Yorum ve makaleler YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş. Not: Makalelerimiz kaleme alındığı tarihteki mevzuat düzenlemeleri açısından geçerlidir. Daha sonra meydana gelecek değişimler uygulamada farklılık yaratabilir. Bu nedenle makale tarihini göz önünde tutunuz. 19.12.2014 Konu: Damga Vergisi Uygulamasında Karşılaşılan Yanlışlar (1) Damga vergisinin “gereksizliği” ve “çağ dışılığı” konusundaki düşüncelerimizi, her fırsatta makalelerimizde dile getiriyoruz. Bu özelliği yanında damga vergisi, ne yazık ki, en sık uygulama yanlışlarının da yaşandığı vergi türümüzdür. Bu makalede de bu tür uygulama yanlışlıklarından bahsetmek istiyoruz. 1- Damga Vergisi Kâğıt Üzerinden Alınır: Damga vergisinin konusu “işlemler” değil “kâğıtlar” dır. Damga vergisine tabi kâğıtlar kanuna ekli (I) no.lu listede, vergiden istisna kâğıtlar ise (II) no.lu listede düzenlenmiştir. Vergiye tabi kâğıtların düzenlendiği listede yer alan kâğıt konusu bir işlem gerçekleşse de ortada kâğıt yoksa vergi olmaz. Örneğin sözleşmeler damga vergisine tabidir. Ancak hukukumuzda belli bazı istisnalar dışında sözleşmelerin yazılı olarak yapılması şartı bulunmamaktadır. Bu nedenle ortada yazılı bir sözleşme yoksa damga vergi de yoktur. Diğer bir ifade ile damga vergisine tabi olan “sözleşmeler” değil “yazılı sözleşmeler” yani kâğıtlardır. Kâğıdın damga vergisine tabi olması için, ayrıca, imzalanmak veya imza yerine geçer bir işaret konmak suretiyle teyit edilmesi de lazımdır. Damga vergisi kanununda 2004 yılında yapılan değişiklik sonrasında elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeler de Kanun uygulamasında kâğıtlar gibi işlem görmektedir. 2- Sözleşmelerin Damga Vergisine Tabi Olması İçin Bedel İçermesi Gerekmektedir: Sözleşmeler, vergiye tabi kâğıtları düzenleyen (ı) no.lu tabloda “akitlerle ilgili kâğıtlar” bölümünde “belli parayı ihtiva eden kâğıtlar” bölümünde yer almaktadır. Buna göre beli parayı ihtiva eden sözleşmeler binde 9,48 (2104 yılı için geçerli oran) oranında damga vergisine tabi iken bedel içermeyen sözleşmeler damga vergisine tabi değildir. (Bedel içermeyen sözleşmelerden maktu damga vergisi uygulaması 2005 yılından itibaren yürürlükten kalkmıştır) İşçiler Cad. 1213 Sok. Key Plaza No:47 D:503 Alsancak /İzmir Tel (0232) 421 52 00 – Faks (0232) 421 53 00 e-posta : [email protected] web: www.yontemymm.com.tr Yorum ve makaleler YÖNTEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK ve BAĞIMSIZ DENETİM A.Ş. Sözleşmenin metni çerisinde bir bedel olmasa dahi, eklerinden ya da atıf yaptığı diğer kâğıtlardan hesaplama yoluyla bir bedele ulaşıyorsa bu bedel damga vergisine tabi olacaktır. Damga vergisi uygulamasında, sadece, cari hesap şeklinde açılan kredilerle her türlü taahhütname, mukavelenameler ve bunların temlik, yenileme, devir ve değiştirilmesine ilişkin kâğıtlarda bedel içerme zorunluluğu vardır. Dolayısıyla, bu tür sözleşmeler dışındaki sözleşmelerin damga vergisine tabi olması için -Sözleşmede belli para bulunması, -Sözleşme eklerinde, atıf yapılan kâğıtlarda, bunlardaki meblağ veya belli meblağı verecek rakam ve verilerin olması, gerekmektedir. İcap-Kabul Hukukumuzda “icap (öneri) ve kabul” olarak adlandırılan süreç de sözleşme kabul edilmektedir. İcap ve kabulün yazılı olarak yapılması halinde de yazılı bir sözleşmenin gerçekleştiği kabul edilir. Bu durumlarda kabul teyidi ile damga vergisine tabi bir sözleşmenin doğduğu kabul edilir ve vergileme için diğer şartlarda sağlanıyorsa kabul ile birlikte damga vergisi de doğar. 3- Kâğıdın Düzenlendiği Tarihten Sonraki Değişiklikler Vergiyi Etkilemez: Yukarıda da bahsettiğimiz gibi damga vergisi işlem üzerinden değil “kâğıt” üzerinden alınır. Bu nedenle vergileme açısından kâğıdın düzenlendiği andaki koşullar geçerlidir. Sonradan gerçekleşen farklılıklar damga vergisine etkilemez. Örneğin bedelin dövize bağlandığı bir sözleşmeye ilişkin damga vergisi imza tarihindeki kur üzerinden hesaplanır. Zaman içerisindeki kur artışları dolayısıyla ilave damga vergisi ödemek gerekmez. Ya da daha önce imzalanmış bir sözleşmede sonradan fiyat değişikliği nedeniyle oluşan artışlar damga vergisine tabi değildir. Örneğin 1.000 birim malzemenin 10 TL ücretle satın alınmasına ilişkin düzenlenen bir sözleşme kapsamında alınacak malzemenin zaman içerisinde fiyatının artması damga vergisinin de artırılmasını gerektirmez. Yine, yapılmış olan bir ihalede, yeni bir karar alınmaksızın yapılan keşif artışları damga vergisine tabi değildir. Örneğin, ihale sözleşmesi kapsamında tamamlanan bir inşaata yönelik yazılı sözleşmeye dayanmadan yapılacak ek işler damga vergisine tabi değildir. Devam edecek (Hazırlayan Atila Dölarslan, Yeminli Mali Müşavir) İşçiler Cad. 1213 Sok. Key Plaza No:47 D:503 Alsancak /İzmir Tel (0232) 421 52 00 – Faks (0232) 421 53 00 e-posta : [email protected] web: www.yontemymm.com.tr