aynı veya farklı disiplinlerde verilmesidir. Önceki öğrenmelerle sonraki öğrenmeler arasında ilişkinin kurulmasıdır. Yani yatak kaynaşıklık başka yaşantılarla dayanışlılıktır. Bir eğitim programında, amaçlara ulaşmayı sağlayacak konu içeriği genellikle çok geniş olduğu için, içerik belirlenirken belli ölçütler kullanmak gerekmektedir. Aşağıdakilerden hangisi bu ölçütlerden biri değildir? A) Toplumsal fayda B) Bireysel fayda C) Gelişim özelikleri D) Konular arası ilişkilendirme E) İçeriğin sunulma biçimi Aşağıdakilerden hangisi içerik seçiminde cevaplanması gereken sorular arasında yer almaz? A) Özel bir alanla ilgili ve güncel mi? B) Eğitim programının hedefleriyle tutarlı mı? C) Bilimsel olarak geçerli mi? D) İyi düzenlenmiş ve sistematik mi? E) Bilgilerin sık sık tekrarı yapılıyor mu? İÇERİK DÜZENLENİRKEN DİKKAT EDİLECEK İLKELER 1) Tümdengelim ilkesi: İçeriğin sunumunda önce genel yapılar ortaya konulmalı, sonra ayrıntıya inilmelidir. 2) Ön koşul ilkesi: Ön öğrenmeler yeni öğrenmelere temel teşkil etmelidir. 3) Kapsama ilkesi: Yeni bilgiler (içerikler) önceden öğrenilen yapının içinde verilmelidir. Öğretilecek bir konunun içerisindeki bilgilerin önceki öğrenilenlerle ilişkilendirilmesidir (Sarmal programlama yaklaşımı benzerliği). Not: Öğrencilerin içerikteki bilgilere ulaşmalarını sağlayacak iki strateji vardır. Bunlar ön örgütleyiciler (özetlemeler, açıklamalar, örnekler, şemalar, kavram haritaları gibi şeylerle eski ile yeni bilgiler arasında köprü kurma) ve sentezleyicilerdir. Bu stratejiler sunuş yoluyla öğretim modelinde uygulanmaktadır. Sosyal bilgiler dersinde “Haklarımı öğreniyorum.” konusunun içeriğinde sırasıyla bulunduğu çeşitli grup ve kurumlar içindeki yerini belirleme, içinde bulunduğu grup ile gruplara ait rolleri ilişkilendirme, katıldığı gruplarda aldığı roller ile rollerin gerektirdiği hak ve sorumlulukları ilişkilendirme. kazanımlarına yer verilmiştir. Buna göre, içeriğin aşağıdaki temel ilkelerden hangisine uygun belirlendiği söylenebilir? A) Ön koşul C) Sentezleme B) Örnekleme D) Kapsama E) Tümevarım İÇERİK DÜZENLEME YAKLAŞIMLARI Doğrusal Programlama Yaklaşımı Birbiri ile ardışık, sıralı, yakın ilişkili, zorunlu ve önkoşul öğrenmelerin ağırlıklı olduğu konuların düzenlenmesinde kullanılır. Aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. Konular arasındaki ilişki dikeydir. Dikey ilişki (kaynaşıklık) konuların aşamalılık ilkesine göre (yakından uzağa, bilinenden bilinmeyene, basitten karmaşığa, genelde özele, somuttan soyuta doğru) sıralanmasıdır. Konular bir sonraki dönemde tekrar verilmez. Hayat bilgisi, matematik, sosyal bilgiler, fen bilgisi gibi aşamalılık özelliği taşıyan dersler için kullanılır. Bir uzman, bilgisayar dersinde uzaktan öğretim uygulamalarının iletişim becerilerine etkileri konusuyla ilgili içerik düzenlemesi yapacaktır. Bu uzman, doğrusal programlama yaklaşımını kullanmak isterse aşağıdakilerden hangisini kesinlikle göz önünde bulundurmalıdır? A) Konuların anlamlı tekrarlara bağlı öğretilmesini B) Konuların kendi içinde anlamlı bir bütün oluşturmasını C) Konuların ihtiyaç ve sorulara bağlı tasarlanmasını D) Konuların farklı özelliklerinin ve önceliklerinin olmasını E) Konuların birbiriyle ardışık ve yakın ilişkili olmasını Sarmal Programlama Yaklaşımı Bruner tarafından ortaya atılmıştır. Ülkemizde ağırlıklı olarak kullanılan yaklaşımdır. İçerik, doğrusal bir sıra izlemez, fakat içeriğin alt konuları arasında bir ardışıklık söz konusu olabilir. Bu yaklaşımda; konular gittikçe genişler ve önceden öğrenilmiş konular yeri ve zamanı geldiğinde daha kapsamlı (derinlemesine) olarak tekrar öğretilir. Önceki öğrenmeler sonraki öğrenmelere temel oluşturur. Çünkü yeni öğrenilenler, ön öğrenmeler üzerine inşa edilir. Yani yatay ilişki (kaynaşıklık) söz konusudur. Bu programla hazırlanmış içerikler daha esnektir. Özellikle yabancı