Ocak

AYDIN T CARET BORSASI
AYDIN COMMODITY EXCHANGE
OCAK 2014
TÜRKİYE’NİN TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ
Ata Mahallesi Denizli Bulv. No:18 09010 AYDIN Tel: +90 256 211 50 00 +90 256 211 61 45 Faks:+90 256 211 63 15 www.aydinticaretborsasi.org.tr [email protected] Hazırlayan Cansu KARABULUT Arge-‐ Proje ve Kalite Sorumlusu 1 İÇİNDEKİLER
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA
3
CARİ AÇIK
5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ
5
ÜRETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ
6
İSTİHDAM VE İŞSİZLİK
8
DIŞ TİCARET
10
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ
13
2 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, III. Çeyrek 2013
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri sabit fiyatlarla %4,4 arttı
Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4,4’lük artışla 33 033 Milyon TL oldu.
2013 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla
gayri safi yurtiçi hasıla % 4,0’lık artışla 91 219 Milyon TL oldu.
Mali aracı kuruluşlar, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %9,4’lük artışla 12
706 Milyon TL, sabit fiyatlarla %11,0’lık artışla 3 998 Milyon TL oldu.
İmalat sanayi, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %10,2’lik artışla 58 924
Milyon TL, sabit fiyatlarla %4,9’luk artışla 7 249 Milyon TL oldu.
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri cari fiyatlarla %10,0 arttı
Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreği bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %10,0’lık artışla 414 459 Milyon TL oldu.
2013 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla
gayri safi yurtiçi hasıla % 9,7’lik artışla 1 153 872 Milyon TL oldu.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH bir önceki çeyreğe göre
%0,9 arttı
Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde bir
önceki yılın aynı çeyreğine göre %4,3’lük artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %0,9 arttı.
3 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Sonuçları, “III. Çeyrek 2013”
* : İlgili çeyreklerde güncelleme yapılmıştır.
Tablodaki rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.
Sabit fiyatlarla hanehalklarının nihai tüketim harcamaları %5,1 ve devletin nihai
tüketim harcamaları %0,6 arttı
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla
%10,2’lik artışla 281 809 Milyon TL, sabit fiyatlarla %5,1’ lik artışla 21 702 Milyon TL oldu.
Devletin nihai tüketim harcamaları 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla
%6,4’lük artışla 55 031 Milyon TL, sabit fiyatlarla %0,6 artışla 3 062 Milyon TL oldu.
Gayri safi sabit sermaye oluşumu sabit fiyatlarla %6,0 arttı
Gayri safi sabit sermaye oluşumu 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla
%14,0’lık artışla 77 388 Milyon TL, sabit fiyatlarla %6,0 artışla 7 442 Milyon TL oldu.
Sabit fiyatlarla mal ve hizmet ihracatı %2,2 azaldı, mal ve hizmet ithalatı %6,0 arttı
Mal ve hizmet ihracatı 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %7,6’lık artışla
109 592 Milyon TL, sabit fiyatlarla %2,2 azalışla 8 360 Milyon TL oldu.
Mal ve hizmet ithalatı 2013 yılı üçüncü üç aylık çeyreğinde cari fiyatlarla %14,0’lık artışla
128 418 Milyon TL, sabit fiyatlarla %6,0 artışla 8 914 Milyon TL oldu.
4 Harcamalar Yöntemiyle GSYH Büyüme Hızları (1998 fiyatlarıyla),”III. Çeyrek 2013”
* : İlgili çeyreklerde güncelleme yapılmıştır.
CARİ AÇIK
2013 yılı cari işlemler açığı, bir önceki yıla göre 16.507 milyon ABD doları artarak 65.004
milyon ABD dolarına yükselirken, parasal olmayan altın hariç cari işlemler açığı 983
milyon ABD doları azalarak 53.223 milyon ABD dolarına gerilemiştir.
Dış ticaret açığının 14.486 milyon ABD doları artarak 79.817 milyon ABD dolarına ve gelir
dengesi açığının 2.286 milyon ABD doları artarak 9.447 milyon ABD dolarına yükselmesi,
cari işlemler açığının bir önceki yıla göre artmasında etkili olmuştur.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun turizmle ilgili olarak gerçekleştirdiği 4. çeyrek anket
sonuçlarının yansıtılmasıyla, turizm gelirleri bir önceki yıla göre 2.652 milyon ABD doları
tutarında artarak 27.997 milyon ABD dolarına, turizm giderleri de 723 milyon ABD doları
tutarında artarak 4.817 milyon ABD dolarına ulaşmıştır.
