Refinil ester hidrolaz

Beslenme Biyokimyası A Vitamini Zirve Üniversitesi Beslenme ve Diyete0k 070112040 Kamile Kara ì İçerik ì  Kimyasal yapısı ì  Emilmi ve metabolizması ì  Taşınma ve depolanması ì  Biyotransformasyonu ve a:lımı ì  Vücu>aki düzeyinin etkenleri ì  İşlevleri ì  Yetersizliği ì  Gereksinim, toksik etki, kaynakları ì  Beta-‐karotenler Hayvansal dokularda •  ReGnol •  HidroreGnol •  ReGnal •  ReGnoik asit •  Karotenoidler Bitkisel dokularda Ø  A vitamini akGvitesi taşıyan öğeler steroid grubuna dahildir. Yapı taşı isopren CH3=C-‐(CH3)-‐CH=CH3 üniteleridir. Biyosentezde bu üniteler aseGl gruplarının birleşmesi sonucu oluşur. İsoprenler birleşerek vitamin A akGvitesi taşıyan molekülleri yaparlar. 2 grupta toplayabiliriz. Ø  Kimyasal yapıları β-‐Karoten ReGnol(Alkol) ReGnal(Aldehit) ReGnoik asit -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ Hidrofobik Konjuge Polar Baş yan zincir terminal grup All-‐trans Retinolün Yapısı ì Ø  A vitamini aktivitesi taşıyan moleküller ì  Saf A vitamini, all-‐trans reGnol, çok açık sarı renkte kristallerdir. Suda erimez, ancak benzin, eter ve kloroform gibi yağ eritkenlerinde erir. ì  Isıya karşı dayanıklıdır. ì  Moleküllerde çi\ bağ olduğundan kolay okside olur. Okside olmuş şekli vitamin A akGvitesini kaybeder. ì  Ultraviyole ışınları da molekülde değişiklik yaparak A vitamini akGvitesinin kaybına yol açar. ì  Madensel iyonlar, ışık, ısı oksidasyonu hızlandırır. ì  Alkali ortama dayanıklıdır. Asit ortamda streoizomerlerinde değişme olur ve A vitamini akGvitesi azalır. Ø  A Vitaminin Emilimi Diyet All-‐trans reGnil ester İntesGnal re+nil ester Dışkıyla kayıp lümen ReGnol Hidrolaz(REH) (emilemeyen) ReGnol asit KoA re+noltransferanz (ARAT) Tekrar esterleşmiş reGnol İİİntesGnal Şilomikron mukoza Taşınma(Lenflerle) Karaciğer (ReGnil ester formunda depo) A Vitamini emilimi ü ReGnol yapısı hücresel reGnol bağlayıcı proteinle(CRBP) bağlanır. ü Re+nil ester hidroksilaz (REH) ile serbest hale geçer. ü Provitamin karotenler reseptörlere(enterosit reseptör B1 SR-‐B1) bağlanır. ü Enterositlerde karotenleri ayıran veya parçalayan enzimler ile (CCE) reGnal aldehite dönüşür.CRBP ile bağlanır. ü Re+nal aldehite redüktaz enzimi ile reGnole indirgenirler. ü ReGnolün esterleşmesinde; Ø  Asil KoA:re+nol asil transferaz(ARAT) Ø  Lesi+n: re+nol asit transferaz(LRAT) ü ReGnil esterler şilomikronların içinde mikrosaomal triasilgliserol transfer proteinle(MTP) lenf kanalına taşınır. Ø  Alınan vitaminin %80-‐90’ı emilir. Ø  Protein yetersizliği, elzem aa yetersizliği, bağırsak mukozasındaki bir atrofi, villilerde bozukluk, diyeGn yağdan fakir olması, yağ sindirimi ve emilimindeki sorunlar vitamin emilimini olumsuz etkiler. Taşıma ve Depolama ì  Re+nil ester hidrolaz ì  %90 insanda karaciğerde reGnil ester yapısında depolanır. ì  %9’u böbrek, akciğer, adrenal doku ve reGna gibi diğer dokulara dağılır, %1’I serumda kalır. ì  Gereksinimde reGnol karaciğerin parankimal hücrelerinde sentezlenen reGnol bağlayıcı protein(RBP) veya ∝-‐globülin ile konjuge olur ve bu yapı ile dolaşımda bulunur. Ø  Dokularda Bulunan Özgün A Vitamini Taşıyıcı Proteinler Protein Adı Endojen ligand Bulunduğu yer ReGnol Bağlayıcı Protein (RBP) All-‐trans reGnol Kanda Hücresel ReGnol Bağlayıcı Protein (CRBP) All-‐trans reGnol A vitaminine hassas dokularda Hücresel ReGnoik Asit Bağlayıcı