dil öğretiminde kullanılır. SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ ÖABT Sosyal bilgiler dersinde kavramlar; giriş, geliştirme ve pekiştirme düzeyinde 4. sınıftan 7. sınıfın sonuna kadar çeşitli konularla öğretilebilmektedir. Bu bilgiye göre, yukarıdaki kavram öğretimi uygulamasında program anlayışının hangi özelliğine yer verilmiştir? A) Sarmallık B) Yakından uzağa ilkesi C) Öğrenci merkezlilik D) Somuttan soyuta E) Küçük adımlar ilkesi Matematik dersi öğretim programı için belirlenen; • Rakamları okur ve yazar. • Nesne sayısı 10’dan az olan bir topluluktaki nesnelerin sayısını belirler ve bu sayıyı rakamla yazar. • 100 içinde ileriye doğru birer ve onar ritmik sayar. kazanımlarına en uygun içerik düzenleme yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Modüler C) Sorgulama merkezli B) Sarmal D) Çekirdek E) Piramitsel Sarmal programın dayandığı temel düşünce aşağıdakilerden hangisidir? A) Öğrencilerin önemli bilgileri kendi kendilerine keşfetmeleri B) Öğrenme sürecinde deneyimden önce bilginin gerekli olduğu C) Öğrencilere beli kavramların belli gelişim düzeylerinde verilmesi D) Yeni öğrenilenlerin ön öğrenmeler üzerine inşa edilmesi E) Öğrencilerin öğretmen kılavuzluğunda araştırmalar yaparak kendi kendilerine öğrenmeleri Bruner tarafından önerilen program yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğrusal C) Çekirdek B) Sarmal D) Modüler E) Piramitsel geliştirme Modüler (Öbek) Programlama Yaklaşımı Vygotsky tarafından geliştirilmiştir. İçeriği oluşturan konuların anlamlı modüller (öbek, parça) halinde düzenlendiği ve bu bağımsız modüllerin bir bütün oluşturduğu yaklaşımdır. Modüller birbirleriyle ilişki değildir. Konuların öğrenme sırası esnektir fakat program çıktılarına ulaşılması önemsenir. Yani öğretim sonunda ulaşılacak sonuçlar bellidir. Öğrenme üniteleri modüllere ayrılır. Her modül kendi içinde doğrusal, sarmal, piramitsel gibi farklı yaklaşımlarla düzenlenebilir. Modüller arasında aşamalı bir bağ olması önemli değildir; önemli olan her modülün tek başına anlamlı bir bütün oluşturmasıdır. Meslek ve beceri eğitimi gerektiren derslerde, vatandaşlık, fen bilgisi gibi derslerde kullanılır. Eğitim bilimleri KPSS kursunda; öğretim yöntem ve teknikleri, program geliştirme, sınıf yönetimi, materyal tasarımı, ölçme ve değerlendirme, gelişim psikolojisi, öğrenme psikolojisi, özel eğitim ve rehberlik derslerinin ayrı ayrı ve istenilen sırayla işlenebilmektedir. Her biri bağımsız dersler ama bir araya geldiklerinde anlamlı bir bütün oluşturur: eğitim bilimleri Sedat Öğretmen, beden eğitimi dersinde voleybol, basketbol ve hentbol oyunlarının benzer görünmekle beraber farklı özelliklerde olduğunu düşünür ve bu oyunların öğretiminde farklı yöntem ya da teknikler kullanır. Her oyunu kendi içinde organize ederek öğretir. Buna göre, Sedat Öğretmen’in aşağıdaki içerik programlama yaklaşımlarından hangisini kullandığı söylenebilir? A) B) C) D) E) Sarmal Modüler Doğrusal Tematik Geniş alanlı I. İçeriğin alt konuları arasında ardışık sıralanmaların olduğunu ve yeri geldiğinde önceki öğrenilenlerin daha kapsamlı olarak yeniden öğretilmesi gerektiğini savunan bir içerik düzenleme yaklaşımıdır. II. Aşamalılık özelliği taşıyan konuların düzenlenmesinde kullanılan, ardışık, sıralı, yakın ilişkili ve zorunlu konulara uyan bir içerik düzenleme yaklaşımıdır. III. Öğrenme ünitelerinin öbeklere ayrıldığı, konuların öğretim sırası esnek, her dilimin bir bütün oluşturduğu içerik düzenleme yaklaşımıdır. Yukarıda özellikleri belirtilen içerik düzenleme yaklaşımları aşağıdakilerin hangisinde doğru sırada verilmiştir? I A) B) C) D) E) Piramitsel Sarmal Çekirdek Sarmal Sarmal II _ Doğrusal Doğrusal Piramitsel Doğrusal Çekirdek III___ Modüler Piramitsel Modüler Modüler Piramitsel İçerik düzenlenirken konuların öbekler halinde düzenlendiği, bu öbeklerin birbiriyle