Bankaların efektif ve mevduat varlıkları, yabancı parada 1.952 milyon ABD doları düşüş
kaydederken, Türk lirasında 1.824 milyon ABD doları tutarında artış göstermiştir. Öte
yandan, diğer sektörlerin yurtdışındaki mevduatı, Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS)
tarafından yayımlanan 2013 yılının üçüncü çeyrek verilerinin de dahil edilmesiyle 2013
yılında 4.218 milyon ABD doları azalmıştır.
5 ENFLASYON
Tüketici Fiyat Endeksi, Ocak 2014
Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık %1,72 arttı
TÜFE’de (2003=100) 2014 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,72, bir önceki yılın
Aralık ayına göre %1,72, bir önceki yılın aynı ayına göre %7,48 ve on iki aylık ortalamalara
göre %7,51 artış gerçekleşti.
Aylık en yüksek artış %5,16 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşti
Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ocak ayında endekste yer alan gruplardan alkollü
içecekler ve tütünde %2,72, ulaştırmada %2,50, çeşitli mal ve hizmetlerde %2,43, sağlıkta
%1,86 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup %7,59 ile giyim ve ayakkabı oldu
Ana harcama grupları itibariyle 2014 yılı Ocak ayında endekste düşüş gösteren bir diğer grup
ise %0,60 ile haberleşme oldu.
Yıllık en yüksek artış %11,95 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti
TÜFE’de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%10,89), lokanta ve
oteller (%10,70), eğitim (%10), ev eşyası (%6,44) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama
gruplarıdır.
Aylık en yüksek artış %2,58 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır)’de oldu
İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) Düzey 2’de bulunan 26 bölge içinde, bir önceki
yılın aynı ayına göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%8,98) bölgesinde
ve on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) (%9,24)
bölgesinde gerçekleşti.
Ocak 2014’te endekste kapsanan 432 maddeden; 40 maddenin ortalama fiyatlarında değişim
olmazken, 295 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 97 maddenin ortalama fiyatlarında ise
düşüş gerçekleşti.
6 Tüketici Fiyat Endeksi (2003=100), Ocak 2014
(Yıllık Değişim Oranı)
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi, Ocak 2014
ÜFE yerine Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) yayımlanmaya başladı
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) 2003 referans yıllı olarak, güncel ürün sepetinin ve ağırlıkların
yansıtılabilmesine imkan veren zincirleme endeks yöntemiyle tarım ve sanayi kapsamında
hesaplanarak NACE Rev.1 sınıflamasına göre bugüne kadar yayımlanmıştır. Diğer
göstergelerle karşılaştırılabilir ve Avrupa Birliği normları ile tam uyumlu endeksler
oluşturmak amacıyla, tarım sektörü hariç olmak üzere sadece sanayi kapsamında NACE
Rev.2 sınıflamasına uygun olan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) üretilmiştir. Yİ-ÜFE
sanayi sektöründeki üreticilerin yurt içine sattıkları ürünlerin fiyat değişimini yansıtmaktadır.
Geçmişte Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE) ve ÜFE olarak adlandırılan endekslerin yerine
bundan sonra Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi kullanılacaktır.
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi aylık %3,32 arttı
Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE), 2014 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %3,32,
bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,32, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,72 ve on iki
aylık ortalamalara göre %5,22 artış gösterdi.
Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı
sektöründe %3,68, imalat sanayi sektöründe %3,29, elektrik ve gaz sektöründe %3,60, su
sektöründe %1,39 artış olarak gerçekleşti.
7 En yüksek aylık artış diğer mamul eşyalar sektöründe gerçekleşti
Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; diğer mamul eşyalar
(%7,82), metal cevherleri (%6,64), diğer ulaşım araçları (%6,15) alt sektörleridir. Buna
karşılık temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları (%0,21), ağaç ve mantar ürünleri (%0,53),
kömür ve linyit (%0,79) bir ay önceye göre endekslerin en az artış gösterdiği alt sektörler
oldu.
Ana sanayi gruplarında en yüksek artış dayanıklı tüketim mallarında gerçekleşti
Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2014 yılı Ocak ayında en fazla aylık artış dayanıklı
tüketim mallarında, en fazla yıllık artış ise sermaye mallarında gerçekleşti.
