Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Mühendislik Fakültesi – .LP\D0KHQGLVOL÷L%|OP Dönemi Ders Bilgi Formu 2014 2015 Güz 'HUV.RGX$GÕ : g÷UHWLPh\HVL : NÖ 5811309, KøMYA MÜHENDøSLøöøNDE DENEYSEL TASARIM Doç.Dr. Oda: 512 Muzaffer BALBAùI Asistan : Ders saatleri : *|UúPH6DDWL : 6ÕQDY7DNYLPL : Notlar : Ders Dili Zorunlu/Seçmeli gQúDUWODU Çarúamba : 09:30 -12:30 SalÕ : Perúembe : Pazartesi : Perúembe : 13:30 -14:30 e-posta: mbalbasi @gazi.edu.tr e-posta: @gazi.edu.tr 5 KasÕm Çarúamba , 24 AralÕk Çarúamba (SÕnavlar ders saatinde baúlar) Ödevler seminer úeklinde sunulacaktÕr. Uygulamalar belirtilen programlardan birini kullanarak ö÷rencinin standart bir problemi sÕnÕfta çözmesi esasÕna dayalÕdÕr. Türkçe Seçmeli Yok Deney tasarÕmÕ ve analizinde faktöriyel tasarÕm ve yüzey tepki yöntemleri. Mühendisler için deneysel araútÕrmalarda elde edilen verinin yorumlammasÕ. Temel istatistiksel kavramlar ve uygulamalarÕ. E÷ri uydurma için regresyon analiz teknikleri. 'HUVøoHUL÷L Temel istatistiksel kavramlarÕ anlamak ve mühendislik problemlerine uygulamak 'HUVLQ$PDFÕ g÷UHQPHdÕNWÕODUÕYH Yeterlilikler 'HUV.LWDEÕYHYH\D Kaynaklar 1. Temel istatistiksel çÕkarÕm ve belirsizlik kavramlarÕnÕ yeniden gözden geçirmek. 2. Modeli veriye uydurabilmek ve modellerin uygunlu÷unu de÷erlendirebilmek; do÷rusal, do÷rusal olmayan ve çok tepkili modelleri kullanabilmek. 3. Deneysel tasarÕmÕn dayandÕ÷Õ yatan kavramlarÕ anlamak ve tasarÕmlarÕ pratikte uygulayabilmek. 4. Veriyi analiz edebilmek ve yorumlamak. 1. Montgomery, D. C. Design and Analysis of Experiments, John Wiley and Sons, 7’th edition, 2009. 2. Zivorad R. Lazic, Design of Experiments in Chemical Engineering: A Practical Guide, Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, 2004. 3. Jiju, A., Design of Experiments for Engineers and Scientists, Elsevier Science & Technology Books, 2003. 4. G.E.P. Box, J.S. Hunter, W.G. Hunter, Statistics for Experimenters: Design, Innovation, and Discovery, SE, Wiley-Interscience, Canada, 2005. 5. George E. P. Box, William G. Hunter and J. Stuart Hunter. Statistics for Experimenters, an Introduction to Design, Data Analysis, and Model Building., John Wiley & Sons, 1978. 6. Montgomery, D.C., Introduction to Statistical Quality Control, 6’th ed., John Wiley & Sons, 2009. Kod Yüzde (%) 6D\Õ[ A 2 20 40 Ödev(ler) B 1 10 10 Laboratuvar C Proje(ler) D Uygulama(lar) E $UD6ÕQDYODU 'H÷HUOHQGLUPH<|QWHPOHUL ve Geçme Kriteri 6D\Õ 0 0 1 10 10 .