Protein (CRABP) All-‐trans reGnoik asit A vitaminine hassas dokularda Hücresel ReGnal Bağlayıcı Protein (CRALBP) 11-‐cis reGnal ReGna(gözde) Inter-‐fotoreseptör ReGnol Bağlayıcı Protein (IRBP) All-‐trans reGnol 11-‐cis reGnol ReGnanın ekstrasellularında All-‐trans reGnol İnce bağırsakların absorpsiyon yapan hücrelerinde Hücresel ReGnol Bağlayıcı Protein (CRBPII) A vitaminin Biyotransformasyonu ve Atılımı ì  ReGnoik asidin suda daha kolay çözünür olabilmesi için karaciğerde glukronik asitle bağlanması gerekir. ì  Bu glukuronit yapılar(reGoil β-‐glukuronit gibi) safrayla lümene akı:lıp, tekrar emilerek karaciğere gelirler. Buna A vitamini metabolitlerinin “enterohepaGk dolaşımı” denilir. Bu metabolitlerin bir kısmı da dışkı ile a:lır. Ø  Vücu>aki Vitamin Düzeyinin Etkenleri Diyabet Akut,kronik böbrek rah. Kc sirozu Hastalık Etkeni Diyet Etkenleri Protein sentezi Yağ malabsorbsiyonu Protein Etkeni Re+nil ester hidrolaz korGkosteron Baskı(Stres) Etkeni 20µg/g 300µg/g RBP Yaş Etkeni RBP Alkol dehidrojenaz Çinko Etkeni Tat duygusu Karanlığa adap. Hücresel immünite Ø A Vitaminin İşlevleri 1. Sistemik (SomaGk) İşlevleri •  Epitel dokunun varlığının sürdürülmesi •  Yetersizliği-‐”squamous metaplazisi” •  Glikoprotein biyosentezi 2. İmmün Sistemdeki Etkinliği •  Kızamık çıkarmış çocuklarda immün •  Tetanoz immünizasyonunda immün globülinler(IgG) ve T-‐hücreleri 3. Görme İşlevindeki Etkinliği •  Rod-‐rodopsin-‐fotosensiGf 11-‐cis-‐reGnal •  Kon-‐iyodopsin •  NAD ve re+nol dehidrojenaz •  Gece körlüğü(nyctalopia) 4. Üremedeki Etkinliği •  Spermatojenez ve embriyonik gelişme •  Dişilerinde fetusun resopsiyonu, erkeklerinde genital organ hücrelerinde değişim •  Yetersizliği erkeklerde prostat Ø  A Vitamini Yetersizliği İştah kaybı Kserosiz (kuruma) Bitot lekesi Epitel tabaka nemliliğini kaybeder Gece körlüğü nyctalopia Keratomalasi Kıkırdak hücrelerinin akGvitesinde değişiklik kserofitalmi Bakteri kolonileri oluşumu ve enfeksiyon İntesGnal mukoza, Kc. vb. özgün glikoprotein azalması Mide, meme ve solunum sistemi kanser riski KeraGnizasyon A Vitamini İçin Önerilen Alım Düzeyleri 1300 1400 1200 900 1000 800 600 400 600 400 300 900 700 600 770 700 400 300 200 0 Bebek Çocuk (0-‐6) (1-‐3) (9-‐13) (9-‐13) (19+) Ergen-‐erkek Ergen-‐kız (7-‐12) (4-‐8) (14-‐15) (14-‐18) (19+) YeGşkin Gebe Emzikli 1 reGnol akGvite eşdeğeri(RAE)=1 mcg all-‐trans reGnol =12 mcg Beta-‐karoten =24 mcg diğer karotenler =3,33 IU vitamin A akGvitesi reGnol =20 IU vitamin A akGvitesi Beta-‐karoten ü  1 IU vitamin A akGvitesi 0,3 mcg reGnol ve 0,6 mcg Beta-‐karotene eşiyr. Günlük Sağlanan re0nol gereksinime eşdeğeri mcg katkısı Yiyecek Ortalama Ölçü Miktar g Karaciğer 1 porsiyon (2 parça) 75 5250 6 günlük Yumurta 1 adet 50 120 %15 Süt 2 orta su bardağı 400 130 %16 Peynir (yağlı beyaz) 1 kibrit kutusu kadar 30 61 %8 Tereyağı 1 yemek kaşığı 10 72 %10 Havuç ½ adet orta büyük. 