BEYİN Ve SİNİR SİSTEMİ Prof.Dr.S.Naz Yeni slaytları hazırlayan: Dr Ufuk Ergün Tarihçe • Prehistorik zamanlardan beri, nörolojik hastalıklar dikkati çekmiştir. İnsan beyni hakkında, anatomisi hakkında bazı gözlemler yapılmıştır. Serendipity!!! Bergama’lı Galenius F.Silviyus (1614-1672) Thomas Willis ( 1621-1675) • Willis poligonunu tarif etmiştir. • Kranyal sinirleri sıralandırmıştır. JE Purkinje, 1837-1869 • Nöronu tarif etmiştir. CS. Sherrington, 1857’den sonra • Sinir sistemi fizyolojisi 19 yy • Refleks çekici • Oftalmoskop • Lomber ponksiyon WE Wynter 1889 İncelemeler - Gelişmeler     X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 EEG; H. Berger, 1912 Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü İncelemeler- gelişmeler     X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 EEG; H. Berger, 1912 (73-41) Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü EKG-1901; EEG-1912 İncelemeler-gelişmeler     X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 EEG; H. Berger, 1912 Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü Anjiyografi İncelemeler-gelişmeler     EEG; H. Berger, 1912 X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü Sene 1987 ben mezun olurken Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde tomografi henüz yoktu. İncelemeler-gelişmeler     EEG; H. Berger, 1912 X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü İncelemeler-gelişmeler     EEG; H. Berger, 1912 X-ışınları; Wilhelm Röntgen, 1895 Anjiyografi; Egas Moniz, 1927 Tomografi; Godfrey Hounsfield,1972 Cormack, Hounsfield 1979 Nobel ödülü  MR, Sir Peter Mansfield, 1977 Paul Lauterbur, P. Mansfield, 2003 Nobel ödülü • Genetik Vücudumuzun orkestra şefi, “BEYNİMİZ”dir. Omurilikten çıkan Sinirler Beyin (Serebrum) Omurilik (Spinal kord) SİNİR SİSTEMİ Beyin Omurilik (Spinal kord) Omurilikten çıkan Sinirler Nöroloji disiplini neyle ilgilidir? YG Beyne dışarıdan bakıldığında, iki parça halinde görülür. Bu parçalar; “beynin sağ ve sol lobları”dır. Sağ ve sol loblar birbirine çok benzer ama farklı işler yaparlar. İki lobu birleştiren orta hat yapısı Sol Sağ Beyin sapı Beyincik Müzik Sözlü lisan Sağ el Aritmetik Sol el Sol Sağ Mantık Sanat Yer, yön Yazılı lisan Bilimsel düşünce yaratıcılık Beynin sağ ve sol lobları neler yapar? İçgörü Beynin sağ ve sol loblarının, farklı işlerde özelleşmiş olan daha küçük bölümleri vardır. DİKKAT ! Arka Ön GÖRÜR HATIRLAR, YÖN BULUR DUYAR Görme siniri Sol Göz Görme siniri Beynin arka lobu Görme siniri, gözden uyarıları alır ve beynin arkasındaki görme alanına götürür. Sağ Koku siniri Kokular burundan girer, buradaki alıcılar tarafından beynin ön-alt bölgesine gider. Yani beynimizin ön kısmı ile kokuları hissederiz. Beyin sapı Beyincik Beyincik Dengeyi sağlar, hareketleri kontrol eder. Beyin ile omuriliği birleştirir. Kalp atışlarını ve solunumu düzenler, Beyin Sapı Tad alma, çiğneme, yutma, gözleri hareket ettirme, yüzümüzdeki hareketler gibi işleri yapan sinirler de buradan çıkarlar. Beyin sapından 10 çift sinir çıkar. Beyin ve omurilik, kafatası ve omurga kemiklerinin içinde, etrafı zarlarla çevrili olarak yerleşmiştir. Beynin içinde boşluklar vardır. Bu boşluklara, “ventrikül” denilir. Bu boşluklar ve zarların arasında ise, “beyin omurilik sıvısı” vardır. Bu sıvının içinde beyin ve omurilik, oldukça güvenli bir ortamdadır. İnsan beyni ortalama 1300-1400 gr ağırlığındadır. Kuş Maymun Kurbağa Kedi Tavşan İnsan Şempanze Fil beyninin ağırlığı 6000 gr= 6 kg Beynin büyüklüğü, zeka derecesi ile ilişkili değildir. Sinek kuşunun beyni ise 1.8-2 gr Kıvrım (Girus) Oluk (Sulkus) Beynin yüzeyinde kıvrımlar ve oluklar vardır, girintili çıkıntılıdır. Böylece küçük bir hacime daha fazla beyin dokusu sığdırılmıştır. Beynin yüzey alanı sanıldığından çok daha fazladır… ~500 cm² Beynimiz bizim neleri yapmamızı sağlar ? Görme, işitme, dinleme, okuma, anlama, yazma, resim yapma, yolumuzu bulma, yürüme,koşma, konuşma, şarkı söyleme, oyun oynama, hatırlama, yiyeceklerin tadını alma,koklama, hesap yapma, bilgisayar kullanma, mutlu olma, futbol oynama, sıcaksoğuk ayırımını yapma, kalbin atması, nefes alma………………………………………….., Beynin her bölgesi farklı işler yapar ve bu bölgeler arasında bağlantılar vardır. Böylece beynin her bölgesi, diğer bölgelerle sonsuz sayıda bağlantı kurabilir. Tanıdınız mı? ? ? Barış Manço m Sinir sistemi, sinir hücrelerinden oluşur. Sinir hücrelerine “nöron” denir. Beyinde ~100 milyar nöron vardır. Sinir hücresi 1 katrilyon = 1000 000 000 Sinir hücreleri arasında iletişim, sinapslarla olur. Her sinir hücresinin, 1000-10 000 tane bağlantısı vardır Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır. Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır. Elimize ya da ayağımıza aniden acı veren bir batma olursa, beynimizden önce refleksimiz çalışır ve ayağımızı, elimizi korur. Örneğin elimiz yanarsa hızla geri çekeriz. Omurilikten çıkan sinirler, kasları çalıştırır. Sinir Hücresi Kas Lifini uyarır. Sinir lifi Kas lifi http://www.biomotionlab.ca/D emos/BMLwalker.html Nöroloji Ne İş Yapar? Beyin ve sinir sisteminin sağlığı ve hastalıkları ile ilgilenir. Ne zaman Nöroloji doktoruna gitmeli? Başağrısı, kusma Baş dönmesi Okuma ve anlama güçlüğü Görme değişikliği Baygınlık Atlama Kaskını tak Kemerini tak Sormadan ilaç alma Beynimizin iyi çalışması için neler yapmalıyız ?  Zamanında uyumalıyız,  Kahvaltı yapmalıyız,  Şekerli yiyecek ve içecekleri azaltmalıyız,  Spor, dans, yürüyüş, arkadaşlarla yapılan projeler ve kitaplara zaman ayırmalıyız,  Bilgisayar oyunlarını azaltmalıyız,  Cep telefonu ile uzun konuşmalar yapmamalıyız  Soru sormalıyız.. Unutmayın… 2014 Beyin Yılı Herkes “Beyin” ile ilgili en az “1” tane soru bulsun….. ? Afazi • Hafıza bozukluğu ?? • Broca (1824-1880) lisan merkezi/konuşma merkezi kavramı