İSLAMİ FİNANS OKULU

London
Tel: +44 20 8144 7201 ● Fax: +44 20 8181 6026
Istanbul
Tel: +90 212 264 7121 ● Fax: +90 212 264 7134
http://www.SIFemea.com
●
ITA – Uluslararası Eğitim Akademisi Sunar
İSLAMİ FİNANS OKULU
ÖNERİLEN MÜFREDAT
MODÜL I: İSLAMİ FİNANSIN TEMELLERİ
Ünite I.A KATILIM BANKACILIĞININ VE İSLAMİ FİNANSIN TEMELLERİ
1. Gün
1
İslami Finansı Destekleyen Ahlaki Değerler:
• Kur’an-ı Kerim tarafından bildirilmiş, mülk sahibiyetini ve refahı
düzenleyen ahlaki rehberlik
• Hayır için dağıtıma dair gereklilikler: Zekat (mecburi) ve Sadaka
(gönüllü)
• Refah oluşturulmasında ticaret ve yatırımın önemi
• Faiz neden yasaktır?
2
İslam Hukuku’nun Rolünü Anlamak
3
İslam Hukuku’nu Kaynaklarını Kavramak:
• Birincil kaynaklar (Kuran & Sünnet)
• İkincil kaynaklar Sources (İcma, İçtihad)
4
Kur’an-ı Kerim’i ve Sünneti Yorumlama Yetkisine Sahip Otoriteler ve Rolleri:
• Düşünce okulları (madhahib) içindeki ulema
• İslami Fıkıh Akademisi
• Finansal Kuruluşların İslam Hukuku Kurulları / Uleması
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite I.B İSLAMİ FİNANS VE BANKACILIĞA GİRİŞ
2. Gün
1
Katılım Bankacılığı ve İslami Finansın Gelişimi:
• İslami Bankacılığın başlangıcı
• Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ve Orta Doğu’da İslami Bankacılık
• Güneydoğu, Güney Asya ve Güneydoğu Asya adalarında İslami
Bankacılık
• Avrupa, Amerika kıtası ve Afrika’da İslami Bankacılık
2
Katılım Bankacılığı ve İslami Finans Sektörünün Karşı Karşıya Olduğu
Kısıtlamalar ve Zorluklar
3
Katılım Bankalarının Temel Fonksiyonları
4
İslami Finansal Kuruluşların Uyguladıkları Temel Operasyonel ve
Organizasyonel Yapılar:
• Pencere modeli
• Şubeler
• İştirakler
• Tam yetkili bankalar
5
6
İslami
•
•
•
Finans ve Bankacılıkta Düzenleyici ve Standart Belirleyici Kuruluşlar:
Düzenleyiciler (merkez bankaları ya da diğer kurumlar)
Standart belirleyiciler (AAOIFI ve IFSB)
İslami Finans ve bankacılığın gelişimine destek olan diğer kuruluşlar
(IIFM, GCIBFI, IIRA and IRTI)
İslami
•
•
•
•
•
•
•
Finansın Diğer Öğeleri:
İslam hukukuna uygun hisse senedi piyasaları
Kira sözleşmeleri piyasası
İslami yatırım fonları
İslami sigorta şirketleri - Tekafül
vakıf gayri menkulleri
Zekat fonları
İslami mikro finans
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
2/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
MODULE II: İSLAMİ FİNANSIN HUKUKİ VE TEKNİK YÖNLERİ
Ünite II.A İSLAMİ SÖZLEŞME HUKUKU
3. Gün
1
İslama Uygun İş Yapmanın Etik Kuralları
2
İş Yapmaya Dair İslami Öğretiler
3
İslami Finansta Temel Yasaklar (Faiz, Spekülasyon)
4
Nesîe Ribası ile Fazlalık Ribâsı Arasındaki Farkı Anlamak
5
Garer, yani Belirsiz ya da Net Olmayan Hususların Niteliğini, Oluşma
Şartlarını ve İslami Finans Üzerindeki Etkilerini Anlamak
6
Kumar ve Spekülasyonun Niteliği
7
Akit (Sözleşme) Mevhumunun Rükünlerini Anlamak: Akdin Tarafları,
Taahhüt, Bedel, Icap ve Kabul
8
İslam Hukukuna Göre Satış Sözleşmesi Çeşitleri
9
Doğurdukları Sonuçlara Göre Sözleşmelere Uygulanan Şartlar ve Bunların
Sınıflandırılması:
• Geçerli (sahih) akit
• Hükümsüz (fasit) akit
• Geçersiz (batıl) akit
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
