BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN GÜMÜŞ MÜCEVHER ÜRÜN PROFİLİ Hazırlayan Gülsevin ONUR 2009 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi GÜMÜŞ MÜCEVHER TÜRKİYE GÜMÜŞ MÜCEVHER ÜRETİMİ Anadolu, zengin maden kaynakları sayesinde, uygarlıklar tarihinde her zaman madenciliğin beşiği ve öncüsü olmuştur. Osmanlılar dönemi boyunca işletilen altıngümüş madenleri hazine için zenginlik kaynağı olmuştur. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Gümüş madenciliği de antik dönemlerden başlayarak Osmanlı’lar döneminde devam etmiştir. AmasyaGümüşhacıköy ve NiğdeBolkardağ gümüş madenciliğinin en yoğun biçimde yapıldığı yöreler olmuştur. Türkiye’de birincil kaynaklardan gümüş üretimine, Etibank vasıtasıyla 1987 yılı sonlarında 100. Yıl Gümüş Madeni İşletmeleri Müessesesi Müdürlüğünün Kütahya/Gümüşköy mevkiinde kurulan tesislerinin fiilen faaliyete geçmesiyle başlamıştır. Bu tesis, ülkemizin cevherden doğrudan gümüş üreten ilk ve tek tesisidir. Türkiye’de kullanılan yıllık gümüş miktarının (200 ton) yaklaşık % 30’u Etibank Gümüş İşletmesinde üretilmektedir. Ayrıca tamamı ithal edilen röntgen filmlerindeki gümüşün değerlendirilmesi, hurda gümüş dönüşü, gümüş ithalatı ve gayrı resmi gümüş girişi yıllık gümüş arzını oluşturmaktadır. İç piyasa ihtiyacına yönelik olarak üretilen granül gümüşün tamamı yurt içinde satılmaktadır. Ancak, iç piyasada talebin daralması ve stok miktarının artması halinde ihraç edilmesi de mümkün bulunmaktadır. Gümüş Mücevher Sanatı İngiliz bilim adamı James Melleart’ın bilimsel bulguları referans alınarak geliştirilen tezlere göre, maden sanatının ilk adresi Anadolu’dur. Çatalhöyük’te yapılan arkeolojik kazılarda çıkan bakır ve kurşundan yapılmış süs eşyaları bu sanatın 8000 yıldan uzun bir geçmişe sahip olduğu tezini kuvvetlendirmektedir. Geleneksel Türk maden sanatına ait altın, gümüş, bakır, pirinç ve tunç objeler, Selçuklu ve Osmanlı ustaların eserleridir. Malzeme olarak daha ziyade altın ve gümüşün kullanıldığı kuyumculuk sanatı, Türk maden işçiliğinde ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Arkeolojik kazılardan elde edilen bulgulara göre, telkâri tekniğinin M.Ö. 3000 yılından beri Mezopotamya’da, M.Ö. 2500’den bu yana da Anadolu’da kullanıldığı anlaşılmaktadır. Telkâri’nin asıl merkezinin 12. yüzyılda Musul olduğu, bu sanatın Musul’dan Suriye’ye, oradan da Anadolu’ya geçtiği ileri sürülmektedir. Telkâri yapımının 15. yüzyıldan bu yana ise Türkler arasında da yaygın olduğu, özellikle de Güneydoğu Anadolu’da çok geliştiği bilinmektedir. Kuyumculuk sektöründeki endüstrileşmeyle yaşam alanı daralan sanatın ustaları telkari işlemeciliğini bugüne kadar taşımayı başarmıştır. Mardin Midyat, Ankara Beypazarı ve Trabzon telkari sanatının yaşatıldığı merkezlerden sayılmaktadır. Telkari ve altın gümüş işlemeciliği, ince telden takı süslemeciliğine verilen addır. Telkari' nin sözcük anlamı tel ile yapılan sanattır. İnce telden yapılan takı süslemeciliğidir. Telkari'ye aynı zamanda 'vav işi' de denilmektedir. Bu isim, Osmanlıca vav harfinin, uygulamada motif olarak sıkça kullanılmasından dolayı verilmiştir. Fakat bu tanım, tel ile yapılan her sanatsal çalışmanın telkari olduğu anlamını doğurmaz. Örnek olarak, 'Trabzon işi' hasır örgü bileziğe tel ile yapılmasına rağmen telkari denilmez. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 1 Telkari sanatının bir diğer anılma biçimide çift işi'dir. Bu ismin kaynağı ise, işin yapımı sırasında parçaların teker teker biraraya getirilmesinde kullanılan, cımbıza benzer ancak ucu daha ince olan ve 'çift' olarak isimlendirilen alettir. 'Vav' ve 'çift işi' isimleri genellikle sanatkarlar, arasında kullanılır. Geleneksel el sanatları içerisinde özel bir yere sahip olan telkari Türk kültüründeki süsleme anlayışının güzellik estetik ve zarafetinin bir simgesidir. Başlıca Gümüş Mücevher Üretim Merkezleri BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Beypazarı Telkari İşlemeciliği Beypazarı'nda özellikle gümüş işlemeciliği (Telkâri) yaygındır. El işçiliğiyle yapılan telkari gümüşleri;zarafeti,farklı tasarımlarıyla Beypazarı'nda ustalıkla oluşturulan bir sanat eseridir. Gümüş işleme sanatı Beypazarı'na ahilik yoluyla kazandırılmıştır. Ahilik 13. yy. da Anadolu'da görülmeye başlanan esnaf ve sanatkar birliklerine verilen addır. Beypazarı halkı bu sanatı bir iş olarak kabul etmiş ve zaman içinde geliştirmiştir. Tarih boyunca önemli bir ticaret geçidi olan İpek yolu üzerinde bulunan Beypazarı'nda gümüş madeni yoktur. Eskiden olduğu gibi bugün de gümüş, başka illerden getirilir. Külçe haline getirilen gümüşler eritilip tel haline getirilerek inceltilir. Saf halde olduğu için kolayca bükülen gümüşler, sanatkar tarafından şekillendirilerek süs eşyaları ve takı yapımında kullanılır. İşlenirken kullanılan teknik telkaridir. Telkâri, ince telden takı süslemeciliğidir. Tel ne kadar ince olursa takının değeri