TÜRKÇE / Şiir

TÜRKÇE / Şiir
1
TÜRKÇE / Şiir
• Duygu, hayal ve düşüncelerin belli bir düzen
içerisinde aktarıldığı edebi türe şiir denir.
• Şiirde duygu temel unsurdur ve genellikle
şiir bir ana duygunun etrafında örgülenir.
2
TÜRKÇE / Şiir
• Şiirde her bir satıra mısra (dize) denir.
• Şiir, alt alta dizeler halinde ve her dize
büyük harfle başlayacak şekilde yazılır.
3
TÜRKÇE / Şiir
• Şiirin ikişer dize şeklindeki yazımına
ikilik veya beyit; dörder dize şeklindeki
yazımına ise dörtlük veya kıta denir.
4
TÜRKÇE / Şiir
Şiirde ahengi sağlayan unsurdur.
Şiirin bütün dizelerinin hece sayısının
birbirine eşit olması demektir.
Ateşten kızaran bir gül arar da,
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi
A teş ten kı za ran bir gül a rar da
Ge zer bağ dan ba ğa ço ban çeş me si
5
TÜRKÇE / Şiir
Şiirde ahengi sağlayan unsurdur.
Şiirin bütün dizelerinin hece sayısının
birbirine eşit olması demektir.
Ateşten kızaran bir gül arar da,
Gezer bağdan bağa çoban çeşmesi
A teş ten kı za ran bir gül a rar da
Ge zer bağ dan ba ğa ço ban çeş me si
6
TÜRKÇE / Şiir
Şiirde ahengi sağlayan unsurdur.
Herhangi bir ölçüye bağlı kalınmadan
yazılan şiirler bu türdendir.
Ağlasam sesimi duyar mısınız,
Mısralarımda;
Dokunabilir misiniz,
Göz yaşlarıma, ellerinizle?
Orhan Veli Kanık
7
TÜRKÇE / Şiir
• Dize sonlarındaki ses benzerlikleridir.
• Benzeşen sesler aynı görevdeki ek, sözcük
ya da söz grubuysa redif; değilse uyaktır.
• Redif dizelerin en sonunda ve uyaktan sonra yer alır.
İyi doğru sözler onda
“-ler” eki ve “onda” sözcüğü rediftir.
Şefkat dolu gözler onda
8
TÜRKÇE / Şiir
• Dize sonlarındaki ses benzerlikleridir.
• Benzeşen sesler aynı görevdeki ek, sözcük
ya da söz grubuysa redif; değilse uyaktır.
• Redif dizelerin en sonunda ve uyaktan sonra yer alır.
İyi doğru sözler onda
“-ler” eki ve “onda” sözcüğü rediftir.
Şefkat dolu gözler onda
“ö” ve “z” sesleri ise uyaktır.
9
TÜRKÇE / Şiir
1)
2)
3)
4)
5)
Yarım Uyak
Tam Uyak
Zengin Uyak
Cinaslı Uyak
Tunç Uyak
10
TÜRKÇE / Şiir
1) Yarım Uyak:
Dize sonlarında tek sesin benzeştiği uyak türüdür.
Görmedim ne bir perçem ne de göz
Çok olur servi güzellerde naz
“z” yarım uyak
11
TÜRKÇE / Şiir
2) Tam Uyak:
Dize sonlarında iki sesin benzeştiği uyak türüdür.
Etmedim ne bir sohbet ne de söz
Sardı yüreğimi alevli bir köz
“öz” tam uyak
12
TÜRKÇE / Şiir
3) Zengin Uyak:
Dize sonlarında üç ve daha fazla sesin benzeştiği
uyak türüdür.
Kesemde yoktur, bulunmaz hiç para
Benim talihim ezelden mi kara?
“ara”
zengin uyak
13
TÜRKÇE / Şiir
4) Cinaslı Uyak:
Dize sonlarında sesteş sözcüklerin bulunduğu
uyak türüdür.
Gönlünde madem bir sevdiğin var
Durma, koş! Sevdiğinin yanına var.
“var”
cinaslı uyak
14
TÜRKÇE / Şiir
5) Tunç Uyak:
Bir dizenin sonundaki sözcüğün tamamının diğer
dizenin sonundaki sözcüğün içinde yer almasıyla
oluşan uyak türüdür.
Tanımaz oldu ne bizi ne eli
Sen bizi koyup gittin gideli
“eli/gideli”
tunç uyak
15
TÜRKÇE / Şiir
16