3/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite II.A İSLAMİ SÖZLEŞME HUKUKU (devam)
4. Gün
10
Sözleşmelerde İçerik ve Şekil İlişkisi
11
Sözleşme Çeşitleri:
• Temel maksadına göre tek yanlı irade ya da taraflar arası ortak irade
esasına dayalı akitler
12
Vaat (Söz) Mevhumu ve Ticari Bir Vaadi Bağlayıcı Kılan Koşullar
13
Vaadleşme (Karşılıklı Söz Verme, Muvadaa) Anlaşmasının Niteliği
14
Mukayasa (Takas veya Trampa) Sözleşmesinin Unsurları ve Koşulları
15
Problemli Satış Sözleşmeleri
16
Güvence Sözleşmelerinin İçeriği:
• Havale
• Kefalet
• Rehin
17
Vekaletin (Simsarlık Sözleşmesi) Mahiyeti
18
Sarf Akdi (Paranın Para Karşılığı Satışının, Alışının Yapılması ve Takası, Para
Ticareti) Hakkında Süregiden Tartışmaya Dair Hususlar
19
İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu’nun (AAOIFI)
Sarf Akdine Dair İslam Hukuku Standartları
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
4/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite II.B KATILIM BANKALARI TARAFINDAN UYGULANAN FİNANSAL TEKNİKLER
5. Gün
1
Geleneksel Banka Aracılığı ve Katılım Bankacılığı Arasındaki Temel Farkları:
• Bankanın müşterileriyle olan ilişkileri
• Fon kaynakları ve
• Fon kullanımı açısından anlamak
2
Katılım Bankacılığında Katılım Hesaplarının İşletilmesi
3
Katılım Bankacılığında Para Kaynakları Nasıl Kullanılır?
4
Katılım Bankacılığı Modeli ve Karşılaştığı Güçlükler
5
Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdinin:
• Sermayedar ve
• finansör açısından pratik uygulaması
6
Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdi Bünyesinde Müşteri (Rab-El-Mal)
ve Katılım Bankasının (Mudarip) Rolleri ve Karın Paylaşımı
7
Aracılı Kırad (Kâr-Zarar Ortaklığı/Mudaraba) Akdini Uygulamak
8
Sermaye İştiraki (Muşaraka) Ortaklık Akdini Uygulamak
9
Azalan Sermaye İştiraki (Muşaraka) Akdini Uygulamak
10
Üretim Desteği ya da Vadeli Satış (Murabaha) Akdini Uygulamak
11
Murabaha Akdinin İhracat/İthalat Finansmanında Kullanımı
12
Murabaha Satışı ile Kredi Arasındaki Fark
13
Murabaha Akdinin Satınalma Emrini Veren Açısından Mahiyeti
14
Kısa Vadeli Murabaha (Tavarruk) İşlemi ve Emtia Murabahası
15
Opsiyon Özelliğini Sentezlemek için Arbun (Opsiyonlu Satış) Nasıl Kullanılır?
16
Finansal Kiralama (İcare) Akdini Uygulamak
17
Sahiplik İcaresi/Finansman İcaresi ile Oluşturulmuş Bir Finansal Kiralama
Akdinin Mülkiyetin Devri ile Feshi
18
İleriye Dönük Finansal Kiralama Akitlerinin Kullanımı
19
Pirimli Satış (Selem) Akdinin Uygulanması
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
5/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
20
Pirimli Satış (Selem) Akdiyle İlintili Belgeler
21
Pirimli Satış (Selem) Akdiyle Elde Edilmiş Banka Varlıklarını Yönetirken
Paralel Selem İşlemini Kullanmak
22
İstisna Akdini Uygulamak
23
Paralel Istisna Akdinin Gerekçeleri
24
Pirimli Satış (Selem) ve İstisna Akitleri Arasındaki Farklar
25
İslami Finans Akitlerinde Kredi ve Teminat Mektuplarının Kullanımı
MODULE III: TEMEL İSLAMİ FİNANS ENSTRÜMANLARI
Ünite III.A İSLAMİ VARLIK VE FON YÖNETİMİ
6. Gün
1
İslami Yatırım İlkelerini Anlamak
2
İslami Yatırım Fonlarını Kurarken İslami Akitlerin Kullanımı
3
Müşterilerin Risk/Getiri Profiline Uygun İslami Yatırım Ürün Çeşitliliğindeki