de o kadar artar. Hammaddesi altın ve gümüştür. Altın pahalı olduğundan genellikle gümüş kullanılır. Gümüş takı çeşitleri; kemer, kolye, iğne, başlık ve tılsım olarak sıralanabilir. Telkârideki motifler, doğanın Türkİslam düşüncesi ile yorumlanışını ve Türk zevkini aksettirir.Beypazarı'nın takıda sembolü "tılsım" dır. Tılsımın etrafı gümüşle süslenerek, kolye olarak takılır. İlçede gümüş işleri yapımının tarihi çok eskilere dayanır. Eski ustalar döküm gümüş ve altın işleri yaparken son 40 50 yıldan bu yana telkâri ile uğraşmaya başlamışlardır. Bu eski ustaların yetiştirdiği ve onların bıraktığı yerden başlayan yeni ustalar ise 20. yy’ın son çeyreğinde telkâriyi Beypazarı’nda geliştirerek adını yurtdışına kadar duyurmuşlardır. Beypazarı’nda üretim geleneksel tekniğinden sapmadan küçük işletmelerde yapılmaktadır. İlçede 40 kadar işyerinde 30’a yakın usta ve kalfa ile 400’e yakın çırak ve işçi telkâri alanında çalışmaktadır. Midyat Telkari İşlemeciliği Süryanilerin yüzyıllardır yaşattığı önemli sanatlardan birisi de telkâriciliktir. Süryani telkâri ustaları bu alandaki maharetlerini yaptıkları eserlere yansıtmış ve birbirinden kıymetli parçalar üretmişlerdir. Yurdumuzda ise en önemli telkâri merkezi Süryanilerin eskiden çokça yaşadığı Mardin'in Midyat ilçesi olmuştur. Özellikle Mardin ve Midyat ilçesinde telkari sanatı oldukça gelişmiştir. Hatta Midyat işleri son derece zarif ve kıymetlidirler. Bugün bu sanatı yaşatmaya çalışan çok az sayıda Süryani telkâri ustası kalmıştır. Midyatta yapılmakta olan gümüş işlemeciliğinde kalemkarlık (Savat), Kazazlık, Güherse ve Telkari gibi çeşitli teknikler kullanılmaktadır. Bu tekniklerde nazar ile ilgili desenler, çiçek motifleri ve geometrik şekiller uygulanmaktadır. Nazara karşı gümüşten yapılmış el ve göz motifleri yaygındır. Fes olarak kullanılan kadın başlıklarının üzerine gümüşten yapılmış çeşitli süslemeler takılmaktadır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 2 Trabzon Hasır Bilezikleri, Kazaz Sanatı ve Telkari İşlemeciliği Trabzon hasır bilezikleri, kazaz sanatı ve telkari işlemeciliği ile adından sıkça söz ettirmektedir. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Hasır Bilezikler: Trabzon'a özgü olan "hasır bilezik" yapımı çok yaygındır. Evlerde genç kızlar tarafından elde örülen hasır bilezikler altın yada gümüş ince tellerden yapılır. Hasır bilezik, 3132 mikron inceliğindeki altın ya da gümüş tellerin ilmek ilmek örülmesiyle yapılmaktadır. Örme gümüş ve altın "tespih püskülleri" de Trabzon kuyumculuğunun özgün örnekleridir. Kazaz Sanatı (Kazaziye İşi): Tarihi geçmişi konusunda kesin bir bilgi bulunmayan bu sanatın Mezopotamya uygarlığından günümüze kadar ulaştığı tahmin edilmektedir. 1.Dünya savaşı yıllarında Trabzon’da 50’nin üzerinde kazaz dükkanı bulunurken halen sınırlı sayıda sanatkar bulunmaktadır. İpek veya naylon tel üzerine burularak sarılan çok ince (0,08 mikron) 995 ayar altın ve 999 ayar gümüş teller ile yapılan yöresel bir el sanatıdır. Altın ve Gümüş tellerin sarılması sırasında, içte kalan ipek yada naylon iplik kıvrak tutularak sarma işlemi yapılır. Bunun neticesinde bitmiş bir telin kalınlığı ise 0305 mm kalınlığına ulaşır. Kazazlık ürünlerinin başında kolye, küpe, bileklik ve buroloklar bayanların, tespih ve tespih püskülleri ise erkeklerin en çok tercih ettiği ürünler arasında yer almaktadır. Telkari İşlemeciliği: Tel işi anlamına gelen telkarinin kökeni M.Ö. 3000’lerde Mezopotamya da, 2500’lerde de Anadolu olduğu ve buralarda kullanıldığı bununla birlikte eski Yunan ve Roma da yaygın olduğu bilinmektedir.15. yüzyıldan sonra Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da yaygın olduğu ve telkarinin Trabzon'a yerleşmesinde Dağıstanlı ustaların etkisinin olduğu ustalar tarafından da dile getirilmektedir. Trabzon işi telkariler arasında, likör ve kahve takımı, çay tepsisi, takunya ve ev ve mutfaklarımızda kullandığımız çeşitli saklama kapları gibi örnekler sayılabilir. TÜRKİYE’NİN GÜMÜŞ MÜCEVHER DIŞ TİCARETİ İhracat Türkiye’nin gümüş mücevher (GTİP:711311) ihracatı, 20052008 yılları arasında % 79 artış göstermiş ve 42 milyon dolardan 75.4 milyon dolara ulaşmıştır.En önemli ihraç pazarlarımız ABD, Romanya ve Almanya’dır. Romanya pazarına yapılan gümüş mücevher ihracatı, 20052007 yılları arasında % 71 artış göstermiş ve 5.9 milyon dolardan 10 milyon dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde, ikinci önemli ihraç pazarımız ABD’ne olan ihracatımız % 163 artmış ve 3.7 milyon dolardan 9.7 milyon dolara ulaşmıştır. 2008 yılında ise ABD’ne olan ihracatımız % 29 artarak 12.6 milyon dolar olmuş, Romanya pazarına ise % 8 azalış göstererek 9.2 milyon dolara düşmüştür. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 3 Türkiye’nin Gümüş Mücevher İhracatı, Dolar 2006 Yılı 4 433 806 7 879 363 4 424 877 1 489 261 2 036 599 2 016 113 1 768 799 1 175 966 1 519 293 870 417 822 191 1 865 398 756 075 1 406 590 611 285 42 098 746 2007 Yılı 9 793 482 10 183 644 4 264 974 2 887 327 2 589 483 2 277 369 2 178 900 2 231 188 1 691 080 1 569 353 1 226 578 1 147 954 1 061 903 2 594 978 859 744 59 780 301 2008 Yılı 12 672 508 9 293 461 5 892 857 3 493 885 4 042 986 2 214 379 3 026 770 2 489 092 1 455 953 1 617438 1 623 183 3 524 928 1 977 234 2 226 830 1 522 803 75 434 522 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN İthalatçı Ülkeler A.B.D. ROMANYA ALMANYA POLONYA RUSYA İTALYA İSPANYA LİTVANYA MACARİSTAN İNGİLTERE BULGARİSTAN BİR.ARAP EMİR. UKRAYNA CEZAYİR BEYAZ RUSYA TOPLAM Kaynak: DTM İthalat Türkiye’nin Gümüş Mücevher İthalatı, Dolar İhracatçı Ülkeler Tayland İtalya Çin Endonezya Hong Kong Hindistan Polonya ABD BAE İngiltere TOPLAM 2006 Yılı 15 804 238 7 782 299 2 501 570 1 139 021 1 502 336 493 127 461 207 162 625 23 881 64 494 31 279 747 2007 Yılı 21 211 081 12 277 759 4 226 204 1 989 096 1 893 986 961 602 424 933 415 119 190 753 168 297 45 454 575 2008 Yılı 25 946 472 16 671 819 9 042 283 1 408 313 3 099 352 1 223 732 613 511 629 437 303 903 333 868 60 727 417 Kaynak: DTM Türkiye’nin gümüş mücevher ithalatı, 2006 2008 yılları arasında % 94 artış göstermiş ve 31.2 milyon dolardan 60.7 milyon dolara ulaşmıştır.En önemli tedarikçi ülkeler Tayland, İtalya ve Çin’dir. Tayland’dan yapılan gümüş mücevher ithalatı, 20052007 yılları arasında % 33 artış göstermiş ve 15.9 milyon dolardan 21 milyon dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde, ikinci önemli tedarikçi İtalya’dan olan ithalatımız % 78 artmış ve 6.8 milyon dolardan 12 milyon © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 4 dolara ulaşmıştır. 2008 yılında ise Tayland’dan yapılan ithalat % 22 artmış ve 25.9 milyon dolara, İtalya’dan yapılan ithalat % 35.7 artarak 16.6 milyon dolara ulaşmıştır. Gümüş mücevher ihracatında ve ithalatında herhangi bir kısıtlama ve izin söz konusu değildir. DÜNYA GÜMÜŞ MÜCEVHER ÜRETİMİ BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Global gümüş mücevher üretimi, 1996 yılında 4.554 ton iken, 2003 yılında 5.495 ton olmuştur. 2005 yılında ise üretim bir miktar azalarak 5.345 ton olarak gerçekleşmiştir. Üretimdeki azalma fiyata çok duyarlı olan Hindistan pazarından kaynaklanmıştır. Dünya üretiminde, son 10 yılda görülen büyük artış ise İtalya, Tayland ve Çin’den kaynaklanmıştır. Çin Pazarı, 20002005 yılları arasında dünya gümüş mücevher ticaretinin değer bazında %90’nın üzerinde artmasında anahtar rolü oynamıştır. Dünyadaki gümüş arz/talep yapısına bakarsak, gümüş mücevher üretimi toplam gümüş talebinin %19’nu yani 1/5’ni oluşturmaktadır. 2005 yılı itibariyle, dünya gümüş mücevher üretiminin % 66’sını başlıca beş ülke gerçekleştirmektedir. Hindistan, Tayland, İtalya, Çin ve Meksika’nın dünya üretimindeki payı son 10 yılda %10 artmıştır. Gümüş Mücevher Üretiminde İlk 10 ülke (Ton) İtalya Almanya Polonya Meksika ABD Türkiye Hindistan Tayland Çin Güney Kore Dünya Toplamı 1996 660 104 54 354 298 61 1050 734 69 137 4554 2005 980 118 102 434 407 104 560 1005 540 122 5345 Kaynak: GFMS GFMS: Londra’da yerleşik Bağımsız Araştırma Firması (Altın / Gümüş üzerine çalışmaları vardır.) DÜNYA GÜMÜŞ MÜCEVHER TÜKETİMİ 20012005 yılları arasında dünya gümüş mücevher tüketimi % 0.2 artış göstererek 5.345 tondan 5.382 tona yükselmiştir. 2005 yılı itibariyle, değer bazında dünya tüketimi 1.3 milyar dolardır. 19962005 yılları arasında, başlıca gümüş üreticisi ülkeler dünyadaki önemli ihraç pazarlarına yönelerek, dünya ihracatının artmasına neden olmuştur. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 5 Gümüş Mücevher Tüketicisi Önemli Ülkeler (Ton) 2005 1670 457 375 296 282 217 159 156 121 112 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN ABD Hindistan Almanya İtalya Meksika Japonya İngiltere / İrlanda Fransa Polonya Kanada 2000 1453 773 318 326 211 161 115 120 97 81 Kaynak: GFMS GFMS: Londra’da yerleşik Bağımsız Araştırma Firması (Altın / Gümüş üzerine çalışmaları vardır.) ABD dünyadaki en büyük gümüş mücevher pazarıdır. 2005 yılında, ABD’de dünya tüketiminin % 31’i yani 1.670 ton gümüş mücevher tüketilmiştir. Diğer önemli gümüş mücevher pazarları, Hindistan (457 ton), Almanya (375 ton), İtalya (296 ton), Meksika (282 ton) olup; dünya gümüş mücevher tüketiminin % 58’ni bu beş ülke oluşturmaktadır. Ülkelere göre altın ve gümüş tüketiminde büyük farklılıklar vardır. Çin altın mücevheratın tercih edildiği bir pazardır. Buna karşılık Almanya ve ABD’de de tüketici gümüş mücevheri daha fazla tercih etmektedir. Başta Gelen Beş Gümüş Mücevher Tüketicisi Ülkenin Gümüş:Altın Tüketim Oranı ABD Hindistan Almanya İtalya Meksika Çin Global Ortalama 2000 3.8: 1 1.2: 1 7.3: 1 3.5: 1 3.7: 1 1.7: 1 2005 4.8: 1 0.8: 1 15.3: 1 4.2: 1 6.7: 1 0.3: 1 2.0: 1 ABD dünya gümüş mücevher tüketim pazarında belirleyici olmakla birlikte ülkenin altın/gümüş tüketim oranı İtalya’nın altın/gümüş tüketim oranına yakındır. Meksika pazarında, gümüş mücevher tüketimi, 20002005 yılları arasında altın mücevher kullanımına göre %100’e varan bir artış göstermiştir. Aynı gelişme Almanya pazarında da yaşanmış, tüketim altına oranla 20002005 yılları arasında %100 artmış ve gümüş kullanımı altın mücevherden yaklaşık 15 kat fazla olmuştur. 