On Soru On Yanýt Bu ayki konumuz; “Aðlayan Bebeklere Yaklaþým”. Sorularýmýzý Hacettepe Üniversitesi Týp Fakültesi Çocuk Saðlýðý ve Hastalýklarý Anabilim Dalý’ndan Doç. Dr. Songül Yalçýn ve Dr. Þükran Yýldýrým yanýtladý. Doktorlarý ve aileleri en çok korkutan olay bebeklerin aðlamasýdýr. Bebek altý kuru, karný tok olmasýna karþýn aðlayabilir. Peki, hangi aðlama normaldir, hangisinde inceleme gerekir? 1- Bebeklerde normal aðlama süresi ne kadardýr? Günlük normal aðlama süresi, iki haftalýk bir bebekte ortalama 1 saat 45 dakika, 6 haftalýk bebekte 2 saat 45 dakika iken, 12 haftalýk bebekte bir saatin altýna iner. Normal sürede aðlayan bebeklerde de, eðer ek olarak huzursuzluk, dalgýnlýk, ishal, kusma gibi bulgular varsa hemen altta yatan hastalýk açýsýndan inceleme yapýlmalýdýr. 2- Bebeklik koliði nasýl tanýmlanýr, ne sýklýkta görülür? Bebeklik koliði için farklý tanýmlar yapýlmýþtýr. Bu tanýmlardan birinde günde iki saatten fazla aðlama kolik olarak kabul edilmiþtir. Bununla birlikte en çok kabul gören taným Wessel ve arkadaþlarýnýn tanýmladýðý üçler kuralýdýr. Bu tanýmlamada 3 ayýn altýnda bir bebeðin en az 3 hafta boyunca, haftada 3 günden fazla, günlük en az 3 saat aðlamasý kolik olarak kabul edilir. Bebek koliði deðiþik tanýmlara göre %10-40 arasýnda rapor edilirken, üçler kuralýna göre sýklýk %9'dur. Kolik ilk 2-3 hafta içinde baþlar ve 3-4 ay içinde kendiliðinden geçer. Kolik ataðý ani baþlar, bebek yüksek sesle devamlý aðlar, aðlama sýrasýnda yüzde kýzarma, aðýz çevresinde solukluk, abdominal distansiyon, bacaklarýn karna doðru çekilmesi, ayaklarda soðuma görülebilir. Genellikle akþam ve ayný saatlerde görülür. 3-Koliðin etiyolojisinde hangi faktörler ileri sürülmektedir? Bebeklik koliðinin kesin nedenleri bilinmemektedir. Normal aðlama daðýlýmýnýn bir þekli olabilir. Ýnek sütü alerjisi, laktoz intoleransý, intestinal hiperperistaltizm, neurohumoral immatürite, ailede stres ve annebebek iliþkisinde bozukluk ileri sürülen diðer faktörlerdir. Ýlk bebeðini ileri yaþta doðurmuþ annelerin, eðitim düzeyi yüksek olan annelerin daha çok kolik bildirdikleri rapor edilmiþtir. Annenin sigara içmesi kolik sýklýðýný artýrýr. Düþük doðum aðýrlýðý (<2500 gram) olan bebeklerde kolik riski iki kat artmaktadýr. Kolik bebeklerde atopik hastalýk riskinin yüksek olduðu ileri sürülmektedir. Obstetrik faktörler, bebeðin cinsiyeti ile kolik arasýnda iliþki bulunamamýþtýr. Uyku bozukluklarý ile iliþki olmadýðý görülmüþtür. 4- Küçük bebeklerde hangi durumlarda fazla aðlama görülür? Fazla aðlama nedenleri Tablo 1‘de görülmektedir. Tablo 1. Bebeklik döneminde fazla aðlama nedenleri Ýdiopatik Kolik Enfeksiyöz: Otitis media, üriner sistem enfeksiyonlarý, stamatit, menenjit Gastrointestinal: Kabýzlýk, gaz distansiyonu, peristaltik sorunlar, reflü, invajinasyon Kardiovasküler: Aritmi (supraventriküler taþikardi), konjestif kalp yetmezliði Hematolojik: Orak hücreli anemi krizi, kanama diatezi Ýlaç reaksiyonlarý: Aþý yan etkisi (DBT aþýsý), yenidoðan ilaç yoksunluðu (narkotikler) Davranýþsal: Overstimülasyon, persistan gece uyanmalarý Travma Çocuk istismarý: Uzun kemik kýrýklarý, intrakranial kanama. Fotoðraf: “Bebek”,Dr. Gürkan Mersin, Aydýn, TTBSTED Fotoðraf Yarýþmasý 2001’den sted 2002 • cilt 11 • sayý 2 • 69 Kaynaklar 1- Berkowitz CD. Pediatrics: A Primary Care Approach, W.B. Saunders Company, Philadelphia, 1996 2- Hill DJ, Hosking CS. Infantile colic and food hypersensitivity. JPGN 2000:30;S67S75. 3- Wade S, Kilgour T. Extracts from "clinical evidence": Infantile colic. BMJ 2001;323:437-440. 