Artış
4
Endüstriyel ve Finansal Monitörler Aracılığı ile İslami Hisse Senedi Seçim
Sürecini Uygulamak
5
Bir Hisse Senedi Sekmesinde İslama Uygun Olmayan Hisse Senetlerinin
İdaresine Dair Yaklaşımları Anlamak
6
Portföy ve Hisse Senedi Fonlarının Pazar Riskini İdare Etmeye dair
Yaklaşımlar
7
İslami Fonlara Likidite Stratejileri Uygularken Fon Yöneticilerinin
Karşılaştıkları Zorluklar
8
İslami Yatırım Fonlarının Oluşturulması ve Dağıtımına Dair Zorluklar
9
Bir İslami Menkul Kıymet Yatırım Fon Yapısının Belli Başlı Unsurları
10
İslami Fon Yönetiminde İslam Hukuku Kurulu’nun Rolü
11
İslami Yatırım Fonlarının Denetimine Dair Hususlar
12
İslami Yatırım Fonlarının Çeşitliliğini Arttırmaya Yönelik Mevcut Gelişmeler
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
6/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite III.B SUKUK (KİRA SERTİFİKASI) PAZARI
7. Gün
1
İslami Ve Geleneksel Bonolar Arasındaki Farklar
2
Sukuk İhracında Farklı Tarafların Sorumluluklarını Anlamak
3
Sukuk İhracında Finansal Teminatların Ne Zaman Tedarik Edilebileceğini
Anlamak
4
Kira Sertifikaları ve Geleneksel Bono Yönetmek Arasındaki Temel Farkları
Anlamak
5
Sukuk İhracındaki Temel İşlemler
Ünite III.B SUKUK (KİRA SERTİFİKASI) PAZARI (devam)
8. Gün
6
Mudaraba Sukuk Uygulaması
7
Müşareke Sukuk Uygulaması
8
İcare Sukuk Uygulaması
9
Selem Sukuk Uygulaması
10
İstisna Sukuk Uygulaması
11
İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu’nun (AAOIFI)
Sukuk Standartları
12
Kira Sözleşmeleri İhracının Derecelendirilmesi ve Dağıtımına Dair Sermaye
Piyasalarının Değerlendirmeleri
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
7/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite III.C İSLAMİ SİGORTA – TEKAFÜL
9. Gün
1
Sigorta Konusunda İslam Dininin Duruşunu Anlamak
2
Tekafül’ün Çıkış Noktası:
• Karşılıklı yardımlaşma (teavün) esasları
• Geleneksel karşılıklı sigortanın mahiyeti
• Tekafül taahhütün mahiyeti ve gönüllü katkı (teberru) vasıtasıyla
sözleşmede belirsiz ya da net olmayan hususlardan (gharar) ve faiz
içermeyen enstrümanlara yatırım yapmak suretiyle haramdan
kaçınma gerekliliği
• Tekafül taahhütünün yapısı: kar dışı ve ticari
3
Geleneksel Şahsi Sigorta, Geleneksel Karşılıklı Sigorta ve Tekafül Arasındaki
Farkları Anlamak
4
Genel ve Hayat Olmak Üzere Tekafülün İki Şeklini Öğrenmek
5
Tekafül Yapısını Anlamak:
• katılımcılardan alınan paralarla oluşan fon ile tekafül sigorta şirketinin
sermayedarlarının paralarını yansıtan fonun ayrılması ilkesi
• Faizsiz borcun (Quard Hasan) rolü
6
Bir Tekafül Fonu Yatırımlarını Üstlenmek ve Yönetmek için Geçerli Üç Modeli
Anlamak:
• Kar Paylaşımı (Mudarebe)
• Vekalet
• Kombine Model
7
Tekafülde Kullanılan İslami Prensiplere Uygun Sözleşmeler
8
Tekafül Birikim Fonunda Kaynak Fazlasının Dağıtımı İle İlgili Kurallar:
• Birikim fonu kaynak fazlası kavramının tanımı
• Teknik provizyonların mahiyeti ve dağıtımı
• Birikim fonu kaynak fazlasının dağıtımına dair kurallar
9
Tekafül Tazminat Talepleri ve Bunların Hafifletilmesine Dair Riskler:
• Genel Tekafül’ün teknik provizyonlarının içeriği
• Risk havuzunun ebadının etkileri
• Hayat Tekafül’ünde yatırım fonunun ve de taahhüdün mahiyeti