20002005 yılları arasında, altın mücevhere göre gümüş mücevher talebi düşen tek ülke Hindistan’dır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 6 Gümüş Mücevher Talebinin Gümüş Fiyatlarına Duyarlılığı Gümüş mücevher ve eşya pazarı önemli ölçüde gümüş piyasasındaki fiyatlara bağlıdır. Ancak bazı pazarlar fiyata karşı elastik olmayıp, gelir düzeyi, nüfus yapısı ve moda gibi faktörler talebi etkilemektedir. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN İtalya, Çin, Hindistan ve ABD pazarları içinde sadece Hindistan’da tüketim fiyatlara çok hassas gözükmektedir. Çin pazarında gelir düzeyi yükseldikçe, yatırım amaçlı olarak gümüş mücevher tüketimi azalmakta, tüketiciler altın satın almaya başlamaktadır. ABD pazarında gümüş mücevher tüketimi, 1625 yaş arasındaki nüfusla yakından ilişkilidir. Bu yaş grubu en büyük müşteri grubunu oluşturmaktadır. DÜNYA GÜMÜŞ MÜCEVHER TİCARETİ Global gümüş mücevher ticareti son yıllarda büyümüştür. 2000 yılında toplam gümüş mücevher ihracatı 1.4 milyar $’ın altındadır. 2005 yılında 2.6 milyar $’ra, 2006 yılında 3.3 milyar $’ra ve 2007 yılında 3.9 milyar $’ra ulaşmıştır. Bu artışın nedenleri şunlardır: 1Ucuz işgücüne sahip tedarikçiler arasında fiyat rekabetinin artması, üretim artışına ve bu durumda ticaretin artmasına özellikle de Tayland ve Çin gibi ülkelerden yapılan ihracatın artmasına neden olmuştur. 20002005 yıllarında, Tayland’ın ihracatı % 100, Çin ve Hong Kong’un ihracatları % 300 artmıştır. 2Ortalama gümüş mücevher fiyatları artmış, bu durum ticaretin gelişmesine yol açmıştır. Fiyat artışının iki nedeni vardır. Gümüş fiyatları (hammadde) ve ortalama kar marjları artmıştır. Yarı değerli taşların kullanıldığı gümüş ürünlere olan talep artışı da fiyatları artırmıştır. 3Ticari uygulamalar daha karmaşık olmaya başlamıştır. Örneğin; Hong Kong’un giriş limanı olarak önemi artmıştır. Üretici ürünü önce reexport amaçlı başka bir ülkeye ihraç etmekte, buradan da asıl ülkeye ihracat gerçekleştirilmektedir. 2007 yılı rakamlarına göre; değer bazında toplam dünya ihracatı 3.9 milyar dolardır. Tayland dünyadaki en büyük ihracatçı ülke olup; 786 milyon dolarlık ihracatı vardır. Taylanda’dan sonra Hong Kong, İtalya, Çin, ABD, Malezya ve Almanya gelmektedir. Çin ve Hong Kong birlikte dünya ihracatının 930 milyon dolarlık yani % 25’lik kısmını gerçekleştirmektedir. Tayland tarafından gerçekleştirilen ihracat 20062007 döneminde % 38 gibi yüksek bir artış göstermiş olup; dünya ihracatının % 20’sini tek başına gerçekleştirmektedir. İtalya 2000’li yıllarda dünya ihracatının % 29’ını gerçekleştirirken, 2007 yılında bu rakam %16’ya düşmüştür. Dünya gümüş mücevher ithalat rakamlarına bakarsak; ABD değer bazında dünya ithalatının %34’ünü yani 1.3 milyar dolarlık kısmını gerçekleştirmektedir. Hong Kong, Almanya, Japonya ve İngiltere diğer önemli ithalatçı ülkelerdir. 2007 yılı itibariyle dünya ithalatı 3.9 milyar dolardır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 7 Son yıllarda, AB ülkelerinin gümüş mücevher ithalatı artmaktadır. Özellikle Almanya’nın, 20032007 yılları arası ithalatı %13 artmış ve 313 milyor dolar olarak gerçekleşmiştir. Dünya Gümüş Mücevher İthalatı 2007 Yılı İthalatı (1000 Dolar) 20032007 20062007 Dünya Yılları Arası Yılları İthalatındaki Yıllık Büyüme Arası Payı, % Yıllık 2007 Büyüme 14 12 34.05 27 4 9.75 13 17 8.00 0 10 6.96 10 14 5.23 21 35 4.41 10 12 2.28 41 74 2.14 21 19 2.09 20 38 1.99 31 47 1.14 15 16 100 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN İthalatçı Ülkeler ABD Hong Kong Almanya Japonya İngiltere Fransa İtalya Danimarka Kanada İspanya Türkiye Dünya Toplamı 1 336 074 382 722 313 733 273 287 205 404 173 107 89 515 83 877 81 984 77 980 44 728 3 923 748 Kaynak: Trademap Dünya Gümüş Mücevher İhracatı İhracatçı Ülkeler Tayland Hong Kong İtalya Çin ABD Malezya Almanya Hindistan Meksika İngiltere Türkiye Dünya Toplamı 2007 Yılı İhracatı (1000 Dolar) 786 629 635 660 632 827 361 410 173 019 159 430 157 794 94 197 90 882 81 757 57 461 3 919 858 20032007 20062007 Dünya Yılları Arası Yılları İhracatında Yıllık Büyüme Arası ki Payı, % Yıllık 2007 Büyüme 18 38 20.07 18 6 16.22 12 1 16.14 29 9 9.22 16 9 4.41 236 333 4.07 22 6 4.03 2 14 2.4 3 11 2.32 13 33 2.09 41 42 1.47 17 18 100 Kaynak: Trademap © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 8 DÜNYA GÜMÜŞ MÜCEVHER PAZARINDA REKABET YAPISI Tüketicinin gümüş mücevher satın alma kararı başlıca dört konuda karar vermesine bağlıdır: BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN 1Mücevher yada diğer bir tüketim ürünü alıp almama kararına, 2Mücevher alacaksa hangi