ÕVD6ÕQDY(lar) F 0 Dönem Ödevi G 0 'L÷HU H 0 <ÕOLoL VÕQDYODUÕQEDúDUÕ\DRUDQÕ 60 Final VÕQDYÕQÕQEDúDUÕ\DRUDQÕ 40 100 +DIWDOÕN'HUV3ODQÕ Zaman (Hafta) $QD%DúOÕNODU 1 Giriú temel istatistiksel kavramlar ve deney stratejisi 2 Basit karúÕlatÕrmalÕ deneyler Hipotez Testleri 3 Tek faktörlü deney ve varyans analizi 4 Rastgele sÕralanmÕú bloklar, Latin kareler ve ilgili tasarÕmlar 5 Faktöriyel tasarÕmlara giriú 6 Kategorik/SayÕsal factörler ve genel faktöriyel tasarÕm, 2k faktöriyel tasarÕmlar 7 Ara sÕnav I 8 øki seviyeli fraksiyonel faktöriyel tasarÕm 9 Üç seviyeli ve karÕúÕk seviyeli fraksiyonel faktöriyel tasarÕmlar 10 Regresyon modelleri uydurma 11 Yüzey tepki metodlarÕ ve süreç optimizasyonunda di÷er yaklaúÕmlar 12 Rastgele faktörlerle deneyler 13 Ara SÕnav II 14 ølgili bilgisayar yazÕlÕmlarÕn örneklerle kullanÕmÕ (Design Expert , DOE Pro XL , MINITAB, JMP Pro,....) Not: DHUVSODQÕ KDIWD]HULQGHQ\DSÕOPDOÕGÕU PROGRAM gö5(10(d,.7,/$5,.$7.,'h=(</(5ø PROGRAM gö5(10(d,.7,/$5, 1 2 1 2 $ODQÕQGDNLLOHULG]H\GHNLSUREOHPOHULWDQÕPODPDNYHo|]POH\HELOPHNiçin gerekli bilgiyi kavrama ve kullanma becerisi $ODQÕLOHLOJLOLYHULOHULQWRSODQPDVÕX\JXODQPDVÕ\RUXPODQPDVÕYHGX\XUXOPDVÕ DúDPDODUÕQGDWRSOXPVDOELOLPVHONOWUHOYHHWLNGH÷HUOHULJ|]HWHUHNGHQHWOH\HELOPHYH |÷UHWHELOPHEHFHULVL %LOLPVHOYHWHNQRORMLNJHOLúPHOHUOHLOJLOLELOJLOHUHHULúme ve sürekli yenileme becerisi 3 $ODQÕQGDNLELOJLEHFHULYHGHQH\LPOHULQLGLVLSOLQOHUDUDVÕX\JXODPDODUDDNWDUDELOPH becerisi 5 %LOLPVHOoDOÕúPDODUGDGH÷HUOHQGLUPHYHULDQDOL]L \DSPDYHVRQXoODUÕ\D]ÕOÕV|]OVXQPD becerisi. 6 7RSOXPYHHQGVWULQLQJHUHNVLQLPOHULQHJ|UHOLWHUDWUHNDWNÕVD÷OD\DELOHFHNDUDúWÕUPD NRQXODUÕQÕEHOLUOH\HELOPHEHFHULVL 7 %LOLPVHOELUoDOÕúPDLoLQDPDoYHKHGHIEHOLUOHPH\ROKDULWDVÕROXúWXUPDSODQOÕoDOÕúPD becerisi 8 $UDúWÕUPDEXOJXODUÕQÕWHNQRORMLNX\JXODPDGDYHYH\DELOLPVHODUDúWÕUPDNRQXODUÕQÕ yönlendirmede kullanabilme becerisi 5 .ULWHU.RGODUÕ ✔ A,B,E ✔ A,B,E ✔ 3 4 4 ✔ A,B,E A,B,E ✔ A,B,E ✔ A,B,E ✔ A,B,E ✔ A,B,E $UDúWÕUPD\UWOPHVLQGHYHEXOJXODUÕQÕQ\D\ÕOÕPÕQGDKXNXNLKDNODUÕQIDUNÕQGDOÕ÷Õ 9 'LVLSOLQLoLWDNÕPODUGDHWNLQoDOÕúDELOPHYHEXWUWDNÕPODUGDOLGHUOLN\DSDELOPHEHFHULVL 10 ✔ A,B,E /LWHUDWUHNDWNÕVD÷OD\DFDN|]JQoDOÕúPD\DSDELOPHEHFHULVL 11 Bilime yenilik getirme, bilinen yöntemi yeni bir alana uygulama becerisi 12 8OXVDOSURMH|QHULVLVXQPDYHoDOÕúPDODUÕWDVDUODPDEHFHULVL 13 14 dRNGLVLSOLQOLWDNÕPODUGDHWNLQoDOÕúDELOPHYHEXWUWDNÕPODUGDOLGHUOLN\DSDELOPH becerisi 15 $ODQÕQD\HQLOLNJHWLUHQYHOLWHUDWUHNDWNÕVD÷OD\DFDNyeni GúQFH\|QWHPWDVDUÕPX\JXODPDYELoHUHQ|]JQoDOÕúPD\DSPDEHFHULVL 16 %LOLPH\HQLOLNJHWLUPH\HQLELUELOLPVHO\|QWHPJHOLúWLUPHELOLQHQ\|QWHPL\HQLELUDODQD uygulama becerisi 8OXVODUDUDVÕSURMH|QHULVLVXQPDYHoDOÕúPDODUÕtasarlama becerisi. 17 18 %D÷ÕPVÕ]DUDúWÕUPD\DSPDELOLPVHOoDOÕúPDODUÕLUGHOH\HQELUEDNÕúDoÕVÕLOH\RUXP yapma becerisi 6RUJXODPDVRUXQo|]PH\DUDWÕFÕGúQPHYE\|QWHPOHULJHOLúWLUPHEHFHULVL 19 20 <DEDQFÕGLOGHXOXVODUDUDVÕELOLPVHO\D\ÕQODUÕLUGHOHPHYHELOLPVHOVXQXP\DSDELOPH becerisi Not: 1-10 Lisansüstü programÕ LoLQRUWDNoÕNWÕODUÕ-13 Yüksek Lisans için ek pURJUDPoÕNWÕODUÕQÕ ve 14-20 Doktora programÕ ek oÕNWÕODUÕQÕJ|VWHUPHNWHGLU <NVHN/LVDQV'RNWRUDSURJUDPÕQGDNLVHoPHOLGHUVOHULoLQRUWDNRODQLONPDGGHQLQELOJLSDNHWLQGHROGX÷XJLELGROGXUXOPDVÕ\HWHUOLGLU