• Şirket içi risk birleştirme düzenlemeleri
10
Retekafül’ün İşleyişini Anlamak:
• Retekafül’ün fonlanması
• Retekafül’ün yeri
• Geçerli Retekafül seçeneklerinin yokluğu durumunda Reasüransa
başvurmak
11
İslami Esaslara Uygunluk Açısından Tekafül İşletmecisinin Sorumlulukları
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
8/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
MODÜL IV: İSLAMİ FİNANS İÇİN KALİTE GÜVENCE
Ünite IV.1 KATILIM BANKALARI İÇİN FİNANSAL TABLOLAR
10. Gün
1
Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarının (UFRS) Kavramsal
Çerçevesini Kavramak:
• UFRS’nin amacı
• Finansal tabloların hedefleri
• Finansal tablolar için gerekli kalitatif özellikler
• Finansal bulguların sunumunu ve karar mekanizmasını denetleyen
genel prensipler
• Finansal tabloları destekleyen temel muhasebe varsayımları
2
Finansal Performanslarını Raporlamak Amacıyla Şirketler Tarafından
Hazırlanması Gereken Ana Finansal Tablolar
3
Bilançonun Amacı ve Temel İçeriği
4
Gelir Tablosunun Amacı ve Temel İçeriği
5
İslami Esaslara Uygun Muhasebe Standartlarının Gerekliliği
6
İslami Finans Kuruluşları İçin Muhasebe ve Denetleme Kurumu’nun (AAOIFI)
Rolü ve Sorumlulukları
7
AAOIFI Finansal Muhasebe Tablolarının Kavramsal Çerçevesini Anlamak:
• Muhasebe bilgilerinin nitel özellikleri
8
Tahakkuk Esaslı Muhasebe Metodunun Katılım Bankalarına Uygulanması:
• Gelir tahakkuku gerçekleşmesinden kaynaklanan şartlar
9
Temel
•
•
•
•
•
•
•
İslami Sözleşmelerin Başlıca Muhasebe Şekilleri:
Üretim desteği ya da vadeli satış (murabaha)
Kırad (kâr-zarar ortaklığı/mudaraba)
Sermaye iştiraki (muşaraka)
Pirimli satış (selem)
Paralel Pirimli satış (paralel selem)
Finansal kiralama (icare)
Sahiplik icaresi
10
İslami Yatırım Hesaplarının Muhasebesine Dair Anahtar Hususlar:
• İslami yatırım hesapları ile kullanılan farklı UFRS muhasebe yorumları
11
Zekatı Hesaplama Metodları ve Muhasebe Muamelesi
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
9/10
İSLAMİ FİNANS OKULU
Ünite IV.B İSLAMİ KURUMSAL YÖNETİM
11. Gün
1
Kurumsal Yönetimin Menşei ve Mahiyeti
2
Menfaat Sahiplerine Haklarını Kullanabilmeleri için Sunulmuş Kurumsal
Yönetim Mekanizmaları
3
Menfaat Sahiplerinin Hakları ve Kimliklerine Dair Farklı Yaklaşımlar
4
Bankaların Neden Sektöre Münhasır Kurumsal Yönetim Zorlukları ile Karşı
Karşıya Olduklarını Anlamak
5
Bankaların Yönetmekle Yükümlü Oldukları Riskler
6
Geleneksel Bankalardan Farklı Olarak Katılım Bankalarının Neden Daha Farklı
Kurumsal Yönetim Zorlukları Sunduklarını Anlamak
7
Bir Katılım Bankasının Kurumsal Yönetiminde İslam Hukuku Kurulu’nun Farklı
Rolleri
8
Serbest ve Serbest Olmayan Yatırım Hesaplarının Mahiyesti
9
Serbest Yatırım Hesabı Sahipleri (SYHS) ve Serbest Olmayan Yatırım Hesabı
Sahipleri (SOYHS) için Nakit Akışı Hakları, Kontrol Hakları ve Bilgi Hakları
Arasındaki Farklar
10
Yatırım Hesabı Sahipleri ile Menfaat Sahiplerinin Hakları Arasındaki Farkları
Anlamak
11
Serbest Yatırım Hesabı Sahipleri (SYHS) Hakları ile Serbest Olmayan Yatırım
Hesabı Sahipleri (SOYHS) Hakları Arasındaki Farkı Anlamak
12
Tekafül Sektörünün Önündeki Kurumsal Yönetim Sorunları
© Eylül 2014, Uluslararası Eğitim Akademisi (ITA)
10/10