8 İSTİHDAM VE İŞSİZLİK
Hanehalkı İşgücü İstatistikleri, Kasım 2013
İşsizlik oranı %9,9 seviyesinde gerçekleşti
Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Kasım döneminde geçen yılın aynı dönemine göre
154 bin kişi artarak 2 milyon 784 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 0,5 puanlık artış ile
%9,9 seviyesinde gerçekleşti. Tarım dışı işsizlik oranı 0,3 puanlık artış ile %12, 15-24 yaş
grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 0,5 puanlık artış ile %19,3 oldu.
İstihdam edilenler 152 bin kişi arttı
İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılı Kasım döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre
152 bin kişi artarak 25 milyon 443 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan
sayısı 299 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 451 bin kişi arttı.
İstihdam edilenlerin %22,5’i tarım, %19,4’ü sanayi, %7,4’ü inşaat, %50,7’si ise hizmetler
sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün
istihdam edilenler içindeki payı 0,7 puan, sanayi sektörünün payı 0,4 puan, inşaat sektörünün
payı 0,2 puan artarken, tarım sektörünün payı 1,3 puan azaldı.
İstihdam oranı %45,5 olarak gerçekleşti
İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,4 puanlık azalış göstererek
%45,9’dan %45,5’e geriledi.
İşgücüne katılma oranı %50,5 olarak gerçekleşti
Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Kasım döneminde bir önceki yılın aynı
dönemine göre 0,2 puan azalarak %50,5 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre;
erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,7 puanlık azalışla %71,1, kadınlarda ise 0,2 puanlık
artışla %30,4 olarak gerçekleşti.
9 Mevsim Etkilerinden Arındırılmamış Temel İşgücü Göstergeleri, Kasım 2012-2013
Kamu istihdamı Maliye Bakanlığı tarafından derlenen verilere göre, 2013 yılı IV. döneminde
toplam kamu istihdamı 2012 yılının aynı dönemine göre %3,2 oranında artarak 3 milyon 320
bin kişi olarak gerçekleşti.
Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam sayısı arttı, işsiz sayısı azaldı
Mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam edilenlerin sayısında 2013 yılı Kasım döneminde,
bir önceki döneme göre 70 bin kişilik artış, işsiz sayısında ise 5 bin kişilik azalış meydana
geldi. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 0,1
puanlık artış ile %50,7, istihdam oranı ise 0,1 puanlık artış ile %45,7 seviyesinde gerçekleşti.
İşsizlik oranı ise değişim göstermeyerek %9,9 oldu. Ekonomik faaliyete göre istihdam
edilenlerde en fazla artış 51 bin kişi ile hizmet sektöründe gerçekleşti.
10 Mevsim Etkilerinden Arındırılmış Temel İşgücü Göstergeleri, Kasım 2012-2013
AÇIKLAMALAR
İşgücü dönemsel sonuçları “hareketli üçer aylık dönemler” dikkate alınarak hesaplanmaktadır.
Bu haber bülteninde Kasım 2013 dönemi; Ekim, Kasım ve Aralık aylarını kapsamaktadır.
DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ, Aralık 2013
İhracat %4,9, ithalat %16,7 arttı
Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış
ticaret verilerine göre; ihracat 2013 yılı Aralık ayında, 2012 yılının aynı ayına göre %4,9
artarak 13 220 milyon dolar, ithalat %16,7 artarak 23 137 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Dış ticaret açığı %37,3 arttı
Aralık ayında dış ticaret açığı %37,3 artarak 7 222 milyon dolardan 9 917 milyon dolara çıktı.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 Aralık ayında %63,6 iken, 2013 Aralık ayında %57,1’e
düştü.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ihracat %2,3 azaldı
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 Aralık ayında bir önceki aya
göre ihracat %2,3 azaldı, ithalat %1,9 arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise;
2013 yılı Aralık ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %4,9, ithalat %12,5 arttı.
11 Dış Ticaret, Aralık 2012 – 2013
Dış Ticaret, Ocak-Aralık 2012 – 2013
Avrupa Birliği’ne ihracat %6,6 arttı
Hırvatistan'ın 1 Temmuz 2013 itibariyle Avrupa Birliği’ne (AB) üye olması nedeniyle AB
ülke grubu 28 ülkeyi içerecek şekilde hazırlandı. Önceki yıl verileriyle karşılaştırma
yapılabilmesi için 2013 yılına ve geriye dönük olarak tüm yıllara ilişkin veriler 28 ülkeyi
içerecek şekilde revize edildi.
AB’nin ihracattaki payı 2012 Aralık ayında %39,3 iken, 2013 Aralık ayında %39,9’a
yükseldi. AB’ye yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına göre %6,6 artarak 5 279 milyon dolar
olarak gerçekleşti.
