2 - DrTus

AİLE HEKİMLERİ İÇİN
2
Tırnaklarımız:
Hastalıkları &
Muayenesi
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
İçindekiler
Tırnak Yatağını
İnspekte Edin
Tırnakları Çomaklaşma
Açısından Muayene Edin
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
2
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Tırnakları Pitting Açısından
Muayene Edin
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
3
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Tırnak Yatağını
İnspekte Edin
Tırnak Yatağını İnspekte Edin
Beau çizgileri oluklar olup lunulaya
paralel ya da çöküktürler. Genellikle
infeksiyonlar (tifo, akut romatizmal ateş,
malarya, AIDS), nütrisyonel bozukluklar
(protein eksikliği, pellegra), dolaşım
problemleri (miyokard enfarktüsü,
Raynaud hastalığı), dismetabolik
durumlar (diyabet, hipotiroidizm,
hipokalsemi), sindirim bozuklukları
(ishal, enterokolit, kronik pankreatit,
sprue), ilaçlar (kemoterapötik ajanlar),
operasyonlar ve alkolizm ile birlikte
görülürler.
Tırnakların değerlendirilmesi hastalıklar
hakkında önemli ipuçları sağlar.
Tırnaklar, birçok sistemik ve dermatolojik
durumda etkilenebilir. Tırnak yatağı
değişiklikleri, genellikle özel bir hastalık
için patognomonik değildir. Renal,
hematopoietik, hepatik durumlardan
köken alan bozukluklar tırnaklardan
belli olabilir. Tırnakları şekil, boyut, renk,
kolay kırılabilme, tırnak altı kanamalar,
tırnak veya tırnak yatağında transvers
çizgilenme veya oluklanmalar ve
tırnak yatağında artmış beyaz alanlar
açısından inspekte edin. Şekil 1, medikal
hastalıklarda görülebilen bazı tırnak
özelliklerini göstermektedir.
Beau çizgileri tırnak büyümesinin
yavaşlamasına veya neredeyse kısa
aralıklarla büyümenin durmasına
neden olan durumlarca oluşturulurlar.
Büyümenin durduğu nokta tırnakda
transvers bir oluk olarak görülür. Bu
çizgiler genellikle ayak ve el başparmak
tırnaklarında görülürler.
Şekil 2, 5 ay önce major bir operasyon
geçirmiş hastanın, ayak başparmak
tırnağındaki beau çizgilerini
göstermektedir.
Şekil 1
Tıbbi hastalıklarla ilişkili, sık görülen
tırnak bulguları
Beau
Çizgileri
Mees
Bandı
Lindsay
Tırnağı
Terry
Tırnağı
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
4
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Koilonişya Çomaklaşma Psöriyazis
Şekil 2
Beau çizgileri:
A. El tırnakları. B. Ayak tırnakları
Şekil 3
Mees bantları
Lindsay tırnaklarına yarı-yarıya tırnaklar
da denir. Tırnak yatağının proksimal
kısmı beyazken, distal kısmı kırmızı ya
da pembedir. Kronik böbrek hastalığı ve
azotemi sıklıkla bu tip tırnak anomalisiyle
birliktedir.
Nadiren zehirlenme veya akut sistemik bir
hastalığa bağlı transvers beyaz bir çizgi
oluşabilir. Mees bandları adı verilen bu
bandlar, tarihsel olarak kronik arsenik
zehirlenmesine bağlıdırlar. Bu çizgi veya
bandlar da lunulaya paraleldir. Bandın
genişliği ölçülüp ve ortalama tırnak
büyüme hızı 1mm/hafta olarak kabul
edilerek, geçmişteki akut hastalığın süresi
tespit edilebilir. Şekil 3, birkaç hafta
önce kemoterapi almış bir hastanın el
tırnaklarını göstermektedir.
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
5
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Şekil 4
Lindsay tırnağı
Terry tırnakları, tırnağın 1.2mm distaline
kadar beyaz tırnak yatakları olan
tırnaklardır. Bu tırnak değişiklikleri en
sıklıkla siroz, hipoalbuminemi, kronik
konjestif kalp yetmezliği ve erişkin çağda
başlayan diabetes mellitus ile birliktedir.
Şekil 5 klasik Terry tırnakları olan bir
hastayı göstermektedir.
Şekil 6
Splinter hemoraji
Şekil 5
Terry tırnağı
Şekil 6’da; splinter kanaması olan bir hasta
görülmektedir.
Koilonişya veya kaşık tırnak, tırnak
yatağının incelip, kap benzeri çöktüğü
distrofik bir durumdur. Kaşık tırnak en
sıklıkla demir eksikliği anemisine eşlik eder,
ancak lokal irritanlar gibi tırnak yatağı
düzlemi incelmesine neden olan herhangi
bir nedenle de görülebilirler. Şekil 7’de
normal bir el tırnağı ve demir eksikliği
anemisine bağlı koilonişya gelişmiş bir
tırnak karşılaştırmalı olarak görülmektedir.
Splinter kanamalar, tırnak yatağının
longitidunal kan damarlarından komşu
oluklara kan ekstravazasyonu ile oluşurlar.
