LAK-MM-2014-01 LABORATUVARLARARASI YETERLİLİK TESTİ Konu: Çekme Deneyi Sertlik Deneyi Organizatör: JERA ELEKTRONİK SAN. TİC. LTD.ŞTİ. TARİH: 27.05.2014 Sayfa : 1 / 5 LAK-MM-2014-01 1. AÇIKLAMA Laboratuvarlararası Yeterlilik Testleri (YT); akredite ya da akredite olmamış Deney Laboratuvarlarının kendi deney/test alanlarında gerçekleştirdiği deney sonuçlarının karşılaştırılması amacını güder. YT, akreditasyon konusunda teknik bir birim olarak katılımcıların teknik becerilerini ortaya koyabilmek adına efektif bir ortalama sunar. Ayrıca, laboratuvarlararası yeterlilik testleri TS EN ISO/IEC 17025:2012 standardının 5.9. maddesinde gerekliliğinin belirtildiği gibi, ölçüm sonuçları kalitesinin izlenebilirliğinin sağlanması adına en önemli araçtır. Ölçüm birlikteliğini ve ölçüm sonuçlarının güvenirliğini sağlamak bütün kalibrasyon/deney laboratuvarlarının hedefidir. 2.0 GENEL BİLGİLER 2.1 Amaç Yeterlilik Testinin genel amacı; Laboratuvarların genel olarak kullandığı aşağıda verilen Standardlara göre hazırlamış oldukları prosedür ve metotları uygulayarak Metalik Malzemlerde: - TS EN ISO 6892-1 Standardına göre Çekme Deneyi, - TS EN ISO 6507-1 Standardına göre Vickers Sertlik Deneyi, - TS EN ISO 6508-1 Standardına göre Rockwell Sertlik Deneyi, yapmaktır. 2.2 Deney Metodu Ölçüm metodu olarak, Ulusal veya Uluslar arası (TS, ISO, DIN, EN) Standardları/Rehber Dokümanları esas alınarak katılımcı laboratuvarın hazırlamış olduğu metot kullanılacaktır. Metodun genel uygulamalara yakın bir şekilde gerçekleştirilmesi önerilir. 2.3 Çevre Şartları Kontrollü Ortam Şartları: Ortam Sıcaklığı : (23 ± 5)oC Bağıl Nem : (20 ÷ 60) % RH Sayfa : 2 / 5 LAK-MM-2014-01 2.4 Yeterlilik Testinde Kullanılacak Numuneler: Yeterlilik testinde kullanılacak Metalik numuneler (çekme numunesi ve sertlik numuneleri) organizatör kuruluş tarafından katılımcı laboratuvarlara gönderilecektir. 3.0 ÖLÇÜMLERİN GERÇEKLEŞTİRLMESİ VE RAPORLAMA 3.1 Ölçülecek Parametreler: Çekme Deneyinde aşağıdaki parametrelerin ölçüm sonucu verilecektir. Parametre Çekme Mukavemeti Akma Mukavemeti Uzama Kopma Kuvveti Ölçülen Kesit Alanı Açıklamalar N/mm2 N/mm2 % N mm2 Vickers Sertlik Deneyinde aşağıdaki parametrelerin ölçüm sonucu verilecektir. Parametre Vickers Sertlik Değeri Açıklamalar HV10 Rockwell Sertlik Deneyinde aşağıdaki parametrelerin ölçüm sonucu verilecektir. Parametre Rockwell Sertlik Değeri 3.2 Açıklamalar HRC Ölçüm Sonuçları ve Raporlama: Deney sonuçları ekinde ölçüm belirsizliği beyanı da bulunan bir deney raporu hazırlanacaktır. Deney Raporu T S EN ISO IEC 17025 standardına uygun olarak hazırlanacaktır. Hazırlanan Deney Raporu YT organizatörüne, ölçüm tarihinden itibaren 3 gün içerisinde e-mail yolu ile gönderilecektir. 3.3 Ölçüm Belirsizliği: Laboratuvarlar, ölçüm sonuçlarını ilgili belirsizliklerle birlikte vereceklerdir. Ölçüm belirsizliklerinin tespiti, EURAMET cg-18, GUM ya da EA-4/02 rehber dokümanları doğrultusunda yapılacaktır. Laboratuvarlararası karşılaştırma en iyi laboratuvar ölçüm uygulamaları doğrultusunda yapılacaktır, bu nedenle ölçüm sonuçlarının belirsizlikleri mümkün olduğunca düşük olmalıdır. Eğer katılımcı laboratuvarın saptayacağı ölçüm belirsizlikleri kendi “Beyan Edilen En Küçük Belirsizlik” değerinden daha geniş bir aralıkta olursa, laboratuvar bu durumu izah etmelidir. Sayfa : 3 / 5 LAK-MM-2014-01 4.0 Yeterlilik Testlerinde Kullanılacak Numuneler: Konu Numune Özellikleri Çekme Deneyi Sertifikalı Malzemeden üretilmiş (15x16) mm kesitli çelik Vickers Sertlik Deneyi Sertifikalı, Referans Sertlik Plakası Rockwell Sertlik Deneyi Sertifikalı, Referans Sertlik Plakası Numune sahibi : JERA LTD.ŞTİ. 5.0 Referans Değerin Temini: Yeterlilik Testi çekme deneyinde Yıldız tip ve sertlik deneylerinde çember tip olarak uygulanacak olup, referans değer olarak çekme deneyinde test sonuçlarının ortalaması alınacak, sertlik deneylerinde referans sertlik plakalarının sertifika değerleri alınacaktır. 6.0 Sonuçların Değerlendirilmesi: Ölçüm sonuçlarının değerlendirilmesi aşağıda belirtilen hesaplamaya göre yapılacaktır. z |z| ≤ 2 2< |z| >3 |z| ≥3 7.0 X Lab  X Ortalama S Tatminkar kuşkulu Tatminkar değil Katılımcı Laboratuvarların Kodlanması Her laboratuvara, kendi ölçüm sonuçlarının tamamını görebileceği bir kod numarası verilecektir. Laboratuvarların kodlaması için alfabetik harfler kullanılacaktır. Bu kodlama alfabetik sıraya ya da ölçüm sırasına göre olmayacaktır. Sayfa : 4 / 5 LAK-MM-2014-01 8.0 Süre ve Maliyet - Yeterlilik Testleri: Çekme Deneyi: 01.06.2014 ile 08.06.2014 tarihleri arasında yapılması ve tamamlanması planlanmaktadır. Sertlik Deneyi: 01.06.2014 ile 30.07.2014 tarihleri arasında yapılması ve tamamlanması planlanmaktadır. Yeterlilik Testlerine Katılım Ücreti her bir konu için 300,-TL + KDV olup, Bu bedel ölçüme müracaat esnasında katılımcı laboratuvardan talep edilecektir. 9.0 İletişim İletişim ve diğer konularda sorumlu personel : Hikmet Terzi JERA Elektronik San. Tic. Ltd. Şti. Uzayçağı Caddesi Uzayçağı İş Merkezi No: 29/33 Ostim / Ankara Tel : 0.312.386 31 55 GSM: 0.532.277 41 31 Sayfa : 5 / 5