En fazla ihracat yapılan ülke Irak oldu
Irak’a yapılan ihracat 2012 yılı Aralık ayına göre %19,4 artarak 1 224 milyon dolar olurken;
bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 161 milyon dolar), İngiltere (719 milyon dolar) ve İtalya (571
milyon dolar) takip etti.
İthalatta ilk sırayı Almanya aldı
Almanya’dan yapılan ithalat, geçen yılın aynı ayına göre %17,6 artarak 2 477 milyon dolar
olarak gerçekleşti. Bu ülkeyi sırasıyla Rusya Federasyonu (2 434 milyon dolar), Çin (2 145
milyon dolar) ve İtalya (1 126 milyon dolar) izledi.
İhracatta motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları ilk sırada yer aldı
Fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi “motorlu kara taşıtları ve bunların aksam
parçaları” (1 482 milyon dolar) olurken, bu fasılı; “kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve
aletler ile bunların aksam ve parçaları” (1 170 milyon dolar), “elektrikli makina ve cihazlar,
12 ses kaydetme verme, televizyon görüntü–ses kaydetme verme cihazları ve bunların aksam
parça aksesuarları” (912 milyon dolar) ve “demir ve çelik” (869 milyon dolar) izledi.
İthalatta mineral yakıtlar ve yağlar ilk sırada yer aldı
Aralık ayında; ithalatı en yüksek fasıl, “mineral yakıtlar ve yağlar” (5 218 milyon dolar) oldu.
Bu fasılı; “kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları” (3
130 milyon dolar), “demir ve çelik” (1 804 milyon dolar), “motorlu kara taşıtları ve bunların
aksam parçaları” (1 665 milyon dolar) ve “elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme verme,
televizyon görüntü–ses kaydetme verme cihazları ve bunların aksam parça aksesuarları” (1
647 milyon dolar) izledi.
TÜKETİCİ GÜVEN ENDEKSİ, Ocak 2014
Tüketici güven endeksi %3,5 azaldı
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen
Tüketici Eğilim Anketi sonuçlarından hesaplanan Tüketici Güven Endeksi 2014 Ocak ayında
bir önceki aya göre %3,5 oranında azaldı; Aralık ayında 75 olan endeks Ocak ayında 72,4
değerine düştü.
13 Genel ekonomik durum beklentisi %7,7 azaldı
Aralık ayında 101,9 olan genel ekonomik durum beklentisi endeksi %7,7 oranında azalarak,
Ocak ayında 94 değerine düştü. Bu azalış, gelecek 12 aylık dönemde genel ekonomik
durumun daha iyi olacağı yönünde beklentisi olan tüketicilerin sayısının bir önceki aya göre
azaldığını göstermektedir.
İşsiz sayısı beklentisi %4,6 azaldı
Aralık ayında 81,8 olan gelecek 12 aylık dönemde işsiz sayısı beklentisi endeksi %4,6
oranında azalarak, Ocak ayında 78 değerine düştü. Bu düşüş, işsiz sayısında artış
bekleyenlerin oranındaki artıştan kaynaklandı.
Hanenin maddi durum beklentisi %1,2 azaldı
Hanenin gelecek 12 aylık döneme ilişkin maddi durum beklentisi endeksi bir önceki aya göre
%1,2 oranında azaldı. Aralık ayında 92,4 olan endeks değeri Ocak ayında 91,3 oldu. Bu
azalış, gelecek 12 aylık dönemde hanenin maddi durumunun daha iyi olacağını bekleyenlerin
oranının azalmasından kaynaklandı.
Tasarruf etme ihtimali %9,6 arttı
Gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimali endeksi bir önceki aya göre %9,6 oranında
arttı. Aralık ayında 23,8 olan endeks, Ocak ayında 26,1 değerine yükseldi. Bu artış,
tüketicilerin gelecek 12 aylık dönemde tasarruf etme ihtimallerinin bir önceki aya göre
arttığını göstermektedir.
14 AÇIKLAMALAR
Aylık Tüketici Eğilim Anketi ile tüketicilerin kişisel mali durumlarına ve genel ekonomiye
ilişkin mevcut dönem değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri ölçülmekte ve yakın
gelecekte
yapılması
planlanan
harcamalarına
ve
tasarruflarına
ilişkin
eğilimleri
saptanmaktadır.
Anket
sonuçlarından
hesaplanan
tüketici
güven
endeksi
0-200
aralığında
değer
alabilmektedir. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde iyimser
durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.
15

Download Report