ın memorıam barlas tolan

IN MEMORIAM
BARLAS TOLAN (1943-2014)
GSL 1962 Mezunu
Barlas, Galatasaray’a 1954-55 ders yılında Ortaköy Şubesi’nde, yetiştirici sınıfı
öğrencisi olarak gelmişti. O yıl herhalde pek ilişkimiz olmamıştır. Biz, yedi yaşında
yatılı olarak Galatasaray’a başlayanlar, gelecekte aramızda doğacak yakınlığı
öngöremediğimizden çocuksu bir “esprit de corps” içinde yetiştiricidekileri biraz
kendimize uzak, “sonradan Galatasaraylı” gibi görürdük. Kaldı ki sınıflar da kendi
içlerine dönük yaşarlardı. Ardından 1955-56 ders yılından başlayarak, Yukarı
Mektep’te sekizinci sınıfa kadar beraber okuduk. Ben çaktım, o devam etti ve 1962
yılında mezun oldu. Yüksek öğrenimini Fransa’da Bordeaux’da Institut d’études
politiques’te yaptı. Doktorasını ise Paris’te, dönemin önde gelen Marxgil
düşünürlerinden Henri Lefèbvre’in denetiminde tamamladı. Gerek Galatasaray’da
gerekse Fransa’da çok parlak bir öğrenim görmüştür.
1972’de Ankara’ya yerleştiğimde onu Devlet Plânlama Teşkilat’ında (DPT), Sosyal
Planlama Dairesinde uzman olarak buldum. DPT o sıralarda Türkiye’nin etkin siyasa
üreticisi kuruluşlarından biriydi. O yıldan sonra yakın arkadaşlığımız uzun yıllar
devam etti. Bir noktadan sonra (Muhtemelen “takunyalılar” döneminde) Barlas,
akademik mesleği yeğledi ve DPT’den ayrılıp, Gazi Üniversitesi’ne –o tarihte AİTİAgeçti. Akademik basamakları düzenli adımlarla aşarak 1980’lerin sonunda profesör
ünvanını aldı. O sıralarda Galatasaray Üniversitesi’nin kuruluş çalışmalarında
Büyükelçi Coşkun Kırca’yla birlikte çalıştı. Kuruluştan sonra üniversitenin sosyoloji
bölümünün başkanı oldu. O dönemde, onun talebi ve ısrarıyla, ben de, haftada bir
İstanbul’a gidip Galatasaray Üniversitesi’nde “Les grandes doctrines sociologiques”
dersini veriyordum.
Aslında, gün doğmadan başlayan ve akşam geç saatlerde biten, hayli yorucu bu
günübirlik yolculukların ödülü, benim için, büyükçe bölümü çok parıltılı öğrencilerle
yapılan sabah derslerinden –ki bunlar da bir ödüldü– sonra, havaalanına doğru yola
çıkmazdan önce, o sırada ilk rektörümüz Yıldızhan Yayla Ağabey’in yardımcısı olan
Barlas’ın makam odasında, çok da uzun sayılamayacak görüşmelerdi. Barlas’ın
makam odası, Feriye Sarayı bizim çocukluk yuvamızken, ilkokulumuzun müdürü
Saffet Rona Bey’in makam odasıydı. İlkokuldayken kapısında titrediğimiz odada,
bazen -artık itiraf edilebilir- bir kadeh içki eşliğindeki sohbetler haftalık bir
Galatasaray mutluluğu dozuydu. Tiryakilik yaratmıştı.
Barlas, Galatasaray Üniversitesi’ndeki kariyerini, kolayca atlattığı bir hayal
kırıklığından sonra, Sosyoloji Ana Bilim Dalı başkanı olarak başarıyla sürdürdü.
Sonraları daha seyrek olarak, ek binadaki çalışma odasına yaptığım ziyaretlerde
çevresindeki parıltılı genç öğretim üye ve yardımcılarıyla ne kadar keyifli bir uyum
içinde çalıştığını gördüm. İzlenimim odur ki, sevilen bir yöneticiydi.
Meslek hayatı boyunca değerli eserler vermiştir. İlk yayınları DPT’de görevliyken
yaptığı çalışmalardı, iller arası gelişmişlik endeksi ve Türkiye’nin şehirleşme
sorunlarına ilişkindi. Sonrasında, şehir sosyolojisi alanının yanısıra, teorik sosyoloji
alanında da çalışmalar yaptı. El kitapları da hazırladı.
Akademik mesleği dışında, başta Galatasaray Üniversitesi olmak üzere çeşitli
Galatasaray kuruluşlarında çok değerli katkıları oldu. Galatasaray’a içten bağlı; pek
çoğumuz gibi, ona karşı kendini borçlu sayan ve bunu her fırsatta ifade etmekten
kaçınmayan bir kardeşimizdi. Işıklar içinde yatsın.
Ömer Bozkurt (GSL 1963 mezunu)