50 250 %30 Yeşil yapraklı sebze 1 porsiyon çiğden 200 300 %34 Diğer yeşil sebze 1 SB kıyılmış salata 150 100 %4 Kayısı 3 adet büyükçe 150 150 %20 Domates 1 orta boy 100 15 %2 Portakal 1 orta boy 150 5 az Önerilen Üst Limit Alım Düzeyleri 3000 3000 3000 2500 1700 2000 1500 900 1000 600 500 0 doğurganlık dönemi kadınlar erkekler ve 51 yaş üstü kadınlar bebekler çocuklar ergenler A Vitamininin Toksik Etki BelirGleri Ø  Serum A Vitamini düzeyi 250-‐6600 IU/100 ml ü  Kemik ağrısı ve kırılması ü  Bebeklerde ve çocuklarda hidrosefali ve kusma ü  Deride çatlaklık ve kuruma ü  Tırnaklarda yarılma ü  Saç dökülmesi ü  Gingivit ü  Keylosiz ü  Anoreksi ü  Fenalık hissi, çabuk irrete olma ü  Hepatomegali, aseit, portal hipertansiyon ü  Kaynakları Karaciğer ve diğer organ etleri Yumurta sarısı Süt Balık yağı Karotenler Ø  Doğal fotosentez pigmenG olan bunlar domates, havuç ve turunçgiller gibi yiyeceklerde sarıdan kırmızıya kadar renk tonu sağlarlar. Ø  Peynir ve margarin gibi yiyecekleri doğal yada sonradan eklenerek renklendirir. Ø  500’den fazla çeşidi vardır ve yağda çözünür. Ø  Ksantofil, zeaksanGn, likofil ve kriptosanGn gibi alkol türevleri vardır. Ø  α-‐β-‐γ karotenler ile kriptosanGn (3-‐hidroksi-‐ β-‐karoten) A vitamininin ön (provitamin) maddesi akGvitesi gösterir. β-‐karoten ì  Karotenoidler içinde en yüksek oranda provitamin A akGvitesi gösterebilen β-‐karotendir. ì  Bunun rengi kırmızımsı kahverengiden, koyu eflatuna kadar değişen kristal bir yapısı vardır. ì  Suda çözünmez, alkol, yağ ve diğer çözücülerde çözünür. ì  Pişirmede oldukça kalıcıdır ancak ışığa ve havaya karşı hassas olduğundan uzun süreli saklamayla akGvitesi bozulur. ì  Derin dondurmada fazla kaybına rastlanmaz. DİYET ReGnal H2O esteraz (intes+nal) Yağ asidi Beta-‐karoten O2 Beta-‐karoten dioksijenaz Fe ReGnal ReGnal NADH+H alkol dehidrojenaz NAD ReGnol Ko-‐enzim A Yağ asit ester Diyet β-‐Karotenin Re0nole Dönüşümü ve Hücrede Kullanımı Karaciğer(depo) ReGnal Kan Hücreler KoA-‐SH Kupffer hücreleri Taşıyıcı protein (aporeGnol bağlayıcı protein) Ø  Karotenlerin Biyolojik Etkinlikleri Diyet yağları Organizmanın E vitamini düzeyi Organizmanın A vitamini düzeyi Provitamin A AkGviteleri Diyet proteinleri Tiroid hormonu Ø  Karotenlerin Biyolojik Etkinlikleri Provitamin A AkGviteleri İmmününomodülatör Etkisi Araşidonik Asidin Oksidasyonuna Etkisi AnGoksidan Özellikleri LDL Oksidasyonun Önlenmesi β-‐karoten kaynakları Havuç Ispanak Tatlı patates Mango Papaya Palm yağı Balkabağı Yeşil Biber Karotenoid Ak0vite yüzdesi Besin kaynakları Beta karoten %100 Yeş̧il bitkiler, havuç, patates, yeşil biber, kabak Alfa-‐ karoten %50–54 Yeşil sebzeler, havuç, mısır, elmalar, şe\ali, karpuz Gamma-‐karotenler %42–50 Havuç, patates, mısır, domates, karpuz Beta-‐zea Karoren %20–40 Mısır, domates, vişne KriptoksanGn %50–60 Mısır, yeşil biber, limon, portakal, elma, papaya, kümes hayvanları Beta-‐apo–8-‐karotenal %72 Yeşil sebzeler, turunçgiller Beta-‐apo–12-‐karotenal %120 Alfalfa (yonca) Karotenlere Gereksinim, Toksik Etki ì  Günde 4-‐5 porsiyon β-‐karoten içeren sebze ve meyvenin tükeGlmesiyle 6-‐10 mg β-‐karoten alınabilmektedir. ì  Sigara içenlerin serum karoten düzeyleri düşüktür. ì  Karoten yetersizliği riski şupru, sarılık, karaciğer sirozu ve kisGk fibroz gibi lipit malabsorpsiyonu olan kişilerdir. ì  Karotenler toksik değildirler, fazla alımında cildin rengi sararır, alımı kesilince normale döner. Buna “hiperkarotenemi” denilir. Kaynakça ì  Beslenme Biyokimyası-‐Prof.Dr.Meral Aksoy ì  Beslenme-‐Prof.Dr.Ayşe Baysal ì  Besinle ve Beslenme-‐Hikmet Yaşar-‐Suat Melek ì  h>p://extern.synlab.com/fileadmin/standortseiten/synlab_tr/
pdf/A_VITAMINI_VE_KAROTENLER.pdf ì  h>p://tr.wikipedia.org/wiki/Karoten ì  h>p://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/arGcle/002400.htm

Download Report