başyazı

BAŞYAZI
Avrupa Merkez
Bankası’nın kararları ve
Türkiye’ye olası etkisi
M. Rifat HİSARCIKLIOĞLU
TOBB Başkanı
Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği
(Eurochambres) Başkan Yardımcısı
İslam Ticaret, Sanayi ve Tarım Odası (ICCIA) Başkan Yardımcısı ve
Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Yönetim Kurulu Üyesi
[email protected]
Avrupa Merkez Bankası (ECB), aldığı tedbir kararlarıyla küresel piyasaların dikkatini üzerine
çekti. ECB negatif faiz uygulaması kararıyla bankaların ellerindeki likidite fazlasını kredi
kanalına yönlendirmek istiyor. ECB’nin aldığı kararlardan en olumlu gözükeni, kredi fonlaması
için para verecek olması. Böylece kredi mekanizmasının çalışması için bir adım atıyor. ECB’nin
bu tedbirlerinin asıl amacı krediyi teşvik ederek reel ekonomiyi canlandırmak.
6
EKONOMİK FORUM
A
vrupa Merkez Bankası’nın (The European CentBilanço büyütme başlayana kadar da,
ral Bank/ECB) faiz indirimi ve likiditeyi artırma
Avrupa ekonomilerinin sorunlarını
kararı hem dünya hem de ülkemiz piyasalarında
çözmeye sıra gelmeyeceği görülüyor.
heyecan yarattı. ECB’nin tarihinde ilk defa
Avrupa’nın durgunluk (deflasyon)
mevduat faizini negatife çekmesi, küresel düzeyde paranın
tehlikesinden kurtulmasının yolu yabollaşabileceği beklentisini doğurdu.
pısal sorunlarını çözmesinden geçiyor.
ECB’nin daha önceki hamleleri de benzer beklentileri
ECB bunlar hayata geçene kadar zabeslemişti. Ama gerçekleşmeler beklentiler paralelinde olmaman kazandırmak istiyor. Ucuz kaynak
dı. ECB’nin piyasaya verdiği para yine kendisine dönmüştü.
sağlayarak bankaların ve şirketlerin
Çünkü kredi sisteminde sıkıntılar devam etti. Bankalar kredi
rekabet gücünü kısa vadede destekliyor.
vermek istemiyor, diğer taraftan kredi kullanabilecek firmalar
Düşük faiz or tamına rağmen
da faizler düşük olduğu halde borçlanmak istemedi.
Avrupa’nın durgunluktan çok yavaş
Yeni hamlesiyle ECB piyasaya verdiği paranın faizini 0,1
çıkmasında, yüksek borçlu güney Avpuan azaltarak %0,15’e çekerken, bankaların kendisinde
rupa ülkelerinde kredi kanallarındaki
tuttuğu mevduatların faizini de eksi %0,1’e indirdi. Yani
tıkanıklıklar etkili oluyor. Açıklanan
Avrupa bankaları ECB’ye para yatırırlarsa faiz almak bir yana
program bu ülkelerde krediye ulaşmakta zorlanan KOBİ’lere yönelik bir
bir de üste para ödeyecek. ECB negatif faiz uygulamasıyla,
avantaj içermiyor. Sağlanan ucuz kaybankaların ellerindeki likidite fazlasını kredi kanalına yönlendirmek istiyor.
nak muhtemelen önce büyük Avrupalı
ECB’nin aldığı diğer
şirketlere yönelecek. Ancak
önemli bir karar da uzun vafaizlerdeki düşüş, bir süre
DÜNYA DA ENFLASYONUN
deli biçimde 400 milyar euro
sonra KOBİ’lerin de borçÖNCELIKLI SORUN OLARAK
para verecek olması. Bu yolla
lanma maliyetlerini aşağıya
Euro Bölgesi’ndeki bankalara
çekecek.
