FEN BİLİMLERİ DERİ ÖZET Derinin Görevi ve Yapısı Deri, vücudumuzu dıştan örten ve dış etmenlere karşı koruyan bir tabakadır. Deri; vücuda dışarıdan girmeye çalışan maddeleri engeller, su kaybetmemizi önler ve deri altındaki dokuları güneşin zararlı ışınlarından korur. Dışarıdan gelen uyartıları derimiz aracılığıyla alırız. Sıcaklık değişimi, basınç ve ağrı gibi duyular da derimizdeki alıcı hücreler tarafından ilgili merkezlere yollanır. Deri, boşaltıma ve solunuma yardımcı organlarımızdandır. Derideki gözenekler yardımı ile gaz alışverişi sağlanır ve böylece solunuma yardımcı olunur. Terleme ile de atık maddeler dışarı atıldığından deri, boşaltımda da görev almış olur. Ayrıca terin büyük bir kısmı sudan oluşur ve bu suyun buharlaşması sırasında ısı almasıyla serinlik hissedilir. Deri, bu sayede vücut ısısının korunmasına da yardımcı olur. Deri, üst deri ve alt deri olarak adlandırılan iki kısımdan meydana gelmektedir. Epidermis olarak da adlandırılan üst derinin en dışında, dıştan gelen etkilere karşı vücudu koruyan, kan damarı ve sinir bulunmayan ölü bir tabaka vardır. Ölü tabakanın altında canlı hücrelerden oluşmuş bir tabaka bulunmaktadır. Burada deriye rengini veren melanin adlı renk maddesi bulunur. Üst deri, sıvı geçirmez bir tabakadır. Bu sayede vücuttaki sıvılar korunur. Üst derinin altında dermis de denen alt deri vardır. Kan damarları, sinirler, ter bezleri, yağ bezleri, kıl kökleri, kas lifleri ve duyu almaçları; alt deride bulunur. Ter bezleri boşaltıma yardımcı olur. Yağ bezlerinin salgıladığı yağ; deri üzerinde çok ince bir katman oluşturarak vücuda yararlı bakterilerin yaşamasını, zararlı olan mikropların ise barınamamasını sağlar. Ayrıca alt derideki duyu almaçları, derinin sıcaklık değişimi ve basınç gibi uyartılara duyarlı olmasını sağlar. 1/ 2 FEN BİLİMLERİ DERİ ÖZET Derinin Yapısı Derinin Sağlığı Alerjik nedenler, mikroorganizmaların etkisi veya deriye verilen fiziksel zararlar nedeniyle uyuz, uçuk, mantar, egzama, kurdeşen, sedef, nasır, kepek, deri iltihabı ve deri kanseri gibi deri hastalıkları görülebilir. Deri sağlığı için yapılması gerekenler; • deriyi temiz tutmak ve sık sık banyo yapmak, • deterjan gibi kimyasal maddelerden deriyi korumak, • dengeli beslenmek ve yeterli su tüketmek, • çok uzun süre ve yazın güneş ışınlarının en dik geldiği öğle saatlerinde güneş altında kalmamaktır. 2/ 2