İktisat Bilimine Giriş

23.9.2014
İktisada Giriş I
Gündelik Hayattan Sorular
•
•
•
•
Enflasyon neden kaynaklanmaktadır?
Ekonomik krizlerin kaynağı nedir?
İşsizlik sorunu çözülemez mi?
Kişisel gelir dağılımı neden bu kadar
adaletsizdir?
• Neden bir sınıf öğretmeni, bir futbolcunun bir
yılda kazandığını bir ömür boyunca
kazanamıyor?
İktisat Bilimi ve Kıtlık Kanunu
• İnsan ihtiyaçları sonsuzdur.
• Kaynaklar ise kıttır.
• İktisat bilimi, sınırsız insan ihtiyaçlarının kıt
kaynaklar ile karşılanmasını araştıran bilim
dalıdır.
1
23.9.2014
Alternatif Maliyet / Fırsat Maliyeti
• Kıtlık, ihtiyaçlar arasında seçim yapmak
zorunluluğunu beraberinde getirir.
• Bireyler, gelirlerini ve kısıtlı zamanlarını en
çok istedikleri şeye sahip olmak için
kullanır.
• Yapılan bir seçim nedeniyle vazgeçtiğimiz
yararlar, alternatif maliyeti oluşturur.
• Sürekli bir değiş-tokuş (trade off) vardır.
Tüketim Kararlarında Alternatif Maliyet
• Uzaktan eğitim programına kayıt olmak
– 1.000 TL senelik öğrenim harcı ödemek
– Ailenizle birlikte kalarak masraflarınızı azaltmak
• Örgün öğrenime kayıt olmak
– Öğrenim harcı ödememek
– Bireysel masraflar yamak (Yaklaşık 6.000 TL)
– Dersleri daha iyi anlamak
• Ama zamanlı olarak çalışmak
– Yıllık 9.600 TL kazanç elde etmek
Üretim Kararlarında Alternatif Maliyet
Varsayım
Sadece iki mal
üretildiği kabul
edilsin!
Otomobil
Miktarı (Adet)
Z
500
470
420
A
(Olanaksız Bileşim)
B
C
110
Üretim
Üretim
Alternatifler
Alternatifleri
i
Elbise
Elbise
(Ton)
(Ton)
Otomobil
Otomobil
(Adet)
(Adet)
A
0
500
B
10
470
C
20
420
D
30
310
E
40
150
F
50
0
Üretim
Olanakları
Eğrisi
D
310
10
160
E
150
10
K
(Eksik Kullanım)
F
0
10
20
30
40
50 Elbise
Miktarı
(Ton)
2
23.9.2014
Kamu Harcamalarında Alternatif
Maliyet
• Türkiye’de 2012 yılında devlet bütçesi yaklaşık
500 milyar TL’dir.
• Devletler, savunma harcamasını sınırsızca
yapamazlar.
• Artırılan her savunma harcaması, eğitim,
sağlık, kültür gibi diğer alanlarda yapılacak
harcamaları azaltır.
• Devletler savunma ile diğer harcamalar
arasında denge kurmak zorundadır.
3