Splinter kanamalar çok sıktır. Hospitalize
edilen hastaların %20’sinde splinter
kanama olduğu düşünülmektedir. Ön
sıklıkla lokal hafif travmalara bağlıdırlar,
ama bu kanamalar sıklıkla sistemik
hastalıklarla birlikte olabilirler. Klasik olarak
subakut bakteriyel endokordite eşlik
ederler. Bir kısmını söylemek gerekirse
lösemi, vaskülit, infeksiyon, romatoid
atrit, SLE, böbrek hastalıkları, karaciğer
hastalıkları, diabetes mellitusta da
görülebilirler.
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
6
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Şekil 7
Koilonişya
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
7
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Tırnakları
Çomaklaşma
Açısından
Muayene Edin
Tırnakları Çomaklaşma
Açısından Muayene Edin
Çomaklaşma, sıklıkla edinsel bir
durumdur, ancak otozomal dominant
kalıtımla da geçebilir. Edinsel olduğunda,
konjenital siyanotik kalp hastalıkları, kistik
fibrozis ve edinsel pulmoner hastalıklara
eşlik ederler. En sık akkiz pulmoner
sebep bronkojenik karsinomdur. Kronik
obstruktif pulmoner hastalığı olan
ve çomaklaşma ile gelen bir hastada
bronşiektazi veya bronkojenik karsinom
gibi diğer sebepler düşünülmelidir.
Çomaklaşmanın ilk görünümü proksimal
tırnak kıvrımındaki dolgunluğun
yumuşamasıdır.
Normalde tırnak tabanı ile parmak arası
açı 160°C’dir. Tırnak yatağı serttir. Bu
açıya lovibond açısı denir. Çomaklaşma
oluştuğunda, bu açı 180°C’den daha
fazla yükseğe çıkar ve tırnak yatağı palpe
edildiğinde süngerimsi veya yüzer gibidir.
Çomaklaşma ilerledikçe tırnak tabanı şişer
ve lovibond açısı 180°C’nin çok üstüne
çıkar. Tırnak longitudinal ve horizantal
kenarları, belirginleşmiş olarak büllöz bir
şekil alır. Distal parmak kısmının fusiform
bir genişlemesi de olabilir. Şekil 8’de,
normal bir parmak çomaklaşma olan bir
parmakla karşılaştırılmaktadır.
Şekil 8
İleri çomaklaşma
Şekil 9
Çomaklaşma olup olmadığını
değerlendirmede kullanılan teknik
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
8
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Çomaklaşma muayenesi için; hastanın
parmağı muayene edenin başparmak
pulpası üzerine konur ve tırnak yatağının
tabanı muayene edenin işaret parmakları
ile palpe edilir. Şekil 9; erken çomaklaşma
tespitinin tekniğini göstermektedir.
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
9
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Tırnakları
Pitting Açısından
Muayene Edin
Tırnakları Pitting Açısından
Muayene Edin
Pitting, genellikle psöriyazis ve psöriyatik
artropati ile birliktedir. Psöriyazisin tırnak
yatağı ve tırnak matriksinin tutması tırnak
düzlemini kalınlaştırır ve çukurlaştırır.
Tırnak tutulumu, tüm Psöriyazisli
hastaların %50’sinde görülür. Tırnaktaki
çukurcuklar, tırnak matriksindeki ayrı
ayrı psöriyatik fokuslar tarafından
oluşturulurlar. Hafif derecede pitting
başka cilt problemi olmayan kişilerde
de görülebilir. Pitting, nadiren ayak
parmak tırnaklarında oluşabilir. Şekil 10’de
psöriyatik tırnak pittingi olan bir hasta
görülmektedir.
Şekil 11
Tırnakdaki “pitting”in enine kesiti.
Şekil 12
A ve B Psöriyatik tırnak lezyonları
Şekil 11, pitingin kesitsel bir şeklini
göstermektedir. Şekil 12A, psöriyatik
tırnak lezyonları olan başka bir hastayı
göstermektedir. Şekil 12B tipik psöriyatik
değişiklikleri olan bir tırnağı yakından
göstermektedir.
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com
Bu doküman, sadece hekimlere yönelik hazırlanmıştır.
10
UBA 14/79 (Ekim 2014)
Şekil 10
Psöriyazis: Tırnak pittingi
Bu doküman, Promedos Danışmanlık ve Medikal Hizmetler Ltd. Şti. tarafından
Pfizer İlaçları Ltd. Şti’nin koşulsuz desteğiyle
Aile Hekimleri sitesi “ufakbirara.com” için hazırlanmıştır.
Tüm yasal hakları Pfizer’e aittir, izinsiz içerik alıntısı yapılamaz.
Mark H. Swartz, Fiziksel Tanı Hikaye Alma ve Muayene. Çeviri Editörü: Prof. Dr. Serhat Ünal,
Güneş Tıp Kitapevi, 2006, Ankara
UBA 14/79 (Ekim 2014)
www.pfizer.com.tr • www.ufakbirara.com