metali tercih edeceğine, 3Gümüş tercih edecekse, düz, taşlı yada karma malzemeli bir ürün tercih edip etmeyeceğine, 4Alınacak ürünün taşlı veya marka veya sadece gümüş olması kararına. Günümüzde diğer tüketim ürünleri mücevher ürünlere önemli rakip olmaya, teknolojik ürünler, yurtdışı seyahatler tüketici bütçesinde daha fazla yer almaya başlamıştır. Mücevher ürünlerinin tanıtım harcamaları diğer ürünlere göre çok düşüktür. Lüks ürünlere yapılan tanıtım harcaması ise çok yüksek olup; tüketici daha çok marka odaklı olmaya başlamıştır. Tüketici hangi metalden mücevher olacağını karar verirken; orta fiyat düzeyinde gümüş mücevher için rekabet başlıca altın, çelik ve titanyum gibi metallerden gelmektedir. Gümüş mücevher kullanımı sanayileşmiş batı ülkelerinde (Kuzey Avrupa Ülkeleri) yaygınken, Asya, Orta Doğu ve Körfez ülkelerinde altın mücevher kullanımı baskındır. Gelişmiş ve gelişmekte olan pazarlar arasında çok büyük farklılık vardır. Hindistan ve Çin’de eğilim altın mücevher, Avrupa pazarlarında ise gümüş ve diğer malzemelerden mücevhere doğrudur. Hintli tüketici bütçesi uygunsa altın alır. Çin’de ise gümüş henüz takı olarak marka oluşturamadığı için altın tercihi devam etmektedir. Ancak, genç nüfus tarafından tercih edilmesinden dolayı Avrupa ve ABD olduğu gibi dünyadaki eğilim gümüş mücevhere yöneliktir. Gümüş, son yıllarda bazı ülkelerde popüler olmaya da başlamıştır. İtalya’da gümüş modası vardır. Küçük fakat büyüyen bir pazar bölümü olan erkek takılarında da gümüş ve çelik gibi metalden ürünlere yönelme vardır. İlerde de gümüşün altın pazarından daha çok pay alması beklenmektedir. Ancak gümüş mücevher pazarı için asıl tehlike değerli olmayan yada metal olmayan malzemelerden (kauçuk, deri, renkli camlardan ) gelecektir. Taşlı mücevherlerin pazar payı hızla artmaktadır. TÜKETİCİ TERCİHLERİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER VE GÜMÜŞ MÜCEVHER PAZARINA ETKİLERİ Genelde mücevher satışlarında ekonomi dışı faktörler özellikle tüketici tercihleri ve moda gibi konular daha önemlidir. Bu durum özellikle gümüşün toplam fiyat içinde çok önemli bir yer tutmadığı ve talebin fiyata fazla bağlı olmadığı durumlarda daha da belirgindir. Mücevher ve Diğer Harcama Grupları Tüketici harcamalarında yeni ürün gruplarının ortaya çıkması mücevher satışları için olumsuz bir durum yaratmıştır. Teknolojik ürünler örnek verilebilir. Bu ürünlerin yaygın tanıtımı tüketim harcamalarında üst sıralarda yer almalarına yol açmıştır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 9 Örneğin; Alman tüketicilere gelirlerini harcamak istedikleri ürünler sorulduğunda mücevher 20002005 yılları arasında 10.cu sıradan 26.cı sıraya inmiştir. Fransa’da, 2005 yılında toplam perakende satışlar %1 yükselirken, mücevher satışları % 1 düşmüştür. Gümüş ve Diğer Metaller BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Mücevherde ürün segmentine göre harcamalar değişmektedir. 2005 yılında, Fransa’da gümüş mücevher satışları %5 artarken, altın satışları %3 azalmıştır. ABD’de distribütör düzeyinde altın satışları % 2 düşerken, gümüş satışları % 2 artmıştır. Bazen de modadan daha çok kültürel değerler tüketimde etkili olabilmektedir. Güçlü bir altın geleneği olan Hindistan ve Güney Avrupa ülkelerinde altın ve gümüşün statü amaçlı kullanımı Kuzey Avrupa Ülkeleri ve Kuzey Amerika ülkelerine göre çok daha fazladır. Bu nedenle; tanınmış mücevher markaları gümüş ürünler satmaktadır. Örneğin; George Jensen / Danimarka yada Tiffany/ABD. Mücevherde metalin rengi de ürün tercihinde yıldan yıla daha fazla etkili olmaya başlamıştır. Pek çok ülkede beyaz renk tercih edilmektedir. Örneğin; Almanya’da son yıllarda gümüş mücevher fiyat rekabeti avantajını da kullanarak sekiz karatlık sarı altının pazar payını düşürmeye başlamıştır. Önümüzdeki yıllarda da beyaz metal tercih edilmeye devam edecektir. Özellikle genç tüketicilerin tercihi bu yöndedir. Sarı metal ise 60 yaş ve üzeri tarafından tercih edilmeye devam edecektir. Gümüş mücevher pazarda renk tercihinden dolayı payını artırırken, son zamanlarda çelik malzemeden mücevherler de piyasada tutunmaya başlamıştır. Özellikle İtalya’da gümüş aleyhine bir gelişme görülmektedir. Buna benzer gelişmeler ABD ve Tayvan gibi ülkelerde de görülmektedir. Çelik mücevherin moda olması, yoğun tanıtım ve başarılı marka çalışmaları pazar payını artırmaktadır. Halen İtalya pazarında mücevherle ilgili tanıtım faaliyetlerinin % 40’ı çelik malzemeli ürünler için yapılmaktadır. Gümüş ve Diğer Malzemeler Düz ve taşlı gümüş mücevherlerde kullanılan gümüş miktarı değişmektedir. Taşlı ürünler parça başına fiyatları yükseltmekte ve daha çok kar sağlamaktadır. Örneğin, 20022005 arasında, Fransa’da düz gümüş ürünlerin satışları parça başına % 13 artarken, taşlı ürünler % 76 artmıştır. Diğer taraftan moda tüketicileri bir iki sezon kullanabilecekleri aksesuarları almaya yöneltmektedir. Bu nedenle tasarımcılar