DENEY 1

DENEY 1
A- LABORATUAR MALZEMELERİ
1- Cam Aktarma ve Ölçüm Kapları:
2- Porselen Malzemeler
3- Metal Malzemeler
B- KARIŞIMLAR - BİLEŞİKLER
Nitel Gözlemler, Faz Ayırımları, Isısal Bozunma
AMAÇ:
Karışım ve kimyasal bileşiklerin özellikleri ve bu özelliklerine göre farklı ayrıştırma
yöntemleri ile birbirlerinden ayrılmasının sağlaması ve yapılarının belirlenmesi.
MALZEMELER
Terazi, balonjoje (100 mL), pipet (10 mL), sodyum klorür, destile su, puar, huni, ayırma
hunisi, karıştırma çubuğu, beher (50 mL), manyetik ısıtıcı ve manyetik balık vd.
TEORİ:
Karışımlar
Bir ya da daha fazla maddenin fiziksel olarak karıştırılması sonucu karışımlar meydana gelir.
Karışımlar homojen ya da heterojen olabilir.
Homojen karışım her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken
karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir. Tuzlu su, şekerli su,
alkollü su, çeşme suyu ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir.
Heterojen karışım her tarafında farklı özellik gösteren tek bir madde gibi gözükmeyen
karışımlardır. Yer altından çıkarılan maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki
yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı, toprak katı heterojen karışımlara örnek verilebilir.
Heterojen karışımlar “süspansiyon” ve “emülsiyon” olmak üzere ikiye ayrılır.
Süspansiyon: Bir katı veya sıvının çözünmediği bir sıvı içerisinde damlacıklar halinde
heterojen olarak dağılmış şeklidir, yerçekimi etkisi ile bir süre beklendiğinde genellikle fazlar
birbirinden ayrılır. Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu, su –zeytinyağı karışımı gibi.
Emülsiyon: Bir sıvının çözünmediği başka bir sıvı içerisinde çok küçük tanecikler halinde
heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış ve uzun sürede yerçekimi etkisi ile birbirinden
ayrılmayan halidir. Emülsifiye su–zeytinyağı, su–benzin karışımları gibi.
Her maddenin ayırt edici özellikleri vardır. Bunlar “kimyasal” ve “fiziksel” özelliklerdir.
Karışımların bileşenlerine ayrılması kimyada çok önemlidir. Ayrılacak maddelerin
özelliklerine bağlı olarak amaca uygun değişik ayırma yöntemleri vardır. Bu basit ayırma
yöntemlerinden bazıları şunlardır:

Fiziksel Ayırma Yöntemleri
1. Elekle ayrıştırma: kum- taş, un-bulgur karışımı vb.
2. Magnet ile ayrıştırma: kum-demir tozu karışımı vb.
3. Çekim kuvveti etkisi ile ayırma: Sıvı yağ-su karışımı (% 10, hacimce)
a. Doğrudan yerçekimi etkisi ile ayırma: Süspansiyon form bu şekilde (“Ayırma
Hunisi” kullanarak) fazlarına ayrılabilir.
b. Santrifüj ile ayırma: Emülsiyon form bu şekilde fazlarına ayrılabilir.
c. Manyetik alan etkisinde ayırma: Manyetik özelliğe sahip katı ve sıvı
parçacıkları manyetik alan (kuvvet) uygulaması ile bulundukları sıvı
karışımdan ayrılabilir.
4. Buharlaştırma ile ayrıştırma: Bakır sülfat – Su çözeltisi (%4, ağırlıkça)
Kimyasal Bileşikler
Bileşik, iki ya da daha fazla cinste atomun bir araya gelerek oluşturduğu saf maddelere denir.
Bileşiklerin en küçük yapı taşı moleküllerdir. Bileşiklerin genel özellikleri

Bileşiklerin çoğu moleküler yapıdadır. Ama tuz gibileri atomik/iyonik yapıdadır.

Bileşikler belirli formüllerle ifade edilirler. Homojendirler.

Bileşikler oluştukları element atomlarından farklı özellik gösterirler.
Örneğin tuz zehirli olan sodyum ve klorürden oluşurlar. Fakat soframızda lezzetli
yemek tuzu olarak yer alır. Diğer bir örnek su, yakıcı olan oksijenden ve yanıcı olan
hidrojenden meydana gelmesine rağmen söndürücüdür.

Bu özelliklerin önemlileri genellikle kimyasal bileşiğin bulunduğu kabın etiketinde
verilir.
Bileşikleri bileşenlerine (moleküllerine, iyonlarına, atomlarına) ayırmak bir kimyasal
reaksiyon (indirgeme vb.) veya bozunma sonucu olur. Örneğin ısıtarak bir bileşiği
bileşenlerine ayırmak mümkündür ( Isısal Bozunma- Thermal Decomposition).
İndirgeme ile bileşenlere ayırma:
2FeO (k) + C (k)
Isıtma ile kimyasal ayrıştırma
Örnek:
Üre
NH4Cl
2NaHCO3
ısı
2Fe (k)+ CO2 (g)
CO2 (g) + NH3 (g)
ısı
ısı
ısı
NH3 (g) + HCl (g)
CO2 (g) + Na2 (g) + H2O (g)
DENEYİN YAPILIŞI:
Yukarıda “Teori” kısmında açıklanan konular pratik olarak laboratuarda denenecektir.
1. Etiket Özelliklerini Okuma:
a. Erime noktası, kaynama noktası, donma noktası, yoğunluk
b. Teknik kalite, analitik (spektroskopik) kalite, laboratuar saflıkta kimyasal
c. Diğer özellikler (uçucu, korozif, zehirli vb.)
2. Size verilen karışımları fiziksel yöntemlerle ayırınız:
a. Eleme ile
b. Magnetle
c. Ayırma hunisi ile
d. Buharlaştırma ile
3. Size verilen kimyasal bileşiği “Çeker Ocakta” ısıtıcı üzerinde ısısal bozunmaya
uğratıp, değişimi gözleyiniz.
SORULAR:
Raporunuzun sonuç bölümünde aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1)
2)
3)
4)
5)
Karışım ile bileşik arasındaki farklar nelerdir?
“Homojen karışım” ve “heterojen karışım” arasındaki temel farkları yazınız.
Kimyasal ve fiziksel değişim nedir? Birer örnek vererek açıklayın?
Kimyasal değişimin olduğunu belirlememizi sağlayan gözlemler nelerdir?
Bir maddenin “suda çözünmesi“ ile “su ile reaksiyon vermesi” arasında ne fark vardır,
örnek vererek açıklayınız.

Download Report