GÖRÜLMEKTEN ÇIKTIĞI
ve mali kesim dışında kalan
Peki, bu adımlar yabancı
BIR ORTAMDA TÜRKIYE’DE
kesimlere verdikleri kredikaynak girişine muhtaç biENFLASYONUN DÜŞMEMESI, ÇIFT zim gibi ülkelere ilave serlere paralel şekilde likidite
verecek. ECB’nin aldığı kamaye gidişini sağlar mı? Bu
HANELI SEVIYELERE ULAŞMASI
rarlardan en olumlu gözükemümkün gözükmüyor.
HEM ŞIRKETLER KESIMININ ARTAN haliyle
ni, kredi fonlaması için para
Zira verilecek likidite küreGIRDI MALIYETLERI HEM DE
verecek olması. Böylece kredi
sel çapta bir likidite artışını
mekanizmasının çalışması
değil, Avrupa’daki bankaları
VATANDAŞLARIN DÜŞEN REEL
için bir adım atılıyor.
Ayrıca orta vadeGELIR DÜZEYI AÇISINDAN OLUMSUZ hedefliyor.
Bu yıl eylül ve aralık ayde euro’nun zayıflaması da
BIR DURUM.
larında bankalara iki ile dört
bekleniyor. Bu da bizim için
yıl vadeli %0,25 maliyetli 400
sıkıntı yaratabilir.
milyar euro civarında finansman sağlayacak. Bankaların
ABD ve Japonya merkez bankalarıönümüzdeki dönemde verecekleri kredi miktarına göre
nın uyguladığı varlık alımı programları
sağlanacak finansmanın boyutu artabilecek.
küresel piyasalara sınırsız miktarda
Esasında ECB’nin yaptığı, “Ben sizlere para vereyim, siz
ve ucuz kaynak sağlamıştı. Türkiye
de bu paraları bana getirmeyin” şeklinde bir yaklaşım. Kredi
de bundan payını fazlasıyla almıştı.
mekanizmasındaki sıkıntıları çözecek nitelikte değil. Parasal
ECB’nin sağlayacağı kaynağın böylesine
aktarım mekanizmasının sağlıklı çalıştığı bir ekonomide
büyük ve uzun süreli bir etki yapması
ECB’nin kararları etkili olabilirdi. Zira Amerikan Merkez
beklenmiyor. Yine de böyle bir beklentiyle Merkez Bankası kısa vadeli faizleri
Bankası’nın (FED) parasal genişleme yönünde aldığı kararlar
düşürebilir.
bu sayede başarılı oldu.
Türkiye’deki faiz düzeyi tartışılırken
Avrupa bankalarına uygulanan stres testi, bankaların
unutulmaması gereken bir konu da
sermaye ihtiyaçlarını ortaya çıkarıp Avrupa bankalarının
Euro Bölgesi’nde enflasyonun %1’in
yeniden sermayelendirmesi başarıyla tamamlanırsa, parasal
altına gerilemiş olması. Dünya da enfaktarım mekanizması üzerindeki sıkıntılar büyük ölçüde
lasyonun öncelikli sorun olarak görülortadan kalkmış olur. Sermaye yeterliliğine ulaşabilmek için
mekten çıktığı bir ortamda Türkiye’de
bilanço küçültme stratejisi sonlanır. Bankalara verilecek yeni
enflasyonun düşmemesi, çift haneli
likiditenin ekonomiye akışı mümkün hale gelir. İşte o zaman
seviyelere ulaşması hem şirketler keECB’nin kararları piyasaları coşturacak niteliğe bürünebilir.
siminin artan girdi maliyetleri hem de
Ama bunun için ekim ayını beklemek gerekiyor. Gerçek
vatandaşların düşen reel gelir düzeyi
resim ortaya çıkana kadar Avrupa’da bankaların bilanço
açısından olumsuz bir durum.
büyütmelerini beklemek bu yüzden pek kolay görünmüyor.
EKONOMİK FORUM
7i

Download Report