farklı taşlar ve malzemeler kullanarak değişik ürünler ortaya çıkarmaktadır. Kauçuk ve deri gibi ucuz malzemeler kullanılabilmektedir. Pazar Yapısının Değişmesi Son yıllarda mücevher pazarında yapısal bir değişim yaşanmaktadır. Tüketiciler pahalı ve örneğin Prada kesesi gibi çok bilinen markaların ürünlerine ya da indirimli fiyattan satılan ürünlere (Walmart giyim eşyası) yönelmektedir. Orta düzeydeki piyasa terk edilmektedir. Mücevher sektöründe bu eğilim değerli taşlar, altın, gümüş ve çelik ürünlere yönelme olarak açıklanabilir. Daha renkli, farklı ürünler, çiçek ve hayvan figürlerinin yoğun kullanıldığı tasarımlar, geometrik stiller ve işçilik yoğun mücevher ürünleri gündemdedir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 10 Toplumlardaki kültürel değişiklik, erkeklerin mücevher kullanımı, çelik, titanyum ya da deri gibi malzemelerden ürünler ve özellikle de gümüş aksesuarların kullanımına yol açmıştır. Özgün aksesuarlar tercih edilmeye başlanmıştır. ALMANYA PAZARI BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Almanya Avrupa’daki en büyük, dünyadaki üçüncü büyük gümüş mücevher pazarıdır. 2005 yılı tüketimi 375 tondur. Pazarda tüketim artmakta olup; bunun başlıca sebebi gümüş mücevher modası ve genç nüfus tarafından tercih edilmesidir. Esprit ve Fossil gibi markalar, yirmi yaşlarındaki tüketici hedefleyen ve 3050 Euro arasında fiyatlarla satılan ürünlerle pazara girmiş olup; Gucci ve Armani gibi modacılar gümüş mücevheri ürün yelpazeleri içinde pazara sunmuşlardır. Pazardaki eğilim tasarımın ağırlıklı olduğu taşlı ürünler, set halinde ürünler ve hafif ürünlere doğrudur. Tüketiciler ağır parçalardan (zincirler vb) daha hafif ürünlere (küpeler, kolyeler) kaymaktadır. Düz ürünlerden taşlı setlere, özellikle de kübik zirkon ya da karışık malzemeli ürünlere (deri, plastik ve kurdele gibi) yönelme görülmektedir. Tüketimdeki artış ithalatla karşılanmaktadır. Alman üreticiler, Tayland gibi üretim maliyetlerinin düşük olduğu ülkelere fabrikalarını taşıdıkları için ithalat artmaktadır. Daha çok makine üretimi olan zincir ürünlerden daha gösterişli ve taşlı set ürünlere geçiş de ithalatın artmasının bir diğer nedenidir. Taşlı ürünlerde işgücünün ucuz olduğu ülkeler daha rekabetçidir. Gelecekte tüketici tercihinin daha hafif, tasarıma dayalı, taşlı ürünlere doğru devam etmesi beklenmektedir. Gümüş mücevher üretimi modayı yakından takip ettiği sürece genç tüketici grubu tarafından tercih edilmeye devam edecektir. GTİP: 711311 Almanya’nın Gümüş Mücevher İthalatı İthalatçı Ülkeler Çin Tayland İtalya Hong Kong Danimarka Hindistan Avusturya Türkiye ABD 'Endonezya Toplam 2007 Yılı İthalatı (1000 Dolar) 106 656 89 408 20 723 17 981 16 297 14 997 10 713 6 676 6 382 6 125 313 733 Almanya’nın İthalatındaki Payı % 34 28.5 6.6 5.7 5.2 4.8 3.4 2.1 2 2 100 20032007 Yılları Arası Yıllık Büyüme 15 12 12 23 124 23 12 14 2 13 13 20062007 Yılları Arası Yıllık Büyüme 12 23 1 38 288 3 16 14 25 32 17 Kaynak: Trademap © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 11 Dağıtım Kanalları Gümüş mücevher’de dağıtım kanalları çok çeşitlidir. Alım grupları, zincir mağazalar ve department store’lar olabilir. Gümüş mücevher başlıca büyük ve en tanınmış department store’larda ve mağazalarda satılmaktadır. Bunların başlıcaları Karstadt, Kaufhof, Breuneringer, Kaufring, Ludwig Beck’tir. Söz konusu mağazalar yabancı tedarikçiden büyük miktarlarda alım yaparlar. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Gümrük vergileri: Almanya 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı’nın kabulü ve 1 Ocak 1996 tarihinde Gümrük Birliği’nin yürürlüğe konulmasıyla, taraflar arasında sanayi ürünleri ticaretinde gümrük vergileri sıfırlanmış ve Türkiye üçüncü ülkelere karşı Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaya başlanmıştır. Avrupa Birliği’nde yürürlükte bulunan gümrük vergilerine, internet aracılığıyla http://Avropa.eu.int/comm/taxation_customs/dds/en/tarhome.htm adresinden ulaşmak mümkün bulunmaktadır. Fuarlar: Almanya Almanya her yıl çok sayıda ulusal ve uluslararası fuara ev sahipliği yapmaktadır. Almanya’da düzenlenen fuarlara ilişkin, takvim, herhangi bir fuarın geçmiş yıldaki performansına ilişkin istatistikler, başvuru, m2 ücretleri ve diğer bilgiler www.auma messen.de internet adresinden ulaşılabilmektedir. Inhorgenta europe International Trade Fair for Watches, Clocks, Jewellery, Precious Stones, Pearls and Technology, Munich /Germany, 1518.02.2008 Midora Leipzig, Trade Fair for Watches and Jewellery, 68.09.2008 ABD PAZARI 1996 yılından itibaren, ABD’nin gümüş mücevher tüketimi artmış, 20002005 yılları arasında pazar % 15 büyümüş ve 1.670 ton büyüklüğe ulaşmıştır. Söz konusu talep artışının büyük kısmı ithalatla karşılanmıştır. Yerel üretimin perakende satışlar içindeki payı azalmıştır. On yıl önce ABD pazarında Tayland ve İtalya eşit pazar payına sahipken; Tayvan’dan yapılan ithalat artmaya devam etmiş, İtalya’dan yapılan ithalat ise daha düşük oranlarda artış göstermiştir. Bu durumun iki nedeni vardır: Üretimin dünya genelinde düşük maliyetli ülkelere kayması, İtalya’nın yüksek işgücü maliyeti nedeniyle dezavantajlı konuma düşmesine, orta dönemde dolar/euro paritesinin ihracat fiyatlarına etkisinin İtalya’yı olumsuz etkilemesi. Üretimin düz ürünlerden taşlı ürünlere kayması ile başta Tayland olmak üzere Çin ve Hindistan gibi diğer ülkelerin lehine sonuçlanması. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 12 GTİP: 711311 ABD’nin Gümüş Mücevher İthalatı İthalatçı Ülkeler 2007 Yılı İthalatı (1000 Dolar) 31.1 27.9 11.7 8.6 3.7 3.4 2.7 2.0 1.7 1.2 0.4 100 20032007 Yılları Arası Yıllık Büyüme 23 14 4 25 4 8 21 42 7 48 8 14 20062007 Yılları Arası Yıllık Büyüme 13 25 11 21 23 15 302 19 7 52 12 19 BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Çin 415 196 Tayland 372 435 İtalya 155 803 Hindistan 114 795 Meksika 49 718 Endonezya 45 989 Hong Kong 36 304 İsrail 26 757 İspanya 23 086 Dominik Cum. 16 464 Türkiye 6 004 Toplam 1 336 074 ABD’nin İthalatındaki Payı % Kaynak: Trademap ABD perakende sektörüne genel olarak bakarsak, 1990’lı yılların ortasından itibaren pazarda beyaz renkli mücevherin popülaritesi artmış, gümüş dışında platin kullanımı da artmıştır. Diamond Trading Company (DTC) firmasının pırlanta/mücevher tanıtım faaliyetleri öncelikle altın ve platin satışlarını artırırken, bu durum dolaylı olarak yarı değerli taşların (turkuaz, zirkon gibi) ve egzotik taşların ve hatta pırlanta gümüş set ürünlerin talebini artırmıştır. Kıymetli taşlara olan ürünlerin talebindeki artış, düz ürünlerin talebinin düşmesine neden olmuştur. Bu durum özellikle İtalya’dan gelen ürünlerin talebini düşürmüştür. Bu gelişme aslında tüm mücevher sektörüne yönelik yaşanmış ve talebin tasarım ağırlıklı ve moda ürünlere kaymasına ve bu ürünlerin fiyatlarının artmasına neden olmuştur. Diğer taraftan altın ve platin hammadde fiyatlarının artması, perakendecilerin kar marjını azaltmış, bu durum perakendecilerin stratejilerini değiştirerek ürün yelpazesinde gümüş ürünlere de yer vermeye başlamalarına yol açmıştır. Altın fiyatları yükselmekte olup; bunun devam etmesi beklenmektedir. Bu durum gümüş mücevher talebinin de artmasına yol açacaktır. Diğer taraftan, yarı değerli taşlardan yapılmış ürünlere talebin artmasının, taşlı gümüş mücevher ürünleri pazarına olan talebi artırması beklenmektedir. Pazarda farklı bir gelişme ise, değişen moda ve sarı metalden mücevherlere olan talebin yükselmekte oluşudur. Bundan, beyaz altın mücevher ve hatta gümüş mücevher satışlarının bir miktar olumsuz etkilenmesi gündeme gelebilir. ABD Perakende Piyasası Perakende dağıtım kanalları çok çeşitlilik göstermektedir (büyük perakendeciler, ihtisas mağazaları, katlı mağazalar vb). ABD’li perakendeciler kalite sorunları, hizmet aksaması ve istikrarsızlık gibi konularda son derece hızlı tepki vermektedir. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 13 ABD perakende pazarında satış için pazarlama çok önemli bir rol oynamaktadır. Üreticiler yüksek reklam faturaları ödemekten çekinmemektedirler. Mağazaların promosyon düzenlemesi çok yaygın bir uygulamadır. Organize Perakende Sektöründeki Başlıca Mağaza Zincirleri BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN ABD’de bulunan mağaza zincirlerinine ilişkin olarak, hacimleri itibariyle ilk dört mağaza zincirini: WalMart Stores, Inc., Costco Wholesale Corporation, Target Corporation ve Sears Holding Cooperation firmaları olarak sıralandırmak mümkündür. Diğer taraftan, ABD’nin ilk beş çok katlı mağazası olarak da, JC Penney Company Inc., May Departmen Stores Co., ve Nordsrom Inc. ve Federated Department Stores Inc. firmaları sıralanabilir. 1 Wall Mart Stores, Inc.: 1962 yılında kurulan ve ABD çapında indirimli satış yapan bir mağazalar zinciridir. 2 Costco Wholesale Corporation: 1983 yılında kurulan, üyelik sistemi ile çalışan ve indirimli fiyatlarla toptan satış yapan bir ‘warehouse’ zinciridir. 3 Target Corporation: Bu mağazalarda, hazır giyim ürünleri, elektronik eşya, mücevherat, gıda ürünleri, kozmetiktemizlik ürünleri, ev ve mutfak eşyaları gibi değişik ürün grupları satışa sunulmaktadır. 