5- Çok aðlayan bebeklerin ebeveynlerine hangi sorular sorulmalýdýr? - Bu avutulamayan ilk aðlamasý mý, yoksa yineleyen avutulamayan aðlamalarý olur mu? - Hangi saatlerde, ne kadar süre aðlýyor? - Son iki gün içinde aþý yapýldý mý? - Ateþi var mý? Burun akýntýsý, öksürük, kusma, ishal, iþtahsýzlýk gibi enfeksiyon bulgularý var mý? - Beslenme sorunu var mý? Anne sütü ile mi besleniyor, inek sütü, mama mý alýyor? - Ýstenen bir gebelikten doðan bebek mi? - Gebelik döneminde annenin kullandýðý ilaçlar (narkotikler) - Yakýn zamanda düþtü ya da kaza geçirdi mi? 6- Aþýrý aðlama ile gelen bebeðin fizik incelemesinde nelere dikkat edilmelidir? Fizik incelemede bebeðin büyüme ve geliþiminin yaþýtlarýna uygun olup olmadýðý incelenmelidir. Bebek orta kulak iltihabý açýsýndan incelenmelidir. Anne-bebek iliþkisi gözlenmelidir. Bebek istismarý açýsýndan, kuþkulu çürük ve izlerin görülebilmesi için kýyafetlerin tümü çýkarýlmalýdýr. Kýrýklarý saptamak için tüm uzun kemikler palpe edilmelidir. Retinal kanama açýsýndan retina incelemesi yapýlmalýdýr. 7- Fazla aðlayan bebeklerde hangi laboratuvar incelemeleri yapýlmalýdýr? Öykü ve fizik incelemeye göre test seçimi yapýlmalýdýr. Yalnýzca kolik düþünülen bebeklerde idrar incelemesi dýþýnda çoðu laboratuvar incelemesine gerek yoktur. Bununla birlikte ateþi olan bebeklerde kan sayýmý ve ileri incelemelerin yapýlmasý gerekmektedir (beyin omurilik sývýsý incelenmesi gibi). Çocuk istismarý olasýlýðý varsa uzun kemik grafileri çekilmeli, göz dibi incelenmesinde retinal hemorajisi varsa kranial tomografi istenmelidir. Avutulamayan bir çocukta intrakranial kanama, ilaç kullanýmý gibi daha ciddi nedenlerden de kuþkulanýlmalýdýr. 8- Bebeklik koliðinin prognozu nasýldýr, uzun dönemde sekel beklenir mi? Bebeklik koliðinin prognozu iyidir, zamanla kendiliðinden düzelir. 1-3 aylýk bebeklerin %29'u günde üç saatten fazla aðlarken, 4-6 aylýk bebeklerin yalnýzca %7-11'i üç saatten fazla aðlamaktadýr. Uzun dönem sonuçlara bakýldýðýnda irritabl kolonla büyük olasýlýkla iliþkisi olabileceði bildirilmiþtir. 9- Fazla aðlama ve koliðin tedavi yaklaþýmý nasýldýr? Altta yatan neden varsa (orta kulak iltihabý, üriner sistem enfeksiyonu, kýrýk gibi) tedavisi verilmelidir. Altta yatan bir neden bulunamadýðý durumlarda (bebeklik koliði) önerilen medikal olmayan tedavi yöntemleri, emzirme, kucaða alma, sallama, müzik dinlettirilmesidir. Aþýrý uyarýdan kaçýnýlmalýdýr. Ailenin çocuðun sinyallerini anlamasý ve gereksinimine göre davranmasý önemlidir. Annedeki stres, olumsuzluk ve karamsarlýk kolik þiddetini olumsuz etkiler. Tedavide en önemli nokta, aileye bu durumun geçici olduðunun, çocuklarýnýn normal olduðunun ve sabýrlý olmalarý gerektiðinin söylenmesidir. Bunlarýn dýþýnda etkinliklerinin kesin olmamasýna ve yan etkilerine karþýn birçok tedavi yöntemi de denenmektedir. Bitkisel çaylar ve vibro-akustik tedavi yöntemleri sonuçlarý kesin olmamakla birlikte denenmektedir. Oral sukroz verilmesinin etkinliðinin düþük olduðu bildirilmiþtir. Simethicone, dicyclomine hydrochloride gibi ilaçlar koliðin tedavisinde denenmiþtir. Simethicone son yapýlan çalýþmalarda etkisiz bulunmuþtur. Dicyclomine hydrochloride'in etkili olduðu fakat çok fazla yan etkilerinin (dalgýnlýk, kabýzlýk ya da ishal, solunum sýkýntýsý, senkop, konvuzyon, hipotoni gibi) bulunduðu bildirilmektedir. Ýnek sütü verilen bebeklerde inek sütünün kesilmesi kolik süresini ve sýklýðýný azalttýðý bildirilmiþtir. Bovine immunglobulin G ile artmýþ aðlama süresi saptanmýþtýr. Protein duyarlýlýðý olan bebeklerde (buðday ve süt proteini alerjisi olanlarda) hidrolize mamalar ile yarar saðlanmýþtýr. Hipoalerjenik formulalarýn etkili olduðu, düþük laktozlu ve soy formulalarýnýn etkilerinin olmadýðý bildirilmektedir. Alerji saptanan bebeklerde uyarýnýn azaltýlmasý ve 1 haftalýk süreyle hipoalerjenik formula kullanýlmasý önerilmektedir. 10- Anne diyetinin kolik tedavisinde yeri nedir? Annenin yapay koruyucu ve boyalý katký maddeleri içeren gýdalardan kaçýnmasý, balýk, yumurta, inek sütü, fýndýk gibi alerjenitesi yüksek gýda alýmýný azaltmasý, kolik insidansýný azaltýr. Sigara kullanýmýnýn sona erdirilmesi ile de kolik süresi anlamlý derecede azalmýþtýr. sted 2002 • cilt 11 • sayý 2 • 70
© Copyright 2024 Paperzz