ilişkili olmasının beklenmediği, ancak her birinin anlamlı bir bütün oluşturması gerektiğini vurgulayan programlama yaklaşımı aşağıdakilerden hangisidir? A) Modüler C) Piramitsel B) Proje merkezli D) Doğrusal E) Sarmal Piramitsel Programlama Yaklaşımı İçerik, ayrıntılı ve kesin olarak belirlenmiş konular bütününden oluşur. Program esnek değildir. Bilgiler karmaşık ve özel bir formata büründürülür ve konuların kapsamları giderek daralır. Öğrencinin programa başlamadan önceki ve programı bitirdikten sonraki durumu kesinlikle bellidir; öğrenci programı bitirdikten sonra o alanın uzmanı (TIP gibi) olur. İlk yıllarda geniş tabanlı, ortak konuların yer aldığı ileriki yıllarda konuların gittikçe daraldığı ve uzmanlaşmanın küçük birimlerde olduğu bir yaklaşımdır. İlk yıllarda geniş tabanlı konuların yer aldığı ileriki yılarda daralarak uzmanlaşmanın olduğu içerik tasarım modeli aşağıdakilerden hangisidir? A) Doğrusal C) Piramitsel E) Çekirdek B) Modüler D) Sarmal Çekirdek Programlama Yaklaşımı Piramitsel program yaklaşımına benzer. Merkezde bir konu vardır ve dersler bu konuların etrafında yer alır. Merkezdeki konunun etrafında yer alan dersler genellikle seçimliktir. Yani temel konuları (çekirdek konuyu) alan öğrenci daha sonra kendisine sunulan seçeneklerden istediğini alabilir. Bu açıdan program esnektir. Mesela; Tıp eğitiminin ilk yıllarında ortak dersler alınır. Fakat daha sonraki yıllarda öğrencilere çeşitli uzmanlık alanları sunulur ve öğrenci ilgi duyduğu uzmanlık alanını seçer. Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı John Dewey tarafından önerilmiştir. Sorun merkezli yaklaşımlarda kullanılır. Konuların içeriğine öğrenciler kendi kendine ya da grup halinde karar verir. Öğrencilere konuların ağı bir harita gibi (dersler/disiplinler arası ilişkiler kurulur) çıkarılır ve belirli zamanlarda nerelerde olmaları gerektiği söylenir. Konular küçük projeler olarak da belirlenebilir. Öğrenciler bilimsel süreç becerilerini kullanarak çözüm yolu üretir ve bunları sınıfa sunar. Performans ödevleri ve dönem projeleri bu yaklaşıma örnektir. Konu Ağı-Proje Merkezli Program Yaklaşımı John Dewey tarafından önerilmiştir. Öğrenen merkezli program tasarımı yaklaşımlarında (özellikle yaşantı merkezli yaklaşımda) kullanılır. İçerik, öğrencilerin sorularına, ilgilerine ve ihtiyaçlarına göre düzenlenir ve güncellenir. İçeriğin güncellenmesinde veliler, öğretmenler, uzmanlar ve öğrenciler birlikte yer alabilir. İlk yıllarda geniş tabanlı konular yer alır. İleriki yıllarda ise küçük birimlerde uzmanlaşma olur ve alan gittikçe daralır. Özellikle ilkokul düzeyindeki öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına göre düzenlenen içerik çok değerli bir öğrenme yaşantısı oluşturabilir. Çünkü onların var olan sorunları ışığında düzenlenen içerik daha işlevsel olur. Öğrenen merkezli tasarımlardan “yaşantı merkezli” tasarımı temel alarak hazırlanan hayat bilgisi programında içerik düzenlenirken aşağıdaki yaklaşımlardan hangisinin kullanılması daha uygundur? A) B) C) D) E) Sorgulama Çekirdek Piramitsel Modüler Sarmal Disiplinler Arası (Tematik) Program Yaklaşımı Konu alanı merkezli yaklaşımlarda (korelasyon desen tasarımının uygulandığı öğretim sisteminde) kullanılır. Merkeze alınan bir derste işlenen konu diğer derslerde de benzer olarak veya aynısı işlenir. Özellikle ilköğretim kademesinde bu yaklaşım uygulanır. İlköğretim düzeyindeki çocuklar varlıkları, olayları ve bilgileri bilim dallarına göre gruplayarak kavrayamaz. Çünkü bu düzeydeki çocuklar varlıkları ve olayları yaşamlarıyla bir bütünlük içinde algılar. Bu nedenle dersler arasında ilişki kurulur. Bu ilişkileri sağlayan da ara disiplin uygulaması (8 tane) dır. Mesela; mihver ders olan hayat bilgisi dersinde 23 Nisan Bayramı işlendiğinde diğer derslerde de aynı konu farklı şekillerde işlenir.
© Copyright 2024 Paperzz