4 Sears, Roebuck and Co.: Sears mağazalarında beyaz eşya, bahçe bakım ekipmanının yanında hazır giyim, altın – gümüş mücevherat ve dekoratif ev eşya satışları da yapılmaktadır. ABD Perakende sektörünün olağanüstü büyük ölçeği ve çeşitliliği nedeniyle satın alma yöntemleri ile ilgili sektörün tamamını kapsayan tek bir cevap olmamakla beraber, en büyük zincir mağazaları incelendiğinde bu zincirlerin satın alma “sourcing” departmanları bulunmakta ve bu departmanlar genel stratejiyi belirlemekte ve ölçeklerin büyüklüğü ve coğrafi olarak geniş bir alana yayılması nedeniyle yerel satın almalar coğrafi bölgeler bazında “dealer” tabir edilen aracı/toptancılar, ithalata yönelik satın almalar ise dünyanın çeşitli bölgelerinde ve kilit ülkelerdeki satın alma ofisleri ve/veya “dealer”lar kanalıyla yapılmaktadır. Dağıtım Kanalları Dünyanın en büyük pazarı olan ABD’ye ihracatta, uygulanacak stratejinin çok iyi belirlenmesi ve pazar araştırmasının da en ince detayına kadar derinleştirilmesi gerekir. Rakiplerin fazla olduğu, gelişmiş bir pazara girildiği unutulmamalıdır. Fuarlara katılım, dağıtım zincirinin diğer halkalarına ulaşmak için önemli bir fırsattır. ABD pazarı rekabete açık olması nedeniyle ürün tasarımı ve ambalaj konusunda oldukça hassas davranılması gereken bir pazardır. ABD’de dağıtım kanallarının ilk halkasını büyük toptancı firmalar (wholesalers) oluşturmaktadır. Bu firmalardan birçoğunun işi ithalat ve dağıtım yapmak olup, ithal ettikleri malı broker ve/veya alt dağıtıcı firmalar aracılığı ile satmaktadırlar. Böylece ithal ettikleri malı satan firma ile nihai tüketiciyi karşı karşıya getirmemekte ve pazarın kontrolünü ellerinde tutmaktadırlar. Pazarın işleyişinin farklı olması sebebiyle, ABD’deki firmalarla işbirliği yapmak ya da Amerikalıların çalışacağı ofis kurmak da bir başka alternatif olarak değerlendirilebilir. Doğrudan pazarlama veya satış mağazası/bürosu açma olanağı da mevcuttur. Ancak © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 14 kurulacak firmanın muhasebe kayıtlarının tutulması, vergi ve benzeri hukuki sorumlulukların yerine getirilmesi için CPA denilen Yeminli Mali Müşavir ile çalışmak zorunluluğu vardır. ABD’de vergi mükellefiyetinin çok ağır yaptırımları bulunmaktadır. BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Pazarda başarılı olmak için; 1) pazarda yer alabilmenin süresi uzun olabileceğinden başlangıç maliyetlerinin düşük tutulması, pazara uzun vadeli bakılması 2) satış sözleşmesinde belirtilen hususlara titizlikle uyulması, 3) doğru pazarlama stratejisi oluşturabilmek için; ürünün pazara uygunluğu, dağıtım kanalları, Amerikan tüketicisinin zevk ve tercihlerinin değerlendirilmesi gibi konularda bilgi sahibi olmak çok önemlidir. Gümrük Vergileri: ABD 711311 ürün grubunda; uygulanan gümrük vergileri aşağıdaki oranlarda olup; Türkiye gümüş mücevherde GSP kapsamında olduğu için gümrük vergisi sıfırdır.Bu konuda http://dataweb.usitc.gov adresinden bilgiye ulaşılabilir. 71131110 ürün grubunda % 6.3 71131120 Düzinesi ya da parçası 18 $’ ın altındaki ürünlerde % 13.5 71131150 Düzinesi ya da parçası 18 $’ ın aşan ürünlerde % 5 711411 ürün grubunda; % 2.7 % 3.5 oranlarında gümrük vergisi olup; bıçaklar % 2.8, çatallar % 2.7, sterling gümüş kulplar % 3.3, setler % 3, diğerlerinde % 3.5 gümrük vergisi vardır. Fuarlar /ABD JCK Las Vegas Show, Haziran 2009, Las Vegas / ABD Organizatör: Reed Exhibitions (www.reedexpo.com) Standartlar: National Institute of Industry Standards, www.nist.gov American National Standarts Institute, www.ansi.org Us Comsumer Product Safety Commission, www.cpsc.gov Pazara Giriş: ABD’de 70.000 hediyelik eşya mağazası vardır. Hediyelik eşya perakendecileri öncelikle üretici temsilcilerinden ürünleri satın almaktadır. Hediyelik eşya sektöründe üretici temsilcilerinin sürekli showroomları vardır. Hediyelik eşya sektöründe dağıtım kanallarına ulaşmak ve rakiplerini tanımak için en iyi yöntem ticari fuar ve sergilerdir. ABD’li tüketici alışverişlerde internet kullanmakta, üreticileri ve ürünü tanımak için web sitelerine bakmaktadır. Mücevher satışlarında internet çok yoğun kullanılmaktadır. Online satışlarda, daha çok düşük fiyatlı ürünler toptancıaracılara satılmakta, satış 24 saat durmadan devam etmekte, daha az maliyetli olmaktadır. © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 15 “Jewellery” anahtar kelimesiyle eBay’da araştırma yaparsak, 40.000’ne yakın satılık ürün karşımıza çıkmaktadır. ABD’de hediyelik eşya organizatörleri alıcılar ve toptancılar arasındaki en tecrübeli aracıdır. Bazılarının B2B websiteleri vardır. (örneğin; Americas Mart ve Dallas Market Center gibi). BR % Ü 10 K 0 SE KO L SG UZ EB MA 05 G NL 34 İRİ AR w 70 ŞİM I D w 6 C A w .is 55 İ İ NIŞ pl 17 Ş P M an 0 L A io 43 AN NL rn 2 I ek 2 I H K G le 15 AZ Ü ri. 1 I V co 1 RL EN m 02 A C TM E AK Sİ İL İÇ E İN Bazı B2B hediyelik eşya siteleri, ürünü tedarikçi adına pazarlarken, aslında bu web siteleri toptancıdistribütör dağıtım kanalının sanal halidir, örneğin; Farcounctries.com ve whereware. KAYNAKLAR 1Silver Jewelry Report, GFMS Ltd., March 2007 Prepared by GFMS Ltd. For The Silver Institute 2ITC TradeMap 3DTM Bilgi Sistemi İstatistikleri 4Giftware to the USAAustrade 5Beypazarı Belediyesiwww.beypazaribld.gov.tr/tanitim/el_san. 6USITC Interactive Tariff and Trade and Database http://dataweb.usitc.gov./ 7http://www.expodatabase.com 8http://www.ita.doc.gov / 9www.trabzonkulturturizm.gov.tr 10www.mardin.gov.tr /turkce/kultur/kulturtelkari 11http://turkishtime.org/sector © İGEME İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2009 16